Deel XVIII No. 3, Mei 1953 149
Modern Ionosphere Sounding Equipment of the Netherlands P.T.T.
by P. L. M. van Berkel
1 )R eport of a session held at T he H ague, Febr. 4, 1953.
S U M M A R Y
A d escrip tio n is given o f a P an o ram ic Io n o sp h eric R eco rd er. T he fre q u en cy ran g e covers 1 — 20 M c/s., the o u tp u t p e a k p o w e r being a p p ro x im ately 1 k W . T he pulse rep etitio n freq u en cy is d eriv ed from the 50 c/s p o w e r line w ith the pulse length ad ju sta b le from 50 — 100/^ sec.
T he freq u en cy -sw eep is m ade in 10 or 20 sec. as d esired. P h o to g rap h ic reco rd in g tak es place on 16 mm film, f o r v isual o b serv atio n the in stru m e n t is eq u ip p ed w ith a m onitor. T he com plete re c o rd e r co n tain s 21 tubes, 2 cath o d e ra y tu b es an d 4 sm all stab ilisers.
Introduction.
In o rd e r to obtain d a ta of the reflection height of the iono
sphere a pulse te s t method is commonly used. M easuring the time interval b e tw e e n transm itting a pulse in a vertical direc
tion and the reception of the same pulse leads immediately to a virtual reflection height for the considered frequency. So it is clear th a t three instrum ents are essential in ionospheric sounding: a transm itter, a receiver and an indicator th a t gives the time delay and thus the reflection height.
The frequency range, covered b y the transm itter, should give practically all d a t a for short w ave communication practice. A C .C .I.R . recommendation has fixed this range a t 1 — 20 M c/s. 1) In the same recom m endation the pulse p o w e r and the pulse repetition frequency are put a t 1 k W and 50 c/s.
The receiver should follow the tra n sm itte r a t w h a te v e r frequency the la tte r is tuned. Although in the p a s t mechanical means w ere sometimes applied for this purpose, an electronic coupling has proved to give the most reliable circuits and the highest sw eep speed for the frequency sweep.
x) C e n tra l L a b o ra to ry ; N e th e rla n d s P o stal and T elecom m unications S e r
vices, T h e H ag u e, H o llan d .
150 P. L. M. van Berkel The sw eep speed is limited b y several factors. W h e n the receiver is tuned a t the tra n s m itte r frequency and this frequency is changing in the time interval for the pulse going to the ionosphere an d returning, the receiver will be detuned at the time of arriv al of the pulse. A second factor is the num ber of pulses t h a t is available for a record. W i t h a sw eep speed of sa y 1 sec., 50 pulses are tran sm itted only, giving as m any measuring points to construct a record from. If the sw eep lasts 10 minutes a num ber of 30,000 d a ta is p resen t for the purpose.
I t will be clear t h a t the first num ber is too small and the la tte r too large. So an optimum is to be found som ewhere b etw een 1 sec. and 10 min., d ep en d en t upon the complexity of the stru ctu re of the ionosphere, the presence of noise and in
terference and the linearity of the frequency scale. A lo garith
mic frequency scale, for example, will require a low er speed th a n a linear one.
In practice a sw eep speed of 10 sec. has proved to suffice for a r a th e r linear scale and a speed of 20 sec. for a logarithmic scale. E ven w ith this high sw eep speed it happens now and then t h a t ev ery subsequent record differs from the foregoing.
Although a logarithmic scale has certain ad v a n tag e s in the handling of the record 2) and is not difficult to realise either 3), the limitations p u t on the sw eep speed generally do not make it advisable to use such a scale in all situations.
The limitation of the sw eep speed is caused both b y the detuning of the receiver as mentioned above and b y the dif
ficulties th a t arise w ith the autom atic gain control requiring different R C times in different points of the range and, moreover, b y the frequency m arking t h a t will fail a t the highest frequen
cies.
The indicator should show the reflection height of the in
vestigated layers and some indication a b o u t the frequency considered a t the moment of the m easurem ent.
In the p re se n t reco rd er the reflection height of the ionosphere
a p p e ars on the screen of a cathode r a y tube as a function of
frequency. So tw o different sw eeps are required in o rd e r to
describe the complete picture. A vertical sw eep s ta rts sy n
chronously w ith the tra n s m itte r pulse and goes up from the
bottom of the picture. Along this sw eep the reflection height
is plotted. The horizontal sweep, which follows the tra n sm itte r
frequency, is easily realised b y the use of a p o ten tio m eter
th a t is ganged w ith the tuning condenser.
M odern Ionosphere Sounding Equipment of the Neth. P.T .T . 151
Fig. 1.
P h o to g ra p h o f the reco rd er.
152 P. L. M. van Berkel
Fig. 2.
S am ple ol a record.
The block-diagram.
The block-diagram of the recorder, except lor the p o w e r supply, is show n in fig. 3. The h e a rt of the re co rd e r is the common oscillator, variable from 26 — 45 M c/s. B y mixing the output of this oscillator w ith the output of a 25 M c/s oscil
lato r a frequency band covering 1—20 M c/s. can be obtained, a fte r suppressing the 25 M c/s. carrie r and the higher sideband.
W h e n one of the oscillators is pulse modulated, the 1—20 Mc/s.
frequency b a n d will be pulse modulated too. M o dulation of the 25 M c/s. fixed-frequency oscillator gives the simplest cir
cuits. A three stage w ide-band amplifier furnishes the desired o utput p o w e r of 1 k W , the o u tp u t tra n sfo rm er matching a 600 Q symmetrical an ten n a to the 1000 Q asym m etrical o utput of the final stage. The an ten n a is a vertical rhombic specimen as is commonly used for this purpose 4).
W i t h a common a n te n n a for both transmission and reception a s p a rk gap and tw o resistors are to be used in o rd er to p ro te ct the receiver input. If s e p a ra te antennae are available these provisions are not necessary.
The receiver input contains a low -pass filter w ith a cut
off frequency a t 25 M c/s. io r the suppression of signals a t the 1st i.f. A fte r mixing w ith the common oscillator the frequency of 25 M c/s. of the tra n sm itte r oscillator is obtained again. A second frequency-conversion brings the signal to an i.f. of 1.8 M c/s. A t this frequency amplification can be perform ed with simple devices. The display of the signal is realised b y grid modulation of a cathode r a y tube, the horizontal and vertical deflection representing the frequency and the reflection height, respectively. The common oscillator frequency is also mixed w ith the harmonics of a 1 Mc/s. oscillator and the low-frequency b eats t h a t a p p e a r during a frequency sweep, are rectified and used as gates for the height markings. C onsequently, on every multiple of 1 M c/s. a ro w of height markings a p p e a rs on the screen of the cathode r a y tube, thus forming a lattice over the picture, through which the reflection height and the critical frequency of each reflecting la y e r is easily readable.
Time and d ate markings are provided by tw o relay-selectors and a call-counter. A little synchronous m otor makes one r o t a tion in 100 sec. E v e ry rotation a 36-step relay-selector takes a step. So this selector makes its to u r in one hour. A 24-step relay-selector is in the same w a y making its to u r in one day.
M odern Ionosphere Sounding Equipment of the Neth. P.T .T . 153
154 P. L. M. van Berkel
ODIVINO MCJTOB AND DOTENTIOMETED FOC HODIZONTAL SWEEP
M odern Ionosphere Sounding Equipment of the Neth. P.T .T . 155
T R A N SM IT T E D AMPLIFIED 1 - 20 Mc/s
EL 83 715 C
QQE 06/40 2 5894 OUTPUT TRANSFORMED lULSE AMPLIFIED
L 81 2 6 CJ 6 INDUT TRANSFORMED
LOW PASS FILTED CUT OFF FDEQUENCy
25 Mc/s
COMMON OSCILLATOR 26-45 Mc/s ECC81 ■ 12 AT 7 PULSEQ 25 Mc/s
EF 80 = 68X6
TRANSMITTER MIXER
EL 83 I51, DECEIVED MIXED
ECC 81s 12AT7
'STAL OSCILLATOR 25 Mc/s ECC 81 2 12 AT 7
CQySTAL OSCILLATOR 1 Mc/s
V2 ECC8l(s 12AT 7 )
MIXER FOR FREQUENCy MADKIN6
EQ 80s6 BE7
IF AMPLIFIER 25 Mc/s EF8Û s 6BX8
2 RECEIVED MIXED CDYSTAL OSCILLATOR
23.2 Mc/3 ECU 81 a 6AJ8 AF AMPLIFIER
2* V2ECC8l(s 12AT 7)
HETGHT MARKERS
ECC 81b 12 AT 7 IF AMPLIFIED
1.8 Mc/s 2* E F 93^ 6BA6
DETECTOR OA 50 6ATE CIRCUIT jff*
DC RESTORED LIMITED EAA91s 6AL5 g - l
AMPLIFIER FOR COMBINED | | j HEI6HT- FDEQUENCy-MADKEDS B AND RECEIVED SI6NALS H g " 4
% ECC 81 (=12 AT 7)
156 P. L. M. van Berkel The call-counter is making one step a day. The axis of the relay-selectors c a r r y small discs w ith engraved figures, in
dicating the hours and multiples of five minutes. The contacts of the selectors are used for the program m e of observations.
The time-sequence diagram (fig. 4).
As mentioned in the introduction the pulse repetition fre-
o i to IS lOmi«
L U 1 I 1 1 I 1_L __________ I f
HEIGHT MARKING
k
___ ______n
TRANSM. PULSE
CATH. MOD. C.R.T.
VERT. TIME BASE
0 10 15 20 m see
PANORAMIC IONOSPHERIC RECORDER R II TIME-SEQUENCE DIAGRAM
F ig. 4.
quency is 50 c/s. So the time available for one m easurem ent is 20,000 fui sec. {a). Following the relation b e tw e en virtual reflection height (< h ') and time ( t ) given b y the f o r m u la :
2 t i
t = ---
in which c is the velocity of light, a height-range of 750 km
corresponds to a time interval of 5000 /a sec. This interval is
M odern Ionosphere Sounding Equipment of the Neth. P.T .T . 157 formed b y a square w av e of 100 c/s (c), the la tte r frequency being derived from the line frequency. This square w av e is used for generation of the vertical time-base (n) and the suppression of the fly-back (m). A fte r differentiation the same square w ave will produce small pulses (g) for triggering a flip-flop, forming the pulse ( Ji)f the repetition frequency of this pulse also being 100 c/s. In o rd e r to obtain a 50 c/s pulse repetition frequency the pulse amplifier can be m odulated w ith 50 c/s sine w av e
i k ) (/>.
In addition the 100 c/s square w ave switches a 1500 c/s m ultivibrator for obtaining height markings ( d ). The inverse of 1500 c/s is 667 ju sec., corresponding with a reflection height of 100 km. The square w av e of this m ultivibrator is differen
tiated (e) and down-side clipped ( f ) . So in ev ery cycle of the 100 c/s square w ave a ro w of height m ark ers is obtained th a t is synchronous w ith the height sw eep and w ith the tra n sm itte r pulse. The accuracy of the m ultivibrator is b e tte r th an 0.1 °/0.
As the m easured reflection height is a lw a y s rounded up to multiples of 10 km, this accuracy is sufficient. I t will be clear th a t b etw een tw o tra n s m itte r pulses tw o complete height sw eeps are made and so tw o ro w s of height m ark ers are present.
Although this procedure of obtaining the tra n sm itte r pulse an d the height m ark ers seems r a t h e r complicated, this a r r a n g e ment proves to involve v e ry simple circuits and a higher sw eep speed for the frequency sweep. The length of the gate for the combined height frequency m arking is inversely p ro p o r
tional to this sw eep speed and b y using tw o ro w s of height m ark ers b e tw een tw o subsequent tra n s m itte r pulses the neces
s a ry gate length is reduced to 50% .
Description o f details.
(a) T h e c o m m o n o s c i l l a t o r (fig. 5).
The common oscillator has three
TRANSM.
MIXER
se p a ra te outputs, viz. for the tran sm itter, the recei
ver and the frequency m a r
k e r unit. C a re has to be tak en th a t there is sufficient a tten u atio n b e tw een the three outputs. A closed cir
cuit can be formed b y the
tra n s m itte r mixer and the
tra n sm itte r amplifier, the
158 P. L. M. van Berkel receiver mixer and the common oscillator. D uring the tra n sm it
te r pulse the tra n s m itte r amplifier has a large gain and spon
taneous oscillations m ay occur in this circuit. D ifferent p arts of this circuit are designed for different frequency bands. A high-pass filter b etw een the common oscillator and the t r a n s m itter mixer and designing the tra n s m itte r amplifier and the receiver input as low -pass filters provide a sufficient safeguard against these oscillations. A second point is th a t harmonics of the 1 M c/s oscillator are to be k e p t out of the tra n sm itte r amplifier. F o r this reason the tra n sm itte r mixer and the mixer for the frequency m ark ers are fed from different anodes of the double-triode oscillator.
(b) T h e t r a n s m i t t e r o s c i l l a t o r (fig. 6).
The tra n sm itte r oscil
la to r consists of a tw o tube oscillator w ith an overtone c ry stal in series resonance 5). This oscil
lato r mounted in a double copper box screening has a well-screened low- ohmic output. All these precautions are tak en in o rd e r to p revent the pen etratio n of this 25 M c/s c.w. into the 25 M c/s i.f. amplifier, which is extrem ely sensitive to this frequency.
(c) T h e t r a n s m i t t e r a m p l i f i e r .
This is a three stage high-power w id e-b an d amplifier. As a coupling n e tw o rk b etw een the stages the so-called series-shunt- peaking is applied 6). The first stage and the anode of the th ird stage are fed from A .C . voltage of suitable phase. M o d ulation takes place in the screen grid of the second stage and the first grid ol the la st stage.
(d) T h e o u t p u t t r a n s f o r m e r (fig. 7).
The o u tp u t-tran sfo rm er is constructed b y winding the inner
lead of a coaxial cord on a torus of F erroxcube I I I C, the
tran sfo rm atio n being from 1000 Q asym m etrical to 600 Q sym-
M odern Ionosphere Sounding Equipment of the Neth. P.T .T . 159
F ig. 7.
T he o u tp u t tran sfo rm er.
160 P. L. M. van Berkel metrical. B etw een a g e n erato r with a resistive output-im pe
dance and a resistive load, the tra n sfo rm er is straight within 1 dB in the range 1 — 20 M c/s.
(e) T h e b a l a n c e M i x e r.
The receiver input-transform er is constructed in a similar w a y as the tra n s m itte r output-transform er. The dimensions, however, are fa r smaller. A torus of Ferroxcube 111 B with an outer diam. ol 10 mm, an inner diam. of 5 mm and a height ol 3 mm provides a suitable core. This tran sfo rm er i,ives a
matching betw een a 600 i2 antenna and
li2 x 1000 12 input filter (fig. 8). The input capacity of the first Ti-section of this fil
te r is formed by the parallel capacity of the secondary winding of the transform er. The second Ji-section is an m-derived one, the cut-off frequency being cit 25 Mc/s.
Because of the low noise facto r a triode mixer is chosen.
B y the use of a balance mixer the oscillator frequency is to a large extent suppressed in the anode circuit of the mixer.
AM
ANT. > MIXER
___ l___11 H h
VW 1
m Fig. 8.
(1) I h e 1 s t l.l. a m p l i f i e r .
The requirem ents to be fulfilled by the 1st i.f. amplifier are mainly determ ined by the selectivity required in o rder to prevent the common oscillator from leaking into the amplifier.
W h e n the common oscillator is tuned at its low est frequency of 26 M c/s, i.e. very near the 1st i.f., then a little unbalance onl\ in the anode circuit ol the mixer can give overloading ol the i.f. amplifier and the 2nd mixer, resulting in an unsufficient sensitivity of the receiver a t the lowest frequencies. The use of h ig h -Q circuits, critically coupled, and a tube with a low input damping a t the considered frequency provides a suf
ficient selectivity.
(g) T h e 2 n d m i x e r a n d t h e 2 n d i.f. a m p l i f i e r .
A conventional triode-hexode circuit takes care of the fre
M odern Ionosphere Sounding Equipment of the Neth. P.T .T . 161 quency conversion from 25 M c/s to 1.8 Mc/s. d h e oscillator is c ry sta l controlled b y an overtone cry sta l in a Pierce-M iller circuit. The 2nd i.f. amplifier consists of tw o stages w ith a capacitive top-coupling betw een the tuned circuits. N o m agnet
ic coupling is used. The circuits are slightly overcoupled in o rd er to obtain a sufficient band-w idth. The pulse distortion is k ep t low as a result of the small num ber of stages and damping resistors along the coupled circuits. The d etecto r is a crystal diode.
(h) T h e m i x e r f o r t h e f r e q u e n c y - m a r k i n g s (fig. 9).
A new application of the tube E Q 8 0 7) provides a simple circuit for fre quency-marking.
The frequency generated in the 1 M c/s c ry sta l oscillator is a p plied to the g3 and g5 of the E Q 8 0 . The tw o voltages are not exactly in oppo
site phase, b e cause the volt
age a t g5 gets a small phase-shift, caused b y the resistor R and the input- capacity of the tube. In such an a rran g e m e n t the current in the tube consists of small pulses representing m any harmonics of 1 M c/s. W h e n the 2 6 —-45 M c /s common oscillator frequency is applied to the 1st grid, a t the anode an audio b e a t can be found a t every multiple of 1 M c/s of the common oscillator and thus a t every multiple of 1 M c/s of the tra n s m itte r fre quency.
(k) T h e g a t e - c i r c u i t .
As is mentioned before the audio-beats coming from the anode of the E Q 8 0 are used for gating the height m arkers.
F o r this purpose the beats are amplified and rectified. A fter rectification a gate a p p e a rs as is d r a w n in fig. 10 in the up p er
F ig. 9.
162 P. L. M. van Berkel
T_
r
CIRCUITGATE-«100V
T T
F
10kr
1 MX—h-— o 8V
PANORAMIC IONOSPHERIC RECORDER R II ILLUSTRATION OF THE ACTION OF THE GATE-CIRCUIT
left, the shape of which is
som ew hat idealised; es
pecially no ac
count is ta k e n of the gap t h a t actually a p p e a rs in the middle of the
F in. 10.
gate, caused
b y the missing of the low est f requencies in the beat. This gap does not occupy more than 5 % of the total length of the gate. In the lo w er left the height markings are present. N o rm a lly all cells are conducting. O n l y when there is a coincidence b e tw e en a height marking and a gate, both cells to the left will be closed and the voltage source of 100 volt will be able to close the cell to the right too 8). In this case a height m arking passes to the right and a p p e a rs on the c.r.t. screen.
(1) T h e 1 0 0 c/s s o u r c e .
The a.c. voltage a t the first smoothing condenser in the p o w e r supply contains a considerable component of 100 c/s. This frequen
cy can easily be filtered out b y a circuit as d ra w n in fig. 11. Because the 100 c/s is only used a fte r squaring, the shape of this w av e form is not v e ry im portant.
F 11.
(m) T h e m o n i t o r a n d p h o t o g r a p h i c r e c o r d e r .
The panoram ic indicator and photographic re co rd e r contain
tw o c.r.t.’s in parallel w ith photographic recording on 16 mm
film. According to practice, in several foreign recorders 9) a
P aillard Bol ex H cam era is used, equipped w ith a 1 : 2.4 wide
angle lens. The c.r.t. possesses a blue screen, giving a favour-
M odern Ionosphere Sounding Equipment of the Neth. P.T .T . 163
a b o v e : the
Fig. 12.
T he three panels o f th e reco rd er, indicator, cen tre: the tra n sm itte r and
b elo w : the p o w er supply.
receiver,
164 P. L. M. van Berkel able spectrum for photographing. The monitor is a c.r.t. of a double-layer long-afterglow type. A sheet of 2 mm I.C .l. A m ber 000 Perspex 10) allows only the afterglow ing picture to be observed. 1 his sheet carries also engravings for height and frequency.
(n) C o n s t r u c t i o n .
As shown on the photograph (fig. 1), the complete recorder is mounted in a cabinet of 55 x 70 x 125 cm. The wooden foot contains d ra w e rs with film and the spare p a rts and diagrams lor servicing. The low er p a r t of the recorder contains all the p o w er supplies. 1 he up p er p a r t consists of the photographic equipment, the monitor and the clocks for the recording p ro gramme. In the middle is a vertical chassis with the tra n sm it
te r and the receiver (fig. 12). So both the wiring and the tubes are within easy reach of the operator. The complete po w er consumption is a b o u t 400 W . A little fan is provided for the ventilation.
(p) O p e r a t i o n .
1 he recorder has had its testing period at the ionospheric o b s e rv a to ry ol the C e n tra l L a b o r a to r y at Leidschendam near
1 he H ague 11). The re co rd e r will be put into regular use at the R oyal N e th e rla n d s M eteorological Institute at De Bilt.
A cknowledgernent .
M a n y th an k s are due to Prof. D r O . E. H . R y d b e c k of
C halm ers U niversity G othenburg, who afforded the a u th o r an
o p p o rtu n ity to w o rk a t an ionospheric reco rd er at G oth en b u rg
and a t the o b s e rv a to ry of Kiruna, Lapland, along with the
respective staff.
M odern Ionosphere Sounding Equipment of the Neth. P.T .T . 165
L ite ra tu re
1) Doc. of the V lth Plenary Assembly, G eneva 1951, p. 57, Rec. 57.
U .R.S.I. Inf. bull. N o 73, p. 42.
2) Ionospheric Radio Propagation, Circ. 462, N.B.S. p. 72.
3) P. L. M. v. B e r k e l , A simple mechanism to obtain a logarithmic fre
quency scale using a capacity-linear condenser, M ededeling N r 32 R.L.
of the C entral Laboratory, T he H ague, Holland. Av. on req.
4) H. A. T h o m a s , J. A. S a x t o n and R. G. C h a l m e r s , T he design of a rhombic antenna system for ionospheric recording equipment. Paper N o. R.R.B./C60, Dep. of Sc. and Ind. Res.
5) J. B. S u p p e r , Some notes on overtone crystal and maintainig oscillators operating in the frequency range of 33-55 Mc/s. Proc. Inst. Electr. Eng.
Pt III 98 (1951) p. 240.
6) M .I.T. Rad. Lab. Ser. V ol 18 p. 76.
M .I.T. Rad. Lab. Ser. V ol 23 p. 462.
7) P. L. M. v a n B e r k e l , A simple circuit for comparing a high frequency with a high harm onic of a far lower frequency. M ededeling N r 35 R.L.
of the Central Laboratory, T he H ague, Holland. Av. on req.
8) T u n g C h a n g C h e n , Diode coincidence and mixing circuits in digital computers. Proc. I.R.E. 1950, p. 511.
9) R u n e L i n d q u i s t , A 16 k W Panoram ic Recorder, Chalm ers Tekniska H ögskolas H andlingar N o. 109, Göteborg 1951.
10) L. A. T . B a l l a r d , Coloured Perspex’ for darkroom lights, N ature, Vol. 170, 1952, p. 840—841.
11) U .R.S.I. Inf. bull. N o 74, p. 54.
■
167
Nieuwe ontwikkelingen
DE TELEVISIE REPORTAGE VAN DE ENGELSE KRONINGSPLECHTIGHEDEN
door A. W. M. P alin g * )
S U M M A R Y
A survey is given of the method which is followed to relay the television transm ission of the English C oronation ceremonies to France, H olland and G erm any. T he route is being discussed and the various relay stations are mentioned. T ypical details of one of the equipments, supplied by the Philips’
Telecom m unicatie Industrie, are given and a few problems, relating to the conversion of the English television Standard into the 625 line Standard are described.
N aar aanleiding van de zo succesvolle uitzending van de Engelse kronings
plechtigheden, is het wellicht dienstig in het kort weer te geven, hoe de ver
bindingen van Londen met de Franse, N ederlandse en Duitse televisie zenders tot stand zijn gekomen en welke problemen hierbij w aren op te lossen. Een aantal experim enten en proefuitzendingen werden vooraf georganiseerd, teneinde het goede onderlinge samenspel van alle betrokken instanties zoveel mogelijk te w aarborgen.
E r zijn verschillende mogelijkheden om het Engelse televisie signaal naar de geïnteresseerde landen op het continent over te brengen. De eenvoudigste op
lossing is, transport van het signaal via een coaxiale kabel met tussenversterkers, naar de verschillende televisie zenders. Een dergelijke kabelverbinding voor een televisie breedband signaal is echter nog niet voorhanden. Een andere mogelijkheid is rechtstreekse ontvangst van de Londense T V zender in Frankrijk en eventueel ook in N ederland. M en kan het ontvangen signaal dan via relais- zenders verder leiden naar de betrokken T V zenders. Men noemt dit wel ,,bal ontvangst”. Bij de grote afstanden, w aarover het signaal uit Londen ontvangen zou moeten worden, is echter de kans op ongunstige propagatie condities over langere tijd zeer groot en ook bij overigens gunstige om standigheden kan de fading nog een aanzienlijke rol spelen.
O ok is de mogelijkheid wel geopperd om een vliegtuig halverw ege boven de N oordzee te laten rondcirkelen als een relais station op grote hoogte. H et is duidelijk, dat een dergelijke methode in de praktijk nogal moeilijk te realiseren is en bovendien voor een eventuele perm anente verbinding in de toekomst van
weinig w aarde zal blijken.
D e algemeen toegepaste methode berust op het transport van het televisie signaal door een keten van speciaal voor dit doel geschikte zenders en ont
vangers, werkend op cm. of dm. golven, in combinatie met antennes met zeer grote bundeling.
H et is niet mogelijk het televisie signaal ongewijzigd door te geven, aangezien verschillende der geïnteresseerde landen een van de C C IR norm afwijkende standaard hebben geadopteerd. Z o w ordt het signaal door Engeland afgeleverd met een standaard, waarbij 405 lijnen per compleet beeld w orden toegepast,
*) Philips’ Telecom m unicatie Industrie, Hilversum .
168
terwijl Frankrijk twee systemen gebruikt, namelijk met 441 en 819 lijnen. De Belgische standaard voorziet in uitzendingen voor het Franse program m a met 819 lijnen en het V laam se program m a met 625 lijnen. De N ederlandse en Duitse standaards zijn volstrekt conform de C C IR norm, hetgeen impliceert, dat hierbij uitsluitend een aftasting met 625 lijnen w ordt toegepast De hierboven beschreven situatie m aakt het dus noodzakelijk, dat er een standaard conversie w ordt toegepast van het 405-lijnen systeem op dat voor 625 en 819.
A angezien bij deze conversie enig verlies in de beeldkwaliteit qua scherpte (definitie) en gamma optreedt, is het ongew enst dit proces twee keer na elkaar toe te passen, m.a.w. men moet vermijden eerst van 405 op 819 lijnen te trans
formeren en daarna van 819 op 625. Een beschouwing van de gekozen route geeft aan hoe dit w erd voorkomen.
Verbinding s-route
V anuit Londen w ordt het televisie signaal via de tussenstations W rotham en W arren Street naar Sw ingate (D over) overgebracht. V an hieruit komt de verbinding over het kanaal met Blanc-Nez bij Calais tot stand, waarbij men met de dubbel uitgevoerde apparatuur door snel omschakelen in staat is eventuele fading over het w ater op te vangen.
V an Blanc-Nez leidt de route vervolgens naar Cassel. V oor het hier beschre
ven traject Londen-Cassel w ordt gebruik gem aakt van straalzenders en ontvan
gers van de Standard Telephone 6 Cables, werkend op een golflengte van 15 cm. H et relais station Cassel vorm t een knooppunt; van hieruit w ordt het 405 lijnen systeem zowel getransporteerd naar Parijs als naar Lille. In Parijs moet immers uitgezonden w orden met 441 en 819 lijnen, w aarvoor standaard conversie nodig is. De T V zender in Lille straalt uitsluitend met de 819 lijnen standaard en de verbinding Parijs-Lille w erd reeds geruime tijd geleden geïn
stalleerd, als behorend tot de eerste phase in de opbouw van het Franse televisie net.
Een dw arsverbinding C assel^L ille zorgt ervoor, dat het 405 program m a rechtstreeks zonder de omweg over Parijs met een extra standaard conversie
— kan w orden getransporteerd via België naar N ederland en Duitsland.
V anuit Lille, w aar de apparatuur, evenals de locale T V zender, in de Beffroi staat opgesteld, loopt de route over een provisorische relaispost in Flobecq naar Brussel. H ier w erden de zend- en ontvanginstallaties geplaatst in de koepel van het Palais de Justice, w aar in de toekomst ook de Belgische televisie zenders zullen w orden geïnstalleerd. V ervolgens gaat de ,,H ertz'se kabel” naar de Boeren
toren in A ntw erpen; een zeer geschikt punt om als relais station te dienen. V an hieruit is een verbinding tot stand gebracht met de O nze Lieve V rouw etoren te Breda, centrum voor de standaard conversie op 625 lijnen en tevens aftakpunt voor de T V zender in Lopik.
T en behoeve van het D uitse televisie net w ordt het signaal verder in de richting Eindhoven gezonden, w aar op de gashouder langs de weg naar Geldrop een relaispost w erd ingericht.
H et laatste traject op N ederlandse bodem w ordt gevorm d door een link naar H elenaveen, w aar het program m a w ordt overgenom en door de N ordw est D eut
sche Rundfunk. H et signaal w ordt dan verder getransporteerd naar de zenders H am burg, Langenberg, Keulen, F rankfurt en W einbiet.
De verzorging van de zender te Eindhoven geschiedt op de gebruikelijke wijze via de directe verbinding met Lopik.
169
Toren H elenaveen
170
Gashouder E indhoven
17 1
Straalzender (o f ontvanger) m et parabolische antenne
172
O p de trajecten vanaf Lille tot Helenaveen, en ook voor de verbindingen B reda—Lopik, Lopik —Eindhoven, w ordt gebruik gem aakt van 8 straalzenders en 8 straalontvangers, respectievelijk van het type SB Z 109 en SBO 104. Deze apparatuur werd onder auspiciën van, en in samenwerking met de Nederlandse P T T en de Belgische omroep, het N.I.R., door de N .V . Philips Telecomm unicatie Industrie geleverd en geïnstalleerd. O p de route Lille —A ntw erpen, kan in geval van storing, nog een reserve verbinding worden ingeschakeld, welke is opge
bouwd uit apparatuur van verschillend fabrikaat. De Philips zenders en ont
vangers in sem i-transportabele uitvoering, zijn ontw orpen om te werken in het gebied van 8800—9500 Mc/s (ca. 3 cm golflengte), met frequentie modulatie.
Z ender en ontvanger hebben een antenne reflector van parabolische vorm met een diameter van ca. 1.20 m. H et zendverm ogen bedraagt ca. 0,3 W att. De bundeling van deze antenne is zeer groot: tussen de 6 db punten is de hoek ongeveer 3° terwijl de energie versterking ca. 5000 bedraagt. Zow el in de zender als in de ontvanger worden klystrons toegepast. Aan de zendkant w ordt het klystron rechtstreeks op de repeller-anode frequentie gemoduleerd met een zwaai van ca. 6 Mc/s. De signaal-ruis verhouding van een verbinding over 60 km met één hop, bedraagt ca. 55 db, bij vrije eerste Fresnel zone.
Een aantal van 10 zenders en ontvangers kan zonder schade voor de beeld- qualiteit in cascade worden geschakeld. In een lange keten van relais zenders en ontvangers worden nog speciale versterkers opgenomen, welke de taak hebben, de televisie synchronisatie impulsen te zuiveren van ruis en de am pli
tude verhouding van het signaal tot de synchronisatie impulsen constant te houden. Een aantal monitors en oscillografen geschakeld op de ingang van de ontvangers en op de H F detectoren in de zenders, m aakt het mogelijk de qua-
liteit van het signaal voortdurend te controleren.
Standaard Convertor.
H et televisie signaal, in het onderhavige geval afkomstig uit Engeland, w ordt w eergegeven op een speciale kathodestraalbuis, w aarvan de aftasting door dit signaal zelve gesynchroniseerd wordt. Een televisie camera, w erkend met de gewenste standaard, b.v. CCIR 625 lijnen, neemt het beeld van de kathode
straalbuis op en zet dit om in het nieuwe lijnen aantal. M en m aakt in de camera gebruik van een opnam ebuis type beeldiconoscoop.
Bij deze conversie doen zich enkele problemen voor. Deze worden veroorzaakt doordat de opnamebuis ook als photocel werkt, dus zowel het oorspronkelijke als het gewenste signaal afgeeft. Om het eerste te reduceren, w ordt de w eergave- buis voorzien van een scherm met tamelijk lange nalichttijd (ca. 10 msec.).
Dit heeft tengevolge dat aan de uitgang van de opnam ecam era slechts vrij lage frequenties van het oorspronkelijke signaal optreden. Deze kunnen door bepaalde m aatregelen in de schakeling worden geëlimineerd.
V oorts mag de lijnen structuur op de w eergave buis niet interfereren met de aftasting in de opnam ecam era. M en past daarom ,,spot w obble” toe, d.w.z. men geeft de aftastbundel van de w eergave buis een extra uitwijking, loodrecht op de rasterlijnen, met een sinusvormige wisselstroom van zeer hoge frequentie.
H et raster w ordt dus in feite met sinusvormige lijnen geschreven en de juiste keuze van de frequentie in samenhang met de grootte van de aftastvlek doet de raster structuur geheel verdwijnen. Tenslotte moet rekening gehouden w or
den met de om standigheid dat de opnam ebuis de grootste gevoeligheid heeft in het gebied vlak voor de aftastbundel. Deze eigenschap vergt, dat er een bepaalde
175
Comm. III: Sir Edw . V . A ppleton Comm. IV : J. A. Ratcliffe
Comm. V . M. Laffineur
Comm. V I: D r L. C. van A tta Comm. V II: Prof. G. A. W oonton
H et wetenschappelijke gedeelte van het Congres krijgt zijn neerslag in het verslag, dat in een Engelse en Franse editie zal verschijnen, en w aarvoor men zich, bij werkelijke belangstelling, bij ondergetekende kan opgeven. D it boek
w erk zal echter pas einde 1953 kunnen uitkomen.
Indien nodig, kunnen de hierin te verw erken ,,papers” wel enige tijd ter inzage w orden gegeven.
De aanbevelingen, ook een spiegel van het overw ogen wetenschappelijke werk, kan men vinden in het ,,Inform ation Bulletin”, no. 76 van S e p t—-Dec. 1952, hetwelk bij ondergetekende te verkrijgen is.
V an N ederlandse zijde werd actief aan de vergaderingen deelgenomen, orga
nisatorisch zowel als wetenschappelijk, ,,P apers” werden ingediend.
H et aantal N ationale Comités werd met drie uitgebreid wegens de erkenning door de Alg. V ergadering van C anada, Spanje en W est-D uitsland, w aardoor het totale aantal erkende landen is toegenomen tot 25.
De secr. van het Ned. N at. Comité van de U.R.S.I.
M. L. T O P P IN G A
V lakte van W aalsdorp, Den H aag
I.C.A.O.-CONFERENTIE TE MONTREAL
V an 24 F ebruari—24 M aart 1953 w erd te M ontreal de eerste ,,Air N avigation
l
C onference” van de ,,International Civil A viation O rganization” (I.C .A .O .) ge
houden.
De conferentie vond plaats in het ,»International A viation Building” — welks 9 verdiepingen grotendeels door de perm anent te M ontreal zetelende I.C.A .O .- organisatie in beslag w orden genomen.
H et doel van deze conferentie — de eerste van deze aard — w as de behan
deling van een aantal vraagstukken, welke door hun veelzijdigheid niet door één der tot dusverre gehouden gespecialiseerde I.C.A .O .-conferenties tot oplossing konden w orden gebracht.
De agenda strekte zich dan ook over een wijd gebied uit, om vattende het terrein van de communicatie, luchtverkeersleiding, meteorologie en vluchtuitvoe- ring.
O nder de 8 agendapunten w as er één, dat wellicht in het bijzonder de belang
stelling van de leden van het N ederlands Radiogenootschap zal hebben. Dit luidde ,.Uitwisseling van inzichten omtrent de ontwikkeling en planning van rondzoekradar en daarm ede verband houdende secundaire radar apparatuur voor verkeerleidingsdoeleinden”.
Enkele, uit de discussie om trent dit onderw erp naar voren tredende punten volgen hieronder.
Prim aire radar kan in het algemeen niet volledig voldoen aan de operationele eis, dat het voortdurend en onder alle weersom standigheden een duidelijk beeld geeft van vliegtuigen van elk type en elke grootte, die zich binnen zijn w erkings
gebied bevinden.
D it komt omdat:
a) het reflecterend vermogen van een vliegtuig sterk afhankelijk is van grootte en type van het vliegtuig en van de stand daarvan ten opzichte van de radar-installatie. De gereflecteerde energie kan daardoor somtijds beneden het vereiste minimum vallen,
b) de echo’s van vliegtuigen op het radarscherm soms verdwijnen in echo’s van neerslag, (zw are regen, hagel, sneeuw en bepaalde wolkenm assa's) of door echo's van de grond,
176
c) het verticale stralingsdiagram van de radar in het algemeen uit een aantal lussen bestaat, w aardoor de echo’s van vliegtuigen, die afwisselend gebieden met sterke en minder sterke straling passeren, periodiek verzw akken of zelfs verdwijnen.
H et effect van echo’s van stationnaire voorw erpen kan w orden geëlimineerd door het gebruik van „moving target indicator” (M T I) methoden, w aardoor alleen bewegende doelen op het radarscherm verschijnen, doch deze methode is niet altijd effectief tegen echo’s van neerslag-concentraties, die zich immers met vrij grote snelheid kunnen verplaatsen en dus zelf een „moving target” vormen;
ook zou de toepassing van de M T I de echo’s kunnen verzw akken of soms doen verdwijnen van vliegtuigen, w aarvan de snelheid een bepaalde radiale component heeft (blind speeds). V erw acht w ordt, dat in de praktijk dit laatste verschijnsel door een aantal steeds precies constant blijvende factoren (koers, snelheid, reflec- tieverm ogen van het vliegtuig) niet zeer hinderlijk zal blijken te zijn. Proef
nemingen hierom trent zijn aan de gang.
De hierboven onder a), b) en c) genoemde onvolkom enheden van primaire radar kunnen w orden verbeterd door gebruik te maken van secundaire radar in combinatie van prim aire radar.
D oor toepassing daarvan kan tevens aan een andere eis w orden voldaan, die prim aire radar niet kan bevredigen, n.1. de eis tot identificatie der w aargenom en vliegtuigen zonder dat deze vliegtuigen speciale m anoeuvres moeten maken. A an
gezien echter algemene toepassing van secundaire radarsystem en nog wel enkele jaren op zich zal laten w achten zal nog geruime tijd gebruik moeten worden gem aakt van autom atische radiopeilers voor identificatiedoeleinden, doch deze geven alleen hulp, indien het betrokken vliegtuig uitzendt op de ontvangfrequen- tie van deze peilers.
Z oals bekend spreekt men van secundaire radar, indien er sprake is van een autom atische heruitzending van radarim pulsen op dezelfde of een verschillende radiofrequentie. In het geval van een radar op de grond die het luchtruim af
zoekt, veronderstelt dit het installeren aan boord van vliegtuigen van z.g.
„transponders” (radar ontvang/zend installaties).
H et gebruik hiervan heft de hierboven onder a), b) en c) genoemde bezw aren van primaire radar op, omdat de op de grond terugontvangen energie veel groter is dan die, welke door simpele reflectie w ordt verkregen. D oor codering van de door de „transponder” teruggezonden impuls (en) w ordt identificatie verkregen.
Secundaire radar kan zijn:
a) een „afhankelijk” systeem, hetwelk de prim aire radar installatie gebruikt om de „transponder” in het vliegtuig te „ondervragen”,
b) een „onafhankelijk” systeem, hetwelk een zender onafhankelijk van de pri
maire radarinstallatie gebruikt om de „transponder” te bekrachtigen.
E r zijn proefinstallaties gebouwd van het eerste type (in Amerika - Frankrijk) en van het tweede type (in Engeland, Frankrijk en A m erika).
Bij het gebruik van secundaire radarinstallaties doen zich vele technische pro
blemen voor en voor een bevredigende oplossing daarvan schijnt het „onafhan
kelijk” systeem de beste kansen te bieden.
Engeland geeft definitief de voorkeur aan dit laatste systeem en Amerika, dat begonnen w as met het ontw erpen van proefinstallaties volgens het „afhan
kelijke” systeem, onderzoekt thans ook het „onafhankelijke” systeem.
De moeilijkheden die zich ten aanzien van de technische verwezenlijking van een secundair rondzoekradarsysteem voordoen zijn:
a) zijlusbeïnvloeding en -onderddrukking. De apparatuur in het vliegtuig w ordt als het vliegtuig dicht genoeg bij de grondradar is, in werking gesteld door de energie van de zijlussen van de zendbeam, w aardoor in plaats van een enkel lichtpunt een lichtring of een gedeelte daarvan op het radarscherm verschijnt,
b) blokkering („capture” ) van de vliegtuigapparatuur door de sterkste van twee rondzoekradars op de grond,
c) „second-tim e-round-signals”. T reedt op bij zeer hoog vliegende luchtvaar
tuigen op zeer grote afstand, indien de puls-herhalingsfrequentie van de grondinstallatie hoog is, w aardoor signalen van die zich op grote afstand bevindende vliegtuigen de grondontvanger bereiken, nadat een latere puls
177
is uitgezonden. D aardoor lijkt het op het radarscherm of het betrokken vliegtuig zich betrekkelijk dichtbij bevindt,
d) „transponder” verzadiging, doordat deze slechts een beperkt aantal pulsen kan produceren in een gegeven tijd,
e) codering van de antw oordpuls.
In dit korte overzicht kan niet op de verschillende methoden om bovenbedoelde moeilijkheden te overwinnen, w orden ingegaan, doch omdat het centrale probleem wel dat is van de onderdrukking van het effect van de zijlussen, volgen daar- om trent tot slot enkele opmerkingen.
In de praktijk hebben zijlussen maximaal niet meer dan 1/100 van de energie van het maximum van de eigenlijke radarbundel. D e zijlussen beginnen daarom de
„transponder” te beïnvloeden op ongeveer 1/10 van de maximum werkwijdte van de grondradar-installatie. Binnen die afstand van 1/10 van de maximum reik
wijdte verschijnen er meervoudige echo’s op het scherm en op ongeveer 1/20 van de reikwijdte verschijnt er een ring van signalen.
De oplossing van dit probleem w ordt hoofdzakelijk gezocht in het toevoegen van een ongerichte „controle”-uitzending, w aarvan de amplitude valt tussen die van de zijlussen en de hoofdlus. De „transponder” ontvangt die extra uitzending en daardoor w ordt de gevoeligheid van de transponder zodanig ingesteld, dat deze wel reageert op de sterkere hoofdlus m aar niet op de zw akkere zijlussen.
R adar w ordt meer en meer ingeschakeld bij de luchtverkeersleiding, waarbij het vooral in gebieden van dicht luchtverkeer een onschatbaar middel blijkt te zijn om onder om standigheden van slecht zicht een grotere soepelheid en grotere snelheid te verkrijgen en om de intervallen tussen de slecht-zicht-landingen te verkorten.
H et is daarom van uitermate veel belang, de hulp, die de radar in dit opzicht aan het luchtverkeer kan verlenen, zo betrouw baar mogelijk te maken en het is vooral om die reden, dat in Amerika aan het ontwikkelen van doelmatige
„transponders” als bovenbedoeld, die in dat land w orden aangeduid met de naam
„A irborne R adar Safety Beacons”, de hoogste prioriteit w ordt gegeven.
O . J. S.
NIEUW E UITGAVEN
De redactie ontving ter bespreking de volgende nieuwe uitgaven:
Television Receiver design I *) (deel 1) door A. G. W . Uitjens.
Pinciples of Radar (third edition) by M embers of the Staff of the M .I.T. R adar school.
Leerboek der Radartechniek, delen 1 en 2, door M. J. van Duin. *) Radio Designers H andbook, *) 4de uitgave, door F. Lang ford-Smith.
*) Recensies hiervan verschijnen in een volgend nummer.
Boekbesprekingen
H andboek der Radiotechniek, deel 6, „Televisie en R ad ar”. Sam en
gesteld door Rens en Rens. — Kluwer, D eventer, 1953. 477 blz., T iy 2 x I5 y 2 c.m., prijs ƒ 32. — .
Indien het H andboek der Radiotechniek, dat, als het gereed is, een groot gedeelte der radiotechniek zal bestrijken, een belangrijke plaats in de N ederlandse radio literatuur gaat innemen, dan zal het deel 6 „Televisie en R ad ar” hier zeker toe bijdragen.
N iet minder dan tien deskundigen hebben aan deel 6 meegewerkt. H et geheel m aakt dan ook de indruk met grote kennis van zaken geschreven te zijn. De
178
eerste 190 pagina's zijn gewijd aan de Televisie, de volgende 250 pagina’s aan de Radar. Deze combinatie is niet zo vreemd om dat we op beide terreinen vele gelijksoortige schakelingen tegenkomen.
A angezien de zeven delen w aaruit het handboek bestaat een harmonisch ge
heel vormen, w ordt in deel 6 bij verschillende onderw erpen verw ezen naar andere delen van het handboek. H ierdoor is meer ruimte verkregen voor de specifieke Televisie- en Radarproblem en en schakelingen. Z o treffen we bijvoorbeeld onder hoofdstuk 6 ,,De Televisiezender” alléén de studio-apparatuur aan, terwijl voor de zender verw ezen w ordt naar deel 4a (Z enders). Hetzelfde geldt voor delen van de radarzenders en -ontvangers.
H et boek is geschreven voor het niveau van de gemiddelde radiotechnicus.
Bij de behandeling van overgangsverschijnselen kon uiteraard het gebruik van enige hogere wiskunde niet vermeden worden. O verigens w ordt er slechts op beperkte schaal in gerekend, w at de leesbaarheid van het boek zeker ten goede komt.
N atuurlijk zijn er nog wel enige aanm erkingen te maken. Z o w orden b.v. in schem a’s wel positieve stroom richtingen aangegeven, m aar zijn de positieve span- ningsrichtingen alle onbepaald. O p pagina 343 w orden ruisproblem en behandeld waarbij de begrippen van beschikbaar verm ogen en beschikbare versterking on
danks de voordelen die deze bieden niet gebruikt worden.
De uitvoering van het boek is zeer goed. Zow el figuren als tekst zijn uit
stekend verzorgd. H et ,,slang” dat bij televisie en radar hoogtij viert is hier en daar alleen nog m aar tussen haakjes vermeld. Een onjuiste definitie van de televisie, w aarm ede de eerste regel van het boek begint, kunnen we de schrijvers
dan ook gaarne vergeven.
F. M.
Principles of Radar by M embers of the Staff of the M. I. T.
R adar School. Third Edition by J. F. Reintjens and G. T . Coate. — M cG raw Hill Publishing C om pany Ltd, London 1953, 980 blz.,
14 x 23 cm. Engelse prijs: £ 2/15/6.
De tweede editie van dit werk, dat in 1946 gepubliceerd werd, w as het eerste algemene boek dat over im puls-radar verscheen. Gezien het feit dat deze tweede editie een algemene bekendheid heeft, zal de hierna volgende beschouwing over de nieuwe D E R D E editie tevens een vergelijking bevatten met de vorige.
V erm eldensw aard is dat het nieuwe w erk keurig w erd uitgevoerd door de Drukkerij H olland N .V . te Amsterdam. De offset-druk der vorige editie is thans vervangen door normale druk, terwijl de kw aliteit der tekeningen en grafieken
is verbeterd.
Beschouwing:
H et lste H oofdstuk w aarin de Algem ene Grondbeginselen van im puls-radar w orden behandeld is aanmerkelijk uitgebreid; de theoretische behandeling w ordt echter te vaak onderbroken door gegevens betreffende constructieve details van onderdelen, welke laatste aan de hand van een serie fraaie foto's worden ver
duidelijkt.
H et 2e H oofdstuk dat handelt over Tijdbasis-schakelingen is practisch identiek aan de vorige editie.
H et is treffend dat in het 3e H oofdstuk dat handelt over M odulatoren, een aan
tal moderne buizen — welke na 1946 zijn ontwikkeld — nog niet w orden ge
noemd. Een behandeling van schakelingen, w aarin het T rigatron voorkom t, w ordt gemist; het w oord T rigatron komt zelfs in het boek niet voor.
H et 4e H oofdstuk over Indicators heeft, door een ietw at gewijzigde indeling, aan overzichtelijkheid gewonnen.
H et 5e H oofdstuk, w aarin Synchro System en w orden behandeld, is identiek aan de vorige editie.
H et 6e H oofdstuk: O ntvangers, is belangrijk verbeterd door een logische op
bouw, terwijl thans ook anti-storings schakelingen w orden behandeld.
H et geheel om gewerkte 7e H oofdstuk over Transmissielijnen geeft thans — en wel zulks in tegenstelling met de vorige editie — een juist begrip van de betref
fende materie. H ier heeft het w erk belangrijk gewonnen.
Hetzelfde kan vermeld w orden van het 8e H oofdstuk over G olf geleiders en het 9e over A fgestem de lijnen en trilholten.
179
De geheel gewijzigde H oofdstukken 10 over H oogfrequent triode generatoren en 11 over K lystrons en M agnetrons geven een uitmuntend —■ zij het ook sum
mier —- begrip van de physische werking dezer buizen. De detail gegevens van geconstrueerde typen dezer buizen hebben uitsluitend betrekking op Amerikaanse uitvoeringen. Z o treft men b.v. geen bijzonderheden aan van de moderne Engelse uitvoeringen van klystrons.
H oofdstuk 12 handelt over H.F. Z e n d - en O ntvang system en, w aarin practische uitvoeringsvorm en en constructies worden gegeven van de in im puls-radar toege
paste h.f. systemen (van m agnetron tot stralende opening), mengsystemen en meet
instrumenten.
H oofdstuk 13 handelt over A ntennes, terwijl een zeer kort slot hoofdstuk 14 over Voortplanting het werk besluit.
Als algemeen naslagw erk ten behoeve van degenen, die met im puls-radar w erk
zaam zijn, is dit boek — tot nu toe — onovertroffen. Hetzelfde geldt indien men dit werk beschouwt als leerboek voor degenen die op de hoogte wensen te komen van de problemen welke de im pulsradar stelt. De eenvoudige rekenvoorbeelden, welke in deze nieuwe editie even veelvuldig voorkomen als in de vorige, werken zeer verduidelijkend.
In de eerste plaats is dit werk bestemd voor practici, waarbij aangetekend w ordt dat het geheel op een Am erikaanse basis berust ten aanzien van de be
handelde uitvoerings-details.
De logische volgorde der hoofdstukken (dit kan van de vorige editie niet ge
zegd worden) maakt het thans mogelijk een bepaald onderw erp te bestuderen zonder dat dit onderbroken w ordt door andere onderwerpen.
U iteraard kunnen, in een enkel werk over im puls-radar van rond 980 pagina s, geen diepgaande details verw acht worden, zodat degenen, die zich met „research”
bezig houden, op hun specifiek gebied weinig nieuws zullen vinden.
H et zij echter herhaald dat dit boek, als algemeen wetenschappelijk naslagw erk, op de eerste plaats staat.
C. B. B.
RIJKSMUSEUM VOOR DE GESCHIEDENIS DER N ATUURW ETEN SCHAPPEN
T er gelegenheid van de 100-jarige herdenking van het geboortejaar van H endrik A ntoon Lorentz en H eike Kamerlingh O nnes w ordt in het Rijksmuseum voor de Geschiedenis der N atuurw etenschappen, Steenstraat IA te Leiden, een tentoonstelling gehouden ter ere van deze beide N ederlandse natuurkundigen van wereldnaam.
De tentoonstelling is geopend van 20 juni tot 30 Augustus, op w erkdagen (behalve ’s M aandags) van 10—4 uur, ’s Z ondags van 1—4; s M aandags ge
sloten. Entree 10 cent.
182
VOORGESTELDE LEDEN
J. G. Coster, Lohengrinstraat 38, Den H aag. (Radiolab. P T T , Den H aag).
Ir J. C. Diles, ’s-G ravelandsew eg 73, Hilversum. (P.T .I., H ilversum ).
B. L. Kaper, V rijenbanselaan 45, Delft, (junior lid, student T H ).
Ir W . F. Nijo, O rionlaan 123, Hilversum. (P.T.I., H ilversum ).
Ir H. A. Reydon, le Constantijn H uygensstraat 25, Amsterdam.
J. Schaap, C livialaan 23, Heemstede. (Projecto, Am sterdam ).
NIEUW E ADRESSEN VAN LEDEN
Ir R. L. Bosch, H ooge N aarderw eg 22, Hilversum.
Dipl. Ing. ]. Hekner, Berlagelaan 102, Hilversum.
Ir W . K. Hofker, Berlagelaan 89. Hilversum.
Ir P. D. v. d. Knaap, N assaustraat 1, Eindhoven.
Ir L. ]. W . van Loon, A D BSD I KMR 00528, M O C, V oorschoten.
D r C. E. M ulders, Pr. B ernhardlaan 77, V oorburg.
Ir W . Nijenhuis, p/a Rodenbachlaan 28, Eindhoven.
Ir C. C. M. van Oerle, ]. M. C oenenstraat 35*2, Amsterdam (correctie op opgave in No. 2).
Ir L. J. van der Pauw , Prins B ernhardlaan 5, V laardingen.
Ir ]. M. G. Seppen, H aagse straat 99, Scheveningen.
Ir M. Staal, W oltersw eg 56, Hengelo (O ).
Ir F. H. Stieltjes, A nsbalduslaan 12, W aalre (N .B .).
Ir A. W ieberdink, Ant. van O pbergenstraat 12, Eindhoven.
■■yffwcftoypou W.1
" ts ...■'■ '» "
Bovenstaand a f geheelde kortegolfoinroepzender van 50 kW antenneverinogen werd door de N.V.
Philips’ T elecom m unicatie Industrie v /h N.S.F.
geleverd aan Radio Nacional del Peru en in de loop van 1 9 5 0 /5 1 te L im a geïnstalleerd. De installatie is gelijksoortig met de bestaande Neder
landse W ereldom roepzender te Lopik. De afste m m ing <*n om schakeling op de gekozen golflengten in het gebied 5 .9 5 — 22 MHz geschiedt autom atisch door middel van lnstantuner-mechanisinen.
N.V. PHILIPS’ TELECOMMUNICATIE INDUSTRIE
v/h N.V. NEDERLANDSCHE SEINTOESTELLEN FABRIEK — HILVERSUM
2000 aderige telefoonkabel
Radio- distributiekabel
H M I
300 kHz draaggolfkabel
N.K.F. kabels voor telecommunicatie doeleinden zijn het resultaat van
diepgaand onderzoek en
een zeer zorgvuldige fabrikatie.
30 MHz coax-kabel
Signaalkabel
N.V. NEDERLANDSCHE KABELFABRIEK, DELFT
STAPEL
