DOCUMENTATIECENTRUM
NEDERLANDSE POLITIEK!
PARTIJEN
Financiële discipline
Dat Minister Zalm van Financiën meevallers heeft op de begro ting is al lang geen nieuws meer. Het lijkt sinds 1994 een gewoonte geworden. De budgettaire behoedzaamheid van de paarse kabinetten levert steevast positieve ontwikkelingen in de begroting op.
In 1998 stelden coalitie-partners PvdA, D66 en VVD in het Regeerakkoord een lijst met prioriteiten op, met de daarbij behorende financiële middelen. Bij de Miljoenennota in september '99 kondigde het kabinet al inkomstenmeevallers aan, met als gevolg dat het financieringstekort omsloeg in een financieringsoverschot. Dat was sinds 1973 niet meer voorgekomen. Bij de laatste Voorjaarsnota (het overzicht over de lopende begroting 2000) voegde het kabinet de mededeling er aan toe, dat er binnen de afgesproken kaders ruimte is voor extra uitgaven. Het voorstel van het kabinet is om 5,6 miljard extra aan uitgaven in te boeken voor in het jaar 2000, deels kijkend naar de prioriteiten uit het Regeerakkoord, deels de maatschappelijke ontwikkelingen volgend. Vooral de sectoren Onderwijs en Zorg worden dit jaar nog eens extra bedeeld.
Het kan niet vaak genoeg worden gezegd: dit financiële succes is voor een belangrijk deel te wijten aan de spelregels, de zogenaamde ‘Zalmnormen’: vaste kaders voor de uitgaven; trendmatig ramen volgens een behoedzaam economisch scenario; scheiding van inkomsten en uitgaven en; de bestuurlijke discipline om éénmaal per jaar begrotings overleg te voeren.
De laatste spelregel wordt steeds belangrijker naarmate er meer meevallers zijn. Tussentijdse rapportages van binnenlandse en buitenlandse onderzoeksinstituten bevat ten een zonnige kijk op de economie in de komende jaren. De politieke neiging is dan groot om daarop te preluderen en tussentijds uitgaven alvast te verhogen. Dat gebeurde afgelopen week ook bij het debat over de Voorjaarsnota. Sommige partijen wilden gelijk maar afspraken maken voor de begrotingen van 2001 en 2002. De VVD doet daar niet aan mee. En niet altijd omdat we net niet eens zijn met de doelen. Zo steunen we de kabinetsvoorstellen om uitgaven te verhogen voor het lopende jaar. Daar dient een Voorjaarsnota voor. En over de begroting van 2001 spreken wij bij Prinsjesdag, als we alle cijfers op een rijtje hebben.
Intussen leek PvdA-fractievoorzitter Melkert iets te hoog van de toren te hebben gebla zen. Met de pas verschenen PvdA-nota "Kracht en Kwaliteit" werd gesuggereerd, dat er op korte termijn veel extra geld zou kunnen worden uitgegeven. GeTukkkig heeft hij willen luisteren naar de waarschuwingen van de VVD en van het kabinet om zich aan de spelregels te houden. In het debat om de Voorjaarsnota legde de PvdA zich neer bij de gemaakte afspraken. Waarvan acte!
Hans Dijkstal
VVD: Extra inkomsten naar staatsschuld
De VVD Tweede Kamerfractie wil de extra inkomsten, die de komende jaren worden verwacht, grotendeels gebruiken voor de aflossing van de staatsschuld. De rentevoorde- len die dit oplevert in de begroting kunnen worden benut voor nuttige uitgaven. Dat betoogde VVD-woordvoerder Willibrord van Beek bij de behandeling van de Voorjaarsnota.
De sterk en snel vergrijzende maatschappij vraagt extra aandacht om ervoor te zorgen dat ook in de toekomst we gezamenlijk in staat zijn daarvan de oplopende lasten te dragen. Vooral de toekomstige lasten van de AOW en de oplopende kosten van de volksgezondheid vragen onze aandacht. Als we deze jaren waarin het economisch zo goed gaat benutten om de staatsschuld snel af te lossen ontstaat er op de begroting ruimte om ook in de toekomst de proble men het hoofd te bieden.
A flo s s in g sta a tssch u ld
De VVD kiest er voor, overeenkomstig de afspraken in het regeerakkoord, om ook de opbrengsten uit verkoop van staatsdeelne mingen en opbrengsten uit veilingen door het rijk, te benutten voor het aflossen van de staatsschuld. Met de rentevoordelen die
daarmee worden gecreëerd kan het Fonds Economische Structuurversterkingen (FES) weer worden gevoed waardoor opnieuw ruimte ontstaat voor extra investeringen. De VVD drong er bij het kabinet op aan dat zodra dit FES-fonds weer enige ruimte heeft, vooral ook verkeersproblemen buiten de randstad extra worden aangepakt. Daarnaast dringt de VVD vooral aan op versnelling van de aanleg van infrastructuur, dit vanwege de acute problematiek van de files.
De VVD kan zich in grote lijnen vinden in de door het kabinet opgestelde voorjaarsnota. Voor de liberalen is het steeds heel belang rijk geweest dat kabinet en Kamer zich houden aan de afgesproken discipline ten aanzien van het niveau van de uitgaven.
e x p r e s s e
351
Onderwijsachterstanden
De Tweede Kamer was buitengewoon teleurgesteld over de magere notitie die staatssecretaris Adelmund (PvdA) over het onderwijsachterstandenbeleid op 22 februari 2000 heeft uitgebracht. Tijdens een nota-overleg
'Onderwijskansen. Ruimte voor kwaliteit bij de aanpak van onderwijsachterstanden' afgelopen week vroeg onder- wijswooravoerder Clemens Cornielje namens de VVD-fractie om meer scholen bij die nieuwe aanpak te betrekken. En niet alleen scholen met veel achterstandsleerlingen in de randstad moeten de gelegenheid krijgen om hun onderwijs effectiever te maken.
Met het aanwijzen van slechts zestien laboratorium scholen miskent de staatssecretaris de urgentie van de problematiek. Er is voor alle achter- standsscholen geen tijd meer te verliezen. Het conceptconvenant met de vier grote steden zal ook als basis moeten dienen voor afspraken die het rijk met de overige gemeenten en scholen gaat maken. De verantwoor delijkheidsverdeling tussen Rijk, scho len en gemeenten dient conform de wet Gemeentelijk Onderwijs Achterstandenbeleid gehandhaafd te blijven. Dat betekent dat scholen de zeggenschap houden over de inzet van schoolgebonden middelen. Tenslotte vroeg de VVD de staatsse cretaris om het generieke beleid met betrekking tot kwaliteitsverbetering met kracht voort te zetten (groeps- grootteverkleining, investeren in ICT en een nieuwe rol van de inspectie) en de ongewenste neveneffecten van specifiek achterstandsbeleid (stigma tisering) te bestrijden.
W ensen geh o no re erd In haar nieuwe nota van 9 juni j.l. heeft de staatssecretaris al deze
wensen van de VVD gehonoreerd. Bovendien heeft zij toegezegd dat de Onderwijsraad vóór 1 januari 2002 een advies zal uitbrengen over een betere toedeling van achterstands- middelen, waarbij de gemeten achterstand op leerlingniveau uit gangspunt is.
Ook zal de staatssecretaris in lijn met de wens van de VVD-fractie en de Onderwijsraad komen met een voor stel voor concrete leerstandaarden (met name Nederlandse taal en reke nen) ter vervanging van de vage kerndoelen.
Op initiatief van de VVD-fractie zal de Algemene Rekenkamer een onder zoek doen naar de doelmatigheid en rechtmatigheid van de besteding van de 1,1 miljard achterstandsmiddelen. Over de inrichting van het Landelijke Beleidskader 2002-2006 lopen de meningen nog uiteen. De VVD wenst de Nederlandse taal tot topprioriteit te verheffen in het LBK, waaraan alle gemeenten/scholen gebonden zijn. Doelstellingen dienen vastgesteld te worden op het niveau van leerlingen. De VVD-fractie heeft zich meermalen positief uitgelaten over de voor- en
vroegschoolse programma's die met name gericht zijn op het (spelend) leren van de Nederlandse taal. De beleidsbrief hierover van de staats secretarissen Vliegenthart (PvdA) en Adelmund (PvdA) stelt ons teleur. Beide staatssecretarissen gaan er van uit dat met een extra investering van 40 miljoen (of meer) het vanzelf wel goed komt. De VVD-fractie stemt in met deze extra investering maar wil wel garanties dat dit extra geld leidt tot betere resultaten. Hiertoe zijn vormen van registratie noodzakelijk. Ook moet er een betere (inhoudelijke) afstemming komen tussen peuter speelzalen en basisscholen. Concluderend stelde Clemens Cornielje dat de achterstanden in het onderwijs een hardnekkige problema tiek betreft die ons nogjaren zal bezighouden.
Het is nodig dat staatssecretaris Adelmund op korte termijn aangeeft waarop wij haar, in 2001 en 2002, mogen beoordelen.
Inlichtingen: Clemens Cornielje, tel.: 070 318 29 04
Betrokkenheid ouders bevorderen
Wil men participerende burgers maken van kinderen in achterstandssituaties, dan zullen die zich toch gevoelsmatig een deel van de samenleving moeten voelen. Uit de beleidsbrief blijkt dat de Vroeg- en Voorschoolse periode een essentiële fase is, zo stelde Els Meijer tijdens het nota-overleg over Vroeg- en Voorschoolse educatie vast. Dit gaat dus over de privé-sfeer, die in de beleidsbrief Vroege en Voorschoolse Educatie (W E ) geheel buiten beeld blijft.
In het W E programma legt de over heid contact met ouders, zij het in beperkte mate. De VVD-fractie vindt dat het slagen van het programma mede afhangt van de kwaliteit van de rest van de opvoeding die primair de verantwoordelijkheid blijft van ouders. Verwaarlozing en mishandeling spre ken (helaas) voor zichzelf, maar ook op minder zichtbare wijze kan er veel fout gaan in de opvoeding. In dit verband zijn ook de recente plannen van minister Korthals om ouders nadrukkelijk te betrekken bij de crimi naliteit van hun kinderen wanneer het eenmaal is misgegaan, interessant. Opvoedingsondersteuning beperkt zich in de brief tot het motiveren van ouders door middel van campagnes. Prima, maar een aantal problemen komt niet ter sprake. Ouders blijken in de praktijk vaak ongeïnteresseerd in het leven van hun kinderen op school. Men kan zich zelfs afvragen of niet eerst een beslissing genomen
moet worden over de mate van verplichting tot inburgering/betrok- kenheid die van de ouders gevraagd zal moeten worden wil inburgering van de kinderen optimaal succes hebben.
Statistisch zal het in de brief beschre ven programma zijn uitwerking wel hebben, maar de opbrengst, de effec tiviteit ervan, dat wil zeggen het voorkomen van uitvallers van school en maatschappij kan aanmerkelijk vergroot worden als publieke en privé-sfeer gezamenlijk benaderd worden.
De samenhangende, integrale aanpak van het 0-6 jarigenbeleid, die in de brief werd geschetst in het kader van het Bestuursakkoord Nieuwe Stijl (BANS), vraagt veel van alle betrok ken partijen en lijkt een prima vertrekpunt. Voor de VVD-fractie is de keten consultatiebureau, peuter speelzaal, basisschool, in combinatie met het gemeentelijk preventief
jeugdbeleid een voorwaarde om risico-kinderen te signaleren en adequaat door te verwijzen. Samenvattend zijn de belangrijkste punten van aandacht voor de VVD: • bevorderen van betrokkenheid van
ouders, evt. d.m.v. verplichtende maatregelen
• professionalisering van de sector is voorwaarde voor goede resultaten • personeel dient te worden opgeleid;
is nu niet voldoende toegerust t.b.v. taak
• sluitende aanpak consultatiebureau, speelzaal, basisschool, preventief jeugdbeleid noodzakelijk
• toezicht op kwaliteit van inhoud en resultaten moet goed worden geor ganiseerd
• relatie met a.s. basiswet kinderop vang dient te worden onderzocht Inlichtingen: Els Meijer,
r e s s e
351
G3
Schiphol blijft op huidige locatie
Maandag 19 juni jl. had de vaste kamercommissie voor Verkeer en Waterstaat een nota-overleg met minister Netelenbos over het langetermijnbeleid voor een luchthaven in Nederland. Er waren twee hoofaaspecten aan de orde. Ten eerste op welke locatie de uitbreiding in de toekomst moet plaatsvinden: een locatie op een eiland in zee of op de huidige locatie Schiphol. En ten tweede ging het over een nieuw milieunormenstelsel voor Schiphol, dat vanaf 2003 moet gaan gelden, als de 5e baan is gerealiseerd.
Een brede meerderheid van de poli tieke partijen in de Tweede Kamer vindt dat Schiphol in de toekomst op de huidige locatie moet uitbrulden. Daarmee is de andere overgebleven optie, een vliegveld in zee, (voorlo pig) van de baan. Dit is ook altijd de insteek van de VVD geweest, lïen eiland in zee lijkt namelijk niel realis tisch. Er kleven een aantal grote onzekerheden aan, zoals de volgende:
1. De kosten bedragen ongeveer ƒ 46 miljard. Wie moet dat betalen? 2. De vogelproblematiek levert grote
risico's voor de luchtvaart op. 3. Omdat het eiland op een locatie
moet komen, die niet onder Nederlands territoir valt, moet een lang internationaal-juridis< h traject doorlopen worden met betrekking tot het luchtret ht. De uitkomst daarvan staat op voor hand niet vast. Kan Nederland wel start- en landingsrechten krijgen? 4. Een eiland voor de Noordzeekust zal grote veranderingen voor het Waddengebied met zich mee kunnen brengen, in verband met andere (zee)stromingen.
5. De ontsluiting met het vasteland blijft kwetsbaar. Na een ongeluk in bijvoorbeeld een tunnel, is Nederland niet meer bereikbaar vanuit de lucht.
6. Alle investeringen in de inlrastruc- tuur op de huidige locatie Schiphol gaan verloren, hetgeen een fantastische kapitaalvernieti ging tot gevolg heeft.
De VVD-fractie koos dus voor uitbrei ding op de locatie Schiphol. Bij deze keuze hanteerden wij de volgende toetsingscriteria:
1. De overheid stelt stevige, maar eerlijke en handhaafbare/betaal- bare publieke milieueisen en ruim telijke voorwaarden die internatio naal niet (geheel) uit de pas moeten lopen.
2. Waar de overheid de publieke
grenzen en plafonds van het aanvaardbare stelt (doel), bepaalt de sector zelf, hoe daar in eigen verantwoordelijkheid aan kan worden voldaan: het bedrijf Schiphol bepaalt dus de middelen. 3. Aldus wordt een redelijk even
wicht mogelijk gemaakt voor de drie-eenheid: economie-werkgele- genheid-milieu.
4. Op het raakvlak van publiek belang (de beschikbaarheid van een goede luchtinfrastructuur) en privaat belang (de belangen van de commerciële luchtvaartsector) betaalt de luchtvaartsector in beginsel of zoveel mogelijk zelf haar nieuwe of uitgebreide infrastructuur.
Na 2003, als de 5e baan is gereali seerd, gaat er een nieuw milieunor menstelsel voor Schiphol gelden. Dat heeft betrekking op de veiligheid, de geluidhinder, en de luchtverontreini ging.
Dit stelsel is veel eenvoudiger en transparanter dan het vorige stelsel, dus ook veel beter te handhaven. Dit is ook in het voordeel van de omwo nenden, zij weten waar ze aan toe zijn.
De nieuwe normen zijn minimaal gelijkwaardig aan de oude; dikwijls zelfs wat scherper. De luchtvaartsec tor kan hier ook mee leven.
De nieuwe organisatorische aanpak van Minister Netelenbos sluit sterk aan bij al veel eerder door de VVD geopperde ideeën. Zo moet de over heid de randvoorwaarden stellen, maar moet de sector zelf bepalen hoe ze aan die publieke eisen voldoet. Met andere woorden: de overheid gaat niet op de stoel van het bedrijf Schiphol zitten. De VVD is blij met de keuze om het nieuwe stelsel neer te leggen in een afzonderlijk hoofdstuk van de Wet luchtvaart. Deze aanpak gaat in de richting van het VVD- systeem van een Tex specialis voor het regelen van nationale belangen. Die lex specialis wordt uitgewerkt in twee besluiten. Ten eerste het zoge naamde luchthavenindelingsbesluit. Dit deel voorziet in de nationale belangen van de ruimtelijke ordening rond de luchthaven. Binnen die natio nale ordening behouden provincie en gemeenten nog eigen (invullings-) bevoegdheden. Het tweede besluit is het zogenaamde luchthavenverkeers- besluit. Hierin wordt het vliegverkeer op en direct om de luchthaven gere guleerd, maar ook verder daarbuiten (bijvoorbeeld routeringsvoorschrif- ten). Het belang van verder afwonen- den kan hiermee ook beter worden beschermd.
De VVD-fractie kan dus niet ontevre den zijn. Heel veel van haar eigen gedachten en bedoelingen worden nu officieel beleid in Nederland.
Inlichtingen: Jan te Veldhuis, tel.: 070 318 29 01
VVD-amendement zorgt voor duidelijkheid
in de pluimveesector
Bij de plenaire behandeling van het wetsvoorstel inzake Pluimveerechten heeft de VVD-fractie haar duidelijke lijn consequent doorgezet. Ook tijdens de heropening van het debat afgelopen woensdag zijn de voor ons belangrijke uitgangspunten als draagvlak voor beleid in de sector, de overheid als betrouwbare partner, onnodige knelgevallen en juridische procedures en daarmee onzekerheden voor de bedrijven voorkomen weer recht overeind gebleven. In een eerder debat was door de VVD hiertoe reeds een amendement ingediend, waarvoor teleurstellend genoeg de steun bij de coalitiepartners ontbrak.
Woordvoerder Janneke Snijder: "Het is voor mijn fractie niet aanvaardbaar dat wij problemen en knelgevallen zo maar terzijde leggen. Ongewenste
evolgen van een wetsvoorstel ehandel je net zo als een lek in de
waterleiding: wie gaat er nou dweilen in plaats van het lek repareren." De VVD onderschrijft de doelstelling van de wet om mestproductie in goede banen te leiden. Maar, in onze ogen houdt het wetsvoorstel onvol
doende rekening met de economische en biologische praktijk van de pluim veehouderij. Mede omdat in het verleden vanuit de sector zelf
■ p <; <; e
351
Keuzerecht nabestaandenpensioen
Deze week werd de wijziging van de Pensioen- en Spaarfondsenwet in de Tweede Kamer behandeld. In 1994 heeft de Tweede Kamer, met steun van de VVD, ingestemd met een amendement om een keuzemogelijk heid te introduceren bij pensioen regelingen.
Het pensioen is opgebouwd uit drie verschillende componenten: het ouderdomspensioen, het nabestaan denpensioen na pensionering en het nabestaandenpensioen voor pensio nering (risicopensioen).
Het amendement beoogde een einde te maken aan het automatisme waar mee de drie pensioenvormen gecom bineerd werden door pensioenfond sen. Met name alleenstaanden betalen immers een leven lang pensioenpremie voor een nabestaan denpensioen zonder daar ooit een beroep op te doen. Door af te zien van een nabestaandenpensioen kan voortaan het uitgespaarde bedrag gebruikt worden om het eigen ouder domspensioen te verhogen of eerder in te laten gaan. Indien een verze kerde af wil zien van een nabestaan denpensioen en er is wel een partner dan dient deze schriftelijk toestem ming te verlenen.
C o m p lic a tie s
Bij de uitwerking zijn forse complica ties ontstaan over ae gevolgen. Omdat de levensverwachting voor vrouwen langer is dan voor mannen verschilt de waarde van het nabe staandenpensioen fors. Een man die afziet van een nabestaandenpensioen bespaart ongeveer 25% premie, een vrouw daarentegen bespaart slechts 5% premie. VVD-wooravoerder Stef Blok gaf tijdens het debat aan dat het principe van een keuzemogelijkheid voor net nabestaandenpensioen zijn fractie zeer aansprak. "Toch wordt in het wetsvoorstel, te veel gezocht naar iets wat er niet is. Namelijk de over treffende trap van het woord "gelijk". "Ook in de pensioenwetge- ving zullen wij dat niet bereiken", aldus Blok.
Bij de uitkering van het eindloonstel- sel stuit men al enigszins op dit
robleem om iedereen gelijk te ehandelen. Zo is de uitruil voordeel van het nabestaandenpensioen aanzienlijk lager in een pensioenfonds met overwegend vrouwen ten opzichte van uitruil en een pensioen fonds met overwegend mannen. A lle e n sta a n d e n
Alleenstaanden blijven in het wets
voorstel verplicht meebetalen aan nabestaandenpensioenen voor part ners van mensen die voor hun 65ste jaar overlijden. De VVD wilde dat alleenstaanden een keuzerecht zouden krijgen voor alle nabestaan denpensioenen. "Het is alsof je mensen zonder auto premie laat betalen voor een autoverzekering", aldus Blok die een amendement indiende om alleenstaanden vrij te stellen van deelname in alle nabe staandenpensioenen. Het wetsvoor stel voorziet bovendien in gelijke uitkeringsvoorschriften van beschik bare premieregelingen en vrijwillige voorzieningen. Echter, de VVD vindt dat het wetsvoorstel ook hierin te ver doorschiet. De VVD heeft hiertoe dan ook een tweede amendement inge diend dat recht doet aan de essentie van beschikbare premieregelingen, namelijk dat de jaarlijkse premie voor mannen en vrouwen gelijk is en de uitkering minder gelijk. Ook wordt met dit amendement voorkomen dat de Nederlandse regelgeving te ver afwijkt van wat in Europa gebruikelijk is.
Inlichtingen: Stef Blok, tel.: 070 318 29 10
Vervolg van pagina 3 (Pluimvee)
gevraagd is om regelgeving om de mestproblematiek te beheersen heeft de VVD er grote moeite mee dat door het wetsvoorstel zoveel ondernemers tussen wal en schip dreigen te belan den. Ervaringen uit het verleden hebben ons geleerd dat wetgeving duidelijk en rechtvaardig moet zijn. Niemand zit te wachten op lange juri dische procedures met alle onzeker heden vandien.
K n e lg e v a lle n beperken
Snijder: "Ik ben zeer content dat de
VVD samen met een aantal fracties vindt dat we moeten proberen de knelgevallen zoveel mogelijk te beperken en daar ook actie op willen ondernemen. Het kan niet zo zijn dat bedrijven die tijdelijk een lagere productie hadden omdat ze de stal renoveerden om te voldoen aan vernieuwde milieueisen nu blijvend gekort worden."
De VVD heeft nu, mede namens CDA, SP, SGP/RPF en GPV een nieuw amendement ingediend waarmee het refentiejaar 1994 aan de drie jaar van het wetsvoorstel wordt toegevoegd.
Dit gevoegd bij onder andere voor stellen om bedrijven die onomkeer bare investeringen hebben gedaan tegemoet te komen geven aan het wetsvoorstel de duidelijkheid en rechtvaardigheid waar de VVD voor staat.
Meer informatie in VVD-Expresse 348 Inlichtingen: Janneke Snijder,
tel.: 070 318 29 21
V V D O P IN T E R N E T :
w w w .v v d .n l
Vervolg van pagina 7 (staatsschuld)In het regeerakkoord is afgesproken dat extra inkomsten niet mogen worden gebruikt voor extra uitgaven. Alleen ruimte binnen de uitgavenka ders mag worden benut voor extra intensiveringen. De VVD is blij met de extra ruimte van 5,6 miljard gulden die aan een aantal belangrijke beleidsprioriteiten zal worden besteed. De VVD heeft er steeds op aangedrongen dat onderwijs, volks gezondheid, interne en externe veilig heid extra geld zouden moeten krij gen. In de voorstellen van het kabinet gebeurt dat nu ook. Daarnaast zal vanuit het Fonds Economische
Structuurversterkingen een grote impuls worden gegeven aan de oplossing van de bereikbaarheidspro- blemen in de randstad.
A rb e id sm a rk tp o sitie
Voor het jaar 2002 moet er nog wel rekening worden gehouden dat ook in dat jaar er weer een lastenverlich ting voor de burgers en de bedrijven moet worden gegeven.
Met name de successierechten, de houderschapsbelasting, de kapitaal belasting, de vennootschapsbelasting en de inkomstenbelasting zijn nog steeds veel te hoog .
Tijdens het debat over de Voorjaars nota kwam eveneens de arbeids
