Het veranderend klimaat

Het veranderend klimaat

deel 2

Prof. Gerbrand Komen

13 oktober 2008 HOVO, Utrecht

1.  Variabiliteit in het complexe klimaatsysteem

2.  Waarnemingen en modellen

3.  Klimaatverandering: detectie, attributie, verwachtingen, onzekerheden

4.  Wat moeten we doen: actoren in het maatschappelijk debat

Overzicht

Attributie

Vergelijk waarnemingen met modelsimulaties a.  Aandrijving met alle

bekende forceringen b.  Aandrijving met alleen

natuurlijke forceringen

Observations

All forcing

Solar + volcanic

Attributie aan broeikasforcering niet alleen mogelijk voor wereldgemiddelde temperatuur, maar ook voor

•  temperatuursignalen op continentale schaal

•  zeeniveau

•  luchtdruk op zeeniveau

•  warmte-inhoud van de oceaan

•  saliniteit van de oceaan

•  hoogte van de tropopause

Nog discussie over de tropische troposfeer.

Attributie

Opwarming troposfeer volgens sceptici (Singer)

Verwachtingen: oppervlaktetemperatuur

Multi-model averages and assessed ranges for surface warming

Lange termijn projecties: ook nog zeer onnauwkeurig

Niet alleen toename wereldgemiddelde temperatuur

•  regionale patronen

•  afname sneeuwdek

•  frequentie van extremen

•  toename intensiteit tropische cyclonen

•  verschuiving windbanen

•  neerslag / droogte

Verwachtingen

Het aantal mensen dat leeft in gebieden met ernstige waterstress, zal aanzienlijk toenemen

Relatieve verandering in waterbeschikbaarheid

•  water, ecosystemen, voedsel, kusten, gezondheid, toerisme, energie, transport . . (vrijwel alle sectoren)

•  onvermijdelijk

koralen, verschuiving soorten, waterschaarste, bosbranden, . .

•  extra kwetsbaar

•  tundra, boreale bossen, bergen, mangrove, zeeijs biome

•  polaire gebieden, Afrika, kleine eilanden, megadelta's, gebieden die afhankelijk zijn van gletsjerwater

•  armen, zieken, ouderen en jonge kinderen

Mogelijke gevolgen

•  Waarnemingen: beperkte meetnauwkeurigheid,

ruimtelijke data gaps, beperkte lengte datareeksen, imperfecte archivering, . .

•  Modelleringbeperkingen: ruimtelijke detaillering, aantal variabelen, parametrisaties, externe forceringen

•  Complex en uniek systeem, is maar beperkt te

begrijpen, en beperkt te voorspellen ("post normaal")

Bronnen van onzekerheid

•  Het grootste deel van de toename in mondiaal gemiddelde temperatuur sinds het midden van de 20^e eeuw is zeer

waarschijnlijk het gevolg van menselijke activiteiten.

•  The climate sensitivity is likely to be in the range 2 to 4.5 °C with a best estimate of about 3°C, and is very unlikely to be less than 1.5 °C. Values substantially higher than 4.5 °C cannot be

excluded, but agreement of models with observations is not as good for those values.

•  Δ T in 2100 tov 1990 waarschijnlijk tussen de 1.2. en 6.4 graden Celsius

Kwantificering van onzekerheden

Deze waarschijnlijkheden zijn gebaseerd op het subjectieve oordeel van deskundigen

IPCC: "Robust findings, key uncertainties"

Robuust :

Opwarming, toename CO₂, menselijke oorzaak, verdere (gemiddelde) opwarming, . .

Onzekerheid:

Trends in extremen, klimaatgevoeligheid, regionale veranderingen, terugkoppelingen, rol stofdeeltjes, Groenland, . .

1.  Variabiliteit in het complexe klimaatsysteem

2.  Waarnemingen en modellen

3.  Klimaatverandering: detectie, attributie, verwachtingen, onzekerheden

4.  Wat moeten we doen; actoren in het maatschappelijk debat

Overzicht

•  Breng de gevolgen in kaart

•  Verken mogelijke maatregelen gericht op aanpassing en afzwakken van klimaatverandering (internationale dimensie!)

•  Uiteindelijke keuze is zaak van de politiek en burger (metafoor: regenverwachting en paraplu)

Wat moeten we doen?

Actoren in het klimaatdebat

1. Alarmisten en sceptici

2. Het intergovernmental Panel on Climate

Change

Onzekerheid

vergetend Open mind Focus op onzekerheid

Ivoren toren . . . . . .

Policy relevant but not policy

prescriptive

. . . . . .

Beleids

beïnvloedend . . . . .

Taxonomie van actoren in het klimaatdebat

Alarmisten Sceptici

Pure wetenschappers

Eerlijke kennismakelaars

Onzekerheid

vergetend Open mind Focus op onzekerheid

Ivoren toren . . . . . .

Policy relevant but not policy

prescriptive

. . IPCC? ^{. .}

Beleids

beïnvloedend . . . . .

Taxonomie van actoren in het

klimaatdebat

Intergovernmental Panel on Climate Change

•  Wat is het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) ?

•  Hoe komt een assessment rapport to stand?

IPCC

•  In 1988 ingesteld door WMO (Wereld

Meteorologische Organisatie) en UNEP (UN

Environment Program) [onderdelen van de Verenigde Naties]

•  De rapporten zijn 'assessments' gebaseerd op de gepubliceerde vakliteratuur en het wetenschappelijke oordeel van een groot collectief van wetenschappers

•  Eerste rapport: 1990; vierde rapport: 2007

•  Werkgroepen

I The Physical Scientific Basis II Impacts, Adaptation and Vulnerability III Mitigation of Climate Change

Het 4e rapport : 2001 - 2007

•  Organisatie ligt bij IPCC bureau en technical support unit

•  2001-2002: Opzet en organisatie

•  2003-2004: Vaststellen structuur rapport, scoping meetings, workshops, auteurs.

•  Oproep aan klimaatcentra voor het aanleveren van modelsimulaties.

•  Teams van auteurs gaan aan de slag

Scientific Review van AR4

•  Oproep aan wetenschappers om het concept rapport te reviewen. Landen melden deskundigen aan.

•  September 2005: Eerste versie van rapport beschikbaar voor review.

•  April 2006: Tweede versie van rapport beschikbaar voor review.

•  IPCC verwerkt commentaren. Auteurs beslissen.

•  2007: (per werkgroep) acceptatie rapport plus vaststelling Summary for Policy Makers (SPM)

•  november 2007: vaststelling Synthese Rapport

(-> december 2007 Bali conferentie klimaatverdrag)

Intergovernmental Panel on Climate Change

Parijs, januari 2007 werkgroep 1

Kanttekeningen

•  IPCC is niet perfect, maar wel degelijk

•  Zeer opmerkelijk dat 180 landen het eens kunnen worden over een uitgebreide tekst

•  Tekst SPM helaas niet heel toegankelijk

•  Te veel nuances gaan verloren in het mediageweld

•  ISPM (Independent Summary for Policymakers):

leesbaarder, minder draagvlak, wantrouwt modellen

Conclusies (1)

Klimaat

•  De aarde is een complex systeem dat door de mens verstoord wordt

•  Een complex systeem is nooit helemaal te begrijpen en te voorspellen

•  Menselijke invloed op het klimaat is aangetoond: "nagenoeg zeker"

•  Business as usual leidt naar verwachting tot aanzienlijke veranderingen in temperatuur, gletsjers, neerslag en zeespiegel, met

gevolgen voor mens en natuur

Conclusies (2)

Waarden

•  Klimaatbeleid is gebaseerd op besluitvorming bij onzekerheid waarbij ethische aspecten

(waarden) een rol spelen: mix van aanpassing en verzachting

Onderzoeksdoelen

•  Reductie cq kwantificering van onzekerheid:

- Beter begrip van het aardsysteem - Nieuwe schone technologie

- Socio-economische aspecten

Ter overdenking

Het veranderend klimaat - dreiging en uitdaging Wat is de uitdaging eigenlijk?

•  Behoud van een gezond mondiaal milieu?

•  Duurzame ontwikkeling?

•  Veiligheid?

•  Voedsel-, water- en- energievoorziening?

•  Technologische ontwikkeling?

•  Nieuwe politieke wegen?

•  Nieuw (mondiaal) bestuursmodel?

Gebruikte bronnen / verder lezen

•  IPCC rapporten

www.ipcc.ch/ipccreports/assessments-reports.htm

•  "Independent Summary for Policymakers"

www.uoguelph.ca/~rmckitri/research/ISPM.pdf

•  Coupled Model Intercomparison Project

http://www-pcmdi.llnl.gov/ipcc/diagnostic_subprojects.php

•  Klimaatsite KNMI

www.knmi.nl/faq_klimaat/

•  Onzekerheden in het klimaatdebat (Gerbrand Komen) www.nwo.nl/nwohome.nsf/pages/NWOA_7FHFWZ

•  Uncertainties in climate prediction

climatesci.org/2008/07/07/guest-weblog-by-gerbrand-komen/