CHRISTELIJK-HISTORISCHE UNIE

JAARBOEKJE

1948

CHRISTELIJK-HISTORISCHE UNIE

INHOUD

Kalender 1948

" ¹⁹⁴⁹

Verjaardagen Vorstelijk Huis Chr. feestdagen

Hoofdbestuur Chr. Hist. Unie Dagelijks Bestuur .

Leden Eerste Kamer Leden Tweede Kamer Bijzondere Commissiën Leden \"an Provinciale Staten

Samenstelling Eerste en Tweede Kamer Chr. Historische Pers

Bureau Chr. Historische Unie

Bestuur Ver. Christ. Hist. leden van Gemeentebe- sturen

Overzicht stemcijfers Kamerverk. 1937 en 1946 Program van Beginselen

Statuten

Urgentie-Program 1946 Sociaal-Program Gemeenteprogram

Reglement verkiezing leden Eerste Kamer.

Model Huish. Regl. Kamerkring-Vereniging

" Statenkring-Vereniging Reglement Gemeentelijke Kiesvereniging Huish. Regl. Plaatsel. Chr. Hist. Kiesveren.

Verslag Chr. Hist. Unie.

Verslagen Kamerkringverenigingen

blz.

4

5

6

7

8

10

11

11

11

13

15-

16

18

18

20

21

27

45

50

56

64

66

70

74

78

82

86

blz.

Federatie Chr. Hist. Jongerengroepen :

Statuten 106

Model Huishoudelijk Reglement 111

Verslag 114

Contact-adressen 117

Samenstelling Besturen 119

Centrale Chr. Hist. Vrouwengroepen :

Statuten 127

Centraal Bestuur en groepen 134

Huishoudelijk Reglement . 139

Samenstelling van de Besturen van Kamerkring-, Statenkring- en Kiesverenigingen:

I 's-Hertogenbosch 140

II Tilburg 144

III Arnhem . 148

IV V VI VII VIII IX x

XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII

Nijmegen Rotterdam

's-Gravenhage Leiden Dordrecht Amsterdam Den Helder

Haarlem Middelburg Utrecht Leeuwarden

Zwolle Groningen Assen Maastricht

156 162 164 166 172 180 180 184 190 198 204 222 234 242 250

Chr. Historische lectuur 252

Opgave van het aantal Chr. Hist. stemmen bij Kamerverkiezing 1937, Kamerverkiezing 1946 en

Prov. Statenverkiezing 1946 254

Alphabetische lijst van de kiesverenigingen . 269

z.

M.

D. w.

D. v.

z.

z.

M.

D. w.

D.

V. z.

z. M.

w. D.

D.

z. V.

z.

M.

w. D.

D.

z. V.

KALENDER VOOR HET JAAR 1948

IJ ANUARI I FEBRUARI I MAART 4 11 18 25 1 8 15 22 29 7 14 21 28 5 12 19 26 2 9 16 23 1 8 15 22 29 6 13 20 27 3 10 17 24 2 9 16 23 30 7 14 21 28 4 11 18 25 3 10 17 24 31 1 8 15 22 29 5 12 19 26 4 11 18 25 2 9 16 23 30 6 13 20 27 5 12 19 26 3 10 17 24 31 7 14 21 28 6 13 20 27

I APRIL I MEI I JUNI

4 11 18 25 2 9 16 23 30 6 13 20 27 5 12 19 26 3 10 17 24 31 7 14 21 28 6 13 20 27 4 11 18 25 1 8 15 22 29 7 14 21 28 5 12 19 26 ^{" L.} 9 16 23 30 1 8 15 22 29 6 13 20 27 3 10 17 24 2 9 16 23 30 7 14 21 28 4 11 18 25 3 10 17 24 1 8 15 22 29 5 12 19 26

I JULI IA UGUST uslsEPTEMB BR

4 11 18 25 1 8 15 22 29 5 12 19 26 5 12 19 26 2 9 16 23 30 6 13 20 27 6 13 20 27 3 10 17 24 31 7 14 21 28 7 14 21 28 4 11 18 25 1 8 15 22 29 1 8 15 22 29 5 12 19 26 2 9 16 23 30 2 9 16 23 30 6 13 20 27 3 10 17 24 3 10 17 21 31 7 14 21 28 4 11 18 25 IOCT 0 BE RIN 0 V EM BE RI DEc EM BE R

3 10 17 2431 7 14 21 28

I

5 12 19 26

4 11 18 25 1 8 15 22 29 6 13 20 27

5 12 19 26 2 9 16 23 30 7 14 21 28

6 13 20 27 3 10 17 24 1 8 15 22 29

7 14 21 28 4 11 18 25 2 9 16 23 30

1 8 15 22 29 5 12 19 26 3 10 17 24 31

2 9 16 23 30 6 13 20 27 1 11 18 25

KALBNDBR VOOR HBT JAAR 1949

I JANUARI I FBBRUARI I MAART

z. 2 9 16 2330 6 13 20 27 6 13 20 27 M. 3 10 17 2431 7 14 21 28 7 14 21 28

D. 4 11 18 25 1 8 15 22 1 8 15 22 29

w. 5 12 19 26 2 9 16 23 2 9 16 23 30

D. 6 13 20 27 3 10 17 24 3 10 17 24 31

v. 7 14 21 28 4 11 18 25 4 11 18 25

z. 1 8 15 22 29 5 12 19 26 5 12 19 26

I ^APRIL I ^MEI I ^JUNI

z. I 3 10 17 24 1 8 15 22 29

5 12 19 26 M. 4 11 18 25 2 9 16 23 30 6 13 20 27

D. 5 12 19 26 3 10 17 24 31 7 14 21 28

w. 6 13 20 27 4 11 18 25 1 8 15 22 29

D. 7 14 21 28 5 12 19 26 2 9 16 23 30

v. 1 8 15 22 29 6 13 20 27 3 10 17 24

z. 2 9 16 23 30 7 14 21 28 4 11 18 25

I ^JULI iAUGUSTUSjSBPTBMBBR

z. 3 10 17 2431 7 14 21 28 I ⁴ 11 18 25

M. 4 11 18 25 1 8 15 22 29 5 12 19 26

D. 5 12 19 26 2 9 16 23 30 6 13 20 27

w. 6 13 20 27 3 10 17 24 31 7 14 21 28

D. 7 14 21 28 i 11 18 25 1 8 15 22 29

v. 1 8 15 22 29 5 12 19 26 2 9 16 23 30

z. 12 9 16 23 30 6 13 20 27 3 10 17 24

jOCTOBBRjNOVBMBBRj DBCHMBBR

z. 2 9 16 2330 6 13 20 27 ⁴ 11 18 25

M. 3 10 17 2431 7 14 21 28 5 12 19 26

D. ⁴ 11 18 25 1 8 15 22 29 6 13 20 27

w. 5 12 19 26 2 9 16 23 30 7 14 21 28

D. 6 13 20 27 3 10 17 24 1 8 15·22 29

v. ⁷ 14 21 28 4 11 18 25 2 9 16 23 30

z. 1 8 15 22 29 5 12 19 26 3 10 17 24 31

VERJAARDAGEN DER LEDEN VAN HET VORSTELIJK HUIS.

19 Januari (g~b. 1943): H., K. H. Margriet Francisca.

Prinses van Oranje-Nassau, Prinses van Lippe- Biesterfeld, Dochter van H. K. H. Prinses Juliana, Prinses van Oranje-Nassau, Hertogin van Mecklen- burg, enz. enz. en Z.K.H. Prins Bernhard, Prins der Nederlanden, Prins van Lippe-Biesterfeld.

31 Januari (geh. 1938): H.K.H. Beatrix Wilhelmina Arm- gard, Prinses van Oranje-Nassau, Prinses van Lippe- Biesterfeld, Dochter van H. K. H. Prinses Juliana-, Prinses van Oranje-Nassau, Hertogin van Mecklen·

burg, enz. enz. en Z.K.H. Prins Bernhard, Prins der Nederlanden, Prins van Lippe-Bi'esterfeld.

18 Februari (geh. 1947): H.K.H. Maria Christina, genaamd Marijke, Prinses van Oranje-Nassau, Prinses van Lippe-Biesterfeild, Dochter van H. K. H. Prinses Juliana, Prînses van Oranje-Nassau, Hertogin van Mecklenburg, enz. enz. en Z. K. H. Prins Bernhard, Prins der Nederlanden, Prins van Lippe-Biesterfeld.

30 April (geh. 1909): H. K. H. Juliana Louise Emma Maria Wilhelmina, Prinses van Oranje-Nassau, Hertogin van Mecklenburg, enz. enz., Dochter van H. M. Wilhel·- mina, Koningin der Nederlanden, en Wijlen z. ^{K. H.}

Hendrik, Prins der Nederlanden.

29 Juni (geh. 1911): Z. K .. H. Bernhard Leopoldi Frederik Everhard Julius Coert Karel Godfried Pieter, Prins der Nederlanden, Prins van Lippe-Biesterfeld.

5 Augustus (geh. 1939): H. K. H. Irene Emma Elisabeth, Prinses van Oranje-Nassau, Prinses van Lippe- Biesterfeld, Dochter van H. K. H. Prinses Juliana, Prinses van Oranje-Nassau, Hertogin van Mecklen·

burg, enz. enz. en Prins Benthard, Prins der Neder-

landen, Prins van Lippe-Biesterfeld.

31 Augustus (geb. 1880): H.M. Wilhelmina He,lena Pauline Maria, Koningin der Nederlanden, Dochter van Wijlen Z.M. Willem lil en Wijlen H. M. Emma, Koningin- Moeder.

CHRISTELIJKE FEESTDAGEN.

1948.

Nieruwjau 1 .Januari.

Goede V rijdag 26 Maart.

Pasen 28 en 29 Maart.

Nieuwjaar< 1 Januari.

Goede Vrijdag 15 April.

Pasen 17 en 18 April.

Hemelvaartsdal! 6 Mei.

Pinksteren 16 en 17 Mei.

Kerstmis 25 en 26 December.

1949.

Hemelvaartsdag 26 Mei.

Pinksteren 5 en 6 Juni.

Kerstmis 25 en 26 December.

Christelijk Historische Unie

Hoofdbestuur:

A. Door de Algemene Vergadering gekoz,en tot lid van het Hoofdbestuur.

Prof. Dr. Th. L. Haitjema, V erL Heerenweg 38, Groningen (aftr. 1949);

H. Kikk~rt, Steniaweg 44, Zeist (aftr. 1951);

W. J. van Muiswinkel, Kerkstraat 172, Bodegraven (aftr.

1950);

W. Nauta, Franekerkade 4, Sneek (aftr. 1950);

Prof. Dr G. C. van Niftrik, Stalintaan 4, Amsterdam (aftr.

1950);

Mr W. F. Schokking, Stadionkade 24 II, Amsterdam

(aftr. 1949); .

Dl's D. Schouten, Donkerstraat 18, Harderwijk (aftr. 1949);

H. W. Tilanus, Statenlaan 125, Den Haag (aftr. 1951);

Prof. Dr J. de Zwaan, Boerhaavelaan 31, Leiden (aftr.

1951).

B. Gekozen door de Kamerkring-verenigingen.

's-H~togenbosch: G. Maatjes, Ophoviuslaan 88, 's-Bosch (aftr. 1951);

Pl.v.: C. J. Weijer, N. Brabantlaan 7, Eindhoven (aftr.

1951):

Tilburg: D. W. v. d. Put, Kon. Wilh.laan 1, Zevenber:gen

(aftr. 1949): .

Pl.v.: J. J. v. d. Dries, Noordhaven 10, Zevenbergen (aftr. 1949);

Arnhem: E. Kamphuis, Hfd. Herv. Sch., Kootwijkerbroek (aftr. 1949);

Pl.v.: Dr H. Lier, Deventerweg 113, Zutphen (aftr.

1949):

Nijme'gen: C. van Westreenen, Reestraat 29, Nijmegen (aftr. 1950);

Pl.v.: Joh. Lokhorst, Rode Toren, Driel (aftr. 1950);

8

Rottell"dam: Mr F. A. Nelemans, Mathenesserl. 227, R'dam (aftr. 1951); ·

Pl.v..: A. in 't Veld, Kerkedijk 289, IJsselmonde, R'dam (aftr. 1951);

's-Gravenhagc: L. Krol, Vondelstraat 70, 's-G!'avenhage (aftr. 1950);

Pl.v.: W. Wagenaar, Haanplein 18, 's-Gravenhage (aftr. 1950);

Leiden: W. P. Cnossen, Nieuwendijk 32, Woerden (aftr.

1950);

Pl.v.: J. J. Steenbakker Morilyon Loysen, Benthuizen (aftr. 1950);

Dordrecht~ Mr H. K. J. Beernink, Rembrandtkade 65, Rijswijk (Z.-H.), (aftr. 1949);

Pl.v.: G. de Klerk, Levensverzekeringstr. 28, Dordt (aftr. 1949);

Amsterdam: Jhr. F. J. E. van Lennep, Heerengracht 471.

Amsterdam (aftr. 1949);

PI.v.: Mr J. F. Franken, Stadionweg 62, Amsterdam (aftr. 1949):

Den Helder: S. Kroese, Westerstraaf 44, Enkhuizen (aftr.

1950);

Pl.v.: Jb. Huihers Kzn., Heer-Hugowaard (aftr. 1950);

Haarlem: Mr Dr J. van Bntggen, Cesar Francklaan 12 Heemstede (aftr. 1949);

Pl.v.: E. de Groot, Zaanenlaan 64, Haarlem (aftr. 1949);

Middelburg: Mr W. F. E. Baron v. d. Feltz, Molenwater 49 Middelburg (aftr. 1951);

Pl.v.: C. Philipse, Stationsweg F. 38, 's-Heer Arends- kerke (aftr. 1951);

Utrecht: Ir F. C. C. Baron van Tuijll van Serooskerken van Zuylen, Zuilen (aftr. 1950);

Pl.v.: K. Klijnsma, Daalseweg 114, Zuilen (Utr.) (aftr.

1950);

Leeuwarden: H. J. Fernhout, Buitenpost (aftr. 1951);

Pl.v.: A. Bergsma, Hohbemastraat 64, Huizum (aftr.

1951);

Zwolle: P. Coree, Klimopstraat 6, Zwolle (aftr. 1951);

Pl.v.: J. de Jong, Moorheimstraat 320, Dedemsvaart (aftr. 1951);

9

Groningen: D. J. Mellema, Luisborgweg 6, Haren (Gr.l (aftr. 1949);

Pl.v.: J. Fe,enstra, Rijnstraat 34a, Groningen (aftr.

1949);

Assen: H. Dekker, Nijeve.en (aftr. 1951);

Pl.v.: J. Renema, Nieuweroord (aftr. 1951);

Maastricht: Drs F. A. Kraayeveld, St. Franciscusweg 73, Heerlen (aftr. 1950),

Adviserende leden:

B. Buddingh, Rembrandtlaan 93, Schiedam.

P. Jouwsma, Johan van Reesstraat 20, Enschede.

Mr. Dr. G. Kolff, Huiize ,.De Gentel", Geldermalsen.

Tj, Krol, Rijksstraatweg 272, Haren (Gr.).

H. A. Lunshof, Oosterhoutlaan 20, Haarlem.

J. Reijers, Kamerik

Mevr. C. E. F. Palies-G~e1sberts, Kamplaan 4, Groningen.

Mr. R. Pollema, Stationsweg 16, Leeuwarden.

J. de Ruiter, Balk.

Mr. Dr. J. J. R. Schmal, Van Pabstlaan 22, Voorburg.

Mr. G. Vixseboxse, Adastraat 9, Almelo.

Jkvr. Mr. C. W. I. Wttewaall v. Stoetwegen, Laan van Meerdervoort 52, 's-Gravenhage.

Dagelijks Bestuur C.H.U,

H. W. Tilanus, Statenlaan 125, Den! Haag, voorzitter.

Mr. H .. K. J. Beemink, Rembrandtkade 65, Rijswijk (Z.H.), secretaris.

Mr. Dr. J. van Bruggen, Cesar Francklaan 12, Heem- stede, penningmeester.

Prof. Dr. J. de Zwaan, Boe'rhaavelaanl 31, Leiden, vice-

voorzitter. -

H. Kikkert, Steniaweg 44, Zeist, 2e, secretaris.

G. Maatjes, Ophoviuslaan SS, 's-Hertogenbosch, 2e petnningmeester.

E. Kamphuis, Koptwijkerbroek.

D J. Mellema, Lutsborgweg 6, Haren (Gr.).

Prof. Dr G. C. van Niftrik, Stalintaan 4, Amsterdam.

Leden der ie Kamer.·

Mr. Dr. G. Kolff, Huize "De Gentel"', Geldermalsen.

Mr .. R, Pollema, Stationsweg 16, Le·euwarden.

J. Reijers, Burgemeeste;r te Kamerik.

Mr. G. Vixseboxse, Adastraat 9, Almelo.

Prof .. Dr. J. de Zwaan, Boerhaavelaan 31, Leiden.

Leden der 2e Kamer,

Mr. H. K. J. Beernink, Rembrandtkade 65, Rijswijk Z.-H.

Mr. W. F. E. Baron v. d.1 Feltz, Molenwater 49, Middel·

burg.

H. Kikkert, Steniaweg 44, Zeist.

Tj. Krol, Rijksstraatweg 272, Haren (Gr.).

J. de Ruiter, Balk.

Mr. Dr. J. J. R. Schmal, v. Pabstlaan 22, Voorburg, H. W. Tilanus, Statenlaan 125, Den Haag.

Jkvr. Mr. C. W. I. Wttewaall van Stoetwegen ,Laan van Meerdervoort 52, 's-Gravenhage,

Chr. llist. Tweede Kamerclub.

Voorzitter: H. W. Tilanus.

Secretaresse: Jkvr. Mr. C. W. I. Wttewaall van Stoet- wegen.

Sociaal Economische Commissie.

Mr. Dr. J. v. Bruggen, Cesar Francklaan 12, Heemstede, voorzitter.

W. P. Cnossen, Nieuwendijk 32, Woerden.

Mevr. Mr Dr. P. M. Franken-van Driel, Stadionweg 62, Amsterdam.

H. Kikkert, Steniaweg 44, Zeist.

Drs. F, A. Kraayeveld, St. Franciscasweg 73, Heerlen, SP.cretaris.

A. A. van Sandick, p.a. N. H. M., Amsterdam.

Mr. G. Vixseboxse, Adastraaf 9, Almelo.

Propaganda Commissie.

J. Reijetrs, Burgemeester, Kamerik, voorzitter.

B. Buddingh, Rembrandtlaan 93, Schiedam, secretaris.

11

P. Brijnen v. Houten, Lange Kerkdam 13, Wassenaar.

K. Jonker, Jachtlaan 309, Apeldoorn.

G. Maatjes, ()phoviuslaan 88, 's-Hertogenbosch.

J. A. Rademaker, Anna Paulownastraat 41, Groningen.

J. de Ruite,r, Balk.

J. J. D. H. Verschoor, Torenlaan 23, Blaricum.

Mevr. J. Koster- v. Roon, Hofsingel 2, Vlaardingen.

Agrarische Commissie.

W. P. Cnossen, Woerden, voorzitter.

Ç, van Dijk, 's-Gravenzande, secretaris.

Jac. J. Rodenburg, Rijswijk (Z.-H.), penningmeester, C. v. Beem, Hoofddorp; H. Dekker, Nijeveen; H.M. Ger- brandy, Nijland; A. Hadderingh, Assen; J. Huijbers, Heer Hugowaard; A. J, lmmink, Ommen; H. Kikkert, Zeist;

Mr Dr G. Kolff, Geldermalsen; D. J. Mellema, Haren. (Gr.);

C. Philipse, 's-Heer Arendskerke; J. de Ruite,r, Balk, en J.

C. Wolthuis, Vroomshoop.

Culturele Commissie.

Prof. Dr J. de Zwaan, Leiden, voorzitter; Dr A. L. C.

Palies, Groningen, vice-voorzitter; P~of. Dr W. den Boer, Lelden, te secretaris; L. Krol, 's-Gravenzande, 2e secre·

taris; Mr J. W. de Jong Schouwenburg, Aelt"denhout, pen·

ningmeester; Mej. Da. L. C. Dufour, Winschoten; Mr G.

J. Kolff, Deil; G. van Ravenzwaaij, Hilversum; 0, San·

tema, Hluizum; Mr W. F. Schokking, Amsterdam; M. Ste- vense, ·Dordrecht; J, Kroles, Ermelo; Ds Jac POO!rl, 's-Gra- venhage; Mr Dr J. J. R. Schmal, Voorburg.

Middenstandscommissie.

P. Coree, ZwoUet; H. Eijgelaar, Wolvega; F. J. G. Furda, Haren; M. v. d. Hoek Jr., Alphen a/d Rijn, A. Klein, Em- men; G. de Klerk, Dordrecht; B. J, Langkamp, Vianen;

W. H. Steelink, Amsterdam; N. Veldhoen, 's-Grannhage;

M. v.d. Voet, Leiden; J. Wieten, Apeldoorn.

Christelijk Historische leden

van Provinciale Staten

Noord-Brabant.

S. Kuiper, Werkendam.

D. W, van der Put, Zevenbergen.

Gelderland.

H. C. Arends, Hengelo (G.).

K. Jonker, Apeldoorn.

E. Kamphuis, Kootwijkerbroek.

G. Koning, Almen.

J. Kroles, Ermelo.

H. M. Martens, Nunspeet (Ermelo), voorzitter.

Th. Sanders, Oosterbeek, secr.

B. Theunissen, Dieren.

Mr. W. F. F. Baron van Verschuer, Arnhem (lid van Gedeputeerde Staten).

C. van W estreenen, Nijmegen.

Zuid-Holland.

Jhr. V. P. A. Beelaerts van Blokland, Barendrecht.

W. Cnossen, Woerden.

C. van\ Dijk,, 's Gravenzande.

H. C. Kranenburg, Rótterdam.

Mr. F. A. Nelemans, Rotterdam,,

Mr. Dr. J. J. R. Schmal, Voorburg (lid Ged. Staten).

W. Wagenaar, 's-Gravenhage.

Noord-Holland.

Mr. Dr. J. van Bruggen, Heemstede.

J. Dorjee Joh.zn., Zaandam.

A. W. Mul, Weesperkarspel.

J. Rustige, Amsterdam.

Zeeland.

J. L. J. Bruynzeel, Wissenkerke.

G .. van Duyn, Zierikzee.

Ml'. W. F. E. Baron van der! Feltz, Middelburg, voorz.

C, A. Kaan, Terneuzen.

Joh. de Kruyter,. Goes.

C. Philipse, 's-Heer Àl'leilldskerke (lid Ged. Staten).

A. H.S. Stemerding, 0. en W. Souburg.

J. C. Vogelaar, Baarland.

Utrecht.

H. van Galen Last, Amersfoort.

C, P, de Groot, Utrecht.

C. J. van Mastrigt, Utrecht.

Ir~ F. C. C, Baron v. Tuyll van: Seroaskerken van Zuy··

len, Zuilen (lid Ged. Staten).

M. van der V aart, Mijdrecht.

Overijssel.

P. Coree, Zwolle' (buitengewoon lid Ged. Staten).

J. J. Hospers, Genemuiden.

P. Jouwsma, Enschede.

A. W. Smit, Rijssen.

Z. Valkman, Stad Hardenberg, · J. C. Wolthuis, Vroomshoop (lid Ged. Staten).

J. M. J. Zandscholten, Deventer.

Groningen.

S. Benus, Stadskanaal.

Tj. Krol, Haren.

D. J. Mellema, Haren (lid Ged. Staten).

J. A. Rademaker, Groningen.

L. ter Veld, Groningen.

Drente.

H. Dekker, Nijeveen (lid Ged. Staten).

J. G. Lodder, Emmen.

A. Hadderingh, Assen.

J. Prummel, Odoom.

G. Seunninga, Coevorden.

Friesland.

H. Eygelaar, Wolvega.

H. M .. Ge;rbrandij, Nijlandl (lid Ged. Staten).

J. Hoekstra, Sexbierum.

D. Humalda, Koudum.

Tj. van1 der Kuur,, Donkerbroek R. Regnerus, Hallum.

J .. del Ruiter, Balk.

P. van cier Vlerk, Huizum (secretaris).

J. Wijmenga, Ureterp.

Samenstelling Eerste Kamer

DER STATEN-GENERAAL Vo<nizitter: Mr. R. Kranenburg.

R.K. 17; P.v.d.A. 14; A.R. 7; C.H. Sî Communisten 4 en Volkspartij voor Vrijheid en Democratie 3 zetels.

Samenstelling Tweede Kamer

DER STATEN-GENERAAL

Voorzitter : Mr. J. R. H. van Schaik.

R.K. 32; P.v.d.A. 29; A.R. 13; C.H. 8; Communisten 10;

V.V.D. 6; Staatk. Ger. 2 zetels.

De Nederlander

CHRISTELIJK HISTORISCH DAGBLAD

VOOR NEDERLAND

Uitgave van de N.V. Ceterum Censeo i.o.

M.KOOT H.A.LUNSHOF

Directeur Staatk. Hoofdredacteur A. Ch. P. BLAAUW-DE RIDDER

Chef van de Redactie BUREAUX:

's-Gravenhage: Directie en Redactie: Grote Marktstraat 39 telefoon: K 1700/180038 en 112620.

Administratie ahonneme1nten en advertentiën:

Noordeinde 29.

Telefoon K 1700/112224; tijdelijk gironummer:

104222.

Amsterdam: Redactie: Prins Hendrikkade 48.

telefoon K 2900/31204.

Administratie abonnementen en advertentiën:

Prins Hendr:ikkade1 48, telefoon K 2900/42896.

Abonnementsprijs per kwartaal:

Voor den Haag e.o. f 3.75, alle overige plaatsen f 4.25.

Losse nummers f 0.08, Advertentietarieven:

20 ct. per m.m. losse plaatsing . .Ingezonden mededelingen dubbel tarief.

Voorr contracten wende men zich tot de administratie~.

leder lid van de C.H.U. lezer van "De Nederlander"!

UW ADVERTENTIE KOMT TOCH iN

"DE NEDERLANDER"?

KONINGIN EN VADERLAND.

Chr. Hist. Weekblad voor Nederland.

V ersebijut iedere Zaterdag.

Hoofdredacteur: P. Jouwsma.

Redactie: Joh. v. Reesstr. 20, Enschede, tel. K 5420/5227.

Administratie: Jachtlaan 309, Apeldoorn, tel.

K 6760/2846.

Abonnementsprijs: f 5.- per jaar of f 2.50 p. half jaar (vooruit te voldoen op postr. 92685, K. Jonker, Apeldoorn.) DE CHRISTELIJK-HISTORISCHE NEDERLANDER.

Verschijnt eenmaal per week.

Redacteuren: Mr. Dr .. J. van Bruggen; Mr. W. F. E. Ba- ron van der Feltz; H. Kikkert; Tj. Krol, Mr. R. Pollema;

J. de Ruiter; A. A. van Sandick; Mr. G. Vixseboxse; P.

v .. d. Vlerk.

Administratie: Voorstreek, Leeuwarden, te lef. 4571.

Redactie: Stationsweg 16, Leeuwarden, telefoon 3774.

Abonnementsprijs: f 2.- per kwartaal.

VROUWEN GELUIDEN.

Uitgave van de Centrale van Christelijk Historische Vrouwengroepen.

Redactie-adres: Dordtschelaan 232a, Rotterdam (Z.).

DE JONGE NEDERLANDER.

Maandblad voor Christelijlt Historische Jongeren.

Redactie-adres: B. Buddingh, Rembrandtlaan 93a, Schie- dam.

Administratieadres: C. Euser, Talingstraat 152h, Rotter- dam, Postrekening 502023, Telefoon K 1800/78448.

Abonnementsprijs: per jaar f 2.-, per halfjaar f 1.10.

Bureau Christ. Hist. Unie

Het bureau is gevestigd te 's-Gravenhage, Prins Hen- drikstraat 82. Telefoon K 1700/321939.

V eren. van Chr. Hist. leden van Gemeentebesturen in Neder land

Voorzitter: H. M. Martens, Burgemeester van Ermelo te Nunspeet.

Secxetaris: K. van Diepeningen, Burgemeester van Lei- derdorp.

Pelnningmeester': J. C. Vogelaar, Burgemeester van Baar- land, Hoedekenskerke en Oudelande te Baarland.

Leden:

J. Hoekstra, Statenlid, te Sexbierum.

Mr J. P.A. A. Lens, Wethouder te Hilversum.

Mr W. F. Schokking, Wethouder te Amsterdam.

G. Seunninga, Statenlid, te Coevorden.

Geeft uit het maandblad "Gemeente beleid".

Secretaris der Redactie: K. van Diepeningen, Burgemees- ter, Leiderdorp. Telef. K 1710/22227.

Leden dex Vereniging ontvangen dit blad gratis; voor niet-leden f 4.- per jaar.

AFD. DRENTE.

A. Hadderingh, Raadslid, Assen.

W. Hadders, Raadslid, Emmen.

E. J. Heslinga, Gem.-Secretaris, Hoogeveen

(voorlopig Secretariaat).

J. A. Kramer, Statenlid, Assen.

C. Oosterhof, Wethouder, Smilde.

AFD. GRONINGEN.

S. R. Knottnerus, Bur$!emeester, Scheemda, Voorzitter.

J, Sinnema, Raadslid, Delfzijl, Secretaris.

L. ter Veld, Statenlid, Groningen, Penningmeester.

J. Scholtens, Raadslid, Appingedam, 2e Voorzitter.

Mevr. C. E. F. Palies-Giesberts, Raadslid, Groningen, Algemeen Bestuurslid.

AFD. OVERIJSSEL,

Voorzitter: H. W. K. Ridder Huyssen van Kattendyke, Burgemeester, Vriezenveen.

Secretaris: B. J. Klumper, Gemeente-Secretaris

van ZwoHerkerspeL Penningmeester: A. Dekkers, Raadslid. Hengelo.

Leden: P. Corée, Staten- en Raadslid. Zwolle.

Z. Valkman, Statenlid, Hardenberg.

AFD. ZEELAND.

J. C. Vogelaar, Burgemeester, Baarland.

P. van Bendegem, Wethouder, Axel.

H. I. Brakman, Gem.-Secretaris, Retranchement.

L. van der Hiele, Gem.-Secretaris, Veere

(voorlopig Secretariaat).

M. den Boer, Wethouder, Haamstede.

Mr W. C. ten Kate, Burgemeester, Goes.

A. A. Schuit, Burgemeester, Korlgene.

AFD. ZUID-HOLLAND.

Mr Dr P. H. W. G. van den Helm, Burgem., Pijnack·er.

J. Linschoten. Wethouder, Zwammerdam.

Mr A. C. W. Beerman, Raadslid, Rotterdam.

Dr D.P. Kok, Raadslid, DeHt.

H. Duiker, Burgemeester, Hendrik Ido Ambacht.

W. Trapman, Gem.-Secretaris, Boskoop.

E. P. v. d. Veen, Raadslid, Vlaardingen

(voorlopig Secretariaat).

Overzicht van de Stemcijfers

in de 18 Kamerkringen op de Chr. Hist. lijst uitgebracht

bij de Kamerverkiezingen van 26 Mei 1 937 en 17 Mei

1946

Cll 1937 I ^{' 1946}

c c

111 ·;::

> CD~

Kamerkring Per-I ^Per-

. -o Gl Stem- Stem·

o E _een- j ^een-

z ^/111 cijfer cijfer

lol:: tage 11 te ge

1 I 's-HERTOGENBOSCH

I ^{5.166 2.25 5.787 20}

2 TILBURG 5.330 2.661 6.540 2.7

3 ^ARNHEM 33.911 14.87

I 48.2561 17.2

4 ^NIJMEGEN 12.438 6.35 17.902 7.8

5 ROTTERDAM 13.12314.54 115.867 4.7

6 's-GRAVÉNHAGE 12.6eo I 5.06 115 605 5.6

7 LEIDEN 27.047 112.73 31.269 12.8

8 DORDRECHT 28.492 10.60 I 3.:!.029 10.7

9 AMSTERDAM 13.222 3.29\ 12.963 3.0

10 DEN HELDER 6,842 3.6311 7.391 3.4

11 HAARLEM 17.168 7.3911 18.382 6.6

12 MIDDELBURG 18.746 15.2211 23.539 17.3

13 UTRECHT 20.069 8.95 d 26.151 9.6

14 LEEUWARDEN 31.909 14.4711 36.999 15.6

15 ZWOLLE 30.644 11.501 ^{34.873 10.8}

16 GRONINGEN 13.648 6.72 21.863 9.3

17 ASSEN _I

10.790 10.43!1 ^{15.149 12.0}

18 MAASTRICHT I _{1.605 0.68} il 1.633 0.6

'-1 'I

Het ç,ehele Rijk 1302.829

I

!1--

7.4 j373.191 7.84

I

Program van Beginselent

vastgesteld 9 Juli 1908, aangevuld 21 September 1917, 12 April 1928 en 20 April 1938.

Art. 1. De regel, waarnaar het gezag in de Staat moet worden uitgeoefend is de in de H. Schrift geopenbaarde ordening Gods, onverschilli~ welke de personen zijn, die tijdelijk met enige staatsbediening zijn belast.

Deze ordening behoort op staatkundig gebied in alles richtsnoer en toetssteen te, zijn.

Ter beoordclin$! op staatkundig gebied van de vraag, wat die ordening Gods is, worde gelet, niet alleen op de stellige uitspraken der H. Schrift maar ook op het oordeel der Christelijke I<;erk en op de leiding Gods, waargenomen in de geschiedenis der volken.

Art. 2. De overheid is als zodanig Gods dienares en in beginsel alleen verantwoordelijk tegenover Hem, aan Wien zij haar gezag ontleent.

Dit be,Jct evenwel niet, dat de personen met uitoefening van de taak der overheid belast, voor hare handelingen aan andere, niet van haar afhankelijke personen (bv. de Staten-Generaal) verantwoordelijk kunnen worden gesteld.

Art. 3. De overheid is geroepen de Christelijk-Histo- rische grondslagen van het volksleven te bevestigen en de Christelijke beginselen in het staatsleven te eerbie·

di gen.

Art. 4. In overeenstemming met de historische ontwik- keling van het Christendom op Nederlandse bodem moet Nederland bestuurd worden als een Christelijke Staat in Protestantse zin.

Art. 5. Het constitutioneel Koningschap, opgedragen aan het Huis van Oranje, is de vntcht van de leidingen

·Gods met ons volk en de natuurlijke ontwikkeling van 's lands historie en daarom terecht in onze Grondwet he·

vestigd.

Art. 6. Het is de plicht der Volksvertegenwoordiging het door de overheid aldus in te nemen! standpunt tegen- over elk revolutionnair gezind bewind te handhaven.

Art. 7. Het doel van de Christelijk-Historische Unie is, de door haar beleden beginselel)j tot erkenning ~ niet om de regeermacht in handen van met zekere Christelijke beginselen instemmende personen - te brengen.

Het is dus niet zozeer te doen om majoriteit (de meerderheid der kiesgerechtigden) als wel om autoriteit (gezag van het Woord Gods), niet om het succes van de partij, maat' om de macht van het beginsel.

Hierop dient, zowel bii de, organisatie van de partij als bij de samenwerking met andere partijen in de eerste plaats te worden ge,let.

Art. 8. Vermits geheel het volk zich aan de ordeningen Gods heeft te onderwerpen, verzet de Christelijk-Histori- sche Unie zich tegen een groepering des volks in twee delen naar Godsdienstige onderscheiding. .

Daaruit volgt evenwel niet, dat geen rekening moet worden gehouden met het feit, dat hier te lande tenge- volge van de inwerking der beginselen, door de Franse Revolutie gehuldigd, en de daaruit voortvloeiende loo · chening van het Goddelijk gezag op staatkundig getbied het uiteengaan der politieke partijen ten aanzien van de al of niet-erkenning van dat gezag heeft plaats gehad en in da hand is gewerkt.

Art. 9, De overheid handhave\ het Christelijk-Historisch karakter van ons volk, door bevordering van de Zondags- rust, door er tegen te waken, dat het karakter van de Christelijl{,e rustdag zou verloren gaan en door de in- standhouding van de algemeen erkende Christelijke! feest- dagen.

Art. 10. Zij is verplicht te waken voor de openbare zedelijkheid, door van het terrein des openbaren levens te weren al wat te dien aanzien in strijd is met de duide- lijke ordening Gods.

Art. 11. Op haar rust de zorg voor de openbare ge-

zondheid, maar deze verplichting brengt niet mede het recht; om iemand te dwinj!en zich of zijne kinderen te on- derwerpen aan kunstbewerking, waartegen hij bezwaar

heeft.

Art. 12. De overheid behandele de Kerk in. haar ver- schillende vonnen als van eigell! rechte; niet als een: ver- eniging, maar als openbarin~ in 't volksleven sui juris

(met e:igen rechtskarakter). Zijl bescherme, haar in de uit- oefening van de eredienst, behoudens hare onderwor- penheid aan de strafwet, en eerbiedige 'de· historisch' ver- kregen rechten. Zij bescherme ieders recht om zich van de Kerk los te maken.

Art. 13. De overheid late alle kerkelijke en particu- liere instellingen tot verzorging der annen vrij hare ar- beid geheel naar welgevallen te regelen; zij beschouwe de verzorging der annen in de eerste plaats als de taak der Kerk; zij trede waar nodig, aanvullend op en bevor- dere de samenwerkin~ tussen de verschillende instellingen., die in dezelfde gemeente werkzaam zijn.

Art. 14. De overheid behoort ^hier~ te lande, in verband met de Nederlandse staats- en maatschappelijke ontwikke-

ling en economische toestanden, het Hoger Onderwijs krachtig te bevorde1ren.

Naast volledige vrijlating van het Bijzonder Hoger Onderwijs boude zij de Openbare Universiteit als instel- ling ter ontwikkeling van het wetenschappelijk karakter der natie in stand, doe zij op wetenschappelijk gebied be- lijdenis van de Christelijke religie door de instelling ener faculteit van Godgeleerdheid op de grondslag der open- baring, hinde zij de wetenschap niet aan enig dogma.

Art. 15. Voor zover het la.ger onderwijs van over- heidswege wordt gegeven, behoort de school te voldoen aan de eisen ener Christelijke opvoeding.

. Waar de• toepassing van dit beginsel in een land met een historisch verleden als het onze (en met de daaruit ontstane toestanden) zwarigheden ontmoet, worden deze het best uit de we~ geruimd door:

a. Het onderwijs in ·handen der locale overheid te laten

·waarbij deze rekenin~ dient te houden met de gods- dienstige richtingen der locale bevolking.

b. Aan de ouders of degene~ die daartoe door deze zijn aan[!ewezen, rechtmatige invloed te verzekeren op de gang van het onderwijs.

c. Aan de bijzondere school dezelfde financiële onder- steuning te: geven· als aan de, openbare.

Het publiek gezag behoort op de gang en de ontwik- keling van het ganse volksonde,rwijs in zijn twee gele- dingen toezicht: te houden en is verplicht het kr•achtig te steunen. Die· steiUn worde evenwel niet verstrekt aan scholen, waar desbewust zedelijkheid en eerbied voor de wet worden ondermijnd.

Art. 16. De overhe1id bevordere door het verlenen van bijdragen de oprichting van bijzondere scholen, niet behorende tot die, welke in de beide vorige artikelen zijn genoemd.

Art. 17. De kwe.ekscholen ter opleiding voor onder- wijzers behoren zich aan te sluiten bij de beginselen, waarvan een overe1enkomstig de voorgaande artikelen gemaakte regeling van het volksonderwijs uitgaat.

Art. 18. De rechtspraak sta, in verband met het zede- lijk rechtsbesef der natie volgens wetten, die op de eeuwi- ge rechtbeginselen rusten. Bij de vaststelling van het straf- recht behoort uitgegaan te worden van: het beginsel, dat der overheid het recht om te straffen van Godswege is toegekend, niet slechts om de maatschappij- te bescher- men, maar allereerst tot herstel van de geschonden ge- rechtigheid, desnoods door middel' van de doodstraf, waartoe het recht haar in beginsel toekomt.

Art. 19. Ten aanzien van de regeling der maatschap- pelijke verhoudingen worde door de wetgever voortdu- rend rekeninl! gehouden met de groei van het sociale leven.

Daarbij sta de gelijkgerechtigdheid van allen, onver- schillig in welke economische toestand zij zich bevinden, op de voorgrond, wat met zich brengt, dat er zoveel

\llogelijk gezorgd worde, dat niemand tengevolge van zijn

economische afhankdijkheid gedwongen warde tot han·

delingen, die bij meerdere onafhankelijkheid als onzede·

lijk of onbillijk zouden worden geweigerd.

De overheid is niet t!eroepen een ieder een bestaan te verzekeren, maar wel het verkrijgen daarvan zoveel moge- lijk te vergemakkelijken.

Naar herstel der gilden, met hun publiekrechtelijk ka- rakter moet niet worden gestreefd, maar wel moeten de samenwerking en saamhorigheid, die in de g!lden zich uit- spraken, in de hand gewerkt worden, opdat sociale vrede, eis ener Christelijke maatschappij, worde bevorderd.

Art. 20. De ove:rheid oefent haar gezag uit ten goede van en: daarom onder medewerking van het volk.

Deze medewerking neme toe naarmate de taak der overheid zich uitbreidt.

De directe medewerking wordt het beste verzeke.rd door het verlenen van kiesrecht aan de bij de wet aan te wijzen personen; gestreefd moet worden, dat alle kringen, waaruit het volk bestaat, zoveel mogelijk tot hun recht komen en bij voorkeur de~ zodanigen gekozen kunnen worden,. die waarborgen bieden voor een deugdelijke ver-

vulling van de publieke taak, waartoe zij geroepen worden.

Art. 21. Het zelfbeschikkin~srecht der' Gemeente worde gehandhaafd in overeenstemming met de taak, welke, de Gemeente naar historie en grondwet, in ons staatsbestel

vervult. ,

De financiële verhouding tussen het Rijk en de Ge- meentenl en het toezicht op door de wet aangewezell! han- delingen der Gemeentebesturen, alsmede de gezagsoefe- ning der ho~ere organen, zij zodanig, dat het bewust- zijn van zelfstandigheid en eigen verantwoordelijkheid van die besturen worde versterld.

Art. 22. In de Koloniën behoo.rt een onbaatzuchtige staatkunde tp worden gevolgd met nauwgezette inacht- neming van het zedelijk en stoffelijk belang van de inland- se bevolking. Met eerbiediging van het Protestants beginsel van GodsdienstvriLheid, zij de regering zich be-

wust van hare roeping als Christelijke overheid tegenover

het heidendom en het Mohammedanisme .. Zij zie toe, dat de ene zending niet verstore-nd ingrijpe in de arbeid der

andere.

Art. 23. Bij de regeling der beb.stingen worde de recht- vaardigheid. in die zin betracht, dat rekening word.e ge- houden met de draagkracht der verschillende kringen, des volks, wat evenwel nimmer leiden mag tot een opzettelijke bevoordeling van de ene maatschappelijke kring ten koste van de andere.

Art. 24. Waar staatsbemoeiing onvermijdelijk is, worde zo min mogelijk van bezoldigde! ambtenaren, zo veel mo- gelijk van een van overheidswege geregelde medewerking de11 ingezetenen gebrui~ gemaakt.

Art. 25. De overheid, geroepen door het instandhouden van leger en vloot, voo~ behoud onzer nationale zelfstan- digheid te waken, zorge evenwel, dat de krijgslasten tot het noodzakelijke beperkt blijven en bevordere, ook in het leger, in de kazerne en op de vloot, mede door beharti- ging van de godsdienstige en zedelijke belangen van sol- daat en schepeling, het leJ.den van een eerbaar en ordelijk leven.

Art. 26. In zake het buitenlands beleid, worde open- baarheid. gegeven aan. alles wat in dit opzicht door de Regering wordt verricht, voor zover dit daarvoor ge- schikt is en de openbaarheid toelaatbaar is zonder gevaar voor land en volk.

Geen verbintenissen, in welke vorm ook, welke zouden kunnen leiden tot financiële lasten voor de Staat of tot persoonlijke of geldelijke lasten voor de bevolking, wor-

den aangegaan buiten overleg met de Staten-Generaal.

Krachti~ worde bevorderd het streven naar de beslissing van geschillen tussen de volken langs de weg van inter- nationale rechtspraak, arbitrage, of bemiddeling, in plaats van door wapengeweld.

Voor zover dit verenigbaar is met het landsbelang

worde steun verleend aan iedere poging, om de rechtsidee

in het volkenrechtelijk verkeer te sterken.

Statuten,

vastgesteld in de Algemene VergaderinJ! van 21 Septem- ber 1917, gewijzigd in de Algemene Vergaderingen va.n 27 Mei 1920, 31 Maart 1921, 8 April 1926, 9 Maart 1927, 6 April 1934, 3 April 1935, 15 April 1936, 1 April 1937,

20 April 1938, 9 April 1947 en 31 Maart 1948.

I. Algemene Bepalingen.

Art. 1. De Christelijk-Historische Unie wordt gevormd door de' Plaatselijke of Gemeentelijke Kiesverenigingen, dia to~ grondslag van samenwerking aanvaarden het Pro- gram van beginselen, vastgesteld in de vergadering van afgevaardigden, gehouden te Amsterdam op 9 Juli 1908.

Art. 2. De Unie stelt zich ten doel met alle geoorloofde middelen:

a. de kennis van de Christelijk-Historische beginselen te verbreiden, en hunne ontwikkeling en toepassing te be- vorderen in overeenstemming met de steeds wisselen- de toestanden;

b. de samenwerking tussen de bij haar aangesloten kies- verenigingen te verzekeren;

c. de verkiezing te bevorderen, in de verh>.genwoordiging van land, gewest en gemeente, van personen, di!e in- stemmen met de beginselverklaringen der Unie en, als dragers der Chtjstelijk-Historische beginselen, het ver- trouwen der kiezers verdienen.

Art. 3. De Unie is samen~e·steld op de volgende wijze:

I. Zij, die instemming betuigen met de beginselen der

Unie, en die gevestigd zijn; in één zelfde gemeente, of in

een stad of dorp of buurtschap (deel ener gemeente) of

in een deel ener gemeente, dat een gemeentelijke kieskring

vormt, verenigen zich tot een Gemeentelijke of een Plaat-

selijke Kiesvereniging.

II. Is in een gemeente slechts één Plaatselijke Kiesver- eniging, zo is deze tevens de Gemeentelijke Kiesvereni-

ging.

III. Zijn in een gemeente twee of meer Plaatselijke Kiesverenigingen, zo verbinden d~~e · zich tot een Ge- meentelijke Kiesvereniging. Een bestaande Gemeentelijke Kiesvereniging kan zich splitsen in Plaatselijke Kies- verenigingen. De bepalingen voor deze verbinding of split- sing en de regelen voor; de samenwerking. in de Gemeen- telijke Kiesvereniging, worden dan bij afzonderlijk regle-

ment vastgesteld.

IV. Personen, gevestigd in een deel van een gemeente, als bedoeld sub I, waar nog ge:en Plaatselijke Kiesvereni- ging is gevormd, kunnen door een Plaatselijke Kiesver·

eniging, binnen dezelfde geme•ente, als lid worden aange- nomen.

Pe1rsonen, gevestigd in een gemeente, waar nog geen Kiesvereniging is gevormd, kunnen door een Gemeen- telijke Kiesvereniging, gelegen binnen dezelfde Staten- kring of Kamerkring, als lid worden aangenomen; zij nemen daar geen deel aan de stemmingen tot aanwijzing van can- didaten voor de Gemeenteraad.

V. In eike kieskrin~ voor de verkiezing van leden der Provinciale Staten, welke kieskringen in deze Statuten wordeni aangeduid alS! Statenkringen, vormen de Plaatse- lijke of Gemeentelijke Kiesverenigingen tezamen een Sta-

tenkringve~"eniging.

Is in een Statenkrin,!! slechts één Plaatselijke Kiesver- eniging of slechts één Gemeentelijke Kiesvereniging, zo is deze tevens de Statenkring-vereniging.

VI. In elke Kieskring voor de verkie'Zing van leden der Tweede Kamer, w~lke· Kieskringen in deze Statuten worden aangeduid als Kamerkringen, vormen de Plaatse- lijke of Gemeentelijke Kiesverenigingen tezamen een Ka- merkringvereniging.

Is in een Kamerkring slechts één Plaatselijke Kiesver-

eniging of slechts één Gemeentelijke Kiesve,reniging, zo is

deze tevens de Kamerkring-vereniging.

VII. Voor de verkiezing. van de leden der Tweede Ka- mer kunnen de Kamerkringen worden verenigd tot Groe- pen. De Plaatselijke of Gemeentelijke Kiesvereniging in één groep vormen een Groepsvereniging.

VIII. Alle Plaatselijke of Gemeentelijkei Kiesvereni-

gin~en vormen tezamen de Algemene Vergadering der Unt.e.

IX. Voor de stemmingen in de Statenkringvereniging, de Kamerkringvereniging, de Groepsvereniging en de Al- gemene Vergadering wi!st elke Plaatselijke of Gemeen- telijke Kiesvereniging één of meer stemhebbende< leden en hun plaatsvervangers aan, naar verhouding van het aantal leden der Vereniging, die hun contributie hebben betaald.

Deze verhouding wordt bepaald als volgt :

bij een aantal leden, minder dan! 21, één afgevaardigde.

" " " " van 21 tot 50, twee afgevaardigden

" " " " van 51 " 90-, drie

" " " " van 91 " 140, vier ,.

" " " " van 141 " 200, vijf ,.

" " 11 11 van 201 " 270, zes ,.

" " 11 " van 271 " 350, zeven ,.

" ,. " 11 van 351 " 440, acht ,.

" " " " van 441 " 600, negen ,.

" 11 11 11 van m~er dan 600, tien "

Een afgevaardigde kan, mits behoorlijk gemachtigd, ook voor andere afgevaardigden van kiesverenigingen uit de- zelfde Kamerkring stemmen, met dien verstande, dat een persoon ten hoogste 4 stemmen mag uitbrengen.

X. Het' Hoofdbestuur der Unie bestaat uit 27 leden. Van deze 27 worden 9 leden gekozen door de Algemene Ver- . gadering. Voorts wijst elk der 18 Kamerkringverenigingen een harer bestuursleden aan als lid - en een- ander harer bestuursleden als plaatsvervangend lid van het Hoofdbe- stuur., Bij ontstentenis van het aangewezen lid treedt het plaatsvervangend lid op.

De verkiezing ter Algemene Vergadering heeft plaats

uit een candidatenlijst, vermeldende de aanbevolenen door

het Hoofdbestuur en de namen der candidaten, welke uiter- lijk 14 dagen vóór de Algemene Vergadering door een Kies- vereniging bij het Hoofdbestuur zijn ingezonden.

Deze verkiezing geschiedt bij één vrije stemming, en,

zo nodig, een herstemming tussen een dubbeltal. Om gekozen te zijn is vereist, bij de stemming, de volstrekte meerderheid - bij1 de herstemming de betrekkelijke meer- derheid - der geldig uitgebrachte stemmen.

Mocht in de Algemene Vergadering, bij de vrije stem- ming, de volstrekte meerderheid zijn verkregen door meer personen, dan er plaatsen te vervullen zijn, zo zijn geko-

zen zij,, die de meeste stemmen verkregen.

Bij. onzekerhe.id,1 door gelijk aantal verkregen stemmen, is de oudste in: jaren gekozen.

De leden der Unie, leden der Staten .. Generaal. voorzo- ver zij geen lid van het Hoofdbestuur zijn, en de Voorzitter van de Federatie van C.H. Jongerengroepen, alsmede de Hoofdredacteur of eetn lid der Hoofdredactie - door haar aan te wijzen - van het è.ngblad "De Nederlander'', een vertegenwoordigster der centrale van Christelijk Histori- sche vrouwengroepen: en de hoofdredacteur der' weekbla- den "De Chr. Hist. Nederlander" en "Koningin en Vader- land" worden mede tot zijn vergaderingen genodigd en hebben daar een raadgervende stem.

Andere personen, welke zich jegens de Unie buitenge·

woon verdienstelijk hebben gemaakt, kunnen door de Alge- mene V er!!!adering, op voorstel van het Hoofdbestuur tot adviserend lid van het Hoofdbestuur en (of) het Dage- lijks Bestuur worden benoemd.

Art. 4. Personen, gevestigd in plaatsen, waar geen kies- vereniging bestaat, en die niet, volgens het bepaalde in Art. 3, sub IV, donr een andere kiesvereniging als lid zijn aangenomen, worden door het Hoofdbestuur als buitenge- woon lid der Unie ingeschreven. Zij betalen aan het Hoofd.

bestuur een jaarlijkse contributie van ten minste f 1.-.

Zij hebben het recht de Algemene Vergade,ring der Unie bij te wonen en aan de beraadslaging deel te nemen.

Art. 5. In elke vergadering der Unie spreken en stem-

men de leden naar eigen overtuiging.

Alle besluiten over zaken worden genomen met meerder- heid van de uitgebrachte geldige stemmen.

Over personen wordt schriftelijk, over zaken wordt mon- deling gestemd. Bij staking van stemmen over zaken wordt

een voorstel ~eacht te zijn verworpen.

Biji verkiezing van personen worden gevolgd de regelen, voorgeschreven in artikel 3 X, met dien verstande· .• dat, be- halve in de Algemene Vergadering en in de Kamerkring- verenigingen, nodig zullen zijn twee vrije stemmingen voordat tot herstemmin~ wordt overgegaan.

Periodiek aftredende. leden van besturen of cammissiën zijn terstond herkiesbaar, tenzij daaromtrent in het regle- ment ener Gemeentelijke of Plaatselijke Kiesvereniging

anders mocht zijn bepaald. Zij blijven hunne functies waar- nemen tot zij door nieuwbenoemden zijn vervangen

De leden, die doorlopend met tijdrovende werkzaam- heden zijn belast, kan uit de kas der Vereni~ing, welke hun detze werkzaamheden opdroeg, een geldelijl<e vergoe- ding worden toegelegd.

11. Taak! en werkwijze van de onderscheidene Verenigingen en haar Besturen.

Art. 6. Elke Plaatselijke-, Gemeentelijke-, Statenkring- nf Kamerkringvereniging kiest haar eigen bestuur en stelt haar eigen huishoudelijk reglement vast, met inachtneming dezer Statuten. Deze reglementen zijn onderworpen aan de goedkeuring van het Hoofdbestuur.

Voor de reglementen, in het eerste lid bedoeld, worden modellen door het Hoofdbestuur samengesteld.

•In de Kamerkring- en Statenkringvereniging zijn stem- gcrechtij:!d haar gekozen bestuursleden en de volgens Art.

3, sub IX, aangewezen stemhebbende leden der Plaatselijke of Gemeentelijke Kiesverenigingen.

Art. 7. De contributiën der leden worden geïnd door

het Bestuur der Plaatselijke of der Gemeentelijke Kiesver-

eniging, De financiële verhouding tussen de Plaatselijke-

en de Gemeentelijke Kiesverenigin~ wordt vast~esteld in

het reglement, bedoeld in Art. 3, sub lil.

De Plaatselijke Kiesvereniging hetaalt jaarlijks, in de loop van Maart, voor elk lid der Kiesvereniging 60 cents aan het Hoofdbestuur, 20 cents aan Kamerkringvereniging en 10 cents aan de Statenkringvereniging, Over deze be- dragen wordt door de daartoe gerechtigde penningmeester beschikt. Voor vrouwen, die tevens lid zijn van de Cen- trale van C.H. Vrouwengroepen, is de helft van de in dit artikel genoemde bedragen verschuldigd.

Bij niet tijdige betaling van1 een of meer dezer bijdragen vervalt het recht van vertegenwoordiging, tenzij ten ge- noegen van het daarbij betrokken Bestuur, alsnog een bil-

lijke reden van verontschuldiging wordt aangevoerd.

Art. 8. De Plaatselijke Kiesverenigingen wijzen de stemhebbende leden en hun plaatsvervangers aan, be-

doeld in Art. 3, sub IX, tenzij besloten mocht zijn deze aanwijzing te doen geschieden door de Gemeentelijke Kiesvereniging;

zij stellen voorlopige candidaten voor de Provinciale Staten en voor de Tweede Kamer;

zij dragen zorg voor de verspreiding der propaganda- lectuur en trachten door huisbezoek het ledental de'r Kies- vereniging uit te breiden;

zij proclameren de candidaten, overeenkomstig Afde- ling lil dezer statuten gesteld, .en bevorderen zoveel mo- gelijk hun verkiezing.

Leden der Kiesvereniging, die geen kiezer zijn, nemen geen deel aan de stemming voor candidaten van de open- bare colleges.

Art. 9. De Besturen van de Plaatselijke Kiesvereni- gingen dragen zorg voor de inning der contributiën en voor haar verdeling overeenkomstig Art. 7;

zij houden twee registers b}j: één van de namen en woon- plaatsen van de leden der kiesvereniging; één van de na- men: en woonplaatsen der kiezers, die, hoewel geen lid der kiesvereniging, toch geacht worden de candidaten der

Unie te willen steunen;

zij verstl"ekken deze registers ter inzage aan de Besturen der Statenkringvereniging en de' Kamerkringvereniging;

zij doen in den loop van de maand Januari mededeling

aan deze beide besturen van hun· eigen samenstelling en van het aantalleden der kiesvereniging;

zij, geven bij vertrek van een der leden van de kiesver•

enigin~ naar elders, op daartoe door het. Bureau der Unie verstrektCI kaartformulieren, van diens verhuizing kennis aan het bestuur der in de nieuwe woonplaats gevestigde Kiesvereniging, of aan het Hoofdbestuur, indien in de nieuwe woonplaats ~een kiesvereniging de~r Unie mocht bestaan. Het bestuur der Kiesvereniging of het Hoofdbe- stuur schrijft overeenkomstig deze kennisgeving, de ver- huisde als lid in.

Art. 10. De Gemeentelijke Kiesvereenigingen stellen zelfstandig de candidaten voor het lidmaatschap van de

Gemeenteraad.

Ingeval in een Gemeente afzonderlijke Plaatselijke Kies-

vereni~ingen bestaan, vermeldt het reglement, bedoeld in Art. 3, sub 111, op welke wijze daarmede bij de candidaat- stelling wordt rekening gehouden.

Het bepaalde inJ de, heide laatste leden: van Art. 8 geldt ook voor de Gemeentelijke Kiesvereniging.

Art. 11. De besturen van de Gemeentelijke Kiesver·

enigingen zorgen voor de indiening van de candidaten- lijsten bij de Gemeenteraadsverkiezingen;

zij' doen jaarlijks, in d~ loop van de maand Januari, van hun samenstelling mededeling aan de besturen der Sta- tenkringvereniging en der Kamerkringvereniging,

Art. 12. De Statenkringv~renigingen besp.reken de voorlopige candidaturen voor de Provinciale Staten;

zij proclameren de definitieve candidaten, overeen- komstiJl Afdeling III deze:r Slatuten gesteld, en bevorderen zoveel mogelijk hun verkiezing.

Art. 13. De besturen van de Statenkringverenigingen doen van hun samenstelling mededeling aan het Bestuur der KamerkringvereniginJ! en aan het Hoofdbestuur;

zij doen al het mogelijke tot het vormen en versterken

van kiesverenigingen binnen de Kring.

Bij de verkieztng voor de Provinciale Staten rust op hen de taak bij het hoofdstembureau in de hoofdplaats van de Statenkring de candidatenlijsten in te leveren, getekend door 25 bevoegde ki'ezers - en, binnen zerven dagen na de openbaarmaking der candidatenlijsten, schriftelijk mede te delen, aan het centraal stembureau in de hoofdplaats de1r Provincie, met: welke: andere, lijsten de ingeleverde candi- oatEmlijst tot.'één1 groep wordt verbonden.

Art. 14. De Kamerkringverenigingen benoemen elk één lid van het Hoofdbestuur, overeenkomstig het bepaal- de in Art. 3, sub X;

zii bespreken de voorlopige candidaturen voor de Twéede Kamer;

zij proclameren de deHniHeve candidaten, volgens Afd,!- ling UI dezer Statuten gesteld, en bevorderen zoveel moge- lijk hun verkiezing.

Art. 15. De Besturen van de Kamerkringverenigingen houdeDI naamlijsten bij van de, leden van het eigen college en van de besturen der plaatselijke-, gemeentelijke- en Statenkringve:renigingen binnen hun kring;

zij doen' van de, samenstelling dez·e:r besturen en van de aantallen leden van de kiesverenigingen binnen hun kring mededeling aan het Hoofdbestuur; zij bevorderen de vorming van de Plaatselijke-, Gemeentelijke- en Staten- kringverenigingen binnen hun gebied en geven jaarlijks verslag van deze hun arbeid aan het Hoofdbestuur;

zij beslissen, behoudens beroep op het Hoofdbestuur, omtrent de toelating tot de Unie van personen en omtrent de afsnijding van leden, tegen\ welke' door de: desbeitreffen- de Plaatselijke- of Gemeentelijke Kiesvereniging bezwa-

ren zijn ingebracht.. ·

Bij del verkiezing van dz T weiede Kamer rust op her.. de

taak bij het hoofdstembureau in de hoofdplaats van de

Kamerkring de candidatenlijst in te leveren, getekend

door minstens 25 bevoe.gde kiezers, Merbij opgevende, dat

als gemachtigde en diens plaatsvervanger, tot het verbin-

den van de lijst met de andere lijsten der Unie tot één

groep, de eerste en de tweede Secretaris (met name te

moemen) der Unie zijn aangewezen.

Ill. De vaststelling van de Candidatenlijsten.

Art. 16. In het jaar, voorafgaande aan het jaar der pe- riodieke aftreding van de leden der Tweede Kamer, richt het Dagelijks Bestuur, vóór 1 November, tot alle Plaatse- lijke en Gemeentelijke' Kiesverenigin.gen het verzoek uiterlijk 1 December aan het adres van de eerste Secre- talis vertrouwelijk mededeling te doen van naam, woon- plaats en beroep van ten hoogste 10 personen, die zij. voor het lidmaatschap der Kamer in aanmerking wensen te brengen. Het Dagelijks Bestuur doet in deze brief mede- deling van de bereidheid der aftredende Kamerleden om' een nieuwe candidatuur' al of niet te aanvaarden.

Het Dagelijks Bestuur plaatst deze namen in alphabe- tische volgorde op een lijst, welke lijst onverwijld vertrou- welijk wordt toegezonden aan de leden van het Hoofdbe- stuur en aan de in art. 17 bedoelde buitengewone leden.

Art. 17. De Kamerkringverenigingen wijzen vóór 1 December elk een persoon, benevens zijn plaatsvervanger aan, om zitting te nemen als buitengewoon lid van het Hoofdbestuur voor de werkzaamheden, in dit artikel en in artikel 22 bedoeld. Zij verstrekken de Secretaris van het Hoofdbestuur onverwijld opgave van naam en adres van het aangewezen lid.

2. Het Hoofdbestuur, aangevuld met de 18 buitenge- wone leden, vergadert in het begin der maand Januari, tot

besprekin~ der personen, wier namen door de kksvereni- gingen zijn opgegeven, of die door ten minste vijf leden van de vergaderingen tot aanvulliing der lijst worden aan·

bevolen.

3. Als resultaat dier bespreking stelt de: vergadering de groslijst vast, vermeldend de namen, in alphabetische volg- orde.

4. De vergadering bepaalt:

a. het aantal candidatenlijsten, dat zal worden ge- vormd;

b. indien besloten wordt niet in alle Kamerkringen

een gelijkluidende• lijst in te ¹ dienen, in welke Ka-

merkringen een afzonderlijke lijst en in welke Ka-

merkringen gelijkluidende lijsten zullen worden ingediend, daarbij lettend op een uitgewerkt voor-

stel van het Dagelijks _Bestuur;

c. het aantal candidaten, dat op iedere lijst zal wor- den geplaatst;

d. het aantal en de samenstelling der groepen, waar- in de stemming over de lijst zal plaats hebben;

elke groep omvat één of meer Kamerkringen. In- dien besloten wordt niet in alle Kamerkrin~en ge- gelijkluidende lijsten in te dienen, vormen de Ka- merkringen, waarin ~n gelijkluidende lijst zal worden ingediend, te zamen een groep;

e. het advies omtrent de namen en de volgorde der candidaten, of een deel hunner, welke, bij niet

gelijkluidend~ lijsten, naar de meening van het V erster kt Hoofdbestuur, op de onderscheidende

candidatenlijsten geplaatst behoren te worden.

Art. 18. De Secretaris der Unie zendt vóór 15 Januari aan alle Plaatselijke-, Gemeentelijke- en Kamerkringver- enigingen een exemplaar der grosliist, vergezeld van zo- danige toelichting, als door het Dagelijks Bestuur, op grond van de verworven gegevens en de gehouden bespre- king, zal zijn; vastgesteld. .

Tevens worden de Besturen van Kamerkringen, die één Groep vormen, uitgeillodigd onverwijld elk een bepaald getal leden af te vaardigen, naar een samenkomst, om het tijdelijk Groepsbestuur te constitueren en plaats en uur der groepsvergadering vast te stellen. De uitnodiging bevat de aanwijzing van het Kringbestuur, dat de samenkomst zal bijeenroepen.

In Kamerkringen, die zelfstandig een Groep vormen, be- paalt het Kamerkringbestuur plaats en uur der vergadering.

Art. 19. De Kiesverenigingen vergaderen vóór 15 Fe·

bruari tot bespreking van de groslijst en tot het aanwijzen overeenkomstig het bepaalde in Art. 3, sub lX, van haar afgevaardigden naar de vergadering van Groep of Kamer-

krin~, waar de stemming voor de candidatenlijst zal plaats

hebben. ·

Art. 20. De vergaderingen der Groeps- of Kamerkring- verenigingen tot stemming over de candidatenlijst, vin- den zoveel mogelijk op éénzelfde dOO!'I het Hoofdbestuur te bepalen datum, in de tweede helft van Februari, plaats.

Het materiaal aan candidatenlijsten, stembiljetten en stemlijsten is voor alle vergaderingen van gelijk model en wordt door het secretariaat der Unie\ tijdig en in voldoend getal' aan de be~trokken besturen toegezonden.

Art. 21. 1. In de vergadering der Groepsvereniging worden de candidaten, elk afzonderlijk, besproken. Een candidaat, in de vergadering aanwezig, verlaat deze wan- neer de bespreking zijner candidatuur aan de orde is.

2. Na afloop der bespreking wordt over de candidaten gestemdl door de stemflerechtigden.

3. Stemgerechtigd zijn ten hoogste tien Bestuursleden van elk der Kamerkringverenigingen tot de groep beho- rende, en de, volgens Art. 3 sub IX, aangewezen: stemheh- bende leden der Plaatselijke- of Gemeentelijke Kiesve!"- enigingen.

4. Elk stembiljet moet, om geldig te zijn, niet minder' na- men van op de groslijst voorkomende) personen bevatten, dan ingevolge Art. 17 is vastgesteld. Vóór de stemming vestigt de Voorzitter er de aandacht op, dat allè biljetten met een ldeiner aantaL namen ongeldig zijn.

5. Aan d€< candidaat, wiens naam op een stembriefje is gesteld op de le plaats, worden toegekend zoveel punten, als er namen op de candidatenlijstl zullen voorkomen, de tweede plaats geldt voor één punt minder en zo vervol- gens. De namen, vermelçl na die, waaraan één punt is

toegekend, worden beschouwd als niet geschl.'even. Het be- stuur telt de punten samen en zendt het proces-verbaal der stemmen onverwijld aan de Secretaris der Unie.

Art. 22. 1. Zodra de processen-verbaal van alle groe-

pen zijn ingekomen, vergadert het Dagelijks Bestuur der

Unie. Het stelt voor elke candidaai het aantal punten

vast, dat deze voor zijn plaatsing op een bepaalde lijst

heeft verkr~gen en rangschikt vervolgens op elke lîjst de

canclidaten naar het door hen voor die lijst verkregen pun-

tental.

2. Op een candidatenlijst worden geplaatst, tot een getal, als bedoeld in Art. 17, zij, die! bij· de stemming voor de lijst het hoogste aantal punten verkregen. Bij gelijk aantal pun-

ten beslist het lot. Als een der gestelde candidateni mocht

bedanken, wordt de candidatenlijst voltallig gehouden door opschuiving der namen, die op zijn naam volgen.

3. Indien het Dagelijks Bestuur van oordeel is, dat het belang der Unie dringend vordert, een wijziging in een can- didatenlijst aan te· brengen, wordt: het Hoofdbestuur, aan- gevuld met de 18 buitengewone leden, onverwijld bijeen- geroepen. Blijkt deze vergaderin~ biji 2/3 der uitgebrachte stemmen, de meniug van het Dage11ijks Bestuur te de- len, zo worden de kiesverenigingen in de betrokken Ka- merkringen uitgenodigd, binnen een termijn van 14 dagen schriftelijk haar beslissing te geven. Verklaren meer dan 1/3 dezer Kiesverenigingen zich tegen het voorstel van het Hoofdbestuur, zo wordt dit beschouwd te zijn ver-

worpen.

4. De candidatenlijsten, met vermelding der eerstvolgende candidaten, worden in de Christelijk-Historische pers open-

baar gemaakt.

5. Indien door kiesverenigingen bezwaren mochten wor- den ingebracht tegen de gepubliceeirde candidatenlijsten, op grond van vermeende onregelmatigheid, zo is de be-

slissin~. op grond van Art. 33, sub 7, aan de Algemene Vergadering.

6. Het Hoofdbestuur draagt zorg voor de verbinding' der candida tenlijsten.

Art. 23. Bij ontbinding van de Tweede Kamer vinden dei bepalingen van de Artt. 16-22 overeenkomstige toe··

passing. De• aani te wijzen dagen en termijnen worden dan door het Hoofdhestuur bepaald.

Art. 24. 1. Voor het stellen van candidaten voor de Provinciale Staten wordt gehandeld als1 volgt.

2. Het Hoofdbestuur bepaalt tijdig voor het gehele land de dagen en termijnen, overeenkomend met de', dagen en termijnen genoemd in: dei Artt.16, 17, 18, 19 en 20.

3. V oor! Provinciën, die tevens een Kamerkring vormen,

richt het Hoofdbestuur tot het Kamerkringbestuur het ver-