2 8 a u g u s tu s 1 9 9 2
m
v o
d o c u m e n t a t ie c e n t r u mNEDERLANDSE POLITIEKE
p a r t ij e nVoor alle duidelijkheid
De toenemende afstand tussen burger en politiek; deze belangrijke kwestie houdt de gemoederen binnen en buiten Den Den Haag nog immer bezig. Steeds meer mensen vinden dat de politiek niet waarmaakt wat zij voorspiegelt. Een groeiende scepsis waar helaas reden voor bestaat. Bij het zoeken naar oplossingen voor d it probleem voeren ideeën voor de hervorming van ons politieke stelsel de boventoon. Het lijk t een alibi voor politici die kritiek krijgen omdat ze niet helder zijn en zich niet bezig houden met de problemen die de burger bezighouden. De enige echte oplossing voor de politiek is het hebben van visie en het geven van duidelijkheid. Dat neemt echter niet weg dat een andere werkwijze in de Tweede Kamer bij zou kunnen dragen aan die duidelijkheid.
Zo stelde Kamervoorzitter Deetman deze zomer voor om het jaarlijkse fractievoorzittersdebat voor de televisie op de avond van Prinsjesdag, 's middags direct na de presentatie van de
M iljoenennota in de Kamer te houden. Een interessante gedachte, temeer daar de VVD zich al een en andermaal uitgesproken heeft voor het geven van commentaar in de Kamer en niet alleen daarbuiten. Vorig weekend deed PvdA-fractievoorzitter Wöltgens zijn d u it in het zakje met het voorstel de Algemene Beschouwingen naar voren te halen en niet later dan een week na Prinsjesdag te houden. Ook interessant, want de Tweede Kamer wacht vaak veel te lang met debatten. Alles w ordt veel te lang herkauwd en vervolgens te omslachtig besproken. We moeten meer heet van de naald debatteren. Dat beperkt het debat to t hoofdlijnen, hetgeen de duidelijk heid ten goede komt.
Maar aan beide voorstellen kleven nadelen. Denk maar aan de informatie-achterstand van de oppositie bij de regeringspartijen. Toch is de behoefte aan meer duidelijkheid reden genoeg voor verandering. Daarom valt te overwegen de Algemene Beschouwingen te splitsen in twee delen: de Algemene Politieke Beschouwingen en de Financiële Beschouwingen. De Politieke
Beschouwingen kunnen dan naar voren gehaald worden naar de week na de presentatie van de miljoenennota. De Financiële Beschouwingen volgen twee weken later, zodat de presentatie van
een degelijk alternatief beleidspakket niet in de knel komt. Frits Bolkestein
Cijferfetisjisme
Na lang onderhandelen kwam het kabinet eindelijk to t een akkoord over de inkomensont wikkeling van de minima. Minister van Financiën Kok (PvdA) kon vertellen dat de koopkracht van de minima het volgend jaar 0,0% verandert. De laatste dagen bestond namelijk een meningsverschil tussen de rege ringspartijen dat terug te leiden was to t tienden van procenten. Dat is in enkele guldens per persoon per maand uit te drukken.Rudolf de Korte, de financieel woordvoerder van de VVD, vindt dergelijk gemillimeter over koopkrachtplaatjes zinloos. Binnen een paar weken zien die plaatjes er namelijk allemaal weer anders uit. Daar hoeft bijvoorbeeld alleen maar een verandering in de koers van de dollar voor op te treden. Bovendien heeft het kabinet onvoldoende aandacht voor de inflatie, die een heel grote rol speelt in het uiteindelijk beeld van zo'n koopkrachtplaatje. Het kabinet is nu tevre den wanneer de inflatie niet verder stijgt. Maar
het tempo van geldontwaarding moet in feite omlaag, vindt de VVD. Overigens is er grote kans dat de inflatie door het huidig beleid niet eens op hetzelfde peil blijft. Dat w ordt eind volgend jaar volgens de voorspelling van de woordvoerder 4% of meer (zie ook Expresse nr. 64). De lastenverzwaringen die het kabinet in petto heeft (bij het huurwaardeforfait, de motorrijtuigenbelasting en de extra milieu heffingen bijvoorbeeld) roepen dat vanzelf op. Ook een deel van de inflatiecorrectie gaat blij kens de plannen nog steeds niet door. In het correctie-voorstel waar de VVD binnen kort mee komt, w ordt daarom grote aandacht besteed aan lastenverlichting, met als doel infla tie te bestrijden. Dat is de enige manier om to t loonmatiging te komen en werkgelegenheid te scheppen. Want het creëren van werkgelegen heid moet het uiteindelijk doel zijn van doelma tig overheidsbeleid.
Inlichtingen: Rudolf de Korte, 070-3182890.
1
VERDER IN DIT NUMMER: Orders uit China?
Parlementaire Enquete sociale zekerheid
W E E K B E R IC H T
i|
Verslag Unced
Woensdagmiddag kwamen de Kamer Commissies van Milieubeheer en Ontwikkelingssamenwerking bijeen om met de Minister van VROM, Alders (PvdA), en de Minister vanOntwikkelingssamenwerking, Pronk (PvdA), te spreken over de resultaten van de grote milieuconferentie van de UNCED in Rio de Janeiro. Volgens VVD milieu-woordvoerder Jan te Veldhuis gelegenheid om terug te blikken en vast te stellen hoe nu verder te gaan na Rio. Volgens de VVD betekende de conferen tie een goede start voor het mondiale bewustwordingsproces op het gebied van milieu, maar dat moet verder worden uitgebouwd.
Daarom moeten de resultaten van de conferentie nu worden vertaald naar regels, zodat een proces ontstaat en het geen eenmalige gebeurtenis blijft. Vervolgens moet het bewustzijn van bepaalde landen op het terrein van het milieu worden verbeterd. Akties moeten in internationaal verband op touw worden gezet. De vraag is wat de EG en de VN daaraan kunnen doen. En natuur lijk wat Nederland in bilateraal verband kan doen. Er moet op dit punt dus een duidelijke strategie komen, stelde de VVD woordvoerder. De in Rio ingestelde commissie dient volgens de VVD zwaar opgetuigd te worden, bijvoorbeeld door participatie op ministersniveau, om daar door met gezag dingen af te kunnen dwingen.
Vervolgens merkte de woordvoerder op dat er wat betreft de EG op dit gebied veel treurnis is. Er was geen milieu- commissaris in Rio, de voorzitter, Jacques Delors, was al voor de speech weg en er waren vaak onderlinge meningsverschillen. Ook minister Pronk liet zich in zeer krachtige negatieve bewoordingen uit over de rol van de EG. Op het het terrein van financiële afspra ken heeft Rio weinig opgeleverd. De kosten van de uitvoering van Agenda 21 en de meer dan 100 andere program ma's is niet duidelijk. Nederland zelf moet volgens het kabinet oplopend to t 0,1 % van het BNP nieuwe en aanvul lende middelen beschikbaarstellen. De VVD woordvoerder vroeg hoeveel landen zich dit najaar met eenzelfde commitment vastleggen.
Inlichtingen: Jan te Veldhuis, 070- 3182901.
Herverdeling
wegenbeheer
Op dinsdag en woensdag vergaderde de Kamer over de herverdeling van het Wegenbeheer. Het wetsvoorstel waar over werd gediscussieerd betreft de verdeling van wegen in de volgende hoofdlijnen: de doorgaande wegen vallen onder het Rijk, de secundaire en tertiare wegen vallen onder de provincies en de overige onder de gemeenten en Waterschappen. In totaal is een kleine 9000 kilometer weg bij de verdeling betrokken.VVD woordvoerder Herman
Lauxtermann zei wat betreft hoofdzaken weinig problemen met het voorstel te hebben, vanwege de decentralisatie die er mee w ordt geregeld. De efficiency van het wegenbeheer neemt toe, al betwijfelt de woordvoerder of het to t een lasten verlichting voor de burgers leidt. Naast de instemming op hoofdlijnen had de woordvoerder op een aantal punten aanmerkingen. Zo vond hij dat in een bepaalde gevallen nieuwe feiten verko zen dienen te worden boven het star vasthouden aan de oude uitgangspun ten. Ook in onvoorziene situaties moet niet altijd vastgehouden worden aan de formele criteria.
Een belangrijk punt is de situatie waarbij beheerder en onderhoudsplichtige van de wegen niet dezelfde zijn. De Nederlandse Vereniging van Gemeenten heeft in een brief hierop gewezen. De VVD wil deze kwestie op de agenda houden.
De VVD woordvoerder zette een vraag teken bij de financiële gevolgen voor de burgers. Het provinciaal toezicht biedt namelijk niet voldoende garantie tegen eventuele financiële verschillen als gevolg van extra heffingen door bepaalde waterschappen.
De overzetveren worden volgens het voorstel overgedragen aan provincies en gemeenten. De VVD is van mening dat deze overheden die verantwoordelijkheid goed aankunnen. Vanwege de financiële consequenties die deze overheveling heeft, steunt de VVD een amendement voor een overgansregeling om gemeen ten en provincies te laten wennen aan de nieuwe situatie.
Inlichtingen: Herman Lauxtermann, 070- 3182892, en Annemarie Jorritsma, 070- 3182891.
Anonieme
verdachte
Bestrijding van de criminaliteit is volgens de VVD een kerntaak van de overheid. Zij vindt dat de overheid preventief moet optreden tegen zwartrijden en ordever storingen. In november 1991 vond de plenaire behandeling plaats van een wetsvoorstel betreffende dwangsmidde- len voor de politie voor personen die weigeren hun personalia te geven (zie ook Expresse nr 37). Volgens de VVD zaten er nogal wat haken en ogen aan dat voorstel. Het voornaamste bezwaar betrof het fe it dat iedere ambtenaar met opsporingsbevoegdheid de mogelijkheid werd gegeven ter plekke mensen te fouilleren.
Joegoslavië
De VVD is van mening dat de Kamer niet van reces terug kon komen, zonder de voortdurende oorlog is Joegoslavië op de agenda te plaatsen. De verslagen van de mondelinge overleggen (zie ook Expresse nr. 64) werden voor donderdag op de agenda gezet. De VVD bena drukte de samenhang tussen de humani taire en de politiek-militaire kant van het probleem.V lu c h te lin g e n h u lp
Eerst kwam de opvang van vluchtelingen en ontheemden uit het oorlogsgebied ter sprake. Jan Kees Wiebenga voerde namens de VVD het woord. Hij stelde allereerst dat het uitgangspunt van het debat de hoofdlijnen van het beleid moet zijn. Er is nu geen tijd voor detail discussies. De opvang van vluchtelingen moet vervolgens gebeuren in samen hang met de Verenigde Naties/UNHCR. De internationaal aanvaarde beleidslijn w ordt door de VVD onderschreven. Dat betekent dat opvang bij voorkeur in de regio moet plaatsvinden. De woordvoer der stelde daarop dat de kabinets- omschrijving "eerst overleg in EG- verband" te vaag is. De regering moet met een hulpplan komen. Omdat het om zoveel mensen gaat, is grootscheepse hulp noodzakelijk. Daarom is het goed wanneer ook hier mensen tijdelijk worden opgevangen.
DE VVD woordvoerder benadrukte dat er weinig tijd is: over drie maanden begint de winter. Daarom verzocht hij de regering in het plan van aanpak - dat
* voor Prinjesdag w ordt uitgebracht -
] ruimte te maken voor adoptie van
opvangkampen in de regio.
Inlichtingen: Jan Kees Wiebenga, 070- 3182904.
H e t c o n flic t
Ingaand op de oorlogsontwikkelingen stelde VVD woordvoerder Jan Dirk Blaauw dat het westen verlamd heeft toegekeken. De situatie is niet goed ingeschat, omdat diepgaande kennis van de geschiedenis in deze weinig aanwezig was bij de westerse leiders. Ook voor de rol van de VN was geen heldere betefce- nisvolle politiek geformuleerd. De VVD woordvoerder benadrukte dat verant woordelijkheden die voortkomen uit door onszelf gestelde, aanvaarde en uitgedragen waarden ons ook to t daden
moeten dwingen. Maar zowel de NAVO als de EG zijn nog intern verdeeld over de te volgen koers. Men verschuilt zich achter mogelijke goede resultaten van ontmoetingen en conferenties. Toch blijft het een illusie dat wij in ons eentje het conflict op kunnen lossen. Convooien voor transport van humani taire hulp moeten afdoende militair worden beschermd. Dat kan alleen met een gezamenlijke inspanningen van verschillende landen. Frankrijk en Groot- Brittanië zijn daarbij onmisbaar.
Tenslotte ging de woordvoerder in op het embargo. Dat moet ook daadwerke lijk worden nageleefd, door middel van controle.
Inlichtingen: Jan Dirk Blaauw, 070- 3182887.
Overheids
uitgaven
De afgelopen maanden heeft een speciale commissie zich bezig gehouden met een vooronderzoek naar de uitvoe ring van het stelsel van sociale zeker heid. Unaniem concludeerde de commis sie dat er een zelfstandige, bijzondere, commissie moet komen die omvangrijker en diepgaander te werk gaat. De Vaste Commissies voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid en die voor
Rijksuitgaven hebben besloten de Kamer voor te stellen de onderzoekscommissie het recht van parlementaire enquête te geven. Dat is het beste instrument inge val onvolledige of tegenstrijdige verkla ringen worden afgelegd. M et behulp
van de enquête kunnen dergelijke problemen adequaat worden benaderd, omdat personen onder ede kunnen worden gehoord. Bovendien creëert dit rechtszekerheid ten aanzien van de betrokken personen en instanties. De enquête moet zich richten op de organi saties die belast zijn met de uitvoering van de sociale verzekeringen. Volgende week neemt de kamer een beslissing. Inlichtingen: Henk van Hoof, 070- 3182885.
China-orders
Woensdag stond in De Telegraaf dat de AT&T en Boskalis nog steeds wachten op de orders van de Chinese Overheid. Deze waren toegezegd als compensatie na het schrappen van duikbootleveran- ties aan Taiwan. De Minister van Economische Zaken, Andriessen (CDA), kwam in april terug uit China met een aantal toezeggingen. Maar AT&T en Boskalis zijn nog altijd even ver als toen. Dat vormde aanleiding voor Jan Dirk Blaauw om vragen te stellen aan de minister. Hij wil ten eerste weten o f het waar is, dat er nog geen definitieve orders zijn geplaatst. Vervolgens vraagt hij om een overzicht van orders die inmiddels wel definitief zijn geworden. Ook inzicht in het verloop van de handels- en dienstenstromen tussen Nederland en China over het eerste half jaar van 1992 kan meer duidelijkheid geven. Over het antwoord van de minis ter houden we u op de hoogte. Inlichtingen: Jan Dirk Blaauw, 070- 3182887.Colofon
Europa, de
natie-staat en
identiteit
In het kader van de jaarlijkse viering van het Gronings Ontzet sprak Frits Bolkestein afgelopen donderdag in de Nieuwe Kerk te Groningen over "Europa, de natie-staat en identiteit". Een samenvatting daarvan:
Voor elke staat, of welke politieke eenheid dan ook, is van essentieel belang dat zij een identiteit heeft. Deze stelling heeft belangrijke gevolgen voor de Europese Gemeenschap. Want wat is die Europese identiteit?
Volgens artikel 237 van het Verdrag van Rome kan elke Europese staat verzoeken lid te worden van de Europese
Gemeenschap en worden de limieten van de EG dus bepaald door de aard rijkskunde. Maar is het ook mogelijk andere, inhoudelijke, criteria aan te geven voor lidmaatschap van de Europese Gemeenschap?
De Europese Commissie stelt dat de eenheid van de Europese cultuur de noodzakelijke grondslag van de Europese Unie is. Maar waaruit bestaat dan die ene Europese cultuur? De Commissie antwoordt dat onze cultuur wordt gekenmerkt door deelname aan een "pluralistisch humanisme dat geba seerd is op democratie, rechtvaardigheid en vrijheid".
Dit onderscheid is niet houdbaar. Als we aannemen dat de Japanse samenleving wordt gekenmerkt door democratie, rechtvaardigheid en vrijheid. Betekent dit dat Japan lid kan worden van de Europese Gemeenschap? Heeft Japan soms een Europese cultuur? Natuurlijk niet. De Europese cultuur is dus meer dan de som van de drie zojuist
genoemde kenmerken. Men komt er niet met louter formele criteria als democra tie, rechtvaardigheid en vrijheid.
Inhoudelijker kenmerken zijn nodig. De belangrijkste reden waarom het zo moeilijk spreken is over de Europese iden titeit is dat deze identiteit nog zwak ontwikkeld is. Nederlanders voelen zich thuis in Nederland. Zij gaan graag op vakantie naar Frankrijk, maar identificeren zich als Nederlanders. Er is geen Europese taal. Er is geen Europees volk. Er kan dus ook geen Europese regering zijn. De zwakte van de Europese identiteit
heeft belangrijke gevolgen voor de onmiddellijke politieke toekomst van de Gemeenschap. Ten eerste moeten wij oppassen de broze Europese identiteit niet nog verder te verdunnen. Wanneer men, zoals de Europese Commissie doet, de eenheid van onze cultuur de "nood zakelijke grondslag" van de Europese Unie noemt, kan men bezwaarlijk instemmen met een lidmaatschap van een land als Turkije. Daarvoor is het verschil tussen de Turkse en de West- Europese cultuur te groot. Er is dan ook geen Europese minister van naam die dat lidmaatschap voorstaat.
Men kan natuurlijk ook een andere weg inslaan door Turkije wel toe te laten. Maar dan is er geen reden om de toegang to t de Gemeenschap te weige ren aan de Balkan-Staten, de Oekraïne en Rusland. De Europese Gemeenschap zou dan verwateren to t een vrijhandels- gebied o f op zijn hoogst een douane- unie. Maar de EG pretendeert veel meer te zijn. In de preambule van het Verdrag van Rome staan de volgende doelstellin gen: de grondslagen leggen vooreen steeds hechter verband tussen de Europese volkeren; de economische en sociale vooruitgang van hun landen verzekeren; de omstandigheden waaron der zij leven en werken, verbeteren; de eerlijkheid in de mededinging verzeke ren; en de waarborgen voor vrede en vrijheid versterken. Dergelijke zaken kan men niet door middel van een douane- unie verwerkelijken en al helemaal niet door een vrijhandelsgebied.
De tweede consequentie van de zwakke Europese identiteit is dat wij behoed zaam moeten zijn bij het overdragen van taken aan Brussel. "Maastricht" had hier helderheid moeten verschaffen, maar heeft dat niet gedaan. De Europese regeringen zijn er niet in geslaagd over het voetlicht te brengen welke bevoegd heden naar Brussel moeten worden overgebracht, en waarom, noch wat er uiteindelijk overblijft van de staten waarin wij wonen. Die onduidelijkheid heeft geleid to t het Deense Nej en to t de huidige verwarring in de Gemeenschap. M ij dunkt dat een bevoegdheid die aan
Brussel w ordt overgedragen, moet voldoen aan een van de volgende drie criteria: (1) w ordt een belemmering voor het inter-statelijke economische verkeer weggenomen? (2) w ordt een probleem opgelost dat op nationaal niveau niet afdoende kan worden aangepakt? en (3) vallen er schaalvoordelen te behalen? De gehele operatie Europa-92 voldoet hieraan, evenals de EMU, veel milieu wetgeving en een gemeenschappelijke buitenlandse politiek. Maar wetgeving op het gebied van de sociale zekerheid niet. De Britten hebben dan ook terecht afstand genomen van het sociale proto col waartoe de elf andere lidstaten in Maastricht hadden besloten. Zij hebben zich ook terecht verzet tegen de doel stelling, van de Gemeenschap een Europese Federatie te maken. Een Verenigde Staten van Europa zou bete kenen dat de huidige lidstaten de positie zouden krijgen van Beieren in de Bondsrepubliek Duitsland. Er is geen regering in Europa die dat wil. Maar dan hadden zij ook moeten oppassen met het woord "federaal". De hele discussie over h e t " F-woord “ voorafgaande aan de top van Maastricht was niet gespeend van hypocrisie. W at dat betreft, heeft de Gemeenschap haar trekken in Denemarken thuis gekregen. Woorden hebben hun betekenis. Mijn devies blijft: “ Zo vrij als mogelijk, zo gebonden als nodig". Dit betekent dat de Europese lidstaten hun volkenrechte lijke identiteit behouden, hoewel hun soevereiniteit natuurlijk is geslonken. Zullen Nederlanders zich ooit vertegen woordigd voelen door een parlement in Straatsburg? Velen klagen nu al over een kloof tussen kiezer en gekozene. Moeten wij die kloof verbreden? Dit is geen pleidooi voor nationalisme, wel voor realisme en tegen overspannen verwachtingen. Wij moeten erkennen dat de burger in Europa zich nog altijd het meest identificeert met de natie staat. Overspannen nationalisme is gevaarlijk. Dat hebben we gezien. Het is even gevaarlijk de kracht en het belang van nationale loyaliteiten te ontkennen.
