r
67
1
BIBLIOTHEEK KITLV
0093 0618
Nederlandsen Indi'è.
(Overgedrukt uit de Nederlandsclie Jaarboeken voor Reyts- geleerdheid en Wetgeving, 4'l<- Deel, 2<ïe Stuk, blz. 193.)
.'Jl
Toen wij, na de welwillende beschikking van den Hr. Mr.
P. MIJER, in de gelegenheid waren gesteld, door de over- neming van zijne Bijdrage tot de Codificatie in Neder- landsch Indi'è, in deze Jaarboeken, I I I , bl. 36 volg. 4^8 volg., onze Lezers bekend te maken met de onderscheidene pogingen, die tot het vestigen en regelen der Wetgeving in Nederlands 0. I. Bezittingen zijn in het werk gesteld, werd op nieuw de wensch bij ons levendig, om ook over den tegenwoordigen toestand der Regterlijke Instellingen aldaar eenige berigten te kunnen mededeelen. Welke regts- hronnen daar gelden, kan uit de Verhandeling van den Hr. MIJER, bijzonder t. a. pi. bl. 44^ v°lg-> genoegzaam worden opgemaakt; maar, welke aldaar de zamcnstelling is van het Ilegtswezen, is zeker hier in het Moederland slechts aan weinigen bekend, en de steeds toenemende betrekkingen met die gewigtige bezittingen van onzen Staat maken echter de kennis van de gesteldheid des Regts en van deszelfs bedeeling aldaar voor ons hoe langer hoe gewigtiger. De aandacht van allen is ook nog bijzonder op dat onderwerp gevestigd, sedert Z. M. de Koning, na de invoering der nieuwe Nederlandsche Wetgeving, heeft gelast, dat deze Wetgeving voor Oost-Indië zal wor- den toepasselijk gemaakt, terwijl bij die zelfde gelegenheid het ontwerpen eener verbeterde Regterlijke organisatie werd bevolen.
Men heeft verder vernomen, dat eene Commissie tot dat einde, bij Koninklijk Besluit van i 5 Aug. i83g, N°,
•
— 2 —
I O Î , ingesteld, aan die gewigtige en uitgebreide taak met ijver arbeidt en bereids verschillende Ontwerpen aan de Regering heeft aangeboden. Men mag dus wel de ver- wachting koesteren, dat, na eenige jaren, het thans in ïndië bestaande zamenstel van Wetgeving en Regterlijke Instellingen door een ander en beter zal worden vervan- gen ; doch het bestaande te leeren kennen, blijft, zelfs in afwachting van de nieuwe Ontwerpen, steeds belangrijk.
Het is daarom, dat de uitgevers der Jaarboeken, zich hebben beijverd, om, door welmeenende mededeelingen van vrienden, met de Oost-Indische Wetgeving en Regtspleging van nabij bekend, zoodanige berigten te verzamelen, als waarvan de algemeene bekendmaking nuttig en wensche- lijk mögt geoordeeld worden. Ten aanzien van de Reg- terlijke Instellingen zijn zij niet ongelukkig in hunne po- gingen geslaagd, zoo als het opstel zal kunnen bewijzen , dat hier afgedrukt volgt. Ten opzigte der Wetgeving hopen zij later nog eenige aanteekeningen te kunnen laten
volgen. "e<*-
In geheel Nederlandsch Indië wordt in naam en van wege den Koning regt gesproken, terwijl de Rurgerlijke en Lijfstraffelijke Regtspleging aldaar alleen kan worden uitgeoefend door Regtbanken, daargesteld, ingevolge de Algemeene Bepalingen en Reglementen, op last des Konings in werking gebragt.
De Burgerlijke Regtspleging en de Strafvordering wor- den , naar verschil van de daarin betrokkene personen, in eersten aanleg, aan Europesche of wel aan inlandsche Regtbanken toevertrouwd.
§ '•
Regterlijke Instellingen in de Gouvernements-Landen op Java en Madura.
a. Divisie-Hoofden.
De Divisie-Hoofden, zijnde inlandsche Ambtenaren, ei- genlijk Distriktshoofden genaamd, hebben de bevoegdheid, om in alle civiele geschillen, waarvan de waaide geen ƒ 20 te boven gaat, uitspraak te doen. Zij beslissen voorts in alle geringe geschillen, omtrent den loop of het ophou- den van water, over begrenzingen van landerijen en dus- danige question, welke gewoonlijk tusschen landbouwers voorkomen. Van de uitspraken der Divisiehoofden is een appèl toegestaan aan den Regentsraad.
b. Regents-Raden.
I n de meeste Residentié'n van Java zijn Regents-Raden, voorgezeten door den Regent en, bij afwezigheid van den inlandschen Hoofdambtenaar, door den Patti van het Re- gentschap.
De Regents-Raden zijn voorts zamengesteld uit zoo vele andere inlandsche Hoofden, als noodig geoordeeld wor- den. Bij de Raden worden gebragt alle zaken, welke, in eersten aanleg, bij de Divisiehoofden zijn afgedaan, en waarvan in hooger beroep is gekomen. Zij nemen in eer- sten aanleg kennis van zaken, waarin het geschil niet minder bedraagt dan f 20, en niet meer dan f 5o. Van de uitspraken der Regents-Raden, als eerste Regters, wordt hooger beroep toegelaten aan den Landraad der Residentie.
Wanneer in eene Residentie geene Regenten bestaan, worden derzelver functiën door de Residenten zelve waargenomen.
Alle Regentsraden worden bijgestaan door den Djaksa (inlandschen Fiskaal) en den Panghoeloe (inlandschen Ma- homedaanschen Priester) van het Regentschap, als advise- rende Leden.
1 *
c. Landraden.
In alle Residential' en op zich zelve staande adsistent- Residentiën worden éénmaal in de week Landraden gehou- den ter hoofdplaats, o f w e l , ter bepaling van den Resi- dent, op zoodanige andere plaats, als hij raadzaam zal oordeelen.
De Landraad bestaat uit den Resident, of, bij diens af- wezigheid, uit den Adsistent-Resident, als Voorzitter, met de Regenten van de verschillende Regentschappen, of zoo- danige voorname inlandsche Hoofden, als daartoe door den Gouverneur-Generaal zullen worden benoemd, benevens den Hoofd-Djaksa en den Iïoofd-Panghoeloe, gcadsisteerd door een' Secretaris der Residentie ; zijnde tot het houden van den Landraad voldoende, dat er met den Resident twee der Regenten of inlandsche Hoofden tegenwoordig zijn.
Met betrekking tot den Landraad der stad en voorste- den van Batavia is evenwel bepaald, dat dezelve zal zijn zamengesteld uit één' President, twee Europesche en twee inlandsche Assessoren.
In civiele zaken tusschen Chinezen onderling kunnen twee Officieren van die natie met geene der partijen, in het geschil betrokken zijnde, door den Voorzitter van den Landraad, als adviseurs, worden geroepen.
In civiele zaken nemen de Landraden kennis van alle geschillen , welke in appèl van de Regentsraden voor de- zelve worden gebragt, alsmede van alle geschillen, meer bedragende dan ƒ 5o, tusschen inlanders onderling. Zij nemen mede kennis van zaken, waarin een inlander het- zij als gedaagde, hetzij als eischer voorkomt, mits de som niet meer bedragende dan ƒ 5oo; terwijl in het geval, dat het geschil over eene hoogere som loopt, wel de inlanders als gedaagden voor de Landraden worden aangesproken, doch alle andere personen voor de Raden van Justitie behooren te worden geroepen.
stemming van den verweerder, geen inlander zijnde, het geschil, mits te hoven gaande ƒ i o o , terstond in eersten aanleg te hrengen voor de Raden van Justitie.
Van de vonnissen der Landraden in Burgerlijke zaken valt hoogerheroep aan den Raad van Justitie in het regts- gehicd, waartoe de Residentie behoort, indien de veroordee- ling meer dan ƒ 5oo bedraagt.
In Strafzaken nemen de Landraden kennis van alle misdrijven, door inlanders of daarmede gelijkgestelde per- sonen, als: Chinezen, Arabieren, Mooren, enz., in de Resi- dentie gepleegd, met uitzondering van die misdrijven, welke bij uitsluiting tot de competentie der Regtbanken van omgang behooren.
Alle vonnissen der Landraden in strafzaken, met uit- zondering van die, leidende tot de straf van niet meer dan dertig rotting-slagen of wel tot eene gevangenisstraf of arbeid in den ketting van meer dan drie maanden, moeten aan herziening van het Hooggeregtshof worden on- derworpen, in voege, als met de vonnissen, door de Ra- den van Justitie gewezen, is voorgeschreven.
Niettemin moeten de vonnissen, welke zonder de re- visie van het Hof kunnen worden ten uitvoer gelegd, aan het Hoog-Geregtshof worden kenbaar gemaakt.
In de nieuwe Residentié'n Banjoemaas, Bagelen, Madion e » Kediri,/zijn de Landraden mede bevoegd kennis te ne- men van die misdaden, welke, ingevolge Art. 99 van het Reglement op de Regtspleging onder de inlanders, behoo- ren tot de kennisneming der Regtbanken van Omgang.
Het Secretariaat bij de Landraden in deze Résidentiel) wordt waargenomen door den Secretaris der Residentie.
De Landraden moeten, even als de Raden van Justitie, in de beoordeeling der zaken, welke voor dezelve in appè!
van Landraden gebragt worden, zich gedragen naar de
— e —
inlandsche of Godsdienstige wetten , inrigtingen of gebrui- ken van zoodanige Indische Natie, tot welke, óf beide partyen, óf wel de gedaagde alleen is behoorende, mits deze Wetten niet strijdig zijn met de erkende beginselen Tan billijkheid en regtvaardigheid.
Aan den Regent is opgedragen het toezigt over de za- ken betreffende de Mahomedaansche Godsdienst, en hij zorgt, dat aan de Priesters het uitoefenen van hun beroep, overeenkomstig de zeden en gewoonten der Javanen, wor- de vrijgelaten. De Priesters oordeelen tevens in huwelijks- zaken, boedelscheidingen en dergelijken, omdat, volgens de Mahomedaansche Wetten, de Priesters van zoodani- ge zaken behooren kennis te nemen; terwijl echter de actiën, daaruit voortvloeiende en strekkende tot eenige betaling of uitkeering, steeds, met inachtneming der Ma- homedaansche Wetten, door den gewonen Regter moeten worden beslist.
d. Omgaande Regtbanken.
Ten minste alle drie maanden moet er in iedere Residen- tie op Java eene zitting worden gehouden van eene Regt- b a n k , bekend onder den naam van Regtbank van Omgang, gepresideerd door een' Regter, Lid van den Raad vau Justitie, onmiddellijk in rang volgende op den President.
De omgaande Regters worden geadsisteerd door inlandsche Hoofden , als Adsessoren, telken jare door den Gouverneur- Generaal, op voordragt van den Resident, te benoemen.
Voorts zijn aan de omgaande Regters toegevoegd Europe- sche Ambtenaren, om als Secretarissen te fungeren. Die Ambtenaren (mede Fiskaals genaamd) zijn tevens verpligt, in iedere zaak eene akte van beschuldiging op te maken.
De eigenlijke function van het Openbaar Ministerie bij do omgaande Regtbanken worden door de respective Hoofd- Djaksa's der Residentiën waargenomen.
De omgaande Regtbanken nemen kennis: i°. van moord,
manslag, verraad, oproer, valsche munterij, roof met ge- weld, brandstichting en alle andere misdaden, welke met den dood zouden kunnen worden gestraft; 2°, van kne- velarijën en misbruik van gezag door inlandsche Ambte- naren gepleegd ; 3 ° , van aanmatiging van gezag door personen, welke met geene ambten bekleed zijn; 4°> v a n
het zich verzetten tegen het openbaar gezag en plegen van dadelijkheden tegen hetzelve.
De zoo evengenoemde misdaden zijn van de kennisne- ming van de Landraden uitgesloten, behalve, gelijk hier- boven reeds is opgemerkt, in de Residentiè'n Madion, Ke-
diri, Bagelen en Banjoemaas,'alwaar de Landraden bevoegd — / " / zijn, om in zaken, welke, volgens de bestaande bepalin-
gen, aan de beoordeeling der Regtbanken van Omgang zijn onderworpen, kennis te nemen en regt te spreken;
moetende in zoodanige gevallen de Landraad bestaan uit den Resident in persoon en niet minder dan 4 Regenten.
De omgaande Regters zijn derhalve, voor alsnog, van de kennisneming der crimineele zaken in de voornoemde Residentiè'n uitgesloten; alleen zijn die van de Samarang- sche en Sourabayasche Afdeelingen verpligt, om jaarlijks eenmaal, wanneer zij zich ambtshalve in eene der nabij gelegene Residentiè'n bevinden , respectivelijk naar de Re- sidentiè'n Banjoumaas, Bagelen, Madion en Kediri/te b e - / ' geven tot het opnemen der protocollen van de aldaar, als Notarissen, fungerende Ambtenaren.
De omgaande Rcgter moet voorts telkens, bij gelegen- heid van zijnvaanwezen in eene Residentie, den staat der gevangenen opnemen en van zijne bevinding verslag doen aan den Gouverneur-Generaal en aan den Procureur-Ge- neraal.
e. Raden van Justitie.
De rcglsbedeeling in civiele en crimineele zaken is in de tweede plaats op Java en Madura opgedragen aan de
//i /<^-
— 8 —
Raden 'van Justitie gevestigd te Batavia, Samarang en Sourabaija. — Dezelve zijn zamengesteld, die van Batavia uit vijf, en die van Samarang en Sourabaija uit vier Leden, respectivelijk de President en omgaande Regter daaronder begrepen, bijgestaan door een' Griffier, terwijl het regt der Hooge Overheid bij die Raden wordt waar- genomen door een' Officier van Justitie, onder den naam van Fiskaal.
Deze Raden van Justitie zijn, elk respectivelijk voor de uitgestrektheid van het hem aangewezen regtsgebied, bestemd, om als gewone dagelijksche Regter in eersten aanleg in het civiele en crimineele, onverschillig van welke aangelegenheid de zaak zij , regt te spreken, voor zoo ver het geene personen of zaken betreft, welke, vol- gens algemeene of bijzondere bepalingen, hetzij voor het Hoog-Geregtshof van Nederlandsch Indie raauwelijks in regten geroepen, o f w e l , volgens het Reglement op de Regtspleging voor de Landraden en Regtbanken van Om- gang , aan de Judicature der Raden van Justitie zijn ont- trokken.
Ook de Regenten en andere inlandsche Grooten staan, zoo in het Civiele als Crimineele, teregt voor de respec- tive Raden van Justitie. Alle Crimineele Procedures, waar- in die personen gewikkeld zijn, worden, zoo de beklaag- den dit verlangen, met gesloten deuren gehouden, en in Civiele Zaken vooraf de advijzen van den Hoofd-djaksa (inlandschen Fiskaal) en Hoofd-panghoeloe (inlandschen Mahomedaanschen Hoofdpriester) ingewonnen ; geene vor- dering tegen zoodanige personen mag bij den Regter in- gediend worden, zonder voorkennis en toestemming van het Gouvernement.
De vonnissen der Raden van Justitie in strafzaken zijn onderworpen aan de revisie van het Hoog-Geregtshof, wanneer de veroordeelingen tegen Europeanen leiden tot
cene gevangenisstraf van zes maanden of' tot mindere ge- vangenisstraf, van andere straffen vergezeld; en tegen in- landers, zoo de condemnatie strekt tot meer dan 3o rot- tingslagen of tot arbeid in den ketting van meer dan twee jaren.
De Raden van Justitie zijn almede Oppervoogden van alle minderjarigen.
Zij onderzoeken voorts alle klagten tegen de goede di- rectie van particuliere Voogden, Curators en Administra- teuren. Zij voorzien in Curateelen.
Voor de Raden van Justitie worden mede verleden alle koopbrieven, transporten en overschrijvingen van vastig- heden, gelijk mede alle verbanden op dezelve.
De Raden van Justitie zijn belast met het algemeen toeziet over de protocol-kantoren, alwaar de minuten van alle zoodanige brieven en verbanden zorgvuldig behooren bewaard te blijven, alsmede met de bewaring van de protocollen der Notarissen, welke óf komen te overlijden, óf wel die functiën verlaten.
Zij hebben het toezigt over de Registers van den Burger- lijken Stand, en spreken regt in alle overtredingen, door de Ambtenaren van den Burgerlijken Stand bedreven.
De Raden van Justitie zijn belast met het toezigt en de verificatie van de protocollen der Notarissen, voor zoo verre de Ambtenaren resideren binnen de hoofdplaatsen, waar de Raden van Justitie gevestigd zijn; elders is deze zorg aan de omgaande Reglers opgedragen.
In het Crimineele staan alle Europeanen, behoudens de hierboven bedoelde uitzondering, voor dezelve teregt.—
De Jurisdictie van den Raad van Justitie te Batavia strekt zich uit over de Residentie, gelegen in het westelijk ge- deelte van het eiland Java, van Bantam tot en met Che- ribon ; die van den Raad van Justitie te Samarang, over de zoogenaamde Midden-Residentiën, bevattende Tagal,
•— 10 —
Pekalongan, Samarang, Bagelen, Baujoemaas, Kadoe, I'joc- jocarta, Soerakarta, Madion, Japara, Rembang; die van den Raad van Justitie te Sourabaija over de Residenten Kediri, de Âssistent-Residentiën Patjitan en de Residenliè'n Sourabaija met Madura, Passaroean en Bezoeki.
De Raad van Justitie te Batavia strekt wijders zijn Regts- gebied uit over eenige, later te vermelden, bezittingen, gelegen builen Java en Madura ; en de Raad van Justitie te Sourabaija over het eiland Timor.
f. Het Hoog-Geregtshof.
De Opperste Regtbank in Nederlaudsch Indië draagt den naam van Hoog-Geregtshof van Nederlandsch Indië. Dit regterlijk ligcbaam was, bij de organisatie van het Justitie- wezen, in het jaar 1819, zamengesteld uit negen Leden, een vaste President daaronder begrepen, bijgestaan*door een' Griffier en een' Adjunct-Griffier, terwijl het regt der ïïooge Overheid bij hetzelve steeds wordt waargenomen door eenen Procureur-Generaal.
Het Hof is sedert beperkt op één' President en zes Leden, terwijl in het jaar 1839 door den Koning is ingesteld de betrekking van Vice-President, ter vervanging van een' der Raden, zoodat het Uoog-Geregtshof thans is zamen- gesteld uit: een' President, een'Vice-President, vijf Ra- den, bijgestaan door een' Griffier.
De betrekking van Adjunct-Griffier is door den Com- missaris-Generaal DU Bus DE GnisiGNiEs ingetrokken. Aan den Griffier zijn toegevoegd een eerste en een tweede ge- zworen Klerk, welke Ambtenaren den Griffier kunnen vervangen, en dus met Substituten-Griffiers, hier te Lande, gelijk staan.
Het Hoog-Geregtshof spreekt niet alleen regt in hoogcr beroep, bij wcge van confirmatie of correctie van een be- klaagd vonnis; maar ook d à n , wanneer door eenen lage-
ren Eegter niet naar behoorcn is geprocedeerd , is het Hof bevoegd, en zelfs gehouden, den Regler deswege de noo- dige aanmerkingen te maken.
Het Hof neemt in het algemeen, hij wege van hooger beroep, kennis van alle gewijsden in Civiele Zaken, voor eenige der lagere Regtbanken in Indiè' gediend hebbende, in zoo verre die zaken, naar gemeene regten, als ander- zins, appellabel zijn, en het aan die Regtbanken niet is toegestaan, daarin, zonder beroep, te wijzen.
In strafzaken worden in het algemeen de vonnissen der lagere Regtbanken met de daartoe betrekkelijke stuk- ken aan het Hoog-Geregtshof ter herziening overgezonden.
De veroordeelingen der Raden van Justitie en der Land- raden, bij uitzondering op den regel, niet aan de revisie van het Hof onderworpen, zijn reeds hierboven of zullen later worden vermeld.
Het Hoog-Geregtshof heeft in het Cn'mineele, bij wege van revisie, en in het civiele bij wege van hooger beroep, de bevoegdheid, om, wanneer dooreenen lageren Regter, buiten deszelfs competentie, gevonnisd is, het vonnis ge- deeltelijk, of wel geheel te vernietigen, en in de zaak zelve, naar bevinding, regt te spreken.
Het Hof heeft de magt, om de vonnissen, aan revisie onderworpen, te bekrachtigen, te verminderen of geheel te vernietigen ; doch in geen geval kunnen de von- nissen in revisie worden bezwaard.
Le vonnissen in strafzaken gewezen door de Raden van Justitie, buiten Java, zijn (op geringe uitzonderingen na) niet aan de revisie van het Hof onderworpen.
Die vonnissen moeten alle drie maanden, met de daar- toe betrekkelijke Processen-Verbaal der Teregtzittingen, ook dân, wanneer die vonnissen, krachtens het fiat executie, door den Plaatselijken Gouverneur of den Resident waren ten uitvoer gelegd, worden gezonden aan het Iïoog-Gt-
— 12 —
regtshof, ten einde, als beiast met het algemeen toezigt over de Administratie der Justitie in geheel Nederlandsen Indié', aan den Regter zoodanige aanmerkingen te maken of teregtwijzingen mede te deelen, als noodig zouden wor- den geoordeeld.
De Raden van Justitie, buiten Java gevestigd, moeten alle drie maanden de vonnissen, welke in den loop van dien tijd zijn gewezen, benevens de Processen-Verbaal van alle Crimineele Teregtzittingen, opzenden aan het Hoog-Geregts- hof, als belast met het algemeen toezigt over de Adminis- tratie der Justitie.
Het Hoog-Geregtshof oordeelt wijders, in eersten aan- leg, over eenige bepaalde Burgerlijke Regtsgedingen. De vonnissen in die zaken gewezen, voor zoo verre zij voor hooger beroep vatbaar zijn , kunnen worden onderworpen aan eene revisie van het Hof, vermeerderd met — of bijge- staan door een zeker getal réviseurs, door den Gouverneur- Generaal te kiezen en te benoemen.
Het Hof oordeelt mede in het eerste en hoogste ressort in strafzaken, waarin betrokken zijn: de Leden van den Raad van Indië, zelfs na het eindigen van hunne bedie- ning, hunne vrouwen, weduwen en kinderen, voorts President en Leden van het Hoog-Geregtshof, Gouverneurs, Residenten, Opperhoofden, Gezaghebbers en verdere Hoof- den van Administratie, de Secretarissen van den Gouver- neur-Generaal en de Hooge Regering, den Procureur-Gene- r a a l , de Ministers, alsmede de bedienden en suppoosten van het Hoog-Geregtshof.
Het Hoog-Geregtshof neemt ook in eersten aanleg kennis bij preventie van de misdaad van hoog verraad, omtrent personen, hoezeer anders niet tot de Jurisdictie van het Hof behoorende.
Eindelijk ontvangt het Hof uitsluitend alk personen ter purge.
Ja.
Regtswezen in de Forstenlanden op Java.
In de Rcsidentiën Sourakarta en Djocjokarta zijn Resi- dentie-Raden opgerigt, te zaniengesteld uit den Resident als Voorzitter, twee of drie Ambtenaren of Burgers als Leden, en den Secretaris der Residentie, als Fiskaal en Griffier. Dezelve oefenen over de onderdanen van het Gouvernement dezelfde regtsmagt uit, zoo in het Civiele als Crimineele, als de Landraden op Java, met verdere bevoegdheid evenwel, om in zaken, welke, volgens de bestaande bepalingen, voor de Regtbanken van omgang moeten worden gebragt, kennis te nemen en regt te doen.
Die Raden doen uitspraak:
a. In alle civiele geschillen, waarin Chinezen of andere vreemde natiën, of wel Javanen uit 's Gouvernements Resi- denten, gedaagd zijn.
h. In alle Civiele Zaken tot een bedrag van ƒ 5oo, waarin Europeanen, of daarmede gelijkgestelde personen, gedaagden zijn; zaken van hooger bedrag worden on- middellijk gebragt voor den Raad van Justitie te Samarang.
c. Ten aanzien van misdrijven en overtredingen door Chinezen en andere inlandsche vreemdelingen, alsmede door Javanen uit 's Gouvernements Residentié'n gepleegd.
d. Ten aanzien van overtredingen door Europeanen of daarmede gelijkgestelde personen begaan; (Javanen, onder- danen van de Vorsten, kunnen niet voor den Residentie- raad worden betrokken, dan alleen wanneer zij als mede- pligtigen van Justitiabelen van gemelde Raden voorkomen.)
De misdrijven, door Europeanen, of daarmede gelijkge- stelde personen in de Vorstenlanden gevestigd, gepleegd, worden voor den Raad van Justitie te Samarang vervolgd.
Regtbank van Crimineele zaken te Bjocjocarta.
Voor deze Regtbank staan te regt de onderdanen van
— 14 —
het Rijk van Djokjoearta, wegens misdaden, binnen het ïlijk gepleegd. Dezelve is zamengesteld uit den Resident, geadsisteerd door den Secretaris, den Rijksbestuurder en één' of twee Tommongongs. De zaken, welke voor deze Regtbank worden gebragt, worden onderzocht op de wijze, als voor den Landraad geschiedt. In zaken van moord of andere zware misdaden, waarop de doodstraf is gesteld, wordt de Hoofd-Phanghoeloe, of de Hooge- priester, opzigtelijk de schuld der beschuldigden en de toepassing van de Wet, gehoord. In andere zaken is het voldoende, het gevoelen van mindere Priesters in te win- nen. De straffen, waartoe de Regtbank zal verwijzen , mogen geene andere zijn, dan die, welke door de Land- raden en omgaande Reglers worden opgelegd. Van der- zelver vonnissen valt geen hooger beroep; niettemin wordt de revisie van het Hoog-Geregtshof toegelaten.
$ 3 .
Regterlijke instellingen in de bezittingen buiten Java en Madura.
Voor de bezittingen, gelegen buiten Java en Madura, bestaan Raden van Justitie te Amboina, Banda, Ternate, Makassar en te Padang (voor de Westkust van Sumatra).
In het algemeen worden de functiè'n van President en Leden van die Raden, zonder genot van eene vaste be- zoldiging, waargenomen, met uitzondering alleen van den Voorzitter van den raad van Justitie te Padang, aan wien eene jaarwedde van ƒ 8400 is toegelegd.
Eenige der genoemde Bezittingen, als Borneo, Sumatra (met uitzondering der Westkust van dit eiland), Banka, Riouw, Timor, zijn meer of minder aan de Judicature der Raden van Justitie op Java onderworpen, als: Borneo, Sumatra (buiten het gedeelte behoorende tot de regtsmagt van den Raad van Justitie te Padang), Banka en Riouw
aan den Raad van Justitie te Batavia, en Timor aan dieu van Sourabaya.
a. Westkust van Borneo.
Ter Westkust van Borneo bestaan twee Landraden, een te Pontianak en een te Sambas. Die Landraden worden respectivelijk voorgezeten door de Adsistent-Residenten van Pontianak en Sambas, welke Hoofd-Ambtenaren, onder nadere goedkeuring van den Gouverneur-Generaal, mede respectivelijk, voor iederen Landraad, jaarlijks be- noemen zes Leden, voor de helft, personen van Vorste telijke geslachten, en voor de andere helft, Hoofden van de Chineesche, Boeginesche of Maleische Natiën.
Tot het vonnissen in Crimirieele zaken moeten altijd met den Voorzitter vier Leden aanwezig zijn, terwijl tot het vonnissen in Civiele geschillen twee Leden met den President genoegzaam zijn.
De Ambtenaar, in rang volgende op den Adsistent- Resident, is Secretaris van den Landraad, en fungeert te- vens als openbare aanklager.
Voor deze Landraden staan in het algemeen teregt alle Inlanders en Chinezen ter Westkust van Borneo, zich onder het Nederlandsen gebied bevindende, hetzij dezelve inwoners of wel vreemdelingen zijn.
Na het uitvaardigen der bepalingen, waarbij de betrek- kingen van Resident, ter Westkust van Borneo, zijn inge- trokken , worden alle Crimineelc Vonnissen , hij de ge- melde Landraden gewezen, zonder eenige nadere appro- batie, ter executie gelegd, behoudens de bepalingen, bij het reglement op het beleid der Regering, omtrent het fiat executie van doodvonnissen voorkomende ; terwijl de vonnissen , houdende condemnatie tot deportatie, aan den Procureur-Generaal moeten worden ingezonden, om de bepaling der plaats van het bannissement van het Gou- vernement te verzoeken. — De origineele Processen-Ver-
,— 16 —
baal van gehouden Crimineele Teregtzittingen moeten, bij elke gelegenheid, worden overgezonden aan het ïïoog- Geregtshof, als belast met het algemeen toezigt over de Administratie der Justitie.
De genoemde Landraden oordeelen in het civiele, bij wege van hooger beroep, over alle uitspraken, door den Adsistent-Resident gewezen, in geschillen ƒ 50 niet te boven gaande, en voorts in eersten aanleg in alle civiele geschillen, waarvan het onderwerp eene waarde van meer dan ƒ 50 beloopt.
Van de vonnissen in aaken, ƒ 500 te boven gaande, kan worden geappelleerd aan eencn daartoe, op verzoek van partijen, door den Adsistent-Resident, te benoemen tweeden Landraad, dan wel aan den Raad van Justitie te Batavia.
h. Zuid- en Oostkust van Borneo.
Banjermassing.
Te Banjermassing bestaat een Landraad in alles gelijk aan de Landraden te Pontianak en te Sambas, met on- derscheid alleen, dat er jaarlijks acht, in stede van zes Leden, benoemd worden.
De Landraad te Banjermassing heeft, zoo in het Cri- mineele als in het Civiele, dezelfde regtsmagt als de twee bovengenoemde Landraden.
De bepalingen, zoowel omtrent de executie van Cri- mineele, als ten aanzien van het hooger beroep van Ci- viele vonnissen, zijn mede dezelfde.
c. Banka.
In de Residentie Banka bestaat één Landraad, gewoon- lijk zitting hebbende te Muntok, en tezamengesteld uit den Resident of Secretaris als Voorzitter, vier Inlandsche Leden, benevens den Djaksa, als adviserend Lid, en bij- gestaan door een' der Kommiesen van het Residentie-Kan- toor, als Secretaris en Fiskaal.
Deze Landraad is niet competent in zaken, gevoerd te- gen Europeanen of daarmede gelijk gestelde personen, en is gehouden de voorschriften van het Reglement op de Cri- mineele en Civiele Regtsvordering onder den Inlander voor Java en Madura op te volgen,
In strafzaken, vallende in de categorie der zaken, be- hoorende tot de beoordeeling der Regtbanken van Omgang op Java, mitsgaders in burgerlijke llegtsgedingen, de waarde van ƒ 200.— te boven gaande, mogen niet minder dan vier Leden met den Voorzitter regtspreken; om deze re- denen worden er twee plaatsvervangende Leden benoemd.
Al de overige zaken van minderen aard kunnen door den Voorzitter met twee Leden worden beslist. Alleen de dood- vonnissen en de vcroordeelingen tot de straf naast die des doods zijn aan de revisie van het Hof onderworpen.
De vonnissen tot bannissement worden door den Re- sident aan den Gouverneur-Generaal opgezonden, tot be- paling der plaatsen, werwaarts de veroordeelden moeten gezonden worden.
Alle drie maanden moeten van zaken, waarin tot gec- seling met brandmerk, bannissement buiten de Besiden- tie en tot geldboete boven de ƒ 5oo.— is veroordeeld, afschriften der Processen-Verbaal en der Vonnissen aan het Hoog-Geregtshof worden gezonden.
De vonnissen, in zaken van mindere aangelegenheid gewezen, worden op Staten vermeld, en op die wijze ter kennis van het Hof gebragt.
In het Civiele oordeelt de Landraad, in hooger beroep, over de zaken van een bedrag, van niet meer dan ƒ 5o.—
waarin in eersten aanleg, door de Administrateurs der tinmijnen, bijgestaan door twee Hoofden, wordt regt ge- sproken.
De Landraad wijst in eersten aanleg, en tevens in het Hoogste Ressort, in zaken de waarde van ƒ 5oo.— niet
2
— 18 —
te boven gaande. Van de vonnissen, in procedures van meer aangelegenheid gewezen, wordt een hooger beroep aan het Hoog-Geregtshof toegestaan.
d. Timor.
Te Koepang, hoofdplaats van de Residentie Timor, be- staat een Landraad, zamengesteld uit den Resident als Voorzitter, den Secretaris als Griffier, zes Regenten als Stemhebbende Hoofden der verschillende volksstammen, te Koepang mede zes in getal als adviserende Leden.
Aan de regtsmagt van dezen Landraad zijn, zoo in het Civiele als Crimineele, onderworpen alle Inlanders, Chi- nezen en andere personen, behoorende tot de Inlandsche bevolking, of wel personen, Inboorlingen of Ingezetenen zijnde van het grondgebied van Timor.
De genoemde Landraad neemt kennis van alle misdaden, zonder onderscheid, op het grondgebied van Timor gepleegd.
Om regt te kunnen spreken in zaken, welke op Java tot de cognitie der Regtbanken van Omgang behooren, moet de Landraad bestaan uit den Resident, in persoon, en ten minste vier Regenten, als Leden.
Voor mindere zaken is de tegenwoordigheid van de Regenten, nevens den Voorzitter, met de Hoofden dei- in de zaak betrokkene personen, genoegzaam.
In Civiele geschillen tusschen Christenen onderling mogen geene Onchristen Leden als Regters zitting nemen;
doch in zaken tusschen Christenen en Onchristenen maakt dit geen verschil.
x Be Landraad heeft in het Civiele ook eene competen- tie in appèl; doch uit het Reglement blijkt niet, welke mindere Regtbank er op Timor bestaat.
De Crimineele vonnissen van den Landraad, met uit- zondering van die, inhoudende slechts eene veroordeeling tot 3o rottingslagen, gevangenis of kettingarbeid voor den tijd van 12 maanden, moeten, alvorens te kunnen
worden ten uitvoer gelegd, aan de goedkeuring van het Hoog-Geregtshof worden onderworpen. De mindere von- nissen kunnen, zonder voorafgaande approbatie, worden geëxecuteerd, doch moeten niettemin, met de stukken, mede worden opgezonden aan het Hoog-Geregtshof, het- welk die gewijsden zal kunnen te niet doen of verande- r e n , ingeval de gecondemneerden daarbij klaarblijkelijk mogten zijn bezwaard.
In het algemeen moet de Landraad, zoo in het civiele als crimineele, opvolgen de manier van procederen, voor- geschreven bij bet Reglement op de Regtsvordering onder den Inlander op Java.
Ofschoon blijkens het Reglement ook Christenen, waar- mede zonder twijfel alleen inlandsche Christenen bedoeld worden, te regt staan, zijn daaronder door de Regering de Europeanen niet begrepen ; maar is de Commissaris voor Timor, door wien het Reglement ontworpen is, aange- schreven, om te berigten, hoedanig zijne bedoeling is ge- weest omtrent de Regtspleging over en onder Europeanen, en of er mogelijkheid bestaat, om te Timor uit de Amb- tenaren en Europesche ingezetenen eene Regtbank zamen te stellen, voor welke Europeanen, of daarmede gelijk ge- stelde personen, kunnen te regt staan. — Die Regtbank schijnt tot dus ver niet te bestaan, en dus moet de Raad van Justitie te Sourabaya (tot welks regtsgebied Timor behoort) worden aangemerkt als de Regter, waarvoor de Europeanen moeten worden geroepen,
e. Riouw.
Te Riouw bestaat een Residentieraad, te zamen gesteld uit den Resident, als Voorzitter, en twee Ambtenaren of te Riouw gevestigde burgers, als leden, geadsisteerd door den eersten Geëmploijeerde ter Secretarie der Residentie, als Griffier; terwijl het Regt der Hooge Overheid wordt waargenomen door een' fiscaal.
2 *
— 20 -
IH zaken, waarin Chinezen gemengd zijn, moeten de Kapiteins der Chinezen, en in die, waarin inlanders zijn betrokken, een der voornaamste inlandsehe Hoofden, benevens de Hoofd-Panghoeloe, als adviseurs, zitting ne- men in den Raad.
Aan de Regtsmagt van dezen Raad zijn onderworpen:
in het crimineele alle inlanders, Chinezen, Mooren, en personen van andere vreemde Natiën, met uitzondering echter der onderdanen van den Onderkoning van Riouw.
I n Burgerlijke zaken kunnen al de gemelde personen, benevens ook. Europeanen en derzelver afstammelingen, voor den Raad worden geroepen. De Residentieraad is evenwel in Strafzaken omtrent Europeanen en derzelver afstammelingen alleen bevoegd voorloopig onderzoek te doen, ten einde daarna de beklaagden, met de stukken tot de zaken betrekkelijk, aan den Raad van Justitie te Bata- via over te geven.
alleen de doodvonnissen van den Residentieraad zijn onderworpen aan de herziening van het Hoog-Geregtshof ; alle mindere vonnissen worden, zonder verdere goedkeu- r i n g , ten uitvoer gelegd.
Ingeval tot bannissement wordt veroordeeld, moeten de stukken tot bepaling der strafplaats aan den Gouverneur- Generaal worden opgezonden.
Driemaandelijks moeten er afschriften van alle vonnissen in Strafzaken, benevens de processen van verbaal der t e - regtzittingen, worden ingezonden aan het Hoog-Geregtshof, met uitzondering nogtans van de absolutoire vonnissen, alsmede van die, waarbij tot geene zwaardere straf is ver- wezen dan tot 3o rottingslagen en zes maanden gevange- nis, dwangarbeid of kettingslag.
Van de civiele vonnissen, door den Residentieraad ge- wezen , in zaken het bedrag van ƒ 5oo te boven gaande, kan aan het Hoog-Geregtshof worden geappelleerd. — In
aile mindere civiele vonnissen wijst de Raad terstond in het hoogste ressort.
f. Palembang,
Behalve eene Regthank van geestelijke zaken, die geheel inlandsen is, en van welker uitspraken, met toestemming van den Resident, aan' den Sultan van Palemban-g kan worden geappelleerd, alsmede eene Regthank van kleine zaken, mede geheel uit inlanders zamengesteld , de be- voegdheid hebbende, om in burgerlijke zaken regt te spre- ken, in geschillen de waarde van ƒ 100 niet te hoven gaande, en in strafzaken te vonnissen tot eene geldboete van ƒ i5, tot gevangenzetting van acht dagen of tot twin- tig rottingslagen, bestaat te Palembang een regterlijk Col- legie onder de benaming van Regtbank van Burgerlijke en Lijfstraffelijke Regtsvordering.
Dit Collegie is zamengesteld uit den op hem volgenden Ambtenaar, als Voorzitter, uit den Sultan van Palembang, uit den Pangerang Nata Agama (Hooge-Priester) als advi- serend Lid, en uit nog zes andere inlandsche Leden.
De tegenwoordigheid van vier Leden met den Resident is echter genoegzaam, om zaken te kunnen afdoen.
Voor deze Regtbanken staan, zoo in het civiele als in het crimineele, te regt alle inlanders of Palembangers, Arabieren, Chinezen en andere Onchristen inlanders.
De Regtbank oordeelt in eersten aanleg, zoo in het ci- viele als in het crimineele, over alle zaken, welke de com- petentie van de Regtbank van kleine zaken, hiervoor aan- gewezen, te boven gaan, en in appèl over alle uitspraken van de Regtbank van kleine zaken, zoo civiel als crimineel.
De crimineele vonnissen, door deze Regtbank in eersten aanleg gewezen, welke ook de daarbij uitgesproken straf zij, zijn aan geen hooger beroep of eenige herziening on- derworpen; doch alle drie maanden, of zoo dikwijls daar- toe gelegenheid is, moeten er afschriften van crimineele
Processen-verbaal en vonnissen aau het Iloog-Gci egtshof ge- zonden worden, voor zoo veel betreft zaken, waarin tot doodstraf, geeseling en brandmerk, bannissement buiten de Residentie en tot geldboeten boven de ƒ 5oo is gevon- nisd geworden.
Van de civiele vonnissen, door de Regtbank in eersten aanleg gewezen, de som van ƒ 5oo te boven gaande, kan worden geappelleerd aan het Hoog-Geregtshof.
Ten aanzien van de straffen, welke de Regtbank bevoegd is op te leggen, valt, onder anderen, als eene bijzonder- heid aan te merken, dat de doodstraf aan manspersonen, behalve met den strop, ook met de bijl kan worden uit- gevoerd, en die aan vrouwen alleen door het verwurgen aan eenen paal. In alle andere gedeelten van het Neder- landsch grondgebied in Indië mag de doodstraf (militaire delicten uitgezonderd) uitsluitend door middel van het ophangen aan eene galg worden ten uitvoer gelegd.
g. Bencoelen.
Te Bencocleu worden de regtszaken behandeld voor en beslist door een' Raad, Pangerangsraad genaamd. Deze Raad is eene soort van nationale vergadering der drie voor- name Regenten en een Hoofd uit een' aldaar aanwezigen volksstam, gepresideerd door den Vertegenwoordiger van het Gouvernement, die zijne handelingen moet regelen naar het gevoelen der meerderheid.
Volgens het Reglement en de organisatie van den Raadi van Justitie te Padang, in i 8 3 j voorloopig in werking ge- bragt, kunnen Christenen en derzelver afstammelingen, mede te Bencoelen gevestigd, voor den evengemelden Raad vaa Justitie worden geroepen, hoezeer overigens de bezit- ting van Bencoelen aan den Raad van Justitie te Batavia schijnt onderworpen te zijn gebleven.
h. Wrestkust tail Sumatra.
Ter Westkust van Sumatra wordt tot dus verre in het
algemeen de ïeglspleging over den wezenlijken inlander in deze bezitting uitgeoefend door de inlandsche Hoofden en volgens inlandsche gewoonten en gebruiken.
De Magistraat te Padang, een Europeesch Ambtenaar van Policie, vroeger tevens belast met het Fiskalaat bij den Raad van Justitie aldaar (welke laatste functiën thans dom- een' afzonderlijk Ambtenaar worden waargenomen), von- nist in zaken van geringe policic-overtredingen, en spreekt tevens regt in burgerlijke zaken, geene ƒ 25 in waarde te boven gaande, gevoerd tusschen of tegen Europeanen en Oostersche vreemdelingen.
De Adsistent-Resident of eerste burgerlijke Autoriteit te Piaman oefent aldaar dezelfde regtsmagt uit.
Te Padang is gevestigd een Raad van Justitie, welks regtsgebied zich uitstrekt tot het grondgebied van het Gouvernement, ter westkust van het eiland Sumatra.
Deze Raad van Justitie is, wat aangaat deszelfs zamen- stelling, regterlijke magt en bevoegdheid, alsmede met betrekking tot de regtspleging, nagenoeg gelijk aan de Raden van Justitie op Java.
Aan de regtsmagt van dat Collegie zijn onderworpen Europeanen en derzelver afstammelingen, Javanen, Chine- zen, Arabieren en andere vreemde Natiën, die zich ter westkust van Sumatra bevinden; terwijl de regtsmagt zich mede, sedert 1837, uitstrekt tot Christenen en der- zelver afstammelingen, in de Afdeeling Bencoelen gevestigd.
De inlandsche bevolking, in het volkomen bezit zijnde gebleven van hare politieke en huishoudelijke regten, is alzoo niet onderworpen aan de regtsmagt van den Raad van Justitie, dan alleen in geval, van medepligtigheid met personen, aan het regtsgebied van dezen Raad onder- geschikt. Ook moeten de inlanders aan dien Raad worden overgeleverd, aangeklaagd van misdrijven tegen de Rege- r i n g , als: opstand, wcderspannigheid, hef vermoorden of
— 24 —
mishandelen van Gouvernements-Ambtenaren of van mi- litairen of het berooven van's Gouvernements-eigendommen.
De civiele vonnissen zijn, even als die, door de Raden van Justitie op Java gewezen, vatbaar voor hooger beroep aan het Hoog-Geregtshof.
In het algemeen zijn de vonnissen van den Raad van Justitie te Padang, in strafzaken regt doende, aan geene revisie onderworpen ; alleen moeten die gewijsden tot het verkrijgen van »fiat-executie" aan den Gouverneur ter westkust worden aangeboden.
Echter moeten ter herziening aan het Hoog-Geregtshof worden ingezonden de vonnissen, gewezen tegen inlan- ders, die zich hebben schuldig gemaakt aan de misdrijven, ter zake waarvan zij aan den Raad van Justitie moeten worden overgeleverd, mitsgaders de veroordeelingen ter zake van misdrijven gepleegd tegen :s Gouvernements Amb- tenaren, in de waarneming van derzelver ambt; die van aanmatiging van gezag, door personen, die met geene ambten bekleed zijn, en die van verzetting tegen het openbaar gezag en van het plegen van dadelijkheden te- gen hetzelve.
». Makassar.
Er bestaan Landraden, zoo in de hoofdplaats Makassar, als in de hoofdplaatsen der overige Afdeelingen. In de Af- deeling Makassar bestaat de Landraad uit een' der Gouver- nemeiits-Ambtenarcn als Voorzitter, en uit de Dorps- of Kampongshoofden der Afdeeling, of wel andere daartoe te benoemen voorname Hoofden als Leden, en in de overige Afdeelingen uit den Resident als Voorzitter en uit de Re- genten der Afdeeling, met zoodanige andere voorname Hoofden als daartoe benoemd worden, als Leden.
Er bestaat te Makassar een groote Landraad, door den Gouverneur van Makassar gepresideerd en waarvan 19 Re- genten en voorname Hoofden Leden rijn.
Aan de Landraden en aan den grooten Landraad in het Gouvernement Makassar is over den inlander genoeg- zaam dezelfde regtsmagt toegekend, als door de Landra- den en den grooten Landraad in de Moïukkos wordt uit- geoefend; echter zijn de vonnissen van den grooten Land- raad, in eersten aanleg gewezen, in het civiele onderwor- pen aan appèl, en die in het crimineele aan de herziening van den Raad van Justitie te Makassar.
Behalve de genoemde groote Landraad en de gewo- ne Landraden, bestaat er in elke afdeeling (met uitzon- dering van die van Makassar) een Regen tsraad, voorgeze- ten door den Regent; aan welken Raad de bevoegdheid is toegekend, om in kleine civiele zaken en in die van geringe overtredingen en misdrijven uitspraak te doen.
Van de uitspraken van deze Regentsraden, in eersten aan- leg gewezen, kan aan de Landraden geappelleerd worden.
In de afdeeling Makassar is aan den Magistraat, in za- ken van overtredingen en misdaden van geringen aard, dezelfde regtsmagt toegekend als aan de Regentsraden in de overige afdeclingen.
Verder is aan de verschillende Dorps- of Kampongshoof- den almede eene zekere regtsmagt in civiele Policie en crimineele zaken toegekend ; van de uitspraken dezer Dorps- of Kampongshoofden k a n , in de afdeeiing Makassar, aan den Landraad, en in de overige afdeelingen aan den Re- gentsraad, geprovoceerd worden.
Voorts bestaat er te Makassar een Raad van Justitie, welks regtsgebied zich uitstrekt over het geheel onmiddellijk grondgebied van het Gouvernement van Makassar, en over alle Landen en eilanden, daaronder begrepen.
Deze Regtbank is, wat hare zamenstelling, regtsmagt en bevoegdheid aangaat, alsmede wat betreft de wijze van regtspleging, door en bij dezelve op te volgen, id alles gelijk gesteld met de Raden van Justitie op Java, met uit-
— 26 —
zondering, dat de Raad van Justitie te Makassar in appèl oordeelt over alle civiele zaken in eersten aanleg, bij den grooten Landraad afgedaan, waarvan in hooger beroep is gekomen ; alsmede dat die Raad, in het crimineele in eer- sten aanleg oordeelende, in het hoogste ressort regt spreekt, en tevens belast is met de herziening van de condemna- toire vonnissen van den grooten Landraad en van de ge- wone Landraden ; terwijl eindelijk, behalve de Europea- nen en daarmede gelijk gestelde personen, tevens Chinezen en andere Onchristen vreemdelingen, in eersten aanleg Yoor den Raad van Justitie moeten te regt staan. Van de von- nissen van dezen Raad van Justitie in strafzaken wordt geene revisie of eenig hooger beroep toegelaten; doch van de vonnissen door den Raad in eersten aanleg, in burger- lijke zaken gewezen, wordt hooger beroep aan het Hoog- Gcrcgtshof toegestaan, naar dezelfde regelen, als hierom- trent voor de vonnissen der Raden van Justitie op Java zijn bepaald.
k. Mohiksche Eilanden.
Amboina.
In elke afdceling van Amboina en onderhoorigheden, over welke een Adsistent-Resident of civiel Gezagvoerder is gesteld, wordt een Landraad gehouden.
Te Amboina bestaat de Landraad uit den Magistraat als Voorzitter en uit de Regenten en drie Officieren van de burgerij als Leden, en in de overige afdeelingen, uit den Adsistent-Resident of civielen Gezagvoerder, als President, en uit de onderscheidene Regenten en één' Officier der bur- gerij, als Leden.
Er bestaat te Amboina een groote Landraad, door den Gouverneur der Molukkos gepresideerd, en waarvan i$
Regenten Leden zijn. Aan de Landraden is toegekend de volgende regtsmagt in het civiele: 1°. Over alle ge- schillen tusschen inlanders onderling, hetzij burgers of
wel negorij-volkeren. 2°. Over alle geschillen, niet te boven gaande de soin van ƒ 5oo tusschen inlanders en Europeanen, Chinezen of andere vreemdelingen, in welke de eerstgemeldc als gedaagden voorkomen, mits dezelve geene Regenten zijn. En in het crimineele over alle zaken
•van inlanders, met welker afdoening de groote Landraad niet is belast
De uitspraken der Landraden in civiele zaken, meer dan f 5o te boven gaande, zijn onderworpen aan hooger beroep aan den grooten Landraad.
De crimineele vonnissen van de Landraden, houdende veroordeeling tot meer dan dertig rottingslagen of eene maand arbeid of in den ketting, kunnen niet ter execu- tie worden gelegd, dan na vooraf bekomen goedkeuring van den Gouverneur-
De groote Landraad neemt in het civiele kennis : i °. In hooger beroep van alle vonnissen der Landraden, in zaken meer dan ƒ 5o bedragende, waarvan is geappel- leerd geworden.
i°. In eersten aanleg.
a. Van geschillen tusschen twee of meer negorijen on- derling; b. van zaken, waarin de Regenten of als zooda- nig fungerende Oudsten, als gedaagden worden aange- sproken j c. van zaken, te boven gaande de som van_/5oo, waar een inlander als gedaagde voorkomt, en de partij een Europeaan of ander vreemdeling is.
In het crimineele heeft de groote Landraad dezelfde icgtsmagt, als de Regtbanken van Omgang op Java. Dez«
Regtbank neemt ook kennis van de crimineele zaken, waarin de Landraden hebben regt gesproken, wanneer de Gouverneur zwarigheid maakt, het vonnis, door eenen Landraad gewezen, goed te keuren en de zaak aan den grooten Landraad overwijst.
Van de vonnissen door den grooten Landraad, in eer-
— 28 —
sten aanleg, in civiele zaken, gewezen, kan worden geappelleerd, wanneer de Gouverneur President van den Landraad is, aan het Hoog-Geregtshof, en, ingeval het presidium door een' ander wordt waargenomen, aan den Raad van Justitie te Amhoina.
De vonnissen van den grooten Landraad, in het crimi- neele gewezen, zullen, zoolang de Gouverneur dien Raad presideert, worden ter executie gelegd, zonder dat daartoe cene fiat-executie wordt vereischt.
Buiten den grooten Landraad en de Landraden bestaat nog in elke negorij onder Amboina en onderhoorigheden een Regentsraad, voorgezeten door den Regent, aan wel- ken Raad de bevoegdheid is toegekend, om, zoo in po- liciezaken als in kleine civiele zaken, uitspraak te doen.
Van de uitspraken dezer Regentsraden kan aan de Landraden worden geappelleerd.
Verder is aan den Magistraat te Amboina eene kleine regtsmagt in het crimincclc en civiele toegekend.
Zijne verwijzingen tot straf zijn, behoudens eenige uit- zondering, onderworpen aan de goedkeuring van den Re- sident (Gouverneur), en van zijne uitspraken in civiele za- ken, meer dan ƒ 10 bedragende, kan geappelleerd wor- den aan den Raad van Justitie.
Voorts bestaat te Amboina een Raad van Justitie, za- mengesteld uit een' President en drie Leden.
Aan de regtsmagt van den Raad van Justitie, die in het algemeen dezelfde bevoegdheid heeft als de Raden van Justitie op Java, zijn, zoo in het civiele als crimineele, alleen onderworpen Europeanen en derzelver afstammelin- gen, Chinezen, Mooren en andere vreemden, geene inlan- ders zijnde van den Indischen Archipel.
Wanneer met Europeanen of vreemden een of meer in- landers om dezelfde zaak in regten moeten betrokken worden, of gezamenlijk cene misdaad hebben begaan,
— 29 —
nioeten zij allen te regt staan voor den Raad van Justitie te Amboina. Ook staan, bij uitsluiting voor dien Raad, te regt, zoowel uit de Residentiën Banda, Ternate en Me- nado, als uit die van Amboina:
i°. Ambtenaren, die misdaden begaan in hunne b e - trekking; 2°. personen, die, met geene ambten bekleed zijnde, zich aan aanmatiging van gezag schuldig maken;
3°. allen, die zich schuldig maken aan verzetting tegen het openbaar gezag en het plegen van dadelijkhcden te- gen hetzelve.
Alleen de crimineele vonnissen van den Raad van Jus- titie te Amboina, gewezen in zaken, vallende in ée'ne de- zer drie categoriën, zijn aan de herziening van het Hoog- Geregtshof onderworpen.
De Raad van Justitie te Amboina oefent, op gelijke wijze, behoudens eenige uitzondering, de herziening uit over de crimineele vonnissen van de Raden van Justitie te Banda en Ternate.
Van de civiele vonnissen van den Raad van Justitie te Amboina, het bedrag van ƒ 5oo te boven gaande, kan geappelleerd worden aan het Hoog-Geregtshof.
/. Banda.
Te Banda bestaat een Raad van Justitie, zamengesteld uit één' President en zes Leden, gekozen uit vier der voor- naamste Ambtenaren van de plaats, den militairen Kom- mandant of één' der militaire Officieren en twee uit de perkeniers of andere onbeambte burgers of ingezetenen.
Provisioneel,- en in afwachting van eene nadere bepaling deswege, is de Resident Voorzitter.
Deze Regtbank heeft, behoudens de hierna te melden uitzonderingen, dezelfde regtsmagt en bevoegdheid als de Raad van Justitie te Amboina.
Zij oordeelt in het civiele over alle zaken, zonder onder- scheid, of daarin Europeanen, Chinezen, Mooren of andere
— 30 —
vreemdelingen, dan wel Europesche afstammelingen of inlanders, partijen zijn.
Van alle uitspraken van den Raad ƒ 5oo te boven gaande, kan worden geappelleerd aan het Hoog-Geregtshof.
In het crimineele neemt de Raad kennis van alle zaken, met uitzondering van die, welke, volgens Art. 9 van het Reglement van 29 November 1825 (Indisch Staatsblad, N°. 3tj), uitsluitend behooren tot de cognitie van den Raad van Justitie te Amboina.
De Raad van Justitie te Banda is echter uitsluitend be- voegd, om kennis te nemen van alle overtredingen en misdrijven door perkeniers begaan of gepleegd, in hunne bijzondere betrekking als perkeniers, en gehouden, om op dezelve toe te passen de straffen, tegen dezelve expresse- lijk bepaald.
Alle vonnissen van den Raad, houdende verwijzing tot straf, zijn, behoudens eenige uitzondering, onderworpen aan het onderzoek en de herziening van den Raad van Justitie te Amboina.
De function van Magistraat worden op het eiland Groot- Banda in Ay waargenomen door den Inspecteur der spe- cerijperken en den Adjunct te Poeloeay.
Tot de bijzondere verpligting van den Magistraat en van de Ambtenaren met die function belast, behoort de handhaving van de policie over de perkslaven en de zorg, dat zij alles bekomen, waarop zij aanspraak mogen maken.
Den Magistraat is overigens, zoo in het civiele als cri- mineele, eene zekere regtsmagt toegekend.
m. Ternate en Menado.
Te Ternate bestaat een Raad van Justitie, zamengesteld uit een' President en vier Leden, gekozen uit drie der voor- naamste Ambtenaren, den militairen Kommandant of één' der militaire Officieren en één' der onbeambte burgers of ingezetenen.
Provisioneel, en in afwachting van nadere bepaling des- wege, is de Resident Voorzitter.
Behalve de ingezetenen van de Residentie Ternate, welke onmiddellijk onder het Nederlandsch gezag behooren, zijn aan de regtsmagt van dezen Raad onderworpen alle Eu- ropeanen, Chinezen, Mooren en andere vreemdelingen, wonende en verblijvende in de Residentie Mcnado.
De regtsmagt van den Raad van Justitie te Ternate is, zoo in het crimineele als civiele, dezelfde, als die van den Raad van Justitie te Banda.
Van de civiele vonnissen is appèl toegestaan en van de crimineele vonnissen revisie bevolen, op gelijke wijze als omtrent die van den Raad van Justitie te Banda.
Te Menado staan alle inlanders te regt voor den Land- of Menahassa-Raad.
De condemnatoire vonnissen van den Land- of Menahas- sa-Raad zijn, behoudens eene uitzondering, onderworpen aan de revisie van den Raad van Justitie te Ternate.
De Magistraat te Ternate beeft dezelfde regtsmagt en ver- pligtingen, als die te Banda.
De Resident van Menado heeft dezelfde bevoegdheid, als bij het Reglement aan de Magistraten is toegekend, zon- der dat zijne uitspraken aan goedkeuring of hooger beroep onderworpen zijn, met dien verstande nogtans, dat hij de regtsmagt in civiele zaken alleen kan oefenen ten a a n - zien van Europeanen , Chinezen en andere vreemden, welke voor de inlandsche Regtbanken niet aansprakelijk zijn.
§4-
Militaire Justitie.
In 1819 is te Batavia opgerigt een Hoog-Militair-Ge- regtshof, zamengesteld uit den Voorzitter van het Hoog- Geregtshof van Nederlandsch Indië, als vaste President, en voorts uit twee Hoofd-Officieren der Landmagt en twee
— 32 —
Hoofd-Officieren der Zeemagt. Aan dit Collegie is als Grif- fier toegevoegd de Griffier van het Hoog-Geregtshof.
Voor dit Hof is gearresteerd eene provisioneele Instruc- tie, .nagenoeg gelijkluidende met die voor het Ïïoog-Mili- tair-Geregtshof te Utrecht.
Het Hoog-Militair-Gcregtshof oefent deszelfs jurisdictie, in geheel Nederlandsen Indic, uit over alle militaire en andere tot de koloniale land- en zeemagt behoorende per- sonen, voor zoo ver hunne delicten niet betreffen 's Lands lasten en middelen, omtrent welke laatste overtredingen zij, even als in alle civiele zaken, onderworpen blijven aan den competenten burgerlijken Regter.
In eersten aanleg staan voor het Hof te regt:
i ° . Alle Officieren van de Landmagt, eenen hoogeren rang bekleedende dan dien van Kapitein;
2°. Alle Officieren, van welken rang ook, die het bevel in eenige stad, sterkte, bezetting of eenige andere possessie of post, welke aan den vijand is overgegaan, hebben gevoerd;
3°. De Auditeurs-Militair bij de respectieve Krijgsraden, voor zoo ver die function niet met de waarneming van andere civiele betrekkingen zijn vereenigd;
4°. alle Officieren der koloniale zeemagt, eenen hoogeren rang hebbende dan dien van Eersten Luitenant ter Zee (i);
5°. alle kommanderende Officieren van eenig koloniaal schip of vaartuig van Oorlog ;
6°. al diegenen, welke aan de militaire jurisdictie ter Zee onderworpen zijn, uit hoofde van bijzondere omstan- digheden, als, bij voorbeeld, het uitioopen van schepen, waartoe zij behooren of anderzins niet kunnen worden te regt gesteld, of tegen welke, bij indaging, moet wor- den geprocedeerd;
(1) Deze uitdrukking, te vinden in Artikel 46 van 's Hofs instruc- tie, beteekent zeker: » Luitenant ter Zee eerste Klasse" een rang, welke met dien. van Kapitein bij de Landinagt gelijk staat.
•j0, alle Loodsen, welke, gedurende hun -verblijf aan boord van eenig vaartuig van Oorlog, door het verzeilen of toebrengen van schade aan hetzelve en alzoo, in hunne dienst als Loodsen, hebben misdreven;
8°. Militairen, van welken rang ook, die zich ter purge stellen ;
9°. zoodanige personen, tot beregting van welke hetzelve, bij een afzonderlijk Besluit, uitdrukkelijk mögt worden gequalificeerd, of wanneer, bij het onderzoek der beschul- diging ten laste van Officieren en Ambtenaren, mögt wor- den bevonden, dat daarin andere personen van minderen rang betrokken zijn, en dat alzoo de dienst der Justitie vereischt, dat de zoodanigen, uithoofde der connexiteit, ook voor het Hof te regt gesteld worden.
Het Hof oordeelt, bij wege van hooger beroep, over zoo- danige gewijsden van de respective Krijgsraden, waarbij geene volledige confessie der te laste gelegde misdaad of derzelver qualificatie aanwezig is, en geenszins wanneer blijkt, dat op zoodanige volledige confessie regt is gedaan.
Hetzelve heeft ook de approbatie van alle vonnissen van Krijgsraden, welke bij de Wet niet speciaal zijn uitge- zonderd.
Ten aanzien van de manier van procederen, wordt voor- loopig gevolgd de stijl van praktijk, bij het Hof van Hol- land tot in den jare 1810 in gebruik geweest zijnde, met inachtneming van eenige bepalingen, hierop nederkomen- d e , dat het Hof, in het nemen van précédente informa- tiën, het doen afleggen van getuigenissen, het verhooren van gevangenen, zich moet regelen naar de beginselen en voorschriften, te dien aanzien bij de regtspleging voor het krijgsvolk te lande bepaald.
Krijgsraden bij de Land- en Zeemagt.
De Kommandanten der districten Batavia, Samarang en Sourabaija zijn gemagtigd, de hun door de respective Au-
3
— 34 —
diteurs-Militair gevraagd wordende Krijgsraden bij de Landmagt te benoemen en te installeren.
De Krijgsraden bij de Landmagt, buiten Java, worden bijeengeroepen door de Gouverneurs of Residenten, welke onder geen bepaald Gouvernement bchooren, welke magt en bevoegdheid ook is verleend aan de Residenten van Banda en Ternate, behoudens dat de doodvonnissen, ten fine van fiat-executie, aan den Gouverneur der Molukkos moeten worden aangeboden.
Voor de bijeenroeping der Krijgsraden bij de Landmagt worden gevolgd de voorschriften, daaromtrent bij de Regts- pleging bij de Landmagt voorkomende.
De vonnissen der Krijgsraden op Java worden aan bet Hof gezonden, om door hetzelve te worden geapprobeerd of geconfirmeerd, of wel om daarmede te handelen zoo als bij de artikelen 53 en volgende van deszelfs Instructie wordt bepaald. De vonnissen door Krijgsraden builen Java gewezen worden aan den plaatselijken Gouverneur of Resident, ten fine van approbatie, gezonden. Deze beeft derhalve dezelfde bevoegdheid, als aan het Hoog-Militair- Geregtshof is toegekend, namelijk, dat hij gemagtigd is, o m , wanneer de uitspraak van eenen militairen Regler wordt aangeboden, deze uitspraak te bekrachtigen, ofwel aan den gecondemneerde, zoo daartoe termen zijn, den weg van appèl aan het Hoog-Militair-Geregtshof vrij te laten, en des noods, ingeval men mögt vermeenen, de gevraagde approbatie niet te kunnen verkenen, om de stukken van het proces aan het gemelde Hof, ten fine van dispositie, op te zenden. De verwijdering der buiten-eta- blissementen van den zelel van het Hoog-Militair-Geregts- hof moet als de oorzaak beschouwd worden, dat men de voorschreven wijze van behandeling, in het belang der gecondemneerden, aan de plaatselijke autoriteit beeft over- gelaten.
In zaken betreffende de koloniale Marine, welke door eenen Zee-Krijgsraad moeten worden afgedaan, kunnen de Leden van zoodanigen Krijgsraad, des noodig, worden aangevuld door Officieren van het eskader; ook kunnen Officieren van de koloniale Zeemagt zitting in die Raden nemen, terwijl de Resident en de Fiskaal, bij zoodanigen Krijgsraad, zonder onderscheid, uit de beide korpsen kunnen worden genomen. Doch, indien de aard dei- zaken en de belangen der Justitie zulks toelaten, moeten daartoe bij voorkeur personen worden gekozen, behoo- rende tot hetzelfde korps als de beschuldigde.
§5.
Openbaar Ministerie in Nederlandsch Indië.
De Procureur-Generaal bij het Hoog-Geregtshof is, voor- de geheele uitgestrektheid van Nederlandsch Indië, belast met de waarneming, handhaving en bezorging van het re»t der Hooge Overheid, w a a r , en bij wien, hetzelve zal moeten gelden. Iiij is tevens Hoofd der Regtspolicie over geheel Indië, en staat, tot het waarnemen en aan- vaarden van al wat tot zijne verpligtingen behoort, onder de bevelen van den Gouverneur-Generaal en van het Hoog- Geregtshof. Hij neemt het regt der Hooge Overheid zelf waar bij het Hoog-Geregtshof, terwijl dit regt bij de Raden van Justitie door de Fiskaals en bij de Landraden door Djaksa's (inlandsche Fiskaals) wordt behartigd. Aan de Ambtenaren van het publiek Ministerie zijn ondergeschikt al de Ambtenaren of bedienden van Policie, onder welke benaming ook, daargesleld tot het opsporen van overtre- dingen en misdrijven en het ontdekken van daaraan schul- digen. De policie in Indië is verdeeld in regterlijke en administrative policie.
De huishoudelijke of administrative policie is geheel ver- bleven aan den Resident, zonder eenigc ondergeschiktheid
— 36 -
aan regterlijke Ambtenaren; terwijl zelfs de regterlijke Ambtenaren de bevelen ran den Resident, als zoodanig, gegeven, en deszelfs Keuren en plaatselijke Reglementen, moeten handhaven en daarop regt spreken.
De Procureur-Generaal en de onderscheidene Ambtenaren, die hem in de verschillende Afdeelingen en Jurisdictiën vertegenwoordigen, zijn de Hoofden der Regtspolicie, en aan deze zijn als Hulpofficieren toegevoegd niet alleen de Residenten, maar ook een iegelijk, die met eenig openbaar gezag bekleed is.
De opsporing en ontdekking van misdaden is derhalve, in het belang der Regtspolicie, eene yerpligting voor alle autoriteiten, terwijl het doel der opsporing en ontdekking, namelijk het vervolgen derzelve en het vorderen van straf, uitsluitend behoort tot den werkkring van het Openbaar Ministerie.
De Procureur-Generaal bij het Hoog-Geregtshof van Ne- derlandsch Indië is tevens Advocaat-Fiscaal voor de Land- en Zeemagt in geheel Nederlandsch Indië, terwijl de res- pectieve Fiscaals bij de Raden van Justitie, ieder in zijn ressort, de bediening van Auditeurs-Militair vervullen.
^
