Casus Krielaars - uitwerking
Antwoord vraag 1
Op welke wijze kan Peter zijn vermogen overdragen aan zijn kinderen? Geef meerdere mogelijkheden en beschrijf de fiscale gevolgen.
Als Peter na de verkoop van zijn bedrijf zijn beide dochters € 800.000 wil schenken dan zal hij eerst een dividenduitkering moeten doen. Hierover is 25% AB heffing verschuldigd, oftewel in totaal € 533.333. Om 1,6 miljoen te kunnen schenken moet hij € 2.133.333 uitkeren om daar 1,6 miljoen netto van over te houden.
Daarna ontvangen beide dochters ieder € 800.000. De grote vrijstelling bedraagt € 25.526 en de eerste schijf stopt bij € 122.269
De berekening is dan als volgt: € 800.000
Grote vrijstelling € 25.731
Belast € 774.269
Tegen 10% € 123.248 => € 12.324
Tegen 20% € 651.021 => € 130.204
Totaal aan schenkbelasting p.p. € 142.528 Totaal aan te betalen schenkbelasting € 285.056
Per saldo is er dus € 285.056 aan belasting verschuldigd. Peter kan een deel van de schenking laten aanwenden voor de aankoop van een woning /aflossing verbouwing etc., de grote
schenkingsvrijstelling kan dan worden verhoogd naar € 100.800.
Verder zijn er weinig mogelijkheden om te besparen aangezien hij na de verkoop een kasgeld BV heeft en dan per definitie AB-belasting is verschuldigd als hij een dividend uitkering doet.
Ook als hij t.z.t. zijn holding splitst en omzet in een VBI zal het schenken van aandelen aan de dochters leiden tot een AB afrekening.
Hij kan voorafgaand aan de verkoop zijn holding splitsen in een drietal vennootschappen. Twee daarvan houden dan 10% van de activiteiten en de derde houdt de overige 80%. De aandelen van de vennootschappen kunnen eventueel worden gecertificeerd, hij wordt in dat geval zelf de bestuurder van de Stak.
De schenking van de (certificaten van de) aandelen aan de dochters zal niet leiden tot een afrekening voor het AB, immers: De dochters staan al langer dan 36 maanden op de loonlijst. De
vennootschappen houden een materiële onderneming.
De vrijstelling van de verkrijging van de aandelen is in 2018 € 1.071.987 voor de eerste 100%. De schenking zal onder de BOR volledig zijn vrijgesteld.
Als hij over twee jaar de werkmaatschappijen verkoopt dan worden ook de aandelen door de holdings van de dochters verkocht. Dat betekent dat zij alsnog moeten afrekenen over de volle waarde voor de schenkbelasting. Immers zij voldoen niet aan de voortzettingseis (van de materiele onderneming) van 5 jaar.
De afrekening over het AB zal echter niet plaatsvinden.
Bij een schenking van AB-aandelen van bijvoorbeeld € 1.000.000 per kind, wordt hiermee een bedrag van € 333.333 euro per kind aan AB-heffing bespaard.
De dochters kunnen het geld beleggen in hun eigen BV, zelf een keuze maken om dit in een bedrijfsactiviteit te investeren. De AB heffing wordt hierdoor voor een lange periode uitgesteld. Ze zouden eventueel een VBI aan te gaan met bijvoorbeeld Peter, maar met ingang van 20 september 2016 geldt dat bij de verkrijging van de VBI status er afgerekend moet worden over de AB-claim.
Antwoord vraag 2
De heer Krielaars vraagt zich af of het inzetten van een fonds voor gemene rekening iets voor hem is.
Volgens zijn accountant is dit ook een manier om vermogen over te dragen aan de kinderen. Wat kan je hem hierover vertellen?
Fonds voor gemene rekening
Het ‘fonds voor gemene rekening’ is/heeft geen specifieke rechtsvorm, noch rechtspersoonlijkheid.
In het civiele recht is het fonds (dan ook) niet als zodanig bekend. Het fonds voor gemene rekening kan de vorm hebben van een samenwerkingsverband, maar ook een onderlinge overeenkomst (tussen een zelfstandig beheerder, zelfstandig bewaarder en de participanten. De participanten verkrijgen de ‘bewijzen van deelgerechtigdheid (ook wel participaties, participatiebewijzen, deelhebbersbewijzen, depotfractiebewijzen, enz. genoemd).
Besloten en open fonds
Is voor vervreemding van ‘bewijzen van deelgerechtigdheid toestemming nodig van alle andere deelgerechtigden? Zo ja, dan spreken we over een zogenaamd ‘besloten fonds’ (voor gemene rekening).
Als toetreding of vervanging van participanten kan plaatsvinden zonder toestemming van alle participanten (de participaties zijn vrij verhandelbaar), dan is sprake van een zogenaamd ‘open fonds’ (voor gemene rekening). Is dus van één deelgerechtigde de toestemming niet vereist, dan is sprake van een ‘open fonds’.
De mate van vrijheid bij toe- en uittreden heeft fiscale gevolgen (zie hieronder).
Wanneer Peter en het gezin gezamenlijk vermogen zouden willen beleggen, kan hij gebruik maken van een van een (besloten) fonds voor gemene rekening. In familieverband kan een besloten fonds worden ingezet om een deel van het familiekapitaal af te zonderen met als doel dit kapitaal over te dragen naar de kinderen. Een besloten fonds kan ook worden gebruikt om vermogen via schenkingen
Structuur
Stap 1:
Peter brengt het vermogen in bij het fonds. In ruil daarvoor krijgt hij participaties uitgereikt waarvan de waarde gelijk is aan het ingebrachte bedrag. In de fondsvoorwaarden wordt onder andere vastgelegd op welke wijze en aan wie participaties overgedragen mogen worden. Ook wordt hier bepaald of participaties royeerbaar zijn (terug te geven zijn tegen ontvangst van de verkoopprijs).
Indien het de bedoeling is dat het familiekapitaal van de familie Krielaars bijeen blijft, ligt het voor de hand dat de royeerbaarheid wordt beperkt. In de fondsvoorwaarden kunnen de voorwaarden worden bepaald wanneer uitkeringen gedaan mogen worden.
Stap 2:
Peter richt een stichting op die belast is met het beheren en bewaren van het vermogen van het Fonds. Alle bezittingen van het fonds komen in dat geval op naam van de stichting. De stichting houdt de goederen ten behoeve van het fonds.
De stichting wordt bestuurd door Peter. Desgewenst kunnen ook andere personen worden benoemd. Dit wordt vaak gedaan om de continuïteit van het fonds te bewaken nadat Peter
bijvoorbeeld zou komen te overlijden. Het is mogelijk om een opvolgend bestuur te benoemen. Dan ligt vast wie bestuurder wordt als Peter zou komen te overlijden. Ook hiermee wordt continuïteit van het fonds bereikt.
Stap 3:
De participaties kunnen vervolgens aan Willemijn en Jessica worden geschonken. De zeggenschap blijft vooralsnog in handen van Peter voor zover hij bestuurder van de stichting is. Peter kan daarnaast nog bepaalde voorwaarden aan de schenking verbinden, zoals een uitsluitingsclausule.
Fiscale aspecten
Een besloten fonds is niet zelfstandig belastingplichtig en daardoor ‘fiscaal transparant’ (een open fonds is daarentegen belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. Bij de besloten fonds vindt belastingheffing plaats bij de achterliggende participanten en niet bij het fonds zelf. Meestal betreft het een bezit in box 3, maar dat is niet noodzakelijk.
Voor de fiscale transparantie is wel vereist dat:
1. participaties slechts vrij kunnen overgaan op bloed- en aanverwanten in de rechte lijn van een participant of het fonds zelf; of
2. participaties slechts kunnen worden overgedragen met toestemming van alle participanten.
Het fiscaal ‘toestemmingsvereiste’ is nader omschreven in Besluit van 11 januari 2007, CPP2006/1870M.
Indien de fondsvoorwaarden een afwijkende overdracht van participaties toestaan, vervalt de fiscale transparantie en is het fonds belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. Dat heeft ook tot gevolg dat het vermogen van box 3 naar box 2 (aanmerkelijk belang) kan verschuiven.
Civielrechtelijke aspecten
Het besloten karakter van het fonds en de beperkingen ten aanzien van de overdracht van participaties hebben tot gevolg dat iedere participant hiermee rekening moet houden bij het opstellen van zijn of haar testament. Wil het fonds fiscaal als transparant te boek staan, dan mag Simone immers geen participaties erven van Peter, want een echtgenoot is geen afstammeling van een participant.
Bij participatie van Willemijn en Jessica, zou een eventueel huwelijk in de toekomst ook om aandacht vragen. Het is wenselijk dat Willemijn en Jessica voor het aangaan van een huwelijk huwelijkse voorwaarden (of bij een geregistreerd partnerschap: partnerschapsvoorwaarden) opstellen. Dit is mede in het belang van Willemijn en Jessica, want zo kan worden voorkomen dat in geval van echtscheiding een deel van dit vermogen moet worden afgestaan aan een ex-partner.
Het vermogen van het fonds is juridisch eigendom van de stichting. Het voordeel hiervan is dat bij een eventueel faillissement van een participant schuldeisers zich niet kunnen verhalen op het fondsvermogen, behoudens bijzondere omstandigheden.
Antwoord vraag 3
Wat is jouw mening ten aanzien van de VBI, rekening houdend met de beleggingsvereisten en de rendementen hierop?
- Een VBI is geen vennootschapsbelasting verschuldigd. Dit betekent dat
beleggingsrendementen onbelast kunnen worden toegevoegd aan het vermogen van de vennootschap. Daar staat tegenover dat verliezen die worden gerealiseerd met de beleggingen niet fiscaal aftrekbaar kunnen worden verrekend binnen de NV.
- Tot 20 september 2016 gold dat de verkrijgingsprijs van de te splitsen BV kon worden doorgeschoven (hetgeen uitstel van AB-heffing beteken), echter vanaf voornoemde datum, geldt een afrekening over de AB-claim bij het verkrijgen van de VBI-status. In de praktijk zal dit ertoe leiden, dat veel DGA’s zullen afzien van het omzetten van een belastingplichtige BV naar een VBI. Voor box 3 vermogen dat wordt ingezet in een VBI, heeft deze maatregel uiteraard geen effect.
Wat betreft VBI’s die zijn opgericht door privévermogen uit box 3 als kapitaal in een VBI te storten; hier rust (bij aanvang) geen aanmerkelijkbelangclaim.
- De waarde van de VBI (NV of FGR) per 1-1 is bepalend voor de fiscale heffing in box 2. De AB- houder is 5,38% fictief inkomen verschuldigd over deze waarde. Dit wordt afgerekend tegen
In de bestaande portefeuille treffen we verschillende soorten beleggingen die niet geschikt zijn voor een VBI;
• buitenlandse fondsen waarbij een dividend uitkering plaatsvindt, de 15% ingehouden dividendbelasting is niet te verrekenen;
• de vastgoed beleggingen van Kantoren Loven CV zijn niet toegestaan in een VBI. Voorkeur verdient te beleggen in groeifondsen.
- Wanneer het rendement dat de VBI behaalt minder is dan het forfaitaire rendement, zal een potentieel verlies uit aanmerkelijk belang (box 2) ontstaan. De verkrijgingsprijs komt dan steeds verder boven de werkelijke waarde van het VBI-vermogen te liggen. Bijvoorbeeld in de situatie dat het rendement nul is en de VBI (nog) niet beschikt over winstreserves waaruit dividend kan worden betaald.
- De VBI kan in beginsel wel kapitaal terugbetalen. Wat onder voorwaarden onbelast kan gebeuren. Uitgaande van een forfaitair voordeel in box 2 van 5,38% en een belastingtarief van 25%, is een (onbelaste) terugbetaling van kapitaal van 1,35% nodig om de
inkomstenbelasting in box 2 te betalen. De verkrijgingsprijs van het VBI-belang wordt verhoogd met het in aanmerking genomen forfaitaire voordeel van 5,38%, maar daalt tegelijkertijd door de terugbetaling van kapitaal met 1,35%. Per saldo neemt de fiscale verkrijgingsprijs van het belang in de VBI ook nu toe met 3,98%. Terwijl het vermogen in de VBI met 1,35% afneemt. Per saldo neemt het (negatieve) verschil tussen de waarde van het vermogen en de verkrijgingsprijs dan dus toe met 5,33%.
Als men aan de ene kant circa 1,61% (5,38% x 30%) box 3-heffing bespaart en aan de andere kant 1,35% belasting in box 2 betaalt, is dat weinig voordelig. Dat is de reden dat de
accountant twijfelt aan het nut van de VBI als beleggingsvehikel.
Antwoord vraag 4
Leg uit waarom bij lage rendementsverwachtingen schenken op papier een alternatief kan vormen voor Peter en zijn kinderen.
In plaats van een FGR oprichten samen met de dochters, zou de heer Krielaars ook kunnen besluiten om te schenken op papier. De kinderen lenen dit bedrag weer terug aan pa en ontvangen hierop een rente van 6%.
Bij een gezamenlijke FGR wordt het beleggingsrisico gedeeld met de kinderen en bij een hoger rendement dan 6% is dit dus ook voor Willemijn en Jessica aantrekkelijk. Bij een lager verwachte rendement is schenking op papier wellicht interessanter. Willemijn en Jessica ontvangen dan sowieso 6% en risico ligt bij pa. Bovendien blijft het vermogen bijeen omdat het bij pa in beheer is
(beleggings/liquiditeiten in box 3).
