ONTSPANNEN IS EEN PLONS IN JE

ONTSPANNEN IS EEN PLONS IN JE

EIGEN ZWEMBAD

Net zo lekker als die plons in tuilderblauw water aan een zonnige zuidkust. In een klein baaitje' zonder bekijks.

Met vrienden of zomaar in je eentje. Om alleen te zijn met de kabbeling van het water. Te voelen dat je ontspant. Een gevoel

dat u dagelijks kunt ervaren. Ook met geklimatiseerde zwembaden van Hoeks.

Vraag de dokumentatie even aan of bezoek de showroom: Ik wil vrijblijvend informatie over (aankruisen wat van toepassing is) 0 de hot-whirl-pool 0 thermo zwembadafdekkingen 0 sauna's 0 zelfbouw 0 volautomatische rolafdekkingen 0 zwembaden 0 zelfbouw 0 volautomatische zwembadreiniger 0 solaria 0 tuinmeubelen 0 zonnebanken en -hemels

Plaats: Telefoon: _ _ _ _ _ _ _

Stuur deze coupon zonder postzegel naar Antwoordnummer 27, 5000 VH Tilburg.

Hoeks b.v., Jellinghausstraat 10

correspondentieadres: Postbus 5061, 5004 EB Tilburg

hoeks bv (lnd.terrein Nrd.), Tel. 013-686933

ONZE SHOWROOM IS UNIEK IN NEDERLAND EN LAAT ALLES ZIEN WAT DE DOKUMENTATIE VERTELT

VRAAG ONZE DOKUMENTATIE MN .•. EN KOM KIJKEN

I

Vrijheid en Democratie,

veertiendaagse uitgave van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie

Nummer 1220 9 nove'mber 1979

Hoofdredacteur:

V. Hafkamp Redactie-adres:

Bijenmeent 135 1218GK Hilversum

Abonnementen- administratie

Algemeen Secretariaat VVO Koninginnegracht 57 2514 AE 's Gravenhage Postrekening 67880 t.n.v. VVO Den Haag.

Adreswijzigingen melden aan Algemeen Secretariaat d.m. toezending gewijzigde adresband

Abonnementen voor leden gratiS voor niet VVD-leden I 16,50 per jaar.

Advertentie-exploitatie Bureau Van Vliet b.v.

Postbus 20 2040 AA Zandvoort Tel. 02507-4745

Druk

Ten Brink Meppel b.v.

Algemeen Secretariaat -Koninginnegracht 57 2514 AE Den Haag Tel. 070-614121 , Postrekening 67880 t.n.v. VVO Den Haag

Foto voorpagina:

Tweede Kamerlid Wim Keja, samensteller van het rapport" Van grottekening tot satelliet","

dat door een onzer redacteuren wordt doo!gelicht op de , pagma's 6 en 7.

(Foto Peter Bemard)

Verder in dit nummer o.a.:

Congres "liberalisme in de jaren tachtig"

in Marum. Pag. 8 en 9.

Albert Jan evenhuis geïnterviewd over zijn reis door de Verenigde Staten.

Pag.lO.

Interview Eerste Kamer- lid mr. Schlingemann.

1 Pag. 11.

Interview burgemeester Den Ouden. Pag. 19 en 22.

De VVD en het midden- en kleinbedrijf. Pag. 20.

Tweede Kamerlid Dick Dees over het drugbeleid. Pag. 21.

In memoriam

D. Dettmeyer. Pag. 16.

Mijn opinie is ...

Pag. 25, 26 en 27.

Vrouwen in de VVD.

Pag. 29.

VVD van A tot Z.

Pag. 30 en 31.

door mr.

F. Korthals-Alles voorzitter van de VVD

'I

'

Volharding nodig

Bij voortzetting van het regeringsbeleid is volharding no- dus niet leiden tot verbetering van de bijslag voor de an- dig. Volharding om de situatie te doorbreken waarin el- dere kinderen. Evenmirt is het de bedoeBug dat de te ver- . ^I

ke maatregel, soms nog voordat zij is voorgesteld, al. krijgen ruimte wordt'' gebruikt om in Bestek '81 geval-.

wordt bekritiseerd en kapot geschreven. Volharding bij Jen gaten op te vullen. Het ging om om aanvullend be- het telkens weer overtuigen dat er geen sprake van is dat leid, extra boven de door Bestek '81 voorziene ombui-

4e sociaal zwakkeren worden ,,gepakt". Het zijn de cri- gingen, en niet in plaats daarvan. Het zal veel volhar- tici - Iaatstelijk de V Jakhondskrant van het FNV - en· ·ding vragen hierop te blijven toezien, wàDt de verleiding niet het kabinet, die . telkens de socilljll zwakkeren de blijkt groot de middelen anders te beste4en dan .de VVD stuipen op het lijf jagen. heeft bedoeld Wij kunnen dat niet toelaten, omdat ver- Het is voor onze werkgelegenheidspolitiek, neergelegd betering van werkgelegenheid onze voornaamste doel- in Bestek '81, onmisbaar dat de systeemfouten worden stelling blijft.

verwijderd uit het automatisme waarmee minimumloon

. en sociale uitkeringen omhooggaan. Joep Bon, sociaal Rente-aftrek

economisch redacteur van de V ara, legde zaterdag voor- . Die doelstelling wordt al evenmin bereikt door de fiscaal tr!tt:elijk uit w~om het gaat: elke verhoging van het bijna niets opleverende maatregel de renteaftrek voor fi- m~mumloon leidt na ~afhalfja~ weet tot verdere ve~- nanciering van de eigen woning te beperken. Het kabinet hogmg o~dat de vonge v!~ogmg doo!werkt en die , en ook de VVD willen deze renteaftrek onverlet laten"

doorwerking weer meetelt bij .de berekenmg van de g~ HetCDAzou dat volgens zijneigen verkiezingsprogram- stegen welvaart. Als voor vuil, zwaar.of onregelmatig ma ook moeten willen. Toch diende het een·motie in de wer~ meer betaald ~aat word~~· dan leidt ook. dat ~uto- aftrek niet te laten gelden voor rente die wordt betaal$1

~tisch tot verhoging V~ mmtmumloon, SOCiale wtke- over leningen van 4 to.i en meer. De pàrtijra8d en de . nngenenambtenarensal~sen. . . Kamerfracties hebben zich 'daar tegen verklllllfd. Niet Mede door deze automat1sm~n. IS ~e co~ectieve. lasten- omdat de Iastenvet:zwaring voor de betrokken groep _{00 ...}

~k zo ~estegen. dat er te wemtg r~te 1s voor mv~ste- aanvaardbaar zou zijn, maar omdat de ervaring leert dat nngen die. tot .meuwe we~kgelegenheJd kWJDen le~den. bij het leggen van een grens een volgend kabinet .de nei- D~ordat ~tker~gerechtigden v~ bepa~de p~emtebe- ging zal hebben die grens .te verlagen. Reeds nu stellen talingen ZIJD vruge$teld en belastingvermind~g voor D'66 en PvdA voor de gret:JS bij 3 ton te legg.en en is iJr het woonwerkverk~r ~an ~erkenden o?k op met-'Y,er- socialistische kring al voorgesteld de artrek voor bepaal- kenden van toepasSlOg IS, ZIJD .?e netto-wtkermgen biJna de huizen te beperken tot de rente over één ton. Ooi!: op

· even hoog als, som.s ~elfs ~~uk. aan de ⁰eti?lonen van dit punt zullee wij volhardend b~en, vooral bij het uit- de werkenden. Dat IS l?dertiJd met de bedoelmg geweest dragen van onze argumenten. Tot die argumenten be- van de. wetgever. Het ligt dan voor de hand de systeem- hoort ook dat de ervaring leert dàt 'correctie van de fouten te herstellen. grens in verband met de inflatie wel eens moeilijkheden

1 zou kunnen opleveren. Hoe duidelijk deze argumtenta-

Nieuwe werk~elegenheid tie ook is, de CDA'er Van Rooyen àchtte het oorbaar Dat is ook dringend geboden, omdat mede <Joor vermin: de VVD in de schoenen te schuiven dat zij zo nodig dering van de collectieve Jastendruk ruimte ontstaat moes~ opkomen voor de eigenaren van dure huizen. De voor nieuwe werkgelegenheid Scheppen wü die niet, dan enige conclusie die hieruit getrokken kan worden is, dat werken wü niet alleen grotere werkloosheid in de toe- hij blijkbaar geen kans zag iets steekhoudens in te bren- komst in de hand, wü moeten dan ook onder ogen zien gen tegen de werkelijke argumentatie van de VVD.

dat h«rt vouwwerk van de sÓciale voorzieningen wordt Heeft hij zich ook al bedacht dat een extra ·vraag zal ondermijnd Reeds nu is de be~asting zo zwaar, dat het ontstaan naar huizen .die onder de grens liggen en welke bouwwerk moet worden gestut met bijdragen uit de al- gevolgen dat zal hebben voor dat deel van de woning- gemene middelen. Alleen door meer werkgelegenheid zal ~arkt? De voorzitter van de CHU heeft gevraagd om het fundament vol~ende versterkt kWJDen worden om een spoedige beslissing, omdat het blijven hangen van het bouwwerk-voor wegzakken te behoeden. · een beslissing de woningmarkt ontwricht. Welnu, de be-¹ Volharding en vindingrijkheid kenmerkten de Tweede- slissingis er. Het kabinet stelt geen beperklog vanderen- Kamerfractie van de VVD toen zij tijdens de algemene teaftrek voor . .De motie van het CDA is van de agenda beschouwingen voorstellen deed tot verdere ombuigin- afgevoerd. Een verder debat over inflatie-neutrale belas- gen om te voorkomen dat de' collectieve Jastendruk toch ting zal binnen afzienbare tijd niet plaatsvinden. Als nu nog zou toenemen. Het kabinet heeft deze voorstellen ook het CDA niet opnieuw o-fer de renteaftrek begint, positief ontvangen en bet CDA heeft geen bezwaren dan kan het incident als gesloten worden beschouwd.

aangetekend Toch blijft grote volharding geboden om Dat zou dan nog in overeenstemming zijn met het CDA- CDA en kabinet voor de verleiding te behoeden dat de program ook.

ruimte die door verdere ombuigingen wordt verkregen, opnieuw in de collectieve sector wordt besteed. Daarmee is de werkgelegenheid niet gediend. Voortzetting van de bevriezing van de kinderbijslag voor het eerste. kind mag

---~---~~~--~

door HenkKrol

Pol de Beer

, /

door KoosjeEins

/

\ I

Van achter de groene gordijnen

Belangrijkste debatten in de afgelopen twee weken wa- ren die over de volkshuisvesting:

Pol de Beer, woordvoerder voor de VVD-Tweede Ka- merfractie was hierbij zeer ~erheugd over het feit dat zijn motie van februari over het opvoeren van de wo- ningbouw in elk geval voor 1980 zal worden overgeno- men. Voor de periode na 1980 bestaat nog enige onze- kerheid. Vandaar dat hierover nog een extra motie werd ingediend.

Ontevreden was Pol de Beer over de terugloop in de sector koopwoningen, met name daar waar het gáat om het sociale eigen huis (de zg. premie-koopwoningen).

Volgens De Beer doet de regering te weinig om het eigen huisbezit te bevorderen. Vandaar dat hij om een notitie vroeg waarin deze problematiek nog eens nader zal wor- den uitgewerkt.

De Beer· vroeg verder om concrete voorstf!lled om tot ,eeri proef te komen voor een nieuwe berekehingsmetho-

de van huren (geïndexeerd). Ook drong'hij nog eens aan op een oplossing voor de vele problemen van de toene- mende groep van een- en tweepersoonshuishoudens ..

Hypotheekrente

Wie je ook spreekt, vrijwel iedereen die er wat mee te maken heeft is er van <>vertuigd dat een stuk stagnatie in 'de koopsector wordt veroorzaakt door de onzekerheid over de zogenaamde Hofstra-voorstellen. Vandal\f dat Pol de Beer twee zakennog eens extra benadrukte.

Ten eerste is de VVD niet tegen de voorstellen in hun algemeenheid. Slechts aantasting van de aftrekbaarheid van de hypotheekrente op het eigen huis is voor de VVD onaanvaardbaar. Dè rest is bespreekbaar.

Ten tweede: of .de grens nu gelegd wordt bij f 300.000,- zonder indexatie, of f 400.000,-met, of zelfs bij een miljoen, interesseert de VVD minder. Het gaat om het principe. Zodra het principe van de onaantastbaarheid is doorbroken, zitten we op een hellend vlák waar we niet meer van afkomen.

Het wordt een volgende regering wel erg gemakkelijk ge- maakt, de grens te verlagen. Als de PvdA het voor het zeggen gaat krijgen, kun je er vergif op nemen dat het zal gebeuren. Hoe hoog de grens vandaag ook gelegd zou worden: de zorg van De Beer is dat binnen enkele jarén ook de kleine man in het modale huis er de dupe van wordt. "Daarom, en daarom alleen zijn wij tegen iedere aantasting van deze rente-aftrek" ..

De regering treft geen enkele blaam. Van haàr kant is voor de nodige duidelijkheid gezórgd. Dat geldt niet slechts voor de aftrekbaarheid van de hypotheekrente, maar ook voor de vermogenswinstbelasting - eveneens van groot belang voor de eigenaar-bewoners~ De Beer zei daar met waardering kennis van te hebben genomen.

. Energiebesparing

Bij de beliandeling van de begroting van economische zaken wees Frits Portheine erop dat al tal van maat-

Ervaring met troebel water . ...

Palembang, jaren geleden, \Jet koopvaardijsc~p ligt rus- tig aan de kade gemeerd, het is midden op de dag, de zom brandt genadeloos aan de hemel. De meeste be- manningsleden houden zich aan de tropische gewoonte en doen een middagslaapje: Slechts een enkeling vindt dat het schip te warm is onder zijn voeten, zijn hut te be- nauwd.

. Hoewel de troebele rivier er niet erg uitnodigend uit- ziet, besluit Wim Keja er toch eens in te duiken om zelf

"te onderzoeken of je van een zwempartijtje niet meer opknapt dan van in je kooi verplicht transpireren.

Het traagstrpmende water is lauw en hij baant zich een weg tussen de ronddrijvende rommel en boomstammen.

Wat verder ligt een Engels schip zachtjes te deinen op

t de káli en over de reling hangen een paar schepelingen die enthousiast naar hem zwaaien. Wim zwemt een stukje in hun richting, ze roepen iets onverstaanbaars, hij wuift vriendelijk terug, waarom niet, en een hallo kan er ook wel af.

Maar het moet niet te gek worden, dus draait hij om en zwemt terug. ' ¹

He, ook op zijn schip 8taan een paar maats druk te ge-

baren en als hij met forse slagen nadert, blijkt dat ook zij iets roepen en wel zeer onparlementaire taal. Hij had toen eens moeten weten dat parlementaire taal zijn toe- komst zou worden.

Hij klautert tegen de tourladder op en krijgt de wind van voren. Het hing ergens aangeplakt, maar hij had het over het ·hoofd gezien: al die drijven~e boomstammen bleken krokodillen te zijn. Waarschijnlijk was het ook voor deze )>eesten te warm~ anders hadden ze hem onge- twijfeld in kleine stukjes verdeeld. ·' Aan dit verhaal moet ik wel eens denken als Wim zich een weg baant door de .politiek. Hij onderkent het ge- v.aar van krokpdillen zeker niet, hij heeft dit eerder mee- gemaakt, maar durft wel het risico te nemen er middenin te springen om zelf uit te vinlien wiein het politieke sop

de meeste pit heeft. · · ,

Een vriendelijk handgebaar naar de oppositie kan er wel af, als ze toch over de reling hangen en zolang het niet te gek wordt, want dan zwemt hij terug. En zijn eigen fractiegenoten hoeven zich heus niet te bezorgd· te ma- ken, hij is tenslotte ook in Palembang weer heelhuids·

aan boord geklommen: een· man met ervaring ...

I

)

regelen zijn genomen en dat een belangrijk gedeelte van het besparingsprogramma wel is gehaald, waardoor zij een gunstige uitzondering zijn in vergelijking met andere landen. Een motie van het CDA die de regering op dit punt het mes op de keel wilde zetten noemde hij dan ook een slag in çie lucht.

Len · Rempt-Halmmans de Jongh, die nog maar net voor onze fractie in de Kamer zit hield vorige week al ' haar maidenspeech (eerste openbare optreden in de Ka-

mer). Dat was bij de begrotingsbehandeling over milieu-·

hygiëne. Zij stelde daarbij dat de houding van het be- drijfsleven helaas niet altijd even positief was wanneer het om milieuzaken ging.

VVD-plannen in regering

Afgelopen zaterèlag kwam de regering met een aantal plannen met betrekking tot het vervoer. Hierin kwamen een aantal VVD-wensen goed aan bod. Zo heeft me~ het pl{ln van Haya van Someren en Jan van de Ven over- genomen om de motorrijtuigenbelasting in de komende jaren te vervangen door een hogere belasting op auto- en motorbrandstoffen. Ook eep oude wens van·Erica Ver- kerk-Terpstra gaat in vervulling. In treincoupés zal een speciale plaats worden gecreëerd voor rolstoelgebrui-

~L .

In de Kamer werd een motie van de socialist Ter Beek aangenomen waarin de komst van een Zuidafrikaanse multiraciale ploeg voor de Olympische Spelen voor ge- handicapten ongew'enst werd geacht. Woordvoerder Frits Bolkestein had in de twee daaraan voorafgaande debatten met klem voor de komst gepleit van deze Zuidafrikaanse ploeg.

Het is ronduit teleurstellend dat met name D'66 en een meerderheid van het CDA zich op formele gronden achter het socialistische standpunt schaarde en daar- mee tegen het kabinet. Het multiraciale karakter van de gehandicapte sport in Zuid-Afrika werd door de leden van deze partijen als onbelangrijk en onvoldoen- de bestempeld.

Erica Verkerk-Terpstra, het enige kamerlid met Olym- pische ervaring, heeft in de weken voorafgaand aan dit debat voor vrijwel alle omroepen en in bijna iedere krant het VVD-standpunt verdedigd. Dit gaat ervan uit dat mensen die in eigen kring de apartheidspolitiek hebben doorbroken het verdienen om toegelaten te worden.

Haar commentaar op de aangenomen motie: "Het is een politieke overwinning voor de Partij van dè Arbeid en D'66, maar het is een menselijke ne<;terlaag".

De Waddenzee

Bij de openbare commissievergadering over de rege- ringsnota over de· Waddenzee waren onze woordvoer- ders Jaap Scherpenhuizen en Harry Waalkens. Het ging hierbij onder meer om het toekomstige beheer en bestuur van de Waddenzee. Jaap Scherpenhuizen bleek bij dit debat in tegenstelling tot D'66 erg veel vertrou-

wen te hebben in de regio zelf. Bij deze problematiek gaat het erom of een stukje buitendijks I.and al dan niet zal moeten worden ingepolderd tegelijk met het op delta- hoogte brengen van de zeedijk. Zeer zwaar weegt hierbij het principe van de· decentralisátie. De regering . heeft over een aanv~:,aag tot een concessieverlenging daartoe negatief beslist. Deze afwijzing van wat ook wel plan D wordt genoemd is in Friesland hard aangekomen.

Harry W aalkens bekritiseerde de regeringsbeslissing op.

twee hoofdpunten. Ten eerste heeft men de mening van het provinciaal bestuur terzijde geschoven en ten tweede heeft men deze beslissing gegrond op een ambt,lijk

analyserapport dat hem zeer eenzijdig voorkwam.

W aalkens betoogde dat de VVD-fractie in beginsel erg veel waarde toekent aan de opvatting van een regionaal bestuur. En ten aanzien .van het analyse-rapport zei hij dat de natuur- en ecologische bezwaren in het rapport waren gemaximaliseerd terwijl de landbouwvoordelen werden geminimaliseerd. W aalkens: "Natuurlijk is· de · VVD voorstander van het natuurbehoud, maar deze zaken mag je niet alleep. van achter een bureau bekij- ken." Waalkens had dan ook redenen genoeg om te stellen dat de. regeringsbeslissing onjuist was uitgeval- len. "De regering heeft alles maar voor zoete koek aan- genomen." Uit vooroverleg met het kabinet, later be- vestigd bij de beantwoording door de bewindslieden, bleek dat de regering bij haar afwijzing bleef. De VVD kon daar onder geen beding mee akkoord gaan, aldus de heer W aalkens. Door het verhogen van de dijk zon- der .meer zou immers een barrière ontstaan die het ook de volgende generaties onmogelijk zou maken om land- bouwkundig gebruik te gaan maken van de door aan- slibbing steeds groter en hogér wordende buitendijkse gronden. Tenslotte diende Harry W aalkens samen met het CDA een motie in waarin de regering wordt ge- vraagd op zo kort mogelijke tijd in overleg te treden met het provinciale bestuur van Friesland om na te gaan of er een tussenoplossing is.

]ntei:View nüDister.' ,

dr. A. _J P~ais {

lt1 het vQri&e t1utntnell-~ ,,Yri}hefd. -.i

c{atie'i ~eeft de. r~çtie .~en ib,tf,rvieW',. ·

. ~~d meto~ ~!er vmt~~

tens~~ppen,<fr:.A.P!U~· ..•.. : , .,, , .. • •.

Het.lijkt ons,g,~ er op te ^WtJZ!M) dat d

·, 'k.en,:'Ue rus o,Pvattillg vaa de --er~ .

.qtd,~· :tU~~ lettt#~ .... maar sle~ts ÎJ1. ~ teîide :tin t9n w~~~e~ven. . '· . .

~ I, ' , ,,•'

•

---~~~-;

_•.1 --

.··

\

Medianota van Wim Keja biedt uitziéht op liberale samenleving

van:een onzer medewerkers

Media vorm~n een deel van ons bestaan. Ze irifor-

meren ons over wat er wel en niet in de wereld ge- beurt, over wat bewindslie- den doen en nalaten, over

besluiten van de gemeen- teraad en over politieop-_

treden bij een burenruzie.

De iriformatie, die de me- dia ons kunnen geven, be- strijken een oneindig groot

gebied en hebben, hetgeen misschien nog belangrijker

· is, een geweldige invloed.

Wie kan zich een wereld voorstellen zonder media?

Geen televisie, geen radio, geen krant, geen grammofoon, nfie, we kunnen eigenlijk niet meer zonder.

Het VVD-TweedeKamer- lid Wim Keja bracht on- langs een nota uit over mediabeleid, getiteld .. Van Grottelfening tot Satelliet:

een liberale medianota".

Keja ziet in deze nota kans om niet alleen zijn visie op het mediabeleid duidelijk naar voren te brengen, tevens verwerkt h'ij in dif visie ook de meest liberale denkbeel-

den.

. I

Door hun geweldige potentiële macht zijn de media van een niet te onderschatten belang voor de samenleving.

Maar deze nota doet meer dan alleen op' dit aspect van het mediabeleid inspringen. "Meestal holt de politiek achter de technische ontwikkelingen aan. Deze nota wil de techniek beleidsmatig een slag vóór zijn" is de eerste stelling van de nota. En vooral in dat opzicht is deze nota zo opzienbarend en belangwekkend. We leven in een tijd waarin men op politiek niveau de dag van mor- gen belangrijker vindt dan de wereld die wij onze kin- deren, laat staat onze (achter)kleinkinderen nalaten, ook al is het een houding waar velen slechts in kunnen berus- ten omdat de economische situatie hen daartoe dwingt.

Maar we hebben gezien, hoe bij de laatste algemene be- schouwingen zaken als milieubeleid en onderwijs, toch duidelijk toekomstgerichte probleemvelden, noodge- (Jwongen naar het tweed~ plan moesten verhuizen.

De nota "Van Grottekening tot Satelfet" wijst echter op zaken, die weliswaar pas in de toekodtst zullen gaan spe- len, maar wel in een zo nabije toekomst, dat besluitvor- ming op korte termijn een allesbehalve overbodige luxe zou zijn. Teletekst, viewdata, beeldplaat, kabelalarm, het . zijn maar grepen uit de technische vindingen die mis- schien binnen enkele jaren net zo vanzelfsprekend zullen zijn in onze hu,iskamers als nu de telefoon. Satelliet- omroep, regionale omroep, ja, zelfs locale omroep zijn in opkomst. Wat zal de rol van de pers zijn, temidden van al deze technische vindingen? Is ons omroepbestel wel het meest geschikte voor de nieuwe systemen? En, voor Keja een yan de belangrijkste zaken, hoe krijgt de l>urger zelf zo veel mogelijk profijt van de moderne technieken?

Wat aan te vangen met de commercie? Zaken die, om- dat ze ieder mens in onze maatschappij aangaan, juist ' voor het ontwikkelen van een liberale visie zo belangrijk zijn.

Teletekst en viewdata

Wat staat ons dan zoal te wachten? "Het meest tot on- ze ver,beelding spreken de nieuwe media Teletekst en Viewdata", schrijft Keja. Beide systemen zien kans om uit een enorm reservoir iedere denkbaar mededeling op gnze beeldbuis te doen verschijnen, waarbij gebruik wordt gemaakt van grafische symbolen, zoals letters en

Reactie van

Dr. .F. Pl.. Hoogendijk, ,

'Vo.o~zitter van de M~a-commissie

1 Een liberale medianota over ons omroepbestel juich' ik van hàrte toe. Vooral omdat nu niet achter de feiten wordt aangelopen,' maar. een *~

sie voor de toekomst wordt ontvouwd. Met Wim Keja ben ik van mening dat een commer- cieel radio- en televisiestation in· ons land nog maar een kwestie· van jaren is. De technisèhe ontwikkeling die nu via satelliettèlevisie tot de mogelijkheden is gaan behoren zal t~recht in alle opzichten moeten worden benut.

·. v~ de VVD, Op de medianota

·· van Wim Keja.

Ik ben van mening dat Nederland niet moet af- wachten hoe de commerciële uitzendingen van bijvoorbeeld LUxemburg in ons land zullen wor- den ontvangen. Ik denk dat. het lanceren van een

cijfers, en verder van lijnen en andere eenvoudi~e grafi- sche voorstellingen. Maar er is- wel een zeer belangrijk verschil tussen Viewdata en Teletekst. Het viewdatasy- steem kent namelijk een tweerichtingsverkeer, en komt de huiskamer binnen -via de telefoonlijn., Teletekst daarentegen kent maar één richting, te weteq naar de huiskamer toe, en wordt uitgezonden" in de ether. Op het eerste gezicht lijkt de overeenkomst tussen de beide sy- stemen nog groot, maar in feite blijkt het verschil zeer belangrijk te zijn voor de vraag wie welk systeem zal mogen aanwenden. Daar persondernemingen uitgeslo-·

ten worden door de wet van de exploitatie van een om- roep, lijkt het vanzelfsprekend dat teletekst, dat door'de ether wordt uitgezonden, in beheer van de omroepen komt. Viewdata gebruikt echter èn de ether niet als transportmiddel èn k11.n van elke abonnee voor het ge- bruik een betaling vragen (de aanvragen geschieden na- melijk via het telefoonnet, en kunnen daardoor ook een- voudig geregistreerd worden), reden om viewdata geen omroepzaak te laten worden, altlus Keja. Met name de pers, die op dit gebied de meeste deskundigheid heeft, zal graagvan dit systeem gèbruik willen maken. Zowel Teletekst als Viewdata kunnen ook een enorm belang- rijke rol spelen op onderwijsgebied. 1

"Het zal steeds noodzakelijker worden om kennis te ver- garen teneinde na een aantal jaren óf ander werk te kun- nen doen óf hetzelfde werk op een geheel andere manier.

De mens zal als het ware het als kÎnd begonnen onder- wijs eigenlijk zijn hele leven moeten kunnen voortzet- ten", schrijft Keja. Hierin zullen de media een rol van belang gaan spelen. En Viewdata zowel als Teletekst voldoen aan een cruciale voorwaarde: de leerstof-pak- ketten zijn op elk moment van de dag beschikbaar.

Satelliet

Een andere schok, die de Nederlandse omroepwc;reld te wachten staat, is de zogenaamde Satellietomroep. Een

·satelliet op 36.000 km hoogte zal alle zendmasten vervangen, en voor een heelland tegelijk de toevoer van de om te roepen waar verzorgen. Omdat echter het zendbereik niet precies bij de landsgrenzen op zal hou- den, zullen we tegen die tijd hier in Nederland op een- voudige wijze de programma's uit alle ons omringende

eigen Nedetlandse satelliet een verantwoorde daad is. Ik geloof dat het beter is om met name een Nederlandse commerciële zendf le hebben, dan een commercjële' zender van over de grenzen die het er alleen maàr om te doen is om geld te verdienen. Bij de opzet van een Nederlands commercieel radio- en televisiesta·

tion kan via een democr~tische politieke besluit- vorming worden besloten hoe een dergelijke zender moet worden op'gézet. Voorts in hoeverre

dag- en weekbladen aaarin eèn rol kunnen spe~

!en~ Het wordt door mij als positief ervaren dat Wim Keja dit element in zijn ,Oota heeft inge~

bracht Al wil ik niet zo ver gaan dat de komst van een_commerciële oinroep moet worden ver-

WimKeje

· Drs. F. Hoogendijk

landen oqk kunnen zien. En vooral bevreesd is men in Hilversum voor de Luxemburgse omroepsatelliet, die.

voor Vlaanderen en Nederland' een Nederlandstalig commercieel programma zou kunnen gaan doorgeven.

"Van liberalen," schrijft Keja, "kan worden verwacht dat ze een zo rijk mogelijke schakering van meningen, ook uit het buitenland afkomstig, zullen toejuichen.

Overigens mag wel opgemerkt worden, dat de gedachte, om buitenlandse satellietprogramma's voor dè Neder- landse kijkers af te schermen, weinig heeft te maken met het belang van deze kijkers, maar alles met het eigen- belang van de :z:uilen".

De vràag blijft dan echter, of we niet toch iets tegen- over die Luxemburgse commerciële zender zouden mot;- ten stellen. De oplossing ligt, aldus Keja, voor de hand.

Het enige doelmatige verweer is dat ook wij ertoe zou- den overgaan om naast ons huidige bestel een commer- ciële omroep lillimte te bieden, die los van haar eigen uit- . zendingen ook reclameboodschappen kan uitz~ndet;~ en

hiermee gel,teel gefinancierd wordt. "Ook de. VVD lijkt het geen goede zaak om, zoals in de VS wel toegestaan is, programma's op de meest önverwaéhte momenten te onderbreken voor reclame-uitzendmgen", voegt Keja daar overigens aan toe.

Regionale omroepen

"Regionale omroepen hebben de toekomst" luidt de allerlaatste zin van de nota. Het belang van dat wat om de hoek van de straat gebeurt,' is volgens Wim, Keja zeer groot. Betrokkenheid van de burgers bij zowel hun leef- omgeving als de omroep die daarover programma's brengt, is van grote importantie. Lokale omroepen, die·

via een centrale antenne-inrichting zouden kunnen uit- zenden, hinderen niemand. Zelfs blijken zaken als een directe reportage van de gemeenteraadszittingeJ;t grote belangstelling te trekken. "De VVD is een groot voor- stander van een onafhankelijke regionale omroep", schrijft Keja. De kosten wil hij dekken met redameop- brengsten.

Een stekend probleem is de verdeling van de zendtijd zo- als die heden ten dage geschied. Ofschoon de kijker zelf zeer wel in staat is te bekijken of hij lid wordt vàn een omroep vanwege de programma's danwel het program-

7

i

hinderel alleen omdat een aantal kranten hier

·"'schade van zouden ondervinden. .

Hoewel ik de mening van de. mediacommissie nog niet officieel heb kunnen peilen over de nota van Keja denk ik dat over het onderwerp om- roepverkiezingen verschillend zal wordcm ge- dacht. De angst dat dit tot een té populaire op- zet van de programma's zal leiden is zeker denkbeeldig.

Ik ben verheugel dat Keja niet bang is voor het , openbreken van het huidige omroepbestel In•

zake de schrijvende pers wordt gepleit voor een zo groot mogelijke pluriformiteit. Zo gauw het over de omroep gaat heet dat versnippering;

. mablad, is dit toch niet geheel de ideale manier om de·

aanhang van een omroep te meten. ,,De gedachte om de zendtijd te verdelen aan de hand van omroepverkie- zingen," staat in de nota, "past zeer goed in het streven v'an de VVD naar een minder ongelijke verdeling van macht, naar verdere democratisering." Om "verkie- zingskoorts" op de beeldbuis te voorkomen, stelt Keja voor de stemmen te laten uitbrengen op de achterzijde van de giro-betaalkaart bij het storten van de omroep- bijdrage. Dat' gebeurt tenslotte over het gehele jaar ver- spreid. Dit systeem zou ook voorkomen dat de be- staanszekerheid van het omroeppersoneel onmicidellijk in het gedrang zou komen.

Keja keert zich oók tegen via de media ge~ane onjuiste, onvolledige ·of misleidende mededelingen van feitelijke aard. Hij is van mening, dat ook voor de media die ons via de ether bereiken - en met ons miljoenen ande- ren - een soort recht op rectificatie. moet bestaan. "De kijker of luisteraar moet het recht krijgen om, indien hij zich bij een onjuiste, misleidende of onvolledige mede- deling 'betrokken voelt, persoonlijk in een uitzending zijn feitelijke beweringen te stellen tegenover of ter aanvul- ling van de feiten die in de oorspronkelijke uitzending zijn medegedeeld". Zou de desbetreffende omroep in be- paalde ~vallen dit' z.g. droit de réponse irrelevant vin- den, dan kan de zich betrokken voelende persoon altijd . nog op grond van de Omroepwet naar de rechter stap~

pen.

Wie de nota doorneemt, krijgt niet de indruk slechts enige nieuwe en verfrissende ideeën op mediagebied te hebben opgedaan. De, blik zoals Keja die in de toekorl}st werpt, biedt 'ook uitzicht op een liberaiisering van de maatschappij, waarbij nu eens de-liberalen het voortouw zouden kunnen nemen, ·zodat de individuele vrijheden van de mens reeds a priori in de gedachtengang zullen kunnen worden betrokken, en niet door het amênderen van andermans plannen achteraf nog net op hedaat- ste moment - en zelfs dan nog maar half- ov.er het voet-' licht komen. Keja, die vanaf het voorjaar v.an 1979 met zijn assistente Cathy van Tienen en fractievoorlichter Henk Krol aan de nota heeft gewerkt, geeft de VVD een Redelijk Initiatief.

Wie de medianota van Wim Keja zelf zöu wihen lezen, kan hem opvragen bij het partijbureau van de VVD, Antwoordnummer · 1877, 2500 WH ₁ Den Haag. Uitvoerig kunt u dan kennis- nemen van de mening van Wim Keja over de . toekomst van de Nederlandse pers, de wereld- otriroep, de tóepassing van reclame op de beeld- buis, de taken die hij de NOS toedenkt, zijn visie op de omroepverkiezingen en hoe die in hun werk zouden· moeten gaart' en vanzelfsprekend over kabeltelevisie, teletekst en viewdata. Vraagt ·

~u hem aan, voor u bem in viewàata op uw scherm krijgt ¹

•

door Henk Krol

Prof. Zoutendijk

H.J. L. Vonhoff

Congres in Marurn

over liberalisme in de jaren '80

Tijdens het zeer geslaagde, maar in de publiciteit onder- belichte, congres in Marurn over het liberalisme in de jaren '80 waren de inleiders prof. dr. J. A. A. van Doorn, burgemeester van Utrecht H. J. L. Vonhoff en het eerste kamerlid dr. G. Zoutendijk.

Prof. Van Doorn ging vooral in op het begrip vrijheid dat zo met liberalisme is verweven. In een samenleving die niet onvrij is, is volgens hem het begrip vrijheid veel

· te gecompliceerd. Onvrijheden worden nog wel ervaren, maar het begrip vrijheid op zich spreekt onvoldoende aan. Hij is dan ook een voorstander om het begrip vrij- heid verder uit t'e werken. Bijvoorbeeld door je te beper- ken tot "vrijheid van keuze". Zo'n begrip heeft alleen zin bij -een zekere verscheidenheid "om tot een vrijheid van keuze te kunnen komen moet je maatschappelijke ver- schillen in stand houden en willen uitbouwen". Daarbij denkt Van Doorn zeker nièt alleen aan verscheidenheid in materieel opzicht. Bij diverse produkten zien we te- genwoordig een enorme verscheidenheid die er 30 jaar geleden nog niet was. "Het is goed om eens vast te stel-.

Jen dat die verscheidenheid in materieel opzicht vooral te maken heeft met onze welvaart. Wel vaart kan zich alleen maar vertalen in verscheidenheid. Een arm land is per definitie monotoon".

Maar Van Doorn bleef ook stil staan bij immateriële verscheidenheid zoals de rijkdom aan ideeën, aan stijlen, aan levensvormen, in kunst en cultuur en aan de rijk- dom van voorkeuren die wij kunnen ontwikkelen net zoals de rijkdom aan relatievormen die mensen kunnen aangaan. Ook het begrip "vrijheid in gebondenheid" is volgens ,Van Doorn in deze tijd een te vaag begrip. "Als we uitgaan van de persoonlijke keuze dan moet je vast- stellen dat kiezen ook vastleggen is". Als mensen een keuze doen, gaan ze een binding aan. "Wij leven in een rijke maatschappij. Wij kunnen kiezeq, omdat wij een samenleving kennen die grote verscheidenheid kent".

Van Doorn vindt dat je liberalisme vooral niet mag zien als een vorm van individualisme, egoïsme of egocen- trisme. Als men het iiberalisme historisch volgt is duide- lijk te zien dat wij erg veel hebben gedaan voor de op- bouw van het parlementarisme in de vorige eeuw. Libe- ralen hebben door hun opbouw van de rechtsstaatsterk gehecht aan de ordening van de samenleving en ander- zijds hebben zij er altijd voor willen zorgen -dat de grootst mogelijke mate van vrije assoèiatie op elk gebied mogelijk zou zijn.

Prof. Van Doorn bleef niet alleen bij deze min of meer filosofische beschouwing, hij wilde ook enkele concrete voorbeelden aangeven. Zo noemde hij de middenschool een interessant experiment als het maar naast de andere vormen van onderwijs wordt gebruikt.

Zo is ook het ziekenfonds een uitstekende zaak, als je mensen die andere systemen willen maar die mogelijk- heden biedt.

Ook het openbaar vervoer is een groot goed en kan ze- ker niet gemist worden, maar daarnaast zal ook het eigen vervoer een plaats moeten hebben.

Van Doorn noemde huurhuizen prima, maar vroeg ook

respect voor hen die een eigen woning meer verkiezen.

"Ook dat moet financieel mogelijk blijven".

Hij zei het huwelijk een respectabele vorm van samen- wonen te vinden maar stelde dat liberalen juist een taak hebben wanneer het erom gaat ook andere relatievor- men mogelijk te maken.

"Professionele hulp is een grote verworvenheid, mao/

vrijwilligershulp mag er niet door worden weggedron- gen. Wanneer je zegt dat scholen een taak hebb(:n in de opvoeding van kinderen wil dat niet zeggen dat ouders

die taak'niet hebben". ·

Van Doornging oók in· op de uitspraken van mr. J. G.

Rietkerk over democratisering op maat. Hij zei er voor te zijn dat personeel invloed krijgt, niet alleen in de on- dernemibgsraad maar ook in b.v. de raad van commis- sarissen. Toch zette hij vraagtekens bij het betrekken van personeel bij de besturen van dienstverlenende in- stanties. Dit personeel is immers ten opzichte van de hulpvrager en degenen •die over het algemeen in de in-·

stelling wonen al sterk bevoordeèld. Daarom pleitte Van Doorn ervoor eerst de positie'van hen die het meest afhankelijk zijn te verbeteren. Ook daar ligt voor libe-

ralen een grote taak. -. ·

Zijn conclusie is dat voor liberalen politiek niet bedre- ven wordt in een afgesloten arena, maar dat politiek voor liberalen een afspiegeling is van een totale bescha- ving. Voor de liberaal staan zakelijkheid, nuchterheid, respect en tolerantie voorop.

Tot slot van zijn betoog ging hij nog in op de vraag hoe liberalen hun idealen kunnen verwerkelijken ervan uit- gaande dat er geen meerderheid voor de VVD inzit. Van Doorn vindt dat de VVD zijn handen vrij moet houden om op zakelijke basis de best mogelijke coalitiepartner te vinden. Kijk je daarbij dan naar de PwA dan stelt Van Doorn vast dat dit allang geen arbeiderspartij meer is en zeker ook geen brede volkspartij. Hij stelde dat de meeste doelstellingen van de PvdA al gerealiseerd zijn en daarom eert zekere matheiQ. valt te constateren. Dit is er ook de oorzaak van dat de PvdA wel moet ·gaan polariseren en dat men er .onderling zeer verdeeld is.

Diezelfde verdeeldheid is ook te bespeuren binnen het.

CDA hóewel hij deze partij, zij het met klapwiekende vleugels, toch een stuk stabieler achtte. D'66 noemde hij van de vier grotere partijen de meest onduidelijke. Toch vond hij D'66 niet oninteressant. "Zij staan immers het dichtst bij de VVD en zijn daarom voor velen onder ons

het minst populair". ^{1 - •}

Gezien dit overzicht besloot Van Doorn met de stelling dat "gegeven de problemen waar wij voor staan oude bondgenootschappen opnieuw overwogen dienen te worden".

Toekomst zonder verleden

Henk Vonhoff waarschuwde ervoor dat wij niet moeten denken dat we over de verre toekomst aan het praten zijn. De jaren '80 beginnen al over anderhalve maand.

Hij zei dat hij teleurgesteld wa,s in 'tie laatste algemene beschouwingen omdat er voor hem alleen een grote mat-

Prof. Van Doorn

beid uit bleek. Een stelling die overigens door het Twee- de Kamerlid Albert Jan Evenhuis werd bestreden. Von- hotT: ,,Ik heb er geen rode oortjes van kunnen krijgen en dat is kennelijk toch het eruge rode wat ik als liberaal mag krijgen".

Is er voor die matheid een verklaring?

,,Ja", zegt Vonhoff, "het is symptomatisch".

Dit wordt volgens hem veroorzaakt door het feit dat wij nog altijd bezig zijn politieke verschillen uit het verleden uit te vechten. "De tegenwoordige tijd is kennelijk te moeilijk. Over de stakingen in de Rotterdamse haven hoorde je bijna geeit woord. Het is comfortabeler om je bezig te houden met een levenspatroon .van 50 jaar terug. De kleine marges die er zijn in de sociaal econo- mische politiek worden verabsoluteerd tot enorme tegen- stellingen, alsof het werkelijk zo zou zijn dat we aan de ene kant alleen maar felle verdedigers van het kapita- listische systeem hebben en aan de andere kant alleen diegenen die streven naar een uiterste Sowjetisering".

Volgens Vonhoff bestaat die tegenstelling niet meer. We zouden er beter aan doen, aldus V onhoff, ons te oriën- teren op problemen die in de komende jaren gaan spelen en waarbij een liberale inbreng hard nodig zal zijn.

Verdelingsvraagstuk, een liberaal probleem

wees daarbij op het gevolg waardoor het CDA de kans wordt ontnomen om zijn natuurlijke plaats in het poli~

tieke spectrum in te'nemen, te weten die van een betrek- kelijk grote conservatieve partü.

V onhoff waarschuwde ervoor dat wij ons vooral niet mloeten laten aanpraten dat Duitse liberalen -heel anders zijn dan wij. Maar omgekeerd. moeten wij ook niet blij- ven volhouden dat Duitse socialisten totaal verschillen van de Nederlandse.

Wetenschap en politiek

Als laatste inleider betrad dr. G. Zoutendijk het podium.

Hij begon zijn inleiding met een citaat uit zijn bijdrage voor de bundel van de Teldersstichting "Liberalisme in de jaren '80": "Als het moderne liberalisme niet in staat is een creatieve bijdrage te leveren tot de grote proble- men van de 80-jaren dan zal er aan het eind van die J>C:

riode nauwelijks meer sprake zijn vim de liberale waar-

den". ·

Zoutendijk noemde de ontwikkeling van wetenschap en technologie als een van de belangrijkste oorzaken van de bevordering van onze vrijheid. Denk alleen maar ~

alle taboes die erdoor zijn doÓrbroken. Dacht men vroe~

ger vaak te maken te hebben met duivelse of goddelijke krachten, de wetenschap heeft de meeste hiervan achter- Vonhoff toonde aan de band v~ de geschiedtm~s aan haald. Maar ook auto's, vakantiereizen en onderwijs be- dat het verdelingsvraagstuk altijd een liberaal vraag- vorderen onze vrijheid. Toch zijn er ook diverse nega- stuk is geweest. tieve effecten. aan te wijzen, die dan meestal niet het ge-·

Denk maar alleen aan het kinderwetje, de arbeiderswet- volg zijn van die technologie zelf, maar van een verkeer- geving en 'de algemene bijstandswet Die liberale trek de toepassing daarvan. · moeten we ons dus voor:al niet laten afpraten zoals dat Het is een taak voor liberalen om te zorgen dat alleen' in de media wel eens gebeurt. Maar volgens Vonhoff la- voor de goede toepass.ing gekozen wordt. Dit zou' vol- gen al die verdelingsvraagstukkén tot nu toe wel uit- gens Zoutendijk moeten gebeuren door controle op sluitend op het materiële vlak. Het wordt nu tijd om eens deskundigen. Dit kan mep. bevorderen door een grootst wat meer aandacht te gaan besteden aan immateriële mogelijke openbaarheid, een verdere democratisering en verdelingsvraagstukken. Hij dacht daarbij aan het ver- door inschakeling van andere deskundigen. · delen van arbeid, h_çt verdelen van cultUur en het verde- . V oor wat de politieke beslissing in de toekomst betreft Jen van veelvormig onderwijs. . ·"'wees Zoutendijk erop dat wij vooral .moeten letten op ,,Mensen willen bewuster meeden~el'l over hun eigen be- beslissingen op lange termijn ook wanneer die minder staan. Een zaak die door liberalen altijd is bepleit .en die aantrekkelijk zijn voor de publiciteit. Waar men nu een- zich nu sterk doorzet". Maar in deze tijd is respect maal meer geïnteresseerd is, in rellen van het moment.

voor elkaar en het recht waarop minderheden zich kun- (Iets wat overigens bleek uit de bijna volledige afwezig- nen beroepen niet meer '\oldoeri'de. beid van de Nederlandse pers op dit congres, waar im-

"Liberalen moeten nu hard gaan werken aan een verfy- mers gesproken zou worden over een wat langere ter- ning van de democratie. De nadruk zal daarbij moeten mijn). . /

komen liggen op de verdraagzaamheid. En dat geldt niet Zoutendijk ging ook in op datgene wat liberalen zouden alleen voor minderheden en voor anderskleurigen". · moeten doen om onze democratie nieuw leven in te bla- Omdat polarisatie binnen de eig~ ~ring 'va~ een. nog zen en ook voo\' de jaren '80 no_g bruikbaar te houden.

feller karakter heeft dan de polarisatie naar bwten moe- Daartoe aullen we de gevaren van <fe voortgang van tenliberalen zich ten opzichte van elkaar en van anderen wetenschap en technologie beter dienen te onderkennen.

uiterst verdraagzaam tonen. We zullen meer voorlichting moeten geven over onze Vonhoff: "Laten we niet vergeten dat kabinetsformaties denkbeelden inclusief de eventuele alternatieven. We.zul- een grote mate van toevalligheid bevatten. Daarom möe- len moeten ijveren voor een betere controle op de be~

ten hoofdstrorriingen elkaar niet bij voorbaat ~n bij slissingsvoorbereidingen, voor een informatieverbetering voortduring uitsluiten. Toch zal dit zo blijvert wanneer aan het parlement en voor meer onderlinge contacten we doorgaan met het centraal stellen van de politieke

discussie uit het verleden. Het is onverantwoord als so-

cialisten en liberalen elkaar blijven uitsluiten". V pnhoff Vervolg op pagina 18

---~---~~---~~---

_.I

Overspoeld d~r indruk ken is het VVD- Tweede Kamerlid Albert Jan EVènhuis na een rondreis door dè Verertigde Staten teruggekeerd. Een reis van ruim vier weken, van twin- ' tig verschillende vliegrei- zen in krap dertig dagen.

Terug in het parlement zegt hij: .Jk had vaak het gevoel met Hollanders in Amerika te praten".

\

E~enhuis:

,In Amerika gaan pok voor-

s_tanders van kernenergie de straat op'

Albert Jan Evenhuis had d~ persoonlijke uitnodiging van de Amerikaanse regering om een oriëntatiereis door de Verenigde Staten te maken met beide handen aangeno- men. Er op terugkijkend heeft hij er niet alleen geen mo- ment spijt v~n, maar is hij laaiend _enthousiast over deze eerste kennismaking voor hem met het land van Uncle Sam. Vooral het feit dat hij al zijn belangstellingssferen in een vier weken omvattend program kreeg ingebouwd, stemt hem zeer tevreden.

"Voor mij stond centraal: de Amerikaanse-samenleving als zodanig en hoe kijkt men dáár nu tegen de buitenwe"

reld aan. Ik ben in grote steden als Washington, N ew Orleans en San Francisco geweest, maar ook in heel kleine landelijke plaatsjes. Mijn tocht begon aan de oost- kust, liep door de staten via het nOQrden naar de west- kust crn de terugreis liep via het zuidelijk deel van de Verenigde Staten. W ánneer je in de kleine plaatsjes komt valt onmiddellijk de grote afstandelijkheid op ten aanzien van het gebeuren in Washington. Ik ben vaak te

~~st geweest bij kranteredacties. Er is daar in plaatse- liJke bladen ook over me geschreven. In die· heel kleine oorden ziet men zelden een buitenlander en juist daar waren de mensen echt nieuwsgierig naar Nederland. Het.

platteland is daar zeker zo plattelands als hier in Neder- · l&Qd."

Campagnetocht

Grinnikend: "Doordat ik van te voren in de kleine plaatselijke kranten werd aangekondigd en mijn bezoek door pers werd begeleid, leek het soms net op een èam-

dere kant moet men Carter in een underdo~p1>sitie niet

ondersch~tten. De algemene mening is: Hij is zeker geen slecht mens. Het zal voor hem moeilijker zijn de nomi- natie dan de verkiezingen te winnen."

Veel Nederlanders

.Albert Jan heeft het gev~el dat hij ontzetten veel Neder-' landers is tegen gekomen. ,,In Holland Michigan was het

~elemaal kras. _Daar kwam ik vijf keer mijn eigen naam m de telefoongids tegen. Doordat ik er maar andel'halve dag bleef, was er geen tijd om ze te bellen."

Wat hem opviel was de zelfverzekerdheid en een zó goed onderrie111ingsklimaat dat sommige stadjes zelfs fabrie-

k~n moet~": weren. Ook werd hij getroffen door de puri- temse geest. I~ het stadje "Holland" met 25.000 inwo- ners trof hij 56 kerken en twintig kapellen. Het plaatsje Zeeland met 8.000 inwoners kan altijd nog bogen op 25 ke~kjes. Hij heeft plaatsnamen als Drenthe, Groningen, Fnesland en Borculo getroffen. In Washington had hij een gesprek met de minister yan Ondc;rwijs - tenslotte zijn toko in de Tweede Kamer.

Over de energieproblematiek: "De benzine is zeer goed- kçop. Zo'n 50 cent per liter, maar je moet rekenen dat de spoorwegen slecht ontwikkeld zijn. De Amerikaan heeft zijn auto nodig. De Japanners zijn nu bezig hun voorsprong op de kleinere Europese wagen te vergro- ten. Iedereen die je in Amerika tegenkwam, begon over kleine auto's. Er ligt een pracht van een markt voor de Volvo 343, maar ze moeten snel zijn. ·

I

pagnetocht, maar dan zonder. de mogelijkheid van kie- Kernenergie zerswinst. Wat mij ook in de kleinere plaatsen opviel,

was,· dat men veel meer dan hier op zichzelf is aangewe- Ook in Amerika wordt de energiebehoefte nog voor zen. De hele sociale wetgeving ligt op een heel ander geen tien procent gevoed 'door kernenergie. Men kan het niveau en er heerst nog een duidelijke pioniersgeest ¹ afval nu nog kwijt in waterbasins en op het ogenblik on- Als je over defensie praat ontmoet je bij de Amerikanen ~~zoekt m~n drie .mo~elijkheden ~oor de berging name- het sterke bewustzijn dat het gaat om twee systemen: liJk _opslag m graniet, m bazalt of m zoutkoepels. Men is

"The American Way of Life of het communisme. De beZig met proeven in de woestijn. Ook de Amerikanen Amerilç~en wensen een goede verdediging van hun sy- willen de oplossing van dit vraagstuk, dus de berging

steem. - van het afval ook ver van hun bed. Ze willen absolute

Dat incident van Carter met Cuba, mag dan voor de ve~g~eid~~~antie~. Als er ~erging plaats vindt, mag er buitenwereld een voorvalletje zijn, intern was het van twm~.g !DIJ~ ~~ de omtre~ met worden geboord om de een zware binnenlandse betekenis. In een ander stadje • stab1lite1~ met.m ge~aar te brengen. Er is in Amerika een heb ik de prim~ès-de aanloop tot.de voorverkiezingen zeer heftige discussie gaande. In tegenstelling tot Neder- tot het presidentschap - gezien. Dat gaat gepaard met lan? voeren ook. voorstanders van kernenergie intensief . g~weldige analyses. Een kandidaat sneuvelde doordat a~J~ op straat uit ang~! dat de tegenstanders een te een-

ZIJn vrouw volgens velen te weinig gevoel voor het ZIJdig beeld opwekken.

sociale leven toonde. Alles wordt nagegaan en uitge- Over . de vakbewegi~g wil hij wel kwijt dat deze in vlooid. De Republikeinen durven zich nog niet over een Amenka een stuk mmder machtig is dan in Nederland.

kandidaat uit te laten, maar bij de Democraten is het _ V oor elke zaak .. is er een lobby nQdig. Men heeft nooit zó zoals ook de kranten hier schreven: K~nedy of Car- ma~ een partiJ mee. Voor elk doel moet worden ge- ter .. Over Carter zeggen zowel de vakbeweging als -het lobb1ed. De v~bewe~i!lg.is vóór ill;flatiebestrijding, vóór plattel~.d als Washington: Die redt het niet. De Keqne- werkgelegenheid e~ voor k~nener~e. . dy-famihe had koud ,,Ja" gezegd tegen de kandidatuur Een aantal Amenkaanse Impressies opgetekend u1t de van Tcrd of in Baltimore en San Francisco werden de mond van ons Drents Kamerlid dat zich inmiddels weer Kennedy-batches weer opgespeld. Kennedy kan rekenen met ~ot~ voortvarendheid van vergaderin~. naar be- op de steun van de vakbeweging, de grote massa in de sprekmg m het Haagse en elders spoedt. J'IJd om een steden, de katholieken, de Ieren en de negers. Aan de an- plakboek aan te,~eggen had hij niet. R.D .

•