Handleiding Digitale
Vaardigheden
Handleiding voor de trainer
Wat JINC doet
Te veel jongeren vallen uit op het (v) mbo. Ze maken een verkeerde studiekeuze of slagen er niet in hun stage af te ronden. Vaak groeien deze jongeren op in wijken met sociaaleconomische achterstand en weinig rolmodellen.
Dit biedt hun minder kansen zich te ontplooien;
persoonlijk, maatschappelijk en economisch.
JINC laat jongeren van 8 tot 16 jaar ervaren wat er te koop is op de arbeidsmarkt en welke vaardigheden je daarvoor nodig hebt. Met de projecten van JINC worden jaarlijks duizenden leerlingen van de basisschool en het vmbo bereikt. Het doel: een juiste studiekeuze, minder kans op schooluitval en beter zicht op werk.
JINC is een vereniging die grotendeels wordt gefinancierd door het bedrijfsleven. Ruim 1.300 bedrijven en
instellingen hebben zich (financieel) verbonden aan JINC.
Ze stellen hun medewerkers beschikbaar als vrijwilliger, bijvoorbeeld als trainer of als taalgids.
De structurele bijdrage van bedrijven zorgt ervoor dat JINC niet afhankelijk is van subsidies. Hierdoor is het mogelijk snel en slagvaardig te opereren. Projecten zijn er niet voor even, maar kennen continuïteit. JINC is opgericht in 2003.
Iedereen groeit met JINC.
jinc.nl
In deze snel veranderende wereld zijn Digitale Vaardigheden ontzettend belangrijk. Daarom organiseert JINC in samenwerking met FutureNL het project Digitale Vaardigheden gericht op basis- schoolleerlingen uit groep 5 en 6.
Door kinderen Digitale Vaardigheden bij te brengen draagt dit nieuwe project van JINC bij aan hun toekomst. Door hun nu al bewust én enthousiast te maken voor dit vakgebied, vergroten we de kans dat leerlingen later de juiste beroepskeuze maken en zich vanaf het eerste moment kunnen richten op een opleiding, stage of (later) een baan in dit vakgebied. Het ontwikkelen van Digitale Vaardighe- den voor de doelgroep van JINC is van groot belang, omdat de IT een kansrijke sector is om later een baan in te vinden.
Digitale Vaardigheden is een project waarbij trainers uit het bedrijfsleven leerlingen deze vaardigheden aanleren. Om te laten zien hoe Digitale Vaardigheden in de praktijk voorkomen, zijn er bij de eerste en laatste les van het project twee trainers per klas aanwezig. In de verschillende lessen leren de leerlingen stapsgewijs steeds meer over computertaal, algoritmes en automatisering.
Ze worden zich bewuster van de digitale wereld waar ze zelf dagelijks mee te maken hebben.
FutureNL heeft wekelijkse digidoener lessen. De Digi-doener is een wekelijkse nieuwe les voor basisschool leerlingen en de brugklas van het voortgezet onderwijs met digitale doe-dingen.
Scholen kunnen zich kosteloos inschrijven om wekelijks deze lessen te ontvangen. De samenwer- king tussen JINC & FutureNL combineert deze lessen met het bedrijfsleven. Hoe komen Digitale Vaardig- heden terug in het bedrijfsleven? Wat maakt het werken in de IT zo interessant? Dit komen de trainers toelichten in de eerste en laatste les.
Het project Digitale Vaardigheden van JINC en FutureNL wordt mogelijk gemaakt door het ING Nederland Fonds.
Voor jou ligt de handleiding van het project Digitale Vaardigheden. Mocht je nog vragen hebben over de uitvoering of inhoud van Digitale Vaardigheden, neem dan gerust contact met ons op.
Veel plezier en succes!
Digitale Vaardigheden in het kort (3) Rol van de (externe) trainers (4) Samenvatting lessen en leerdoelen (5) Inhoud bijeenkomsten (5)
De lessen (6)
Les 1: De sandwichrobot (6) Les 2: Mijn beste vriend (6) Les 3: Braille codetaal (6) Les 4: Maak een doolhof (6) Tips & tricks (7)
Checklist (8)
Digitale Vaardigheden in het kort
Inhoud
Het bijzondere aan het project is dat jij als trainer de leerlingen vertelt over jouw eigen ervaringen en werkzaamheden m.b.t. Digitale Vaardigheden. In de eerste bijeenkomst vertel je, samen met een medetrainer, over jouw beroep en welke rol Digitale Vaardigheden daarin spelen. Digitale Vaardigheden spelen namelijk altijd wel een rol in je dagelijkse werkzaamheden en het is belangrijk dat de leerlingen dit ook inzien.
Het doel van de eerste bijeenkomst die je zal begeleiden is dat de leerlingen het besef krijgen dat Digitale Vaardigheden niet alleen in de klas horen, maar dat zij deze vaardigheden ook in de rest van hun leven goed kunnen gebruiken. Verder is het de bedoeling dat deze eerste bijeenkomst een leuke les wordt waar de leerlingen met een positief gevoel op terugkijken zodat ze zin krijgen in het lespro- gramma.
JINC en FutureNL hebben samen een digitale presentatie gemaakt die gebruikt wordt bij de lessen. De digitale presentatie is gekoppeld aan de lesbrieven van de leerlingen. De school zorgt ervoor dat er in het lokaal een digitaal schoolbord of laptop met beamer aanwezig is om de presentatie te kunnen vertonen.
Gedurende de lessen die de docent verzorgt, wordt er verder gesproken over de impact van Digitale Vaardigheden. In de tweede les gaan de leerlingen ervaren wat het verschil is tussen communiceren met een mens en een chatbot (een computer). In de derde les maken de kinderen kennis met verschil- lende talen. Talen waar je niet altijd je oren bij gebruikt, maar zintuigen als je ogen en handen.
Tijdens deze les gaan de leerlingen ervaren hoe codetalen worden ingezet in het dagelijks leven en waarom dat soms handig is.
Het project wordt afgesloten met een laatste bijeenkomst. Jij keert met je medetrainer terug naar de school en jullie blikken samen met de leerlingen en de docent terug op het project. Daarnaast gaan jullie met de leerlingen aan de slag met de basis van het programmeren.
Bereid je aan de hand van het lesmateriaal in de online omgeving en de uitleg op de volgende pagina’s voor op de lessen. Aan het einde van dit document vind je nog een aantal Tips & Tricks voor de lessen en op de laatste pagina een checklist.
Rol van de (externe) trainers
De focus van het project Digitale Vaardigheden ligt op Computational Thinking. Computational thinking is iets anders dan denken als een computer of leren programmeren. Het is het logisch benade- ren van problemen en deze oplossen met compu- tertechnologie. Spelenderwijze gaan leerlingen hiermee aan de slag.
In de verschillende lessen leren de leerlingen stapsgewijs steeds meer over computertaal, algorit- mes en automatisering. Ze worden zich bewuster van de digitale wereld waar ze zelf dagelijks mee te maken hebben.
Om meer inzicht te geven in de door JINC en FutureNL samengestelde lessen, wordt hieronder een beknopte inhoudelijke weergave per les gegeven.
In de online omgeving vind je per les:
• De docentenhandleiding die je als trainer of docent gebruikt voor de les
• De PowerPoint die je tijdens de les gebruikt
• De lesbrief voor de leerlingen
De verdeling van de verantwoordelijkheid voor de aanwezige materialen is als volgt:
• De trainer print de docentenhandleiding voor de eerste en laatste bijeenkomst uit en neemt deze mee
• De school is verantwoordelijk voor het klaar- staan van de PowerPoint en het printen van de lesbrieven tijdens alle bijeenkomsten en het klaarzetten van de laptops voor de laatste bijeenkomst.
• JINC draagt zorg voor de aanwezigheid van de overige benodigde materialen tijdens de eerste en laatste bijeenkomst.
Samenvatting lessen en leerdoelen
Inhoud bijeenkomsten
Les 1
De Sandwichrobot
DE STARTBIJEENKOMST
Door: Trainers Inhoud:
Tijdens deze les gaan de leerlingen ervaren hoe belangrijk het is om duidelijke instructies te geven aan een robot of computer. Ook leren ze dat je voor heel veel dagelijkse dingen een stappenplan maakt om een doel te bereiken. Bijvoorbeeld voor het smeren van een boterham met hagelslag. Of naar de wc gaan. De leerlingen programmeren een robot (de gastdocent of de docent) en programmeren ook elkaar.
Leerdoel:
Leerlingen leren hoe belangrijk het is om een computer duidelijk instructies te geven. Leerlingen leren tevens dat een stappenplan tot een doel leidt.
Het leerdoel: de leerling kan zelf een algoritme bedenken, beschrijven en uitvoeren (computational thinking), en werkt aan de volgende vaardigheden:
reflecteren en beoordelen (vaardigheden) en willen begrijpen en creatief zijn (houding).
Door: De Docent Inhoud:
Het hebben van vrienden is fijn. Samen lachen, elkaar troosten en leuke dingen doen. Samen met de leerlingen ga je in gesprek over wat vriendschap eigenlijk is. Met wie kun je eigenlijk allemaal vrienden zijn? En kan je zomaar vrienden worden met iedereen? Kan je een vriendschap hebben met dieren of met robots? De kinderen leerden dat er verschillende eigenschappen zijn en dat zij die ook hebben.
De leerlingen leren over vriendschappen en reflecteren op zichzelf. De leerlingen leren dat er verschillen zijn in vriendschappen en wat dit betekent: nu en in de toekomst.
Leerdoel:
Het werken aan begrip van handelingen die in de samenleving door apparaten (robots) worden uitgevoerd (computational thinking), en het ontwikkelen van de volgende vaardigheden:
techniek en levende natuur (kennis), reflecteren, waarderen en oordelen (vaardigheden) en kritisch kijken naar anderen, naar zichzelf en begrijpen (houding).
Les 2
Mijn Beste Vriend
Voor alle lessen:
Tijd: 1 uur per les Voorbereiding:
Materiaal op Future NL platform
Door: Trainers Inhoud:
Tijdens deze les ervaren leerlingen hoe belangrijk het is om duidelijke instructies te geven aan een robot of computer. Deze les sluit daarom goed aan op wat de leerlingen in de voorgaande drie lessen hebben gedaan, namelijk een algoritme bedenken en schrijven. In de les gaan de leerlingen in de gratis online programmeeromgeving ‘Scratch’ werken.
De leerlingen slepen digitale legosteentjes in elkaar om een code te schrijven.
Leerdoel:
De leerling leert zelf een algoritme bedenken, te bouwen en uit te voeren (computational thinking), en werkt aan de volgende vaardigheden: reflecte- ren (vaardigheden) en willen weten en begrijpen (houding).
Door: De Docent Inhoud:
In deze les maken de kinderen kennis met verschil- lende talen. Talen waar je niet altijd je oren bij gebruikt, maar zintuigen als ogen en handen.
Tijdens deze les ervaren de leerlingen hoe codeta- len worden ingezet in het dagelijks leven en waarom dat soms handig is. Ook leren ze hun eigen codetaal te maken. De leerlingen leren over verschillende codetalen door te kijken en te doen. De leerlingen zien dat er veel verschillende talen zijn in het dagelijks leven en dat we ons daar soms helemaal niet bewust van zijn.
Leerdoel:
De leerling kan een oplossing omzetten in stappen.
(Computational thinking), en aan de volgende vaardigheden binnen w&t: reflecteren en waarde- ren (vaardigheden) en begrijpen, nieuwsgierig en nauwkeurig (houding).
DE SLOTBIJEENKOMST
Les 3
Braille Codetaal
Les 4
Maak een doolhof
Tips & tricks
• Houd je taalgebruik eenvoudig en concreet. Vermijd moeilijk- woorden en vakjargon. Woorden die voor jou vanzelfsprekend zijn, zijn voor de leerlingen vaak lastig. Ook figuurlijk taalge- bruik snappen leerlingen vaak niet.
• Basisschoolleerlingen zijn vaak nog speels en kunnen gaan staan of roepen. Dat gebeurt vaak uit enthousiasme. Prijs hun enthousiasme en maak duidelijke afspraken met de leerlingen (bijvoorbeeld dat de hand wordt opgestoken als er een vraag is en dat iedereen stil is als iemand aan het woord is).
• Probeer alle leerlingen in de klas bij de les te betrekken. Geef niet alleen de drukke kinderen een beurt, maar stel ook vragen aan de rustige kinderen.
• Probeer de les zo interactief mogelijk te houden, dan onthou- den de leerlingen het beter. Geef steeds een samenvatting:
‘dus een … is een …’
• Leerlingen hebben een korte spanningsboog dus houd je verbale uitleg beperkt. Leerlingen vergeten veel van wat je zegt. Ze onthouden veel beter wat ze zien en doen.
• Houd de tijd tijdens de les goed in de gaten. Een training duurt 1 uur.
jinc.nl
• Neem de docentenhandleiding mee.
• Zorg dat je 30 minuten voor de les aanwezig bent om kennis te maken met je medetrainer en je goed voor te bereiden voor de les.
• Mocht je toch verhinderd zijn, probeer dan eerst zelf voor vervanging te zorgen. Is er een collega die de les kan overne- men?
Na afloop van de training
Na de lessen neemt JINC contact op om het project te evalueren. Je kan dan ook aangeven of je vaker inzetbaar bent als trainer.
Nog vragen?
Neem contact op met jouw contactpersoon van JINC.
Enthousiast geworden?
Vraag een collega of kennis om ook trainer te worden!
Heel veel plezier!
Checklist Digitale Vaardigheden
Colofon JINC Derkinderenstraat 106 1061 VX Amsterdam T 020 506 37 80 info@jinc.nl www.jinc.nl Uitgave JINC mei 2020
Illustraties: Nozzman Vormgeving: Dedato ontwerpers en architecten Drukwerk: Jubels 2020 JINC Alle rechten voorbehouden.
Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande toestemming van de auteur(s) worden verveel voudigd of openbaar gemaakt.
