Thema: Weer
Titel les: Het Weer 3
Inhoud van de les: Werkvorm, media, hulpmiddelen:
Tijd:
Nieuwe woorden:
Wolke, Verdunsten, Wasserkocher, Kreislauf
Inleiding:
Tonen van wolkenfoto’s
Kern/Afsluiting:
Hoe ontstaan wolken?
Wat hebben wij daar eigenlijk aan?
Kringloop
Verdamping laten zien m.b.v.
de waterkoker
Foto’s
Waterkoker
10 minuten
20 minuten
Wolken
I
edereen heeft wel eens ergens in het gras gelegen en naar de wolken gekeken. Lekker met je frisdrank in je handen kijk je of je iets in de wolken kunt zien. Een schaap, een kasteel of een draak. Maar hoe komen die vormen er, hoe ontstaat nu een wolk en waarom zijn sommige wolken zo donker? Op deze vragen krijg je antwoord.Wat is een wolk?
Een wolk is een verzameling druppels. Heel simpel antwoord natuurlijk, maar het is waar.
Kijk maar eens als het koud is naar je adem. Wanneer je als het koud is naar een raam ademt, komen er piepkleine druppeltjes op het raam. Het raam beslaat. Zo gaat het ook met een wolk.
Wat zijn de ingrediënten van een wolk?
Om erachter te komen welke dingen er moeten zijn wil er een wolk ontstaan moet je maar even dit proefje doen: Maak een wolk in een fles.
Tijdens het proefje heb je de verschillende ingrediënten voor een wolk gebruikt.
1. Warme lucht: door de kaars en je adem.
2. Vochtige lucht: door je adem.
3. Roet. Klinkt gek, maar er moet roet in de lucht zitten om een wolk te kunnen maken.
Hoe ontstaat een wolk?
Een wolk ontstaat wanneer er warme lucht van de aarde opstijgt. Probeer het spiraalproefje eens.
In dit proefje stijgt er warme lucht op. Dit komt tegen je spiraal en de spiraal begint de draaien. Twijfel je nog steeds? Doe dan je proef met de thermometer. Ook bij deze proef zie je dat warme lucht opstijgt, omdat het bovenin het lokaal altijd warmer is dan onderin. Ja, vandaar die koude voeten!
Warme lucht bevat veel waterdamp. Dat kun je zien wanneer je ademt. Wanneer het warm is zie je geen druppeltjes en wanneer het koud is wel. Om zeker te zijn dat warme lucht meer damp bevat doe je de waterdamptest.
Wanneer er dus warme lucht opstijgt, komt het tegen koude lucht aan en wordt het ook kouder. Je ziet dan dat de lucht minder damp bevat. De damp krijgt de vorm van druppeltjes. Dit noemen we condenseren.
Wanneer de warme lucht omhoog stijgt komt het ook bij een laag waar het minder dan 0°C is. Het vriest er. Je zult nu wel denken: hoe kan het dat de lucht dan niet bevriest?
Nu dat gaat zo: wanneer de warme lucht in dat gebied komt stijgt het nog steeds. Het is nog altijd warmer dan de lucht eromheen, maar wanneer de warme lucht beneden de 0°C komt, bevriezen de druppels. Dat worden ijskristallen. Natuurlijk veranderen alle druppels niet ineens in kristallen. Er is een gebied in een wolk waar kristallen en druppels voorkomen.
Ondertussen stijgt de lucht nog wel. Bovenin de wolk zijn er allemaal kristallen. Je ziet dan geen bloemkolen meer, maar een witte laag.
Er zijn 4 manieren waarop een wolk ontstaat.
Manier 1.
De zon verwarmt de bodem van de aarde, waardoor er warme lucht opstijgt. De warme lucht koelt dus…ontstaat er een wolk.
Manier 2.
Er ontstaan ook wolken tegen heuvels en bergen. Dat komt doordat lucht tegen een berg omhoog wordt geduwd. En stijgende lucht wordt kouder dus… ontstaat er een wolk.
Manier 3.
Lucht stroomt. Soms komen twee winden elkaar tegen. Ze botsen dat tegen elkaar aan. Dat gaat niet zo hard dat wij er iets van merken, maar die lucht moet ergens heen. Naar
beneden kan niet, dus moet het omhoog. En die lucht wordt kouder dus…ontstaat er een wolk.
Manier 4.
Het komt ook weleens voor dat koude en warme lucht elkaar tegenkomen.
Één van die stromen moet omhoog. Die warme lucht moet omhoog, omdat de koude lucht zwaarder is. Probeer maar eens de proef met de weegschaal. Je kunt zien dat de koude lucht daalt en warme lucht stijgt op.
Wanneer er warme lucht omhoog stijgt en afkoelt…ontstaat er een wolk.
Manier 5.
Mist is een wolk die op de grond hangt. Doordat de lucht ’s nachts afkoelt, doordat er geen zon meer schijnt, vormt er zich een wolk, doordat de waterdamp condenseert.
Welke soorten wolken zijn er?
Hier zie je een plaatje van verschillende soorten wolken. De namen van deze wolken zijn moeilijk, wanneer je ze voor het eerst ziet, maar eigenlijk is het heel makkelijk.
Wolken kunnen gevormd zijn als:
Cumulus (stapelwolk).
Stratus (laagwolk)
Cirrus (veer- of vezelwolken)
Ze komen op verschillende hoogten voor.
Een lage wolk heeft geen voorvoegsel, een hoge ook niet, maar een wolk die middelhoog is, krijgt voor de naam alto. Op het plaatje, als je klikt, is altocumulus te zien. Dat betekent dat dat cumuluswolken zijn op 3 tot 6 kilometer hoogte.
Je kunt op deze afbeelding rechts goed zien dat er ook mengvormen bestaan.
Bijvoorbeeld cirrocumulus een mengsel tussen veervormige- en stapelwolken. Dit wordt ook weleens schaapjeswolken genoemd.
En stratocumulus is een mengsel tussen laag- en stapelwolken.
Verder heb je ook nog wolken die regen geven. Die krijgen altijd de ‘achternaam’ nimbus.
Een cumulonimbus is een stapelwolk die regen geeft. Een stratuswolk geeft ook weleens regen. Die wordt dan nimbostratus genoemd.
Dat gebeurt meestal in de zomer. Dan kan warme lucht veel hoger komen als in de winter.
Hoe breed kan een wolk worden?
De breedste wolken zijn de stratus wolken. Deze wolken liggen als een dekbed over het land heen. Zulke wolken kunnen wel 300 kilometer breed zijn. Sommige van deze wolken kunnen Nederland en België bedekken!
Wat zijn opklaringen?
Een opklaring is een gebied met blauwe lucht.
Waardoor komt de donkere kleur in de wolken?
De donkere kleur komt door de hoogte van de wolk en het aantal druppels in de wolk.
De zon schijnt op een wolk. Wanneer het licht een lage wolk tegenkomt, schijnt het licht vaak erdoor heen. Je ziet een heel lichtgrijze kleur.
Wanneer er een grote wolk is, die veel druppels bevat, bijvoorbeeld een cumulonimbus, schijnt de zon er niet zo makkelijk meer doorheen. Je ziet een donkere wolk. Vaak komt er ook regen uit de wolk.
Wat is een aambeeld?
Een aambeeld ontstaat wanneer een wolk heel groot is geworden en tegen een volgende luchtlaag botst. De lucht kan niet door die laag heen en omdat er toch nog lucht naar boven stijgt, moet het een kant op. Vaak zie je dan een wolk met een platte bovenkant. Die lijkt op een aambeeld van een smid. Zodoende komen de aambeelden aan hun naam. vaak heeft een cumulonimbus een aambeeld
Welke speciale soorten wolken zijn er, die heel apart en spectaculair zijn?
Er zijn twee wolkensoorten die heel spectaculair zijn om te zien. De eerste is de
lenticulairwolken. deze wolken worden gevormd wanneer er lucht over bergen heen wordt gewaaid. Het ziet eruit als verschillende pannenkoeken op elkaar. Heel spectaculair!
De andere wolk is de mamawolk. die ontstaan meestal onder een aambeeld. Het zijn bobbels die onder het aambeeld verschijnen. meestal is dit aan aankondiging dat er een windhoos of tornado op komst is.
