SESSIE Studie-en gezinsondersteuning:
een praktijkbeschrijving
Inspiratiedag ‘leersprongen maken’
26 april 2021
• Onderwijs:
– Belangrijke verantwoordelijkheid in het realiseren van maximale ontplooiingskansen.
Niettemin: grote sociale onderwijsongelijkheid
• Buiten de schoolmuren:
– Groeiende vraag naar “ondersteuning bij het leren” wordt opgepikt door welzijnspartners
(bv. bezorgdheden over de schoolcarrière, gratis extra leerbegeleiding, vragen over de schoolwerking, het onderwijssysteem, communicatie met de school,…)– Bestaan (en ontstaan) diverse initiatieven die huiswerkbegeleiding/studieondersteuning aanbieden en van daaruit, in meer of mindere mate, ook trachten in te spelen op
randvoorwaarden die de leer- en ontwikkelingskansen van kinderen en jongeren kunnen vergroten
– Initiatieven zijn zoekende naar de rol die ze op dit vlak kunnen vervullen en hoe, vanuit welke visie, met welke partners,… ze die op een betekenisvolle manier kunnen vormgeven
• EXPOO: Praktijkbeschrijvingskring huiswerkbegeleiding
Situering
Inspiratiedag Leerbuddy - 1. Situering
Proces van praktijkbeschrijving
Inspiratiedag Leerbuddy - 2. Proces van praktijkbeschrijving
Inspiratiedag Leerbuddy – 4. Diverse definities, doelen en ontstaansgronden
Diverse definities, doelen en
ontstaansgronden
Voorbeelden
• De Katrol Oostende is ontsproten uit de wens van kansarme ouders dat hun kinderen het beter zouden hebben dan henzelf, en de overtuiging dat een diploma daarbij zou kunnen helpen.
Bovendien uitten ze ook de vraag dat hulpverleners en leerkrachten meer met in plaats van enkel over hen zouden praten. Ervaren welzijnswerkers bedachten een manier om aan beide vragen van de ouders tegemoet te komen en stampten reeds in 2002 vzw De Katrol uit de grond. Intussen zijn er reeds zo’n 35tal Katrolwerkingen actief in Vlaanderen, en 1 in Rotterdam.
Studie- en gezinsondersteuning aan huis.
• Het project JongLeren in Denderleeuw ontstond vanuit een samenwerking tussen 6 basisscholen en werd daarna gedragen door een opbouwwerker van Samenlevingsopbouw.
Aan huis via speels leren extra ondersteuning bieden.
• SAM is een actie vanuit Huis van het Kind Geraardsbergen die ronde tafels rond kinderarmoede organiseerden en van daaruit het initiatief nam om kortdurend (maar zo lang als nodig) een gezin te ondersteunen en op weg helpen. De eerste insteek is ondersteuning bij het schoolwerk.
Buddy-werking.
Diverse definities, doelen en ontstaansgronden
Inspiratiedag Leerbuddy – 4. Diverse definities, doelen en ontstaansgronden
• Onderwijspositie van kinderen/jongeren versterken
• Ouderbetrokkenheid ondersteunen
• Visie, attitudes en competenties van (toekomstige) professionals verbreden
Diverse definities, doelen en ontstaansgronden
Inspiratiedag Leerbuddy – 4. Diverse definities, doelen en ontstaansgronden
Huiswerkbegeleiding:
een variëteit aan praktijken op het
snijvlak van Onderwijs en Welzijn
Casus 1
Kind zit in het eerste leerjaar – ouders spreken geen Nederlands. De school vraagt via een briefje in het Nederlands aan ouders dat het kindje elke dag thuis 5 min. leest in het Nederlands, maar dat kunnen de ouders niet ondersteunen.
Casus 2
De meeste begeleidingen gaan sinds september 2020 door op een school want daar is er een groot lokaal, verluchting, afstand en er worden ontsmettingsmaterialen voorzien om na de begeleiding alles te ontsmetten. Er is één school, waar de nood aan
huiswerkbegeleiding het hoogst is, die geen lokaal ter beschikking wil stellen. Zij laten geen externen toe. Echter hebben de ouders niet de mogelijkheid (kleine woonst) om huiswerkbegeleiding zo te laten verlopen dat alle partijen zich veilig voelen in dergelijke situaties.
Casus 3
De meeste communicatie met de vrijwilligers gebeurt via de projectcoördinator. Er worden regelmatig mails gestuurd en telefonisch contact gehouden om te informeren hoe de begeleiding loopt. Na elk project wordt er een korte evaluatie gehouden. Het vraagt wat energie om goede vrijwilligers te vinden en ze op te leiden.
Casus 4
Een jongen heeft de droom om politieagent te worden, maar loopt achterop voor lezen. Zijn vader heeft voor een nieuwe fiets gespaard, dus kiest hij voor postbode. Hij denkt dat hij dan alleen adressen zal moeten lezen.
Enkele casussen
Inspiratiedag Leerbuddy - Enkele casussen
ouder/kind
school initiatief
kansrijke leer- en leefomgeving
Samenspel tussen betrokken partijen
Inspiratiedag Leerbuddy - Samenspel tussen betrokken partijen
Rechtenbenadering
• Universeel verdrag voor de rechten van de mens & Universeel verdrag voor de rechten van het kind
• Geldende decretale kaders voor het onderwijsveld zijn:
Het decreet gelijke onderwijskansen (2002)
Het vernieuwde decreet leerlingenbegeleiding (2018) waarin de rol van de school en de CLB’s in de begeleiding van kinderen en jongeren i.f.v. hun totale ontwikkeling geduid wordt.
• Geldende decretale kaders voor het (brede) welzijnsveld:
Het decreet houdende de organisatie van preventieve gezinsondersteuning (2013).
Het decreet betreffende het lokaal sociaal beleid (2018)
Decreet opvang en vrije tijd van kinderen (2021)
Conclusie: het onderwijsveld is primordiaal aan zet als actor in het realiseren van kwaliteitsvol én betekenisvol onderwijs, welzijnsorganisaties kunnen wel een betekenisvolle positie innemen op het snijvlak tussen Onderwijs en Welzijn door de dialoog aan te gaan, elkaars taal en kaders te leren kennen i.f.v. het creëren van de noodzakelijke randvoorwaarden voor gezinnen in kwetsbare leefsituaties.
Belang van én kansen tot een gedeelde verantwoordelijkheid.
Recht op kwaliteitsvol en betekenisvol onderwijs
Inspiratiedag Leerbuddy – Recht op kwaliteitsvol en betekenisvol onderwijs
Centrale uitgangspunten
Inspiratiedag Leerbuddy – Centrale uitgangspunten
• Onderwijspositie van kinderen/jongeren versterken
• Ouderbetrokkenheid ondersteunen
• Visie, attitudes en competenties van (toekomstige) professionals verbreden
• Maximale ontplooiingskansen garanderen is een continue, gedeelde verantwoordelijkheid
• Ouders zijn reeds betrokken bij de opvoeding van hun kind
• Geëngageerde vrijwilligers/medewerkers vragen ook een degelijke opleiding en omkadering
Afsluitend
• Ga na welk effect je als organisatie beoogt met de soort ondersteuning die je opzet. Welke vragen en betekenissen verdwijnen uit beeld?
• Breng een lokaal netwerk in kaart: wie doet wat, waarom en hoe? Welke opportuniteiten zijn er om partnerschappen te vormen en wat kan jullie initiatief hierin betekenen?
• Als jecriteriavastlegt, zorg dat diepassend zijn bij de finaliteit die het initiatief beoogt. Wie sluit je in? Wie sluit je (onbedoeld) uit? Wie neemt een engagement op ten aanzien van deze mensen, vragen, bekommernissen,… ?
• Situeer je initiatief in de triade. Tracht voor je initiatief na te gaan hoe die pijlen concreet vorm krijgen. Welke verbindingen worden stevig gelegd? In welke mate zijn ze wederkerig? Is er werkelijk sprake van een samenwerking/gedeeld partnerschap? Waar wil je nog meer inzetten op verbinding? Wat is daarvoor nodig?
Komen verbindingen ook ten goede aan kinderen en hun gezinnen (rekening houdend met hun eigen perspectief en aspiraties)? Hou je rekening met ruimere structurele ongelijkheden?
• Welkevisie en beeldvormingdraag je met je werking impliciet/expliciet uit? Wat stel je bijvoorbeeld voorop in de vorming van medewerkers? Welke accenten leg je in de dialoog met de school, met gezinnen?
• …
