AFSCHRIFT
E E N
Het college van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant
Postbus 901515200 MC 's-Hertogenbosch G E M E E N T E A S T E N
ingekomen
2 1 JUL 20K
nr.: |Afd":
- J
Uw trief van
25 maart 2014
Onderwerp
De Kracht van Waaire Geacht college,
Uw k 3553384
On3 kenmer
103830
Afdeling/ AmLtenaar
Bedrijfsvoering/mw. mr S.R.M. Cannemeijer -Verhagen
DoorRÏesnr.: (040) - 2282618 Datum 08-07-2014
VERZONDEN 1 7 Ml 2QU
De gemeenteraad van Waaire heeft in haar vergadering van 8 juli 2014 de notitie "De Kracht van Waaire" vastgesteld. Het is ons een genoegen u deze aan te bieden.
Kort na de verkiezingen heeft de nieuwe gemeenteraad een raadswerkgroep geformeerd. De werkgroep kreeg als opdracht de raad te adviseren hoe de eerder reeds in gang gezette koers en daarbij behorende acties ter verbetering van de bestuurskracht van Waaire verder te ontwikkelen. Tevens is gevraagd een actieplan op te stellen met noodzakelijke aanvullende acties.
De notitie "De Kracht van Waaire" geeft invulling aan bovenvermelde opdracht. Het bij de notitie behorende actieplan zal direct na het zomerreces door de gemeenteraad verder ingevuld worden. De nadere uitwerking van die acties zal waar nodig specifieker antwoord geven op de vraag in uw brief van 25 maart jl. in het kader van het traject "(Veer)Krachtig Bestuur". Zodra dit actieplan gereed is, zullen wij u hiervan een exemplaar toesturen.
Wij gaan er van uit dat u de inhoud van deze notitie betrekt bij de ontwikkeling van uw visie op een Krachtig Brabant.
Graag zijn wij bereid tot een nadere toelichting.
Hoogachtend,
DE RAAD V A N DE GEMEENTE WAALRE,
de griffier, de voorzitter.
drs. ftrScïïol
- i.a.a. de colleges en gemeenteraden In de regio
- i.a.a. het bestuur van de Vereniging Brabantse Gemeenten
Laan van Diepenvoorde 32, Poattus 10.000. 5580 G.-\ Waaire
De Kracht van Waaire
Inleiding
ln 2005 heeft de gemeenteraad van Waaire de "Toekomstvisie Waaire 2020" vastgesteld. In het verlengde daarvan heeft de gemeenteraad in 201 3 ook de visie op de gemeenschap van Waaire vastgesteld. In deze jaren heeft de gemeente Waaire in verschillende vormen ervaring opgedaan met samenwerking, in grotere en in kleinere verbanden. Dit betrof zowel beleid als de bedrijfsvoering.
Dit dynamisch proces heeft ons doen groeien en ons gemaakt tot wat we nu zijn: Een krachtige netwerkgemeente in ontwikkeling, gericht op het Stedelijk Gebied. Deze samenwerking binnen het Stedelijk Gebied is de afgelopen tijd dan ook steeds meer uitgebouwd en versterkt.
Bovenstaande ontwikkeling heeft aanvankelijk geleid tot het starten van het programma regiegemeente, een bestuursmodel met als belangrijkste doelstellingen:
1. Gemeente Waaire toekomstbestendig;
2. Optimale dienstverlening;
3. Gezonde financiële huishouding.
ln diezelfde periode werd ook gestart met de herijking van de "Toekomstvisie Waaire 2020", hetgeen in 2013 resulteerde in de "Visie op de samenleving Waaire". Met deze visie op de
samenleving van Waaire is een hernieuwde basis gelegd voor toekomstig beleid. Het gaat vooral over de wijze waarop wordt omgegaan met de inhoud van de "Toekomstvisie Waaire 2020", het
vigerende beleid en de veranderde rol van de lokale overheid. Inmiddels heeft de gemeente Waaire zich doorontwikkeld van regiegemeente naar netwerkgemeente.
Het concept regiegemeente, waarin voor iedere taak de beste samenwerkingspartner werd gezocht, miste een zekere duurzaamheid in de relatie en samenwerking met andere overheden. Gaandeweg werd duidelijk dat deze duurzaamheid onmisbaar is. Temeer omdat je voor samenwerking kiest om er samen krachtiger van te worden. Belangrijk speerpunt van de gemeente Waaire nu, is
doorontwikkeling als netwerkgemeente: een bestuursmodel dat het beste aansluit bij de netwerksamenleving.
Teneinde deze koers verder te ontwikkelen heeft de nieuwe raad kort na de verkiezingen een raadswerkgroep ingesteld. D e opdracht van deze werkgroep is om de gemeenteraad te adviseren hoe de Kracht van Waaire verder te versterken. De raad acht een robuust en duurzaam bestuur van een zelfstandige gemeente Waaire van groot belang. O o k de grote maatschappelijke uitdagingen waar we ons voor gesteld zien vragen hier om. O m het niet alleen bij woorden te laten zal aan deze notitie een actieplan op hoofdlijnen toegevoegd worden. De werkgroep zal na accordering door de
gemeenteraad dit actieplan nader invullen en monitoren. Het werk van de raadswerkgroep houdt dus niet op bij de oplevering van deze notitie.
De notitie schetst eerst het profiel van de gemeente Waaire, de visie op de Waalrese samenleving en de daarbij behorende ambities. Vervolgens w o r d t ingegaan op het daarbij gekozen bestuursmodel en tenslotte wordt de bestuurskracht van Waaire als zelfstandige netwerkgemeente toegelicht.
Profiel van de gemeente W a a i r e
Het profiel van de gemeente w o r d t bepaald door verschillende kenmerken. Het betreft geografische- en leefomgevingskenmerken, maar ook bestuurlijke kenmerken.
Waaire is uitgegroeid tot een gemeente met ruim 16.700 inwoners. O n z e gemeente heeft bijzondere kenmerken, zoals de mooie en rustige woonwijken, de prachtige groene omgeving met vennen en lanen en een rijk verenigingsleven met grote betrokkenheid van en saamhorigheid tussen inwoners.
Vol trots noemen wij het feit dat we in 2013 op de ranglijst 'Beste gemeenten van Brabant' van het tijdschrift Elsevier op de eerste plaats stonden.
Waaire is een toekomstgerichte gemeente en ligt binnen de succesvolle en innovatieve Brainportregio. Waaire is daardoor georiënteerd op het Stedelijk Gebied met alle
technologische ontwikkelingen, aanbod van onderwijs, gezondheidszorg, kunst en cultuur, maar vormt tegelijkertijd door zijn ligging, bebouwing en prachtige omgeving een groene buffer in de overgang naar een meer landelijke omgeving.
D o o r de gunstige ligging aan de A 2 en A 6 7 zijn wij uitstekend bereikbaar. O o k de luchthaven Eindhoven Airport op 10 autominuten van Waaire draagt hieraan bij. Hierdoor heeft Waaire een sterke aantrekkingskracht als woongemeente en levert van daaruit een bijdrage aan het stedelijk gebied. Waaire is dan ook vooral een woongemeente, maar heeft wel ruim 6.000 arbeidsplaatsen (part- en fulltime).
Het aantal inwoners in de gemeente Waaire is al jaren stabiel. D e opbouw van de bevolking vergrijst wel, maar we zien tegelijkertijd ook een groei van de groep mensen in de leeftijdscategorie die actief is op de arbeidsmarkt. O o k expats en kenniswerkers vinden in Waaire een ideale vestigingsplaats. De overige beroepsbevolking werkt met name in de Brainportregio rondom Eindhoven. D e
werkgelegenheid in Waaire zelf groeit de afgelopen jaren. Waaire kenmerkt zich d o o r een bevolking met een hoog opleidingsniveau en heeft bovengemiddeld veel welgestelde inwoners. In Waaire zijn 72 nationaliteiten woonachtig.
Naast de genoemde geografische en leefomgevingskenmerken, kenmerkt Waaire zich als een
gemeente met een meer dan uitstekende financiële positie. Z o behoren wij tot de 30 meest solvabele gemeenten in Nederland. Deze financiële situatie stelt ons in staat om te investeren in de toekomst..
Waaire heeft verder een duidelijke visie op de lokale democratie en geeft dat vorm door zich te ontwikkelen tot een netwerkgemeente in dialoog met onze inwoners. Daarbij staat het
samenwerken met die inwoners, belangengroepen en bedrijven als gelijkwaardige partners centraal.
W i j zijn daarnaast actief bezig met de veranderende rol van de overheid, hetgeen een herbezinning op de invulling van de bestuurlijke rollen betekent voor de organisatie. V o o r de ambtelijke
organisatie staan daarbij ondernemerschap, leren, flexibiliteit, talentontwikkeling, co-creatie en innovatieve werkmethoden centraal. V o o r de gemeenteraad betekent dat nog meer dan voorheen heldere kaders stellen ten dienste van de controlerende taak en op hoofdlijnen het debat voeren. In Waaire hebben we gekozen voor een overheid die er niet alleen vóór de inwoners is, maar zeker ook van de inwoners.
Uniek Waaire:
1. Ligging:
• G o e d bereikbaar
• Tegen de stad
• G r o e n
• Aanwezigheid van vele culturele, onderwijskundige en sportvoorzieningen in de nabije omgeving
2. Uitstraling:
• Ruimte
• Monumenten
• Bossen en vennen
• Dorps karakter
3. G r o t e eigen kracht van de bevolking:
• Sterke sociale netwerken
• Gezond en actief verenigingsleven
Bovenstaande wordt zeer recent, niet voor de eerste keer, bevestigd in het jaarlijkse onderzoek van Elsevier, waarin Waaire naar voren komt als beste gemeente van Brabant! Waaire is een goede plek om te wonen, te werken en te recreëren.
Visie op de samenleving
De samenleving kenmerkt zich steeds meer door een hoge dynamiek en lagere voorspelbaarheid.
Technologische innovatie en sociaal economische ontwikkelingen, hier en elders in de wereld, hebben onmiskenbaar effecten op het leven van de mensen in Waaire. De huidige crisis, de opkomst van de sociale media en de veranderende verhoudingen in de wereld zijn daar voorbeelden van. D e effecten van deze veranderingen vereisen een andere wijze van besturen. Mensen hebben de behoefte om meer in eigen hand te houden. De gemeente is niet meer voor alles de eerst
verantwoordelijke. Niet de overheid maar de mensen zelf zijn in toenemende mate verantwoordelijk voor de invulling van hun leven en van hun samenleving. De gemeente stimuleert en faciliteert en geeft ruimte om zaken mogelijk te maken. Dit vraagt om een paradigma verschuiving van de maatschappij, de positie van de inwoner en bijpassende rol van de overheid.
De samenleving verandert onmiskenbaar richting een "netwerksamenleving", waarbij inwoners en de gemeente zich anders organiseren. De grenzen van de gemeente zijn niet meer allesbepalend. De traditionele één-op-één communicatie wijzigt in rap tempo naar een meer diverse en pluriforme manier van uitwisselen. O o k traditionele relaties tussen inwoners, gemeente en inwoners onderling staan daarbij onder druk. Kennis en informatie zijn eenvoudig en op verschillende wijze te vergaren.
De kennis en informatie achterstand van en tussen inwoners en gemeente verdwijnt in rap tempo.
De relaties tussen inwoners en gemeente zijn in toenemende mate bepalend en netwerken worden steeds belangrijker. De vraag daarbij is wat de rol en de positie is van zowel de inwoners als de gemeente in het moderne Waaire van de toekomst. Immers niet alleen kennis en/of informatie is nog langer bepalend maar de balans tussen macht, positie en invloed. Feit is dat er veel kennis is onder de inwoners van Waaire en dat in potentie het zelforganiserend vermogen groot is. D e visie is dan ook primair gericht op het verder benutten van de eigen kracht van inwoners ten behoeve van de Waalrese samenleving. Naast de geschetste veranderende samenleving, vinden er ingrijpende veranderingen plaats in het sociaal maatschappelijk en ruimtelijk domein. Dat samen noopt tot een herijking van de visie op de toekomstige samenleving van Waaire en de rol van de inwoners en de gemeente.
Ambities van het gemeentebestuur W a a i r e
Bovenstaande visie vertaalt zich in een ambitie die wordt samengevat in vijf kernpunten.
/. De gemeente st;'mu/eert de kennis en het zelf organiserend vermogen in de samenleving.
Inwoners van Waaire beschikken over veel kennis en hebben een groot organiserend vermogen.
Waaire benut deze kennis en het organiserend vermogen door de gemeente als servicegerichte organisatie in te zetten. Waarbij het primaire uitgangspunt is de eigen kracht van onze inwoners. O m dat te bereiken, wil de gemeente haar inwoners stimuleren en waar nodig een helpende hand bieden en ruimte geven om zaken mogelijk te maken.
2. De gemeente vervult een bewakende rol die niet belemmerend werkt op het scheppen van ruimte.
De gemeente draagt zorg voor rechtsbescherming en rechtsgelijkheid van haar inwoners en bewaakt de balans tussen het algemene en individuele belang. Bij de faciliterende en stimulerende houding handelt de gemeente primair naar de geest van de wet en/of regelgeving, en stelt daarbij duidelijk de noodzakelijke wettelijke kaders.
3. De gemeente stelt het ontplooien van de inwoner van Waaire in alle levensstadia centraal.
De gemeente geeft inwoners de ruimte om zich te ontplooien in alle levensstadia, vanuit een stimulerend en activerend beleid, waarbij eigen verantwoordelijkheid, zelfredzaamheid en eigen kracht leidend zijn. Alle inwoners zijn daardoor in staat om mee te doen en een bijdrage te leveren aan de samenleving, op een wijze die zij kunnen en willen. V o o r kwetsbare burgers die wel willen maar d o o r persoonlijke omstandigheden niet kunnen, draagt de gemeente zorg voor een vangnet.
4. De gemeente stelt de relatie met inwoners centraal.
De gemeente staat dicht bij haar inwoners en weet wat er speelt en leeft. D o o r een professionele en open houding van haar medewerkers, is er sprake van een goede relatie met de inwoners. Pijlers binnen deze relatie zijn een positieve houding, vertrouwen, onderlinge interesses en belangstelling voor elkaar. Ontwikkelingen in de samenleving worden stimulerend opgepakt door een beroep te doen op creativiteit van inwoners en het delen van inzichten in bijvoorbeeld buurt- en
wijkgesprekken.
5. De gemeente sluit met haar bestuursmodel aan op de veranderende samenleving.
De Waalrese samenleving kenmerkt zich in toenemende mate als een netwerksamenleving. Kennis, inzichten en relaties worden in (soms) wisselende groepen gedeeld en opgebouwd. D e gemeente organiseert samen met inwoners de burgerparticipatie waarbij proactief inwoners worden gestimuleerd hieraan mee te doen. Nieuwe initiatieven en werkvormen worden gestimuleerd.
Institutionalisering is niet langer een vanzelfsprekendheid.
Het bestuursmodel
O p basis van bovenstaande visie en ambities kiest Waaire voor het bestuursmodel van netwerkgemeente. Hiermee vergroten wij onze bestuurskracht en daarmee onze
toekomstbestendigheid. Uitgangspunt is dat de gemeente Waaire een partner van talrijke maatschappelijke organisaties, andere overheden en het bedrijfsleven is. Het belang van onze inwoners, bedrijven en organisaties, die in Waaire wonen en/of werken en/of gevestigd zijn staat daarbij voorop.
Met het model van netwerkgemeente is Waaire klaar voor de grote opgave van decentralisatie van rijkstaken en wordt tevens invulling gegeven aan "democratie nabij": een herkenbaar bestuur, korte lijnen, dicht bij haar inwoners, begrip en kennis van wat er leeft.
O m als zelfstandige netwerkgemeente voldoende robuust te zijn, w o r d t op (sub)regionaal niveau stevig samengewerkt. Bijvoorbeeld door binnen het Sociaal Domein samen te werken binnen de Dommelvallei+. O o k de samenwerking binnen het Stedelijk Gebied is recent verstevigd in een nieuw bestuurlijk convenant. V o o r Waaire ligt daar het zwaartepunt in de regionale samenwerking.
Met de gemeenten in het Stedelijk Gebied w o r d t een gezamenlijke visie op de toekomst ontwikkeld.
Een discussie over een uitbreiding van taken zal hiervan onderdeel uitmaken. D e voorliggende visie
"de Kracht van W a a i r e " zullen wij inbrengen als input voor de verdere ontwikkeling van het Stedelijk Gebied.
Bestu u rskracht
De gemeente Waaire heeft als zelfstandige netwerkgemeente voldoende bestuurskracht om alle opgaven die zij heeft en de komende tijd nog krijgt te vervullen. Een aantal factoren bepaalt de bestuurskracht van de gemeente Waaire:
Stabiel bestuur
D e "Visie op de samenleving W a a i r e " is in de vorige bestuursperiode unaniem door de gemeenteraad van Waaire vastgesteld. Daarmee is de koers naar een toekomst als zelfstandige netwerkgemeente Waaire ingezet. Deze lijn w o r d t door de nieuwe gemeenteraad en een ambitieus college gevolgd. Er is vertrouwen in deze toekomst en in deze bestuursvorm.
£en organisatie die op orde is
D e reorganisatie van de ambtelijke organisatie is zojuist afgerond. Een afgeslankte, maar
slagvaardiger organisatie staat klaar om de maatschappelijke opgaven waar we ons voor gesteld zien te vervullen. Daar waar de het resultaat positief wordt versterkt, is en w o r d t de
samenwerking gezocht. Samenwerking die duurzaam is en gericht op wederzijdse versterking.
Een gezonde finandële positie.
Waaire is financieel gezond, loopt weinig tot geen risico bij de grondexploitatie en de ruimte die er nog is in de lokale lasten wordt niet maximaal gebruikt. D e meerjarenbegroting 2014-2017 is sluitend en de gemeente Waaire heeft een gezonde vermogenspositie. D o o r tijdig te anticiperen op financiële ontwikkelingen heeft de gemeente Waaire de bezuinigingen grotendeels achter zich liggen. Daarmee is er weer ruimte om te investeren in de toekomst. De kost gaat daarbij voor de baat.
De interaaie met de samenleving
Het uitgangspunt van de netwerkgemeente is dat Waaire een strategische partner is voor inwoners, bedrijven en organisaties die hier wonen en/of werken. In de bestuursscan w o r d t niet voor niets geconcludeerd dat "er een hechte relatie is met de gemeenschap, er korte lijnen zijn en er veelvuldig contact over beleidsinitiatieven en uitvoering van taken is".
Strategie en leiderschap
Met de "Visie op de samenleving Waaire", de daarin verwoorde ambitie, het instellen van de raadswerkgroep en het bij deze notitie te voegen actieplan geeft het bestuur van Waaire er blijk van verder te willen kijken dan enkele jaren. Niet omdat dit w o r d t opgelegd, maar omdat de overtuiging bestaat dat dit in het belang is van de inwoners, bedrijven en organisaties die in Waaire wonen en/of werken.
Somenwerfc/ngsbere/dhe/'d en -inzet
Met omliggende gemeenten werkt Waaire samen bij de ontwikkeling, voorbereiding en/of uitvoering van regionaal en interlokaal beleid. De oriëntatie ligt daarbij op het Stedelijk Gebied en de Metropoolregio Eindhoven. Vanuit de wetenschap dat samenwerking niet vrijblijvend is en ook noodzakelijk zullen vertegenwoordigers van de gemeente Waaire zich in deze
samenwerkingsverbanden maximaal inzetten en hun bijdrage leveren. Waaire wil zich een betrouwbare partner tonen, pro-actief en op resultaat gericht. D e democratische controle op deze samenwerkingsverbanden is wat ons betreft een belangrijk aandachtspunt.
O n z e uitdaging
O n z e uitdaging is het organiseren (en optimaliseren) van dienstverlening en democratie. De vraag waar we ons nu voor gesteld zien, is waar taken en verantwoordelijkheden in het belang van de inwoner van Waaire het best belegd kunnen worden.
Hierbij is het vertrekpunt altijd datgene wat het beste is voor de inwoner van Waaire. Als je dat wilt realiseren, moet je dat doen op een niveau dat het beste past bij die taak.
Soms samen met je inwoners, soms zelf en soms samen met andere overheden en/of het bedrijfsleven.
W a a r we voorheen heel veel zelf deden, zien we een verschuiving van taken en verantwoordelijkheden naar verschillende samenwerkingsverbanden.
De uitdaging ligt erin:
1. de regionale samenwerking verder uit te bouwen en te versterken;
2. de samenwerking met onze inwoners verder te ontwikkelen.
Bij beide voorzien wij een mogelijke verdergaande overdracht van taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden dan nu het geval is.
De gemeente Waaire is als zelfstandige netwerkgemeente klaar die uitdaging aan te gaan!
