Deelschema | De inrichting van ons zorgstelsel leidt tot problemen
© Gemeente Voorst
De financiering van de zorg komt steeds meer
onder druk te staan
De financiering van onze zorg leidt tot
versnippering en verkokering; dit is
verergerd na de decentralisaties De aandacht
voor cliënten komt steeds meer onder druk
te staan
Zorgpartijen zijn concurrenten:
het eigen
organisatiebelang staat voorop
Steeds meer mensen vallen tussen wal en
schip
En de maatschappelijke problemen ontstaan ook doordat sommige zorg er niet meer is. Bepaalde dingen worden niet meer vergoed, waardoor mensen
bepaalde keuzes gaan maken en daardoor in anderen problemen komen. Denk ik als je dat wilt voorkomen dan heb je veel meer tijd nodig. Met het voorkomen van dit soort problemen, heb je tijd nodig maar die tijd is er vaak niet. En dat heeft ook met ons systeem te maken. We hebben een regering voor vier jaar en die moeten dus in vier jaar er doorheen drukken wat ze zelf wil.
Huisartsen verwijzen ook nog te weinig door naar thuiszorg. Huisartsen kijken vooral naar het medische, ook wel steeds meer naar het sociale, want dat hoort bij hun werk, Wat je merkt is dat sommige huisartsen heel veel handelingen nog bij zich houden, zoals plaatsen van katheter of sommige injecties, terwijl de thuiszorg dat ook kan doen en dan een beter blik bij mensen thuis krijgt en daardoor veel beter en eerder al problematiek er uit kan vissen. Bij sommige huisartsen hangt dit met financiën samen, want het zijn hun inkomsten, maar alle huisartsen zijn enorm druk dus ik kan me bijna niet voorstellen dat dit een punt is. Het is heel moeilijk bespreekbaar met huisartsen met name de eigen apotheekhoudende huisartsen.
We moeten uit het aanbodgerichte systeem. Dat organisaties dat doen heeft te maken de financiering aan de achterkant.
Je ziet het ook in de teams, ja niet alleen in Voorst, ik heb in meerdere teams gewerkt, ik zit ook in meerdere gemeentes, het gaat ook om geld, het draait om geld en het moet verdeeld worden. Dat vind ik best wel jammer want daar doe je de klant ook geen goed mee. Het probleem wordt wel minder maar ik vond het wel een probleem dat je denkt van je wordt een beetje als concurrent beschouwd of zo. Zo hebben wij nooit hoeven denken. Je hebt nooit in marktwerking hoeven denken. Dus dat vind ik ook wel oorzaak van waarom de dingen soms een beetje star op die eilandjes bleven.
Daar moet je je niet mee bezig houden. Ik moet me nu met urenverantwoording bezig houden wat doe je met die uren?
Marktwerking zorgt er voor dat iets van een totaalregie gaat ontbreken, soort globaal kaderbeleid. Het wordt verspreid over partijen, verzekeraars, gemeenten, etc. En daar binnen ook weer gedelegeerd. Dus er is niet 1 verzekeraar die namens alle verzekeraars met mij onderhandelt. Ik onderhandel met 5 verzekeraars die allemaal iets anders willen. Die verschillen. Bovendien wordt de verzekeraar afgerekend en die heeft dus een verkoop en een controle afdeling. Die mensen hebben ook onderlinge verschillen en strijdpunten.
Bovendien is die afdeling zo groot geworden. Dat krijgt de gemeente ook. De financiële afdeling krijgt een accountant, terwijl de inkoper die krijgt steeds meer verstand van zorg. Je krijgt binnen de gemeente twee kampen, namelijk de rekkelijken en de preciezen. De rekkelijken willen vooral dat de burger geholpen wordt en dat iedereen tevreden is en die willen integraliteit op de sturing terwijl die controller zegt: wie betaalt op het eind de rekening en wie zorgt dat wij goedkeuring van de accountant krijgen. Die strijd gaat straks meer energie kosten en het beleid bepalen dan de steunkousen van mevrouw Jansen. Neem dat van mij aan.
Vervolgens wordt het zo’n grote portefeuille, dat wordt een bedrijf op zichzelf.
Laten we dat geld mobiliseren dat we met zijn allen opbrengen en laten we kijken hoe we dat in gezonde wijken en gezonde scholen kunnen stoppen. Dan ben je meer in algemeenheid preventie aan het betrachten zonder dat je je specifiek richt op een bepaalde ziektecategorie. Want iedereen wil dat dan focussen omdat al die economen willen concrete projecten: ‘wat doe je dan aan diabetes, wat doe je dan aan COPD?’ Maar het antwoord is eigenlijk ‘nee’, want je zit veel te fijnmazig in de haarvaten van de wortels te kijken terwijl je eigenlijk naar de boom moet kijken want wat heeft het nou voor zin om naar het wortelstelsel te kijken als ik zie dat die boom verkeerd groeit. Dus we moeten ons denk ik niet blind staren op gewoon de incidentie van een aantal duidbare diagnoses in ons spectrum in onze indeling, want die hebben we ook bedacht, nou, daar kunnen we mee meten. Nou dat wil ik terugdringen, kun je beter zeggen. Oké, dat terzijde, want twee derde van de mensen heeft een of meer chronische ziekten, maar dat wil nog niet zeggen dat ze zich niet gezond voelen. Dus laten we dat ziektebeeld, dat ziekteparadigma, varen, geen etiketten. En het is pas een probleem als jij het als een probleem ervaart. Dus dan ben je ook van die hele gekunstelde indeling af, o daar moeten we wat mee want jij moet het niet goed vinden. En daar zijn we dus heel veel geld aan het proppen in iets; er zijn 30 % van de mensen die gooien het receptje dat ze krijgen van de huisarts meteen in de prullenbak die halen het nooit op of ze bestellen het bij de apotheek en halen het niet op. Dus hoe gemotiveerd is iemand dan of wil hij alleen gerust gesteld worden? Dus wij luisteren niet goed naar de mensen. En die zorgkosten zijn niet voor niks zo hoog en het rendement is niet voor niks zo laag.
Want de zorg is geen markt vind ik. En als je het aan de markt overlaat wordt het volgens mij alleen maar nog duurder. Want er worden in de markt keuzes gemaakt voor mensen en ligt er een ontzettende macht bij de zorgverzekeraars dat mag in mijn visie nooit gebeuren. Ik vind dat een overheidstaak. En de overheid moet haar vinger aan de pols houden en de controle over houden. Dat moet je niet aan de markt over laten. Want dan weet je zeker in mijn visie dat het fout gaat want dan gaat het echt alleen maar over geld. En in de markt is maar één ding belangrijk en dat is winst maken. En winst maken hoort niet thuis in de zorg.
Je ziet dat gezondheid en vitaliteit steeds belangrijker thema wordt. Veel commerciële bedrijven en zzp-ers haken hier op in. Daarin zie je ook dat bedrijven misbruik maken van mensen vanwege hun commerciële doelen. Er is bijvoorbeeld rond obesitas heel veel commercieel aanbod van leefstijlprogramma´s, testen, coaches. Bedrijven kunnen daar geld mee verdienen of subsidies opstrijken. Er ontstaat een onderscheid tussen mensen: ga ik voor het geld of ga ik voor het goede voor de samenleving? Door het grote,
commerciële aanbod kunnen mensen keuzestress krijgen. Wij kunnen het kaf al nauwelijks van het koren onderscheiden, laat staan de mensen zelf. In het ergste geval slaan ze lam, komen ze helemaal niet meer in beweging. Het probleem van veel commerciële partijen in preventie is dat mensen niet kunnen kiezen. Dat ook niet duidelijk is wat de effectiviteit is van deze spelers en dat veel geld wordt uitgegeven zonder resultaat. Sommige partijen zijn er ook op uit om mensen van hen afhankelijk te maken. Hoe kan Jan-met- de-pet daarin zijn pad vinden? Als hij pech heeft, heeft hij veel geld uitgegeven, maar zonder resultaat. Hij bereikt dan het tegenovergestelde: teleurgesteld, gaat bijvoorbeeld nog meer eten en is verder van huis. Ik denk dat de oorzaak is dat er zoveel commerciële partijen zijn, is dat problemen steeds breder worden uitgemeten in de media in allerlei tv programma’s. Kleine partijen zien daar geld in en duiken daar op in. Een andere oorzaak is dat veel mensen zich bewust zijn van het belang van gezondheid en dat ze op zoek zijn naar aanbod dat hen helpt gezond te leven.
Grote zorginstellingen geven een stukje budget aan maneges maar de rest stoppen ze in eigen zak. Philadelphia en ’s Heeren Loo zijn grote zorgaanbieders. Is er sprake van een verborgen agenda? Het is een vreemde toestand. Raamovereenkomsten moeten voor iedereen hetzelfde zijn. Vertrouwen is mooi maar het zijn de systemen die elkaar in stand houden. Er wordt meer gepraat over vertrouwen. Als je moet praten met vrienden over vertrouwen dan is dat er niet.
Ik zie veel problemen op het hoogste niveau, er is een kanteling gaande die van invloed is op de burger. De transitie is erg groot, mensen denken in systemen. De vraag vanuit de cliënt om te helpen met assertiviteit en jeugdzorg, Wmo en
participatiewet is teveel aanbod gericht. Kijken naar het grotere geheel. Activering via praten en luisteren. Een mevrouw die depressief is, met veel problemen en schulden, heeft behoefte aan hulp. Zorginstellingen houden zichzelf in stand. Jeugdzorg is getransformeerd naar gemeentes. Momenteel worden cliënten weggetrokken doordat de pot met geld bij de gemeente is.
Het erge is dat we niet sturen op stoornissen, op het ontwikkelen van probleemgebieden, maar dat we sturen op partjes ervan. Plakjes er uit. We sturen niet op kankergeneeskunde, maar op chemotherapie, of gezond eten. En voor ieder onderdeel is er een aparte financier, met een apart belang, met een apart perspectief, met apart afrekenmechanisme, en iedereen denkt dat hij het belangrijkste is en het geheel overziet. Iedereen bepaalt zichzelf tot het centrum van de wereld, maar je bent helemaal niet het centrum van de wereld. De patiënt is ook niet het centrum van de wereld.
Vorig jaar zelf geopereerd, ik vond het fantastisch hoe patiëntgericht de zorg was. Dat zie ik in het sociaal domein nog niet. Doordat met die reden wordt ingegrepen in het sociaal domein, zie ik juist het
tegenovergestelde. Ik zie verkokering plaatsvinden. De totaal regie begint wat te ontbreken en ieder instituut, of je het nu hebt over het zorginstituut Nederland, het kwaliteitsinstituut, de inspectie, of de verzekeraar of de inkoop- en verantwoordingsafdeling van de verzekeraar, de gemeente A de gemeente B, de gemeente C, binnen de gemeente wethouder A, wethouder B, wethouder C, binnen de wijkteams wijkteam A, wijkteam B, wijkteam C, en iedereen kijkt door z’n eigen pijpje en wil door z’n eigen pijpje het totaal overzien. Ja, rondom de patiënt betekent dat eigenlijk extra versnippering. En ik merk dat wij als organisatie zoals de gemeente drie jaar geleden last had van de versnippering in de hulpverlening, zo hebben wij nu binnen hulpverleningsorganisaties een enorme last van versnippering binnen de opdrachtgevers. En bij de regelsystemen.
En door de aanbesteding zijn er heel veel aanbieders op dit moment. Dus het is maar de vraag bij wie de gemeente de persoon aanbiedt. Ik bedoel voorheen waren we één van de niet zoveel aanbieders en nu zijn wij één van de vele aanbieders. En dat maakt misschien ook dat mensen ook niet goed meer weten, en nu?
De keuze is reuze. En dat is voor sommige mensen best lastig om hun weg te vinden. Als je een beetje weet waar je moet zijn helpt dat maar anders wordt het heel lastig voor mensen om erachter te komen ‘wat moet ik nu? En waar moet ik mij melden en hoe gaat dat dan?’
Er zijn momenteel veel particuliere opleidingen [red: de inburgeringcursus] en dat concurreert met elkaar.
Hebben we het met elkaar dan nog over de vluchtelingen zelf of hebben we het over onze markt. Daar moeten we erg voor oppassen.
Tussen zorginstellingen onderling heb je enorme concurrentie. Met name de privatisering, dat kan werken, maar als het concurrentie wordt op kosten dan trek je elkaar naar het putje toe. En dat is niet goed, want het gaat altijd ten koste van de kwaliteit van de zorg. Dat zie ik nu wel gebeuren. En het personeel krijgt de klappen. Wat je ziet gebeuren is dat ze minder zorg hebben gekregen, minder uren, maar ik kan die
mevrouw toch ook niet laten zitten. Dan werk ik nog wel even een half uurtje door. Dat moet je niet doen. Dat klinkt hard, maar als je dat doet los je een probleem van de overheid op. Die vindt dat prima. Die cliënt of die klant die klaagt niet. Marietje doet het prima. Dat vind ik een slechte ontwikkeling en wordt er misbruik gemaakt van zorgmedewerkers.
Ik vind het zorgstelsel heel problematisch. De situatie is een beetje apart, want ik word vergoed vanuit de aanvullende verzekering en word niet vergoed in de basisverzekering. Dat betekent dat mensen een aanvullende verzekeringspolis afgesloten moeten hebben, en ik denk ook dat ze ook bereid moeten zijn om daar voor iets te moeten betalen. En ik probeer die kosten wel zo laag mogelijk te houden voor mensen maar ja goed ik heb ook een praktijk die ik draaiende moet houden.
Ik denk dat er onderling wat meer kan worden samengewerkt in Twello. Er valt nog weer meer te halen. Ik weet niet waarom dat zo is. Ik denk dat een paar het voortouw moeten nemen. Er zijn meerdere partijen die hetzelfde aanbieden, je kunt heel veel bij elkaar halen. Alle zorginstellingen hebben wel expertise waarin je gebruik van elkaar kunt maken. Een beetje concurrentiegevoel misschien. Dat je bang bent. Ik heb dat zelf niet, ik heb voor een cliënt via de gemeente samenwerking gezocht met een andere zorginstelling die meer expertise had specifiek voor die cliënt. Dat kost mij dan wel uren, maar dat maakt mij niet uit, het gaat om de cliënt. Als hij er maar beter van wordt. Zo denk ik dan, maar dat gebeurt niet altijd. Ze zijn bang om uren te verliezen, en uren te verliezen kost geld. Het gaat mij puur om de belangen van de cliënt en als mijn
organisatie dan wat geld verliest, dan is dat maar zo. Ik hoor wel eens geluiden, dat bijvoorbeeld iemand met een hoge indicatie niet mag verhuizen want dan verliezen ze die uren.
Het meest problematische is dat de doelgroep wordt weggeplukt van onze organisatie, door leuke folders te laten zien. Straks gaan de professionele zorgaanbieders kapot (kan beginnen bij 1 dag dicht) door
zorgaanbieders in de achtertuin. Het gaat ten koste van de cliënten en de mantelzorgers.
En over kankerpillen en taaislijmvliespillen doen we moeilijk. Ik ben het er mee eens hoor, twee ton per jaar voor een patiënt is heel erg veel. Maar als we wat zuiniger zouden zijn met onze administratie zouden we het in ieder geval wel makkelijk kunnen betalen. Als dat soort dingen straks ook bij behandelingen gaan spelen, deze hersentumor willen we als commerciële kliniek opereren, maar dat kost een miljoen. Ik denk niet dat veel
beleidsmakers zich realiseren dat dat het effect van marktwerking zal zijn.
Je krijgt straks een discussie… nou ja, over een x aantal jaren. Een voorbeeld is hierbij dat je iemand kunt helpen, die heeft last van de longen. Je hebt 2 mensen, en je kunt er maar 1 helpen omdat je een beperkt budget hebt. 1 heeft 30 jaar gerookt, en de ander nooit. Wat doe je daar dan mee? Ik hoef die keus niet te maken, maar dat zou eigenlijk niet moeten.
Het zou je maar gebeuren. Sommige mensen gaan bijvoorbeeld roken door een bepaalde oorzaak, en dat is niet handig, maar zo maakt iedereen weleens bepaalde keuzes in het leven.
Die discussies beginnen zich nu dus voor te doen. Bij
kankergeneeskunde is dat allemaal geregeld, dus dan kan je je niet voorstellen dat iemand zegt, die preventieonderzoeken gaan we niet meer doen. Dat is ingedaald. Maar marktwerking gaat er wel voor zorgen dat die discussies gevoerd gaan worden. Want wie betaalt dat dan? Als dat betalen bij iemand terecht komt die vindt dat dat
onterecht is, die kan dan zeggen: ik ga dat niet meer betalen. En dan valt zomaar een heel partje uit zo’n hele keten weg. Gelukkig zijn we nog niet zover. Wel in het denken, maar nog niet in het
operationaliseren. Het gevolg is door die fragmentering van de financiering dat dat soort keuzes gemaakt gaan worden.
Moeten wij dat nou wel financieren? Kan het niet een beetje minder? Zo praten wij over de zorg. Taaislijmziekte pillen van 100.000 euro staan ter discussie, maar dat jouw gemeente straks een veelvoud aan administratie gaat voeren om jouw gemeenteraad inzicht te geven in wat ik doe en ten koste van mijn effectiviteit dat vinden we minder belangrijk. Dat is vervreemdend. Ik snap het overigens wel, want iedere financiële manager zegt wil je er grip op krijgen, wil je ooit erop kunnen sturen, dan is het nodig. Mijn boodschap is dan: wil je er grip op krijgen en waarom eigenlijk? Want het kost wel heel veel geld. En als je daardoor iemand geen kankermedicijnen of taaislijmziekte medicijnen, als je de grip erop krijgen belangrijker vindt, zeg het maar.
Dat betekent dat in de praktijk, wij deden heel veel gesprekken in 3, 4 of 5 keer. Dat weet je van tevoren niet. Als ik nu een behandelaar dwing om dat van tevoren te vertellen, wat zegt hij dan? 10 gesprekken, het kan meevallen, maar ga maar uit van 10 gesprekken. Dat gesprek van 5 sessies a raison van 1000 euro is inmiddels 3000 euro geworden. En die 3000 euro gaan we inzetten om te zorgen dat die 10 gesprekken worden teruggebracht tot 8 gesprekken. En degene die dat voor elkaar heeft gekregen die wordt op het schild gehesen door ons allen, want die heeft de groei in zorgkosten weten terug te brengen. Mevrouw Schippers, briljant! De kosten zijn gigantisch
gestegen, de infrastructuur is gigantisch gestegen, degene die het voor elkaar heeft gekregen die krijgt van iedereen applaus.
De wet WMO heeft ook veel veranderd. In dit woongebouw wonen ouderen en sommige hebben zorg en verpleging nodig. Dit wordt niet gecoördineerd dus zie je soms verpleegsters of hulpen langs elkaar heen werken en soms lopen er wel vier zorgpartijen. Deze hebben ook heel weinig tijd en je ziet zo’n zuster dan al werkend op de laptop de trap afrennen. Dit is ook
marktwerking volgens mij. Bij de gemeente ontbreekt de juiste kennis om de Wmo vorm te geven. Dit wordt ook wel ingehuurd en dit is erg duur voor de gemeente.
De bureaucratie is zo groot omdat heel veel gemeenten hun eigen systemen hebben. Wij hebben te maken met de Wmo, elke gemeente en regio heeft zijn eigen systeem, je moet weten waar iemand vandaan komt om iemand goed in het systeem te zetten. Met jeugd is heel erg aan de orde geweest, wij deden veel hulp bij instellingen, dat doen we ook niet meer dus, dan kwam een jongere uit
Lutjebroek, en als wij daar geen contract mee hebben, punt 1 is het een speurtocht waar je je rekening moet indienen en punt 2 zegt de desbetreffende gemeente dan ‘ja, dat mag je niet zomaar doen, want dan hadden wij de door ons gecontracteerde hulpverlener ingezet’. Dus zij mogen dan ook nog zeggen dat ze het niet betalen. Wij hebben dus ook een aantal dingen niet betaald gekregen. Wij kunnen niet op voorhand bij elke jongere de gemeente bellen om te vragen of ze gaan betalen. Wat er nu gebeurt met de jongeren weet ik eigenlijk niet. Als het nodig is, zijn wij er ook gewoon, dan hebben we zorgplicht. Maar je ziet dat het systeem helemaal omgekeerd is en dat is niet zonder risico. Als een jongere zich meldt bij ons en hij heeft echt hulp nodig en komt uit Vlaardingen, dan moeten wij hem helpen. Dan moeten wij daarna op zoek naar waar wij de rekening heen kunnen sturen. Ook in jeugdinstellingen zijn ze hier nu mee bezig.
Sommige personen met een “zorgvraag” zijn lastig ergens onder te brengen. Je kunt dan wel een
“zorgpakket” verkrijgen maar dan voor 1 jaar. Je weet uit ervaring dat zo’n zorgproces mogelijk wel 10 jaar kan duren. Je moet dan toch steeds weer een pakket aanvragen. Zo iets kost veel tijd en energie.
Ik voel me vaak een Louis van Gaal, ben ik nu gek of zijn jullie het allemaal? Waar ik last van heb als bestuurder is een Zorginstituut Nederland, een inspectie (die valt dan nog mee), een NZA, Autoriteit Financiële Markten, Autoriteit Persoonsgegevens, stafafdeling van een verzekeraar, een inkoop team van een gemeente, er zijn 20.000 academici en post academici die allemaal door geleerd hebben voor economie, rechten, bestuurskunde, politicologie, sociologie, die gaan de zorg vertellen hoe ze zorg moeten verlenen.
Bezuinigingen. Er zitten te veel managementlagen aan de top en dat kost enorm veel geld. Een andere oorzaak is het gecertificeerd zijn dat voor veel bedrijven en instellingen geldt. Om gecertificeerd te worden moet je veel investeren. Veel protocollen en extra handelingen in verslaglegging etc. Dit gaat allemaal ten koste van het eigenlijke werk.
Ze maken overal een protocol voor. Maar een protocol reguleert gedrag niet. Het is een illusie om dat te denken. Maar je wilt niet weten hoeveel protocollen ik moet schrijven. Verplicht, daar word ik op
getoetst. Terwijl ik denk, het gaat over heel iets anders. Hoe we met elkaar omgaan, tolerantie,
verbinden. Je moet je indekken. Natuurlijk; als je een pestprotocol schrijft, ga je erover nadenken, maar dan wil nog niet zeggen dat het pesten dan ook minder wordt. Daar zijn we goed in, schrijven van beleidsstukken en protocollen. Als er wel wat gebeurt, kun je zeggen dat je het op orde had. Angst en indekken. Maar het gaat er om dat je je hoofd en hart gebruikt, en daarnaar handelt.
Als ik zie hoeveel welzijnsorganisaties er allemaal nu in de markt springen, achterkamertjesoplossingen, maar de knowhow missen. Dat begrijp ik ook niet soms. Het is bijna onvermijdelijk dat, omdat die versnippering zich voordoet, er automatisch haast gevraagd wordt om schaalvergroting.
Valkuil daarin wel is, is dat er nu bij een aantal maatschappelijke organisatie mensen in dienst zijn die ook kennis en know how hebben. Ja, en dat zou heel zonde zijn om in sommige gevallen die kwijt te raken.
Vroeger konden wij in eigen kliniek laten opnemen om sociaal maatschappelijke reden, gewoon even versmeerd, even in de kliniek we gaan het huis poetsen en weer terug. Dat is geen doel meer het moet een medische reden hebben. Onze klanten hebben dat niet altijd, als hij meer versmeert, dan gaat hij dood, is dat een medische reden? Nou ja dat is lastig. Het is een
voorwaarde van de
zorgverzekering dat er een medische reden moet zijn, helaas. Dus dat is wel een dingetje. Geen drama maar daarmee loop je soms wat langer te zeulen met een cliënt voordat hij wordt opgenomen.
Ik draai nu al een anderhalf jaar mee in bijeenkomsten, maar er wordt geen beroep op ons gedaan, terwijl ik denk, als je preventief inzet, dan kun je erger voorkomen. En ik vind het jammer dat wij tot op heden nog maar één keer zijn ingezet. Nu preek ik misschien voor eigen parochie, maar we zijn heel laagdrempelig inzetbaar, heel praktisch gericht bij gezinnen met jeugd en vooral dan vanuit het consultatiebureau en de jeugdarts, kunnen we heel direct ingezet worden, en ook snel. Ik vind het vreemd dat er door Voorst geen beroep op ons wordt gedaan. Misschien zijn er andere organisaties, maar we draaien wel steeds mee met de vergaderingen. Maar doordat er geen appèl wordt gedaan op ons beroep, op dit moment, of nauwelijks. Ik begin het ook jammer te vinden dat ik dan die indirecte uren meedraai in de vergaderingen. Ik denk ja, wat levert het ons dan op, al die investeringen….
Organisaties zijn heel veel eilandjes en er wordt alleen voor de organisatie geknokt, eigenlijk iedereen die in het raamwerk zit en iedereen die vanuit zorgverzekeringswet handelt. De hele zorg wordt steeds
commerciëler. Je moet steeds meer klanten hebben met een kleine zorgvraag om financieel voordelig uit te komen. Dus wat je merkt is dat sommige organisaties heel erg voor hun eigen hachje gaan. Dat belemmert heel erg de samenwerking, vind ik jammer. Wij hebben heel veel verschillende disciplines en specialisten. We kunnen dan een specialist van onze eigen organisatie inschakelen, maar dan schakelen we liever een
specialist in die hier lokaal al werkt. Wat maakt het nou uit wie iets oppakt, we zijn allemaal druk, het gaat er om wie er goed in is. Sommige organisaties zijn bang om andere organisaties in te schakelen. Iedereen houdt het binnen de eigen organisatie, want zijn allemaal inkomsten voor de organisatie. Dit is een landelijk probleem, wat meer de organisatie loslaten en wat meer kijken naar het geheel. Je hebt dementie netwerk, wij werken dan met Deventer samen, maar Deventer werkt niet met ons samen, zo voelt het. De
zorgverzekeraar is ook veel op Deventer gericht. Ik vind dat er nog te weinig wordt uitgewisseld tussen gemeenten, wij kunnen ons dan misschien beter richten op Brummen en Lochem, meer vergelijkbare gemeenten als Voorst.
Bij de regionale koers met bovenlokale aanbieders speelt, dat sommigen op omvallen staan, mede doordat de grip bij vele partijen verdwenen is. Een situatie die feitelijk niet mag ontstaan, want een kind in nood heeft wel zorg nodig, bijvoorbeeld door plaatsing in een inrichting. De huidige situatie is markt gestuurd. Er komt nu ook nieuwe regelgeving waar de GGZ mee te maken krijgt. Daarbij zal het gaan om de mogelijkheden die commerciële bedrijven kunnen bieden. Een probleem dat al te voorzien valt, is dat specialismen hun koers uitzetten op basis van hoe slecht iemand eraan toe is. De patiënt die nog niet slecht genoeg is, blijft verstoken van hulp. Deze aanpak blijkt bijvoorbeeld ook al uit de aanpak bij de nachtopvang van het Leger des Heils. De doelgroep daar moet aan de eisen voldoen. Of anders is vertrekken of niet binnenkomen het lot. Zij zijn dan aangewezen op familie of bekenden, maar dat kan ook niet verantwoord zijn. De systemen die er zijn, zijn echter nog niet op dit soort ontwikkelingen afgestemd. Zichtbare en actuele scenario’s die ook voorkomen, leiden tot een aanpak waarbij het heel nauw steekt. De uitvoering is stipt, en er zijn veel administratieve verplichtingen. Stiptheid, veel administratie en
obstakels. De keerzijde is dat er toch altijd weer hulp nodig zal zijn.
Ik zie vooral de ontwikkelingen in zorg- en hulpverlening als bijzonder problematisch. Hoewel de wil van de cliënt wet is, luisteren zorg-/hulpverleners niet naar de cliënt. En dat terwijl mensen denken dat de zorg geborgd is. Niets is minder waar. Bovendien verschuilen zorg-/hulpverleners zich achter wettelijke of andere zaken. Ik kom dit overal tegen. Ik vind de jeugdzorg arrogant. Het gaat alleen maar om macht. Alles moet in hokjes, alles moet oplossingsgericht, terwijl 90% te maken heeft met het bewustzijn van cliënten. Dat snappen we als mensen niet. Je mag er zijn. Je hebt er te zijn, precies zoals je er bent.
Er zat laatst iemand op de camping en die is angstig en aan de verdovende middelen, alcohol en moet eigenlijk van de camping af. Hij heeft dan geen verblijfplaats en die heeft eigenlijk helemaal niemand meer en is angstig. Volgens mij ook niet alleen
psychotisch maar echt een angstprobleem. En dan zegt de crisisdienst dat ze dat al langer heeft en of ze een eind aan haar leven gaat maken. Zo niet dan is het geen crisis en kan het wel daar en daar. Dus dan moet het bij de bemoeizorg en dan duurt het heel lang voordat ze op de lijst komt. En de huisarts zegt dan:
Waarom moeten we zo lang met die vrouw, want ze belt steeds met de huisartsenpost dat ze een hartaanval heeft. Dus ze zijn al zo vaak naar haar toe gegaan. Dus de wachttijden zijn gewoon heel erg lang. Iedereen denkt vanuit zijn eigen hokje. Dat is een beetje mijn idee. En niemand gaat er een beetje buiten. Dat was ook zo een verhaal waarbij je iemand bij drie verschillende organisaties opgeeft, die alle drie zeggen dat het niet bij hen past.
Als je geld genoeg hebt dan neem je een particuliere psychiater of dan ga je zelf een psycholoog zoeken, maar het zijn vaak lage sociale klassen. En dat is echt een probleem. En dat vindt niemand kennelijk aantrekkelijk om daar mee te werken.
Maar dat slagvaardig zijn, dat je snelle beschikkingen hebt en dat je iemand vanuit de hulpverlening ook in kan roepen. Kom ook nu, want dat is wel preventie want op het moment dat het uit de hand gelopen, dat je dan binnen twee dagen met elkaar om de tafel kan gaan zitten. En met de gezinscoaches lukt dit maar met de hulpverlening lukt het gewoon niet altijd en zeker niet met een grote instelling. Die hulpverlening komt gewoon niet. Die kleine particuliere bureaus die kunnen vaak aanwezig zijn maar die grote instellingen ja die gaan gewoon, nou er moet heel wat aan de hand zijn wil je ze echt aan tafel krijgen en dan ook nog eens snel.
Iedereen is zijn plek aan het veroveren. Hieraan is het knellende dat daardoor mensen tussen de wal en het schip belanden. Er zijn zoveel organisaties die met iets bezig zijn. Dat het niet meer helder is voor mensen. Ze weten niet waar ze moeten zijn en haken dan af. En wanneer ze dan eindelijk in beeld komen kan de problematiek steeds groter worden. En er zijn nu zoveel aanbieders omdat we allemaal proberen te overleven. Organisaties zijn breder gaan kijken. Het is niet meer zo vanzelfsprekend dat ze naar ons komen. Want er zijn genoeg anderen.
Daarnaast zie je dat veel organisaties te veel tijd en energie aan zichzelf besteden. Met name eigen positie, financieel en eigen positie.
Er is geen eenduidige oorzaak. Je moet zes dingen tegelijkertijd aanpakken wil je dat het werkt.
Belangrijkste oorzaak is dan de huidige wetgeving. Eigenlijk zou je alle wetgeving en financiering opzij moeten zetten en dat je blanco een nieuw stelsel gaat opzetten. Je hebt de drie wetgevingen. Op een gegeven moment ging de Zorgverzekeringswet zich ontwikkelen, bleven de Wmo en Wlz achter. Toen ging de Wmo ontwikkelen en de ZVW maar bleef de Wlz weer achter. Je kreeg scheefgroei.
Bijvoorbeeld: Als iemand thuiszorg nodig heeft, mag ik dat indiceren voor 20uur. Dat is heel veel. Maar als iemand Wlz nodig heeft, dan ben je beperkt in uren, terwijl ze eigenlijk 24uurs zorg nodig hebben.
En mensen moeten een eigen bijdrage betalen. Dus ze krijgen minder uren zorg, moeten betalen en bij de ZVW is alles gratis en de wijkverpleegkundigen bepalen welke zorg nodig is. Dus mensen willen ook thuis blijven dan. En dan heb je ook nog tachtig verschillende zorgverzekeraars met allemaal
verschillende regels. Eén oplossing is de wetgeving en regelgeving aanpassen. Belangrijkste op gemeenschapsniveau is de mensen in beeld krijgen. Want dan kunnen de mensen die er verstand van hebben wel zorgen dat het qua financiën en regelgeving goed komt.
In de zorg schort het aan afstemming en
samenwerking
Wat ik zo belangrijk zou vinden dat als een mens in de problemen komt dat dan aan één persoon gekoppeld wordt. En dat die persoon alle problemen zoals woonzorg of opvoeding van zijn kinderen, of ook de administratie regelt. Nu hebben ze vier of vijf hulpverleners die niet met elkaar samenwerken en communiceren.
Het meest knellende en problematische is dat er wel hulp is, maar deze werken niet samen.
Er zou één regisseur moeten zijn, maar dat is nu niet het geval. Soms werken ze elkaar zelfs tegen, bijten ze elkaar, bijvoorbeeld werk versus dagbesteding.
Er mislukken dingen. Als je samen zou werken heb je een wat grotere kans dat het goed gaat. Vooral in veranderingsprocessen. Dan kun je niet zeggen dit was goed, dat moeten we volgende keer weer precies zo doen.
Waar de crux zit, is vooral de afstemming en zaken die je met z'n vieren kan bedenken, en een plan van aanpak bedenken/opstellen, maar je hebt ook te maken bijvoorbeeld met wachtlijsten, met derden, met de structuren zelf, de organisaties.
Maar ook een oorzaak is dat er toch teveel op die eilandjes wordt gewerkt met beperkte kennis. Het geldt over en weer, he. Ik denk dat mensen bij de organisatie waar ik werk weinig kennis hadden van de Wmo bijvoorbeeld, van participatie. Dus daar mag nog veel meer verbinding plaatsvinden. Dan ga je kennis delen dan ga je het dus beter doen. De gemeente is zo’n eilandje.
Als het gaat over het aantal maatschappelijke organisaties die denk ik ondanks dat ze vaak in de sector zorg & welzijn zitten, ja die hebben dat nog niet echt door. Hoe ze dus samen tot beleid kunnen komen en hoe ze dus samen met mensen dingen op kunnen pakken. Hoe ze ook samen, ja samen is denk ik wel het toverwoord om dingen voor elkaar te krijgen.
Jeugdzorg is ook een ding. Het gaat niet zo goed heb ik de indruk. Waar dat door komt, heb ik niet genoeg zicht op. Ik denk dat teveel jonge mensen in de knel zitten die geen hulp krijgen en wel hulp nodig hebben. Dat denk ik. Ik denk door bezuinigingen in de jeugdzorg en te veel mensen die betrokken zijn. Er moet eigenlijk een persoon over gaan, niet Jantje, Pietje en Klaasje, dat werkt allemaal langs elkaar heen.
Probleem lijkt nog steeds gebrekkige samenwerking van instellingen in de zorg en ook binnen Wmo is er sprake van een zoektocht.
Specialisten hebben een half jaar geleden aangekondigd dat er eigenlijk 1400 verrichtingen zijn die zinloos zijn. Kom daar dan maar mee op de proppen want zij weten zelf dondersgoed wat geen zoden aan de dijk zet of wat eigenlijk dweilen met de kraan open is. Maar omdat zij een verdienmodel hebben en dat is verrichtingen doen en dat kost ons allemaal geld. In zo’n systeem zitten we en dat moet eens flink spaak lopen. Dat doet de minister met macroakkoorden: vanuit de huisarts mag het 2,5 % groeien en de ziekenhuizen 1,5%. Waardoor je er dus een deksel erop legt. In feite hebben we weer het oude budgetteringssysteem weer terug alleen niet op microniveau maar op macroniveau. Vraaggeleide zorg bestaat niet. Want het systeem is bedacht om
vraagsturing te hebben maar die vragen zijn oneindig want iedereen wil minimaal honderd jaar worden of honderdtwintig worden.
Dus er is in principe een oneindige zorgvraag naarmate diagnostische en behandelmethoden toenemen, stijgt de zorgvraag zienderogen. Als er meer kan met je huis of met je auto dan wil je ook meer. Vroeger had niemand lichtmetalen velgen. Nu zit het er gewoon standaard op. Cruise control en airco was allemaal extra. Zo is het met de zorg ook.
Er zijn geen goede samenwerkingsafspraken en bekendheid van werkwijze die van elkaar over genomen kunnen worden. De zorg die eerder geboden werd door de psychiatrie kon voorheen altijd blijven. De ziektekostenverzekering heeft besloten dat deze zorg te duur is en het terug moet naar de eerstelijnshulpverlening. Nog weer een extra lijntje: wanneer er weer een terug verwijzing plaatsvindt:
als iemand van de eerste lijn naar de tweede lijn moet of andersom moet dit altijd via de huisarts. Dit is een grote bureaucratie. En dat moet via de patiënt eerst via de huisarts. Dat kost veel geld en tijd.
Twee problemen: verwijzingen van en naar hulpverlening altijd via de huisarts. De chronische zorg: het grootste probleem is tijd voor alle betrokkenen. Nieuwe lijnen die uitgezet zijn door de
ziektekostenverzekering/ bezuinigingen.
Hier moet alles ingedekt zijn. Ik zie ook als een van de oorzaken, dat mensen uit verbinding gaan in hun werk. Daar heb ik zelf ook last van. Zoveel afvinklijstjes waar je aan moet voldoen. De cliënten steeds minder gezien worden. Amerikaanse toestanden, er moet jou niets te verwijten zijn. Soort bouwwerk van allerlei verzekeringsregels, waardoor het hart eruit is gehaald. Allemaal vanuit angst, hokjes en regeltjes maken. Ik ken ziekenverzorgers, wijkverpleegkundigen, echt van die zorgelijke liefdevolle mensen, die moeten allerlei dingen gaan doen, die vinden het niet meer leuk. Die gaan uit verbinding, terwijl ze het allemaal vanuit bezieling doen met mooie motivaties. Mensen trekken het niet meer. Dan denk ik jeminee, het is een soort verzakelijking. Het hart is eruit.
Je krijgt een verdubbeling van de kosten. Vervolgens willen we er wel inzicht hebben, dus behandelaar wil jij a.u.b. goed documenteren en registreren. Dat kost tijd, gaan de kosten nog eens 10% omhoog.
By the way, behandelaren doen dat niet goed en mijn declaratie is er wel van afhankelijk. Dus wat doe ik, ik ga die behandelaar controleren. Ik herstel de fouten, corrigeren. Vervolgens gaan we factureren.
Vervolgens diegene die dat krijgt, gaat dat controleren, die stuit op foutjes, die gaat dat corrigeren.
Vervolgens gaat het naar de accountant. Accountants zijn daarvoor aansprakelijk, dus wat gaat die accountant doen, die accountants gaan ingrijpender controleren. Maar kan die accountant ervan uit gaan dat alle partners dat goed doen. Dus die stelt een intern audit cyclus op. Dus dan zijn de interne controles geweest, maar dan moet voordat je de jaarrekening wordt opgesteld eerst naar de interne auditting commissie. Dat geldt overigens ook voor mijn accountant. Maar weet de minister nou dat het goed gecontroleerd is. Nee. Dus de NZA gaat de accountant controleren of dat die dat wel goed gedaan heeft.
Een ander probleem is dat wij een tekort hebben aan behandelaren, dat is een landelijk iets binnen de GGZ. Het vinden van goede GGZ psychologen, klinisch psychologen, psychiaters, verpleegkundigen en verslavingsartsen is een crime. Het komt door krapte, heel veel mensen beginnen voor zichzelf dus we moeten ze inhuren en dat is duur. Want we moeten ze wel in dienst nemen anders krijgen we onze dbc’s niet gedeclareerd. Psychiaters schijnen zichzelf in de schaarste te houden of hoe zeg je dat, de opleidingsplekken zijn beperkt. Zijn gewoon lastig te vinden en zij kunnen van alles vragen, maar houden wij ons wel aan de cao’s. Dus wij bieden gewoon conform salaris. Maar dan zijn ze lastig te vinden. Nou moet ik zeggen dat wij wat meer hooggespecialiseerde zorg leveren. En dat wijkt niet heel veel, maar onze zorgverzekeraars schalen dat heel erg op. Bijvoorbeeld de maatschappelijk werker was eerder eindverantwoordelijk als er maar ergens een psychiater in het pand liep. Nu moet de psychiater de behandelaar zijn en de eindverantwoordelijke. En de maatschappelijk werker doet nog wel wat. Dus de caseload van de psychiater is van 30 naar 100 of 300. Daar wordt de zorg ook wel wat onbetaalbaarder door, maar we zien dat de zorgverzekeraar dat heel erg aan het oppushen is. Bizar, he?! Dus we hebben nu in Apeldoorn twee psychiaters werken, een klinisch psycholoog werken, twee verslavingsartsen. En vroeger was dat een psychiater en een verslavingsarts. Tot een jaar of acht geleden. Ik denk dat het goed is dat we de zorg zo serieus nemen dat we er hooggeschoold personeel aan koppelen.
Dus de echte effecten van marktwerking, ik denk dat mensen niet goed in de gaten hebben hoe groot die gaan worden. Dat straks de verzekeraar gaat zeggen, die behandeling vergoed ik niet, dat kost me teveel, mijn aandeelhouders accepteren dat niet. Dat kun je niet voorstellen, dat je nu geen bepaald type kankerbehandeling mag uitvoeren. We zien al een beetje bij de pillen, bijvoorbeeld rondom de taaislijmvliespillen. Je kunt dramatisch doen over de kosten van die pillen, maar we verspijkeren tegenwoordig een veelvoud aan
nutteloze administratie.
Er is echt veel getouwtrek over het geld. Want iedereen zegt, wie gaat dat dan betalen. Want iedereen zegt, we hebben het budget er niet voor. En onderkennen dat het probleem zo groot is. Dat het echt er is.
Hoe belangrijk vind je het? Want zijn het maar twee cliënten en regel je daar iets voor om te voorkomen dat de problemen worden vergroot?
Of wacht je tot het er honderd zijn en ga je dan van alles regelen. En dat is wel een beetje de tendens, dat we wachten totdat het een probleem wordt en dan gaan we het aanpakken.
De toegankelijkheid en gemakkelijkheid om hulp te krijgen is het meest knellende. Om maar eens een voorbeeld te noemen, in Terwolde spreek ik al jaren een mevrouw die eenzaam is. Ze zou eigenlijk heel graag een maatje willen of ergens heen gaan. Ze is niet depressief dus ze komt niet in de
dagbehandeling. Ze valt ook niet in de dagopvang. Ze valt overal tussen en uiteindelijk zit ik jaren met die vrouw te lobbyen dat ik denk van waarom kan zij geen gebruik maken van voorzieningen? Dat is het grootste probleem. Dat je vaak geen gebruik kunt maken van voorzieningen, omdat ze niet valt in het hokje van dit en dat.
Het is toch van je reinste kolder dat jij wel mag kiezen welke kleur tegels je in je keuken wil hebben en mensen met een beperking niet. Die moeten het doen met standaard wit. Terwijl hij of zij zelf graag ook wel rood wil. En jij mag dat om dat jij de vrijheid hebt. De tegel die jij wilt kost 26 euro en die witte 25.
Dus dat is dan de prijs die mensen met een beperking moeten betalen. Iemand met een beperking krijgt een nieuwe aangepaste keuken dan speelt dat het wettelijk is voorgeschreven dat een tegel altijd maar een bepaald bedrag moet kosten.
En bij veel gemeenten de financiële prikkel. Die ik vaak pervers vind, het moet goedkoper. Dat is ook heel lastig voor wijkteams. Dat ze dan, ‘nee’ moeten verkopen want dat biedt onze gemeente niet aan.
Dit [red: ter discussie stellen van behandeling van nieuwe verslaafden] komt door de verkokering. De zorgverzekeraar wordt geadviseerd door een instituut die kijkt naar wat staat er in de diagnose catalogus. Laat dat de dokters bepalen. Hoezo gaan financiers zich bezig houden met de diagnose catalogus. Want die diagnose catalogus loopt altijd achter de feiten aan. Als gameverslaving echt een psychiatrische stoornis is, dan komt het pas over 15 jaar in een nieuwe DSM te staan. Gaan we dat de komende 15 jaar niet behandelen? Gameverslaving staat niet als gameverslaving maar als
impulsstoornis in de DSM catalogus dus het kan zomaar zijn dat iemand denkt ‘oh dat is geen verzekerde zorg, dus daar hoef ik niet voor te betalen’. Klinkt als daar hoef ik niet voor te betalen, bekende discussie. Voor je het weet wordt het geschrapt, dan is de cirkel rond. Dat is dat verkokerde kijken, je kijkt niet naar het perspectief van verslaving, je kijkt niet vanuit het perspectief van een verslavingscarrière met een dure term disease management.
1 gezin, 1 plan uitvoeren is vrij lastig. Integraal werken is lastig. De zorgpartijen specialiseren juist, want wat bied je aan? De aanbestedingen, raamovereenkomsten en beschikkingen werken dat in de hand. Dat komt door marktwerking en decentralisaties. Maar ik weet niet waarom gemeenten dit op deze manier vorm geven. Misschien wil de gemeente het beheersbaar houden met korte contracten. Het is op het moment veel hap-snap werk. Er ontstaat geen hulpverlenersrelatie, vertrouwensband. Er is weinig continuïteit.
Zorgverleners pakken niet een heel gezin mee. Er zijn langere wachtlijsten en een hoge werkdruk.
De samenwerking tussen de verschillende instellingen is nog niet altijd zoals het zou moeten, het instellingsbelang staat nog te vaak voorop (financieel oormerk is gekoppeld aan de kerntaken van je instelling). Bijvoorbeeld: Een jongere wordt op cannabisgebruik op school wordt betrapt. Er bleek een bij- probleem te zijn. Er zijn problemen bij hem thuis. Bij doorverwijzing lopen we vaak tegen privacyregels en armoede aan. Bij geen kerntaak en doorverwijzing wil je soms graag mee naar het eerste gesprek bij een volgende instelling omdat je de 1e vertrouwenspersoon bent. Het is dan moeilijk mee te mogen gaan vanuit je eigen instelling. Dit geldt waarschijnlijk ook voor vele andere instellingen. Het doel moet zijn dat instellingen elkaar tijdig weten te vinden.
Hulpverleners zijn heel goed om dingen zo vorm te geven dat ze er zelf vooral baat bij hebben. Hun baan wordt daarmee belangrijk en hun werkgelegenheid groeit. Het is beschamend om te zien dat er steeds meer organisaties en structuren worden opgetuigd voor hetzelfde probleem. De overhead wordt hiermee steeds groter. Meer dan de helft gaat op aan organisaties en hulpverlening en de minderheid is slechts beschikbaar voor het daadwerkelijke probleem. Belangrijkste is de doorgeschoten marktwerking en individualisering. Een groot deel van de samenleving heeft nog steeds de zorg en aandacht nodig van de overheid. De overheid zou weer meer sturend moeten zijn.
Een voorbeeld van de valkuilen wat ik bij een aantal organisaties mis is dat zij het gesprek voeren in het kader van hun eigen organisatie. Om hun eigen organisatie in stand te houden. In mijn ogen moeten deze organisaties, die hebben een bepaalde omvang maar daar moeten de discussies niet over gaan. De discussies moeten gaan over de inhoud.
En je gaat ook geen tv kopen als je eigenlijk een radio wilt hebben. Dus mensen bepalen voor zichzelf eerst wil ik een tv of een radio en dan kopen ze een radio. Maar mensen gaan dan niet een tv kopen en dan de tv aanzetten en naar de radio luisteren. Dat doen ze in de zorg wel, dit kan ik krijgen dan neem ik dat maar. Dan moet je eens kijken hoeveel orthopedische schoenen in de kast verdwijnen of incontinentiemateriaal in de kasten verdwijnen. Op het moment dat ze het zelf hadden moeten betalen, ik had ze zesduizend euro gegeven, dat is je zorgbudget. Dan dachten ze, weet je wat dan kan ik met dat ene pak als ik zuinig ben, het hele jaar wel doen dan hoef ik de rest niet te hebben, dat scheelt weer vijfhonderd euro kan ik daar weer lekker van naar de Efteling. Moet je eens kijken hoe creatief mensen dan worden. Maar omdat het allemaal vergoed wordt dan heb je zogenaamd moral hazard, daarom gieren die zorgposten dan gigantisch uit de hand.
In Deventer hebben ze voor vijfduizend euro een gezin uit elkaar getrokken en honderdduizend euro aan kosten veroorzaakt. Een man kon het nog net redden met twee zwakzinnige kinderen en een zwakzinnige vrouw. Die man kon het nog net rooien en blijven werken. Maar op een gegeven moment kwam hij vijfduizend euro per jaar te kort. En die vrouw had al een WLZ indicatie en die kinderen een beschermd wonen indicatie. Nou die man die kon het niet rond breien en kreeg hij schulden, op schulden op schulden en op een gegeven moment is die vrouw opgenomen voor vijfenzeventig duizend euro en die kinderen hebben ze ook onder toezicht gesteld voor vijfentwintig duizend euro. Nee, omdat we vijfduizend probeerden uit te sparen is er nu gewoon maatschappelijk honderdduizend euro aan kosten gemaakt, of nog meer.
Je ziet ook dat aanbieders meer inzetten op jeugd, omdat daar meer valt te verdienen. Het draait om het geld bij de beschikking. Als de zorgpartij zolang nodig denkt te hebben voor het traject en het is eerder klaar zullen ze dat niet altijd aangeven. Ik denk dat de zorg daarom hogere kosten maakt dan nodig is.
De ontwikkelingen rondom het (taxi-) vervoer vind ik ook zorgelijk. De taxichauffeurs van een taxibedrijf rijden ‘op tijd, binnen een tijdschema’, en geven geen begeleiding. De regiotaxi functioneert niet. Dit roept spanning op bij de cliënten en de begeleiders. Het roept ook ongewenst gedrag op als je zit te wachten op een bus die niet komt. Cliënten worden prikkelbaar en soms agressief. Als vrijwilliger heb ik vaak meegemaakt dat de regiotaxi helemaal niet kwam en dat ik zelf mensen terug naar huis of
leefgroep moest brengen. Dan ben je zo een uur extra kwijt en je hebt al een uur staan wachten. De chauffeurs zijn dan weer niet altijd voorbereid en/of opgeleid om met bijzondere doelgroepen om te gaan en kunnen die extra irritatie dan helemaal niet handelen. De oorzaken van de slecht
functionerende regiotaxi hebben te maken met de marktwerking. Door de aanbestedingen wisselt het eens per 2 of 3 jaar en gaat alles weer op de schop. Ook zijn er al bedrijven failliet gegaan die een aanbesteding hebben gedaan en te laag hebben ingeschreven.
In plaats van naar de huisarts die doorgaat sturen naar een maag-darm-leverspecialist. Die zegt nou meneer de enige effectieve methode die ik heb is een maagverkleining. Dan zijn we bij een probleem dat eigenlijk heel makkelijk te pakken is met wat coördinatie in de wijk of in de buurt, maar omdat we onmachtig zijn, zijn we het zorgcircuit ingegaan. En die huisarts die kan alleen maar kiezen tussen driehonderd diagnoses en verwijzingen en die zegt nou, ga nou maar naar de specialist. Nou en die man denkt he, wat kan ik doen. O, ik kan een
maagverkleining, maagbandje, nou dan doe ik een maagverkleining en dat levert me dan ook nog eens € 10.000 op.
En zo zijn we, even gechargeerd, maar we zijn dus al onze problemen aan het medicaliseren en daar moeten we gewoon vanaf. En gezondheid is niet te koop, daar moet je wat voor doen.
Dat is ook het zorgsysteem, niet niet behandelen want daar krijgt hij geen geld voor als hij die chemo geeft dan kan hij weer duizend euro voor declareren. En dat is de wereld waar we in terecht gekomen zijn. Vind je het dan gek dat 14% van het nationaal inkomen naar zorg gaat.
Wat ons vak betreft, waar wij veel mee te maken krijgen is dat hoewel mensen verzekerd zijn voor fysiotherapie, zij toch niet verzekerd zijn voor fysio. Ik bedoel daarmee dat fysiotherapie soms vanuit de aanvullende verzekering wordt betaald, soms voor 5 of 7 behandelingen afgesloten, bijna altijd te weinig in elk geval. Je hebt vaak 20 behandelingen nodig na een gemiddelde operatie van bijvoorbeeld knie of schouder. Je moet dan vaak langdurig revalideren. Heel vervelend is dat de eerste 20 fysiotherapiebehandelingen niet onder het basispakket vallen. Mensen moeten dan zelf kosten maken, die voor hen onvoorzien waren. Ze moeten dus zelf behoorlijk bijleggen. De eerste 20 betaal je zelf tenzij je aanvullende pakket hebt. Wat toeneemt, is dat vroeger na 9 behandelingen fysiotherapie vergoed werd, nu dus na 20
behandelingen pas, dus dat is wel een groot gat. We proberen wel steeds meer zorg in de basisverzekering te krijgen. Denk aan reuma. Niet iedereen heeft daarbij fysio nodig, maar een aantal wel. Redenatie om het niet op te nemen in het basispakket is dat het niet hele dure zorg is, het is niet-niet verzekerbare zorg, dat is een overweging waarom het niet in het basispakket komt. Dan hebben we het nog niet eens over preventie. De gemeentepolis is al prachtig, mensen moeten dan wel bewogen worden om dit pakket te nemen. En er moet wel geld voor zijn. Mensen die de meeste zorg nodig hebben, zijn vaak de sociaal zwakkeren, ouderen. Systeem is krom eigenlijk.
Als je alleen al de eerste 20 behandelingen zou vergoeden, als dit zou vallen onder de basiszorg, dan zou er veel beter gaan. Draai het dus om. Zorg moet verzekerbaar en betaalbaar blijven.
Ook als het gaat om maaltijdvoorziening en dergelijke. Ouderen moeten ook steeds meer betalen. Ik ben er al op voorbereid dat ik 80 ben dat ik heel veel moet betalen. Ik zorg dat ik alles op orde heb. De ouderen die we nu hebben zijn er helemaal niet op voorbereid. Die hebben bijvoorbeeld alleen AOW en dan is het best moeilijk om rond te komen in deze tijd. Wondmaterialen bijvoorbeeld, niet alles valt meer onder de verzekering en wordt vergoed.
Daardoor kunnen ze zelf niet even de huishoudelijke hulp betalen.
Een zorgstelsel gebaseerd op wanvertrouwen en verantwoording creëert
vergaande bureaucratisering
Ik denk dat uitwisseling nog wel beter neergezet kan worden. En dat signalen eerder afgegeven kunnen worden. En onbekendheid denk ik zeker ook, dat kan echt nog wel veel beter worden. Ook bij professionals als huisartsen bijvoorbeeld en POH-ers en dan ook wel professionals als huishoudelijke hulpen, die signaleren natuurlijk ook heel veel. En dan krijgen we eigenlijk niet of nauwelijks melding van de huishoudelijke hulpen bij het MNV.
Die komen wel met een melding als de indicatie afloopt maar die kijken niet echt breder. Als wij op huisbezoek komen, kijken we veel breder en kun je meer voor klanten betekenen.
Thuiszorg zou oren en ogen moeten zijn hiervoor maar is een (te) gesloten organisatie. Ik krijg als dorpscontactpersoon geen meldingen door van thuiszorg (Trimenzo) als ik vragen stel voor belanghebbenden. Bijvoorbeeld bij het organiseren van kerstdiner voor inwoners krijg ik geen reactie van Trimenzo. Bijvoorbeeld wel van de Beele.
Ik heb als dorpscontactpersoon iets te bieden maar dan heb ik input nodig van mensen die de kennis hebben bijvoorbeeld Trimenzo, welzijnsorganisaties en dergelijke. Die input krijg ik moeilijk. Thuiszorg kent de mensen wel maar zien het belang niet, hebben geen tijd of stellen geen prioriteiten. Ze laten het liggen waardoor mensen vergeten worden.
Mensen met indicatie is een plan voor, maar mensen die zomaar binnen komen lopen die krijgen geen aparte begeleiding. Ik kan wel een gedeelte ondersteunen, maar geen heel traject met hen gaan beginnen. Iemand die het eigenlijk ook niet helemaal wil maar wel de behoefte heeft…het is een te groot verschil. Het is of ze moeten zich ergens melden en dan wordt er een groot iets opgezet, een traject, tenminste voor die mensen voelt dat als een groot traject, en er gaan dan allerlei mensen met mij bemoeien, ook als het om iets kleins gaat. Ik heb even behoefte aan om ergens een praatje te kunnen maken, of een luisterend oor, of ik heb wat hulp thuis nodig, en dan is dit weer net te weinig. Ik kan dan net te weinig bieden. Ik denk dat daar momenteel een gat in zit.
Als je mensen langer thuis willen laten wonen loop je tegen regelgeving die haaks tegen over elkaar staat. Of bijvoorbeeld een van die regels is iemand die blijft thuis wonen en heeft heel veel zorg nodig, en die valt eigenlijk formeel onder de Wet Langdurige Zorg, dan krijgt hij vandaaruit minder hulp dan als hij onder de wet Wmo zou vallen. Dus zo kom je op regeltjes uit, dus dat vraagt nogal wat van je creativiteit. De wetgever moet zijn mentaliteit veranderen. Ze moeten anders kijken naar dingen.
Jongeren die uitstromen uit de jeugdzorg komen
in de problemen
Tevens de kloof tussen jeugd en Wmo. Op het moment dat iemand bij Jeugdzorg in beeld is en overgaat naar Wmo, vallen sommige dingen soms weg. Dan kom je in de valkuil dat je soms weer opnieuw mag beginnen. Dat is lastig voor de cliënt.
Ik maak mij zorgen over de toekomst van de 18+ ers die vanuit de jeugdzorg uitstromen naar zelfstandigheid. De beschermde (werk) omgeving valt weg. Vanaf 18 jaar is er geen vervolgzorg. Te veel kiezen voor een eigen zelfstandigheid, die zij veelal niet aankunnen.
Het gevolg hiervan is: criminaliteit, zwerven, schulden, rondhangen, overlast omgeving. Het gevolg hiervan kan zijn dat mensen
bijvoorbeeld geen adres hebben en dus geen uitkering ontvangen. Er is geen goed alternatief binnen de bestaande begeleidings- en
hulpverlenings-structuren.
Een ander punt is de harde grens van 18 jaar: de volwassenzorg. Met het bereiken van het 18de jaar vervallen voogdij- en
reclasseringsmaatregelen. Jeugdzorg stopt. Maar het is niet altijd klaar ook al denkt de leerling dat hij vogelvrij is: met name de LVB-doelgroep (daar zijn er 110 van in de Beele) denkt alles te kunnen en hebben een zgn. ‘verlate pubertijd’. En dat ze pas opgedroogd zijn rond het 25ste tot 27ste jaar en eigenlijk begeleidingsbehoeftig zijn tot die leeftijd. Maar dat kan dus niet vanwege de wettelijke volwassenheid met 18. Ze gaan dan weg. Zijn klaar met bemoeienissen vanuit zorg en onderwijs. Dat is te snappen. Maar de zorg blijft.
Ik denk dat het verder belangrijk is om jeugd al goed in verbinding te laten zien met de Wmo, als het gaat over de fase 18-23 jaar. Daarin zien we bureaucratisch dat het echt afgebakend is, vanaf 18 jaar, terwijl heel veel kinderen nog met 18 jaar niet in staat zijn om zich vanuit een beperkt zelfredzaamheid een zelfstandig leven op te bouwen.
