V Politiek Pers Publiek

V

jaargang 15 •num m er 53 «April 1997

Pers Publiek

Politiek

COLOFON

administratie

Herengracht 38A

2511 EJ Den Haag

tei 070-3622433

fax: 070-3617304

hoofd redacteur

Cednc P. Stalpers

Lennondreef 60

5012 AT Tilburg

redactie

Jeroen Huiskamp

Jeroen Koning

John de Wit

Wim Niemeijer

beertje van de hoofdredacteur

Jo 't Mutsje

lay-out

G o ld e n E y e

Productions Ltd.

drukwerk

Drukkerij Collectief

Waalwijk

Artikelen en suggesties voor en reacties

op LEF" zijn bijzonder welkom. Deze

kunnen naar het adres van de hoofdre­

dacteur gestuurd worden.

Liberté Egalitê Fraternitê is het onafhan­

kelijk politiek kaderblad van de Jonge­

ren Organisatie Vrijheid en Democratie

(JÖVD).

LEF verschijnt vier keer per jaar. Een

abonnement kost fi. 25,00 op jaarbasis.

Indien lopende het jaar een abonne­

ment genomen wordt, worden reeds

verschenen nummers uit dat jaar nage­

zonden. Losse exemplaren kosten 7,50.

Inhoudsopgave

Redactioneel

De papieren Wereld

Hans Dijkstal

Pers en politiek

Mark Kranenburg

Gedeputeerde Sakkers:

"R e d e n e e r v a n u it je s te rk e p u n te n ."

Eskimo-strijd

O v e r v o rm e n in h o u d in d e p o litie k

Patrick van Schie

Pers, publiek en politiek

Ernst van Splunter

Een vrije pen voor iedere mening

Cedric P. Stalpers

Redactioneel

Nieuws is een afspraak onder jo u r n a lis te n z e i parlem entair journalist Cees Sorgdrager eens. Een waarheid als een koe. Maar w at erger is, is dat de 'waarheid’ ook een afspraak onder journalisten blijkt. Parlementair nieuws, zo heb ik ervaren, blijkt in veel gevallen gewoonweg m et waar te zijn. Maar dat is nieuws dat de mediaconsument vaak niet bereikt. H et eigen gelijk telt zwaarder dan het nuanceren van de eigen berichtgeving. H et plaatsen van een ingezonden bericht in reactie op een erg onwaar bericht is soms ook voor kwaliteitskranten een te zw aar beroep op het zelfreinigend verm ogen."

P i e te r B e ljo n D e v e rs c h ille n tu s s e n p o litie k e p a r tije n lijk e n te v e rv a g e n , z o d a t h e t v o o r d e k ie z e r m o e ilijk w o r d t te k ie z e n . P r ik k e le n d e k o r t e u i ts p r a k e n z ijn g o e d v o o r a a n d a c h t in d e p e rs , m a a r m e e r g e n u a n c e e rd e b e to g e n w o r d e n al s n e l g e w e e rd . H e b b e n s o m m ig e jo u r n a l is te n m e e r in te re s s e v o o r p o litic i z e lf d a n v o o r h u n id eeën ? L a n c e re n p o litic i id e e ë n in d e r ic h t in g v a n d e p e rs o m een d e b a t te o n t lo k k e n , o f o m m e t h u n u i ts p r a a k e n k e le c e n tim e te r s in d e d a g b la d e n o f m in u t e n te le v is ie z e n d tijd te k o p e n ? Is e r e en n ie u w e k l o o f o n ts ta a n tu s s e n p o l it ie k e n p u b lie k ? H e t p u b lie k w e e t m is s c h ie n w e l w a a r de p o li t i e k te v in d e n is, m a a r n ie t w a a r d e p o litic i v o o r sta a n .

The tail is wagging the dog, z o u d e n de E n g e ls ta lig e n z e g g en als ze u i ts p r a k e n v a n s o m m ig e p o litic i h o o r d e n ; de p o litic u s s t u u r t de p u b l ic it e it m e t a a n , m a a r w o r d t z e lf a a n g e s tu u rd d o o r de p u b lic ite it. H e e f t hij d it n o d ig o m de p o l it ie k v o o r h e t p u b l ie k in te r e s s a n t te h o u d e n e n k ie z e rs en p a rtijle d e n bij z ijn b e le id te b e tr e k k e n ?

D e z e L E F h e e ft als th e m a pers, publiek en politiek. E e n a c tu e e l t h e m a g e z ie n d e c o m m o tie r o n d o m h e t c o m m is s a ria a t v a n V V D -le id e r B o lk e s te in bij M S D , d e d isc u s s ie o v e r h e t g e b re k aan u its tr a lin g o p te le v isie v a n C D A - le id e r H e e r m a e n de a fg e lo p e n g e m e e n te r a a d s v e r k ie z in g e n die d o o r de p e rs w e lh a a s t g e n e g e e rd w e r d e n , z o d a t de o p k o m s tc ijfe r s w e d e r o m laag w a r e n . D e h e e r B eljo n s p re e k t in d it k a d e r v a n e e n p a r le m e n ta ir - jo u r n a lis tie k e p o lo n a is e z o n d e r e n ig e re la tiv e ­ rin g , w a a rb ij o p in ie p e ilin g e n e n p o p p e tje s v o o r o p s ta a n ; p o p p e tje s d ie d o o r d e m e d ia o p een sc h ild g e h e se n o f a fg e v o e rd w o r d e n . D e z e L E F gaat in o p d e v o lg e n d e v ra g e n .

- H o e o b je c tie f is de p a r le m e n ta ir e b e ric h tg e v in g ?

- N e m e n p e rs en p o litie k w e l v o ld o e n d e a fs ta n d v a n e lk a a r?

- D e p e rs zeg t de p o litie k te c o n tr o le r e n , m a a r w ie c o n tr o l e e r t de p ers? - H o e b e tr e k k e n p o litie k e p a r tije n h e t p u b lie k bij h u n beleid ?

DE PAPIEREN WERELD

H.F. Dijkstal

Je k u n t h e t b e la n g v a n d e d e m o c r a tis c h e r e c h ts s ta a t - m e t in g r e d ië n te n d ie s tu k v o o r s tu k o n m is b a a r z ijn - m o e ilijk o v e r s c h a tte n . E n d a n gaat h e t o m m e e r d a n w a t in g o e d N e d e r la n d s h e t s y s te e m v a n checks & balances h e e t. D ie z ijn fo rm e e l v a s tg e le g d te n e i n d e d e v r ijh e id v a n h e t in d iv id u te w a a r b o r g e n . O m e r z e k e r v a n te z ijn d a t in d iv id u e le v r ijh e id o v e r e in d b lijft te g e n o v e r h e id s m a c h t, o f e c o n o m is c h e m a c h t. H e t g aat o m d e lic a te e n a fg e w o g e n v e r h o u d i n ­ g e n . W a n n e e r ie m a n d in d isc u ssie s o v e r d e m o c r a tis c h e v e r a n t w o o r d e li jk h e d e n e n b e v o e g d h e ­ d e n v e r w ijte n k r ijg t ‘f o r m a li s t i s c h ’ te z ijn d a n m a g h ij d a t v a n m ij als g e u z e n n a a m b e s c h o u ­ w e n . W a n t z o w e l in r e c h ts ta te lijk e als in d e m o c r a tis c h e z in is o n s s y s te e m is o p f o r m a lite ite n g e b o u w d .

D e h o g e o m lo o p s n e lh e id w a a rm e e d e m o ­ d e rn e m e d ia b e r ic h te n , h e e ft e e n g r o te r e g e ric h th e id o p n ie u w s t o t g e v o lg g e h a d . A ls e e rste m e t e en n ie u w s fe it k o m e n lijk t h e t s tre v e n : v a n e e n t o t d u s v e r m e t g e h o o rd e fe rm e u i ts p r a a k t o t in c o n c e p t v o o r b e r e id e n ie u w e m a a tre g e le n . S c o re n o p n ie u w s . M a ar, de b e o o r d e lin g v a n w a t n ie u w s is e n w ie h e t n ie u w s b r e n g t is e en z a a k v a n in s i­ d ers. W ie v a n d a g -to t-d a g b i jh o u d t w a t b e ­ leid e n o ffic ië le o p v a ttin g e n z ijn (zo als e en jo u r n a lis t) , k a n b e o o r d e le n w a n n e e r e r s p r a ­ k e is v a n w ijz ig in g . W ie d a g e lijk s v ie r o c h ­ te n d b la d e n lee st, w e e t w ie de ‘s c o o p ’ h e e ft. M ijn p r o b le e m is d a t m e v r o u w B a k k e r u it S c h ie d a m d a t m e t d o e t, geen in s id e r is e n de d in g e n in een a n d e re c o n te x t p la a ts t. Z ij b e h o o r t m e t t o t de c lu b v a n ‘o n s s o o r t m e n s e n '. W a n n e e r p o litie k e n p e rs e e n m - c ro w d -c irc u it v o r m e n is h e t p u b lie k d e d u ­ pe. Beelden verstaan D e o p k o m s t v a n d e m a s s a m e d ia is g e p a a rd gegaan m e t g r o te m a a ts c h a p p e lijk e v e r a n d e r ­ in g e n . G r e n z e n v e rv a g e n ; e e n d r u k o p de k n o p geeft to e g a n g t o t de w e re ld . I n é én h o o g u it tw e e g e n e ra tie s h e b b e n z ic h o n g e lo ­ felijk e v e ra n d e r in g e n v o o rg e d a a n o p h e t g eb ied v a n de m f o r m a tie - o v e r d r a c h t. D e v raag is o f w e al o m h e b b e n le re n g aan m e t die v e r w o r v e n h e d e n . K ijk n a a r de e n o r m e in v lo e d v a n de te le v is ie . K u n n e n w e h e t allem aal w el v e r w e r k e n , in te r p r e te r e n e n in de ju iste c o n te x t p la a ts e n ? V a n K e m e n a d e d u r f t de s te llin g a an “d a t w ie v o o r z ijn in fo r m a tie u i ts lu ite n d o p de t v is a a n g e w e ­ z en m e t g o e d w e e t w a t e r te k o o p is .” B eelden v e rte k e n e n . E e n g o e d v o o r b e e ld is h e t o n d e rs c h e id d a t w e te g e n w o o r d ig m a k e n tu s s e n su b je c tie v e e n o b je c tie v e v e ilig h e id . Ie d e re e n o m z ic h h e e n k e n t m e n s e n d ie ‘s a v o n d s de s tr a a t n ie t m e e r o p d u r v e n o m d a t ze h o r e n en le z e n w a t a n d e re n is o v e r k o ­ m e n . B e ric h tg e v in g o v e r d e IR T -a ffa ire p la a ts te de h e le p o litie w e r e ld o p h e t v e rd ­ a c h te n b a n k je . M o e te n w e d ie p u b lie k e rea c ­ ties de m e d ia als b e ric h tg e v e r a a n re k e n e n ? M o e te n w e de k r a n te n le z e r v e rw ijte n e n k e le

r-deel: d a t a n t w o o r d is v a a k w el n ie u w s . D u s h e t p u b l ie k n e e m t e r k o r t d a a ro p w e l k e n ­ n is v a n .

V e rv o lg e n s w o r d t p o litic i v e rw e te n te v o o r ­ z ic h tig e u its p r a k e n te d o e n . Is h e t n ie t e en lo g isc h e re a c tie o p h e t u itv e rg ro tin g s -e ffe c t d a t o n t s t a a t in d e m o d e r n e p ers? V o o r a f v e rk le in e n , d a n le v e rt h e t b e e ld v ia h e t v e r­ g ro o tg la s v a n de m e d ia bij h e t p u b lie k de w e r k e lijk e sc h aa l o p . D a a r o m w o r d e n w o o r ­ d e n o p e e n g o u d s c h a a ltje g e w o g e n . E r is in h e t ‘H a a g s e ’ e en le x ic o n v a n w o o r d e n m e t e en h e le d u id e lijk e p o litie k e b e te k e n is . D e in sid e rs h e b b e n h e t w o o r d e n b o e k . H e t p u ­ b lie k h o o r t v e rv o lg e n s o f e r s p ra k e is v a n crisis o f n ie t. In d e z e s n e lle w e r e ld v in d ik f o rm a lis t e en g e u z e n n a a m w o r d e n . W e lk e in f o r m a tie ge­ b r u ik je e n w e lk e n ie t, is e e n re le v a n te v raa g v o o r v o lk s v e r te g e n w o o r d ig e r s e n j o u r ­ n a lis te n . H e t m id d e l k a n s o m s m e e r k w a a d d a n h e t d o e l re c h tv a a r d ig t. M ijn b e z w a a r te g e n ‘l e k k e n ’ - b u ite n d e f o rm e le k a n a le n o m n a a r b u i te n b r e n g e n v a n b e r ic h te n - lig t d a a rin b e s lo te n . H e t is in h e t d e m o c r a tis c h b e s lu itv o r m in g s p r o c e s v a n c ru c ia a l b e la n g in w e lk e fase e e n ( w e ts ) v o o rs te l v e rk e e r t. L ig t h e t n o g o p h e t b u r e a u v a n e e n a m b te n a a r , o f is h e t de e e rste m aa l de m in is te r r a a d ge­ p a sse e rd ? H e e f t d e R a a d v a n S ta te al g e re a ­ g e e rd , o f h e e ft de T w e e d e K a m e r h a a r e e rs te s c h rifte lijk e re a c tie n e t gegeven? Is h e t p le ­ n a ir b e h a n d e ld in de E e rs te o f T w e e d e K a ­ m e r, en k o m t h e t o n g e w ijz ig d in de S ta a ts ­ c o u ra n t? H e t lijk e n s u b tie le v e rs c h ille n , m a a r ze h e b b e n b e te k e n is . W a n n e e r h e t p u b lie k v ia de m e d ia v e rn e e m t d a t de p o li­ t ie k p l a n n e n h e e ft o m e e n fiscale m a a tre g e l te n e m e n , d a n is h e t d e m o c r a tis c h m o m e n - t u m c ru c ia a l. S o m s w o r d ik a a n g e s p r o k e n d o o r p u b l ie k d a t d e n k t d e v o lg e n d e dag g e c o n f r o n te e r d te w o r d e n m e t e e n la s te n v e r ­ l ic h tin g o f e en e x tr a in v e s te rin g in i n f r a s t r u c t u u r , t e r w ijl h e t e e n g e le k t d o s s ie r b e tr e f t d a t g een m in i s te r o o it o n d e r o g e n h e e ft g e z ie n . A c h t e r le k k e n z it a ltijd een p o l it ie k b e la n g , e e n s tr e v e n d a t b lijk b a a r n ie t o p d e d a a r v o o r g e ë ig e n d e d e m o c r a tis c h e w ijz e k a n w o r d e n b e r e ik t. V e r a n tw o o r d e l ij k h e i d is e en m a k k e lijk u i t ­ g e s p ro k e n w o o r d , m a a r m o e ilijk in te v u lle n b e g rip . G o e d c o m m u n ic e r e n is m in s te n s zo m o e ilijk . I n e e n d e m o c r a tie w o r d e n a ltijd - h o e te r g e n d la n g z a a m s o m s o o k - b e s lu ite n g e n o m e n . B e slissin g e n d ie ie d e re e n a a n g aa n , e n w a a r d u s n ie t a ltijd ie d e re e n h e t m ee e e n s is. E n h e t h o e e n w a a r o m v a n d ie b e ­ slis s in g e n m o e te n g o e d w o r d e n g e c o m m u n i­ c e erd . T e v a a k h o o r ik te g e n s ta n d e r s d a n h e t a r g u m e n t h a n te r e n , d a t de b e s lisse r n ie t g o e d o p d e h o o g te is, n ie t w e e t w a t e r leeft. I k d e n k d a t g e b re k a an in f o r m a tie h e t la a t­ s te is w a a r w e te g e n w o o r d ig o v e r h o e v e n k la g e n . N i e m a n d is z o g o e d g e ïn f o r m e e rd als d e v o lk s v e r te g e n w o o r d ig e r o p h e t B in ­ n e n h o f . H ij s p r e e k t n ie t a lle e n de p e rs , m a a r o o k h e t p u b lie k e n d is tille e r t d a a ru it z ijn m e n in g . P e rs , p u b l ie k e n p o l it ie k lev e n m e t in e e n p a p ie r e n w e re ld .

Pers en politiek

Mark Kranenburg

H e t w as b e g in d it )aar de c o m m is s a ris v a n d e k o n i n g in in N o o r d - H o l l a n d , J o s v a n K e m e n a d e , die m e t la n g e r v a n z ijn h a r t e e n m o o r d k u i l w e n s te te m a k e n . H ij g re e p z ijn t r a d i ti o n e l e n ie u w ja a rs to e s p r a a k a an o m d e p e rs te k a p it te l e n . N i e t z o m a a r e e n k r itis c h e o p m e r k i n g , m a a r één lan g e a a n k la c h t te g e n h e t g e b re k k ig f u n c t i o n e r e n v a n d e j o u r n a l is ti e k e n d e f u n e s te g e v o lg e n d a a rv a n v o o r h e t o p e n b a a r b e s tu u r . V a n K e m e n a d e b e g o n m e t d e in h e t w e s te n d o o r w e in ig e n b e s tr e d e n s te llin g d a t z o n d e r e e n k r itis c h e e n o n a f h a n k e lijk e p e rs d e d e m o c r a tie in o n z e g e c o m p lic e e rd e s a m e n le v in g n ie t g o e d k a n f u n c t i o n e r e n . V e rv o lg e n s w e e s h ij o p h e t sp ie g e lb ee ld : d ie z e lfd e d e m o c r a tie lijd t s c h a d e als d e p e rs d e g e n o e m d e fu n c tie s , n ie t, o f o n v o ld o e n d e v e rv u lt. E n d a t w a s v o lg e n s d e N o o r d - H o l la n d s e c o m m is s a ris d ie e e r d e r h e t m im s te r s a m b t b e k le e d d e h e t geval. V a n K e m e n a d e s o m d e o p : de p e rs b e z o n d ig d e z ic h a a n h e t v e r s tr e k k e n v a n g e b re k k ig e d a n w e l o n z o r g v u ld ig e o f o n v o lle d ig e in f o r m a tie . A a n s p r e k e n d e in c id e n te n en a a n d a c h ttr e k k e n d e p r im e u r s k re g e n de o v e r h a n d b o v e n d e a n a ly s e v a n a c h te r g r o n d e n , s ta n d p u n t e n e n m o tie v e n . D e d e m o c r a tie e n o v e r h e id w e r d e n m a a r al te vaak a fg e sc h ild e rd als e e n p o t n a t, z o n d e r d a t a a n d a c h t w e r d b e s te e d a a n s c h a k e r in g e n , v e rs c h ille n in o p v a ttin g , p o litie k e s te llin g n a m e e n a fw e g in g e n d ie e s se n tie e l z ijn v o o r h e t d e m o c r a tis c h b e s lu itv o r m in g s p ro c e s d a t a an h e t o v e rh e id s b e le id t e n g ro n d s la g lig t. B e s tu u rd e r s o f p o litic i w e rd e n d o o r de p u b lic ite it al v e r o o r d e e ld e n g e k ru is ig d v o o r d a t d e s c h u ld v r a a g w as b e a n t ­ w o o r d . V o o r ts c o n s ta te e r d e V a n K e m e n a d e d a t de t o o n h o o g t e e n p e r s o o n lijk e te g e n s te llin g e n in h e t p o litie k e d e b a t m e e r b e p a le n d w a r e n v o o r de n ie u w s w a a rd e d a n d e i n h o u d v a n de o p v a ttin g e n e n b e s c h o u w in g e n . D e p o lit ie k w e r d s y s te m a tis c h g e rid ic u lis e e rd , z o d a t h e t b e e ld g ev estig d o f b e v e stig d w e rd d a t de d e m o c r a tie s le c h ts e e n c irc u s is v a n n i t w i t s e n h a n s w o r s te n of, o p z ’n b e st v a n v e rm a k e lijk s tr u ik e le n d e c lo w n s . O v e r h e id o f d e p o l it ie k w e r d e n m a a r al te v a a k g e re d u c e e rd t o t e e n a c h te rb a k s s p e l v a n p e r s o n e n d ie u i t z ijn o p e ig e n e e r, g lo rie o f g e w in o f als e en s tr ijd tu s s e n g la d ia to r e n in p la a ts v a n e e n s tr ijd tu s s e n v isies o p d e p u b lie k e zaak . D e z e h ele lijst k w a m v o lg e n s V a n K e m e n a d e z e k e r n ie t a lle e n v o o r bij h o g e u i t z o n d e ­ rin g . H i e r d o o r d r o e g de p e rs z o zei h ij, "bij a an de u i t h o l l i n g v a n de w a a r d e r in g v o o r de d e m o c r a tie en aan de v e r v r e e m d in g v a n de b u rg e rs te n o p z ic h te v a n d e o v e rh e id ."

D e m e u w s ja a rs to e s p r a a k v a n V an K e m e n a d e w o r d t r u im g e c ite e rd , o m d a t h ie r u its te k e n d de c ru c ia le k r i t i e k p u n t e n o p h e t f u n c tio n e ­ ren v a n de p e rs aan de o rd e w o r d e n g e ste ld . O v e rig e n s h o e fd e V an K e m e n a d e n u ju is t n ie t te k la g e n o v e r d e p u b lic ita ir e a a n d a c h t d ie z ijn to e s p r a a k k re e g . M a a r lie fst tw e e d a g b la d e n d r u k te n g r o te d e le n v a n z ijn red e af. B egin f e b r u a ri m o c h t h ij z ijn b o o d s c h a p n o g eens h e rh a le n in e en in te r v ie w m e t de V o lk s k r a n t. "Ik h e b h e t la a ts te ta b o e a a n de o rd e g e ste ld ", zei V a n K e m e n a d e te r u g b lik - k e n d . D a t la a ts te is n a tu u r l ij k m e t w a a r. O v e r de fu n c tie v a n d e p e rs in h e t p o litie k e p ro c e s en d a a ra a n g e k o p p e ld d e re la tie t u s ­ sen jo u rn a lis te n en p o litic i w o r d t al veel la n g e r g e s p ro k e n e n e r is z o d o e n d e geen s p ra k e v a n e e n ta b o e . A lle e n gaat d a t d e b a t n ie t d ie p , e n b re e d w o r d t h e t e v e n m in ge­ v o e rd . D e e e rs t a a n g e s p r o k e n e n , de H a a g se jo u r n a lis te n , z ijn b i jv o o r b e e ld w a re m e e s te rs in h e t o n t k e n n e n v a n h e t p r o b le e m . V an k r itis c h e z e lfre fle c tie is m a a r z e e r b e p e r k t s p ra k e . D e j o u r n a lis te n d ie z ic h in h e t p r o ­ b le e m v e rd ie p e n z ijn m e e s ta l j o u r n a lis te n d ie b u i te n de H a a g s e d r a a i k o lk v a n p o litie k e n j o u r n a l is ti e k o p e r e r e n . S le c h ts e e n e n k e le H a a g s e jo u r n a lis t h o u d t z ic h z e lf m e t de n ie t o n b e la n g r ijk e v ra a g b e z ig .

v a n s p re k e n al w e e r v e r o u d e r d w a s to e n d e z e n o g m a a r n e t o p d e p e rs e n lag. D e v lu c h tig h e id d ie h e t v a k m e t z ic h m e e ­ b r e n g t, sta a t e e n k r itis c h e t e r u g b lik m a a r al te v a a k in de w eg .

D e h a a st h o e f t e c h te r g e e n re d e n z ijn o m te s te lle n d a t e r n ie ts a an d e h a n d is. H e t is s le c h ts een v e rk la rin g . In h e t v o r ig ja a r v e r ­ s c h e n e n b o e k Breaking the news v a n de A m e r ik a a n Ja m e s F a llo w s w o r d t d ie o n t k e n - n in g sfa se v a n d e jo u r n a lis ti e k v e rg e le k e n m e t de h o u d in g v a n de g r o te A m e rik a a n s e a u to p r o d u c e n te n in de jare n z e v e n tig . D e J a p a n n e r s m e t h u n a u t o ’s v e r o v e r d e n o v e ra l t e r w e r e ld d e m a r k t, in c lu s ie f d e V e re n ig d e S ta te n , m a a r de A m e rik a a n s e a u to p r o d u c e n ­ te n k w a m e n o n d e r w ijl n ie t v e r d e r d a n h e t u ite n v a n k l a c h te n o v e r d e h o g e o lie p r ijz e n e n d e o n e e rlijk e c o n c u r r e n tie d ie h e n d o o r de J a p a n n e r s w e r d a a n g e d a a n . M a a r d e v ra a g o f e r m is s c h ie n w a t m is w a s m e t h u n e ig e n p r o d u k t w e r d c o n s e q u e n t n ie t g esteld . F a llo w s s te lt in z ijn b o e k d a t veel j o u r n a l i ­ ste n z ic h e rv a n b e w u s t z ijn d a t h u n b e ro e p z ic h b e w e e g t in e e n v o o r h e n o n g e w e n s te r ic h tin g , m a a r n o g n ie t w e te n o m te gaan m e t de k l a c h te n d ie h ie r o v e r v a n b u ite n w o r d e n g e u it. H e t v e rh a a l v a n F a llo w s is v a n z e lf s p r e k e n d e e n b e s c h r ijv in g v a n de A m e rik a a n s e s itu a tie . D e k r it ie k d ie in A m e r ik a w o r d t g e le v e rd o p h e t f u n c tio n e ­ re n v a n d e p e rs k a n e c h te r z o n d e r al te veel a a n p a s s in g e n w o r d e n o v e rg e p la n t o p de s itu a tie in N e d e r la n d . Ie m a n d als m in is te r- -p re s id e n t L u b b e r s g in g e n k e le ja re n g e le d e n in e e n in te r v ie w m e t N R C H a n d e ls b la d V a n K e m e n a d e al v o o r in z ijn k r itie k . H ij c o n s ta te e r d e d a t d e p e rs a an ’h e t s c h u iv e n ’ w as e n d a t d it le id d e t o t ’s p e lv e r r u w in g ’. N ie t z o z e e r in h e t sp e l, m a a r in d e b e lic h ­ t in g v a n h e t sp e l. H ij h a d de i n d r u k d a t e r in de jo u r n a lis tie k e e n to e n e m e n d e b e h o e fte w as o m m e t e e n ste v ig p a k k e n d ie ts te k o ­ m e n , o m on the top of the list te k o m e n . " D a n p u b lic e e r t m e n v e rm e e n d e i n d r u k k e n , r o d d e l e n te g e n s te llin g e n " , a ld u s L u b b e rs . D e re a c tie v a n h e t m e r e n d e e l v a n de H a a g se j o u r n a l is ti e k w a s i llu s tr a tie f e n v e rlie p ge­ h e e l v o lg e n s h e t d o o r F a llo w s b e s c h re v e n p a t r o o n . E r w a s n ie ts a an d e h a n d e n b o ­

v e n d ie n : w a a r b e m o e id e d ie L u b b e r s zich e ig e n lijk m ee?

p o litic i z ijn o o k v e ra n d e r d . M a a r is d e j o u r ­ n a lis tie k z e lf o o k n ie t v e ra n d e r d ? D e z u ile n z ijn n a a r b e n e d e n g e h a a ld . E r v o o r in de p la a ts g e k o m e n is de c o n c u r r e n tie . D a t k a n h eel s tim u le r e n d w e r k e n , m a a r o o k v e r­ k e e rd als d ie c o n c u r r e n tie z ic h v o lle d ig gaat b e w e g e n o p h e t t e r r e in v a n h e t p s e u d o - -m e u w s. D a n g aat d a t al g a u w le id e n t o t e e n a lg eh ele v e r v la k k in g v a n h e t p o litie k - - b e s tu u r h jk e n ie u w s . E r is de b e v lo g e n d o e ls te llin g , V a n K e m e n a - de re fe re e rd e e r o o k al a an , d a t d e jo u r n a l is t een w a a k h o n d is v a n d e d e m o c r a tie . M a a r a lle re e rst is de p e rs to c h h e t v e n s te r v a n de d e m o c ra tie . B ezie v e rv o lg e n s d e h e c tie k d ie z ic h v a n de jo u r n a lis tie k m e e s te r m a a k t als e r in D e n H a a g w e e r e e n s w a t a a n de h a n d is. E e n k lu w e n jo u r n a lis te n , c a m e r a ’s, m ic r o f o o n s e n e rg e n s in h e t m id d e n een b e w in d s p e r s o o n . N i e t z o m a a r e e n , d a n z o u hij o f zij n ie t z o v e e l a a n d a c h t t r e k k e n . N e e , h e t is e en o m s tr e d e n m in is te r o f s ta a ts s e c re ­ ta ris. A lth a n s , z o w o r d t h ij g e n o e m d . M a a r d o o r w ie. In e e rste in s ta n tie n ie t d o o r de p o litie k . D a a r b e g in t m e n m e t v ra a g te k e n s te p la a ts e n o m d a a rn a v o o r z ic h tig te c o n c lu ­ d e re n d a t de b e tr o k k e n p e r s o o n v eel h e e ft u it te leg g en . M a a r in de jo u r n a lis tie k w o r d t v a n h e t b e g in af aan m e t h e t g r o o ts te g e m a k h e t b e g rip o m s tr e d e n g e h a n te e rd . Z o w o r d t de p e r s o o n in k w e s tie d a n o o k b e n a d e r d . M aar w ie z ijn d a a r d a n o p H e t B i n n e n h o f aan h e t w e rk ? D e w a a k h o n d e n v a n d e d e ­ m o c ra tie o f n ie t b e n o e m d e o p p e r r e c h te r s . D e in een z w a re c o n c u r r e n tie s la g v e r k e r e n ­ de jo u r n a lis tie k m o e t h e t ste e d s m e e r h e b ­ b e n v a n de o v e r tr e f f e n d e tr a p . N ie u w s u i t D e n H a a g is m e e sta l m e t b ijs te r o p w in d e n d . T o c h w o r d t e r ste e v a st de m e e tla t m e t de in d ic a tie s s p a n n e n d , s p a n n e n d e r , s p a n n e n d s t o p lo sg e la te n . T w e e m in is te rs d ie h e t m e t e lk a a r (nog) o n e e n s z ijn , h e b b e n d a n al g a u w een g r o o t c o n flic t d a n w e l g r o te ru z ie . A fg a a n d e o p de k r a n t e n k o p p e n lo p e n e r in D e n H a a g n a u w e lijk s m e e r g e w o n e p o litic i r o n d : ze z ijn g e b o ts t, m a a n v a rin g g e ra a k t, z ijn b e s c h a d ig d o f g e b u ts t. N u is d e p e r ­ s o o n lijk e r e p u ta tie in d e p o litie k g e e n o n b e ­ la n g rijk g eg ev en . D a t de jo u r n a lis tie k d a a r m e e r d a n v ro e g e r a a n d a c h t aan b e s te e d t, is o o k g e e n s c h a n d e . P o l it ie k is m e n s e n w e r k e n w a a r m e n s e n a a n h e t w e r k z ijn s p e le n o o k p e r s o o n lijk e d r ijf v e r e n e e n ro l. D ie m o g e n b e s t b e lic h t e n b e s c h r e v e n w o r d e n . H e t w o r d t een p r o b le e m als h e t d a a rb ij b lijft. E n d a t d r e ig t te g e b e u re n . H e t w o r d t d a a r o m i n d e r d a a d h o o g t ijd d a t d e j o u r n a l is ti e k a a n h e t B i n n e n h o f o v e r de e ig e n t a a k o p v a tt i n g e n g aat n a d e n k e n . N ie t als c o lle c tie f, m a a r ie d e r v o o r z ic h , o f ie d e r m e d iu m v o o r z ic h . E n d a n g aat h e t e r o m o f d e j o u r n a l is ti e k z ic h m o e t m e e la te n sle p e n o p d e g o lv e n v a n de tr iv ia lis e r in g v a n h e t n ie u w s , o f m ee m o e t w o r d e n g e d a a n a a n de t r e n d de p e r s o o n in p la a ts v a n d e i n h o u d v o o r o p te s te lle n , o f d o o r m o e t w o r d e n g eg aan m e t h e t v o o r a l b e s c h r ijv e n h o e ie ts is g e b e u rd in p la a ts v a n w a t e r is g e b e u rd . E n o f v e r d e r m o e t w o r d e n g eg aan m e t d e e ig e n ­ s c h a p d a t w o r d t b e s c h r e v e n w a t e r m o g e lijk s ta a t te g e b e u re n in p la a ts v a n te b e s c h rijv e n w a t e r g e b e u rd is.

H e t is de g e k m a k e n d e a c tie -re a c tie j o u r n a l i ­ s tie k d ie d it p s e u d o -n ie u w s v e r o o r z a a k t. T e le v is ie e n r a d io z ijn n u e e n m a a l g e b a a t bij elk u u r n ie u w n ie u w s . D u s is h e t n ie u w s v a n e en u u r g e le d e n al w e e r in g e h a a ld d o o r de re a c tie o p d e re a c tie . L a a t d it s o o r t n ie u w s v o o r a l b ij d e s n e lle m e d ia b lijv e n . D a n h o u d e n d e k r a n t e n z ic h w e l m e t a n d e ­ re z a k e n b e z ig . M a a r a a n de a n d e re k a n t gaan de p o litic i z e lf o o k n ie t v r iju it. W a n t z o u h e t o o k m e t z o k u n n e n z ijn d a t de triv ia lis e rin g is o n t s t a a n bij g e b re k a a n p o l i ­ tie k d e b a t? A ls e r al d e b a t w o r d t g e v o e rd , g e b e u rt d it o p k o u s e n v o e te n . D e p o litie k e a re n a is v e r p la a ts t n a a r a c h te rk a m e rs , ’s la n d s v e rg a d e rz a a l d ie n t al te v a a k als p le k w a a r d e in h e t g e h e im g e s lo te n c o m p r o m is ­ sen m o g e n w o r d e n a fg e z e g en d . A ls d a t de p r a k tijk is, h o e v e n p o litic i n ie t v e rb a a s d te z ijn d a t jo u r n a lis te n a fd a le n n a a r de c a ta ­ c o m b e n , o p z o e k n a a r d e r u im te n w a a r h e t w e r k e lijk g e b e u rt. A lle e n tre f fe n ze d a a r g e s lo te n d e u r e n , m e t als g e v o lg d a t v e rh a le n w o r d e n g e b a se e rd o p v a n h o r e n ze g g en . M e t a n d e re w o o r d e n : p o litic i d ie k la g e n o v e r de k w a lite it v a n de j o u r n a lis tie k k u n n e n al h e e l w a t v e r b e te r e n als zij jo u r n a lis te n o o k gele­ g e n h e id b ie d e n h e t ’g o e d e ’ v e rh a a l te s c h rij­ v en . J o u r n a l is t ie k e n p o l it ie k v e r k e r e n in een p e r m a n e n t s p a n n in g s v e ld . Z e h e b b e n e lk a a r n o d ig , m a a r z ijn o o k g e b a a t bij e ig e n a u t o ­ n o m ie . H e t is g o e d d a t b e id e p a r tije n e lk a a r ’s c h e r p ’ h o u d e n . D e jo u r n a lis tie k h e e ft die h o u d i n g a ltijd a a n g e n o m e n te g e n o v e r p o l it i ­ ci. A n d e r s o m w e te n jo u r n a l is te n m a a r m o e i­ lijk o m te gaan m e t k r itis c h e p o litic i.

D e triv ia lis e r in g zal in h e t te le v is ie tijd p e rk n ie t te v e rm ijd e n z ijn . D i t m e t m e d e w e te n e n v e e la l o o k m e t in s te m m in g v a n de p o l i t i ­ ci. A ls id e o lo g ie a fn e e m t, zal de b e h o e fte a an im a g o lo g ie t o e n e m e n . P o litie k e j o u r n a li­ s te n h e b b e n geen a n d e re k e u z e d it als gege­ v e n te a c c e p te re n . D e tr i v ia l it e it is o n d e r d ­ eel g e w o r d e n v a n d e p o l it ie k . V a n b e la n g is d a t d e v e r h o u d i n g in h e t o o g w o r d t g e h o u ­ d e n . E lk m e d iu m e n e lk e j o u r n a l is t k a n z ijn e ig e n m a a t k ie z e n . K ie z e n k u n n e n o o k de p o litic i d ie n u o v e r d e p e rs k la g e n . D é p e rs b e s ta a t n a m e lijk n ie t. M a a r e r m o e t to c h a ltijd w e l e e n k r a n t o f b la d te v in d e n zijn d a t e n ig s z in s a an h u n v e rw a c h tin g e n v o l­ d o e t. Z e lfs v o o r ie m a n d als V a n K e m e n a d e .

Gedeputeerde A. Sakkers:

“Redeneer vanuit je sterke punten”

Jos Nieveen en W im Niemeijer

M a a n d a g o c h te n d 11.00 u u r , d e d e u r g a a t o p e n , e e n a a n ta l m e n s e n in p a k v e r s c h ijn t. H e t b lijk e n b e le id s m e d e w e rk e r s te z ijn . E v e n la te r gaat w e e r de d e u r o p e n , d itm a a l is h e t de g e ïn te rv ie w d e in o v e r h e m d e n das. N a e e n h a n d d r u k z i t te n w e v e rv o lg e n s a a n e e n lan g e ta fe l in een w e r k k a m e r .

S a k k e rs d u s o o k t o t o n t w i k k e l in g la te n k o m e n . O n d e r a n d e re is h e t p la n o p g e v a t o m e en b u ite n d ijk s e s c h e e p s w e r f te b o u w e n . H i e r k u n n e n v o lg e n s h e m o o k de E u r o p e s e g e ld e n a a n g e w e n d w o r d e n . E e n b e la n g r ijk a a n d a c h ts p u n t v o r m t de s c h o lin g v a n p e rs o n e e l. K o m t e r im m e rs e en s c h e e p s w e r fc o m p le x v a n e en d e rg e h jk e o m v a n g , d a n v a lt h e t te v e r w a c h te n d a t h i e r v o o r n ie t v o ld o e n d e o p g e le id e k r a c h te n z ijn . O u d r e c to r S a k k e rs w e e t h i e r v o o r e en o p lo ss in g : “Je m o e t e e n s c h o lin g s tr a je c t o p z e tte n v o o r je to e k o m s tig e p e rs o n e e l. E e n m b o -s c h e e p s b o u w . E n je k u n t o o k m e n s e n a a n tr e k k e n u it a n d e re g e b ie d e n v a n N e d e r la n d .” D a t m e n s e n u it a n d e re g e b ie d e n h i e r t o e e v e n tu e e l m e t b e re id z ijn w il A le x a n d e r S a k k e rs m e t w e te n . “Z e m o e te n m a a r v e rk a s s e n .” M is s c h ie n is h e t v o o r de e c o n o m is c h e to e k o m s t v a n h e t N o o r d e n d a n b e te r o m een n o o r d e lijk e p r o v in c ie te c re ë re n ? U it S a k k e rs ’ b e w o o r d in g e n v a lt o p te m a k e n d a t e r al veel s a m e n w e r k in g is tu s s e n d e d rie p ro v in c ie s : “W e h e b b e n b ijv o o r b e e ld de g e z a m e n l i j k e o n t w i k k e l i n g v a n e e n r u im te lijk e -e c o n o m is c h e v isie e n h e t b e le id v a n de N O M . ” R e c e n te lijk h a d de w a a r ­ n e m e n d b u r g e m e e s te r v a n M e n te r w o ld e , K o B o d d e m a (P v d A ), n o g k r it ie k o p S a k k e rs. H ij z o u te w e in ig w e r k h e b b e n v e r r ic h t o m e en i n te r n a tio n a a l b e d r ijf m M e n te r w o ld e b in n e n te h a le n . “W e m o e te n b lij z ijn als een b e d rijf z ic h v e s tig t in h e t n o o r d e n . D it b e d rijf h e e ft g e k o z e n v o o r C o e v o r d e n e n n ie t v o o r M e n te r w o ld e . E e n b e d rijf k ie s t z ijn v e s tig in g s p la a ts z e lf o m a lle rle i r e d e n e n .”

Ma r k t w e r k i n g

I n de p r o v in c ie G r o n i n g e n w o r d t d r u k g e s p ro k e n o v e r de B la u w e S tad. E e n p re s tig ie u s p la n , w a a rb ij n ie u w b o u w h a n d in h a n d gaat m e t re c re a tie . “A ls h e t lu k t k r ijg t G r o n in g e n n ie u w e la n ,” a ld u s S a k k e rs . “D e B la u w e S ta d c re ë e rt n ie u w e k a n s e n , m a a r d ie v a lle n o f s ta a n m e t de fin a n c ië le k a n t e n de m a r k t w e r k i n g .” T ijd e n s d e p r o v in c ia le v e rk ie z in g e n k w a m S a k k e rs n a a r v o r e n m e t de id ee o m jo n g e r e n sta g e te la te n lo p e n in d e p o litie k . “M a a r d a a r z it t e n veel h a k e n e n o g e n aan . D a t h a d ik m e t o e n m e t b e s e ft, re a lis e e r ik m e n u . D e p r a k tis c h e h a a lb a a rh e id is m o e ilijk .” D e s c h o le n z ijn e en b e la n g r ijk e sc h a k e l o m jo n g e r e n te in te r e s s e re n v o o r p o litie k . “S c h a k e l le r a re n g e s c h ie d e n is m e e r in . M a a r o o k e e n g e d e p u te e rd e iets in d e k la s la te n v e r te lle n o v e r z ijn w e r k z a a m h e d e n is een o p tie . I k h e b h e t o o k e e n s g ed aan . H a r t s t i k k e le u k ! ” J o n g e re n - o rg a n is a tie s z ijn v o lg e n s h e m m e e r g e r i c h t o p de v o o r tg e z e t t e le e rlin g e n . “D e z e h e b b e n v o o r a l e e n c o ö r d in e r e n d e r o l .” D a t d e p o litie k e in te re s s e g e rin g e r is g e w o r d e n re a lis e e rt o o k d e lib e ra a l z ic h . “H e t is te w ijte n a a n de m a a ts c h a p p e lijk e o n t w i k k e l i n g . W e k e n n e n e e n m a s s a m a a ts c h a p p ij w a a r in w e z a p p e n d d o o r h e t le v e n g aan . Je m o e t m e n s e n p r ik k e l e n w a a r h e t h e n z e lf b e t r e f t .” T o c h is A le x a n d e r S a k k e rs m e t v e r o n t r u s t . H ij v e r w a c h t b i n n e n 15 ja a r e e n n ie u w e v o r m v a n s o c ia lise rin g . “D e so ciale e le m e n te n z ijn a a n de k a n t g e s c h o v e n , de in d iv id u a lis e r in g is o v e ra l. E r z u lle n n ie u w e g r o e p e n o n t s t a a n .” D e s a m e n le v in g v e r a n d e r t. Is h e t d a a ro m m is s c h ie n g e w e n s t o m d e p a r tije n te la te n v e r a n d e r e n , v r o e g e n w e d e g e d e p u te e rd e . N a a r e e n a n d e re s o o r t p a rtij w il S a k k e rs n ie t to e . W e l e r k e n t h ij d a t h e t e r s o m s w el iet w a t f o rm e e l a a n to e g aat b i n n e n de V V D .

s a m e n w e r k in g e n b e p a a lt e e n s tra te g ie . A ld e rs is m e t veel e la n e n a m b itie b e z ig . I k h e b h o g e v e r w a c h tin g e n .” O f A ld e rs z o a m b itie u s is o m d a t h ij m is s c h ie n t e r u g w il in de T w e e d e K a m e r? “D a t m o e t je A ld e rs z e lf v r a g e n ,” a n t w o o r d t S a k k e rs. E n w a t is A le x a n d e r S a k k e r s ’ e ig e n a m b itie ? “D e P r o v in c ia le S ta te n is p r a c h tig w e r k .

D o o r de d e c e n tra lis a tie w o r d t d e p r o v in c ie ste e d s b e la n g r ijk e r. V o o r d e k o m e n d e ja re n h e b ik n o g e e n g r o te m o t i v a t i e .”

Jos Nieveen is lid van de JO V D . Wim Niemeijer is kandidaat-hoofdredacteur van Liberté Egalité Fraternité.

R ectificatie

In de vorige LEF u itgave zijn helaas enkele form ules in h et artikel van de heer Brockhus onjuist afgedrukt. Wij bieden h iervoor de auteur en de lezers o n ze excuses aan. H ieron d er staan de form ules zoals zij afgedrukt behoord en te w orden.

Eskimo-strijd

Over vorm en inhoud in de politiek

door Patrick van Schie

O n d e r s o m m ig e e s k im o -s ta m m e n w o r d t e e n c o n flic t b e s le c h t n ie t d o o r e ro p lo s te sla a n , m a a r d o o r - o m g e v e n d o o r e e n k r in g v a n o m s ta n d e r s - e lk a a r te b e la s te r e n e n b e la c h e lijk te m a k e n . ‘W in n a a r ’ v a n e e n d e rg e lijk e s tr ijd is d e g e n e d ie d e m e e s te b ijv a l v a n h e t p u b lie k k rijg t. H e t lig t v o o r de h a n d d a t n ie t h e t w a a r h e id s g e h a lte v a n d e b e w e r in g e n , m a a r h e t g r o o ts te a c te e rta le n t b e p a a lt w ie h ie r ‘w i n t ’.

I n e e n d e m o c r a tie is h e t n ie t a n d e rs . H e t gaat e r n ie t o m g e lijk te hebben m a a r o m g e lijk te krijgen. D a t m a g b e tr e u r e n s w a a r d ig lijk e n , m a a r h e t v a lt n ie t g o e d in te z ie n h o e d a a rin v e r a n d e r in g z o u k u n n e n w o r d e n g e b ra c h t. W a t ‘d e w a a r h e i d ’ o f ‘de b e s te p o l i t i e k ’ is v a lt n u e e n m a a l n ie t o n o m s to te lijk v a st te s te lle n . B o v e n d ie n z ijn o m ‘d e b e s te p o l i t i e k ’ bij b e n a d e r in g v a s t te s te lle n n o d ig : e e n z e k e re m a te v a n k e n n is , e e n fo rs e d o s is ‘g e z o n d v e r s t a n d ’ e n h e t v e rm o g e n t o t re fle c tie (z o d a t d e z a k e n in alle r u s t k u n n e n w o r d e n o v e rw o g e n ). H e t b e tr e f t e e n c o m b in a tie v a n e ig e n s c h a p p e n d ie bij n o g a l w a t b u rg e rs (en p o litic i) n ie t a a n w e z ig is. O m d a t h e t o o k k n a p lastig , z o n ie t o n d o e n li jk is o m v a s t te s te lle n w e lk e m e n s e n w è l o v e r e en d e rg e lijk e c o m b in a tie v a n e ig e n s c h a p p e n b e s c h ik k e n , m o e te n w e o n s b e h e lp e n m e t een s y s te e m w a a r in a a n d a c h t v o o r de v o r m n o g a l e e n s le id t t o t v e rw a a r lo z in g v a n d e in h o u d . W ie b e r ic h te n o v e r de p o litie k m e t e n ig e

o p k o m s tp e r c e n ta g e v a n 70 v o o r d e T w e e d e K a m e rv e r k ie z in g e n als h o o g ; m e t e en d e rg e lijk p e rc e n ta g e z o u n u h e t la a g te r e c o rd sin d s de in v o e r in g v a n h e t a lg e m e e n k ie s r e c h t in 1918 w o r d e n g e v e stig d . G e re g e ld v a lt te v e r n e m e n d a t o n z e p o litie k ste e d s m e e r o p d ie v a n de V e re n ig d e S ta te n gaat lijk e n , w a a r d e s tr ijd o m h e t p r e s id e n ts c h a p u ite in d e lijk tu s s e n tw e e w a t h u n id e e ë n b e tr e f t v rijw e l in w is s e lb a re p e r s o n e n z o u g aan . D a a r g e la te n de v raag o f h ie rm e e de A m e rik a a n s e p o litie k o p ju is te w ijz e is g e ty p e e r d 2, m o e t to c h w o r d e n v a s t g e s t e l d d a t d e ‘v e r p e r s o o n li jk in g ’ v a n de p o lit ie k v a n alle tijd e n en p la a ts e n is. D a t d e k o m e n d e v e rk ie z in g s s tr ijd in N e d e r la n d lijk t te z u lle n gaan tu s s e n B o lk e s te in e n K o k , is d a n o o k géén t e k e n v a n ‘o n tid e o lo g is e r in g ’ o f ‘v e ra m e r ik a n is e r in g ’. I n d e ja r e n v ijftig d ra a id e n v e rk ie z in g e n o m d e v ra a g o f (de so c ia list) D re e s o f (de k a th o lie k ) R o m m e de m e e ste s te m m e n z o u b e h a le n . B egin d eze e e u w v e re n ig d e alles w a t n ie t c o n fe s s io n e e l w as z ic h m e t als v o o r n a a m s te d o e l de a n tir e v o lu tio n a ir e le id e r K u v p e r als p r e m ie r

2 A llee n al h e t feit d a t d e id e o lo g is c h d u id e ­ lijk g e p ro file e rd e R o n a ld R e a g a n m de ja re n ta c h tig tw e e k e e r de p r e s id e n ts v e rk ie z in g e n w o n , geeft a an d a t o o k in de V e re n ig d e S ta te n id e e ë n te g e n s te lh n g e n e e n n ie t w e g te v la k k e n ro l sp e le n . D e C o n g r e s v e r k ie z in g e n la te n e e n z e lfd e b e e ld z ie n . In 1994 b r a c h t een c o n s e rv a tie v e g o lf d e R e p u b l ik e in e n e en r u im e m e e r d e r h e id . D e k r a c h t v a n de r e p u ­ b lik e in s e ‘r e v o l u tie ’ is w e lis w a a r a fg e n o m e n , m a a r veel v a n de id e e ë n z ijn in m id d e ls w e l v e rw e z e n lijk t. O v e r ig e n s z ijn de b e id e g r o te A m e rik a a n s e p o litie k e p a r tije n veel m in d e r l o u te r v e rk ie z in g s m a c h in e s d a n m e n in N e ­ d e rla n d m e e s ta l d e n k t. H o e w e l d e p a r tije n een b r e d e r s p e c tr u m aan k ie z e rs (m o e te n ) o m v a tte n d a n in de E u r o p e s e v e e lp a rtije n s ta - te n h e t geval is, w o r d t t o t o p z e k e re h o o g te w e l d e g e lijk a an id e o lo g is c h e ‘k l e u r i n g ’ ge­ w e g te k r ijg e n 3. E n e n k e le ja r e n d a a rv o o r , in 1894, h a d d e n d e v e r k ie z in g e n in h e t t e k e n v a n v o o r o f te g e n T a k g e s ta a n 4. H e t zal n a d e z e v o o r b e e ld e n d u id e lijk z ijn d a t " m a n n e tje s m a k e rij" n ie t d o o r B r i n k m a n (o f d o o r z ijn h u lp je F r it s W e s te rs ) in N e d e r la n d is g e ïn tr o d u c e e rd . D a t v e rk ie z in g e n n ie t a lle e n o v e r id e e ë n m a a r o o k o v e r p e r s o n e n g a a n , is o n v e rm ijd e lijk . D a a r b ij k o m t d a t d i t t o t o p z e k e re h o o g te zelfs g o e d is: h e t is n a m e lijk r e l e v a n t o m t e w e t e n w ie o n s v e r te g e n w o o r d ig e n e n b e s tu r e n , o f d eze m e n s e n d e ju is te e ig e n s c h a p p e n b e z it te n o m h u n ta a k te v e r v u lle n . P o l it ic i v e rv u lle n een v e r t r o u w e n s f u n c t i e : o f i e m a n d s n e l a a n g e b r a n d (W im K o k ), o v e r a m b itie u s (Jaap de H o o p S ch effer), f la p u it ( H a n s D ijk s ta l) o f n i t w i t (M a rijn d e K o n in g ) is, is m e d e b e p a le n d v o o r de v ra a g o f d e k ie z e r a an zo ie m a n d h e t v e r t r o u w e n k a n s c h e n k e n . E n als v a n e e n p a rtij d ie h e rs te l v a n n o r m e n en w a a r d e n p r e d i k t , h e t e n e n a h e t a n d e re p a r l e m e n t s l i d in e e n z e d e n s c h a n d a a l v e r w ik k e lt r a a k t (zo als in h e t geval v a n de B ritse C o n s e r v a tie v e n ) , z e g t d a t to c h iets

o v e r d e g e lo o f w a a r d ig h e id v a n d e b o o d s c h a p .

le e n t z ic h im m e rs v o o r a l v o o r k o r t e im p re ssie s. K r a n te n z o u d e n v eel b e te r e e n a a n v u lle n d e ro l k u n n e n s p e le n , d o o r m e t alleen - z o a ls n u g e b e u rt - r u im te te b ie d e n v o o r o p in ië r e n d e a r tik e le n , m a a r d a a rn a a s t de n e u tr a le , fe ite lijk e v e rs la g g e v in g te v e r b e t e r e n . V o o r d e g e ï n t e r e s s e e r d e k r a n te le z e r is h e t w e lh a a s t o n d o e n lijk o m te w e te n te k o m e n w a t e r n u é c h t in d e K a m e r is gezegd of w a t e e n b e le id s v o o rs te l v a n h e t k a b in e t n u w e r k e lijk b e h e ls t, o m d a t jo u r n a lis te n m e n e n d a a r u it s le c h ts e n k e le ‘k r e n t e n ’ te m o e te n p i k k e n . W a t d a t b e tr e f t z o u de j o u r n a lis tie k b ij d e e ig e n , v e rre v o o rg a n g e rs te ra d e k u n n e n g aan : a lth a n s in de ‘k w a l ite it s p e r s ’ w e r d t o t p a k w e g e e n h a lv e e e u w g e le d e n d e s tr i k t fe ite lijk e v e rsla g g e v in g b e te r v a n de o p m i ë n n g g e sc h e id e n g e h o u d e n .

D a a r n a a s t b lijk e n v eel jo u r n a lis te n v a a k o n v o ld o e n d e k e n n is e n k r itis c h e z in te b e z itte n o m t o t de k e r n v a n de z a a k d o o r te d r in g e n . Z o k o n de b e r ic h tg e v in g o v e r h e t m n o v e m b e r / d e c e m b e r v o r i g j a a r o v e re e n g e k o m e n s ta b ilite its p a c t (de d o o r de E u ro p e se m in is te rs v a n F in a n c ië n g e m a a k te a fs p ra k e n d ie m o e te n g a ra n d e r e n d a t de n ie u w e E u r o p e s e m u n t h a rd w o r d t) , d o o r een e n ig s z in s in g e w ijd e m e t a n d e rs d a n t e n e n k r o m m e n d w o r d e n g e v o lg d . T e r w ijl F r a n k r ijk e r z o ju is t m w a s geslaagd o m de g a ra n tie s flin k u it te h o lle n , w e rd d o o r de m e e s te v e rs la g g e v e rs g e d a c h te lo o s de o v e rh e id s p ro p a g a n d a v e r s p r e id d a t de h a rd h e id v a n de e u ro d o o r d it p a c t w as v e rz e k e rd . E e n z e lfd e d r o e f w e k k e n d ta fe re e l o n t v o u w t z ic h n o g a l e e n s tijd e n s h e t w e k e lijk s e p ra a tje m e t de m in is te r - p r e s id e n t. K o k k a n d a a r b ijv o o r b e e ld o n w e e r s p r o k e n ste lle n d a t de N e d e r la n d s e re g e rin g ‘d e ru g re c h t zal h o u d e n ’ als h e t gaat o m e e n s tr i k te

to e p a s s in g v a n d e c r ite r ia v o o r d e e ln a m e aan d e E c o n o m is c h e e n M o n e ta i r e U n i e (E M U ), te r w ijl in ta l v a n la n d e n m e t d e cijfers w o r d t g e sjo e m e ld e n K o k z e lf d e s o n d a n k s v a n geen u its te l w il w e te n . Is e r d a n w e r k e lijk g e e n j o u r n a l is t te v i n d e n d ie z ic h niet la a t a f s c h r ik k e n d o o r K o k s g e ïr r ite e r d e t o o n bij h e t h o r e n v a n k r i t i e k , e n d ie d u id e lijk m a a k t d a t e e n c ir k e l m et v i e r k a n t is zelfs al v e r k la a r t d e p r e m i e r h e t teg e n d e e l? P o l it ie k e n p e rs z o u d e n ie ts b e te r k u n n e n f u n c t i o n e r e n , m a a r w o n d e r e n m o g e n n ie t w o r d e n v e rw a c h t. A l w a s h e t m a a r o m d a t als de v o r m v a n d e i n h o u d w o r d t a fg e p e ld , e r bij v eel p o litic i te w e in ig o v e rb lijf t. T e k e n e n d w a r e n d e re a c tie s v a n u it de p o l it ie k o p B o lk e s te in s p le id o o i te g e n u i tb r e id i n g v a n d e N A V O . H e t p le id o o i w e r d m e t m e t z a k e lijk e a r g u m e n te n w e e rle g d (te rw ijl d a t b e s t m o g e lijk w as g e w e e st), m a a r w e r d e n e rz ijd s a fg e d a a n als irr e le v a n t o m d a t ‘d e t r e i n al in g an g is g e z e t’, a n d e rz ijd s o p g e b la z e n t o t e en p o l it ie k e rel m e t als m z e t d e p o s itie van V o o r h o e v e als m in i s te r v a n D e fe n s ie . T e v r e z e n v a lt d a t W a lla g e , H e e r m a en W o lf f e n s p e r g e r m e t lege h a n d e n in de a re n a h a d d e n g e sta a n als zij z ic h t o t de in h o u d e lijk e a r g u m e n te n h a d d e n m o e te n b e p e r k e n . M a a r als ‘w a re e s k i m o ’s ’ b e seffen de fra c tie le id e rs d a t h e t in d e p o l i t i e k lan g n ie t a ltijd o p a r g u m e n te n a a n k o m t ; ju is t w ie d e a a n d a c h t d a a rv a n a fle id t m a a k t d e m e e ste k a n s b ijv a l te o o g s te n .

PERS, PUBLIEK EN POLITIEK

door Ernst van Splunter

Hoe moeten pers, publiek en politiek met elkaar omgaan? D e twintigste eeuw die ten einde loopt, staat in het teken van de openbaarheid. Niets blijft lang verborgen; de media zijn immers snel, overal en in steeds grotere getale aanwezig. D a t vraagt om een andere benadering van de openbaarheid. Een andere houding ook van politieke partijen om mensen aan zich te binden. Er is immers zoveel meer m de maatschappij te beleven. D e partijen hebben de media nodig om de brug te slaan naar nieuwe leden. Want als dat niet gebeurt, w ordt de democratie op onaanvaardbare wijze uitgehold. N ieu w s m aken M e t de o p k o m s t v a n d e c o m m e rc ië le t e l e v i s i e - e n r a d i o z e n d e r s h e e f t d e v e r a m e r ik a n is e r in g v a n d e p o litie k z ijn in tr e d e m d e N e d e r la n d s e p o l itie k g e d a an . E r z ijn a n n o 1997 z e v e n N e d e r la n d s e te le v is ie n e tte n . D a t b e te k e n t d a t h e t a a n b o d aan de k ijk e r m e e r d a n v e r d u b b e ld is. H e t a a n b o d v a n n ie u w s is e c h te r n ie t g r o te r d a n in h e t m id d e n v a n d e ja re n ’80 to e n R T L -4 g in g u itz e n d e n . H e t is e e n ijz e re n w e t in de j o u r n a lis tie k d a t als e r g een n ie u w s is, n ie u w s m o e t w o r d e n g e m a a k t. D a t h e e ft t o t g e v o lg g e h a d d a t e r j o u r n a lis te n m o e s te n k o m e n d ie z ic h s p e c ia lis e e rd e n in h e t n ie u w s m a k e n . D a t is d a n o o k g e b e u rd . Ie d e re z ic h z e lf r e s p e c te r e n d e re d a c tie h e e ft één o f m e e r j o u r n a lis te n d ie -v aa k in te a m v e r b a n d o p e r e r e n d e n m e t w is s e le n d succes- o p z o e k z ijn n a a r n ie u w s .

Hypes: Wijers en B olkestein

E r z ijn veel v o o r b e e ld e n v a n n ie u w s m a k e n te g e v e n . I k w il e r tw e e n o e m e n .

H e t e e r s t e v o o r b e e l d is d e b e la s tin g a a n g ifte v a n m in is te r H a n s W ije rs . D e a c tu a li te i te n r u b r ie k N O V A b e s te e d d e h ie r e in d 1995 u itg e b r e id a a n d a c h t aan: de h e le u itz e n d in g w a s e r aan g e w e id . O p h e t B i n n e n h o f g o n s d e h e t v a n d e g e ru c h te n . D e m a k e rs v a n N O V A lie te n d u id e lijk m e r k e n d a t h e t p o lit ie k e le v e n v a n de m in is te r aan een z ijd e n d ra a d je h in g . H e t ’g e w e te n ’ v a n h e t p a r le m e n t, G e r t S c h u tte v a n h e t G P V , h e t z ic h v o o r h e t k a r r e tje v a n N O V A s p a n n e n e n k o n d ig d e o p h o g e t o o n in de u itz e n d in g aan v ra g e n te z u lle n s te lle n . D e

W ie bewaakt de media?

T ijd e n s h e t c o n g re s v a n de L ib e ra le I n te r n a tio n a le in N o o r d w i j k , in ju n i 1996, s to n d de v o lg e n d e s te llin g t e r d isc u ssie . ’D e m e d ia h e b b e n in de m a a ts c h a p p ij d e fu n c tie v an b e w a k e r v a n de o v e rh e id . M a a r w ie b e w a a k t de m e d ia ? ’ D e tw e e v o o r b e e ld e n gev en a an d a t h e t r e s u lta a t v a n n ie u w s m a k e n n ie t a ltijd a a n to o n t d a t e r w e r k e lijk iets aan d e h a n d is. M a a r de s p r e e k w o o r d e n : ’W a a r r o o k is, is v u u r ’ e n ’E r is g e e n k o e z o b o n t o f e r z it w e l e en v le k je a a n ’ illu s tr e r e n de s te llin g d a t e r a ltijd iets b lijft h a n g e n v a n de v e r d a c h tm a k in g e n r o n d e e n p a rtij o f p o litic u s . S le c h ts w e in ig p o litic i h e b b e n h e t te flo n -g e h a lte v a n p r e s id e n t B ill C l i n to n . D e u itz e n d in g v a n N o v a o v e r H a n s W e ije rs, en h e t a rtik e l in N R C H a n d e ls b la d w a a r in de k r a n t b e w e e rd e d a t e r e e n o n d e r z o e k v a n J u s titie n a a r d e s ta n d p u n t e n v a n d e V V D w e rd g e d a an , w a t n ie t h e t geval w a s, z o u d e n m e t z o n d e r g e v o lg e n m o e te n b lijv e n . E e n ’R a a d v o o r de M e d ia ’ b e s ta a n d e u it K r o o n l e d e n z o u d a a r o v e r b i n d e n d e u i ts p r a k e n m o e te n d o e n . E r m o e te n o o k d u id e lijk e sa n c tie s k o m e n . T e d e n k e n v a lt aan h e t t ijd e h jk s c h o r s e n v a n de v e r a n t­ w o o r d e lijk e re d a c te u r e n . H e t o p n e m e n v a n een re c tific a tie b ie d t o n v o ld o e n d e ge­ n o e g d o e n in g a an h e n d ie o n r e c h tv a a r d ig z ijn b e h a n d e ld . I n d e m e e s te g e v a lle n w o r d t die in de m arg e v a n e e n k r a n t , tijd s c h r if t o f te le v is ie -u itz e n d in g g e p la a ts t. W a t in vele k o lo m m e n e n m in u t e n is s c h e e fg e g ro e id k a n n ie t in e n k e le m i n u t e n o f regels w o r d e n re c h tg e z e t.

Eerst de m an en dan de bal?

E r is in de b o v e n s ta a n d e a lin e a ’s k r i t ie k o p de m e d ia u itg e o e fe n d , m a a r jo u r n a lis te n k o m t o o k lo f to e . I n s le c h ts w e in ig W e s te r ­ se la n d e n is de b e r ic h tg e v in g v a n d e g r o te k r a n te n z o in h o u d e l ij k als in N e d e r la n d . N e d e r la n d s e jo u r n a lis te n b e z o n d ig e n z ic h z e ld e n a an h e t s p e le n v a n d e m a n in p la a ts v a n de b al. D e p a r le m e n ta ir e v e rs la g g e v in g d ie z ic h d a a r t o c h a a n b e z o n d ig t, r o e p t al sn e l de h o o n v a n z ijn c o lle g a ’s o v e r z ic h af. N a t u u r l i j k , ik z o u b ijn a z e g g e n g e lu k k ig , is e r v e rs c h il in b e n a d e r in g . T r o u w is z e e r fe ite h jk , de V o l k s k r a n t m e e r o p in ië r e n d in h a a r b e ric h tg e v in g . H e t A lg e m e e n D a g b la d e n D e T e le g ra a f h e b b e n re d a c te u r e n die n ie u w s m a k e n e n z e e r g o e d z ijn g e ïn f o r ­ m e e rd . N R C H a n d e ls b la d is v a n o u d s h e r g ed eg en g e d o c u m e n te e r d . A ls e r in de m e d ia al o p de m a n w o r d t g e sp ee ld , ik d e n k aan de a r tik e le n d ie a a n o u d -s ta a ts s e c re ta ris L in - s c h o te n e n z ijn fa m ilie w e r d e n g e w e id in de fa m ilie b la d e n , n e m e n d e d a g b la d e n d it m e t o v e r. H e t v a lt te p r ijz e n d a t de m e d ia u itg a a n v a n h e t p r in c ip e : la te n w e h e t v o o r a l z a k e lijk h o u d e n .

N ed erlan d een grauw e lappendeken?

V ergrijzing Is de p o l it ie k e r d e la a ts te ja re n n ie t s a aie r o p g e w o r d e n , t o c h h e b b e n alle p o litie k e p a r tije n te k a m p e n m e t e e n v e rg r ijz in g v a n h e t le d e n b e s ta n d . P v d A , V V D e n h e t C D A v e r o u d e r e n in sn e l te m p o . V a n d e V V D - led e n is m e e r d a n d e h e lf t o u d e r d a n 65 jaar. M in d e r d a n 20% is jo n g e r d a n 30. D a t b e te k e n t d a t p o litie k e p a r tije n z ic h m a x im a a l m o e te n in z e t te n o m jo n g e m e n s e n bij p o litie k e p a r tije n te b e tr e k k e n . E r is e e n a a n ta l r e d e n e n a a n te g e v e n w a a r o m d it v a n v ita a l b e la n g is.

In de e e rste p la a ts is e e n p a rtij d ie v e rg rijs t een p a rtij z o n d e r t o e k o m s t. D a t e e n p a rtij m e t e en jo n g g e z ic h t o o k m e e r jo n g e le d e n a a n tr e k t, b e h o e f t n a u w e lijk s b e to o g . M a a r de b e la n g r ijk s te r e d e n is g e le g e n in h e t fe it d a t als p o l itie k e p a r tije n n ie t v e rjo n g e n , zij s im p e lw e g m e t m e e r in s ta a t z u lle n z ijn h u n b e s tu u r lijk e e n v o lk s v e r te g e n w o o r d ig e n d e fu n c tie s te v e rv u lle n . A ls de p a r tije n n ie t v e rjo n g e n , z u lle n zij m o e te n v iss e n in een steed s k le in e r w o r d e n d e v ijv e r. D i t b e te k e n t d a t v a n een g e z o n d s e le c tie p ro c e s geen sp ra k e m e e r zal z ijn . D e k w a lite it v a n h e t k a d e r zal d a a r e r n s tig o n d e r te lijd e n zal h e b b e n .

R oo fb ou w op h et kader

T e n tw e e d e -en d a t v lo e it u it de v e r g r ijz in g s p r o b le m a tie k v o o r t- w o r d t e r m e e r en m e e r r o o f b o u w o p h e t z itte n d k a d e r gep leeg d . H e t v e rs c h ijn s e l d a t led e n m e t m e e rd e re p e tte n o p v e rs c h ille n d e fu n c tie s m o e te n b e k le d e n n e e m t h a n d o v e r h a n d to e . D a t is m e t m e e r en n ie t m in d e r d a n k a n d id a te n a r m o e d e .

A fnem ende b elan gstellin g voo r partijen

I n de d e rd e p la a ts n e e m t de b e la n g s te llin g v o o r p o litie k e p a r tije n af. E r is d a n o o k o m m et T h o r b e c k e te s p re k e n , ’m e e r d a n v o o r h e e n in de w e r e ld te d o e n .’ D a a r k o m t bij d a t o n z e p a r le m e n ta ir e d e m o c r a tie n a a r b e h o r e n f u n c ti o n e e r t. D e g r o te m a a t­ s c h a p p e lijk e te g e n s te llin g e n z ijn o n d e r de d e k e n v a n d e w e lv a a r t b e d e k t. D e p o la ris a tie v a n u it de ja re n ’7 0 b e h o o r t t o t h e t v e rle d e n . D e b u r g e r d ie z ic h m a a ts c h a p ­

p e lijk b e t r o k k e n v o e lt, z e t z ic h in v o o r één o n d e r w e r p d a t h e m h e t m e e s t b e z ig h o u d t. D a t v e r k l a a r t h e t su cces v a n o rg a n is a tie s als N a t u u r m o n u m e n t e n , G r e e n p e a c e , h e t W e re ld N a t u u r F o n d s -d a t v o r ig jaa r een r e c o r d b e d r a g a a n d o n a tie s m o c h t n o te r e n - e n A m n e s ty I n t e r n a t i o n a l . U it e r a a r d is h e t z ic h m z e t t e n v o o r é é n m a a ts c h a p p e lijk p r o b le e m m e t v e rk e e r d . M a ar: w a a r de s a m e n h a n g o n t b r e e k t , k o m t h e t v o lk o m . H e t z ijn ju is t d e p o l it ie k e p a r tije n , die r e k e n in g h o u d e n d m e t h e t a lg e m e e n b e la n g d ie s a m e n h a n g v o r m m o e te n g ev en .

M ensen b in d en aan je fu n d am en ten

d e n w a a r o p m e n s e n k u n n e n v e rte lle n w a t h e n w e r k e lijk d w a rs z it. D a t p la tf o r m m o e t v o o r ie d e re e n to e g a n k e lijk z ijn , n ie t a lle en v o o r p a rtijle d e n o f k ie z e rs v a n de o rg a n is a ­ to r . D e s k u n d ig e n d ie e e n b ijd ra g e aan h e t d e b a t le v e re n , m o e te n v a n b i n n e n e n v a n b u ite n de p o litie k k u n n e n k o m e n . H e t is g o ed te d isc u s s ië re n e n in g e s p re k te z ijn m e t b u ite n s ta a n d e r s . W a a r s c h ijn lijk is h e t e v e n w e n n e n , m a a r h e t k a n v e rf r is s e n d w e r ­ k e n . D e p a r t i j e n m o e t e n w o r d e n o p e n g e b r o k e n . D a t k a n o p alle n iv ea u s: E u ro p e e s , la n d e lijk , re g io n a a l, lo k a a l. A ls e r r u im te k o m t v o o r h e t d e b a t, w in t een p o litie k e p a rtij aan a a n tr e k k e lijk h e id .

A n offer that can n ot be refused

V o o r h e t b in d e n v a n jo n g e r e n g e ld t v o o r a l d a t s n e lh e id is g e b o d e n . A ls jo n g e m e n s e n b e la n g s te llin g h e b b e n v o o r p o litie k , m o e t h e n e en a a n b o d w o r d e n g e d a an d a t ze n ie t k u n n e n w e ig e re n . Z e m o e te n u i tz ic h t k rijg e n o p b e la n g r ijk w e r k in de p a rtij. D e

v e rw e rp e lijk e h o u d i n g v a n h e t g estaald e p a r tijk a d e r d ie in h ie ld d a t jo n g e r e n eerst m a a r een s t ie n ja a r m o e s te n fo ld e re n v o o r d a t ze o p e e n b e s tu u r s v e r g a d e rin g w e lk o m w a re n , h e e ft v eel k a p o t g e m a a k t. R e a g e e rd e n jo n g e r e n d a a r in h e t v e rle d e n d o c ie l o p , n u l o p e n ze w e g . E rg e n s a n d e rs is im m e rs g e n o e g te d o e n . V a n b e g in af aan m o e t h e t v o o r jo n g e le d e n d u id e lijk z ijn w e lk e m o g e lijk h e d e n d e p a rtij b ie d t. In een e e rs te g e s p re k m o e t h e t k a d e r a a n g e v e n d at e e n v o lk s v e r te g e n w o o r d ig e n d e fu n c tie o f e en b e s tu u r s f u n c tie g e e n vag e u to p ie ë n z ijn , m a a r v e r w e r k e l i j k t k u n n e n w o r d e n . A m b itie w as v r o e g e r e en v e rd a c h te e ig e n s c h a p , n u is h e t e en v o o r w a a r d e in de m a a t s c h a p p i j . D a a r o p m o e t w o r d e n m g e sp e e ld .

Een vrije pen voor iedere mening?

Cedric P. Stalpers

In 1994 h a d d e n lib e r a le n d e k a n s o m e e n n ie u w e lib e ra le p a rtij in d e T w e e d e K a m e r te k rijg e n . E n al w a s d ie k a n s m e t g r o o t, d a n h a d d e n d e N e d e r la n d s e k ie z e rs n o g d e k a n s o m een n ie u w g e lu id , e e n n ie u w e v isie te h o r e n . H e la a s m o c h t d a t n ie t z o z ijn a a n g e z ie n de s c h a k e l tu s s e n p o l itie k e n p u b lie k z ic h in g r o te m e e r d e r h e id c o n c e n tr e e r d e o p h e t c e n t r u m v a n de m a c h t - de v ie r g r o o ts te p o litie k e p a r tije n - e n d e n i e u w k o m e r s lin k s lie t lig g e n . D o o r d a t de p e rs geen p l a t f o r m b o o d v o o r d e v isie v a n d e z e lib e ra le p a rtij è n n o g s te e d s geen p la tf o r m b ie d t v o o r ta llo z e a n d e re v e r n ie u w e n d e v isies, d o e t zi) z o w e l d e p o l i t i e k als h e t p u b lie k te k o r t.

I n d it a rtik e l w il ik e n k e le t e k o r t k o m i n g e n v a n d e N e d e r la n d s e p a r le m e n ta ir e p e rs a a n k a a r te n , in g a a n o p m o g e h jk e a lte r n a tie v e n v o o r h e t h u id ig e j o u r n a lis tie k e b e s te l e n n ie u w e m e d ia die b u rg e rs e n p o litic i b e te r e m o g e lijk h e d e n b ie d e n o m m e t e lk a a r in d e d e b a t te k o m e n , z o n d e r de tu s s e n k o m s t v a n jo u r n a lis te n d ie m e e r o p z o e k z ijn n a a r e e n le k k e r e le e s s n a c k d a n een p lu r if o r m e w e e rg a v e v a n de m e n in g e n in d it la n d . I n d it a r tik e l w o r d e n v e rs c h ille n d e p e rs m o d e lle n ( o o k w e l p e r s th e o r ie ë n g e n o e m d ). D e z e z ijn g e b a se e rd o p de ty p o lo g ie v an M c Q u a ih e n w o r d e n u itg e b r e id o m s c h r e v e n a le e r o p de s te r k te n e n z w a k te n e rv a n w o r d t in g eg aan . H e t la a ts te m o d e l d a t in d it a r tik e l o m s c h r e v e n w o r d t is e e n s y n th e s e van tw e e m o d e lle n v a n M c Q u a il.

A lle re e rs t w il ik e c h te r e en v o o r b e e ld g ev en v a n de t e k o r t k o m i n g e n v a n de h u id ig e b e ric h tg e v in g , a a n de h a n d v a n de p a rtij d ie in de e e rste a lin e a is o m s c h r e v e n .

Een praktijkvoorbeeld; de verslaggevin g over D e N ieu w e Partij

Ik k re e g pas e c h t e en d u id e lijk b e e ld v a n m a n k e m e n t e n v a n d e j o u r n a l i s t i e k e b e ric h tg e v in g tijd e n s d e c a m p a g n e v o o r de T w e e d e K a m e r v e rk ie z in g e n in 1994. T o e n t e r t i j d w a s i k e e n v a n d e c a m p a g n e v o e rd e rs v o o r d e s o c ia a l-h b e ra le N ie u w e P a rtij ( D N P ). O m d a t ik z o w e l p e r s o o n lijk b e tr o k k e n w a s bij D e N ie u w e P a rtij als m e de b e p e r k in g o p le g sle c h ts een k o r te u ite e n z e t tin g te g e v e n v a n de m a n ie r w a a ro p de p e rs m e t D N P o m g in g , is de v o lg e n d e b e s c h r ijv in g geen u itg e b re id e w e te n s c h a p p e lijk e , m a a r een p e rs o o n lijk e an aly se.

W a t m ij o p v ie l a an de c a m p a g n e v a n ’94 w as d a t de p e rs z ic h c o n c e n tr e e r d e o p de g ro te v ie r p a r tije n e n s tr u c tu r e e l a c tiv ite ite n v a n k le in e re (n ie u w e ) p a rtije n leek te n e g e re n . D e b e ric h tg e v in g d ra a id e o m o p in ie p e ilin g e n e n d e p o p p e tje s v a n de

g r o o ts te v ie r p a r tije n . E n k e le s ig n ific a n te v o o r v a lle n b e tr o f f e n a c tiv ite ite n v a n D N P w a a rb ij n ie t in g e g a a n w e r d o p de p o litie k e id e e ë n d ie d e p a rtij n a a r v o r e n b r a c h t, m a a r s le c h ts o v e r b ijz a k e n g e s c h re v e n w e rd . T o e n p a rtijle id e r B e rt B lasé T i lb u r g b e z o c h t in e en l e z in g e n r o n d e d ie hij d o o r h e t gehele la n d h ie ld , b e r i c h tt e d e v e rsla g g e v e r v a n de T ilb u r g s e k r a n t a lle e n o v e r de w e in ig s fe e rv o lle lo c a tie w a a r in de le z in g w e rd g e h o u d e n . G e e n w o o r d w e r d b e s te e d aan de m h o u d v a n Blasés s p e e c h . E e n d e b a t tu s s e n de p a rtijle id e rs v a n n ie u w e p a rtije n - e n k e le w e k e n la te r - w e r d o m s c h r e v e n als een " D e b a t d e r k a n s lo z e n " . D i t w a s w e in ig fris a a n g e z ie n : a. d e p e rs d o o r h a a r g erin g e o f n e g a tie v e a a n d a c h t v o o r n ie u w e p a rtije n die p a r tije n z e lf k a n s lo o s h a d g e m a a k t e n b. h ie rm e e de p e rs e e n sig n a a l geeft n a a r de b u r g e r d a t i n h o u d t: ’S te m m a a r n ie t o p ze, w a n t ze z ijn to c h k a n s lo o s ’.