Zaterdag 3 okt. 1959 - No. 555
en
DEMOCIATIE
Een bezoek aan Duitsland
(Zie pag. 5)
DE NIEUWE POLITIEKE VERHOUDINGEN
REGERING EN OPPOSITIE HEBBEN GELIJKE KANSEN
oppositie voeren is gemakkelijk en leidt vanzelf tot populariteit en dus tot winst.
Regeren betekent onvermijdelijk: nu eens deze, dan weer die groep teleurstellen en leidt even vanzelf tot impopulariteit en verlies.
Dat is de simpele redenering, die men nogal eens kan vernemen en, gelijk alle simpele rede- neringen, het aantrekkelijke van de eenvoud heeft, maar daarom nog niet juist is.
Men behoeft waarlijk niet ver in de parle- mentaire geschiedenis te zoeken om bewijzen te vinden, dat deze stelling zeker geen wet van Meden en Perzen is.
Zij werd alleen, zowel in socialistische als in confessionele kringen, zo sterk geponeerd om een verklaring te vinden voor de in onze Neder- . landEe politieke verhoudingen inderdaad frap- pante voortgezette (en nog zeer versterkte) verkiezingsoverwinningen van de V.V.D.
Een verklaring, die men dan ook moet zien als een zelfvertroosting voor de verschrikte gemoederen; als een zichzelf aangelegde fop- speen, die nochtans niet van karakter ver- andert, hoe vaardig zij ook wordt gehanteerd.
* *
Meer dan een eeuw parlementaire demo- cratie heeft ons volk dooreen genomen toch wel tot een mondig volk gemaakt, dat juist weet te onderscheiden en niet blindelings achter iedere oppositie pleegt aan te draven, o m d a t zij oppositie is.
Oppositie voeren en regeren hebben prin- cipieel gelijke kansen. Een regering, welke toont te weten wat zij wil en erin slaagt, de redelijkheid van haar daden duidelijk te maken, ontneemt de oppositie haar kracht en behoeft, zelfs als zij eens ogenschijnlijk harde maatregelen moet nemen, zeker niet per se als een verliezer uit het strijdperk te treden.
De socialistisch-confessionele samenwerking had zichzelf duidelijk overleefd. De kabinetten, welke zij yoortbracht, boetten steeds meer in aan innerlijke kracht en verloren hun greep op de massa.
Dat de crisis juist in december 1958 uitbrak, moge betrekkelijk een toevalligheid zijn ge- weest, dat zij binnen niet te lange tijd komen m o e s t, stond voor ons vast.
De verkiezingen van dit jaar, waarbij de V.V.D. als enige overwinnaar uit het strijdperk kwam en de socialisten en confessionelen als de verliezers, spraken een duidelijke taal.
* *
De consequentie van de uitslag lag voor de hand, maar de socialistische invloed en denkwijze hadden in de na-oorlogse jaren zo- zeer ook in de confessionele partijen voet gekregen, dat zij slechts aarzelend getrokken werd.
Opdracht en formatie kwamen daardoor ..
anders en moeilijker tot stand dan men in libe- rale kring gaarne had gezien.
Nochtans: de rechtstreekse socialistische invloed in de regering werd dan toch voor de eerste maal in deze na-oorlogse periode uit- geschakeld en drie van onze geestverwanten deden hun intrede in het nieuwe kabinet.
Het moet bepaald erkend worden: de poli- tieke 1 ij n is omgebogen, maar of zij verder zal worden doorgetrokken zal afhangen van de innerlijke samenhang, de daadkracht en de politieke moed van het kabinet in zijn geheel.
Mocht het er onverhoopt n ie t in slagen, die lijn door te trekken, dan zal daaruit niet anders kunnen worden geconcludeerd dan dat de kiezersuitspraak van maart j.l. blijkbaar nog niet duidelijk genoeg is geweest en dat de liberale krachten toch nog onvoldoende zijn·
versterkt.
De situatie en het daaruit voortgevloeide kabinet zouden dan nog slechts als overgangs- fase kunnen worden beschouwd naar hetgeen ons uiteindelijk voor ogen moet staan.
Cont~nuïteit speelt in ons land nu eenmaal wel eens een t e grote rol en belangrijke veranderingen in onze politieke verhoudingen hebben zich nooit anders dan geleidelijk vol- trokken.
Het oordeel over dit alles zal, zeker op het ogenblik, dat wij dit schrijven, nog niet geveld kunnen worden. De nieuwe regeringsploeg is trouwens nog nauwelijks ingewerkt en heeft er recht op, naar haar daden te worden be- oordeeld en haar begratingsbeleid eerst ten volle te kunnen verdedigen.
wanneer dit nummer verschijnt, zal d~
eerste belangrijke stap daartoe reedlt zijn gezet. De Tweede Kamer zal haar algemene politieke beschouwingen dan reeds hebben ge·
houden. Zij vormen de inleiding tot het later volgende specifieke begrotingsdebat, waaraan eerst ook de algemene financiële beschouwin- gen nog zullen voorafgaan.
Daarna zal de Eerste Kamer de gelegenheid krijgen vanuit haar eigen plaats en verant- woordelijkheid in ons staatsbestel, de grote .lijnen van het uitgestippelde regeringsbeleid aan de gekoesterde verwachtingen en verlan- gens te toetsen.
Voorlopig echter zal, in overeenstemming met onze constitutionele verhoudingen, het woord zijn· aan de Kamer van honderdvijftig.
In het volgende nummer hopen wij, naar ge- woonte, het betoog, dat de voorzitter van onze Tweede-Kamerfractie, prof. mr. P. J. Oud, bij het algemene politieke debat zal hebben ge- houden, aan de hand van de dan inmiddels ver- schenen Handelingen volledig af te drukken.
De heer Oud zet een dergelijke rede nu een- maal niet vooraf woordelijk op papier. Dit moge jammer zijn voor ons blad, omdat wij haar dan reeds in dit nummer zouden hebben kunnen afdrukken, maar wij kunnen dat toch nauwelijks betreuren.
Deze methode waarborgt immers, dat althans voor zover het de leider en woord- voerder van onze V.V.D.-fractie betreft, van een werkelijk parlementair debat en van een ingaan op elkanders betogen kan worden ge4 sproken.
Wij achten dit van zoveel belang, dat wij het kleine nadeel, daaraan voor de publikatie in ons blad verbonden, gaarne als een onver·
mijdelijkheid aanvaarden. A.W. A.
ALGEMEEN SECRETARIAAT V.V.D.
Koninginnegrac:ht 61 • 's-Gravenhage Telefoon 070 - 111768 en 114375
Giro 67880
VRIJHEID EN DEMOCRATIE 3 OKTOBER 1959-PAG.%
De brief der hoogleraren
Recht op vereniging
• •en vergadering gedrang
•
het
lll
Representativiteit blijft een uiterst vaag begrip
r (Van onze sociale medewerker) representatief is. Het begrip representa-
tief moet nader geïnterpreteerd worden en de wetgever Iaat dit over het algemeen over aan de belanghebbende organisaties zelf.
De brief van 53 hoogleraren over de na-oorlogse ontwikkeling van het georgani- seerde overleg over arbeidsza.ken en de discussies in de Sociaal Economische Raad over de erkenning van de Nederlandse vereniging van hoger personeel en de Katho-
lieke vereniging van hoger personeel, hebben niet nagelaten de aandacht te tl'ekken, Dit is een bron van grot"' moeilijkhe- den gebleken, omdat organisaties, die op het kussen zitten de neiging vertonen an- dere organisaties, die op het stuk van ledenwerving e.d. altijd haar concurren- ten zijn niet toe te laten.
Het loont daarom de moeite een samenvattend beeld van dit vraagstuk te geven.
Wil men goed zien waarom het gaat dan kan men het beste een vergelijking trekken tussen d,e7-e en de vorige eeuw. Er is een pm1t van overeenkomst en een punt van verschil.
In de vorige eeuw hebben de mensen leren zien, dat zij zelf grote vooruitgang en verbetering op alle gebieden van het menselijke lev,en konden bereiken. Ook in deze eeuw, in onze tijd leeft sterk de ge- dachte van de vooruitgang, bewerkstel- ligd door de mensen zelf, zij het, dat men nu wel inziet, dat onze voorouders de moeilijkheden wel eens wat hebben on- derschat.
Nu het punt van verschil. In de vorige eeuw is het menselijke organisatiepatroon nog zeer eenvoudig. Natuurlijk waren er de staat, provinciën, de gemeenten, de waterschappen en de kerkgenootschap- pen. Er waren zeker talrijke verenigin- gen, maar de invloed en de macht daar- van waren van bescheiden aard en we zien dan ook, dat het individuele een gro- te rol speelde. In onze tijd is dat geheel anders. Men heeft het wel zo uitgedrukt, dat tussen gemeenschap en individu in de negenUende eeuw een grote ruimte be- stond, die in onze tijd geleidelijk aan wordt opgevuld.
In het begin van deze eeuw zien we dan ook een groot aantal organisaties ont- staan op ieder gebied, die in naam van de vooruitgangsidee regelend optreden.
Ook de overheid gaat het belang van de organisatie inzien, waardoor organisaties van particulieren ontstaan, welke publiek- rechtelijke bevoegdheden krijgen. Bed,en- ken, we, dat de vorige eeuw natuur- lijk niet eindigde op 31. december 1899, en dat er geen sprake van is, dat de ontwikkeling gelijkmatig verliep als een golfbeweging door het water, dan is dui- delijk, dat het huidige patroon in enkele tientallen javen tot stand is gekomen. Bo- vendien goeddeels nog schoksgewijze.
De beide wereldoorlogen b.v. hebben het organisatiepatroon van onze maat- schappij in sterke mate versneld. Men denke in dit verband aan de sociale wet- geving en het instituut voor de collectieve arbeidsovereenkomsten.
Stormachtige ontwikkeling
We mogen daarom wel spreken van een stormachtige ontwikkeling, die slechts weinigen indertijd zullen hebben gezien.
Daarom rijst de vraag: heeft de maat- schappij deze ontwikkeling goed kunnen opvangen en in behoorlijke banen kunnen leiden? Over het algemeen kan deze vraag gelukkig bevestigend worden be- antwoord.
De Nederlander is voldoende indivi- àualist gebleken om weerstand te bieden aan het gevaar van collectivering met verlies van eigen rechten.
Ook mag worden vastgelegd - we zeg- gen weer, over het algemeen - dat de overheid er voor heeft kunnen zorgen, dat er voldoende rechtsregels ter beschikking waren om het organisatiepatroon te kun- nen weven.
Is er dus op zichzelf geen reden het vcrtrouwen aan de huidige ontwikkeling te onthouden, dat wil niet zeggen, dat er op allerlei punten geen reden is tot be- zorgdheid.
De grondwet, zegt dat het recht der in- gezetenen tot vereniging en vergadering, wordt erk,end. De wet regelt en beperkt de uitoefening van dat recht in het be- lang der openbare orde. Dit is de be.lang- rijkste waarborg, want iedereen heeft daardoor in gelijke mate het recht ver- enigingen en organisaties op te richten.
De praktijk kan echter met deze hoofd- regel niet volstaan. Het is ondoenlijk in de praktijk iedere vereniging, die dit maar wil toe te laten tot het overJeo- in- zake het afsluiten van een collectiev~ al'-
beidsovereenkomst. Het georganiseerd overleg in ambtenarenzaken kan slechts plaatsvinden met een beperkt aantal or- ganisaties. Zijn er in een bedrijfstak tien- taHen organisaties, dan kunnen die on- mogelijk alle een plaats krijgen In een bedrijfscommissie ter voorbereiding van de instelling van ondernemingsraden.
Hier is het probleem van de kool en de geit. De overheid heeft dit opgelost door het beginsel van de representativiteii in te voeren.
De vrijheid van vereniging en vergade- ring blijft onverlet, maar een vereniging dient representatief te zijn om aan be- paalde vormen van georganiseerd overleg te kunnen deelnemen. Nu moet m,en voor- ..
al niet denken, dat men in een woorden- boek kan opzoeken wat in dit verband
Deze Burger
Het is duidelijk, dat de levensvatbaar- heid van de niet toegelaten organisaties wordt bedreigd en dat daardoor indirect de grondwettelijke hoofdregel van de vrijheid van vereniging en vergadering in gevaar wordt gebracht. Dit kan natuur- lijk niet de bedoeling zijn van de wet- gever en de conclusie is dan ook, dat de wetgever hier tekort is geschoten. Dit is immers altijd het geval wanneer wette- lijke bepalingen misbruiken bevorderen.
De wetgever zal daaraan iets moeten doen, b.v. door zelf een nadere begrips- bepaling te geven van het begrip repre- sentativiteit, of duidelijke waarborgen te
scheppen, dat met dat begrip niet gesold wordt. In dit verband wordt duidelijk, dat het adres van de 53 hoogleraren waar- in gesproken wordt van het gevaar van monopolievorming, hetgeen in strijd is
heeft u vorige week afschuwelijk in de steek gelaten. W annee1· e1·
iemand is, die weet hoe afschuwelijk uw eenzaamheid zonder hem moet zijn, dan is dat deze burger zelf.
Dit bewustzijn was dan ook de enige schaduw, die geworpen werd op mijn zonnige week-in-Landen.
Nooit was die grote stad zo boeiend als gedurende die heerlijke herfstweek. Nooit was het prettiger wandelen door haar opeenvolging van parken; nooit leken Bondstreet, Regentstreet en Piccadilly wel- varender en nooit vond ik de politieke strijd in het zicht van de parle- mentsverkiezingen flauwer en kinderachtiger.
Het vliegen vangen en het slakken-zouten waren in volle gang.
Alle drie partijen bevonden zich in het zalige bezit van het gehele gelijk.
En alle heren zetten met onnavolgbare precisie in lange kranten- artikelen uiteen waarom hun partij de enig-juiste keuze moest zijn.
Bovendien was het een treffende samenloop van omstandigheden. dat labourman, tory en liberaal met grote stelligheid wisten te voorspellen.
dat de wind in de zeilen van hun scheepje blies.
Ik kreeg overigens niet de indruk, dat de Londenaars in bizondere mate onder de indruk waren van dit spel. Zij genoten kennelijk van de zon-overgoten, warme herfstdagen. Zij vulden de straten, de schouwburgen, de eetgelegenheden, de pubs en de parken. Zij zaten
op hun bankjes langs de vijvers en voerden de vogels stukjes b1·ood.
Her en de1· keken van grote aanplakbiljetten de heren Gaitskell en MacMillan de voorbijgangers met trouwhartige blik in de ogen. De eerste maakt de i,ndruk van een olijke schoolmeester; de tweede van een, 'n beetje bedroefde, Cocker Spaniel. Onze eigen Jo Grimmond heb ik nergens op muur of schutting ontmoet, maar misschien is hij nu ook wel oveml aan- en opgeplakt.
De politiek is een belangrijke aangelegenheid, maar in verkiezings- tijd laat zij zich - overal ter wereld en zelfs bij ons - van haar flauwste zijde kennen: van de tegenstander niets dan kwaads, van mij zelf alle goeds.
Aan deze zwa1·t-wit spelletjes doen overigens bizonder intelligente mannen mee.
Dat is voor m~j steeds weer een onbegrijpelijke zaak. Bovendien li]kt het m~j een onderschatting van de intelligentie van het kiezersvolk.
Maar ik heb natuurlijk ongelijk. Als ik gelijk had zouden Mac, Hugh en Jo geen miljoenen ponden Sterling ertegenaan gooie1L Of zou de één het niet durven laten voor de ander?
Overigens maken de eenden, de ganzen, de pelikanen en de zwanen in de vijvers van St. James's park het best.
En dat is een hele geruststelling voor
-
met de uemocratische begins<'l•·n, waal'op ons rechtsbestel is gefundeerd·', gericht is tot de raad van ministers omdat de wetgeving als het ware om vcrbetering en aanvulling vraagt.
Wij wijzen met nadruk hierop, het zijn niet zozeer de drie grote vakcentralen, die schuldig zijn aan de verlamming van het recht tot vereniging en vergadering, de meest verantwoo11delijke instantie is de overheid. Het is ook Olll een :mdere reden goed dit in gedachten te houden, want het probleem speelt bv. ook een rol bij de vrijheid van organisatie van werkgevers.
Ook op dit terrein bestaat het gevaar van monopolievorming, een gevaar dat des te ernstiger is oondat uimluitin~:" \·an be- paalde orgauisatievormen nadelige eco- nomische repercussies kan bebben voor anderen dan de betreffende w~>rkgevers,
werlmemers en conslllllenten.
Al is er een element, dat begrijpelijk maakt,dat sommige organisaties proberen monopolistisch op te treden aan de ande- re kant moet er toch ook op worden ge- wezen, dat hier sprake is van een ver- keerd begrip.
De vakorganisaties zijn na de oorlog geïntregeerd in de maatschappelijke or- de, heeft eens een harer secretarissen ge- zegd. Welnu dat betekent dan ook, dat de organisaties een zekere verantwoorde- lijkheid kennen om dat belangrijke be- ginsel van ons democratisch bestel, de vrijheid van vereniging en vergadering, in acht te nemen. Zij moeten niet van haar machtspositie gebruik maken om an- dere organisaties de zin van het bestaan te ontnemen. Velen zijn aan deze gedach- te nog niet toe en geven daarmede blijk een onvoldoende begrip te hebben voor het moderne organisatiepatroon, hoewel ze daar zelf een belangrijke functie in hebben.
Organisatieschuwheid
Tenslote dient men ook te letten op de keerzijde van de medaille. Er is bij ve- len een zekere organisatieschuwheid. Men vreest verlies van eigen zelfstandigheid, het financiele offer al is het bescheiden, wordt te groot geacht, er is het onbêstem- de gevoel: laat de anderen het maar op- knappen en er is zeker bij velen sprake van kortziclitigheid omtrent de beteke- nis van moderne organisatievorr:1en.
Dit heeft tot gevolg dat werknzmers, die wel de noodzaak van organisatie in- zien, erin geslaagd zijn !trachtige in~tel
lingen op te bouwen, die hun pl0.::tts op de voorste rij opeisen. Wil er dus sprake zijn van een evenwichtig organisatiepatroon, dan dient er meer begrip voor de waarde van de organisatie te komen bij die groe- pen, die zich tot nu toe afzijdig hielden, zoals administratief, commercieel, tech- nisch leidinggevend en toezichthoudend personeel. Gelukkig breekt dit inzicht meer en meer baan ,zoals bv. blijkt in de organisaties van hoger personeel, die in sommige bedrijfstakken reeds een orga- nisatiegraad hebben bereikt, welke die van de grote vakcentraJen evenaart.
Men zal wel inzien, dat het hier aan- gesneden vraagstuk nogal samengesteld van aard is, hetgeen natuurlijk niet be- let naar een oplossing te streven.
STALEN
KANTOORMEUBELEN
GISOLAMPEN
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
~att WEEK t~t WEEK
Staatssecretaris Scholten op de bres voor de vrijheid
Men kent het inmiddels berucht geworden
"foto-verbod" van de Nederlandse Tele- visie Stichting voldoende om er hier nog nader gedetailleerd op in te gaan. De zaak kwam hierop neer, dat alleen aan het Algemeen Nederlands Persbureau het uitsluitend recht werd toegewezen om foto's te maken.
Terecht hebben vele dagbladen tegen deze aanslag op de persvrijheid fel geageerd, ter- wijl ons Tweede Kamerlid mevrouw Van Some- ren de Staatssecretaris van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen over deze onverkwikkelijke zaak schriftelijke vragen stelde.
Er was dus beroering genoeg. Terecht. Maar toch ... , toch kreeg men hier en daar de indruk, dat al het verzet niet zou' baten, dat de n.t.s. voet bij stuk zou houden en dus haar zin zou krijgen. Het werd niet meer een vraag- stuk van recht of onrecht, maar een prestige- kwestie, waaraan de vrijheid in Nederland dreigde te worden opgehangen.
Staatssecretaris mr. Y. Scholten heeft thans echter de knoop moedig en resoluut doorgehakt door het door de n.t.s. uitgevaardigde foto- verbod radicaal op te heffen. Allen, die de vrijheid lief hebben kunnen hem hiervoor op- recht danLiJaar zijn!
De heer Scholten heeft zich hiermee een resoluut bewindsman getoond, die wars is van welk compromis dan ook als de vrijheid in gevaar dreigt te komen. Een krachtig bewinds- man tevens, die de vaak bedenkelijk uitziende heilige huisjes in de radio·· en t.v.-wereld niet heeft gespaard.
Een succes voor ons jongste Tweede Kamer- lid mevrouw Van Someren. die de kat de bel aan bond, waarop de staatssecretaris zo snel reageerde.
' * * *
Schending briefgeheint beivezen
Er is nog een andere belangrijke zaak, waarbij de vrijheid is gemoeid. We doelen op de schending van het briefgeheim in Nieuw- Guinea.
Thans reeds kan worden geconstateerd hoe verstandig het van minister Korthals is ge- weest de z.g. commissie Witsen Elias te be- noemen teneinde in Nieuw-Guinea een nader onderzoek in te stellen of het briefgeheim aldaar al dan niet werd geschonden en op welke schaal dit is geschied.
Zeker, de ~ommissie is nog niet gereed met haar werkzaamheden. Haar officiële rapport is nog niet verschenen. Doch het is waarlijk niet voorbarig reeds nu te constateren, dat de commissie inmiddels over voldoende bewijzen beschikt. dat het briefgeheim in Nieuw-Guinea op ernstige wijze werd geschonden.
Naar een bijzondere correspondent van de Volkskrant weet te melden "is het in een kleine kring in Hollaudia wel duidelijk, dat de schending van het briefgeheim in niet geringe mate heeft plaats gevonden".
Het is niet onwaarschijnlijk, dat enige hoge autoriteiten daarbij in moeilijkheden zullen geraken.
Wij willen echter niet te veel op deze zaak vooruitlopen. Wel willen we constateren- en wij hebben daar reeds vroeger bij herhaling op gewezen - dat men steeds actief dient te zijn in de strijd om de vrijheid. Te veel wordt er in onze samenleving op verraderlijke wijze aan de vrijheid geknabbeld. Weliswaar op een weinig doorzichtige wijze, maar daarom juist te funester.
Het is verheugend te constateren, dat be- windslieden van het nieuwe kabinet het met de vrijheid niet op een akkoordje gooien. Dit geeft vertrouwen voor de toekomst.
Winst uit onbegrijpelijke tarievenpolitiek
Velen zullen met verbazing hebben kennis genomen van de resultaten van de PTT over 1958.
Uit deze cijfers blijkt, dat de PTT een exploitatiewinst behaalde van f 39,6 miljoen tegen slechts f 5,2 miljoen in 1957.
Een wel zeer ontnuchterende werkelijkheid voor de vele telefonerende en postzegelsplak- kende belastingbetalers. Onverschillig of dat nu particulieren, dan wel personen uit het bedrijfsleven zijn.
Met andere woorden diverse tariefsverho- gingen, die men te slikken heeft gekregen zijn voorbarig, dus economisch niet verantwoord gebleken. Nogmaals, zij hebben de particulie- ren, maar in het bijzonder het bedrijfsleven onnodige lasten opgelegd.
Trouwens er is nog iets meer ongezond in een dergelijke politiek.
Reeds eerder wezen wij er op, dat het over- heidsbedrijf selfsupporting moet zijn, d.w.z.
enerzijds mag de gemeenschap er niet op teren door middel van verkapte subsidies als de tarieven te laag zijn en het bedrijf dus niet kan rondkomen.
Anderzijds mag het ook niet zo zijn, dat de tarieven ver boven de kostprijs uitgaan, zodat de consument onnodige lasten worden op- gelegd.
Wie zou hebben verwacht, dat in het jaar- verslag van de PTT over een mogelijke wijzi- ging van de tarieven wordt gesproken komt evenwel bedrogen uit.
Slechts wordt opgemerkt - nadat de ver- wachting wordt uitgesproken, dat het resul- taat voorlopig gunstig zal blijven - dat de vraag rijst "of · het bij bestendiging van de huidige ontwikkeling niet wenselijk zou zijn enige oneffenheden in de tarieven onder de loep te nemen."
Kortom, een ongezonde ontwikkeling, die stellig de nodige correctie behoeft.
Nogmaals, een overheidsdienst dient haar tarievenpolitiek zo veel mogelijk af te stemmen op haar kostprijs. Dit is niet alleen in bedrijfs- economisch opzicht gezond, maar bovendien voor de consument.
Een belangrijk principe, waaraan de laatste jaren bij diverse overheidsdiensten ten on- rechte wordt getornd.
* * *
Socialistische "bijval"
Wat de komende begrotingsdebatten zul- len opleveren, is uiteraard nog niet bekend. Algemeen kan worden aangenomen, dat de socialisten zich in de oppositie wel in hun element zullen voelen. Daartegen is van- zelfsprE;kend geen bezwaar, mits de maat- staven der redelijkheid in acht worden ge- nomen.
De wijze waarop de troonrede en de mil- joenennota o.m. door de fractieleider van de socialisten in de Tweede Kamer, mr. Burger werd ontvangen voorspelde evenwel niet veel goeds.
Des te merkwaardiger was daarom de radio- rede, die onlangs door het socialistische Tweede Kamerlid mr. Th. van Lier werd gehouden.
Deze verklaarde n.l. dat de belastingvoor- stellen van de regering slechts de instemming van de socialisten kunnen hebben.
De socialisten, zo voegde hij er wat zuur aan toe, gaan geen kritiek uitoefenen als anderen hetzelfde doen als wij. "Wij waarderen het streven van minister Zijlstra de staatsfinan- ciën gezond te houden''.
Wel kritiseerde de heer Van Lier het feit,
3 OKTOBER 1959 - PAG. 3
De heer S. J. van den Bergh heeft zich bereid verklaard om tezamen met de aan- gewezen waarnemend penningmeester de financiën van de Partij te beheren.
dat de regering de particuliere investeringen niet remt en hij maakte zich zorgen, dat het kabinet geleidelijk de koers wil veranderen, maar alles bij elkaar hadden wij ons een slech.
tere miljoenennota kunnen voorstellen.
Tot zover mr. Van Lier.
Dit overigens weer in tegenstelling tot mr.
Burger, die bij de algemene politieke beschou·
wingen in de Tweede Kamer van de miljoenen·
nota verklaarde, dat zij generlei perspectief voor de toekomst biedt.
En nu maar afwachten wat er als definitieve mening van de socialisten uit de bus komt.
* * *
Bedreigt bankroet de Verenigde Na ties?
!
•• 1
De wereld is wel uit tegenstellingen opge- bouwd. Wordt er enerzijds bij de Kolen- en Staalgemeenschap met geld gesmeten, an- derzijds worden er berichten bekend, dat de Verenigde Naties met de grootst mogelijke geldelijke zorgen te kampen hebben.
Zo lazen wij in het Algemeen Dagblad het navolgende:
"Nadat het reeds een keer was voorgekomen dat secretaris-generaal Dag Hammerskjoeld geld had moeten lenen om de ambtenaren van het secretariaat van de Verenigde Naties hun salarissen uit te kunnen betalen (er was in de betaling van de bijdragen een grote achterstand en de kas was vrijwel leeg), is er nu sprake van dat de strijdmacht van de Uno in het Midden- Oosten failliet dreigt te geraken bij gebrek aan fondsen.
Het is de oude klacht: de leden van de Ver·
enigde Naties betalen hun contributies te laat terwijl aan de andere kant de verplichtingen van de wereldorganisatie steeds groter worden en er steeds meer geld nodig is.
Hammerskjoeld heeft ronduit verklaard dat wanneer er niet spoedig fondsen zouden worden gevonden voor de strijdkrachten van de Uno in Palestina, de Verenigde Naties voor een bank- roet komen te staan.
Deze strijdmacht heeft al sinds het einde van 1956 orde en rust helpen bewaren aan de grens tussen Israël en Egypte. De financiering heeft altijd grote moeilijkheden meegebracht en er is steeds geld voor geleend uit andere fondsen van de Verenigde Naties. Zou men gedwongen zijn, daarmee voort te gaan, dan zal het niet lang duren of alle bronnen zullen uitgeput zijn.
Dat zal, wanneer de kosten blijven zoals zij nu zijn, reeds gebeuren in februari 1960.
Hammerskjoeld staat op het standpunt dat kosten als die van de strijdkrachten in Palesti·
na hoofdelijk moeten worden omgeslagen over alle leden van de volkerenorganisatie, al was het slechts omdat het uitzenden van dezs strijdmacht is gebeurd krachtens een besluit van de Algemene vergadering en alle leden er dus voor verantwoordelijk zijn.
Er zijn echter mogendheden die in het geheel niets bijdragen omdat zij tegen de uitzending van de politiemacht waren of omdat zij er het nut niet meer van inzien. Ook zijn er landen die eenvoudig niet betalen omdat zij het geld niet kunnen missen (zoals b.v. Jordanië).
Hoe het zij - er zal spoedig geld voor moeten worden gevonden, want het lenen uit andere fondsen kan niet langer worden volgehouden, zelfs niet wanneer alle landen hun contributies op tijd zouden storten."
Tot zover het Algemeen Dagblad.
Er blijkt dus wel, dat er op internationaal terrein nog wel het een en ander valt te saneren.
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
UIT DE PARTIJ
FUSIEVAN DE KAMERCENTRALES ARNHEM EN NUMEGEN
Nieuw huishoudelijk reglement zal worden uitgewerkt
In een ledenvergadering van de Kamer- eentrales Arnhem en Nijmegen werd de fusie van deze beide c.entra)es tot één Centrale Gelderland bekrachtigd.
Tijdens een overgangspedode van één jaar wordt het bestuur gevmmd do01· de dagelijkse bestuursleden van de centrales Arnhem en Nijmegen. Een reglementen- commissie zal tijdens die periode een nieuw huishoudelijk reglement voor de Centrale Gelderland samenstellen. In e·en ledenvergadering in september 1960 zal dit reglement definitief worden vastge- steld en een nieuw bestuur worden ge- kozen .
De enige, tijd geleden benoemde admi- nistratrice-propagandiste, mevrouw J.
Statencentrale Franeker vergaderde
Onder voorzitterschap van het Staten- lid de heer J. Sieswerda werd op 26 sept.
jl. een vergadering van de statenkring in Franeker gehouden. De belangstelling was bijzonder groot. De voorzitter meen- de hierin een bevestiging van de groei van de partij te zien en verheugde zich hier uitermate over. Na de rustige zomer- periode is thans de tijd aangebroken om het werk voor de partij weer met kracht ter hand te nemen. Er zijn twee belang- rijke punten die onder de ogen moeten worden gezien n.l. de contributie-inning en de ledenwerving. Een tijdige contribu- tie-inning is voor onze uitbreidende orga- nisatie van bijzonder belang en zal door de afdeling.en met groter voortvarendheid moeten worden betracht, dan tot dusver.
De ledenwerfactie die door het Bestuur van de Kamercentrale zal worden geleid, gaat er van uit dat het ledental minstens verdubbeld moet worden. Hiervoor is door een speciale commissie een plan ont- worpen dat in verschillende afdelingen, die daartoe willen medewerken, zal wor- den toegepast. Deze punten lokten een geanimeerde discussie uit en werden door de vergadering met algemene stemmen aangenomen.
D.B., Partiiraad en H.B.
vergaderden
Zaterdag 26 september j.I. kwamen ach- tereenvolgens het Dagelijks Bestuur, het Hoofdbestuur en de Partijraad te "s-Gra- venhage in vergadering bijeen ter be- spreking van actuele politieke vraagstuk- ken.
Regionaal propagandist Kamer-Centrale
Den Helder
Het Dagelijks Bestuur der Partij heeft in zijn vergadering van zater- dag 26 september j.I., de heer J. Maijs, Jaap Weijandweg 45, Ber- gen (N.-H.), tel. 02208-2655, met ingang van 1 oktober 1959 be- noemd tot regionaal propagandist voor de Kamer-Centrale Den Hel- der.
Het Dagelijks Bestuur hoopt, dat de heer Maijs op prettige wijze met het bestuur van de Kamer-Cen- trale Den Helder en met de afde- lingsbesturen in deze Centrale in het belang der Partij zal kunnen samenwerken.
Ebens-de Vries, zal in samenwerking met het huidige bestuur de propaganda in de provincie Gelderland verder ontwikkelen en het bestuur in het algemeen in zijn bak bijstaan.
Tijdens de ledenvergadering werden enige plannen betreffende de organisatie van de propaganda bekend gemaakt. Me- vrouw Ebens gaf tevens een korte uiteen- zetting over het verschil tussen Staten- centrales en Ondercentrales en wees op de wenselijkheid de Statencentrales in de provincie, die in de toekomst een propa- gandistische taak zullen gaan vervullen, kraehtig te organiseren.
Mr. H. P. Jager te Ede heeft het voor- zitterschap van de Centrale Gelderland voor de tijd van één jaar aanvaard. De overige bestuursfuncties zuîlen nog on- derling verdeeld worden.
De samenstelling van het bestuur is als volgt:
Mr. H. P. Jager, Ede ,voorzitter; Mr. S.
Willinge Gratama, Wapenveld; C. J. van de Watering, Wekerom; J. P. L. ter Kui- le, Neede; Mevrouw A. Bergsma-Feenstra, Nijmegen; Mr. A. K. H. S. Haitsma Mu- lier, Nijmegen; R. te Gussinklo, Winters- wijk; Mr. D. Sorgdrager, Arnhem; J.
Kroes, Apeldoorn; W. C. P. van Leeuwen, Zutphen; H. B. Aalders, Doetinchem.
Het correspondentie-adres van de Cen- trale Gelderland zal zijn dat van de admi- nistratrice-propagandiste, Mevrouw J.
Ebens-de Vries, Prümelaan 36, Arnhem, telefoon 08300-21707.
Druk bezochte biieenkomst van gemeenteraadsleden van de
V.V.D. in de Kring Kennemerland
Dinsdagavond 22 september j.l. werd te Haarlem onder voorzitterschap van onze wethouder aldaar, mevrouw mr. E.
A. J. Scheltema-Conradi, een geslaagde bijeenkomst gehouden van de V.V.D.- raadsleden in de Kring Kennemerland.
Hierbij waren aanwezig vertegenwoor- digers van de gemeenten Bloemendaal, Weesp, Naarden, Haarlem, Bennebroek, Heemstede, Velsen, Laren, Blaricum, Haarlemmermeer, Haarlemmerliede, Die- men en Zandvoort, alsmede de heer K.
H. Brandt, directeur van het Bureau voor Gemeentepolitiek, de heer J. van Holten, secretaris van de Kamercentrale Haar- lem en mejuffrouw mr. A. G. Ohr, ad- junct-secretaresse van de Partij.
Op deze zeer goed bezochte vergade- ring werd o.a. gesproken over de finan- ciële verhouding Rijk-gemeenten, over al dan niet-gedeflatteerde begrotingen, over subsidies, over de Bescherming Be- volking en verder over talrijke proble- men van plaatselijke aard. Aan de ge- dachtenwisseling werd door velen van de aanwezigen deelgenomen.
Openbare vergadering te Haarlem van V. V.D. en J.O.V.D.
De afdeling Haarlem van de VVD or- ganiseert in samenwerking met de afde- ling Zuid-Kennemerland van de JOVD, op 12 oktober a.s. om half negen in café- restaurant Brinkman, Grote Markt te Haarlem een openbare vergadering.
Het Tweede Kamerlid, mevr. mr. J. M Stoffels-Van Haaften zal spreken over:
"Nederland en de Europese samenwer- king", terwijl de landelijke voorzitter van de JOVD de heer H. H. Jacobse het woord zal voeren over het onderwerp:
"Een jeugdige visie op de liberale poli- .tiek"•
Copie voor dexe rubriek te xenden naar:
Mejuffr. Joh. H. Springer, Alexander- straat 16, Haarlem,
Onze landelijke bijeenkomst op 17 en 18 oktober 1959
(Pietersberg- in Oosterbeek)
Als u zich nog niet hebt opgegeven doet u het dan gauw? Wanneer dit nummer verschijnt, duurt het nog maar veertien dagen en er moet veel gebeuren in die tijd.
Zoals wij reeds de vorige keer schreven, zijn wij door een nieuwe re- geling van de Pietersberg genoodzaakt van haar. die op een kamer alleen slapen, f 2,- extra te vragen. Wij moe- ten er nog aan toevoegen: voor zover de ruimte het toelaat. Want als de toeloop zo groot is, dat wij alle bed- den nodig hebben, kunnen wij nie- mand een kamer alleen geven en krij- gen die deelneemsters haar f 2,-terug.
Vragen
Wij vestigen er nog eens de aan- dacht op, dat het bestuur graag van tevoren de vragen voor het vra- genuur ontvangt, al blijft de moge- lijkheid ze ter plaatse te stellen.
Maar u kunt wel met zulke moeilij- ke problemen komen, dat niemand ze maar zo een twee drie kan beant- woorden ,dus schrijft u bij voorkeur even vooraf.
Vice-voorzitster
Op de op den bestuursvergadering is als 25 september j.l. gehou- vice-voorzitster aangewezen mevrouw mr. N. M. W. Dettmeyer-Labberton, Den Haag, die zich hiertoe bereid verklaard heeft.
De aftredende was mevrouw H. A.
A. L. de Vries-van der Hart Aberson.
die wegens haar drukke werkzaam-
3' OKTOBER 1959- PAG. t
heden als wethouder van Hengelo (0) de taak van vice-voorzitster niet lan- ger op zich wenste te nemen. Het laatst is zij als zodanig opgetreden op 2 van de 3 vergaderingen, die de or- ganisatie op 17 april in Vlissingen hield. Wij bedanken haar ze<•r voor wat zij in deze functie gedaan heeft.
Miljoenennota
Niet, dat wij verwachten, dat alle vrouwelijke leden van de VVD zitten te. popelen om zich vol t•nthou- siasrme op de miljoenennota te wer- pen, maar wij willen toch evt•n de aandacht vestigen op de officide uit- gave als boekje van 131 bladzijden;
prijs f 1,50.
Misschien, dat een of and<'r be- stuurslid daar wat uit kan putt<'n om het uiterst belangrijke stuk, dat de Rijksbegroting altijd is, wat nader tot de vrouw te brengen.
Uit iaarverslag vrouwengroep Gouda
Vrijwel tegelijk kregen wij jaar- verslagen van de vrouw<'ngroe- pen Gouda en Schiedam. Erg prettig.
Willen andere vrouwengroepen daar ook eens aan denken?
Deze keer schrijven wij iets over Gouda, dat een werkelijk keurig ver- slag zond. Wij zullen het op de lees- tafel tijdens de conferentie ter inzage leggen, ter navolging. Het is alleen jammer, dat het te lang is voo1· onze rubriek, dus wij beperken ons tot en- kele punten.
Daar is dan allereerst dit: de vrou- wengroep heeft van de bekende VVD- radiouitzendingen, voor zover daartoe geschikt, gestencilde weergaven ver- spreid. Het algemeen secretariaat in Den Haag had deze ter beschikking gesteld. De kosten van porto en de dikwijls nodige enveloppen belem.
merden helaas de verspreiding op zo grote schaal als :nen wel gewenst had.
Het lijkt ons een goed idee; laat men dit elders ook eens overwegen.
Verder wordt· o.a .verteld over ac- tiviteiten van de Goudse VVD-vrou- wen op maatschappelijk gebied. Deze paragraaf van het verslag eindigt met de woorden: e
Dat de VVD in stemmental vooruit is gegaan, moet ook blijkPn uit groter enthousiàsme voor de pu- blieke zaak.
0, ZO· J. H.S.
Gemeenteraad_sverl(iezingen in Scherpenzeel en V eenendaal
In eerstgenoemde gemeente neemt de V.V.D. voor het eerst deel
In verband met enkele g·renswijzigingen zullen op 14 oktober a.s. in tle g1•meenten Scherpenzeel en Veenendaal tussentijdse gemeentc>raadsn'l'kiezingen wordt-n gehou- den.
In de gemeente Scherpenzeel, waar enkele weken geleden een afdeling d<•r Partij is opgericht, zal de VVD thans voor het eerst aan deze g·emeenteraadsverkiezingen deelnemen.
In de opricb.tingsverga,dering, waarin een bestuur van deze nieuwe afdPiing- werd gekozen, werd tevens een propaganda-commissie benoemd.
Het actieve bestuur onder voorzitterschap \"a.Il de heer H. J. Hlan.ken heeft teza.n1en met de propaganda-commissie voor deze verkiezingen een groot aantal activiteiten ontworpen.
In samenwerking met de reeds bestaande afdeling Veenendaal der Partij zal tloor de voorzitter van onze Eerste Kamer-fractie, mr. H. van Riel, worden gesproken op een openbare vergadering, welke in Veenendaal :tAtl worden gehouden op woensdag, 7 ol•tober a.s.
Bij deze tussentijdse verkiezingen doet zich het typische verschijnsel voor, dat de de protestants-christelijke partijen, die van plan waren met één gemeenschappelijlre lijst uit te komen ,thans allemaal met gesplitste lijsten aan de verkiezingen <leelne- men. De VVD heeft lijst no. I.
Aangezien ook de gemeente Woudenberg bij deze grenswijzigingen is betrokken is 't verheugend, dat de nieuwe zelfkant van Woudenberg ook veel leden heeft in de afdeling van de V.V.D.
Het oud-11aadslid van ·de gem.e.ente Woudenberg, de heer C. H. Cortns, Z.O\n>l als de heer J. Krengeruit Woudenberg staan op de lijst van de VVD.
···~···-·-····-·---•-•-•-•-••-•-•-•-·-··-··-····-···-·-···-···-···
