1
Aalst, 29 september 2020
Dossier tot aanvraag van de V.V.A.K.-prijs voor 2020
Woonhuis gelegen aan de Dirk Martensstraat nr. 38 te Aalst Restauratie
Indieners van het dossier:
De heren Mark Dehoux en Christoph Segers, eigenaars en bewoners
1. Voorwoord
Op 13 september 2017 verwierven wij het huis gelegen aan de Dirk Martensstraat nr. 38 te Aalst. We waren en zijn nog steeds zeer verheugd met deze aankoop.
Mark (links op de foto) en Christoph
Toen we het in de lente van dat jaar bij toeval (we waren niet echt op zoek naar een nieuwe woning) ontdekten op Immoweb, bij het zoeken naar een te huur aangeboden garage voor de auto van Marks ouders, waren we, op basis van de foto’s, onmiddellijk enorm gecharmeerd geraakt door deze woning. Uit de foto’s op de site konden we immers opmaken dat het gebouw zowel binnenin als buiten door de jaren heen zijn authentiek karakter had weten te behouden.
2
Een bezoek aan het pand tijdens een kijkdag haalde ons echt over de streep. Toen de deur openzwaaide, hadden we onmiddellijk een “wow-gevoel”.
Dat kwam omdat we beiden liefhebbers zijn van de kunst en architectuur uit de 19de en begin 20ste eeuw (neostijlen, art nouveau en art deco).
Wat dat betreft was het pand echt een voltreffer. Het wordt immers gekenmerkt door een eclectische stijl.
De voorgevel in rode baksteen, blauwe steen en sierpleister (imiteert zandsteen) combineert art-deco-elementen met een zeker classicisme (zie guirlandes boven de dubbele voordeur).
Binnenin bevindt zich een hall in art-decostijl (marmeren lambriseringen, terrazzovloer), een traphal in art-decostijl met een mozaïekvloer en een eikenhouten trap met neorococo houtsnijwerk en balusters.
De benedenverdieping wordt gekenmerkt door een enfilade: een voorplaats (zitkamer) in neorococo (lambriseringen in stucco en een schouwmantel van Belgisch rood marmer in Lodewijk-XV-stijl), een tussenplaats in art deco (tussendeuren met art deco glas-in-loodramen in geometrische patronen), een ruime achterplaats met een houten lambrisering en een glas-in-loodlichtkoepel met Mackintosh roosjes.
3
4
Binnenin werd op alle verdiepingen het originele schrijnwerk bewaard. Het gaat om deuren in hard dennenhout die nadien in “faux bois” (eik) werden geschilderd.
De vloeren op de benedenverdieping zijn deels in parket en deels in terrazzo.
Op de 2 bovenverdiepingen bevinden zich gepolierde gekleurde betonvloeren.
Volgens een expert zouden deze uit de twintiger/dertiger jaren dateren. Het was een speciaal procedé dat uit Italië kwam. De kamers behielden hun marmeren schouwen en hoge plafonds.
In de tuin staat een immense rode beuk die allicht dateert van de bouwperiode van het huis.
Ook opmerkelijk aan het gebouw is dat het in gewapend beton is opgetrokken, een nieuw procedé in die tijd.
2. Onze motivatie
Vanuit onze appreciatie voor de bouwstijl van het huis en de vele mooi bewaarde elementen, hebben we uiteindelijk besloten om het huis gelegen in de Geldhofstraat nr. 7 te Aalst, waar we 15 jaar met veel plezier woonden en waarvan we de voorgevel ook lieten restaureren, te verkopen om in te trekken in het huis in de Dirk Martensstraat nr. 38.
We zijn beiden van Aalst (linker- en rechteroever) en kenden de Dirk Martensstraat aldus zeer goed. Mark liep nog school in de buurt.
Het huis in de Dirk Martensstraat nr. 38 was in de loop der tijd echter stevig ingedommeld en diende dringend uit deze diepe slaap wakker geschud te worden.
Het interieur was uitgeleefd en verdiende een opfrissing. De gevel was door de decennialange luchtvervuiling (druk verkeer) sterk zwart beroet geraakt. De ramen en voordeur waren in vele jaren niet meer geschilderd.
Dat is dan ook de reden waarom we tot een stapsgewijze restauratie, in functie van onze mogelijkheden, zijn overgegaan. We wilden het mooie huis voor verder verval behoeden, het terug in zijn vroegere luister herstellen en het zo ook een nieuwe toekomst geven.
Tegelijkertijd wilden we op die manier ook een (bescheiden) steentje bijdragen tot de stadsvernieuwing in het Aalsters centrum.
Als vrijwilligers van de vzw Herita zijn we ons bewust van de meerwaarde die mooi gerestaureerde panden kunnen betekenen voor de opwaardering van een straat, een wijk, een stad en voor het welbevinden van haar bewoners.
5
Beiden vinden we de zorg voor het Onroerend Erfgoed belangrijk en we zetten ons hier dan ook concreet voor in. Historische panden vormen immers het stenen geheugen van onze geschiedenis.
Zo verzorgden we als vrijwilligers meermaals het onthaal in bepaalde panden tijdens de Open-Monumentendagen.
We hopen tot slot door de restauratie van de voorgevel ook een extra stukje
“kultuurschoon” terug te brengen in de stad.
3. Een korte geschiedenis
Over het huis is niet zoveel bekend, in tegenstelling tot het huis nr. 40 van onze buren (neogotisch pand van de steenhouwer Léon De Vos). De stad beschikt niet (meer) over de oorspronkelijke bouwplannen. Het exacte bouwjaar was onbekend.
Dankzij de (enige) verbouwing (het betreft het bijbouwen van een achtergebouw voor een dierenartsenpraktijk) in 1985, beschikken we nog over de opmeting van de oorspronkelijke achtergevel en het grondplan van de oorspronkelijke benedenverdieping.
Wij kochten het huis van de heer Kris Latoir, editor bij de uitgeverij Het Balanseer, en zijn echtgenote mevrouw Anne-Leen Gabriëls. Zij werden eigenaar van het huis op 26 februari 1999. Ze kochten het huis van de heer Jellen Goossens en zijn echtgenote mevrouw Isabelle Vandenberghe. Zij waren dierenarts in die jaren. De heer Jellen Goossens is nu “veterinary auditor” bij de EU-Commissie, The Food and Veterinary Office (FVO). Zij werden eigenaar van het huis op 10 januari 1985. Ze kochten het huis van mevrouw Maria Roelandt. Haar kinderen waren de heer Luciaan De Groeve, mevrouw Christianna De Groeve en de heer Wilfried De Groeve. Mevrouw Maria Roelandt was de echtgenote van de heer Kamiel De Groeve, de oorspronkelijke eigenaar en bouwer van de woning. De heer Kamiel De Groeve was ondernemer van bouwwerken, bruggen en wegenissen, alles in beton, zo vertelt zijn kleinzoon. We zijn onlangs, na wat opzoekwerk, in contact kunnen treden met architect Michel De Groeve, kleinzoon van Kamiel De Groeve en zoon van Luciaan De Groeve.
De heer Luciaan De Groeve, zoon van Kamiel De Groeve, is nu 98 jaar en heeft een goed lange-termijn-geheugen, zo vertelt zijn kleinzoon. We hopen dat hij de woning die zijn ouders bouwden nog een keer kan komen bezoeken en we zijn erg geïnteresseerd in wat hij ons over het huis en zijn oorspronkelijke bewoners kan vertellen.
6
De heer Luciaan De Groeve herinnert zich alvast dat het huis rond 1930 werd gebouwd, zo meldt ons zijn kleinzoon.
Naast ons huis, op nr. 40, woonde de steenhouwer Léon De Vos. Zijn neogotisch huis met werkhuis (steenkapperij) werd in 1912 gebouwd. Op een oude foto is links te zien dat zich naast het huis nr. 40, op de plaats van het huidige huis nr.
38, nog een braakliggend terrein bevindt:
7
Op een tweede foto uit de wellicht dertiger jaren, genomen op het balkon van huis nr. 40, is de gecementeerde achtergevel van het huis nr. 38 al te zien:
Een derde foto biedt dan weer een aanblik op de tuin van nr. 38 vanop hetzelfde balkon van nr. 40:
8
We vonden ook 2 oude foto’s terug waarop de balustrade van ons balkon te zien is. Deze zou vervaardigd zijn door de firma Degrez:
Bron van de historische foto’s: Stadsarchief Aalst, website “Made in Aalst“, Mediabank.
(http://madeinaalst.be/collecties/mediabank/?mode=gallery&view=horizontal&q=Dirk%20Martensstra at&page=1&reverse=0). Toestemming werd bekomen van de heer Jeroen Meert om deze foto’s te gebruiken voor dit dossier.
9
4. Uitgevoerde werken
4.1. Interieur
Kort na de aankoop in het najaar van 2017, zijn wij gestart met een aantal renovatiewerken binnenin.
Zo werd de elektriciteit, die grotendeels dateerde uit de bouwperiode van het huis, vernieuwd, mede met het oog op de keuring. De parketvloeren werden gerestaureerd. Kamers werden opnieuw behangen en geschilderd.
Bij deze werken werd de originele indeling van het huis bewaard. Alle authentieke elementen werden bewaard. Bij de interieurdecoratie werd opnieuw aansluiting gezocht bij wat een oorspronkelijke aankleding voor dit type woning had kunnen zijn.
Na zo’n vier maanden werkzaamheden konden we de woning begin februari 2018 (net voor carnaval) betrekken.
In de komende jaren plannen we, in functie van onze mogelijkheden, ook nog om de glas-in-loodramen (art deco) van de binnendeuren te restaureren, alsook de faux-boisdeuren en de mozaïekvloer in de gang.
4.2. Voorgevelwerken in 2020
De werken aan de voorgevel werden tussen maart en juni 2020 uitgevoerd door een gespecialiseerde firma. Het betreft de firma Aquastra (https://aquastra.be/) uit Lauwe die veel ervaring heeft in het restaureren van gebouwen en die ook bereid was aan kleinere projecten, zoals het onze, mee te werken. Het is immers niet altijd even makkelijk om zo een firma te vinden.
De werken aan de voorgevel betroffen:
- het reinigen van baksteenmetselwerk, blauwe steen en sierpleister, - het plaatselijk herstel van metselwerk,
- het natuursteenherstel (blauwe steen),
- het betonherstel (randen erker, kroonlijst, etc.),
- het uitslijpen van het voegsel en het terug opvoegen van de bakstenen gevelgedeelten met dezelfde voegmortel als vroeger,
- het plaatsen van een integrale natuursteen “enduit” over de bestaande sierpleister (de bestaande similipleister was op vele plekken te sterk vervuild geraakt om nog terug zuiver te krijgen via zandstralen of stomen, waardoor de bedekking met een nieuwe laag sierpleister in de
10
oorspronkelijke zandkleur en volgens oud procedé – met aanbrengen groeven - onontbeerlijk was),
- het vernieuwen van alle verweerde zinken druiplijsten,
- het restaureren (zandstralen en schilderen, herstel ontbrekend smeedwerk) en opnieuw plaatsen van de balustrade (bevestigingspunten in inox i.p.v. in ijzer) van het balkon boven de erker,
- het aanbrengen van een nieuw stuk plint in blauwe steen onderaan de gevel, - het hydrofugeren van de gevel.
De vervanging van het houten buitenschrijnwerk naar oud model op de bovenste verdieping gebeurde door de firma GeeDeCo (https://www.geedeco.be/) uit Oosterzele. Het oorspronkelijk schrijnwerk was in slechte staat (gebarsten houtpanelen, plekken met houtrot, dun enkel glas).We kozen daarbij bewust voor hout i.p.v. PVC of gelakt aluminium teneinde zo authentiek mogelijk te blijven.
De buitenschilderwerken gebeurden door de firma N.V. De Roo (https://www.de- roo.be/). Er werd gekozen voor het terugbrengen van de oorspronkelijke groene kleur (“sint-michielgroen”) die van onder de oude verflaag tevoorschijn kwam.
Er werd geopteerd voor de glanzende variant, zoals vroeger gebruikelijk was. De reeds door de vorige eigenaars vernieuwde houten ramen op de eerste verdieping, die door hen grijs waren geschilderd, werden ook in hetzelfde groen geschilderd teneinde terug tot een harmonisch geheel te komen. Binnenkort komt een firma nog het houtwerk van de dubbele voordeur herstellen. Ondertussen werd het groen gekleurde glas, dat gebroken was, vervangen door de firma Atrium Glaskunst uit De Pinte (https://atriumglaskunst.be/) en werden de smeedijzeren voorzetroosters al gezandstraald en opnieuw zwart gelakt. Tot slot zal ook de voordeur terug glanzend groen geschilderd worden.
5. Dankwoord
Restauratiewerken vergen inspanningen van meerdere partners. Dit was in dit project niet anders. Zonder hen hadden we dit nooit tot een goed einde kunnen brengen.
We danken dan ook alle voormelde firma’s voor hun professionele aanpak en goede planning, alsook in het bijzonder de bekwame vaklieden voor hun inzet.
11
Gevelrestauratiewerken gaan gepaard met de inbeslagneming van het openbaar domein (parkeerplaatsen) zodat de firma’s plaats hebben om makkelijk te parkeren, alsook met de opbouw van stellingen met werfdoeken, wat visueel niet aantrekkelijk is. De werkzaamheden produceren soms geluidshinder en stof.
Daarom wensen we in het bijzonder onze buren hartelijk te bedanken voor hun geduld tijdens de restauratiewerken, maar ook voor hun aanmoediging en appreciatie. Het zijn trouwens ook de buren die ons aanspoorden om een aanvraag in te dienen voor de V.V.A.K.-prijs.
12
6. Foto’s van de voorgevel vóór de restauratiewerken
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
7. Foto’s van tijdens de restauratiewerken
23
24
25
26
27
28
29
30
31
8. Foto’s van de voorgevel na de restauratiewerken
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
