VRIJBEID EN DEMOCIATIE
Zaterdag 13 Deeemfler 1952 • No. 237
Pleidooi voor individuPle winstdelinl{
(Zie pag. 7)
WEEKBLAD V A N DE VOLK SPAR TIJ VOOR V RIJHElD EN DEMOCRATIE
Ter g~Iegenheid van een
Z
ondag J.l. was prof. mr R. P~ Clevèifng'à vijf en t\Vintig jaren hoogleraar aan de Leidse Universiteit. Bij de zeer vele geluk•wensen, die prof. Cleveringa hebben bereikt, willen wij de onze voegen. Tevens willen wij ook in ons blad op de figuur van deze voortreffelijke mens wijzen.
Prof. Cleveringa is een man van weten- schap. Maar tevens is hij verbonden met het gewone dagelijkse leven in de maatschappij.
Hij trekt zich veel terug in de studeerkamer,·
maar wanneer hij in de maatschappelijke strijd nodig is, vindt men hem bereid. Daarbij wordt hij geleid door vaste beginselen, die diep in hem verankerd zijn, waarvoor hij strij- den wil en tot offeren bereid is. Hij zoekt nièt de voorste plaatsen, integendeel. steeds zal zijn bescheidenheid hem bewegen op . de achtergrond te blijven. Is het echter nodig, dan rieemt hij de leiding, draagt hij daarvoor de cons'êquenties tot het uiterste, geeft hij er zich geheel voor. Uiterlijk mogen een grote rust, misschien zelfs een zekere onbewogen- heid, zijn deel zijn, wie prof. Cleveringa na·
der leert kennen weet, dat in hem alle ei~n~
schappen V4ll de hartstoc;hte)ijk~ ,.tr~Jder zijn, . die met' kracht en virbetenheid en. met het
· ;:r;·sf:!J:~\~n~~t~il~~W:o~e,~dia:l.'::~;
hij zich voor riteent te moeten in:tetteii. Cle- veringa duldt geen onrecht. Bij hem ook ,.geen 'bemanteling met drogredenen en niet
·dat soort ,.juristerij", dat tevreden is met elk yerstandelijk sluitstuk, hoe ook gesmeed".
. Deze hoogleraar aan de juridische facul- teit onzer Leidse universiteit is een werkelijk strijder voor het recht. In de jaren der bezet- ting heeft hij er getuigenis van afgelegd.
* * ~'
I
n het najaar van 1940 ging de bezetter steeds driester worden in zijn onbe ...schaamdheid en onmenselijkheid bij 't bestu•
ren van het Nederlandse bezette gebied. De actie wekte reactie. De maatregelen tegen de joden riepen het verzet wakker. in het bijzon·
der aan de universiteiten. De Leidse univer- siteit protesteerde fel tegen de zogenaamde Ariërverklaring; prof. Telders formuleerde dit protest. Het hielp niet, de bezetter ging verder. Tegen het einde van November moest prof. Meijers heengaan. Het openlijke protest tegen dit gedwongen heengaan, door prof.
Cleveringa uitgesproken in het Groot Audi- torium van de Leidse Universiteit, heeft diepe . indruk gemaakt op de honderden studenten, door de voorname fierheid die uit prof. Cle- veringa's woorden sprak. Het studentenver•
zet was nu volledig. ·
·De woede der machthebbers had halver- wege December de arrestatie van de hoog ...
leraren Cleveringa enTelders tot gevolg. De laatste zou niet meer terugkeren. De eerste werd in Augustus 1941 vrijgelaten, zat daar ..
na niet stil en werd later opnieuw gegrepen.
In de maand Juli van 1944 kwam prof. Cle ..
veringa echter weer vrij. In Augustus daar ..
· aan volgend ontving hij de onderscheiding te worden benoemd tot één der vertrouwens~ · mannen aan wie als vertegenwoordigers on ..
zer te Londen zetelende Regering, werd op~
gedragen maatregelen te nemen in het be~
lang van orde en ritst, zolang de ministers na de bevrijding nog niet in ons land zouden zijn teruggekeerd. De onverzettelijkheid van prof.'Cleveringa, zijn trouw aan vorstenh~
Prof. mr R. P. CLEVERINGA
vaderland, vrijheid en recht waren tot Lon.- den doorgedrongen I
Na de bevrijding .. in Augustus 1945 ..
werd prof. Cleveringa buitengewoon lid van de Raad van State. Allengs ging hij zich ech.- ter weer terug trekken, maar in 1946 heeft
hiJ ,to<;h nqg zijn naam willen verbinden aan
'de ()pdchting van de Partij van de Vrijheid, de voorgangster der V.V.D. Hij was immers ééä' dei rieg~rt; didn ·Maart van dat jaar de oproep tot oprichting ener nieuwe politiek- vrijzinnige partij de wereld inzonden. Maar, een aangeboden plaats op de candidatenlijst voor de verkiezingen der Tweede Kanier aanvaardd.e hij niet. Cleveringa zag nu weer zijn taak op het terrein der wetenschap. En terwijl de verkiezingsactie in 1946 in volle gang was, vervulde prof. Cleveringa weer zijn plichten aan de Leidse Universiteit: op 10 Mei 1946 trad hij op als promotor bij de erepromotie van Winston Spencer Churchill.
Een groot oorlogsleider werd door een groot verzetsman gèëerd.
F
!l heeft prof. Cleveringa hen gestriemd, die huti plicht in de bezettingsjaren heb~ben verzaakt~ diep was zijn bewondering voor een man als Telders, die zijn taak heeft ver- staan. De bespreking van één der delen van diens verzamelde geschriften heeft prof. Cle- veringa gemaakt tot een stuk. waaruit wij naast Telders ook hem zelf leren kennen.
Wij zouden er zo gaarne lange citaten uit geven I Wij moeten ons echter beperken en volstaan met enkele zinnen. Laten wij daar- voor uitkiezen hetgeen hij zegt over de vrij- heid.
,.Deze laatste" .. de vrijheid - .,is met een stoffelijke overheersing niet geheel verloren, maar zij is met de terzijdestel ..
ling hiervan evenmin ten volle gewaar ..
borgd. Dit is geen waarheid niet enkel een betekenis voor een oorlogs- en. be- zettingstijd, maar ook voor een waarin de wapenen rusten. Vrijheid is geen toe- stand, waarin men tevreden en door krachten van buiten ongehinderd op zitn lauweren kan gaan rusten: zij eist altifd door waakzaamheid, zin voor het eigene.
en den nooit . aflatenden wil tot. haar voortdurende verwerkelijking; zij moet een levend bezit zijn, op straffe van niet te zijn. Dît geldt ook voor haar geeste- lijken inhoud; misschien. zelfs hiervoor het allermeest."
Met dit korte artikeltje, een uiterst onvol- maakte schets, hebben wij slechts de bedoe- ling prof. Cleveringa te doen zièn, dat zijn ,.jubileum" in de kring zijner geestverwanten niet onc 'emerkt is gebleven.
Wij wensen hem nog vele jaren van vrucht-
bare arbeid. K.
BOLSWARD EN DEI~FT
B
olsward en Delft staan in het middelpunt van de belangstelling. Op 17 December, dat is dus W oensd.ag a.s., zullen de inwoners dezer twee gemeenten hun mening kunnen zeggen over het streven naar Europese een- heid. Reeds wekenlang staan beide plaatsen in het teken der op handen zijnde ,,verkiezin ..gen" en wordt de aandacht der bevolking ge ..
vraagd. Het gaat hier echter om een zaak die niet alleen voor deze plaatsen van belang is. Zij vraagt de belangstelling van het ge- hele Nederlandse volk eJ,l daarom wijden wij er ook in ons blad een artikel aar •.
•
• •
W
at aan de inwoners van Bolsward en Delft gevraagd wordt, is bepaald niet eenvoudig en het antwoord vraagt ernstige overweging. De volgende vraag - waarop met ja of neen geantwoord kan worden .. is hen :voorgelegd:Meent U, dat de Europese volkeren be- paalde gemeenschappelijke belangen voortaan gezamenlijk dienen te beharti•
gen, en wenst U daartoe een Verenigd Europa. onder een Europese Overheid en met een democratische vertegenwoor- diging. te omschrijven in een Europese Grondwet l
Zo men ziet, de vragen zijn geladen met , zwaarwichtige problemen. Wij hopen, dat de betrokkenen zich daardoor niet zullen laten afschrikken. Zij behoeven immers het Ver ..
enigde Europa niet met elkaar te stichten, noch alle . moeilijke problemen tot oplossing te b!iengen, die daar bij behoren~ Het gaat er slechtS om, Jlat zij een uitspraak geven. over de vraag of zij menen, dat voortgegaan moet worden op de weg van het streven naar een ..
beid van Europa en of men als uiteindelijk doel tiet, dat wij krijgen een Europese rege- ring, die gecontroleerd zal worden door een Europees parlement. Een Europese regering.
aan wie bevoegdheden zullen worden over- gedragen door de nationale staten, bijvoor ..
beeld op het gebied van de defensie en op het terrein van kolen en staal. Men zou dus bij- voorbeeld kunnen denken, dat die Europese ,.regering" de bevoegdheden zou overnemen van de Kolen- en Staal Gemeenschap en van de in oprichting zijnde Europese Defensie Gemeenschap. Voorts zou men aan die Eu ..
ropese regering nog andere bevoegdheden kunnen overdragen.
Op die weg zijn wij reeds een eind gevor- derd. Het gaat er dus in Delft en Bolsward
(Vervolg op pag. 3)
VRIJBEID EN DEMOCRATIE 18 DECEl\lBER 1952 -PAG. ll
Nieuwe roergangers van de Amerikaanse vakbeweging zullen de oude koers blijven varen
A.F.L. en C.I.O. hebben Eisenhower hun steun toegezegd
Men schrijft ons:
Gelijk men in de dagbladen heeft
.tu~nen le~ is o,p. Zon,dag 9. No-vezn...
ber j.l. is San Francisco Philip Mur~
ray over~en.
Bij de begrafenis van deze man, die 136 jaar geledan als zoon vap een mijnwerker in SchQU~ W~d gebo-
~en.. :{\,lJlg~den l'!~W"~ •. te~s e~~ · nl;W\~ers. als sl~~tl!:~~
3ijn owriijden heèft m de. kl'b.~n
der Amerikaanse georganiseerde ar-
beiders grote i,ndruk gemaakt en ve- len zijn van mening-; dat met· .V»
heengaan een tijdperk is ~itm.
D~;~.arom , is llit w~J Ja.et Qli$~~ QJ:n niet alleen de loop"ba,a:a V:@ 1\l,ttrri!>.Y :na te gaan, maar ook een blik te slaan op de huidige stand van de Amcr.ikaanse arbeide:rshewegblg.
Phllj:p J,f;urr(\y was ()en béS~bek}en mens, ~o besclteiden zelfs, dat }.let. ee:n
w~nig tegenstrijdig lijkt, dat aan zijn verscheiden zove~l aandacht wordt besteed.
Uij was een man, wiens l.oo~aan
in het teken sto.n.d van de tro.uv.r - trouw tegenover zijn vrienden, de kerk, de arbeidersbeweging en zijn land.
De geschillen, die hij als leider der arbeiders heeft gell<l.d met de· ,,cap- tams of industrx" waren vaalf bit- ter, ·omdat daarmede soms honder- den m.illioenen dollars geiiiOeid waren.
Ma&l' toen de. mare van zijn dood bekend werd, zeide de president-di- recteur van de United States Steel Corporation, dat .. Amerika een g:Yoot burge~· en een groot arbeidersleider verloren had".
Toen Murray zich als jonge mijn- werker bij de vaJs:beweging a$om~1Qo.t,
\V&&. deze niet bepa1\ld. een organjsa.- tie, waarin vriendelijkheid> en Zlilocht- moedigheid om ·de voorrang, stlr4lden.
De strijd tussen d~ bedrijfs'lekUng en de arbeiders was bitter en vaalt hef-
tig. De a~·beiders in de miinind.ustrie hadden zich nog slechts in geringe.
:m~if) georganiseerd en i]) de st~in·
dus.tde heerste· een nog: ve()l grotere mate van on~ebonclenheid.
Het feit, dat Philip Murra.y eerst de leiding van de mijnwerkers en daarna. van çle arbeide.rs in de staal- induatrie op zicb, kon ne~, ~oet als een symptoom gezien worden "l(&,n de g·rote verandering, die in oo twin- . tigste ~~w in de arbeiderawereld
heeft plaats<>'Pvonden.
WliJ Karl Marx niet voorzat{
D.ez.e verandering heeft zelfs Karl Marx niet kunnen voorzien. Zij was zeer zeker een uitvloeisel van de Amerika,anse Onafhankelijkheidsver- klaring, maar daarmee kan niet alles verklaai·d worden.
De oorzaak ei' van moet vee!eer ge- zocht worden in de RailVaarding
van
de rechten. de:r · arbeiders e.n in det
langz~am en aaav11,»kelijk met \ege»- z.in, doe)! tenslotte Vl).n gan!ter harte, fLanvaarde ontwikkeling van de ver- houding tussen bedrijfsleiding en
"Vakbonden, waarbij meer en meer de
:n~ruk kwam t~ liggen op samen- werking ter verb.aging van de. pro- ductie.
Onder deze omstandigheden stond er· een !.lieuw ty<ue arbeiders~ei.<ler o.p.
De o~rhandela~r kwam in de Plaats. van de m.ees.leuénde redenaar.
Een dergelijke man, bleek vaak even- veel af te weten '(an de problemen, waaormede de bedrijfsleiding te kam·
l:>en ha&.. ~ls t!e :{a)jri:lranten :~~elf.
~hiijp A-J;urra,y was een van deze ni.euwe, rustige, ll'iders.
De situatie, wa~rin de arbeidersbe- weging zklh na de Presülentsv-&r,}de-
zin~n beviudt, ls Q:agetwijf~ld ®Qr tal. va.n ~&t\\ursle.den v.a.:n het OIO voorzien. ilet CIO li~eft, evenals de
AJo'L~ de verkiezing van Ad,lai Steven- son ~epropagee.rd· en V-oot' het oorst i.n v.re jaren :ahm de vakboaden zich tha.n.s· gepls,l.atst teli\"enove:~ ten :rag-e- ring, waarmede zij weinig çQntQ.~t hebben.
De. Amerikaanse vakbeweging beeft,
~na voor de tweede maal bkmen een maand tijds, een zwaar verlies feled,en door het beengaan van Wil·
liain F. Green, de voorzitter van de AFL (American fed,eraiion of Labor).
Green werd in 1873 in Coshocton gebQren ~ zoon van een Engelse mijnwerker, die naar de Verenig~
.Staten was geëmi~ö. ·
Hij doorliep de lagere school en trad reeds op 16-jarige leeftijd in dienst van dezelfde maatschappij,
waarvoor zijn va4er ~kzaam wal!.
D.e ~.,Q :tnijnwerker · tooni:te " ziel\
ecbter ~ijzonder leergierig en trachtte zich door zelfstudie' :verder te ontwik- li;elen.
Hij sloot zich aan &ij de :mijnwer- kersbond en \M:steedde. een groot deel van zijn vrije tijd aan het vakvereni.,.
gi.ngswerk. Zijn gx:ote oxganisatorische ta)enten bleven. niet Q!lOpgemerkt en na enige tijd seeretaris en penn.iag:- meester geweest t.e zijn, werd hij teri- slotte tot voorzitter van de plaatselij- ke afdeling gekozen. In. ],908 besloot hij zijn beroep op te geven om :dch g&heel in dienst van dé vakbeweging te kunnen stellen.
De reeds opg-eQa;ne ervaring kwam hem goed te s.t<tde. ~<X:n hii als senator in de volksvertegenwoordiging· van, de staat Ohio gekozen werd, Hij wist ver- scWilende wetten aa&genomen te krij- gen, die een eind ~ten aan de ï.n sommige mijnen heex:sende W<tnloe.- standen, de vrouwenarbeid aan ban- den legden en tot.de instelling van 'n garantiefonds. voor . invalide mijnwer- kers leidden.
Intussen nam zijn invloed in de vakbeweging gaandeweg toe. In 1912 werd bij tot s.ecreta.ris.-generaal van
de Amerik~e M~werkers\>ol'ld be- noemd en het jaar èauop kreej' hij zitting i!). 'de AFL~ de vakcentrale
waprme~ 21~ b~d toentertijd ll()g
geaf~ilieet:d was.
Zij.R staat van dienst iB de landelij- ke Mijnwerkersbond was van dien aarQ, dat. hij tellieDjare herkozen werd. In 1920 wer~te hij; nauw samen me~ J~n 1... l,.eWil$.. t~~ ~ een.
der topt~en il\ ~ M'~. 1!1!• ~lll vier jaar later voordroeg als plapts- vervanger van de overleden Samuel Gompers, de oprichter en voomtter van c.\e . ..t\J'L.
Green· ~lde Compers' venrouwen in het ~ikaanse kapitalisme en verzette ~ieh evenals deze met hand en tand ~n de klassenstrijd. Aan.
zijn. Vliiend!cbap met Lewis kwa..m een einde tQen 1;\eze laatste, tezamen met enige a-nder~ vakbondsleiders uit de AFL, in 1935 een commissie· in het la-.
ven riep, die tot taak kreeg çie arbei- ders in de ~;~p massaprodu~tie inge- stelde industrieën in speciale vakbon- den te organiseren. Green verzette zich heftig tegen deze "verticale" or- ganisatie-, met het gevolg, d!li de AFL in 1938 uiteenviel en de vakbonden die zich niet met Greens standpu.nt konden verenigen, zich aaneensh:>ten in een l)nafhankelijke vakcentrale, het ClO.
liet was vooral bij de strijd tegen de totalitaire onderdrukking dat Green zich als een groot vakbondslei- der heeft Uc>en kennen. Hij was een van. oo eera\en ~ i~gen, d41t iedere
daadwerkelijJ~e swnenwerking met de on<;ier communistische invloed staande vakbonden in· de landen ach- ter het IJzeren Go.rdön. onmogelijll: i.s en hij h•.d 'an
90'
~ be~a~;tgrijk aap- deel in de. ~riel;l.ünt van het ~t~tionaal Ver~on$1 V"~; Vrije valt;v,~rëni~ : gingen. ., " ... r · r Al met al is Green meer dan 23 jaar
voo~·zitt.er geweest va.n de AFI,., die onder Jl;ijn leiding u,itgroeiqe tot een der grootste vakcentrales ~er wereld · en momentee~ :ruim 8 millioen leden telt.
Zowel ~resi'ileni Truma.n all! éW toekoms.tige w-esident, Eisenho:\Ver, hebben ter gelegenheid vall Greens overlijden een verklaring uit"e~even,
waarin ziij de AJ'L. condoleren met het verlies :val;\ ~r 'IQQ.rzitter. 'l'rumaD noemde G,reen een aroot vaderlander en een g_Q~ vriend, 9ie altijd gereed stond·· om :hem in arbeidsaangelegen- heden v.an advies te dienen.
De onverw•chte dood van Willia,.-n Green en Phillip M1.l,rray heeft een plotselinge en bijna gelijktoo® ver- ande:dng t.eweeg gebtacht in de lei-
DEZE BURGER
heeft op 5 Dec;ember een B van sjokol.a; Qekreaen van SiRt~'1-
klaas met een aardig, ge.tikt briefje er bij, door de H,eilige A{~n
zelj ondertekend. ,;A!s be.J;oning -voor Uw stukjes in O'JII.S liberale bla,d" stond er in, nou. . . . daa.r ben ik verle~en wn geworden, want ik ben. een van die w,lloze jongens, di.e vinqe:~ ~t zijr h:~tu.
plicht en niet dan hun plicht d.oe.n. en· d.at zij daqrvoor ~~n
sjokola verdienen, net aJs ane jongens die lintjes, gouden hor.- loges en redevoeringen van de president-commissaris krijgen op kun gouden feest, die dat óák altijd zo fijntjes weten te zeggen.
ledereen ~egt t~~,lt.ijd, d.at-ie het he'W!s ui~t verf}ieni. Jk zeg he·tl
óók. Dat stá.áb zo bescheiden, ·
Maar toch was ik blij met. die B; en ik heb ~e maar ~itten
afvragen n.ame113 w i e SinteTk!aas die heeft doo-roE;sty,urd.
Jk aarzel tussen Romme ~n Zandt, ofschoO'JI. ik e'J'. de heren E. Sassen en J. S.chouten óók best toe in staat ~cl\t Dat zijn Q.llemáál mensen die van een attentie en een vriendelijkheidje houden.
Of zou het van een bewonderaars t. er ~ijn.
Ee'rlijk geze{!d: (laar laat ik Romnul eN. Zandt voor vaHe1l
eN. Sassen · en Sc;Q.ou.ten, zonder gewetensbezwaar, voor in de 'kou staan.
Want ik bèn een romanticus.
Niet om het een oj ander en niet da.t ik. áóit ua.Gr vree.mde dames kijk, zo bèn ik niet, maar ik zou het tóch ~uk vi1tden Gis het van een ~londe V. in. de V.V.D, kwam.
lk zie niet in W4aTOm politiek en '1/0'inGUtiel: uiet sam.en zouden kunnen gaan.
Een z,oete l.etter van een V. in de \".V . .p. ~maakt 't ZQetst wan al.
De Bis 3p.
Maar de s~k en de geuT zijn nog i.n het hart en de
~el van
l)EZE BURGER
ding van àe twee grote vakverenigin- gen m de v.s. ~schijnt echter geen enkele aanleiding te zijn om ~n ftÏn•
dam.entele verquderioc 1e verw~bten
in het well:en of de richtlijnen van. de Amerikaanse vakbew~.
George Meany, de nieuwe voorzit- ter van de American Federatioa •f Labor (A,FL), is evenals zijn voorpn- ger, wijlen William Or~D. in de. va·k-
~we~g_ op~egroeid ~ 1tetft in ~n
jonge jaren ·een grondige opleiding ontvangen in de vakverenigingsphilo- sophie, aoals deze ~r Samuel GQm•
pers. Oe stichter van de AI'L. 'llllei"Ci uitgestippeld. Vandaar dat verwacht worot, dat hij de uitvoering van pro- gramma's van de Ai"L, welke· de ver•
betering van de levensvoorwaardtm.
va.n mannen, en vrouwen in binnen- en buitenland· beogen, krachtig voort zal zetten.
Walter P. Rcuther, de pas-ge:kozen voorzitter van het ,,Co:ngress of ln- dustrial Org<tnizations" <CIO), zal ook de richtlijnen van zijn voorganger, wijlen Phillip Murray, blijven volgen.
B.eide mannen hebben veel gedaan voor het vakverenigingsleven in (,ie
v.s.
Tijdens de vele jaren dat deze man- nen in het CIO samenwerkten badden zij steeds <;lezelfde opvattingen over bet vakverenigingswezen als middel tot sociale vooruitgang en ~;~ver de rol van de Amerikaanse arbeidersbewe- ging in de internationale samenwer- king.
De nieuwe leiders zullen !tich thans gesteld zien tegenover zekere proble- men in verband met de gewijzigde politieke samenstelling van oo nieuwe regering, ctie de teugels op 20 Januali zal overnemen.
Deze ~roblemen zullen. zich speoi.aal . "('oor(ioen QP..bet gebied van de SOci.ale JMkeritekt; de huiSvesting· en· de volll.s- ge;soouheid, daar de21e progranuaa's in de afgelopen 20 jaar onder o,pee.n- volgende democr<tti~be regeringen tot ontwikkeling gekomen zijn. Nu de republikeinen aan oo macllt kQ·
men is het ~rijpelij~, àat er enige Ql.o.zek;Ql"heid <tan de dag treedt OV<4F de toe~omsüge ontwikkeling van deze programma's.
Veel van die onzekerheid is echter weggenomen door de benQezning van Martin P . .Out·kin :Ms minisier van Arbeid in. het nieuwe presidentlële kabinet. Durkin is de leider van de vakvereniging voor loodgieters, een onderafdeling van de AFL, in welke bond Meany, de nieuwe -voorzitter van de AJ'L, ongeveer 4() jaar geleden zijn vakve1·enigingscarrière be~.
Als boo(d van het AmerÜ(aans.e ~,nJ
nisterie van Arbeid en als raadgever voor de nieuw-benoemde president
~isenhower o,ver a.rbeidsaa.ngeleaen- heden, :ial Durkin een aandeel bebOOn in het formuleren va.n. Q.e arbeiclspro- litiek van d<.: regering en in het be- vorderen van een goede verhouding tussen de regering en de vakvereni- gingen.
· ln zijn vroegere functie als dire<;- teur van het ministerie van Arbei(l van de staat lllinois, heeft hij getoond da<; hü niet alleen de belangen der
~rbeiders weet te bev.o;de.ren" docb hierbij het algemeen belang niet uit het oog VE;rliest.
De arbeid.ersbeweging is er ook v~n venekard dat de mieuw-benoemde
~es~dent. een kraoàtig voorstander is van vrij collectief overleg als de beste grondslag voor de industriële "~trede.
Tijdens de verkiezingscampagne zeide Eisenhower het volgende tot een ver- gadering van vakverenigingsv~rtei:en
woordigers:
.. ~e;l indu.smële gemee»schap, ~e
de grootst mogelijke mate. van ceono- mische vrijheid wenst te behouden, moet vertrouwen lilebben in eollecüaf overleg. Hiervoo.r zijn verantwoo~
J,ijk... vakvere.nigingen en verantw~
delijke werkgevers nodig. ~wak~e
vakverenjgingen kunnen geen verant- wootdelijkbeid aa»vaa:rden. Dat al- leen ~ al t"eàen te Jineer om sterke vakverer;Ugingen op te bouwen."
Zo.wel de AFL al::; het. CIO hebben de nieuwe regering hun volledige steun toegezegd bij haar pogingen om de wereldvrede te handhaven, en de
~nlandile welvaart op. te voe1·•m.
tc.an, WEEK to.t WEEK
Eisenhower
M
en ktin bepàald niet zeggen, dat de nieuw benoemde presidènt '\'an de Verenigde .Staten de afgelopen week niet voor de nodige sen-saties heeft gezorgd.
Het opnemen van Martin P. Durkin · in zijn ministerie was al even onverwacht als zijn bezoek aan Korea, dat weliswaar van te voren vast st()nd, doch dat tenslotte de wereld toch heeft verrast,
Zowel uit de benoeming van Durkin al's uit de '1/'èrkialingen '\'ah EiSenh:oWel' na zijn bezoek aa:1 Korea, is wel zeer duidelijk komen vast te stäan, dat de nieuw-e president weet wat hij wil en dat hij ~kih niet - hetgeen vaak in Europa heimelijk wetd gevreesd - laat beïnvloeden door z.g . .,reac- tionnaire" adviseurs.
Eisenbo~et gaat ziin ei$en weg, die niét avon- tuurlijk of onverantwot'Jl"delijk is, doeh \velovèr-- WQgen.
Zeer geruststellend voor de wereld is ongetw'lj- te\d zijn verklaring dat hij er· niets v<>or \>-oelt de oêt'log in het Verre Oosten uit te breiden tot China.
Ook met betrekking tot de hulpverlening àart w~st-Európa koestert hij geen and~re plannen dan
p~sident Trumàn, hetgeen ons Europeanen uiter- aard wel zeer veel belang inboezemt.
Nog-is de tijd te kort om te kunnen beoordelen, ot de keuze van het Amerikaanse volk bij de jong- ste verkiezingen om het presidentschap de juiste is geweest.
Hoe dit ook zij, Eisenhower heeft reeds vóór zijn ambtsaanvaarding enige belangrijke winst- punten geboekt, die voor de democratische wereld zeker een get:uststelling inhouden.
* • •
Onbegrijpelijke tegenspraak
P
r_ot. Romroe toornt in "bè Volkskl'ant" teg-êrt&ns T'tlreede Kamerlid nn.· Van !Leeuwen.
Begrijpelijk. Want ten eerste heeft deze laatste af- gevaru;digt;~ gewezen op 't feit, . dat. het kennelijk ean prof. Romtne voorbijgegaan is, dat het. ide,àlis- me van liberale ondernemers zich met meer effect gematerialiseerd heeft op het gebied van betitll•
vot"minît 'Winsta:eling -en welvaàrtswrtnt!èrdering
~an de arbeiders, dan dl! ~vattingen Vàn diens geestverwanten-ondernemers. Het getuigt van 'n gebrekkige historische kennis wanneer gesteld.
wordt, dat men in de kringen van de liberale 'Ondernemers zich nu eerst ·genoopt gevoolt zich
o~r dèze vraagstukkéü té gaan bezinnen. In deze kringen geschl~t dit al een halve eeuw lang.
In de tweede plaats had mr Van Leeuwen er op gewezen, dat minister _ De Bruyn kennelijk d:e 'tnàatséhap'pîj opgebouwd zie\ uit bedrijfstakken en
~t uit -ondè'rhtlblingen, die zieh bedriji'staksge•
~s or,.ni!rèren. Dit bleek uit •s ministers visie op de winstdeliftg;, Hij :sprak van .,tneftgVórmen", van winstdeling, indien de resultaten bedrijfstäks- gèWijze ·per onderneming zo ver uiteenlopen, dat
~en orutèl"n~ti\ihgsgewijze opzet tê '!ttotè lifbreuk
~ d()eft hn hé\ adll:gtum ,gelijk lóOl'l vaot gelijke :pl1!statte''
..
~i' hehoeft," volgens de minister, 111uiteraard geenszins tè beletten om, zolang b.v. een bedrijfs-\äbgew!Jze regeling nog biet door\roerbaar ls, bi
&a~ t1t a!n!fiet-ki~# kütntmde 1n-dlvtdnele ~"
-.Mlen met een systeem''Vàh WiRStdelthl ~ onder·
attniag :tceeetd te gaan."
Mr. Van Le~uwen heeft terecht zout .op deze Stak gelegd, want hier werd uitgegaan van gecon- ëehtrèétd kapitaàlbezit ih. de gezarnenli,ikè ondel"'-
~ngen van een bedrijfstak. De kartèlgedàèhte Welke ln de :P.B.O. ligt, is irt ttt visi'è vat\ de minis- ter omgebouwd in een trust~aèhté èll hij gaat Bi.et mèet uit van de zelfstandige onderneming, zo is de menini van onze geestverwant.
Mini:St«- Dè Bruyn kondigde de revolutie van bovenat aan, niet dus de verwerkelijkirtg van wat in de natie leeft en tot rijpheid iS gekomen. De controVél'ilè ~uss-en bet d.Oór minist-er De Bruyn gepropageerde u dè tèalistiáché ecoo~mie van prof. Zijlstra waarop mt- Van 1.-eèuwet'l. \\rees, laat Zièh mèt geèft beichollwing van prof. Rotnme Wet• ·
l'èdenete'li,
...
Naar een vrijere loon·
vorrtting
8
11 de ~àndè seclate èi\ ~sche ltè'e•H NM. VU NedetliïM. ü he\ Wéll\selijk en ook m~ ö-.ef tè létm tê\ ~~vorming, waarbij in grotere mate dan tot nog toe ve~'t
woordeli,Jkhé16 M tèlfs'tàl\tlJ.gheld Wèrift toegek<én4 aan het geoteRiseerde bedrijtsl~ven."
•
Tót deze eindconclusie komt een speciale com- missie van 't Katholieke Centrum voor Staatkun- dige Vorming, blijkens een
in
,.De VolkSkrant"dèEer dagèn gepubliceerd . verslag.
!nderdaad een verheugende conclusie, die blij- kens een hoofdartikel in .. .,De Volkskrant" QOk door de katholieke politici wordt gedeeld.
Aldus zal het niet alleen mogelijk zijn het be- drijfsleven meer zelfstandigheid te geven, doch ook 'Zàl doel" het toelaten vtm een meer V'rije loon~
vorming, dè prOductie kunnen worden gestimu- leètd.
Verheugend is tevens, dat reèds eerder een ~
gelijk geluid vi:ei waar te nemen in de kringen
VMl ~ ~hr~lij~ vakbl!!l"?ging. . Ond-er het motief, dat gedane zaken nu eenmaal geen keer nemen, heeft het weinig zin .het. ui;tvoe~
rig te gaan betreuren, dat een dergelijk inzicht zich in ons land niet reeds eerder heéft geopen- baard.
'On~ tral'tij heett in deze reeds veel eerder op hèt toelá.ten van ~ vrijere l-oonvorming aan'té•
dnmgen, otndat zij daarmee het beláng zowel van
de werkgever als van de werknemer zag gediend.
ne
tijd vah de schaarste-economi-e in ons land ligt l'eeds ~r achter ons -en als zodanig is er dan ook geen enkele reden om angstvallig aan het starre loonplal.tmd vast te houden.Moge het almtal stemmen voor een vrijere loon-
\i'orMing in ons l:md dermate toenemen, dat aldus de zelfstandigheid en verantwoordelijktreid van werkgevers en werknemers een stimulans onder- vinden, hetgeert enze nationale productie ongetwij- f'eld ten go-ede zai kamen.
&zitsvorming in de praktijk
H.
-e~. on~erp der bezitsvormi~ is in onzë tliJd weer een aangelegenheid gewordèn, waàrbver veel wordt geschreven en gepraat. Dit :ftllP dchmf een loffelijk streven, doch het dOèt op zijn zachtst gezegd toch wel vreemd aan als men van vele plannen in dit opzicht kennis nèemt, tët"•
Wijl men vergeet tnisstandén; die op dit ·ogmblik
"VV)Ol" bepaalde ~t>en. hét'!rsen, uit de weg ·te rut•
'men.
:M.a.w. er zijn op het ogenblik missta-ncift met betrekking tot 'etln·gezonde bezitsvorming, ~ue ~et eerst· uit de weg geruimd· dienen tè ~ -à\..
vorens men zich gaat verdiepen il'l -eeD perfeêftme~o ribg van nieuwe· ideem. .
Wij ®elen hi'èr in het bitzonder ~ ü eftbiltijk- he&m waardoor nog Steeds de klein~ bèZittè'r . vllft een eigen huisje wordt· .getroffen, die geê!\ 'èigeî\
inkomsten meer heeft.
Hij 'Oitl.tvangt n.l. een vast bedrag pët week be•
nevens een hu.urtoeslag. weike laat~e u ~bàseercl naar de k o s t e n van de eigen woning en niet op de h u u t w a 1'1 r à. e.
Dit wH !Zeggefi dat 'éèn 11\)aarzame Nederlander, die <een eigen hui'sje heeft weten te kopen en dàat•
op vaak met zuur verdiend geld de hypbtheek na•
~ïmèg heeft àtgelost, \nfnder krijgt dan degene, dt'è ood'êi' cte-mf~ -omstilhdtgheden verkeert, doch
in een huurwoning woont.
Wij zullen dit met een vool"'béêld dtddetijk
maken.
Iemand die in een eigen woning woont, die een huur van .f 6.- per w-eek z0\1 doéh el\ 1 150.'- onàMhoudskosten heelt, ontve'llg't lfle-ebts ~ 'tru~blg ll'àl\ j' 3.-. terwijl «ija buurman diè Wet' • • bûtt~ibg bréM:ldkt waarvoor eveneens -een kuur v.n f 6.- moet wM"den betaald. eert huurtoeslag on'tvangt, die ook I '6 • .-1le~
Aldus onts'tàa't een 'SiiuA'Ue, waarin men Z<>u gaan
~\Tel\, &t •al.'IMlmWd niet een deugd., mabr èèl\ omieugd betekent.
Dit is een onbillijkheid, die door de betrbkkenell
~~ht -ais t>'n\'ê~h't'Va'á'l.'l!lig wordt gevoeld en die de
~t'$atnhettt wt~at1ijk Alt!t bevordert.
• • •
Staten willen meer ver- gaderl'n
·v
elè Wen van de Zuidhollandse Provinciale·S'taWl\ ~ijft "an :mening, da't dé bezwaren tegen sledlts ~wee . vergaderingefi pet jaar, eDt jaar ernstiger worden.
Dè h()e'Vel!lh-eid stukken voor een vergadering
~rd.t àl l-è mflchtig al waarderen deze leden het, dè't ~ttteerden verschêidene WGt-S'teUen zee!"
tl.;dig aàn dè Staben hebbeft toegezonden.
De opeeQhoplng van stukken laat naar hun me- ning de noodzakelijkheid zien, -dl'it Gèdeputee-rdcn te bevoegder plaatse wijziging Vèn tie proviflciale wet aanbevelen, eventueel in samenwer-kil\g met hun ·ambtgenoten In àndete provinciën.
l!e't hit!'r, 'door ·deze leden van de Zuidhollandse
Provincia~ Smtèh aan~snMen onl!tê'r\\l'ef1> is u- ker niet van belang ontbtoot en keelt een wijdere strekklng dàn alleen voor het eigen provinciale t:Ollège.
Het u oA~~tetwi;fei\i j~illt, 'dat v00Al na ~ie oOl"lél
ook de werkzaamheden in de Provinciale Staten belangrijk in omvang zijn toegenomen en wel in die mate, dat wij ons kunnen voorstellen, dat allo de te behandelen zaken bezwaarlijk in twee zit- tingsperioden kunnen worden afgewerkt.
Het is inmiddels van belang te zijner t;]d te ver- nemen, hoe in de overige provinciale colleges in ons land over deze suggestie wordt gedè'cht.
Zuid-Holland ko:m.t evenwel de eer toe in dit verband de kat de bel te hebben aangebonden en mogelijke verdere reacties te dien aanzien ·in den lan.de zien wij dan ook met veel belangs'teiHng tegemoet.
• • •
· · Liéhtpunt 11oor dP Br>nr>lux
N
aàr de dagbladen dez<er dàgen mel&h!n, heb- ben gez~hebbende kringen medegedeeld, dat zeer opvallende resultaten zijn bereikt bij de bi§~kOtnsten val\ zakel}liMen 'lrlt Bèlgi~ en Ne"derland tot welke bijeenk~ is be,sloten 'QP de ministersconferentie fu Knokke.
{)p 26 'Dè~bet" a.s. Dl ~ vllSte -eómttè nt\
ministers, dat evenèens te K~ke werd opgericht.
deze resultaten te Anneville nader bespreken.
De tot dusver bereikte resultaten treJ;erken !ieh nog tot bepaalde bedrijfstakkE>-n, hetgeen dus Wit zeggen, dat in andere bedrijfstakken nog naar de voorwaarden m-oet worden g<ezocht om tot bvet'•
eenstemming te geraken.
Hoewel er dus nog geen reden is tot uitbundig juichen, kan toch met genoegen worden geè'Onsta- teerd, dat er een belangrijk lichtpunt is in de ont- wikkeling der Benelux. -
Gêzien tegen cle cachtergl"ond viu'l -d<e moeizaMe onderhandelingen van de laatste jaren, mag de betekenis hiervan niet worden voorbij gezien.
De totstandkoming van de Benelux is tenslotte
met ~n kwestie van een paar dagen. De verschil·
km in economisè'hê s'trnctuur tussen de drlè lan- den blijven vooralsnog een hartig woo\"d.je m'ee•
&p'reken.
Daartegenover staat echter, dat een belangrijk resultaat slechts wordt verkregen na een bèhOOl··
U,"k'è inspanning.
Van gemakkelijke en goedkope successen is de wêt'èld practisch nimmer beter geworden.
Gèzien de poHlieke en èelm()'tni§èb'c N~tseo"n·
eentnlties, die zich ~ het ~nbUk il\tét'nationaal voltrekken, is de totstandkoming van de definitie'\'e
~ex-overeenkomst meer dan ooit nuttig èrt nodig.
Aan onze lezers!
'In verhand me-t de 11adèrendé feè~t
:fogen zal het eerstvo1gende numrnér
Vön ons weekblad op 24 December a.s.
verséhijnen.
<Vervolg van pag. 1)
om dat uitg'esproken wordt ot men vindt, dat
a'l
ot
niet op deze weg moet worden voortgè·gaan.
'H. . tt .g-rote: belang van deze stelllming op 11
· De~bet is, naar ons ~lea \l'èMk
na'lttelifk hieria geltgea, dat rtten in <dt ~·
flotemd~ twee t)laa~n orp intensieve wij%e nw.t de ptöble8lett der Buropes' ~nheid ·in aaarakih'Q komt. & dat is hacd nodig. Het 1f3At vrij -snel met de EurQ{'ese eenwording ea er ~:uilen binnen korte tijd ook in het pac•
tement belangrijke besllssingen word.en ge~
vraagd.~ Oe vraag doel zich daarMj voor of ons volk daarop voldoende is voorbereid. Het zou bepaald niet denkbeeldig zijn, dat zicb
·wel eens de situatie zou kunnen voordoen, dat op een go-ed o~nhlik aan de politici een halt wordt 'toeg~oepen. bij hun strewn naat
·de Europese ~nheid, omdat de volkeren dê gevolgen nièt meer kunnen 'Ovenien., zich on ...
wennig ett bevreesd gaan gevoelen en rliet bereid zijn verder voort te gaan.
Het is daarom nodig, dat de gevolgen van
de Europese eenheid duidelijk voor ogea wor~
den gesteld. Dit gehele vraagstuk moet een aangelegenheid worden, die van het gehele:
volk is, en door het gehele volk wordt be- praat en bediscussieerd. Want eerst a1s meD'
de zaken kent, kán men èr een positiet stand·
punt over innemet\. Het is daa-rorn in het 'blj- rondel" dat wiJ de s~min~ in Bolswatd ~ll
DeUt 'l'eet totftik~. M~~ %'ij een s'ttttet Wordtil 1
