Verslag bewonersavond Wateroverlast
15 september 2020, 19.00 uur, Raadszaal Gemeente Valkenswaard (Verslag door Anique van der Leegte)
Welkom
Wethouder Theo Geldens verzorgd de opening van de avond en bedankt iedereen voor de komst. Wateroverlast is niets nieuws in de gemeente. In de afgelopen jaren (decennia zelfs) is het regelmatig voorgekomen, met de bui van eind juni 2020 als meest recente voorbeeld. Zelfs het beste waterverwerkingssysteem had die bui waarschijnlijk niet kunnen verwerken.
Geldens hoopt dat na deze avond iedereen met goed vertrouwen weer huiswaarts kan keren. Mochten mensen zich nog niet gehoord voelen, hun specifieke situatie niet herkennen of nog een goed idee hebben, schroom dan niet contact op te nemen met de gemeente. We gaan graag persoonlijk met u in gesprek.
Tijdens deze avond zijn verschillende medewerkers van de gemeente betrokken. Daan van Grieken is beleidsmedewerker Stedelijk Water van de Gemeente Valkenswaard en daarmee eerste aanspreekpunt voor de riolering. Voor het integrale plan dat voor de riolering van Valkenswaard is opgesteld, wordt hij bijgestaan door Daniel en Michel. Deze heren zijn vanwege hun expertise aangetrokken om het project en proces te begeleiden.
Verder is Anique van der Leegte betrokken. Als wijkcoördinator van de meeste wijken waar nu nog extreme wateroverlast wordt ervaren, is zij aanwezig bij alle processen waarbij inwoners direct betrokken worden.
Water en de gemeente
(Zie ook powerpoint-presentatie)
Daan van Grieken licht toe wat de zorgplichten van de gemeente rondom water zijn.
Vervolgens geeft hij de cijfers voor Valkenswaard: hoeveel kilometer riool hebben we, hoeveel bergbezinkbassis, etc. Als we alles rondom riolering willen vervangen in de gemeente, dan zijn we 200 miljoen euro kwijt. Riool heeft een levensduur van 70 jaar.
Dat betekent dus dat wel elk jaar 1/70 deel van 200 miljoen aan budget moeten reserveren voor de vernieuwing van het riool. Deze kosten komen bovenop regulier onderhoud.
De normen waar het riool aan moet voldoen, worden gekozen door de gemeente. Hierbij wordt een afweging gemaakt op basis van benodigde capaciteit, in combinatie met de bijbehorende kosten.
Historisch perspectief: klimaatverandering
De algemene trend is dat extreme buien steeds vaker voor komen. Hoe kunnen we onszelf hier het beste op voorbereiden en de omgeving op inrichten? We kunnen hierbij uiteraard een hele discussie voeren over klimaatverandering en alles wat daarmee samenhangt, maar dat we gaan op deze avond graag bezig zijn met mogelijke
oplossingen. Er wordt wel een basisperspectief geschetst: Als het warmer wordt in een gebied, komt er meer vocht in de lucht en dus meer regen. Wanneer de aarde op een plek gemiddeld gezien dus opwarmt, komt er daar meer vocht in de lucht en zijn regenbuien vaker/heftiger. Verschillende grafieken geven kort inzicht in deze materie.
Uit de heup geschoten: oplossingen
Naar aanleiding van verschillende extreme buien in laatste jaren, worden in wandelgangen en op straat vele oorzaken en oplossingen aangedragen voor de wateroverlast. Daniel kan deze oplossingen (helaas) eenvoudig ontkrachten.
Vanuit de aanwezigen komt de opmerking dat de problemen verergerd zijn met de aanleg van de nieuwe Europalaan. Wethouder Geldens bevestigt dat de Europalaan na reconstructie inderdaad hoger ligt en dat dit problemen zou kunnen opleveren, de gemeente gaat bekijken hoe we overlast kunnen aanpakken.
De aanwezige inwoners willen graag dat aan het verhelpen van de wateroverlast veel prioriteit gegeven wordt door de gemeente. Dat is, zo stelt Geldens, begrijpelijk maar niet mogelijk. Om de huidige problemen op te lossen, zijn er simpelweg te veel
verschillende projecten waar we mee aan de slag zouden moeten. Daar is geen capaciteit en geen budget voor. Wethouder Geldens zet de huidige problematiek bovendien in een nog breder perspectief. Ja, er zijn nog verschillende locaties in Valkenswaard die
regelmatig extreme problemen ervaren. Realiseer je echter ook dat er locaties in Valkenswaard zijn die op deze avond niet vertegenwoordigd zijn. In de afgelopen jaren hebben we bijvoorbeeld in delen van Dommelen en de Kreijenbeek aanpassingen gedaan en de openbare ruimte heringericht. Deze locaties hebben afgelopen juni geen overlast meer ervaren. We zijn als gemeente dus al bezig, maar kunnen simpelweg niet alles in één keer.
We willen bij de aanpak van riolering niet slechts de straat opentrekken, riolering verbeteren/vervangen en straat weer dicht gooien. Als de straat open moet, is dat eigenlijk altijd een goed moment om ook de bovengrondse inrichting te vernieuwen.
Hierdoor blijven de totale kosten lager en vindt er minder lang overlast plaats. Dat vraagt wel om een bredere spreiding van de projecten, om telkens het benodigde budget ook vrij te kunnen maken en alles op een plek in één keer te kunnen doen.
Verder willen we bij dit soort projecten ook de inwoners uitgebreid betrekken. Daarmee hopen we tot een ontwerp van de openbare ruimte te komen dat past bij de ambities van de gemeente en bij de wensen van inwoners. Zo’n proces kost tijd. Dat willen we ook goed blijven doen, wat betekent dat onze medewerkers niet overal tegelijk aan de slag kunnen. Daar hebben we als gemeente letterlijk niet de capaciteit voor.
Voor enkele nog te realiseren projecten geldt dat deze op en rondom de Eindhovenseweg gelegen zijn. Inmiddels zijn de plannen voor de aanpak van centrum, maar wachten we nog op één ding. De Eindhovenseweg is nog steeds officieel een provinciale weg. Met de komst van de nieuwe Grenscorridor N69, staat de provincie op het punt om deze weg over te dragen aan de gemeente Valkenswaard. Als de weg “van ons” is, kunnen we starten met de gefaseerde herinrichting. Hierbij zal gestart worden met de Markt en zal vanuit daar gewerkt worden richting de Corridor.
Oplossingen
Verschillende oplossingen passeren de revue en dragen allemaal in meer of mindere mate bij aan de totaaloplossing.
- Er worden afvoerriolen aangelegd: inlaat constructie op het laagste punt en directe afvoer naar een locatie waar het geen overlast veroorzaakt. (Een extra pijp)
- Bij nieuwbouw(wijken) stellen we hiervoor al extra eisen voor berging van hemelwater op eigen terrein en scheiding van verschillende rioleringsstromen.
- Hemelwater over straat (bovengronds) afvoeren naar plek waar het geen overlast veroorzaakt. Dit Vraagt in ontwerp aanpassingen.
Het plan voor Valkenswaard
We kennen nog verschillende locaties met extreme wateroverlast en hebben een plan opgesteld waarin vele oplossingen samen komen tot een integrale oplossing. In grote lijnen ziet dit er als volgt uit:
- Centrale afvoerleiding (leiding voor alleen hemelwater, als extra kanaal bij
extreme regenval) onder de Eindhovenseweg richting het Kleine Meer en later ook Grote Meer. De afvoerleiding voor de Leenderweg wordt daarop aangesloten.
- Reisvennestraat e.o. gaan we nu mee aan de slag. De toekomstige afvoer kan nog twee kanten uit richting Wilhelminapark en via het centrum ook op de
Eindhovenseweg-leiding of richting Zuidelijke Randweg de natuur in.
- Afvoerleiding Dommelseweg wordt aangesloten op de Dommel.
- De Weien in Dommelen moeten afgevoerd worden op buitengebied. Eerder is deze route al op de Dommel aangesloten, maar dat werkt nog niet optimaal.
Over de tijdsplanning die hieraan ten grondslag ligt, kunnen en willen we geen concrete uitspraken doen. Daarvoor zijn er nog te veel onzekere factoren, zoals de overdracht van de Eindhovenseweg en de mogelijkheden qua budget dat vrijgemaakt kan worden.
Wethouder Geldens verwacht dat over 4 à 5 jaar de wereld er al echt een heel stuk anders uit zal zien en we op verschillende plekken al een heel eind zijn in de realisatie van de integrale oplossing. Let wel, dit is een verwachting en geen harde belofte. In de tussentijd kijken we graag naar tijdelijke oplossingen en quick-wins die de overlast verzachten tot we definitief herinrichten.
Wat kunnen inwoners zelf doen?
De helft van het terrein in de gemeente is eigendom van de gemeente Valkenswaard en de andere helft is prive-terrein. Daarom loont het ook zeker om overal te bekijken wat de inwoners zelf kunnen doen om de druk op de riolering te verlichten.
- Minder bestrating, meer groen op eigen terrein.
- Groene daken die het water tijdelijk vasthouden.
- Terugslagklep in de riolering op rand eigen terrein in combinatie met blijvende ontluchting en lozing van (hemel)water op eigen buitenterrein. Op het moment dat er sprake is van een gemengde aansluiting is een ontlastput buiten de gevel wel noodzakelijk.
- Inwoners koppelen hun dakgoten los van de riolering en bergen hemelwater op eigen terrein. Hiervoor is loopt ook een
subsidieregeling(www.valkenswaard.nl/afkoppelen).
Verzekeraars en waterschade
Inwoners vragen zich af hoelang verzekeraars dit blijven pikken, want nu is het de zoveelste keer dezelfde huizen blank staan en aanspraak maken op hun verzekering.
Wethouder Geldens geeft aan dat de gemeente in zijn algemeenheid niet zo snel aansprakelijk (te stellen) is. Wel willen we inwoners graag helpen om de juiste info aan de verzekeraars te kunnen verstrekken.
Afsluiting/conclusie:
Hoe kan je voor hetzelfde geld, nog meer doen: goedkopere oplossingen of juist
duurzamere oplossingen? Hoeveel ruimte heb je? Ga je niet vastpinnen op voldoen aan de normen, maar kijk wat er nog meer kan!
In Valkenswaard gaan we kijken om zoveel mogelijk te doen met de beschikbare
middelen. We kunnen daarbij niet uitgaan van dingen die in andere gemeenten werken, want de situatie is altijd anders. Theo Geldens stelt voor om niet tegen het water te gaan vechten, maar juist samen te werken met het water en zoveel mogelijk de weg te volgen die het water van nature zou willen volgen. Maak gebruik van het ecosysteem!
Na de presentatie
Na afloop van de presentatie zijn de aanwezige inwoners in drie groepen uiteengegaan.
De drie groepen zijn samengesteld op basis van locatie. Per groep werd inwoners gevraagd om voor hun locatie tot in detail de problematiek te vertellen. Welke
kolken/putten lopen niet door? Hoe loopt de stroming van het water de huizen in? Waar komt het water vandaan? In alle drie de groepen werd heel constructief gewerkt aan een totaalbeeld van de overlast. Dit is waardevol voor de gemeente om de totaaloplossing nog verder mee vorm te geven. Bewoners geven bovendien aan blij te zijn met deze werkwijze. Hiermee hebben ze heel duidelijk kunnen aangeven waar precies de problemen liggen. Men geeft aan blij verrast te zijn om op deze manier betrokken te worden.
De gemeente Valkenswaard gaat met al deze input aan de slag om een nog beter
ontwerp van de totaaloplossing voor de riolering van Valkenswaard te maken. Vervolgens zal stapsgewijs aan de uitvoering hiervan gewerkt worden. Wanneer we op een locatie aan de slag gaan, zullen inwoners weer gevraagd worden aan te sluiten bij het proces.
Het ontwerpproces voor Reisvennestraat-Peperstraat-Hoge Akkers is inmiddels gestart en de werkzaamheden in het Wilhelminapark lopen. De delen van de Leenderweg en
Eindhovenseweg die in het centrum liggen (Tussen Europalaan, Markt en
Valkenierstraat), staan met de herinrichting van het totale centrum op de planning.
Daarna zullen stapsgewijs de overige locaties aangepakt worden. Zoals gezegd is hier nog geen harde datum aan te hangen.
