• No results found

BESTUURLIJKE AFWEGING Het debat over rekeningrijden is niet van vandaag of gisteren. Al

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "BESTUURLIJKE AFWEGING Het debat over rekeningrijden is niet van vandaag of gisteren. Al"

Copied!
4
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

x

p

re

ss

e

d o cu m en ta tiecen tr u m

NEDERLANDSE POLITIEK f

p a r t u^n

BESTUURLIJKE AFWEGING

Het debat over rekeningrijden is niet van vandaag of gisteren. Al jarenlang wordt er gediscussieerd over het gebruik van het prijs­ mechanisme. 'De gebruiker betaalt,’ klinkt bekend in liberale oren. Daarom stond ook in het vorige verkiezingsprogramma een passage waarin de voorgesteld werd de rekening voor het rijden Dij de weggebruiker te leggen.

g Die gedachte is ook in het Regeerakkoord terug te vinden, zij het dat wat de VVD betreft o> invoering van dergelijke instrumenten alleen is te rechtvaardigen wanneer er resultaten t l mee worden geboekt. We gaan niet extra betalen om in de file te blijven staan. Vandaar <u dat de VVD bleef hameren op de noodzaak extra te blijven investeren in infrastructuur.

Vandaar dat de VVD bleef hameren op de noodzaak eerst proeven te doen met duidelijke ° ijkpunten. Wanneer het niet werkt, kunnen we stoppen. Wanneer het wel werkt, is ieaer-

een tevreden.

Halverwege de kabinetsperiode is de coalitie gekomen tot nieuwe afspraken en is de VVD akkoord gegaan met het zogenaamde Bereikbaarheids Offensief Randstad (BOR). De omvat een gedegen proef met het invoeren van tol, spitstarief en betaalstrook. Bovendien wordt er fors geïnvesteerd in openbaar vervoer en in het wegennet. Bovendien moet er draagvlak zijn in de verschillende (Randstad-)regio's. Voor de deelnemende regio's geldt: wie zelf 250 miljoen gulden op tafel legt krijgt er van het Rijk 250 miljoen gulden bij voor een regionaal fonds voor specifieke knelpunten.

De regio Utrecht heeft besloten niet mee té doen. De VVD in de Tweede Kamer vindt dat jammer, maar respecteert dat. Daarmee verspeelt Utrecht de bovengenoemde 250 miljoen. Het gaat echter veel te ver om de regio ermee te dreigen reeds geplande wegverbeteringen niet door te laten gaan. Dat was niet afgesproken en lijkt op misbruik van bevoegdheden, een goed minister onwaardig. Daar ging net deze week om. Het is maar dat u het weet.

Hans Dijkstal

Interpellatie Pieter Hofstra over wijze

van onderhandelen Netelenbos

Pieter Hofstra heeft afgelopen dinsdagavond de Minister van Verkeer en Waterstaat geïnterpelleerd over haar (wijze van) onderhandelen over de invoering van proeven met rekeningrijden met de bij het BereikbaarheidsOffensief Randstad (BOR) betrokken regio’s. Hofstra diende een motie in waarin hij stelt dat regio's in vrijheid moeten kunnen beslissen over deelname aan een proef met het rekeningrijden. De motie heeft het op twee stemmen na niet gehaald.

De Minister verklaarde op 28 juni dit jaar bij een debat in de Kamer de niet aan de proef Rekeningrijden meewerkende regio's "niet te zullen straffen". Rond Prinsjesdag verklaarde zij echter bij niet meewerken van regio’s alle infrastructuurprojecten te heroverwegen. In dat geval is er volgens de VVD sprake van oneigenlijk gebruik van Ministeriële bevoegdheden, wat zou kunnen leiden tot misbruik of zelfs chantage. Dat was aanvankelijke aanleiding voor Pieter Hofstra om de Minister schriftelijke vragen te stellen. Haar antwoorden waren voor de VVD fractie onvoldoende. Dinsdagavond volgde het debat.

Het was op diverse manieren een teleurstel­ lend discussie. Op de vraag of de Minister aan kon geven in hoeverre er een samen­ hang bestaat tussen de grote infrastructuur­ projecten en het Rekeningrijden (slechts een Kleinschalige, kortdurende proef) gaf de Minister geen antwoord. Zij weigerde voor­ beelden te geven van deze samenhang, ook na herhaalaelijk aandringen van Pieter Hofstra. Het werd een debat zonder inhoud en structuur. Zowel de Minister als

PvdA-woordvoerder Van Gijzel kwamen niet verder dan algemeenheden en zelfs onte­ rechte beschuldigingen. De VVD staat nog steeds voor haar handtekening onder het Regeerakkoord. Hiermee heeft de VVD getekend voor een kleinschalige proef met net instrument Rekeningrijden, wel vindt de VVD, dat de regio's zelf moeten besluiten of ze wel of niet met de proef (nu spitstarief) willen instemmen. Zo niet, dan verliest men alleen het recht op de extra aangeboden f 250 miljoen per regio in de komende 10 jaar. De minister mag evenwel de normale infrastructuurprojecten (wegcapaciteit en openbaar vervoer) in die regio niet beper­ ken. De kosten worden immers uit de belas­ ting opbrengsten betaald en die worden ook in die betreffende regio opgebracht.

Hofstra diende daarom een motie in met de volgende strekking:

• regio's mogen niet gedwongen worden dan wel met andere nega­ tieve consequenties worden

(2)

357

e x p r e s s e

Arbeidsmarktbeleid allochtonen

Liberale politici zijn van nature optimisten. Als het gaat om de arbeidsmarktpositie van allochtonen, stellen wij daarom vast dat indien hun arbeidsdeelname fors toeneemt, kunnen we twee problemen oplossen. Namelijk, zij nemen dan deel aan het arbeidsproces en gelijkertijd worden dan de negatieve gevolgen van de vergrijzing voor een deel worden opge­ vangen. Maar liberale politici zijn ook realisten. Wij realiseren ons dat voor het zover is, er nog veel moet gebeuren. Het Sociaal en Cultureel Planbureau wees er onlangs op dat de tweedeling in de Nederlandse samenleving inmiddels een feit is. Uitgaande van dat gegeven moet het beleid er op gericht zijn zo gelijk mogelijke kansen voor iedereen te scheppen.

Minister Van Boxtel zei in 1998 dat hij het verschil in werkloosheid tussen autochtonen en allochtonen nog in deze kabinetsperiode wilde halveren. Volgens hem is hij nu op de goede weg, omdat meer allocntonen aan het werk zijn. Dat is een vergissing. De werkloosheid is inderdaad over de hele linie gedaald, maar in 1998 was de werkloosheid onder allochtonen 4 keer zo hoog als onder autochtonen, in 1999 was dat bijna 5 keer.

Arbeidsongeschiktheid

De netto arbeidsdeelname van Marokkaanse en Turkse allochtonen is 45 %. Dat betekent dat minder dan de helft van hen 12 uur of meer per week werkt of wil werken. Een van de oorza­ ken is dat het percentage arbeidsonge­ schikten ongekend hoog is. VVD- woordvoerder Henk Kamp vraagt op korte termijn te onderzoeken wat hier aan de hand is.

Jongeren en nieuwe groepen

Terwijl de vraag in alle sectoren van de

arbeidsmarkt groter is dan ooit, is ruim een kwart van de Marokkaanse, Turkse en Surinaamse jongeren in Nederland werkloos.

Nog ernstiger zijn de problemen onder de snel groeiende groepen asielmigran- ten. Volgens het SCP maken deze groepen in 2015 40 % uit van de dan 3,8 miljoen allochtonen in ons land. De netto arbeidsdeelname onder de groot­ ste groepen asielmigranten ligt tussen de 10 en 34 %, terwijl werken juist zo belangrijk is om er in onze samenleving tussen te komen. Dit maakt nog eens duidelijk dat het beperken van de immigratie noodzakelijk is om de inte­ gratie te laten slagen.

Woordvoerder Henk Kamp geeft aan welke aanpak de VVD-fractie voor­ staat:

• Problemen zoveel mogelijk voor­ komen door gericht taalonderwijs aan jonge kinderen en het aanbie­ den van opvoedingsondersteuning aan ouders van kinderen voor wie een achterstand dreigt;

• Begeleiding van kinderen die op

school achterblijven. Daarvoor zouden onder meer werkloze hoogopgeleide allochtonen kunnen worden ingezet. Een derde van de Marokkaanse hbo'ers is werkloos; • Inspanningen door werkgevers om

allochtonen een evenredig deel van hun personeelsbestand te laten uitmaken (Wet SAMEN); • Werken ook voor laagopgeleiden

lonend maken door ae armoedeval aan te pakken.

• Veel actiever dan nu sanctioneren van werklozen die zich onvol­ doende inspannen om te werken. Het is onaanvaardbaar dat van degenen die een baan krijgen aangeboden in het kader van het 20.000 banenplan van het MKB 30 tot 40 % niet reageert. Het is evenmin aanvaardbaar dat veel gemeenten geen sancties opleggen als dat wettelijk wel moet.

-Informatie:

Henk Kamp, tel: 070 - 318 28 98

Wijziging Algemene Pensioenwet Politieke

Ambtsdragers (APPA)

De VVD heeft zich kritisch uitgesproken over een wetsvoorstel dat betrekking heeft op de pensioenpositie van politieke ambtsdragers die zijn genoemd in de APPA, namelijk bewindspersonen, Kamerleden, gedeputeerden en wethouders.

Het wetsvoorstel maakt waardeover- name van eerder opgebouwde pensioenrechten mogelijk en regelt ook de mogelijkheid om na beëindi­ ging van het politieke ambt de waarde van opgebouwd politiek pensioen over te dragen aan een andere pensioeninstelling. Het zoveel mogelijk oplossen van pensioenbreu- ken is in vele andere sectoren al gere­ geld. Dat dit nu ook voor politieke ambtsdragers gebeurt, is niet meer dan logisch. Op de wijze van uitwer­ king heeft de VVD echter nog steeds kritiekpunten.

Meest omstreden vindt de VVD de onlogische koppeling die het kabinet heeft gelegd tussen net oplossen van ensioenbreuken en de wijze waarop et pensioen wordt opgebouwd. Hoewel dit wetsvoorstel - omdat het ook de rechtspositie van de

Kamerleden zélf raakt - met twee­ derde meerderheid van de stemmen

moet worden aanvaard, blijken diverse fracties - waaronder de VVD - vooralsnog niet overtuigd van de wenselijkheid om afbreuk te doen aan de dubbele pensioenopbouw in de eerste vier jaren van de ambtsuitoefe­ ning. Alhoewel de PvdA van gedach­ ten is veranderd, is daarvoor nog geen tweederde meerderheid te vinden.

Maatwerk noodzakelijk

De VVD-fractie erkent de uitzonder­ lijke rechtspositie van politieke ambts­ dragers en wil daar ook consequenties aan verbinden. Het zonder meer doorvertalen van ambtelijke rechtspo­ sities ligt niet voor de hand.

Maatwerk is ons inziens alleszins gerechtvaardigd. Vandaar dat de VVD met het CDA een amendement heeft ingediend om de dubbele pensioe­ nopbouw in de eerste vier jaar te handhaven, zoals dit in de huidige praktijk geldt. Aanvaarding van dit

amendement is voor de VVD-fractie van cruciaal belang voor haar eind­ oordeel over het wetsvoorstel. Een ander kritiekpunt van de VVD is de onvoldoende terugwerkende kracht voor voormalige ambtsdragers. De regering heeft de VVD nog niet weten te overtuigen waarom die

roep niet alsnog de gelegenheid rijgt het in het verleden opgebouwde politieke pensioen over te dragen naar een andere pensioeninstelling. De VVD heeft daarom een amendement ingediend om de terugwerkende kracht te vergroten. De VVD-fractie is ongelukkig met de wijze waarop aan de waardeovername en waardeover­ dracht technisch is vormgegeven. De VVD wil voorts bij de regeling van waardeovername en waardeover­ dracht bij voorkeur geen

(3)

e x p r e s s e

357

Nieuwe regeling voor verplichte deelneming in

een bedrijfstakpensioenfonds

Op 6 april 2000 is een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer ingediend ter vervanging van de huidige Wet betreffende verplichte deelneming in een bedrijfspensioenfonds (Wet Bpf). De nieuwe Wet Bpf behelst een ‘modernisering' van de huidige Wet Bpf en bevat daarnaast enkele inhou­ delijke wijzigingen. De plenaire behandeling vond deze week plaats.

De VVD-fractie heeft zich altijd verzet tegen verplichte deelneming in een Bedrijfstakpensioenfonds (Bpf). Het belangrijkste argument hiervoor is dat verplichtstelling de keuzevrijheid van werkgevers èn werknemers in de weg staat. Met de nieuwe Wet Bpf doet zich opnieuw de principiële vraag voor of de VVD zich voorstander moet tonen van verplichte deelname in een Bpf. De pensioenmarkt is een complexe markt. De aanbieders zijn Bedrijfs- en ondernemingspensioen­ fondsen en 'vrije' verzekeraars. De VVD is zeer geïnteresseerd hoe deze partijen zich qua concurrentie tot elkaar verhouden. Dit temeer daar de meeste Bpf-en meerdere commerciële dochters nebben. Om inzicht te krij-

en in de complexiteit van deze markt eeft de VVD-fractie de staatssecreta­ ris gevraagd de Kamer een notitie te sturen waarin wordt ingegaan op deze ontwikkeling. De staatssecretaris heeft deze notitie toegezegd. Hiernaast zal de staatssecretaris, zoals enige tijd terug door de VVD was gevraagd, de Kamer een notitie zenden waarin wordt ingegaan op alternatieven voor de verplichtstelling. Deze laatste notitie komt helaas als

mosterd na de maaltijd.

V r ijw illig e vo o rzien ingen

Het kabinet wil met de nieuwe Wet Bpf ook vrijwillige voorzieningen, die een aanvulling zijn op de collectieve basisregeling, onder de verplichtstel­ ling laten vallen. De VVD heeft hier moeite mee. Zo maakt het karakter van vrijwillige voorzieningen (afspra­ ken tussen werkgever en werknemer) dat deze prima verzekerd kunnen worden in de particuliere markt (eventueel met acceptatieplicht). Om deze reden ziet de VVD niet in waarom Bpf-en het alleenrecht zouden moeten krijgen op het product vrijwillige voorzieningen. Verplichte deelneming aan een vrijwil­ lige voorziening lijkt volgens de VVD dan ook op een contradictio in termi­ nus.

Voorw aarde: esse n tië le so cia le fu nctie

Het kabinet verbindt aan de verplicht­ stelling van vrijwillige voorzieningen de voorwaarde dat zij een essentiële sociale functie moeten hebben. Naar aanleiding van door het Europees Hof gehanteerde criteria is het maar zeer ae vraag of vrijwillige voorzieningen een essentiële sociale functie hebben. Zo koppelt het Hof aan de verplicht­ stelling de eis van een doorsnee premie. Echter, in het voorliggende wetsvoorstel wordt voor wat betreft vrijwillige voorzieningen deze eis losgelaten. Er is derhalve geen sprake van solidariteit en dus ook niet van een essentiële sociale functie. Bovendien, zouden sociale partners, in

het geval sprake is van een essentiële sociale functie, al hebben gekozen voor een verplichte voorziening. Een volgend aanknopingspunt biedt een andere uitspraak van net Hof. Zo wordt een Bpf door het Hof gezien als een onderneming wanneer het gaat om activiteiten die ook door een andere particuliere onderneming kunnen worden uitgevoerd. In net geval van Bpf-en is dit zeer zeker het geval. Zo worden de meeste vrijwillige voorzieningen ook door verzekeraars aangeboden. Ook om deze reden ziet de VVD niet in waarom vrijwillige voorzieningen onder de verplichtstel­ ling moeten vallen. Sterker nog: de VVD vraagt zich ernstig af of de nieuwe Wet Bpf op dit punt niet in strijd is met de Europese regelgeving. Het wordt voor buitenlandse verzeke­ raars dan onmogelijk om op de Nederlandse markt aanvullende pensioenvoorzieningen aan te bieden wanneer werknemers verplicht zijn aangesloten bij een Bpf. De staatsse­ cretaris heeft deze mogelijke strijdig­ heid erkend.

Amendementen

De VVD-fractie heeft tijdens het debat twee amendementen inge­ diend. Het eerste amendement beoogt vrijwillige voorzieningen om genoemde redenen buiten de verplichtstelling te houden. Het tweede amendement beoogt te berei­ ken dat wanneer vrijwillige voorzie­ ningen onder de verplichtstelling vallen tenminste een doorsneepremie moet worden betaald.

Informatie:

Bibi de Vries, tel: 070-318 29 08

Geld voor dak- en thuislozen

vervolg van pagina 2

nanciering maar een fonds oprichten of kiezen voor het uitbesteden daar­ van (bijvoorbeeld aan het ABP). Samenvattend acht de VVD-fractie het scheppen van de mogelijkheid tot waardeovername en waardeover­ dracht wenselijk, maar stuit het schrappen van dubbele pensioenop­ bouw in de eerste vier jaren, alsmede de te geringe terugwerkende kracht, de gekozen technische uitwerking plus het ontbreken van fondsvorming bij de liberalen op bezwaar. De VVD- fractie hoopt dat door amendering alsnog een aanvaardbaar wetsvoor­ stel kan worden bereikt.

Inlichtingen:

Ruud Luchtenveld 070- 318 28 96

Tijdens de Algemene Beschouwingen werd vorige week de motie-Dijkstal aangenomen, waarin de VVD 15 miljoen vraagt voor extra zorg voor de dak- en thuislozen.

Dit geld zal onder meer worden besteed aan de oprichting van een meldpunt, dat een oplossing kan bieden voor de problemen met betrek­ king tot in de cel zittende, overlast gevende, problematische personen. Deze mensen zijn vaak zeer in de war en soms agressief; bovendien zijn zij veelal verslaafd aan alcohol en/of drugs en psychisch gestoord. De politie en de opvanginstellingen in de grotere steden weten vaak geen weg met deze groep, die niet past binnen de reguliere maatschappelijke opvang.

De VVD vindt dat voor deze problema­ tiek een oplossing kan worden gevon­ den door uitbreiding van het reeds bestaande "meldpunt open plaatsen” (MOP) in de vrouwenopvang. Er dienen dan wel voldoende geschikte open plaatsen (24-uurs time-outvoor- zieningen) beschikbaar te zijn. Geen nieuwe rechtsvormen, wel narde waar­ borgen en integraal samen werken onder gemeentelijke verantwoordelijk­ heid. Bovendien zal geïnvesteerd moeten worden in het kweken van vertrouwen en begrip tussen de politie en de hulpverlening.

Informatie:

(4)

e x p r e s s e

357

VVD pleit voor balans tussen publieke en private

nabestaandenverzekering

Tijdens een Voorgezet Algemeen Overleg over de onverzekerbare risico’s in het kader van de ANW heeft de VVD haar lijn uit eerdere debatten voortgezet. De VVD heeft eerder bij staats­ secretaris Hoogervorst aangedrongen op meer inzicht in de kwantitatieve en kwalitatieve gegevens omtrent de groep onverzekerbaren. Over het antwoord van de staatssecretaris heeft ae Kamer zowel tijdens het AO van 22 september als tijdens het VAO van 27 september gedebatteerd.

Woordvoerder Janneke Snijder: "De VVD heeft de kwetsbaarheid van deze groep altijd onderschreven; echter, wij willen geen maatregelen nemen zonder zeker te weten of het wel het effect heeft wat wij beogen."

In de brief van de staatssecretaris wordt duidelijk gemaakt dat om privacyredenen geen inzicht kan worden gegeven in de oorzaak van de onverzekerbaarheid. Ook blijkt het om een relatief kleine groep te gaan en bestaat er geen mogelijk­ heid voor een Waarborgfonds. Voor de VVD zijn dit belangrijke gegevens om te besluiten het vraagstuk van de onverzekerbaarheid mee te nemen in de algehele evaluatie van de Algemene Nabestaanden Wet (ANW), die over niet al te lange tijd zal plaats vinden.

Snijder: “Ik ben geen voorstander van noodmaatregelen, zoals door andere fracties tijdens het AO is

voorgesteld. Dat riekt naar symbool­ wetgeving en doet geen reent aan de problematiek. Wel wil de VVD samen met de PvdA kijken of er een brug is te slaan tussen publieke en private nabestaandenverzekeringen." Gebleken is namelijk dat het voor­ komt dat werknemers een collectieve nabestaandenverzekering via hun bedrijf kunnen afsluiten, waarbij geen selectie wordt toegepast. Bij wisseling van baan kan de werkne­ mer deze verzekering kwijt raken en dan wordt hij geconfronteerd met selectieprocedures bij private verze­ keringsmaatschappijen. De VVD pleit er nu voor dat deze groep hun verzekering op eigen kosten, maar zonder selectie kan voortzetten. Samen met de PvdA heeft Janneke Snijder dan ook een motie ingediend, waarin de staatssecretaris wordt gevraagd in samenspraak met het Verbond van Verzekeraars de moge­

lijkheid te onder­ zoeken of er een soortgelijke

afspraak is te Janneke Snijder

maken als tussen

verzekeraars bij de collectieve ziekte­ kostenverzekering, zodat mensen in de betreffende groep op eigen kosten doch zonder selectie hun verzekering kunnen voortzetten. Inlichtingen;

Janneke Snijder, tel: 070-318 29 21

De VVD-Expresse is een

uitgave van de

Mr. Annelien Kappeyne

van de Coppello Stichting

waarnemend eindredacteur: Reny Dijkman E-mailadres: l.dijkman@tk.parlement.nl Op donderdag toestelnummer: 070 -318 38 64 De VVD-Expresse verschijnt

wekelijks met uitzondering van de recesperioden. Een jaarabonnement kost ƒ 90,- en is aan te vragen bij de VVD-fractie van de

Tweede Kamer, tel: 0 7 0 -318 28 75 De VVD-Expresse wordt gedrukt

bij Roeland Druk & De Ridder te Scheveningen, Pré-postale verwerking door Andrépak Direct Mail te Den Haag.

Vervolg van pagina 1 (interpellatie) gedreigd, van welke aard dan ook; • Als regio's niet met de proef

Rekeningrijden willen meedoen, mogen zij uitslui­ tend gekort worden op de meewerkpremie van f 250 miljoen per regio alsmede op de gedurende 2 jaar te ontvangen heffingsopbreng- sten;

• Er mag geen relatie gelegd worden tussen het al of niet meedoen met de proef en de inzet van het "grote" geld voor reeds overeengekomen investeringen in wegen en openbaar vervoer.

Door de op het allerlaatste moment, vanwege ae voor hen ongewenste toon van het debat, ingetrokken steun van de RPF fractie heeft de motie het niet gehaald. Een Kamermeerderheid, inclusief de Christenunie, is het wel inhoudelijk met de VVD eens: de Minister dient geen oneigenlijk gebruik van haar bevoegdheden te maken. Uiteindelijk heeft de VVD wel een duidelijk signaal aan de Minister afgegeven. De VVD hoopt dat Minister zich niet te veel laat afleiden

door de onderhandelingen rond het rekeningrijden en zich vooral blijft inzetten voor verbetering en intensi­ vering van infrastructuur en openbaar vervoersprojecten. De VVD houdt nu en in de toekomst vast aan haar 7 ijkpunten (zie VVD expresse 350), dit debat betrof het eerste.

Informatie:

Pieter Hofstra, tel: 070 - 318 28 86

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

• Dekking voor de lagere parkeerinkomsten door het college moet worden gezocht in Programma 4 / Economie en Toerisme, omdat het positieve effect op de lokale economie

Terwijl het vraagstuk van de gehuwde ambtenares nog altijd slepende is, heeft de regering een wetsontwerp voor het , kleuteronderwijs ingediend, dat' de ge-

Deze maatjes kunnen de jongeren overal bij helpen, en nemen ons veel werk uit handen.’.. ‘Het traject van Learn2work duurt tien

Alle inwoners en professionals in de regiogemeenten kunnen (al dan niet anoniem) Veilig Thuis benaderen voor advies over (een vermoeden van) huiselijk geweld

Op het niveau van de theologische opvattingen stellen de strekkingen van deze theologieën een lezing van het Evangelie voor die de actie van Jezus centraal stelt, die de kant van

het college op te roepen bij het Algemeen Bestuur van de Regio Gooi en Vechtstreek aan te dringen op een nieuwe, tweede berekening voor de PMD-afweging (door een ander

het college op te roepen bij het Algemeen Bestuur van de Regio Gooi en Vechtstreek aan te dringen op een nieuwe, tweede berekening voor de PMD-afweging (door een ander

De Belgische wetgeving rond homohuwelijk, abortus en euthanasie is dus helemaal geen uiting van permissiviteit, maar kwam tot stand vanuit een moreel uitgangspunt: respect voor