redacteur A. W. Abspoel
Drs. G. M. V. van Aardenne bespreekt de miljoenen- nota op pagina 6
• Redacteur G. Stempher gaat in op het ptan- Van Dam op pagina 10
Radio-uitzending maandag 4 oktober, van 18.19-18.29 uur, over de zender Hilversum I (402m)
streeks van buitenaf bedreigd wordt, pleegt men de - in het licht van die omstandigheden: verblekende- politie- ke ges·chillen opzij te zetten en de han- den ineen te slaan.
Het land wordt niet bedreigd in de klassieke zin van het woord. Maar dat we onszelf, als gemeenschap, hebben ge- bracht in iets dat toch wel veel lijkt op een tijdelijke noodsituatie,. valt niet te ontkennen.
De troonrede, welke koningin Juliana op de stralendste Prinsjesdag sedert ja·
ren, namens de regering uitsprak, ge- bruikte de woorden bedreiging en nood- situatie niet, maar de teneur was toch wel dezelfde. Dat we niet het enige land in de westelijke wereld zijn, waar de inflatie en de overbesteding het even- wicht verstoren met alle gevolgen van dien, is slechts een heel kleine troost.
En daarbij wijst de troonrede terecht
"met bezorgdheid" op nog een andere, buiten onze grenzen ontstane bedrei- ging: de onzekerheid welke is opgetre- den in het internationale handels- en be- talingssysteem. "Veel van wat na de oorlog is opgebouwd voor de wereldvre- de en daarmee ook voor de Nederlandse economie, staat thans op het spel."
Hier zal alleen in internationaal ovet- leg gestreefd kunnen worden naar hel'- stel van ordelijke verhoudingen, waarbij een eensgezind optreden zowel in Bene- lux- als in EEG-verband in hoge mate wenselijk is. Voor het overige echter zullen we zelf, nationaal, orde op zaken
Tournee Hans Wiegel
Zoals I.ractievoorzitter Wiegel in zijn radiotoespraal{ van 6 SeJ>tem- ber jl. al aankondig<le zal hij de komende maanden - begeleid door leden 'l·an <le Tweede-Kamer- fractie en het partijbestuur - be- zoeken gaan brengen aan combi- naties van Kamercentrales. Nu hij vanwege de drukke werkzaamhe- den die zijn nieuwe ftmctie juist in deze tijd met zich meebrengt, heeft moeten afzien van het hou- den van spreekbeurten voor de afdelingen, wil de heer Wiegel op deze manier bet contact met de partij in stand homlen.
De organisatie van de tournee is gebcel in handen van de Kamer- centrales. Het is daarbij de bedoe- ling, dat de openbare bijeen- komsten telltens vooraf worden ge- gaan door informeel overleg met Centrale besturen en overig partij- kader uit het desbetreffende ge- bied.
Het p1·ogramma voor Wiegels tournee ziet er - onder voorbe- houd van door de n.a.mercentrales aan te brengen wijzigingen - als volgt uit:
1.8 ol<t.: Zwolle;Q('ldt>rland, Deven- ter: 8 nov.: I.ecuWal·tlen/Groningl"n/
Drcntht>, Haren; 29 uov.: 's-Herto- g<'nl>osch/1\la!tstricht, EindJ10ven; 13 dec.: Haarlem/Den Helder, Haar- lem; 17 jan. : . Dord r<>c ht/Rott('r<llun, Rotter<lam; 7 :febr.: 1\liddellmrg/Til- burg. Bergl"n op Znom; 28 febr.:
Utrecht/J.eiden, Alphen of Woerdf.'n.
0\II"t Den Haag en A1nsterd11m warNt rcl'ils eerdl'l· afsprn1<t>n ge- maald).
fers, zware offers zelfs, zoals dat uit de troonrede, de miljoenennota en de in- middels verschenen afzonderlijke begro- tingen wel duidelijk blijkt.
Zijn we daartoe bereid, verwend als we zijn in de roes van de welvaarts- staat? Aanvankelijk leek het, dat het weer dezelfde - verkeerde - kant op zou gaan. Nauwelijks immers waren de geruchten door gedrongen over wat aan saneringsmaatregelen waarschijnlijk al- zo te verwachten was, of de specialisten op allerlei gebied en pressiegroepen zon- der tal wisten de publikatiemiddelen snel te vinden om alarm te slaan en de domheid of de hardheid van de regeer- ders en politici aan de kaak te stellen, die dergelijke "penitenties .. zouden heb- ben uitgedacht.
Bezinning
Nu de troonrede en de miljoenennota eenmaal werkelijl{ zijn verschenen, lijkt er echter wel enige bezinning te zijn ingetreden. We hebben het gevoel, dat tot velen nu toch wel is doorgedrongen:
enerzijds dat harde maatregelen nodig zijn, juist om onze welvaart en ons wel- zijn voor de toekomst veilig te stellen;
anderzijds dat de versoberings· en fiscale maatregelen, die in het voornemen lig- gen, door de bank genomen toch niet met zulk een .,dom potlood" zijn ont- worpen als de geruchten wilden.
Van die meer bezonnen stemming zou ook kunnen getuigen het op het ogen- blik, dat we dit schrijven, kennelijk vrij bevredigend verlopen eerste brede over·
leg tussen regering en vertegenwoordi·
gers van het bedrijfsleven in de ruimste zin (werkgevers, werknemers, lll'Îdden- stand, e.a.). Dat geldt dus vooralsnog voor de vertegenwoordigers van het maatschappelijk leven. Maar geldt het ook voor de politieke vertegenwoordi- gers en met name voor de oppositie in de Tweede Kamer?
Van de oppositie wordt niet verlangd dat zij op alles ja en amen zal zeggen.
Ook onze fractie zal dat trouwens niet doen. Maar wel mag óók van de opposi- tie worden verwacht dat zij in deze om- standigheden geen klein politiek spel S·peelt, de redelijkheid betracht en op korter zicht gezien wellicht niet zo erg populaire maatregelen steunt wanneer zij in alle eerlijkheid moet erkennen dat
die noodzakelijk zijn.
Daarom is het ook goed, dat de heer Wiegel zich namens onze fractie reeds heeft bereid verklaard mee te werken aan een door de oppositie verlangd on- derzoek naar de vraag hoe het geschat- te tekort tussen begin april (toen minis- ter Witteveen de gevraagde nota in·
zond) en het moment van de indiening van de miljoenennota zo kon oplopen.
We vrezen dit onderzoek niet, omdat naar onze overtuiging daaruit duidelijk zal blijken dat de minister van financiën en het toenmalige kabinet op de toene- ming van dit tekort nauwe1ijks invloed konden hebben en omdat deze ontwild.:e-
ling begin april ook nog niet was vast te stellen.
Positief
Voor het overige gtaag verwijzend naar het artikel van onze sociaal-econo·
mische medewerker drs. Van Aarden- ne, tevens lid van . de Tweede Kamer, over de miljoenennota, passen nog enige opmerkingen over enkele andere pun·
ten uit de troonrede.
Dat ondanks de noodzakelijke verso- beringen toch nog menige positieve ver- betering kon worden aangekondigd,
Stof voor discussie
Graag wek i!{ afdelingen of stu- diegroepen op om de uota van mevrouw E. Vecler Smit deze win- ter te bestuderen. Dagelijl{S lezen we in de krant hoezeer onze ge- zondheid op het spel staat, er worden rampen voorspeld <lie vrijwel niet te overzien zijn.
l\levrouw Vc<ler is er in gl'!- slaagd om de problematiek waar het om gaat te overzien en ons geordend te presenteren. Ik geloof dat wij daar ook allereerst be- hoefte aan hebben.
Wij zijn mevrouw Vede1· f•rg dankbaar voor haar werk, maar
no~h zij noch <le partij zou er te- vreden mee zijn als het hierbij bleef. Wij hopen dat allerwegen deze nota bestudeerd zal worden.
Het is mogelijk om een aantal exemplaren te bestellen OI> bet landelijk secretariaat van de VVD, Koninginnegracbt 61, Den Raag. De pt·i,js is f 8,- 11cr stulc.
"'J
w•rzoel<en kdN' <liP •en be- steltillg doet per omgaande het verschuldigde bedrag te gireren.Vall(laag staan er in ons blad weer lijsten met vraagpunten, die door de afdelingen in behandeling genomen kunnen worden. Daarbij zijn ook vragen die betrekking hebben op de volksgezondhei<l,
(zie pagina )
Mevrouw Veder beeft zich op de persconferentie, die wij hielden ter gelegenheid van het verschij- nen van de nota, berei<l verklaard tussentijds aanvullingen in ons blad te publiceren. Op bet gebied der volksgezondheid gebeurt zo veel dat een nota op bet moment van \>'ersehijnen al weer achter- haald is op verschillende punten.
Om dit bezwaar te omlervangen zuUen wij over dit omlerwerp blij- ven publiceren.
H. van Someren
stemt tot voldoening. Daartoe mogen o.a. worden gerekend de uitbreiding van het aantal in aanbouw te nemen wonln·
gen, de verruiming van de zelfstandigen- aftrek, de te verwachten maatregelen en voorstellen op het gebied van de mi- lieuhygiëne, de verdere verlaging van de leerlingenschaal bij het kleuteronderwijs en de voortzetting van het geplande be- jaardenbeleid. Over het beleid aangaan- de de algehele herziening van de Grond- wet is een nota in voorbereiding en al eerder was bekend, dat er krachtig naar wordt gestreefd dat het politievraagstuk in de komende periode nu definitief wordt opgelost.
Dit alles heeft echter nauwelijks zin als we niet tegelijk zorgen dat onze de- fens·ie, in het kader van de Noordatlan- tische samenwerking, op een aanvaard·
baar peil blijft. Met de regering mag dan ook de hoop worden uitgesproken, dat het werk van de commissie van ci·
viele en militaire deskundigen er mede toe zal bijdragen dat de Nederlandse defensie "wordt gedragen door de over- tuiging van ons volk".
Wij wensen het Kabinet-Biesheuvel gaarne toe dat het, ondanks de moeilij- ke omstandigheden waaronder het op- treedt, aan het einde van de rit toch met voldoening op zijn werl< zal kunnen terugzien.
-"'·" •. .."~~<lA'~-. . .,.c<J• '~~·~ • - '
·- -·
~ .~"..,·7~··~.·-n....-~...
~.•
If,., ···~··f~ .. ~ . . 7 ~.,..veertiendaagse uitgave van de volkspartij voor vrijheid en democratie nummer 1049 vrijdag 1 oktober 1971
2 - vrijdag 1 oktober 1971
Hoorzitting over gewestvorming
De Commissie ad hoc ter bestu- dering van het ontwerp-Wet op de Gewesten organiseert op zaterdag 9 oktober a.s. een hoorzitting over de gewesten. De bijeenkomst wordt gehouden in "Kobus aan de Poort" te Amersfoort en vangt aan om 10.30 uur.
De vergadering is toegankelijk voor alle leden der partij. De commissie hoopt, dat vooral die- genen komen die deel uitmaken van een gewest- of agglomeratie- raad, aangezien zij hun oordeel kunnen geven op grond van eigen ervaringen.
• De heer K. H. Brandt, Direc- teur van het. Bureau voor Ge- meentepolitiek en van de Vereni- ging van Staten- en Raadsleden onzer partij, heeft geelzucht en zal langere tijd rust moeten hou- den.
De "aantekeningen op de ge- meentebegroting 1972", waarvoor reeds een groot aantal aanvragen binnenkwamen, zullen in verband hiermede dit jaar niet kunnen verschijnen.
Kamerleden spreken
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
Mededelingen van het bestuur
JAARLIJKSE ALGEMENE VERGA- DERING 1972. Ter voldoening aan arti- kel 16 van de statuten deelt het hoofd- bestuur mede, dat de jaarlijkse algeme- ne vergadering in 1972 wordt gehouden op vrijdagavond 24 en zaterdag 25 maart in het Concertgebouw De Ver- eeniging, Oranjesingel 1 te Nijmegen.
De afdelingen en kamercentrales hebben het recht uiterlijk 15 november a.s.
voorstellen die op de algemene vergade- ring moeten worden behandeld, voor- zien van een toelichting, bij het hoofd- bestuur in te dienen.
KANDIDAATSTELLING HOOFDBE- STUUR. Ter voldoening aan het bepaal- de in artikel 24 van het huishoudelijk reglement deelt het algemeen secreta- riaat mede, dat in het jaar 1972 de vol- gende leden van het dagelijks bestuur en van het hoofdbestuur aan de beurt van aftreden zijn:
van het dagelijks bestuur: de onder- voorzitter, mr. H. P. Talsma te Epse; de penningmeester, de heer A. W. J. Caron te Wassenaar.
van het hoofdbestuur F. J. Melzer te Breda; ir. W. van der Ham te Nijme- gen; drs. A. van Boven te 's-Gravenha- ge; H. Wiegel te Amsterdam; P. Ch.
Vogely te Diepenheim; A. J. Evenhuis te Meppel.
Krachtens artikel 18, lid 5, van de sta- tuten zijn de leden van het hoofdbe- stuur, voor zover zij onafgebroken ge- durende ten minste zes jaren het lid- maatschap hebben vervuld, niet terstond herkiesbaar. Onafgebroken gedurende ten minste zes jaren hebben het lid- maatschap van het hoofdbestuur ver-
e
ZATERDAG 9 OKTOBER a.s. ver- volgen de Kamercentrales Dordrecht en Leiden haar zo met succes bekroonde afzonderlijke initiatieven voor vertrou- welijke woorden èn wederwoorden door ditmaal samen een INFORMATIEDAG te beleggen voor leden van Afdelingsbe- sturen, Gemeenteraads- en Commissiele- den. In Café-Restaurant Engels (Groot- handelsgebouw) te Rotterdam (t/o Cen- traal Station) zullen tussen 10.30 uur en 15.30 uur voorlichting geven, vragen beantwoorden en discussiëren: mevrouw mr. G. V. van Someren-Downer over "de organisatie van de VVD gisteren, van- daag, morgen"; dr. H. J. Witteveen over"een confrontatie met feitelijkheden over de Nederlandse financiën: inflatie,
"zwevende" gulden, revaluatie, devalua- tie: hoe reilt Nederland financieel?" mr.
F. Portheïne over "hoe zeilt Nederland financieel volgens de VVD-visie?
Zoals vorige keren bij de Kaderdagen als heel belangrijk is ervaren, zal ruime gelegenheid worden gebodea aan de Ie- den-deelnemers om vragen te stellen en om van gedachten te wisselen. Deelna- me is uitsluitend mogelijk voor de VVD- leden van Afdelingsbesturen en Gemeen- teraads- en Commissieleden door schrif- telijke aanmelding bij mevrouw P. A.
Kampers-Beens, Vlasserssingel 24, Hen- drik I do Ambacht (telefoon 01858 - 2162 thuis en 01850 - 24612 kantoor) en;of door storting van f 10 (voor bijdrage in zaalhuur, koffie, lunch en thee) op giro 709, Algemene Bank Nederland te Rot- terdam, t.g.v. mevr. P. A. Kampers-
• 1 oktober. L. M. de Beer spreekt voor de afdeling Apeldoorn,
• 4 oktober_, Mej. mr. A. Kappeyne van de Coppello spreekt voor de afdeling Deventer. 20.00 uur Hotel de Keizer, Keizerstraat.
Op het bekende "Broodje VVD" van de afdeling' Hengelo is de heer H. P. H.
Waalkeus aanwezig. 18.00-20.00 uur.
• 5 oktober. Bijeenkomst in motel Maarsbergen van de afdeling Maarn/
Maarsbergen. Spreker drs. Th. H.
Joekes. Aanvang 20.00 uur.
Kamerlid mr. H. E. Koning en het Brabantse Statenlid Th. Oostendorp zijn aanwezig bij de oprichtingsvergadering van de afdeling Prinsenbeek. 20.15 uur Hotel In 't Hert, Valdijk, Prinsenbeek.
• 6 oktober. Drs. G. M. V. van Aar- denne spreekt voor de afdeling Eind- hoven over "De huidige regering en de financieel-economische situatie", 20.15 uur "Cocagne".
• 11 oktober. Bijeenkomst van de afdeling Oss e.o. waarop drs. G. M. V.
van Aardenne spre~kt over de sociaal- economische situatie.
H. P. H. Waalkeus spreekt voor de
vuld de heren Melzer en Van der Ham Zij zijn derhalve in 1972 niet herkies- baar.
Voorts zijn in het dagelijks bestuur twee plaatsen opengevallen door het be- danken als lid van dit bestuur door de secretarissen dr. A. J. Vis te Leiden en 0. Tammens te Oosterhesselen (aan de beurt van periodieke aftreding resp. in 1972 en 1973.)
In het hoofdbestuur is een plaats open- gevallen door het bedanken van ir. H.
von Hoegen te Heerlen (aan de beurt van periodieke aftreding in 1973).
Krachtens artikel 22 van het huishou- delijk reglement, dat bepaalt dat voor de verkiezing der leden van het dage- lijks bestuur ook het hoofdbestuur kan- didaten kan stellen, stelt het hoofdbe- stuur kandidaat voor het lidmaatschap van het dagelijks bestuur: in de functie van ondervoorzitter: mr. H. P. Talsma te Epse (aftredend); in de functie van penningmeester: A.W. J. Caron te Was- senaar (aftredend).
De gestelde kandidaten hebben zich bereid verklaard deze kandidatuur te aanvaarden.
Over de kandidatuur voor de twee overige opengevallen plaatsen in het da- gelijks bestuur - de vacatures Vis en Tammens - zal het hoofdbestuur in zijn eerstvolgende vergadering op 22 oktober a.s. een beslissing nemen.
Ingevolge artikel 23 van het huishou- delijk reglement mogen in het hoofdbe- stuur niet meer dan vier leden der Sta- ten-Generaai zitting hebben waarvan niet meer dan twee leden in' het dage- lijks bestuur. In het hoofdbestuur heeft thans één lid der Staten-Generaal zit-
Beens te Hendrik Ido Ambacht, rek.nr.
505369648, met vermelding INFORMA- TIEDAG 9.10'71.
• In overleg met de besturen van de Kamercentrales, heeft de VVD-fractie in de Tweede Kamer haar onderlinge re- gionale taakverdeling voor de zitting 1971-1972 vastgesteld zoals hier beneden is aangegeven. De namen van de frac- tieleden zijn vermeld in alfabetische volgorde.
De Kamercentrale Gelderland heeft - in verband met haar veel meer dan ge- mii:ldelde omvang en ledental - als enige centrale drie leden toegewezen ge- kregen.
Ook ditmaal is de fractievoorzitter niet bij deze regionale verdeling betrokken.
Kamercentrale 's-Hertogenbosch: de fractieleden Geurtsen en Smit-Kroes · Tilburg: De Beer en Koning; Gel der:
land: Van Aardenne, De Beer en Waal- keus; Rotterdam: Koning en Smit- Kroes; 's-Gravenhage: Joekes en Kap- peyne van de Coppello; Leiden : Kap- peyne van de Coppello en Portheine;
Dordrecht: Geurtsen en Tuijnman; Am- sterdam: Keja en Koning; Den Helder:
Berkhouwer en Keja; Haarlem: Berk- houwer en Joekes; Middelburg: Van Aardenne en Tuijnman; Utrecht: De Beer en Koudijs; Leeuwarden: Van Dijk en Veder-Smit; Zwolle: Keja en Waal- keus; Groningen: Van Dijk en Waal- keus; Drenthe: Van Dijk en Veder- Smit; Maastricht: Koudijs en Portheine.
afdeling Gieten. 20.00 uur Hotel Cen- trum.
• 15 oktober. "Een blik op de mil•
joeneJtnota" is het onderwerp waarover mr. F. Portheïne spreekt voor de afde.
ling Heerhugowaard. 20.30 uur Zaal Heiligenberg.
• 21 oktober. Op de propaganda-avond van de regio Leiden e.o. spreekt drs. G.
M. V. van Aardenne over "De financieel- economische paragrafen in het rege- ringsprogramma en de weerslag hier- van in de miljoenennota". 20.00 uur.
Rijnlandflat, Churchill-Iaan-Bachlaan, Leiden Z.W.
• 25 oktober. Drs. Th. H. Joekes spreekt voor de afdeling Dordrecht over de begroting. 20.00 uur. Restaurant Spuiboulevard.
De afdeling Laren/Blaricum organi- seert een openbare bijeenkomst voor het Gooi, waarop mr. F. Portheïne spreekt.
Onderwerp: "Wat kan de VVD in de komende vier jaar doen voor midden- stand en kleinbedrijf". 21.00 uur Hotel Hamdorff, Laren.
Op het "Politiek Trefpunt" in Sneek spreekt de heer G, W. Keja. 20.00 uur 't Singeltje.
ting, n.l. het lid van het hoofdbestuur de heer H. Wiegel.
Overeenkomstig het bepaalde in arti- kel 24, lid 2, van het huishoudelijk regle- ment kunnen de kandidaten voor de vervulling van de hierboven genoemde vacatures vóór 31 december a.s. aan het algemeen secretariaat worden opgege- ven. Een kandidaatstelling is slechts geldig, indien de kandidaat zich schrif- telijk heeft bereid verklaard haar te aanvaarden.
Bevoegd tot het stellen van kandida- ten zijn:
a. ter vulling van de openvallende plaat- sen in het dagelijks bestuur: de leden- vergaderingen van alle afdelingen; deze vergaderingen mogen voor elke te ver- vullen plaats één kandidaat opgeven;
b. ter vervulling van de openvallende plaatsen in het hoofdbestuur.
F. J. Melzer te Breda: de ledenverga- deringen van de afdelingen in de Rijks- kieskring Tilburg;
Ir. W. van der Ham te Nijmegen: de ledenvergaderingen van de afdelingen in de Rijkskieskring Nijmegen;
Drs. A. van Boven te 's-Gravenhage:
de ledenvergadering van de afdeling 's-Gravenhage;
H. Wiegel te Amsterdam: de leden- vergaderingen van de afdelingen in de Rijkskieskring Haarlem;
P. Oh. Vogely te Diepenheim: de le- denvergaderingen van de afdelingen in de Rijkskieskring Zwolle;
A. J. Evenhuis te Meppel: de leden- vergaderingen van de afdelingen in de Rijkskieskring Assen;
Ir. H. von Hoegen te Heerlen: de le- denvergaderingen van de afdelingen in de Rijkskieskring Maastricht.
• Rectificatie. Kadercursus Noordelij- ke Kamercentrales in "Het Witte Huis"
te Donkerbroek. 4 oktober: mr. A.
Geurtsen. Onderwerp: Positie zelfstandi- gen t.o.v. de loontrekkenden; 18 okto- ber: drs. L. Hilarides (Prof. Simons is verhinderd). Onderwerp: Gewestvor- ming; 1 november: dr. L. A. Claren- burg. Onderwerp: Milieuhygiëne. Aan- vang 19.30 uur. Opgave bij mevr. J. M.
Colenbrander-Bosman, Wibautstraat 19 te Meppel. Tel. 05220 - 53258. Kosten f 7,50 per deelnemer.
• In Alkmaar houdt de Kamercentrale Den Helder op maandagavond 18 okto- ber in het Motel de najaarsvergadering.
Een bestuursverkiezing komt mede aan de orde.
• Door de besturen der afd. Dieren en Velp/Rozendaal wordt een sociëteitsbij- eenkomst belegd op: maandag 27 sep- tember 1971 te Velp in de kleine zaal van "De Gildebroeders", Wilhelmina- straat te Velp, aanvang 20.00 uur. Spre- ker is de heer G. M. V. van Aardenne, 2e Kamerlid. Onderwerp: Het "Sociaal- economisch beleid van het kabinet-Bies- heuvel." ·
• De raadsfractie van de VVD in Vel- sen stelt zich voor om het contact met de kiezers nauwer aan te halen en waar mogelijk gebruik te maken van gespe- cialiseerde krachten onder hen. Men wil dit doen door de fractievergaderingen ook te laten bijwonen door belangstel- lende leden die bereid zijn voor hun spe- cialistische kennis op bepaalde onder- werpen door te spreken. Daarnaast overweegt de fractie sommige van haar vergaderingen ook te laten bijwonen doo;: belangstellenden teneinde op die wi 'ze de. ki(;l~.ers meer achtergrond-in- fo ,natie te verstrekken over de be- weegredenen en motiveringen waarop de fractie haar besluiten baseert.
• Op de ledenvergadering van de afd.
Driebergen-Rijsenburg zijn op 13 sep- tember jl. de heren drs. G. W. Ackers en H. Oostindiër als leden van het be- stuur gekozen, zodat het bestuur nu als volgt is samengesteld: voorzitter: P.
Lussenburg; penningmeester: dr. B.
Hofman; secretaresse: R. Beeker-van Apeldoorn; leden: mr. H. J. Nijland; M.
v. d. Giessen; drs. G. W. Ackers; H.
Oostindiër.
algemeen .' secretariaat
Het algemeen secretariaat van de VVD is gevestigd te Den Haag, Konin- ginnegracht 61, telefoon (070) 604803.
Postrekening: 67880 ten name van de algemeen secretaris van de VVD te Den Haag.
Partijraad
Alblasserdam, tel. 01895-3777, postbus 5
1n Utrecht bijeen
De VVD blijft onwrikbaar vasthouden aan het doorgaan van de inflatiecorrec- tie. "Op dit punt valt met ons niet te marchanderen." Deze duidelijke uit- spraak deed - met enkele andere - ~~
nieuwe politieke leider van onze partiJ, de heer H. Wiegel, tijdens de openbare partijraadsvergadering die zaterdag in Esplanade in Utrecht is gehouden. An- dere punten die hij naar voren bracht waren:
• ·De VVD zal alles in het werk stellen om aan te tonen dat de· 'onverwachte toename van het begrotingstekort ( 500 miljoen) niet op rekening van oudminis- ter Witteveen mag worden geschreven.
• Het plan van NVV -voorzitter Ter Heide tot matiging van de loonontwik- keling is door hem en zijn fractiege- noten "positief afwachtend" ontvangen.
• Er bestaat bij de fractie van de VVD een grote aarzeling over de vraag of een verhoging van de wiebeltax van drie naar vijf procent in de huidige con- juncturele situatie passend is.
De heer Wiegel keerde zich fel tegen insinuaties van oppositionele zijde dat de heer Witteveen cijfers zou hebben achtergehouden, waardoor in april een aanmerkelijk gunstiger beeld van de be- grotingssituatie tevoorschijn is geko- men. "Wij moeten goed nazoeken hoe de zaak zich van april tot september heeft ontwikkeld" aldus de heer Wiegel. "Ik heb dan ook geen enkel bezwaar tegen de voorstellen van D'66 en PvdA een onderzoek naar de begratingssituatie te laten instellen. Ik zou dit alleen niet wil- len overlaten aan een speciale commis- sie, maar aan de vaste commissies voor financiën of rijksuitgaven." Hij zou graag willen weten in welke fase tussen april en de publikatie van de Miljoenen- nota het tekort is ontstaan, zodat komt vast te staan welk deel formeel voor rekening van het kabinet-De .Jong en van de huidige regering komt. Verder wees hij er op dat de 500 miljoen over- schrijding met name voor rekening komt van de departementen van onder- wijs en wetenschappen en verkeer en waterstaat en dat beide oud-bewindslie- den in deze ministeries in de eerste plaats verantwoordelijk zijn.
De heer Wiegel verklaarde verder bij het nieuwe kabinet de bereidheid te proeven om prioriteiten te stellen en de tering naar de nering te zetten. De aan- gekondigde bezuinigingen noemde hij een eerste goede aanzet, de toepassing van het profijtbeginsel een positief punt.
Ook toonde hij instemming met een eventuele bevriezing van de kinderbij- slag voor het eerste en tweede kind en de invoering van een eigen risico bij ziekenfondsverzekeringen.
Tijdens haar openingsrede hield me- vrouw G. V. van Someren-Downer een pleidooi voor de vorming van een grote middenpartij in ons land. Zij noemde dat "een taak voor de VVD en een noodzaak voor de Nederlandse politiek."
We mogen geen nieuwe verkiezingen in- gaan met nog meer partijen met daarna
een nog ingewikkelder formatie. "We moeten overal de gesprekken openen, we moeten ons niet sektarisch opstellen, niemand verketteren. We moeten onze organisatie beter maken, we moeten de meningsvorming beter realiseren," be- toogde zij.
Mevrouw Van Someren vertelde dat het hoofdbestuur zich heeft gezet aan de taak in het hele land te komen tot ondercentrales die hun activiteiten bun- delen. "Ze zijn er al op vele plaatsen en ze werken perfect, maar er mogen geen witte vlekken meer op de kaart van Nederland zijn."
Behalve over het toenemende aantal partijen maakt mevrouw Van Someren zich over nog een ander element in de vaderlandse politiek erg ongerust: de verscherping van de tegenstellingen en de steeds breder wordende kloven tus- sen de partijen die het ontstaan van grotere verbanden bemoeilijken. "Voor mij blijft een tragisch moment het bijna honend afwijzen door D'66 van contac- ten met de VVD, al op de tweede dag van ons Bredase congres. Ik vraag me nog steeds af: waarom toch niet eens eerst rustig gepraat, waarom die duide- lijke voorkeur voor de PvdA? Toen er later wel bereidheid was bij D'66, bleek men met de PvdA al zover in zee te zijn dat er geen andere wegen meer open stonden." Volgens haar heeft een nieu-
we partij als D'66 zich opgesloten door nu eenzijdig te redekavelen over een volkspartij of een federatie of een "punt buiten de partijen." In mentaliteit zijn D'66 en PvdA, meent zij, zo verschillend dat dit een vruchteloos geknutsel zal blijven.
Een grotere eenheid komt misschien aan de kim als de christelijke partijen, althans de grootste drie samengaan.
Een dergelijke eenheid heeft volgens haar echter alleen maar politieke zin, als men niet blijft proberen het onver- zoenlijke te verzoenen.
"Nederland is rijp voor duidelijke po- litieke scheidslijnen. De moderne kiezer is bepaald beter af met drie duidelijke politieke partijen met een geprofileerd politiek gezicht. Zoals het krachtenveld er nu uitziet, hoort de VVD in het mid- den, beladen met een brok idealisme en realisme. Waarom in het midden? Wij zien uitersten ontstaan, groepen die el- kaar niet eens meer verstaan: zij die de hele maatschappij een grote puinhoop vinden of er zelfs liefst een van willen maken om hun model te gaan bouwen;
je hebt de ridders zonder vrees of blaam die alle nieuwigheid maar bespottelijk vinden. De laatsten zijn de reactionairen oude stijl, we kennen ze al lang, de eersten zijn de nieuwe reactionairen,"
aldus mevrouw Van Someren.
Zij acht het de taak van de VVD zich de komende tijd voortdurend open te stellen voor gesprekken met mensen uit andere partijen die - hoewel in een ander politiek klimaat opgegroeid - vrijwel dezelfde ideeën hebben. Zij me- moreerde dat Wandelganger in een van zijn laatste rubrieken in de Volkskrant heeft geschreven dat de VVD niet moet denken dat er alleen bij haar liberalen zijn. Hij constateerde dat het grootste deel van Nederland liberaai denkt en concludeerde de overbodigheid van de VVD. "Mijn conclusie en ik weet zeker ook de uwe", aldus mevrouw Van So.
meren, "is dat we de kans van ons leven hebben, als we ons maar niet kramp- achtig afzetten. Als we de andere par- tijen maar niet te lijf gaan of het halve idioten zijn die van ons moeten horen hoe het moet."
Over de kwestie van het milieubeheer merkte zij nog op dat de meest nuchte-
re mens toch wel moet zien dat we re- gelrecht naar een catastrofe gaan. "Zou het zo gek zijn te voorspellen dat mi- lieubeheer over tien jaar het allerbe- langrijkste onderwerp van de politieke gesprekken zal worden? De VVD m~et
hier met een eigen antwoord komen, met het laissez-faire beginsel, ook niet het weg-met-de-industrie-syndroom.''
Bij de behandeling van vragen van leden van de partijraad ging de heer Wiegel nader in op zijn voorspelling eerder op de middag dat het kabinet- Biesheuvel wel vier jaar aanblijft. Hij verzekerde zijn gehoor dat de VVD- fractie in de Kamer "tegengas zal ge- ven, als het de economie nog meer laat aftakelen en de inflatie nog meer doet toenemen dan al het geval is."
Senator Sidney van den Bergh, een van de partijraadsleden die het woord voerden, wees op de tegenbegroting van de oppositie, waarin een belangrijk deel van de voorgestelde bezuinigingen ten koste van het leger zou gaan. Hij wees op de ervaringen die hij met ge- brekkige bewapening in twee mobilisa- ties heeft opgedaan en verklaarde dat als men het leger niet wil afschaffen, men moet zorgen voor een moderne be- wapening. "Wij kiezen voor een plaats in de Navo en dus voor verdere defen- sie-inspanningen, omdat er een achter- stand is ontstaan," zei hij. De heer Van den Bergh sneed ook de kwestie aan van de uitgewezen Russische diplomaten in Engeland. Een groot deel van de uit- gebreide Russische staf heeft zich daar beziggehouden met spionage-activitei- ten. "Ook wij zitten hier met een grote Sowjet-staf. Het is zaak dat wij ook in Nederland controle uitoefenen op de ac- tiviteiten van het Sowjet-ambassadeper- soneel om te zien of het doet, waarvoor het hier gekomen is. Verder wees hij op de toename van sabotage-activiteiten in het leger. Hij vroeg hiervoor een rege- ringsonderzoek
(De heer Wiegel heeft inmiddels de- ze week verzocht om bijeenroeping van de vaste commissie voor de inlichtingen- en de veiligheidsdiensten in de Tweede Kamer om haar te laten informeren over de gevolgen voor Nederland van de uitwijzing van 105 Russische functiona- rissen in Engeland).
4 - vrijdag 1 oktober 1971
ROTTERDAM
e
De afdeling Rotterdam van de VVD vergadert maandag 4 oktober 's avonds 8 uur in het Rijnhotel. De vergadering zal geheel zijn gewijd aan de ontwikke- lingen op het gebied van het overheids- pensioen en de particuliere pensioenen.e
Het liberale gemeenteraadslid W.Baggerman is door de Raad van Euro- pese gemeenten uitgenodigd op 11 en 12 oktober een colloqium bij te wonen over het vraagstuk van de gastarbeiders. Dit colloqium wordt gehouden in Lindenfels
(Hessen, Duitsland).
e
De heer Baggerman heeft van b. en w. antwoord gekregen op zijn schrif- telijke vragen over vernielingen aan en in telefooncellen. Het college zegt onder meer dat de politiesurveillance voortaan mede zal worden gericht op bestrijding en voorkoming van dit euvel.e
Het afdelingsbestuur heeft weer eens een bijeenkomst uitgeschreven voor ge- meenteraadsleden en leden van de wijk- organe·n. Deze bijeenkomst wordt 25 ok- tober 's avonds 8 uur gehouden in het Ri)nhotel.DEN HAAG
• Het secretariaat van de afdeling Den Haag is gevestigd: Leuvensestr. 20, telefoon: 070-55 44 40.
e
De heer D. W. Dettmeijer heeft b. en w. schriftelijke vragen gesteld over be- richten, dat World Press Photo volgend jaar niet in Den Haag zal worden ge- houden, hetgeen een doorbreking van de traditie zou zijn. De heer ·Dettmeijer dringt er bij b. en w. op aan alles in het werk te stellen de tentoonstelling toch in Den Haag te doen houden, om- dat zij zeer vele toeristen uit binnen- enbuitenland pleegt te trekken.
Dreigende situatie
E
R zijn aanwijzingen dat in Rotter- dam het huisvestingsvraagstuk van de buitenlandse arbeidskrachten nu snel naar een climax groeit. Van verschillen- de kanten hebben ons de laatste weken berichten bereikt die duiden op een min of meer onheilspellende ontwikkeling.Het wil ons voorkomen dat de gemeen- telijke overheid reden heeft tot grote waakzaamheid. Zij zal op de kortst mo- gelijke termijn beslissingen moeten ne- men die kunnen strekken tot verminde- ring van opgekropte spanningen onder de bevolking.
Het lijkt ons onnodig nog eens haar- fijn uiteen te zetten wat er precies aan de hand is. In korte trekken komt de zaak hierop neer dat buitenlandse arbei- ders zich in toenemende mate als geslo- ten groepen in bepaalde stadsdelen con- centreren, soms onder verdrijving van de oorspronkelijke bewoners. Dat laat- ste zet - niet onbegrijpelijk '-- gemak- kelijk kwaad bloed onder de Nederland- se buurtbewoners, die trouwens ook nogal eens aanstoot nemen aan de le- vensstijl van de gastarbeiders.
Zulke concentraties van vreemde ar- beiders manifesteren zich met name in wijken met oude, goedkope woningen.
Het zogenaamde Oude Westen is bij de vreemdelingen heel bijzonder in trek.
Met het gevolg dat de spanningen daar verreweg het hoogst zijn. Maar ook el- ders in de stad hebben zich enelaven van gastarbeiders gevormd. Men denke aan Bloemhof, waar zich onlangs in de Oleanderstraat vrij ernstige moeilijkhe- den hebben voorgedaan tusssen de leden van een Turkse "nederzetting" en de Nederlandse omwonenden.
In het Oude Westen is daarna even- eens een conflictsituatie tot uitbarsting gekomen. Nederlandse buurtbewoners hebben daar door middel van een zeer dreigende demonstratie weten te verhin-
deren dat een Nederlands gezin zijn wo- ning zou moeten verlaten voor een groep buitenlandse arbeiders.
Na deze gebeurtenis hebben de bewo- ners gelegenheid gehad in een speciaal voor dit doel belegde bijeenkomst hun grieven kenbaar te maken en zich over de toestand te beraden. Het ging er rijke- lijk emotioneel toe. Er werd gedreigd met geweld en brandstichting wanneer de overheid niet snel maatregelen zou ne- men om de penetratie van vreemdelin- gen in de wijk aan banden te leggen.
Nu kan men met een verwijzing naar de emotionele aspecten proberen deze dreigementen te bagatelliseren. Het is echter de vraag of dat verstandig. zou zijn. Achteraf zouden we weleens moe- ten erkennen een pijnlijke, zo niet nood- lottige vergissing te hebben gemaakt.
Zien wij het goed dan moeten de drei- gende uitlatingen heel ernstig worden genomen.
De bewoners van het Oude Westen weten namelijk bijzonder goed wat zij willen en welke methoden zij moeten toepassen om hun doel te bereiken. Zij hebben in de praktijk geleerd dat je tegenwoordig met consequent gevoerde acties en massale demonstraties een ge- meentebestuur aardig naar je hand kunt zetten.
Daarbij kan in het midden worden ge- laten of en in hoeverre zulke acties en demonstraties worden geïnspireerd en geleid door ervaren agitatoren van ul-
tra-linksen huize. Het gaat er slechts om vast te stellen dat de dreigementen niet mogen worden beschouwd als loos ge- zwets. Wij hebben te maken met een realiteit. En die wordt er niet minder om als wij zeggen ervan overtuigd te zijn dat de. stemming tegen de gastar- beiders van bepaalde zijden doelbewust
wordt aangewakkerd.
Dat wij in onze beduchtheid niet al-
Gemeente financiën
D
E stralende en incidentloze Prinsjes- dag bracht Den Haag - als het parlement ermee akkoord gaat - een financieel voordeel. De regering is voor- nemens aan de grootste gemeenten voor hun verlies aan inwoners een tegemoet- koming te verlenen. Dat lijkt een billij- ke zaak, want met de vermindering van het inwonertal, vermindert de centrum- taak van onze gemeente niet; het tegen- deel is eerder het geval.Belangrijk is ook te achten het advies van de Raad voor de ruimtelijke orde- ning een speciale wet in het leven te roepen voor stadsvernieuwing in de vier grote steden. De wet zou voor dit doel financiële tegemoetkomingen moeten in- houden èn de mogelijkheid moeten ope- nen voor afwijkende wettelijke procedu- res.
Het behoeft nauwelijks betoog, dat de Raad voor de ruimtelijke ordening met dit advies een uiterst belangrijke zaak aan de orde heeft gesteld. Het gebrek aan financiën maakt het vooral de grote gemeenten vrijwel onmogelijk de drin- gend noodzakelijke stadsvernieuwing fors aan te pakken. Bovendien vormt de bestaande wetgeving helaas maar al te vaak een ernstige belemmering om
plannen van de grond te krijgen.
Minister Udink (volkshuisvesting) heeft intussen aangekondigd voor de vier grote gemeenten een ander vergun- ningenbeleid voor de woningbouw te willen nastreven. De bewindsman meent, dat het woningbouwbeleid een agglomeratiezaak is. Den Haag weet daarover met een vrijwel uitgeputte voorraad bouwgrond mee te praten.
Door er een agglomeratie-aangelegen- heid van te maken, zou de woningbouw ongetwijfeld een steviger basis kunnen krijgen. De afhankelijkheid van Den Haag van de medewerking van de rand- gemeenten zou daardoor belangrijk kunnen verminderen of wellicht geheel worden opgeheven.
In dit verband is stellig van niet min- der belang het streven van de liberale wethouder Bastet om te komen tot een lichaam dat naar Amsterdams voor-
beeld een NV Stadsherstel zou kunnen worden genoemd. Zo'n NV zou als mo- nument beschermde, maar in verval ge- raakte panden dienen aan te kopen en vervolgens moeten restaureren. Het ka- pitaal van een dergelijke NV zou deels door de gemeente, deels door banken en beleggingsinstituten ( verzekeringsmaat- schappijen) bijeen gebracht dienen te worden.
Wethouder Bastet blijkt al met enkele instellingen over zijn denkbeeld te heb- ben gesproken. We zouden al aanstonds één object weten, dat voor herstel op deze wijze in aanmerking kan komen, t.w. de Willemskerk, waarvan het ver- val schrikbarende omvang aanneemt.
We hopen, dat het initiatief van de heer Bastet vaste vorm zal kunnen aanne- men.
De gemeenteraad heeft intussen beslo- ten tot instelling van een commissie de- mocratisering en die krijgt aanvanke- lijk als een van haar belangrijkste ta- ken na te gaan op welke wijze het ge- meentelijk informatiecentrum dient te functioneren. Dat informatiecentrum komt in de entree van het . nieuwe raadzaalgebouw aan de Groenmarkt.
Voor de VVD hebben aan het debat hierover de heren Ressenaar en Dett- meijer deelgenomen, die resp. enige kri- tische en waarschuwende geluiden lieten horen. Het is duidelijk: meer openheid over het bestuur is de bedoeling.
E
N dan is eindelijk de kogel door de kerk met betrekking tot de invoe- ring van een Paspoort 65. Dat is een goede zaak.Het is daarom jammer, dat het debat over de invoering van het bejaardenpas- poort in het politieke vlak is getrokken als gevolg van interventie van de heer Van der Weide (prot.chr.), die een amendement indiende om het bejaarden- tarief voor tram en bus tot de helft van het gewone tarief terug te brengen. In het voorstel van b. en
w.
zou een over- stapkaart van f 3,40 worden terugge- bracht tot f 2,50. Het voorstel van b. en w. zou de HTM op een inkomstender-VRIJHEID EN DEMOCRATIE
leen staan kan worden afgeleid uit een artikel in de Metaalkoerier, het orgaan van de Metaalbedrijfsbond NVV. Daarin valt te lezen dat bestuurders en kaderle- den van die bond in Rotterdam een ex- plosie verwachten, waarbij vergeleken de werf- en havenstakingen van verle- den jaar maar knalletjes waren.
Ziedaar een waarschuwing te meer.
Dat de gemeentelijke overheid er zich niet doof voor houdt. Het kan tot vol- doening stemmen dat het liberale raads- lid W. Baggerman, die al vaker blijk heeft gegeven zich voor het huisvea- tingsvraagstuk van de buitenlandse ar- beiders hogelijk te interesseren, over dit onderwerp weer eens vragen aan burge- meester en wethouders heeft gesteld.
Dat opent voor het college de mogelijk- heid binnen de korste keren bekend te maken wat het denkt te gaan doen. Ge- steld tenminste dat het zijn antwoord op de vragen niet verwerkt in de nota die het college in een eerder stadium de raad heeft toegezegd en die vóór 1 okto- ber zou moeten verschijnen.
Overigens: misschien heeft het college iets aan de wetenschap dat er volgens een telling van medio september in goe- de pensions voor gastarbeiders in totaal 122 plaatsen vrij waren. Als het colle- ge, daarvan uitgaande en met de Alge- mene politieverordening in de hand, nu eens metterdaad overging tot het aan- kondigen van sluiting van als bijzonder slecht bekend staande pensions? Tien tegen één dat de exploitanten van die slechte pensions het niet op sluiting la- ten aankomen, maar ijlings maatregelen nemen tot verbetering van hun inrich- tingen.
Wij beseffen dat aldus niet eensklaps alle moeilijkheden tot het verleden zul- len behoren. Maar er wordt dan in elk geval een stap gedaan voor verminde- ring van de problematiek.
ving van f 900.000 komen te staan.
Door aanneming van het amendement- Van der Weide gaat het bejaardenpas- poort het noodlijdende vervoersbedrijf nog meer kosten (f 1,7 miljoen). Niet ten onrechte is dan ook de vraag ge- steld of dit gemeenteraadsbesluit wel de goedkeuring van de hogere autoriteiten zal verkrijgen. Ging dit de VVD-fractie (evenals de KVP-ers Borghola en Schuijt) budgettair te ver, mevr. Vos- van Gortel (vvd) had nog andere be- zwaren. Reductie op de toegangsprijzen van culturele instellingen vond ons raadslid niet de belangrijkste prioriteit voor de bejaarden. Huisvesting en tele- foon achtte zij van groter belang en als we daar dan nog huishoudelijke hulp bijnoemen, dan zijn wij het met mevr.
Vos-Van Gortel gaarne eens. De ge- meentelijke verantwoordelijkheid voor de zelfstandige bejaarden dient zich in- derdaad verder uit te strekken dan een reductie-paspoort.
Het is al lang een uitgemaakte zaak, dat bejaardentehuizen voor grote groe- pen ~van de oudere bevolking niet de beste oplossing zijn. Deskundigen zijn het er over eens, dat bejaarden zo lang mogelijk - d.w.z. zo lang hun gezond- heid dat toelaat - beter in hun eigen milieu kunnen blijven.
Aan de andere kant is het ook zo, dat er vooral in onze stad vele bejaarden zijn, die uit een financieel oogpunt een reductie-paspoort niet van node hebben.
In zoverre lijkt het dus ook niet juist alle bejaarden over één kam te scheren.
Maar het is net als met de AOW - in beginsel komt iedereen er voor in aan- merking. · Waar zou echter de grens moeten worden getrokken? Bovendien, ook al zou er een inkomensgrens zijn, dan nog kan de meer "kapitaalkrachti- ge" bejaarde soms in grotere eenzaam- heid leven dan de minder met aardse goederen bedeelde.
Het is een moeilijke zaak, waarover men inderdaad verschillend kan denken.
Maar het enorme gebruik, dat bejaar- den van de spoorwegreductie-mogelijk- heden maken, duidt er o.i. toch wel op, dat er in zeer brede kringen van bejaar- den behoefte is aan contact met de bui- tenwereld, waartoe zij minder gauw ko- men als het hun - financieel - niet wat gemakkelijker wordt gemaakt. Met alle ook door ons erkende bezwaren, die er aan het paspoort kleven, zijn we toch wel blij met de invoering ervan in onze stad.
De les van Rijnmond
door drs. L. van Leeuwen
De discuss·ie in het Rotterdamse ge- bied over de instelling van een geweste- lijk orgaan ter begeleiding van de uit- breiding van de havens en de daarmede samenhangende ontwikkelingen is al ge- ruime tijd voor de 2de wereldoorlog ge- start. Het wetsontwerp "havengewest Beneden Maas" zou waarschijnlijk als deze oorlog er niet tussen gekomen zou zijn wet geworden zijn. En op haar beurt zou deze doelcorporatie inmiddels vervangen zijn door een overlegorgaan Zuid-West-Nederland maar dan waar- schijnlijk krachtiger dan het huidige or- gaan of door het Gewest-Drierivieren- delta, dat onlangs door de Prof. Mr. B.M. Teldersstichting is gelanceerd, 1) Als ... ja, als ... !!!
De bestuurlijke ontwikkeling van dit deel van ons land heeft jaren stilge- staan totdat het gemeentebestuur van Rotterdam in de loop van de jaren '50 de discussie over de een of andere vorm van gewestelijk bestuur nieuw leven in- blies. Rotterdam wilde daarbij zeer ver gaan. Het verklaarde zich voorstander van de gedachten van de hoogleraren Prins en Simons, die uitgingen van een Rijnmond met uitgebreide rechtstreekse taken en bevoegdheden.
Uit vrees voor een overheersing van dat lichaam door Rotterdam hebben de kleinere gemeenten zich hiertegen met succes teweergesteld. De zg. Commis.sie- Klaasesz heeft zich tot tolk van deze groep gemaakt. Haar rapport heeft zeer duidelijk invloed gehad op het wetsont- werp van minister Toxopeus en daarme- de op de thans bestaande Wet Openbaar Lichaam Rijnmond van 1964.
De wet heeft zoals wij nu weten slechts aanleiding gegeven tot reeksen van conflicten en tot verkwisting van menselijke energie en financiële midde- len.
De bedoeling van de wetgever was een integraal regionaal bestuur tot stand te laten komen door coördinatie van het beleid van de 23 -oorspronkelijk zelfs 24 - Rijnmondgemeenten. Als bekro- ning daarvan zouden deze gemeenten vrijwillig taken en bevoegdheden aan het openbaar lichaam overdragen. Rijn- mond kreeg, ondanks fel protest uit de
1 ,.,, l_~u~ee Torens
N.V. Ll.). -~ ~~N GELATINEFABRIEK
TELEFOON 25242 - DELFT
Kamers, geen rechtstreekse bevoegdhe- den.
Conflicten Sinds de start van Rijnmond in 1965 is het dagelijks bestuur dat uit 7 goed bezoldigde bestuurders bestaat doende geweest naar werk te zoeken, hetgeen reeds aanstonds een nooit eindigende reeks van conflicten van dat dagelijks bestuur met de gemeentel;>esturen in het gebied en met name met dat van Rot- terdam deed aanvangen.
Omdat deze situatie niet langer kan voortduren, heeft de heer Van Veen, de toenmalige staatssecretaris van binnen- landse zaken, nog voor zijn aftreden in april jl. een voor-ontwerp van wet voor het Gewest-Rijnmond doen publiceren.
De gemeenten moeten hierover vóór 15 oktober a.s. aan GS van Zuid-Holland hun advies uitbrengen. Dit College moet per 31 december a.s. zijn commentaar bij minister Geertsema indienen.
Het voorontwerp Van Veen komt op een aantal punten tegemoet aan de be- zwaren tegen het huidige openbare li- chaam. Het blijft toch schipperen. Het verlenen van bevoegdheden zal welis- waar niet meer op basis van vrijwillig- heid geschieden, doch de effectuering van de overdracht van bevoegdheden via de opstelling van een ontwikkelings- programma - beter gezegd: een be- stuurlijk faseringsplan - zal zolang du- ren (daarbij nog geen rekening houdend met eventuele beroepsprocedures), dat dit voorstel voor dit bij uitstek korte termijn probleem geen uitzicht biedt.
Ook niet als wij het p.m.-artikel 45, waarin een aantal concrete taken aan- stonds aan Rijnmond worden overgedra- gen, zouden invullen.
In dit kader kan de financiële kant van deze zaak niet buiten beschouwing blijven. De huidige wet kent voor Rijn- mond globaal gezien twee inkomsten- bronnen: het Rijk betaalt een belangrijk deel van de apparaatskasten en de ge- meenten betalen de rest via een omslag per inwoner, die voor het a.s. jaar op f 4,67 is begroot. De gemeenten hebben geen enkele feitelijke invloed op deze gang van zaken en krijgen daarvoor uit het Gemeentefonds· geen bijdrage. De Raad van Rijnmond is in feite zo vrij als een vogeltje in de lucht. Dit is een onwenselijke situatie, omdat Rijnmond door de wet niet anders kan en omdat Rijnmond - en straks elk gewestelijk bestuur - daardoor de klaagmuur van de (23) wethouders van financiën in het gebied is geworden, als ware gewes- telijk bestuur slechts geldverspilling.
Financiën Het voorontwerp Van Veen schrapt nu de rijksbijdragen, opent weliswaar de mogelijkheid van belastingheffing tot een maximum van het bedrag dat per inwoner via de gemeenten mag worden gevraagd en geeft de gemeenten via het Gemeentefonds een gedeeltelijke verfij- ning voor deze omslag per inwoner.
Weliswaar ligt nu Rijnmond financieel gesproken aan banden, een oploss-ing voor de financiële situatie waarin de ge- meenten en het gewest verkeren wordt niet gegeven, integendeel! Het totale budget van Rijnmond wordt zo beperkt gehouden, dat gewestelijk bestuur zich niet kan ontwikkelen. Het is noodzake- lijk hierbij een kanttekening te maken.
De staatssecretaris achtte een regeling van Rijnmond en Groot-Amsterdam bij de wet noodzakelijk, omdat de ontwik- kelingen in deze gebieden van nationale
~
betekenis waren. In feite geeft hij aan Rijnmond en Groot-Amsterdam hetzelf·
de financiële keurslijf als aan de andere gewesten, die tot stand gaan komen. Dit betekent voor de zg. grote gewesten dat zij met een bedrag tussen f 10 en f 15 per inwoner moeten rondkomen, terwijl aan de gemeenten gemiddeld een bedrag van f 700,- wordt toegekend. Gezien nu de nationale betekenis, die de staats-se- cretaris daaraan zelf verbindt, belooft gewestvorming een uiterst marginale aangelegenheid te worden. Zulks boven- dien hoofdzakelijk op rekening van de gemeenten.
Les
Wat is nu de les van Rijnmond voor de gewestvorming in ons land?
A. Indien men uitgaat van recht- stre·eks uit en door de bevolking gekozen gewestraden, dan betekent dit dat het gewest taken en bevoegdheden heeft om de belangen van de bevolking te behar- tigen voor die delen van het overheids- beleid, die de competentie van één ge- meente overschrijden. De wet - dus van boven af - zal het takenpakket ondubbelzinnig moeten vaststellen. Dit in tegenstelling tot de wet-Toxopeus en het voorontwerp Van Veen die welis- waar het gewest bij de wet instellen doch overdracht van taken en bevoegd- heden aan het gewest - van onder op - dat wil zeggen na goedvinden van de g-emeentebestuurders, regelen. Dit laat- ste betekent dat het gewest nooit bij de
bevolking kan aanslaan, omdat het niet de wensen van de bevolking kan vervul- len, maar gehouden is aan de wensen van een groep gemeentebestuurders.
B. De gewestelijke taken en bevoegd- heden zijn niet alleen de zg. voormalig gemeentelijke taken, maar ook die thans bij rijk en provincie berusten. Het voorstel Van Veen laat de positie van de provincies in feite onaangetast. De de- centralisatie van het bestuur waarvoor juist in liberale kring voorstanders ge- vonden worden, blijkt niet of nauwelijks ten departemente aan te spreken. Dit is jammer, omdat bijv. de opheffing van de provincies in die streken, waar. tot gewestvorming wordt overgegaan, het euvel van een vierde bestuurslaag kan verhelpen. Wat betreft dit laatste euvel is m.i. duidelijk, dat zowel bij gewesten ' van boven af als bij gewesten van onder op sprake is van een vierde bestuurs- laag, als niet wordt voorzien in een on??bbelzinnige scheiding tussen gewes- teliJke, gemeentelijke en provinciale ta- ken en bevoegdheden.
C. Plannen om bijv. gemeenten op te heffen en daarvoor gewesten in de plaats te stellen zijn - zo zij al overal g~~enst zouden worden - op korte ter- miJn, d.w.z. tot 1978, niet realiseerbaar zonder Grondwetswijziging, of men zou het moeten zoeken in de annexatie van buurgemeenten door de centrumgemeen- ten. Dit lijkt mij om redenen van goed contact tussen burgerij en bestuur niet de voor de hand liggende oplossing.
Ten slotte wat betreft de financiën, de meest eenvoudige oploss-ing - nu ge-
~estvorming een landelijk verschijnsel Is geworden - is de vorming van een gewestenfonds. Het zwaartepunt van deze financiële regeling komt daardoor te .. liggen waar deze behoort, nl. bij het Ruk. Gemeentelijke bijdragen spelen slechts een ondergeschikte rol, hetgeen overeen~omt met de plaats die de ge- westen m onze bestuurlijke hiërarchie gaan innemen.
1) Prof. Mr. B. M. Telderstichting .. Havenbeleid in de branding", geschrift no. 20, blz. 30 e.v., 's-Gravenhage, 1971.
