Op de fotobladen worden soms deze uitdrukkingen en symbolen gebruikt:

(1)

Deze fotobladen geven een indruk van de diversiteit aan - en onderscheidende kenmerken van - een aantal paddenstoelen die voorkomen in dit stukje van polderpark Cronesteyn. De fotokaarten zijn allesbehalve compleet: paddenstoelen zijn nogal onvoorspelbaar in hun voorkomen. Soorten volgen elkaar op of beconcurreren elkaar. Sommige zwammen parasiteren zelfs op andere zwammen. Belangrijke omgevingsfactoren, zoals het klimaat, veranderen ook, en daarmee verandert ook de paddenstoelenflora. Het is dus altijd mogelijk dat je als paddenstoelenspeurneus een soort vindt die niet op de kaarten staat. Tip:

maak dan een paar scherpe foto’s vanuit verschillende hoeken, en maak er ook een van de groeiplaats. Stuur je foto’s naar zwammeninleiden@kpnmail.nl. Je krijgt altijd antwoord, ook als zelfs de ‘expert’ er niet meer uitkomt.

Op de fotobladen worden soms deze uitdrukkingen en symbolen gebruikt:

 Hoed: de hoed van de paddenstoel is het deel waar aan de onderkant de sporen worden gemaakt. Meestal zitten daar gaatjes (poriën) of plaatjes (lamellen), maar heel soms zijn het stekeltjes of is het gewoon glad. Een hoed kan een steel hebben, of direct op een stuk hout zitten (zonder steel).

 Lamellen: de plaatjes onder een hoed die als stralen of spaken van het midden naar de rand lopen.

 Poriën: de gaatjes onder een hoed, de openingen van buisjes; ze kunnen rond, hoekig of spleetvormig zijn, van een tiende millimeter tot een halve centimeter wijd.

 Ring: sommige soorten paddenstoelen hebben een ring om de steel; die kan eruit zien als een rokje, een vlokkige band of zelfs maar een vezelig afdrukje. Soms laat de ring los of wordt opgegeten door slakken. De ring is de plek waar de hoedrand tegen de steel

zat voordat de hoed openging.

 Beurs: een paar soorten paddenstoelen groeien (barsten) uit een soort ei: de beurs. De resten zitten dan nog als een zakje of kraag onderaan de steel.

 Verinkten: bij inktzwammen wordt de hoed zwart en valt langzaam in druppels “inkt” uit elkaar.

 Vezelig: alsof er fijne draadjes dicht tegen elkaar liggen.

 = doorsnede van de hoed, meestal in centimeters, soms in millimeters.

 H.= hoogte van de paddenstoel.

tobladen bij de paddenstoelen-ontdektocht in polderpark Cronesteyn samengesteld door André Biemans voor IVN regio Leiden (2020). Foto’s: André Biemans

(2)

Tranende franjehoed Met vezelige hoedhuid en

bruine, zwartvlekkende lamellen, soms ‘tranend’;

4-10 cm

Graskleefsteelmycena Steel bovenaan lichtgeel;

1-3cm; teer; ± kleverig Weidekringzwam

Hoed geelbruin, bleek opdrogend; steel voelt stevig en buigzaam aan, glad; 3-6

cm; vormt vaak heksenkringen of

‘heksenbogen’

Dooiergele mestzwam

Hoed eerst geheel geel, later

verblekend; 2-4cm; teer

Breeksteeltje

Geelbruin of oranjebruin;

2-5cm; breekbaar

Plooirokje

Hoed regelmatig geplooid, dun doorschijnend; 1-4cm; teer

Witte taailing

steel elastisch, dun; 0,5-1cm

Geschubde inktzwam Hoed vezelig schubbig, vanaf de

rand verinktend; 3-6 cm

Gewone beurszwam

steel groeit uit beurs;

lamellen roze / vleeskleurig; 5-12 cm

Grasfranjehoed

hoed bruin tot bleek

grijs; lamellen bleekbruin tot zwart;

0,5-4 cm

1

Fotobladen bij de paddenstoelen-ontdektocht in polderpark Cronesteyn samengesteld door André Biemans voor IVN regio Leiden (2020). Foto’s: André Biemans

(3)

Reuzenchampignon – hoed bedekt met bruine schubjes; steel met grote ring of rok; lamellen

roze tot donkerbruin; 6-15 cm

Paarse schijnridderzwam – hoed ± paars, bleekbruin opdrogend; lamellen

eerst paars, later bruinig; 6-15 cm Schubbige boschampignon

steel met ring; lamellen roze tot donkerbruin; 3-10 cm

Karbolchampignon als gewone champignon maar met vieze geur en smaak; giftig; 3-9 cm

Grote anijschampignon– steel met vliezige ring; lamellen vleeskleurig tot donkerbruin; lichte anijsgeur; 3-10 cm

Gewone beurszwam steelvoet met beurs; 5-12 cm

Donsvoetje

– hoed bij opdrogen vuilwit verblekend;

steelvoet met wit “dons”; 1-4 cm; op houtsnippers

Dooiergele mest- zwam - 1-4 cm

Langsteelfranje- hoed - 1-4 cm

Bleke franjehoed – hoed bij opdrogen vuilwit verblekend;

lamellen lichtbruin tot donker grijsbruin; 2-8 cm

Grote stinkzwam

– uit ‘ei’ groeiend;

steel sponsachtig; hoed met stinkende, groene sporenmassa; 3-5 cm

Witte kluifzwam

– hoed roomwit tot bruingeel; met plooien en kreukels; 2-8 cm Hazenpootje – dun

doorschijnend; lamellen

zwart wordend; 1-5 cm Oranjerode stropharia 2-6 cm

2

(4)

Vaalhoeden (div. soorten)

- hoed wit tot lichtbruin, glad, kleverig; 3-9 cm

Witte satijnvezelkop & Lila satijnvezelkop

matglanzende, vezelige hoed na opdrogen; 1-4 cm

Zilveren ridderzwam

- hoed met fijne, (zilver)grijze tot bruine schubjes; lamellen wit; 3-10 cm

Krulzoom

– hoed ± pannenkoek-kleurig, rand omgekruld; lamellen aflopend; 3-9 cm

Fluweelboleten

- hoed fijn fluwelig, vaak met rossige

tint, met poriën/buisjes; steel rood aangelopen; 3-8 cm

Populierenridderzwam

- hoed bleekbruin tot bruin;

steel dik en kort; lamellen vuilwit tot vleeskleurig; 4-12 cm; altijd onder populieren

Gewone fopzwam

– hoed geelbruin-roze tot roodbruin, soms grillig gevormd; bij opdrogen wittig;

lamellen roze of vleeskleurig; 3-10 cm

Gordijnzwammen

– veel soorten; hoed donker (rood)bruin, okerkleurig of gelig; lamellen geel, rood

of (roest)bruin; 1-10 cm

Bleekgele bundelzwam

– lamellen licht gelig tot geelbruin; op dode boomwortels; 2-8 cm

3

(5)

Honingzwam

– hoed bruingeel tot oranjebruin; steel met ring; lamellen roomwit tot geelbruin; 4-10 cm

Gewone zwavelkop

– steel zwavelgeel; lamellen groengeel tot

purperbruin; 1-6 cm

Bleke franjehoed

2-8 cm

Glimmerinktzwam– hoed verinktend vanaf de rand; 1-4

cm; in kleine groepjes groeiend

Zwerminktzwam



0,3-2 cm; in grote zwermen groeiend

Wollige bundelzwam– hoed bruingeel tot bruin met witte vezelige schubben; lamellen geelbruin tot bijna zwart;

 4-15 cm; groeiend op kop van dode populierenstammen Bleekgele bundelzwam vuilwit tot bleekgeel; met aan- gedrukte schubjes; 1-5 cm

Stobbezwam– steel met vezelige schubjes onder de

ring; 1-5 cm

Zadelzwam

^–soepel, taai; poriën hoekig, wijd; geur van vers meel;  5-30 cm

Helmmycena

- Hoed lichtgrijs tot grijsbruin;

gestreept; 2-5 cm

Bloedsteelmycena

- Hoed en steel licht tot donker roodbruin; 0,5-3 cm; in groepen

Bundelmycena

- Hoed en steel grijswit tot grijsbruin; gestreept; 1-

3 cm; in groepen

Gewone hertenzwam

– hoed bruin;

lamellen bleek- tot bruinroze; 3-10 cm;

grauwe hoed = grauwgroene hertenzwam

Peksteel

^–hoed glad, bruin; taai;

fijne poriën;  8-25 cm

4

(6)

Grijze gaatjeszwam

– buisjeslaag

(donker)grijs met witte rand; 2-5 cm

Rookzwam

- buisjeslaag vuilwit tot lichtbruin;

2-10 cm; bij drukken/wrijven zoetig ruikend

Platte tonderzwam

– hard; poriën bij krassen donkerbruin kleurend; 5-30 cm

Bleke borstelkurkzwam – kurkachtig;

bovenop viltig harig; poriën kronkelig 5-30 cm

Witte bultzwam

– hard; poriën langgerekt; hoed fluwelig; 5-20 cm

Elfenbankje

Gele korstzwam

Kaaszwam

– wit tot gelig; zacht; zeer fijne poriën; hoed fluwelig; 2-12 cm

Waaiertje – soepel, dun, taai; bovenkant viltig harig; rand gelobd; 1-4 cm

Roodporiehoutzwam

– hard;

poriën bruinrood verkleurend na krassen; 5-20 cm

Elzenweerschijnzwam hard; poriën met zilverige weerschijn door kijkhoek;

5-20 cm; op elzen

Gewone oesterzwam

– hoed (blauw)grijs tot grijsbruin; lamellen wit; 3-15 cm

Judasoor

^–soepel, glad; vleeskleurig tot roodbruin; 1-5 cm Witte oorzwam

op dode takken en twijgen; 1-4 cm Weke oorzwam

op stammen en dikke takken; 1-4 cm

Spekzwoerdzwam– soepel; nat glibberig, droog viltig; op dode stronken en stammen; 1-10 cm

5

(7)

Viltig judasoor

– glad en zacht als vel, geplooid;

overhangende randen wit viltig harig

Gerimpelde korstzwam

– glad en stevig; kras of sneetje verkleurt

rood

Rookzwam

– stevige hoedjes vormend, met poriën eronder; wit tot lichtbruin

Oranje druppelzwam

– kleine, zachte schijfjes; geel tot donker oranje;  1-3 mm

Paarse korstzwam

– min of meer paars gekleurd; met omgekrulde randen

Paarse eikenkorstzwam

– paarsroze; met iets omgerolde, zwarte randjes

Gele stekelkorstzwam

– aan onderkant van dood hout; met zachte stekeltjes

Witte vlierschorszwam

– als witte verf op stambasis van vlieren

Gele korstzwam

– min of meer paars gekleurd; met omgekrulde randen

Kaaszwam

– met kleine poriën; wit tot gelig, soms blauwig vlekkend; zacht

Spekzwoerdzwam

– wit, roze of gelig;

soepel, glibberig; met smalle hoedjes

Oranje aderzwam

– vaal- tot fel oranje; fijn rimpelig en pukkelig

Witte tandzwam

– met gekartelde, getande poriën aan de onderkant

Meniezwam

– op dode takken; lichtroze tot rood;  1-3 mm

Zilverig boomkussen

– slijmzwam; eerst papperig en wit, later bruin poederig;  1-3 mm

Vuurzwam

– soort slijmzwam; eerst heel zacht en wit, later bruin poederig;  1-3 mm

6

(8)

±

Wortelende aardappelbovist

– op de grond; 2-6 cm

Gekraagde aardster

– op de grond; rijpe zwam

met stervormig platform; vuilwit tot bruin; 3-5 cm

Reuzenbovist

– op de grond; eerst wit en stevig, later bruin en zacht; 10-40 cm

Parelstuifzwam

– op de grond; eerst wit, later (geel)bruin; oppervlak met stekeltjes die later loslaten; 2-6 cm

Meniezwam

- op dode takken;

lichtroze tot rood;  0,1-0,3 cm

Kogelzwammen

- op dode takken en stammen;  0,3-3 cm

Grote stinkzwam

- op de grond;

begint als ‘duivelsei’ dat bij rijpheid openscheurt waarna de steel met hoed zich strekt; hoed met groene, stinkende sporenmassa; sporen worden verspreid

door aasvliegen;  0,1-0,3 cm

Bloedweizwam

– slijmzwam op rottend hout; eerst roze en papperig, later bruin en poederig; 5-30 cm

Kogelhoutskoolzwam

– op dode stammen; hard;

eerst ± vuilroze, uiteindelijk zwart wordend; 2-8 cm

Plooivoetstuifzwam

op de grond; vuilwit tot bruin; 3-6 cm

7

(9)

Gele knotszwam

op de grond; H.0,5-6 cm

Draadknotszwam

– zeer dun;

op bladafval en takjes; H.1-10 cm

Geel hoorntje

– op stammen en stronken; H.0,2-2 cm

Pijpknotszwam

op (begraven) elzen- hout; H.1-12 cm

Witte koraalzwam

– dicht vertakt;

(vuil)wit; op de grond; H.1-6 cm

Grote oranje bekerzwam

– op de grond; H.0,2-12 cm

Bekerzwammen

±bruinig; op de grond of op rot hout; 1-10 cm

Eikentakstromakelkje

– op takken van eiken; 0,5-1,5 cm

Wimperzwammen – op rot hout; rand zwart gewimperd; 0,1-0,6 cm

Nest- zwammetje

op rot hout, takjes en houtsnippers;  ±1

cm

Houtknotszwam

– hard;

zwart(bruin); op rot hout; H.0,5-6 cm

Paarse knoopzwam

op rottend hout; zacht, soepel; 2-10 mm

Geweizwam

– zwart, vaak wit bepoederd; op rot hout; H.0,5-6 cm

8

(10)

Zwart reuzenkussen

– slijmzwam; eerst wittig, dan geel, bruin en

uiteindelijk zwart, droog en poederig

Paarse knoopzwam

– paarsroze tot paars; vorm hersenachtig of als verfrommelde schijfjes; glibberig

Kerntrilzwam

– ± doorschijnende tot (roze)witte, jelly- achtige klodders; verschrompelen bij opdrogen

Gele trilzwam

– meestal op dode takken van eik

Een soort slijmzwam

– kleine, zachte, witte, gele tot bruine knotsjes

Bloedweizwam

– slijmzwam

Heksenboter

– slijmzwam;

puddingzacht tot poederig

Zilveren boomkussen

slijmzwam; eerst wit en papzacht, later poederig met zilveren vlies

Rossig buiskussen

– slijmzwam; oranje- geel tot bruin; als trosje van vele wormpjes