protocol D-RECT 2011
1
D-RECTInleiding
Bij de medische vervolgopleidingen wordt het evalueren en monitoren van de kwaliteit van de opleidingen steeds belangrijker. Eén van de nieuw gestelde criteria is dat
opleidingen een intern systeem van kwaliteitszorg hebben. Bij interne kwaliteitszorg gaat het om het betrouwbaar verzamelen van informatie, die gebruikt wordt voor feedback en verbetering van de kwaliteit van de opleiding (PDCA-cyclus).
Binnen OOR Leiden wordt daarvoor momenteel al gebruik gemaakt van de D-RECT vragenlijst (meten leerklimaat), de opleidingsscan (meten mate van
implementatie van de vernieuwingen), en van de EFFECT vragenlijst (evalueren van de manier waarop de opleider of supervisor de aios begeleidt).
De D-RECT
De Dutch Residency Educational Climate Test (D-RECT) is een gevalideerde vragenlijst die informatie biedt over het opleidingsklimaat van een medische vervolgopleiding vanuit het perspectief van de arts in opleiding tot specialist (aios). Dit instrument geeft een indicatie over hoe de aios op het moment dat de vragenlijst wordt afgenomen de
opleiding waarderen op onderdelen als kwaliteit van de supervisie, feedback en toetsing.
De vragenlijst is gevalideerd voor de Nederlandse opleidingen en voor alle onderdelen gezamenlijk betrouwbaar en overall vergelijkbaar met andere opleidingen bij een steekproefgrootte van vier of meer aios. Voor een betrouwbare beoordeling van de separate onderdelen van de vragenlijst zijn tenminste elf aios nodig, hoewel voor de meeste onderdelen acht aios voldoende zijn.
Het onderwijsexpertisecentrum (OEC) van het LUMC biedt de ziekenhuizen van de Leidse OOR de mogelijkheid van de D-RECT vragenlijst gebruik te maken. De aios van de opleidingsafdelingen kunnen de vragenlijst online invullen. De gegevens van de vragenlijsten worden vervolgens door het OEC verwerkt en aan de aanvrager ter beschikking gesteld.
Doel
De D-RECT vragenlijst is één van de instrumenten, waarmee inzicht verkregen kan worden in de kwaliteit van de medische vervolgopleidingen. Het uitvoeren van D-RECT enquêtes biedt de mogelijkheid om b.v. de resultaten van vragenlijsten van verschillende afdelingen binnen een ziekenhuis, van afdelingen van hetzelfde specialisme van
verschillende ziekenhuizen, van aios in verschillende opleidingsjaren en van opeenvolgende enquêtes met elkaar te vergelijken. Het uiteindelijke doel van de D- RECT vragenlijst is om samen met andere kwaliteitsinstrumenten de kwaliteit van opleidingsafdelingen in een kwaliteitscyclus te verbeteren.
Werkwijze:
De opdrachtgever, de Centrale Opleidingscommissie (COC) van één van de ziekenhuizen van de Leidse OOR, verzoekt het OEC van het LUMC de D-RECT
vragenlijst bij één of meer opleidingsafdelingen af te nemen. De vragenlijst zal jaarlijks in september op verzoek van de COC’s van de OOR ziekenhuizen uitgezet worden.
De COC informeert de aios van die afdeling(en) dat zij de D-RECT vragenlijst online afgenomen gaat worden. De e-mail adressen van de betreffende aios (per aios één mailadres), worden aan het OEC ter beschikking gesteld.
protocol D-RECT 2011
2
Het OEC verzorgt het uitzetten van de D-RECT. Iedere aios krijgt via de e-mail een uitnodiging om de vragenlijst online in te vullen. De vragenlijst kan via een linkgeactiveerd worden. De aios die de vragenlijst niet hebben ingevuld, krijgen na twee en zonodig ook na drie weken een herinnering. Een week hierna wordt de mogelijkheid om de vragenlijst in te vullen beëindigd.
Het programma is zodanig ingesteld dat elke aios de vragenlijst maar eenmaal in kan vullen.
Resultaten
Het OEC zorgt voor de verwerking van de gegevens van de vragenlijsten. Anonimiteit van de aios is daarbij gewaarborgd (mits er vier of meer aios deelnemen).
De volgende resultaten worden aan de opdrachtgever ter beschikking gesteld:
- het percentage respondenten
- de gemiddelde resultaten per vraag per specialisme in tabel en grafiek.
- de gemiddelde resultaten op ziekenhuisniveau per vraag in tabel en in grafiek.
De gegevens kunnen zowel in Excel als in SPSS aangeleverd worden.
Hiermee bestaan er mogelijkheden om meer resultaten zichtbaar te maken en met elkaar te vergelijken.
De verwerkte resultaten zullen naar de opdrachtgever, de COC van het betreffende ziekenhuis, gestuurd worden.
Bespreking resultaten
Het meten van het opleidingsklimaat is een eerste stap van een interne kwaliteitscyclus.
Der resultaten van de vragenlijsten worden besproken in de COC. Uiteraard is het aan te bevelen de resultaten ook te bespreken met de opleider, de opleidingsgroep en aios van de betreffende afdeling(en). Bij een eerste bespreking van een D-RECT vragenlijst is het zinvol gebruik te maken van de expertise van een onderwijskundige.
Ter sprake kunnen dan komen hoe de resultaten te verklaren zijn, wat eventuele verbeterpunten zijn en hoe die verbeterpunten gerealiseerd kunnen worden.
Als er minder dan vier aios hebben deelgenomen aan de D-RECT komt niet alleen de betrouwbaarheid in het geding maar vooral de anonimiteit van de aios kan niet meer gewaarborgd worden. Dit kan leiden tot zeer onwenselijke situaties. Er zijn vier soorten oplossingen.
- In plaats van de D-RECT worden er exit gesprekken gevoerd met de aios door bijvoorbeeld een vertegenwoordiger van het leerhuis, de onderwijskundige of door een specialist uit de COC.
- De resultaten van de D-RECT worden maar één keer in de 2 of 3 jaar teruggekoppeld, mits er dan vier of meer aios per jaar hebben deelgenomen - De D-RECT wordt ook afgenomen bij aios die net (tot 4 maanden) uit de
opleiding weg zijn.
- De resultaten worden eerst alleen teruggekoppeld aan (het Dagelijks Bestuur van) de COC. Bij gesignaleerde problemen overleggen leden van het DB met de aios en gezamenlijk wordt bepaald wat en hoe er teruggekoppeld gaat worden aan de opleider. Als de opleider van de betreffende opleiding in het DB zit, wordt deze verzocht bij het bespreken van de resultaten niet aanwezig te zijn.
Na één van deze stappen worden er vervolgens verbeterpunten geformuleerd en wordt bepaald hoe deze gerealiseerd kunnen worden.
protocol D-RECT 2011
3
DatabeheerDe gegevens zijn eigendom van de opdrachtgever. (COC ziekenhuis).
De gegevens worden bewaard bij het OEC (zie protocol databeheer). Met instemming en/of op verzoek van de opdrachtgevers kunnen de verschillende resultaten op verschillende manieren met elkaar vergeleken worden.
Kosten
De kosten voor het afnemen van de D-RECT vragenlijst en de verwerking van de gegevens (basisaanbod) bedragen € 400,- voor een ziekenhuis.
Het OEC verstuurt de vragenlijsten (looptijd één maand met eventueel tweemaal een herinnering naar aanleiding van het aangeleverde adressenbestand (naam en e-mail adres). De gegevens worden verwerkt en aangeleverd in Excel en SPSS met
gemiddelden per vraag per opleiding en gemiddelden per vraag per ziekenhuis. Indien extra berekeningen en analyses worden gevraagd bedraagt de uurprijs € 50,- . Onderwijskundige begeleiding/ advisering is hier niet bij inbegrepen.
Literatuur
- Boor K, Scheele F, van der Vleuten CP, Scherpbier AJ, Teunissen PW, Sijtsma K. Psychometric properties of an instrument to measure the clinical learning environement,. Med Educ 2007;41(1):92-99.
- Eindrapportage Projectgroep Kwaliteitsindicatoren (o.l.v. Prof.dr. A.J.J.A.
Scherpbier), CBOG 2008.
