en
Katholiek en Liberaal
CZie pag 3)
LIBERALEN EN LIBERALEN
Een betoog, dat vele vraM en
O ntdaan van iedere franje, kan men deze stelling poneren, dat het streven van een politieke partij is (moet zijn) om aan de hand van haar programs (beginsel-, urgentie-, verkiezingsprogr-am) en door middel van haar afgevaardigden in de vertegenwoordigende li- chamen, in staat, provincie en gemeente een zo groot mogelijke invloed op wetgevend en bestuurlijk gebied te bereiken.
Daarvoor dient een partij-organisatie te wor- den opgebouwd en in stand gehouden. Die or- ganisatie heeft ook een propaganda-apparaat te onderhouden, dat niet alleen bekendheid moet geven aan de theoretische doelstellingen, maar zeker in niet mindere mate aan de arbeid van de geestverwante vertegenwoordigers in de openbare lichamen. Aan de wijze dus, waarop die vertegenwoordigers de theoretische doel- stellingen in de politieke praktijk tot toepas- sing trachten te brengen.
Dooreen genomen eens in de vier jaar spre- ken de kiezers hun oordeel over deze politiek uit. vVie het politieke gebeuren en het "politieke gesprek" dagelijks met belangstelling volgt, zal dat met een redelijke kennis van zaken kun- nen doen, al zal hij, in vergelijking met hen, die dagelijks in de politiek verkeren, toch altijd een - belangstellende - buitenstaander blij- ven, aan wie onvermijdelijk wel het een en ander ontgaat.
V elen- het heeft geen zin dit te ontken- -nen, al zou men het liever anders zien- hebben echter óf die belangstelling niet; óf zij worden in en door hun dagelijkse werkkring duRdanig in beslag genomen, dat zij geen tijd hebben of menen te hebben om de gang van het politieke leven enigermate geregeld te volg·en.
Zij allen echter zijn kiezers en periodiek heb- ben zij hun stem uit te brengen om mede de r i c h t i n g te bepalen (meer doet de kiezer ten slotte niet), waarin naar hun voorkeur het bestuur van staat, provincie en gemeente dient te gaan.
Het is aan geen twiifel onderhevig, dat de overwegingen, die leiden tot een bepaalde 'keuze, een staalkaart vormen van de meest.
heterog-ene samenstelling.
Wij hebben hier (om geen enkel misverstand te laten bestaan) dus niet het oog op de sterk geïnteresseerden met aangeboren belangstel- ling voor de politiek en op de volstrekt over- tuigden, die voor elke politieke partij de kern van haar aanhang vormen. Dat zijn degenen, die veelal ook tot de leden behoren en die door . daadwerkelijke hulp bij het organisatorische en propagandistische werk en/of door hun finan- ciële steun in de letterlijke zin van het woord de ,,steunpilaren" ·van de part~i vormen, zonder welke geen enkele partij zou kunnen bestaan.
* *
W ij meenden, deze opmerkingen vooraf te moeten laten gaan aan enige voorlopige aantekeningen bij een artikel van prof. dr.
J. Pen in het "Hollands Weekblad", onder het opschrift: "Liberalen en Liberalen".
Eigenlijk zou men één van beide woorden tussen aanhalingstekens moeten plaatsen, want de schrijver bedoelt daarmee een onderscheid te maken tussen echte en niet-echte liberalen.
De echte liberalen zijn de liberalen, die pre- cies denken als prof. Pen. Het zijn wat hij noemt de "linkse liberalen". Want: "het libera- lisme houdt oorspronkelijk vrijheid in, en gelijk- heid en broederschap; het is dU:s zo links als het maar kan".
Het lijkt ons - met alle respect voor deze Groningse hoogleraar in de staathuishoudkun- de en leer der openbare financiën - wat sim- plistisch gesteld, maar daar gaan wij nu voor het ogenblik niet op in.
Wat ons thans bezighoudt is de aftrek- methode, die prof. Pen toepast, om tot zijn overblijvende groep "echte liberalen" te komen.
"Het eenvoudigste verschijnsel" noemt hij
"het liberalisme-van-de-brandkast". vVie nog niet rijk is, maar toch tenminste welgesteld;
wie graag commissaris wil worden, maar in ieder geval "industrieel" of "werkgever" is;
wie een bij deze bedoelingen behorende kijk op belastingen, sociale voorzieningen en lonen heeft, die noemt zich (als hij geen· confessio- nele vooroordelen tegen het woord heeft) li- beraal.
Naar buiten, aldus nog steeds prof. Pen, treedt op die manier een verkeerde indicatie op.
Want deze groep is a-liberaal of, als het eigen belang om bescherming vraagt (de landbouw!) anti-liberaal.
Deze mensen zouden moeten behoren tot een Conservatieve Partij. Prof. Pen vindt het jam- mer, dat deze niet bestaat, want "het conser- vatisme is een eerlijke zaak".
* *
N aast het conservatisme ziet hij het "meri- tocratisme". Dat is het liberalisme-van- de-topfunctionaris, dat "antipathieker en slui- pender dan het conservatisme" is.
De schrijver introduceert dit aldus: "Bent u óók topfunctionaris? Nee? Maar wilt u het worden? Steun dan het liberalisme. Het komt immers op voor de ontplooiing van de persoon- lijkheid; het is tegen de neerdrukkende werking van de nivellering. Anderen mogen de massa- ficatie voorstaan (dat is: de bromfiets van de arbeider) , maar het liberalisme is het geloof aan de voorhoede".
Prof. Pen maakt daarbij nog allerlei aan- tekeningen, die wij hier nu niet alle kunnen overnemen, maar hij eindigt dan met: "Reeds nu valt waar te nemen, met hoeveel sociale rancune een dergelijke filosofie geladen kan zijn. Ook en juist bij degenen, die qua inkomen het hoogst op de ladder staan. Het liberalisme bij de beoefenaren der vrije beroepen is maar al te vaak ook met deze filosofie geïnfecteerd".
Terloops merken wij hierb~i op, dat prof. Pen van de topfunctionarissen dus is overgestapt naar de beoefenaren der vr~ie beroepen, die - politiek- ook al geen genade in zijn ogen kun- nen vinden.
In ieder geval: samen met de topfunctiona- . rissen vat hij die samen onder het hoofd: "meri-
tocratisme".
* *
N aast het conservatisme en het meritocra- tisme is er "een derde bedreiging: het z.g. neo-liberalisme".
Prof. Pen geeft zijnerzijds een omschrijving van he.,t neo-liberalisme, om dan tot deze con- clusie te komen: "Het neo-liberalisme is een
doet rv:zen ••
paradoxale maatschappij-beschouwing, die wél praat over vrijheid en gezond geld, maar on~
mogelijke en onwerkzame instrumenten aanbe~
veelt en daardoor het echte liberalisme grote~
lijks afbreuk doet". .
Als mijn visie juist is, zo vat prof. Pen dit deel van zijn betoog samen, wordt het Neder~
landse-maar niet alleen het Nederlandse- liberalisme overwoekerd door conservatisme, meritocratisme en neo-"liberalisme". Het heeft bijna geen gezicht meer.
Hoe dit te verbeteren? Vóór alles door de
"liberalen" te scheiden van de liberalen. ·Er moet een Conservatieve Partij komen die dan desnoods ook de neo-liberalen kan omvatten. ·
En vervolgens door het liberalisme los te maken van de rancune. "Een Partij van de Ran- cune zou óók heel verhelderend kunnen werken;·
als we een eerlijk volk waren, zou ze zeker een grote aanhang krijgen. Dat blijkt uit de bladen, die dit publiek thans bedienen".
.. ..
D e echte liberalen zouden na deze opluch~
tende uittocht drie problemen overhou·
den. Het eerste betreft de. inrichting van een vrije maatschappij, waarin weliswaar het prijs- mechanisme de voornaamste coördinator is, maar de overheid zorg draagt voor een behoor·
lijk budget, dat bijdraagt tot een stabiele eco- nomische groei.
Het tweede probleem vormt de ontploo~ing
van het in,dividu temidden van de machtsgroe- peringen.
Het derde en meest essentiële: dat van de sociale en economische verhouding tussen de individuen onderling. (Vervolg op pag. 4)
•••••••••••a•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
lilALGEMENE
LEDENVERGADERING 1960 Vrijdag 8 en zaterdag 9 april
in .,De Karseboom"
aan de Groest te Hilversum Op de Algemene Ledenvergade- ring der Partij, welke op vrijdag 8 en zaterdag 9 april in ,,De Karse- boom" aan de Groest te Hilversum zal worden gehouden, verwachten wij een groot aantal .bezoekers.
Niet alleen · de afgevaardigden der afdelingen, doch alle- Partij-le- den zijn daar hartelijk welkom.
Degenen, die het onmogelijk is de Algemene Ledenvergadering in Hil- versum bij te wonen, maken wij er op attent, dat:
op vrijdag 8 april van 20.05-21.00 uur over de zender Hilversum I (402 m) de openingsrede van onze Partij- voorzitter, prof. mr. P. J. Oud, zal worden uitgezonden.
; •
111•
aa••••••••••••••a••••••••••••••••••••••••••••••••••••
2 APRIT. 1960- PAG. 2
ZIJLSTRA WENST GEEN POLITIEKE CHANTAGE
I n 1955 zijn de huren met vijf procent verhoogd. Om dat mogelijk te maken werd met ingang van 1956 de grondbelas- ting verlaagd. Daarna volgde een ·huur- verhoging van 25 procent zonder verho- ging van de grondbelasting.
Nu de huurblokkering wordt opgeheven en met ingang van 1 april de huren op- nieuw worden verhoogd, met 20 procent, heeft het kabinet-De Quay gemeend het niet met zijn verantwoordelijkheid in overeenstemming te kunnen brengen in- dien de Kamer herstel van het tarief van de grondbelasting van vóór 1956 zou ver- werpen.
Voor het eerst heeft het kabinet-De Quay vorige week dus gedreigd met aL treden. De Kamer is voor die druk ge- z~icht. De verhoging van de grondbe- lasting werd aanvaard en prof. Romme was kwaad. Hij waarschuwde de rege- ring, dat het voortgaan op de weg van dreigen met aftreden onvermijdelijk tot moeilijkheden zou leiden, omdat op die manier het gemeen overleg tussen Ka- n1er en Kabinet op het spel zou komen te staan.
De boosheid van prof. Romme was njet helemaal billijk, omdat het kabinet-De Quay tot nu tqe meermalen heeft blijk gegeven na overleg 1net de Kamer zijn oorspronkelijke denkbeelden te willen wijzigen. Maar zo'n wijziging moet het kabinet natuurlijk voor zijn verantwoor- ding kunnen nemen. Anders regeert de
Kamer. ·
Het voordeel van het karakter van het kabinet-De Quay, dat niet op basis van 'n binnenskamers bekokstoofd regerings- program tot stand is gekomen, blijft in elk geval, dat het conflict zich nu in de openbaarheid heeft afgespeeld.
Daardoor kan men nu oordelen, dat de oorzaak ook wel ligt bij de KVP-er dr.
A. M. Lucas, die zonder oog te hebben voor de veranderde politieke verhoudin- gen, zijn methoden, die hij toepaste te- genover de socialistische ministers van Financiën, precies eender blijft gebruiken tegenover minister Zijlstra, die bij her- haling heeft gezegd ernst te willen maken Ii1et belastingverlaging.
* * •
T egen de verhoging van de gt·ondbe- lasting had dr. Lucas op zichzelf eigenlijk niet zo'n groot bezwaar. Maar hij vond het juister de kwestie te beoor- delen in het najaar wanneer een finan- cieringsplan op tafel ligt ter dekking van de. uitgaven voor 1961. Daarom wenste hij uitstel van een beslissing tot het najaar en met dat doel diende hij een motie in.
Men inoet daarbij weten, dat in begin november j.l. de heer Lucas pas zijn me- dewerking heeft willen geven aan de ver- lenging met een jaar van de tijdelijk ver- hocgele belastingen nadat hij van minis.
ter Zijlstra de toezegging had afgeperst, dat de minister in het najaar concrete voorstellen tot belastingverlaging zal in- dienen.
Dit middel van de "politieke chantage"
(in methode in zeker opzicht te vergelij- ken met het "onaanvaardbaar" van het kabinet) heeft dr. Lucas in het verleden met min of meer succes herhaaldelijk toegepast tegenover socialistische minis- ters van Financiën om eigen wensen op het gebied van de belastingen vervuld te krijgen.
Wanneer in het najaar nog zou moeten worden beslist over een verhoging van de grondbelasting, die naar schatting 38 mil- joen gulden per jaar meer zal opbrengen, kan men er zeker van zijn, dat hij de ver- hoging van de grondbelasting zou ge- bruiken als chantagemiddel om bepaalde wensen van de KVP vervuld te krijgen op het gebied van de inkomsten- en loonbelasting, waaromtrent een voorstel tot verlaging wordt verwacht indien het maat• enigszins mogelijk is.
* • *
D at is reeds vele jaren de methode van dr. Lucas. Daarom heeft mi- nister Zijlstra met nadruk betoogd, dat het kabinet onwrikbaar wenst vast te houden aan het verband tussen de huur- verhoging en de verhoging van de grond- belasting, ook (hetgeen de regering ern- stig zou betreuren) indien een beslissing zou worden uitgesteld tot het najaar.
Met andere woorden: koehandel met verhoging van de grondbelasting tegen- over bepaalde wensen bij verlaging van de inkomsten- en loonbelasting, zou ·niet kunnen worden bedreven.
Uitstel van een beslissing had dus geen enkele zin, want over het niet-verhogen van de gt·ondbelasting zou in het najaar toch niet te praten val!en. Dat zou een zaak op zichzelf blijven.
Met het merendeel van de VVD-fractie was prof. Oud van oordeel dat het beter was elireet e"en beslissing 'te nemen, Er
Motie-Lucas tot uitstel van beslissing over verhoging grondbe- lasting verworpen· Prof. Romme boos· Duideliik verband tussen huurverhogng en verhogii!'llg grondbelasting • Prof. Oud: dan beter direct beslissen· Verhoging geldt niet voor nieuw te bouwen wo- ningen en bedrijfspanden • Herziening personele belasting • Eerste Kamer over de vriiere loonvorming.
Mr. SCHUlTEMAKER .... .. niet prettig .. , ...
is een duidelijk verband, zei hij, tussen huurverhoging en verhoging van de grondbelasting en dat blijkt ook het dui- delijkst als de beide maatregelen tegelijk worden genomen.
De motie-Lucas werd ûaarna met 50 tegen 78 :Stemmen verworpen. Vóór de motie stemden KVP, de communisten, de staatkundig.gereformeerden, de heer Bie- wenga (AR) en van de VVD-fractie mevr.
Kuiper-Struijk, mevr. Van Someren- Downer en de heren Schuitemaker en v. d. Veen. Zij meenden uiteraard eerlijk (zonder de bijbedoelingen van.dr. Lucas) dat een afwegen in het najaar van de ver- hoging van de grondbelasting in het ka- der van een totaal belastingplan, redelijk was. De redelijkheid heeft echter geen kans gekregen door het vel'leden van dr.
Lucas, die heeft verzuimd te zoeken naar methoden die passen bij de nieuwe om- standigheden.
Tegen de motie stemde de meerderheid van de VVD-fractie en de AR-fractie, alsmede alle leden van de PvdA, CHU en PSP.
• • *
T egen de verhoging van de grondbe- lasting stemden tenslotte .alleen de communisten en de staatkundig-gere- formeerden. Vóór de stemming- had prof.
Romme geprotesteerd tegen het dreige- ment van het kabinet en namens enkele leden van onze fractie zei ook mr. Schui- temaker de gang van zaken niet prettig te hebben gevonden. Deze leden wilden zich echter tegen het uiterste middel van het kabinet niet verzetten en daarom zouden zij, zij het ongaarne, hun stem aan het wetsontwerp niet onthouden.
Het voornaamste en reële bezwaar van dr. Lucas tegen de verhoging van de grondbelasting betrof de consequentie, dat daardoor de huren van nieuwe wonin- gen toch weer hoger zouden worden.
Dat bezwaar werd opgeheven door de aanvaarding, met algemene stemmen, van een amendement-Hofstra, Wajirdoor gedurende 1960 tot en met 1965 de ver- hoging niet zal worden toegepast op wo- ningen en bedrijfspanden die na 31 de.
cember 1959 tot stand komen.
• * •
E veneens heeft de Kamer het wetsontwerp 1net alge1nene sten11nen aangenomen tot herziening van de perso- nele belasting, dat in de eerste plaats
ten doel had te voorkomen, dat door de stijging van de huren nieuwe groepen onder de personele belasting zouden ko- men te vallen.
In het wetsontwerp werd echter het tarief gehandhaafd, zodat ten slotte de opbrengst toch acht miljoen gulden per jaar meer zou bedragen. Staatssecretaris Van den Berge vond het logisch, dat met handhaving van de heffingspercentages de totale opbrengst van de belastingen stijgt en hij herinnerde er aan, dat bij de vorig-e huurverhoging minister Hofstra · ook dat standpunt had ingenomen.
Nu werd echter met algemene stem- n1en een amendement-Hofstra aangeno- men tot verlaging van het heffingsper- centage, waardoor het bedrag van de per- sonele belasting, dat men moet betalen, ongeveer gelijk zal blijven.
* * •
I n de algemene discussie heeft de aan- dacht getrokken de uitlating van minister Zijlstra, dat huurverhoging niet meer nodig is om de gestegen kosten van onderhoud te dekken (die grens is gepas- seerd) maar om de kloof te verkleinen tussen oude huren en nieuwe kostprijs- huren!
Het is een opmerking, waarop nog wel eens zal w01·den teruggekomen.
• • *
I n afwachting van de definitieve rege- ling van de financiële verhouding tussen rijk en gemeenten heeft de. Twee- de Kamer zonder hoofdelijke stemming het wetsontwerp aangenomen tot verlen- ging van de bestaande ·regeling tot 1 ja- nuari 1961.
Flitsen van het~
Binnenhof i
Een amendement van de heer Venver- loc (PvdA) met het doel het aandeel van de gemeenten in de opbrengst van de
rlik~l-v"lastingen
te
verho;Ien vnn 10,18°/o tot 10,78 %, werd met 49 tegen 80 stem.
n1en verworpen .
De meerderheid van de Kamer vond het beter over een eventuele verhoging te beslissen over enkele maanden bij de be- handeling van het wetsontwerp met de definitieve reg-eling. Minister Zijlstra ver- klaarde, dat er nog een onvoldoende grondslag is om een principiële uitspraak te doen over het amendement en minister Toxopeus deelde mee, dat er nog geen.
Prof. Tf!ITTEVEE_N ... niet duidelijk ...
betrouwbare cijfers zijn over het bedrag, dat nodig is voor de financiële sanel'ing ' van de gemeenten.
Het amendement kreeg alleen de steun van PvdA, communisten en PSP.
* • •
V oorts heeft de Tweede Kamer zon- der hoofdelijke stemming de wets- ontwerpen aangenomen tot verhoging van een aantal sociale uitkering-en in ver- band met de lponcompensatie voor de huurverhoging.
De PvdA diende een amendement in om de ongevallenrenten te verhogen· met 10 %, in plaats van met 6 %. Staatsse- cretaris Rooivink zette weer eens uiteen, dat bij de vorige huurvet·hoging de com- pensaties, die minister Suurhoff toen had voorgesteld, veel lager waren.
Het amendement werd daarna bij zitten en opstaan verworpen. Vóór stemden PvdA, communisten en PSP.
* * *
N~euw criterium loonvorming
D e vrijere loonvorming heeft zich vo- l'ige week in de Eerste Kamer, bij de behandeling van de begroting van So-- ciale Zaken, mogen verheugen in waar- dering van de heren prof. Witteveèn (VVD), Schipper (AR), mr. Van Bruggen (CHU) en Middelhuis (KVP), maar onze geestverwant had wel kritiek op het cri- terium van de produktiviteitsstijging als toetssteen voor het bepalen van het per- eentrage van de loonsverhoging in de verschillende bedrijfstakken en onderne- mingen.
.. Ook de heer Middelhuis oordeelde, dat het criterium van de produktiviteitsstij- ging te centraal was gesteld. Er moet worden gestreefd, zei hij, naa1: een glo- baler loonbeleid.
Indien toegepast op het economische leven als geheel, is de stijging van de pro- duktiviteit als criterium voor de loon- vorming wel juist, zei prof. Witteveen, maar per bedrijfstak of onderneming voert het systeem niet tot de meest ge.
wenste loonstructuur.
In principe moet voor gelijke arbeid gelijk loon worden betaald, maar dat houdt tevens in, dat voor arbeid van ver- schillende kwaliteit ook een verschillend loon moet worden uitgekeerd. In dat op- zicht valt te vrezen, dat de criteria van de vrijere loonvorming onvoldoende zijn om de juiste loonverschillen op te leve- ren.
Er zal moeten worden gezocht naar globale criteria, die zijn afgestemd op de relatieve behoefte aan verschillende soor- ten àrbeid, zodat geschoolde arbeid hoger wordt beloond.
D oor de koppeling van de loonsver- hoging aan de stijging van de pro- duktiviteit, waarna de Jonen in achter- blijvende, zwakke bedrijven ten slotte ook moeten worden opgetrokken, zal op den duur het prijspeil onvermijdelijk stijgen.
Er heerst ook het gevaar, dat de loon- stijging in totaal een te grote omvang aanneemt. Gemiddeld bedraagt thans de loonstijging 5 à 6 %, waarbij nog komt·
de looncompensatie voor de huurverho- ging. De loonstijging is gemiddeld sterker dan de stijging van de arbeidsprodukti;vi- teit. Het gevaar van inflatie zit hier dui- delijk in.
Voor de toekomst zal men daarom nu reeds een nieuw criterium voor loons- verhogingen moeten voorbereiden vóór de zo juist gesloten nieuwe arbeidsovereen- komsten aflopen. Over de denkbeelden hieromtrent van de regering vroeg prof.
Witteveen een duidelijke uitspraak van minister Van r:tooy, opdat de Kamer geen uitspraak zal behoeven te doen.
• *
T er opheffing van de bouw'!taking heeft de ngering de in particuliere contraeten opgenomen risicoclausule terzijde geschoven, die de aannemers het recht gaf stijging van lonen achteraf aan hun opdrachtgevet'S in rekening te bren- gen.
Indien de reg-ering- van mening was, zei prof. Witteveen, dat die risicoclausule niet paste in haar loonpolitiek, had zij dat tevoren .duidelijk moeten maken en die clausule niet meet' moeten opnemen in contracten die de overheid na het vast- stellen van de richtlijnen voor de vrijere loonvorming, zelf nog sloot n1et de aan- nemers.
Daardoor is onduidelijkheid ontstaan die tot de bouwstaking heeft geleiet
Het antwoord van de t·egering werd een week uitgestelet
V. v.D.
Kan een katholiek een goed liberaal zijn ?
Discussie in Nijmegen. tussen Prof. Romme en mr. Van Riel
Overweldigend grote belangstelling was er voor het debat, dat prof. mr. C. P. M.
Romme, voorzitter van de Tweede Kamer-fractie van de KVP, en mr .. H. van Riel, voorzitter van de Eerste Kamer"fractie van d.e VVD, in de aula van de RK Universi- teit te Nijmegen voerden over katholieke en liberale politiek en over de vraag of het voor katholieken mogelijk en wenselijk is, aan een partij als de VVD steun te verlenen.
Het initiatief hiertoe was g·enomen door de lmtholieke studenten federatie en de honderden aan\vezige stmlenten vulden niet alleen (le grote zaal geheel, maar even- eens het balkon, waar velen zelfs met een staa.nplaats genoeg moesten nemen. De rector-magnificus, prof. Schlichting, en talrijlte hoogleraren gaven eveneens van hun belangsteUing· voor (Ut debat blijk.
Beide inleiders kregen herhaaldelijk luide bijval.
Prof. Romme stelde voorop, dat in Ne_
derland over het algemeen een nauw ver- band tussen levensbeschouwing en poli- tieke gedraging wordt erkend. Dat doet, naar hij toegaf. ook het beginselprogram van de VVD.
Er bestaan, zo meende prof. Romme te kunnen stellen, in ons land geen poli- tieke partijen, die een organisch verband leggen tussen geloof en politiek, m.a.w.
wij kennen geen confessionele, laat staan kerkelijke partijen. De KVP, die volgens het eerste artikel van het program open staat voor alle Nederlanders (er zitten zelfs enkele niet-katholieken in besturen) is een wereldlijke partij en geen verleng- stuk van de kerk. Zij heeft ook geen geestelijke adviseurs, ·maar natuurlijk is zij onderworpen aan het kerkelijk leerge- zag, zoals clat ook met het gêzin het ge_:::ai is.
Wel echter willen de rechtse partijen, de KVP, de AR partij en de CHU, haar politiek bouwen op een gezamenlijke grondslag van zedelijke beginselen van het christendom en de linkse partijen, de PvdA en de VVD, achten een dergelijke grondslag onnodig en verwerpelijk.
Het antwoord op de vraag, welke van de twee partij-typen voor degene, voor wie Christus Koning is van hemel en aarde, de voorkeur verdient, is geheel af- hankelijk van de omstandigheden van tijd en plaats. In de omstandigheden ten onzent (de zedelijke en geestelijke ver- deeldheid van ons volk) is het algemeen belang het meest gebaat bij het type der ,,rechtse" partij, omdat aldus de meeste kans wordt geboden op de doorwerking van de zedelijke beginselen in wetgeving en bestuur, op de groei van onderling vertrouwen tussen de verschillende maat- schappelijke lagen der bevolking, als- mede op een stabiel beleid.
Onverenigbaar
In de ideologie van de VVD is de vrije menselijke geest de bepalende factor en norm voor het maatschappelijk en staat- kundig leven. Met deze ideologie is onver- enigbaar de onvoorwaardelijke aanvaar- ding van Gods Wet. In de katholieke ideologie bindt de menselijke geest zich in vrijwilligheid aan de zedelijke begin- selen van het Christendom, overeenkom- stig de uitspraken van het kerkelijk leergezag.
Bijgevolg, zo was hier prof. Romme's conclusie, kan een katholiek geen goed liberaal zijn en de VVD stelt zich
daar~om ten onrechte operi voor personen van katholieke levensovertuiging.
Mr. H. v. RIEL,
die maandagavond 28 maart in Nij- megen met prof Romme debat voerde.
Van deze discussie geven wij hie1·bU ..
het verslag zoals wij dat de volgende dag in het "Algemeen Handelsblad'' aantroffen.
men in concreto moet nemen. In de over- grote meerderheid der gevallen is men- selijke redenering nodig om uit algemene waarde-maatstaven tot verantwoorde be- slissingen, passend op een actuele situa- tie, te geraken.
De praktijk in de meeste katholieke·
landen wijst uit, dat katholieken, deels stellig bewust normatief ..handelend, in politicis verschillend beslissen.
Mr. Van Riel vroeg zich af, hoe niet- katholieken lid van de KVP kunnen zijn, wanneer zij daal'Cloor onderworpen zijn aan het leergezag van de katho- lieke kerk. Dat lijkt hem onmogelijk.
Beperking
Bij de geestelijk veelzijdige samensteL ling van de Nederlandse bevolking, houdt ook de katholieke politiek in Nederland rekening met het feit, dat geen specifiek rooms-katholieke desiderata kunnen of mogen worden verwezenlijkt, die recht tegen de inzichten en ten dele ook de ge- voelens van andersdenkenden indruisen.
Het aantal realiter doorvoerbare speci- fiek katholieke desielerata is dus zeer be- perkt, daargelaten nog in hoeverre .. vol- o·ens het katholiek theologisch en WlJSge-
;ig inzicht specifiek katholieke eisen in een paritaire samenleving als de Neder-
landse moraliter mogen worden dOO!'ge- voerd.
Mogelijk is slechts de realisatie van al- gemeen christelijke gedachtengangen, niet specifiek dogmatisch gericht, maar bij een deel des volks wel dogmatisch gefundeerd, omtrent de opbouw van staat en maatschappij. ·
Het is niet bewezen, dat deze verwer- kelijking in de Nederlandse realiteit eer- der valt te verwachten wanneer alle ka- tholieken hun stem aan één katholieke partij geven. De confessionele partij draagt in sterke mate haar eigen tegen- stellingen in zich. Op het ogenblik is de beste oplossing, dat diegenen zich tot staatkundige groeperingen aaneensluiten, die gelijksoortige praktische staatkundi- ge inzichten hebben,
Om zich een oordeel te vormen over de geaardheid ener politieke partij, moet men behalve op het beginselprogramma ook letten op haar praktisch handelen in zaken, waar zij zich voor en tegen ver- klaarde. Voor zover in Nederland nog van anti-katholicisme kan ·worden ge- sproken, vindt men dit het minst onder het liberale volksdeel.. De VD heeft haar aanhangers onder alle groeperingen.
Discussie
Bij de discussie, waaraan ook de aan- wezigen, door het stellen van v:ragen kon- den deelnemen, werden tenminste even- veel vragen op prof. Romme afgevuurd als op mr. Van Riel. Prof. Romme ont- k<;mde daarbij met nadruk, dat het episco- paat invloed op de KVP zou uitoefenen, behalve natuurlijk voor zover betreft het leergezag, dat op elke katholiek wordt uitgeoefend en dus ook op de katholiek in vereniging.
Beide inleiders wisselden voorts nog van gedachten o\·er concrete punten als de houding tegenover het crematievraag-
Prof. Mr. C. P. M. ROMME
Door de zedelijke beginselen van het Ch1•istendom los te koppelen van Chris- tus en Zijn Koningschap, vervaagt bij de politieke oordeelsvorming de bezinning op inhoud en toepassing van de zedelijke beginselen en raakt men het spoor naar
"versterking van de Christelijke geest"
gemakkelijk bijster.
Welkom op de algemene vergadering
Persoonlijke keuze
Mr. H. van Riel, daarna het woord ver- krijgend, zei dat het hem een genoegen was met prof. Romme in deze katholieke universiteit van gedachten te wisselen.
Er is immers geen verbod voor katholie- ken om de VVD te steunen, anders had spr. niet behoeven te komen.
De politieke keuze is dus teruggebracht tot een persoonlijke keuze en ieder is vrij, zijn eigen politieke partij te kiezen ...
De beslissing, bij welke politieke partiJ de Nederlandse staatsburger zich wil aansluiten of op welke partij hij zijn stem wil uitbrengen, behoort te worden ge- nomen op grond van het inzicht, dat be- trokkene ten aanzien van de schaal der levenswaarden heeft. In de praktijk be- rust die beslissing zeer vaak op overwe- gingen van persoonlijk belang, persoon- lijke voorkeur, sentiment, gevoelens van regionale gebondenheid en traditie. Uit- gaande van de menselijke natuur, is dat ook aannemelijk, Slechts in enkele ge- vallen geven geloofs- en levensovertui- ging zonder meer aan, welke beslissingen
H et is mij een genoegen na- mens de Centrale Haarlem alle bezoekers van de jaarlijkse al- gemene vergadering van onze partij een hartelijk vvelkom toe te roepen. Verwacht mag worden, dat door de gunstige ligging van Hilversum het bezoek zeer groot zal zijn.
Het is altijd een vreugde zich tezamen te weten met anderen van gelijke politieke opvatting om met hen de belangen van de partij te bespreken. Nu wij een grote bloei van de liberale gedachte in ons land beleven is het des te belang- rijker ons daarop nogmaals ernstig te bezinnen. Die gedachte steunt op het grote beginsel van ~erbi~d voor de menselijke persoonliJkheid.
Voor de mens vragen wij vrijheid, van de mens vragen wij verdraag- zaamheid en verantwoordelijkheid.
Het is zaak niet alleen onze posi- tie te consolideren, maar verder te versterken, opdat het pleit voor de vrijheid met nog meer kracht ge- voerd kan worden.
Het van oppositie-partij rege- ringspartij worden vereist een an- dere instelling. Wij :z:ullen in Hil~
versurn zowel van onze partij- voorzitter als van de Kamerfrac- ties kunnen vernemen wat van ons in de toekomst verwacht wordt.
Bezoekt dus in grote getale de jaarvergadering.
Ik hoop, dat het weder een goede liberale samenkomst zal zijn en dat iedere bezoeker na afloop met Rudi Carrell zal kunnen zeg-
gen: "Wat een geluk" dat ik er ge- weest ben!
Mr. J. E. GOUDSMIT, Voorzitter van de Kamercentrale Haarlem.
stuk, het tegengaan van lichtvaardige echtscheidingen en het vrijheidsbegrip.
Mr. Van Riel beriep zich daarbij o.a. op een uitspraak in de katholieke Bazuin, dat de vrijheid niet is de basis, maar het levenwekkende element in de samen- leving.
Jeugd en politiek
Aan het Nijmeegse, debat wijdde het
"Algemeen Handelsblad" in hetzelfde nummer het volgende korte commen- taar:
V an het debat te Nijmegen tussen prof.
Romme en mr. Van Riel spatten de vonken af. Het werd gehouden op initia- tief van de Katholieke Studenten Federa- tie, Duidelijk bleek de belangstelling van deze jongeren voor het politieke leven.
Een initiatief, dat navolging verdient.
Zowel de katholieke fractieleider uit de Tweede Kamer als zijn liberale col- lega van de overzijde van het Binnenhof ging natuurlijk uit van het eigen begin- sel. Beider standpunten werden - zoals bij sprekers van dit formaat te verwachten is - door behoorlijke argumenten ge- staafd. Men zal het ons niet kwalijk ne- men, dat de heer Romroe ons niet heeft overtuigd. En dat de heer Van Riel ons in het liberale gemoed heeft geschraagd.
Inderdaad, dam; het katholieken niet ver- boden is lid te zijn van de VVD, zien wij niet in waarom een katholiek geen goed liberaal zou kunnen zijn. Prof. Romme moge erop wijzen, dat vooral de "recht- se" partij de beste kansen geeft voor de groei van "onderling vertrouwen". Toch moet noodzakelijkerwijze dit onderling vertrouwen het sterkst gedijen bij een partij, wier grondbeginsel is: verdraag- zaamheid.
Mr. Van Riel onderstreepte met het volste recht, dat de politieke keuze be- paald wordt o.a. door gevoelens van re- gionale verbondenheid en traditie. Toch zijn er katholieken, die de confessionele partij, zoals die zich in Nederland heeft ontwikkeld, niet als het toppunt van wijs- heid beschouwen.
Men moet , dunkt ons, ter beoordeling van de katholieke politieke keuze in het algemeen nooit uit het oog verliezen, dat historisch gezien, het katholicisme zich hier in een minderheidspositie be- vindt, en vooral bevond. Maar niemand zal beweren, dat in het Nederland van 1960.de katholieke Nederlanders een soort verdrukte minderheid vormen. Daarom juist schijnt de tijd gekomen, dat zij in volledig vrije keuze zich bij die partijen aansluiten waarvan het psychisch klimaat hun het beste ligt. De vrije politieke kea- ze zal dan analoog zijn aan de prak- tijk welke door katholieken sinds jaar en dag in overwegend katholieke landen wordt gevolgd.
Ziehier een enkele kanttekening bij een politiek uiterst interessant debat.
Het gelijk of niet-gelijk is eigenlijk slechts van secundair belang. Hoofdzaak is, dat dit debat zich op een verheugend hoog peil bewoog.
...
. : Jaarliikse . . i i Algemene Vergaderin.g i
• •
t Op verzoek van de Afdeling t
t Breda van onze Partij wordt t
t langs deze weg de aandacht van t t de Besturen ván de Afdelingen t t en Kame1·centrales gevestigd op t
i het rondschrijven van het Alge- t.
• meen Secretariaat d.d. 3 juli 1959, •
t waarin onde1· 2e. het volgende te t t Uwer kennis werd gebracht. t
t "Het lid van het Hoofdbe- i
t stuür der Partij, de heer Mr. :
• E. H. Toxopeus, heeft zich in •
i verband met zijn benoeming i
t tot Minister van Binnenlandse : t Zaken genoodzaakt gezien zijn t t lidmaatschap van het , Hoofd- :
t bestuur neer te leggen. Deze t t vacature zaL voorlopig niet t
t worden ve1·vuld". · t
t De Afdeling Breda acht het t
t met het oog op punt 16 van .de t : Beschrijvingsbrief (benoemmg t
t van zes leden van het Hoofd- t t bestuur), voor een goede beoor- t t deling van cle gewenste samen- t : stellino van het Hoofdbestv"U?' van t
t belang dat deze mededeling als- :
t nog in herinnering wordt ge- t
t bracht. :
;. ... .
LIBERALEN en LIBERALEN
{Vervolg van pag. 1)
De Groningse hoogleraar gaat op elk van deze onderwerpen nog nader in, maar ook dat moeten wij ter wille van de plaatsruimte op het ogenblik terzijde laten. Wellicht is er de mogelijkheid, daarop nog eens nader terug te komen.
Het is moeilijk, zich voor te stellen, wat nu eigenlijk de zin is van dit velen discriminerende en nogal hautaine betoog.
Wat wil prof. Pen nu ei.genlijk? Hij noemt de VVD als zodanig in het geheel niet. Maar de VVD is nu eenmaal - en gelukkig - de enige liberale partij in Nederland en dus als zodanig "partij" in dit betoog. Moet zij haar leden en de meer dan zevenhonderd duizend kiezers, die haar bij de Kamerverkiezingen hun stem gaven, aan een examen onderwerpen om- trent het volstrekte altruïsme van al hun be- doelingen en overwegingen?
De VVD heeft een program van beginselen, waarvan ieder kan kennisnemen, zij heeft een urgentieprogram en bij verkiezingen pleegt zij nog een speciaal verkiezingsprogram (of ge- meenteprogram) op te stellen, dat de prak- tische doelstellingen omvat, naar welker ver- wezenlijking zij zich voorneemt in de naaste toekomst zo krachtig mogelijk te streven.
Met deze programs en met voorbeelden van de wijze, waarop in de afgelopen periode de liberale leden in de vertegenwoordigende licha~
men zich in concrete gevallen hebben "gedra~
gen", richt zij zich tot de kiezers en vraagt (ook) voor de toekomst hun vertrouwen.
D ie kiezers hebben in deze na-oorlogse jaren dat vertrouwen in steeds toene- mende mate aan de VVD geschonken. Zo steeg het zeteltal van 6 in 1946 voor de Partij van de Vrijheid in de Kamer van 100, tot 19 in dè Kamer van 150 van thans.
Wie zijn de meer dan zevenhonderd duizend kiezers en kiezeressen, die bij de Kamerver- kiezingen van 1959 hun stem op de VVD uit- brachten? Wie zijn en waren het, die van 1946 tot 1959 haar sterkte en daardoor haar invloed voortdurend hebben doen toenemen en welke waren hun overwegingen daartoe?
Niemand is in staat, daarop een met b e- w ijzen gestaafd antwoord te geven, om de eenvoudige reden, dat ons kiesstelsel nu een- maal geheime stemming voorschrijft. Prof.
Pen is daartoe niet in staat en wij evenmin.
Wel zijn, als gebruikelijk, van alle zijden analyses gegeven, aan de hand o.a. van de stemmenverdelingen in de verschillende wijken dèr grote steden en die in bepaalde dorpen en bepaalde streken. .
Met een analyserende studie kan wie de politieke kaart van Nederland uit jarenlange
belangstelling en ondervinding kent, inderdaad een eind komen.
Die analyses waren uiteraard niet geheel gelijkluidend, maar voor de VVD kwamen zij over het algemeen toch wel op enkele hoofd- punten aardig, overeen. ·
Zij kwamen n.l. (ook voor zover zij van socia~
listische zijde kwamen) toch wel hierin overeen, dat die meer dan 700.000 in overgrote meerder- heid geen "kapitalisten" konden zijn; dat de VVD vooral onder de jongere kiezers, die voor het eerst aan de verkiezingen deelnamen, de laatste jaren een relatief groot percentage behaalde ; dat de· aanhang van de VVD onder de middelbare en lagere ambtenaren en het kantoorpersoneel sterk was toegenomen en dat in het bijzonder bij de jongste verkiezingen percentsgewijze in de z.g. "arbeidersbuurten"
der grote en middelgrote steden het stemmental voor de VVD een opmerkelijke stijging (van 100 tot l)OO pct. in een aantal gevallen) had onder- gaan.
Conservatieven? Meritocraten? Neo-libe- ralen?
* *
M oet de VVD, die organisatorisch einde- lijk de eenheid van alle liberaal den- kenden heeft bereikt en die eveneens eindelijk het odium van vroegere liberale groeperingen, een zuiver "kapitalistische" partij te zijn, heeft weten kwijt te raken, zich schuldig voelen, dat haar aanhang is gestegen?
Had zij, in plaats van te wijzen op haar doel- stellingen en op het werk van haar vertegen- woordigers, naar de methode van prof. Pen moeten opsommen, van wie zij g e e n stem- men wenste te krijgen?
\Vij maakten in de aanvang onderscheid tus- sen hen, die, als actieve leden, de kern van de partij uitmaken en hen, die, zonder lid te zijn en gedeeltelijk zelfs zonder bijzondere belang- stelling voor "de politiek", hun stem op de partij uitbrengen. Wij spraken ook van een staalkaart van overwegingen, welke tot die keuze kunnen hebben geleid.
Daar zijn in de eerste plaats ;dj, die van libe- ralen huize zijn, in liberale sfeer zijn opgegroeid en min of meer vanzelfsprekend hun stem op de liberale partij uitbrengen.
Bij anderen wordt de keuze bepaald door hun milieu en hun arbeid.
Is de zakenman, die liberaal stemt, omdat hij in de liberale partij de beste verdedigster ziet van de ondernemingsgewijze produktie (ook door prof. Pen, naar hij uitdrukkelijk schrijft, voorgestaan), daardoor gediscrimineerd?
Is de intellectueel, de beoefenaar van het vrije beroep, voor wie het opkomen van de liberale partij voor de geestelijke vrijheid en voor de eerbied voor de menselijke persoonlijk-
2 APRIL 1960 - PAG. i
heid de doorslag geeft, daardoor gediscrimi- neerd?
Inderdaad heeft ook de zakenman het meeste
"belang" bij een ondernemingsgewijze produk- tie en het particulier initiatief en heeft de intellectueel, de beoefenaar van het vrije beroep het meeste "belang" bij vrijheid van geest en een ontzien van het individu.
Is dat verwerpelijk? Moet de VVD zeggen:
Uw stem willen we niet hebben, want wij zijn er niet zeker van, dat die volkomen theoretisch- objectief of ontdaan van elke ook maar de minste altruïstische overweging is bepaald?
Moeten wij ook terugwijzen de jongeren, die het leven in een socialistische maatschappij voor zichzelf en hun toekomstige gezin niet in overeenstemming achten met hetgeen zij zich voor hun toekomst hadden voorgesteld en in dat opzicht meer verwachten van een maat- schappij, waarin de liberale gedachte grotere invloed heeft?
Verlangt prof. Pen dan ook van de Partij van de Arbeid, dat die in de verkiezingstijd bekend maakt, dat geen arbeider op haar mag stemmen omdat hij van mening zou zijn - o.i. overigens ten onrechte - dat alleen of in het bijzonder de Partij van de Arbeid de sociale belangen van de arbeider behartigt?
* * *
D e vragen, hierboven aan de schrijver ge- steld doen misschien wat wonderlijk aan, maar dat is niet o n z e schuld. Zij vloeien als vanzelf voort uit het betoog van prof. Pen, dat - naar wij moeten aannemen - toch niet alleen maar uit zucht naar tegenspreken en oppositie voeren is geboren.
Daarom vragen wij nogmaals: wat wil dan prof. Pen?
Hij heeft het volste recht bezwaren te maken tegen bepaalde doelstellingen van het liberale program of tegen de houding van onze Kamer- fractie of bepaalde leden daarvan in concrete aangelegenheden.
· Daarover valt te praten en te discussiëren en zulk een discussie kan stellig haar nut hebben.
Het verwijt, dat hij het liberalisme, waarvan de VVD nu eenmaal de belichaming is, thans maakt, is onbewijsbaar en ongrijpbaar.
Een partij te verwijten, dat bepaalde kiezers haar zouden stemmen, is een slag in de lucht en gespeend van iedere werkelijkheidszin.
Wanneer het streven van een partij is, zo groot mogelijke invloed te verwerven en zij, de kiezers haar doelstellingen en daden voor- leggend, die grotere invloed geleidelijk inder- daad verwerft, dan kan dat haar moeilijk worden verweten.
En wanneer er dan kiezers zijn, die toch op andere gronden dan ontleend aan die doelstel- lingen en die daden, hun stem op de kandidaten- lijst van de partij uitbrengen, dan kan onze conclusie slechts zijn: Gelukkig, dat die kiezers, min of meer tegen zichzelf, dan toch de goede keuze hebben gedaan. A.W. A .
...
: .
i. Tien- 1 • arig bestaan Ned. Huishoudraad precies zou verlopen. kon men in de :.:.
jaren voor de oorlog niet voorzien,
: maar het getuigt van het heldere in- •
: De Ned. Huishoudraad, waarbij ook del met de consument, waarbij naar zicht van mevr. Redeke dat zij bij haar l
; onze organisatie is aangeslGten, voren kwam, dat ook juiste voorlich- intrede als voorzitster (door schrijfster i i. heeft op 24 maart j.l. een con- tingin reclame verwerkt kan worden. dezes bijgewoond) voorspelde, dat zij :.
gres gehouden ter gelegenheid van het Als symbool van de toekomstige sa- wel eens de laatste in deze functie zou
: 10-jarig bestaan. Behalve onze verte- menwerking tussen de overredende re- kunnen zijn. :
: genwoordigster in de Raad van Beheer, clame en de waarschuwende voorlich- Na de oorlog was mevr. Redeke op- l
i mevrouw Scheltema-Conradi en haar· ting bood jhr. De Kempenaer een em- nieuw "van de partij" en haar hand- i i plaatsvervangster mevr. Goudswaarci- bleem aan de jubilerende Huishoud- tekening staat mede onder de nota- +
K · mpsc eer, waren verse e1 ene h h "d VVD - raa aan. d Copie voor deze rubriek te zenden noar: riële acte waarmede indertijd de "Or- + +
i vrouwen aanwezig. Van een van haar Na de lunchpauze ·werd het con- . Mejuffr. Joh. H. Springer, Alexander- ganisatie Vrouwen in de V.V.D." of- i
: kregen wij het volgende verslag: gres bezocht door H.M. de Koningin, atraat 16, Haarlem. ficieel gesticht werd. : : De ochtendbijeenkomst werd bezocht die de op geestige wijze in woord en De laatste jaren trad zij door haar : + door minister dr. M. Klompé, en me- beeld gebrachte flitsen van het werk leeftijd niet meer zo actief op de •
t vrouw Klaassesz. In haar inleidend van de Huishoudraad geheel mee- Een ao .• ·ar.·ge voorgrond, maar haar belangstelling .i.
f woord gaf de voorzitster, mevr. B. maakte. voor de liberale politiek en voor de li-
l Kortekaas-den Haan een overzicht van Door een 12-tal leden van het bureau berale vrouwenzaak is nog even le- t
: het ontstaan, de groei en het doel van werden, onder leiding van mevr. A. {\P 30 maart, terwijl wij dit schrij- vendig als steeds, zoals bleek uit haar l
: de voorlichting aan de vrouwen door Th. Vos-Wamecke, in korte gesprek- ven nog in het vooruitzicht, aanwezigheid op onze conferentie in l
i de Huishoudraad. ken, voordrachtjes en beelden alle fa- Ç' maar als u dit leest, reeds ach- oktober j.l. i
Hierna hield prof. ir. G. de Zoeten, eetten van het werk uitgebeeld, nl. de ter de rug, viert mevr. J. L. Redeke- Wij verheugen ons, dat zij er ge- •
i directeur van de K.E.M.A. een inlei- studie over de functionele grondsla- Hoek te Utrecht haar 80ste verjaardag. tuige van mag zijn, dat het de libe- i
ding, waarin hij samenwerking bepleit- gen van de woning, de textieletikette- Mevrouw Redeke is een van de Ji- rale zaak waarvoor zij, ook toen die •
i te tussen de K.E.M.A. en de Huishoud- ring voor was- en strijkbehandeling, berale pioniersters en voorvechtsters niet de wind in de zeilen had, zo trouw i
+ raad. Hij ontried een te gedetailleerde de zgn. klaagmuur: het klachtental uit de dagen, dat de politieke mede- heeft gewerkt, mede dank zij haar +
i puntenwaardering voor wasmachines, over allerlei produkten, doelmatige in- werking van de vrouwen nog niet zo'n activiteit bij tegenwind, thans vóór de i
• centrifuges, enz., zoals in Amerika en komstenbesteding, het voorlichtings- vanzelfsprekende zaak was als nu. De wind gaat. Een beeldspraak, die bij +
i Engeland, maar beval aan om de on- werk bij de aanschaffing van duurza- vooroorlogse Vrouwengroep in de Li- deze waterpadvindster op zijn plaats !
: derzoekingen zoveel mogelijk te be- me gebruiksgoederen, de peilingen bij berale Staatspartij, waarvan zij de is. : + vorderen en te publiceren, op lijsten 2000 huisvrouwen uit de informatie- laatste voorzitster was, had dan ook Wij (en stellig wij niet alleen) zullen +
l vast te leggen en de elektrische toe- groepen en het verwerken van al deze een ander karakter dan onze tegen- haar op haar feestdag van onze waar- :
•• : stellen van een keurmerk te voorzien. gegevens op wetenschappelijk verant- woordige organisatie, maar wij danken dering en erkentelijkheid blijk geven i.
t Drs. P. Th. van Leeuwen sprak op woorde wijze. deze ontwikkeling aan mevrouw Rede- en wij wensen haar van harte nog vele •.
~ vlotte, boeiende en geestige manier kc en haa
1•tijdgenoten. goede jaren toe, met de mogelijkheid
:.• over de reclame als communicatiemid- P. H. SMITS _ WITVLIET Op welke wijze deze ontwikkeling van onverminderde belangstelling. i.
J .. H. S.
~
:
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
Politiek en Volksgezondheid
Verantwoordelijkheid bij ziekenhuisopneming
Merkwaardige toestanden tn • onze grootste drie steden
Er zijn wel eens mensen, die vrag-en wat nu eig-enlijk op sociaal g-ebied het verschil is tussen moderne socialisten en moderne liberalen. De moderne liberalen zijn toch ook niet a-fkerig- van sociale voorziening-en?
Het is wel nuttig het verschil in opvattingen op dit g·ebied nauwkeurig- te bezien, vooral waar de oppositie van de socialisten er nu op gericht schijnt te zijn deze reg-ering- met de liberalen, die daarvan deel uitmalren, als volkomen reactionair af te schilderen.
Laten wij echter eerst de overeenkomst in (le opvattingen van beide politieke groe- peringen trachten te formuleren. Moderne socialisten en moderne liberalen willen allen, dat de omstandigheden voor de burgers zó goed
zi~n,dat niemand door finan- ciële redenen wordt verhinderd aan zijn redelijke behoeften aan mogelijkheden voor levensonderhoud, ontwikkeling, valrantie en vrijetijdsbesteding· te volcloen.
Het grote verschil ligt in de manier waarop beide partijen deze ideale toe- stand trachten te bereiken.
Dit komt omdat men principieel van opvatting verschilt over de waardering van de eigen vrije persoonlijkheid van -iedere mens, _zoals deze zich door zijn leven en werk moet kunnen ontplooien.
:·; In de maatschappelijke werkzaamhe- :den ·van de Partij van de Arbeid valt het
op, dat men de belangen van het volk als
·.massa in materiële zin zo goed mogelijk wenst te behartigen, doch dat men aan de ontwikkeling vari de persoonlijkheid van de individuele mens· naar diens eigen
·wil en stijl .. onvoldoende waarde hecht.
Het lijkt wel of vele socialisten de men- sen als onmondige kinderen beschou-
•Wèn, die in aJiesverzorgd en geleid moe- . ten . worden; op een technisch ·voldoende • .manier, die men "brood en spelen". moet
.gévén, maar die. men een .recht op ont- . plooiing buiten het strakke stramien
moeilijk maakt.
Mogelijk komt dat, doordat de socialis- ten altijd zeggen op te komen voor de
"minst bedeelden", waarmee zij bedoelen de loontrekkers, die in overgrote meer- derheid gelukkig al 1ang niet meer tot
·de minst bedeelden behoren.
Bevoogding of eigen verantwoordelijkheid?
De opzet van de socialisten is een reeks
·voorzieningen te treffen zonder dat de mens eigen verantwoordelijkheid van be- lang draagt. De toepassing van dit sy- steem brengt misstanden met zich. mede, die men dan probeert op te heffen door ingrijpen van bovenaf, waardoor nog aan- wezige vrijheden worden beperkt. Men krijgt daardoor een bevoog(!ing en het wekt wel eens de indruk, dat socialisten dit ook juist willen, omdat zij menen, dat de meeste mensen geen eigen verant- woordelijkheid kunnen dragen en geen verantwoorde keuze :kunnen doen.
Modern liberaal is, de noodzakelijke sociale voorzieningen te verschaffen en de omstandigheden voor het gehele volk zo gunstig =ogelijk te maken met voor- opstelling van de ontwikkeling van de .persoonlijkheid en het laten dragen van zoveel mogelijk persoonlijke verantwoor- . delijkheid. Dit heeft tot gevolg, dat de 'liberalen voorstanders zijn van persoon- 'lijke bezitsvorming, zijnde een stimulans
voor het dragen van verantwoordelijk- heid en de ontwikkeling in de persoon.
Iijkheid.
Socialisten geven de voorkeur aan ge- meenschappelijk bezit, waaruit ieder naar behoefte zijn deel krijgt. Dit leidt ook tot
·bevoogding, omdat de beheerders van het o-emeenschapsbezit dan zullen moeten -~aststellen hoe groot de behoeften zijn en aan welke voorwaarden de personen, :die. uitkeringen krijgen, zullen moeten .voldoen. Als voorbeeld moge dienen:
iemand, die geen ·bezit heeft en alleen het staatsouderdomspensioen krijgt, kan daar niet van leven en hij moet voor steun aankloppen bij de gemeentelijke
·dienst voor sociale belangen. Dit drukt
·al een onaangenaam stempel op de men- sen. Maar ondersteuning wordt welwil- lend verleend, echter onder bepaalde voorwaarden. Men is een stukje vrijheid kwijt.
Volksgezondheid en ziekenfondsen
De gang van zaken in het verleden heeft tot gevolg gehad, dat de verzorging van de volksgezondheid een sterk socia- listisch karakter kreeg. De meeste minis- ters en de wethouders in dè grote steden, die de volksgezondheid moesten beharti-
·gen, waren socialisten. Zij hebben uiter- 'aard naar beste kunnen hun taak ver-
richt en vele socialistische wethouders en andere funtcionarissen doen dat nog, maar zij deden en doen· dit natuurlijk volgens hun socialistische opvattingen.
Op het gebied van de volksgezondheid ondervindt men daar dan ook wel zeer de bezwaren van.
Op dit gebied is de ontwikkeling van de vrije -persoonlijkheid van bijvoorbeeld de ziekenfondsverzekerde wel zeer be- knot .. Er wordt met systemen gewerkt, die veel nadelige gevolgen met zich mee- brengen. Liever dan _het stelsel te ver.- anderen overweegt men vrijheidsbeper- kende maatregelen om verbetering te weeg te brengen. De ziekenfondsverze- kerden kunnen zonder. het dragen van enige eigen financiële verantwoordelijk- heid dag en nacht {\en onbeperkt beroep op artsen doen. Een relatief klein deel van de verzekerden maakt van dit .recht een - in feite groot - misbruik, waar- door wantoestanden zijn ontstaan.
Maar ook artsen en de ziekenhuisdi- recties is door socialistische regelingen een deel van hun verantwoordelijkheid ontnomen en dit heeft al verscheidene malen zeer onaangename gevolgen ge- had.
Telkenmale wordt het publiek in de grote steden opgeschrikt door berichten over patiënten, die niet op -tijd in een ziekenhuis zijn opgenomen of die in een ziekenhuis worden geweigerd, terwijl zij toch zeer ziek of ernstig verwond bleken te zijn.
Dit komt, omdat op het ogenblik, waar- op de arts in één van de drie grote steden ziekenhuisopneming voor een zieken.
fondspatiënt aanvraagt, de verantwoor- delijkheid voor de patiënt van die arts als het ware wordt afgenomen.
Vroeger in het gehele land, en tegen- woordig buiten de drie grote steden nog, bleef de huisarts of specialist, die een ziekenhuisopneming noodzakelijk acht voor deze patiënt verantwoordelijk totdat de patiënt in het ziekenhuis is. Dit kan worden beschouwd als de normale toe- stand en deze is aldus:
Een huisarts of specialist stelt de incH- catie vast voor de opneming in een zie- kenhuis. Wanneer hij opneming met spoed nodig acht, behoeft de arts daar- voor van te voren geen toestemming te vragen aan de controlerençl.e geneesheer van het ziekenfonds. De arts vraagt zelf aan het ziekenhuis een plaats en brengt de argumenten naar voren. Heeft het ziekenhuis werkelijk geen plaats, dan belt de arts· een ander ziekenhuis op. Bui- ten de drie grote steden is het zo, dat een ziekenhuis, _ wanneer dat nodig is, plaats maakt.
Ziekenhuis-opname in de grote steden
In de grootste drie steden van ons land heerst echter een geheel andere toestand.
Daar hebben de socialistische bewinds- lieden van de moeilijke situatie in de oor- log gebruik gemaakt om een ander sy- steen< te blijven hanteren.
In die drie grote steden moet de arts, die een ziekenfondspatiënt met spoed meent te moeten laten opnemen vooraf toestemming vragen aan de G.G.D., die dan in de meeste gevallen, zeker bij aan- vragen van huisartsen, een controlerende dokter naar de patiënt stuurt om te kijken of het wel nodig is.
De huisarts of specialist van de patiënt kan dus niet zelf een plaats bij het zie-
GIRAF
4 4 .A 4 4 4 .4 4 4 4 4 4 4 4 A 4 4 4 ,\ 4 4 A 4 4 4 &· 4 4
CJ1,ieuwe rubriek
Met genoegen kunnen wij hierbij wederom een nieuwe rubriek aankondigen.
Een medicus van goed libe~
raZen huize, die in de jaren kort vóór de tweede wereldoorlog, tijdens de oorlog {illegaal) en nog enige tijd na de oorlog een belangrijke rol heeft gespeeld in de liberale jongerenbewe~ · ging, zal een maandelijkse ru~
briek: "Politiek. en Volksge~
zondheid" voor ons verzorgen.
Wij zijn ervan overtuigd, dat deze rubriek zeker de belang~ . stelling van onze lezers zal heb~
ben. Red. V. en D.
t t f f f f i . T f 'f T t
