Bijlage 1: Steekproef

Bijlage 1: Steekproef

ranking

in top

100

Academische ziekenhuizen

1

Erasmus Medisch Centrum

3

Universitair Medisch Centrum Utrecht

4

Universitair Medisch Centrum St Radboud

5

Universitair Medisch Centrum Groningen

6

Academisch Medisch Centrum

7

Leids Universitair Medisch Centrum

9

VU Medisch Centrum

11

Academisch Ziekenhuis Maastricht

ranking

in top

100

Algemene Ziekenhuizen

12

Isala Klinieken

15

Alysis Zorggroep

16

Amphia

18

AntoniusMesosGroep

19

Haga Ziekenhuis

21

Medisch Spectrum Twente

23

Jeroen Bosch Ziekenhuis

24

Onze Lieve Vrouwe Gasthuis

25

Catharina-ziekenhuis

28

Albert Schweitzer ziekenhuis

29

Medisch Centrum Alkmaar

32

Medisch Centrum Rijnmond-Zuid

34

Ziekenhuisgroep Twente

35

Medisch Centrum Haaglanden

36

Máxima Medisch Centrum

37

Gelre Ziekenhuizen

38

Meander Medisch Centrum

41

St. Elisabeth Ziekenhuis

44

Kennemer Gasthuis

45

Reinier de Graaf Groep

46

Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis

50

Martini Ziekenhuis Groningen

Bijlage 2: Overzicht uit het onderzoek van Lajili en Zéghal

Bijlage 2: Overzicht uit het onderzoek van Lajili & Zéghal

Table: Risk Sources and Risk Management

Risk Sources Risk Management

Financial

Currency Hedging using options contracts (20)^

A significant portion of the revenues & expenses is foreign currency

(42)^ (Ma)^ Hedging using forward contracts (25)

Hedging using futures contracts (18)

Fluctuation of the Canadian $ (46) Adjusting the selling prices (5)

Hedging using swaps contracts (15)

Borrowing in a variety of currencies (2)

Interest rate

Rising of interest rates (35) The mix of fixed and variable loans (3)

Hedging using swaps contracts (29)

Hedging using forward contracts (25)

Credit

Non-guaranteed accounts receivable, investing and derivative transactions (19) (M"*)

Transaction only with pre-authorized counterparties where agreements are in place (8)

Establishing credit limits for all parties with whom a credit risk exposure

exists (12)

Default of the counterparties respecting any commitments (35) (M^) Monitoring customers credit on a regular basis (22)

Dealing with highly rated counter-parties (15)

Financial instruments value

Fluctuation of the derivative instruments value during the time (loss on derivative financial instruments) (45)

The unrealized gains and losses on outstanding contracts are offset against the gains and losses of the hedged item at the maturity for cash flow hedges; for fair value hedges, gains and losses on the hedged item go to earnings along with losses and gains on the hedging instrument (4)

Fluctuation of foreign currency exchanges rates (3)

Market

High competition (29) Reduce costs (13)

Loss of a big customer (8) Anticipate and respond promptly to continuous and rapid developments (8)

The sudden variation in the number of products sold by the customer

(6) Favorable relations with suppliers (7)

Advent of competition in the local service market (10) Provide value-added services to the customers (7)

New alliances and joint ventures (5) Widening of the major customer base (2)

Appreciation of the Canadian $^ (I) (M^) Accurate estimation of the costs of new contracts or projects (3)

Developing custom loyalty (8)

Innovation (new products) (8)

Developing E-business (1)

Entering new markets (6)

Market repositioning (6)

Environment

Environmental incidents (20) Implantation of procedures for managing materials containing

environmentally sensitive substances (26) Use of environmentally sensitive products (7) Monitoring and training staff (22)

Environment activists (1) Convert the production processes (1)

Environment laws and regulations (30) Meet world and/or national environmental standards (20)

Inform customers (1)

Recycling (1)

Vervolg Table: Risk Sources and Risk Management

Government Regulation

Adverse changes of government control and regulation and taxation

(26) Ensure to be at all times in compliance with current laws (6)

Developing and marketing innovative products and tools (2)

Many levels of regulations (federal, provincial, municipal) (2) Negotiation (1)

Government's funding cuts (1) Adopting a proactive approach to public policy initiatives (2) High degree of government regulation (1) Maintaining comprehensive programs and contingencyplans to control

health, safety and environmental risks (4)

Assesses the risk before making an investment (1)

Operational

Technical failure (e.g., computer system) (17) Purchase of insurance (16)

Labour disputes (1) Hiring and retaining highly trained and experienced staff (14)

Extreme weather conditions (1) Developing control quality system and equipments maintenance (9) Natural disasters (e.g., earthquakes) (6) Implementing software which allows better design, drafting, estimation, and

manufacturing (2)

Changing regulatory requirements (3) Diversification of revenue streams (3)

Accidents (e.g., blowouts, fires) (10) Involving engineering, administrative and operating staff to identify risks and develop control programs (4)

Human error (11) Installing efficient, environmentally sensitive production infrastructure (1)

Loss of certain key employees (3) Developing an operational emergency response plan (1)

Insufficient resources (5) Extensive use of new technology (5)

Supplier

Key suppliers (16) (M') Several sources of supply (8)

Not secure suppliers (4) Developing good relations with the suppliers (6)

Owning a supply network (1)

Looking for secure suppliers (5)

Natural Resources

Low quality of reserves (9) Searching for high quality natural resources (7)

Low supply (2) Developing relationships with strategic vendors to secure supplies (1)

Insufficient quantities of reserves (10) Generation of exploration prospects internally (5)

Legislation restricting exploration in some areas (1) Maintaining a highly motivated, energetic, and talented staff (4)

Focusing on geographic areas in which the geological and engineering

considerations are well understood by the company (2)

Maintaining a large inventory of drillable prospects to high grade drilling

prospects (2)

Political

Working in an international environment (13) Joint venture agreements with local partners (5)

Unexpected changes in regulatory requirements (3) Financing for foreign operations with the involvement of international banking syndicates (5)

Complex local procurement practices and requirements (1) Adopting strategies that are responsive to changing political and economic conditions (2)

Difficulties in enforcing rights in foreign courts (2) Acquiring political risk insurance (3) The laws of some foreign countries do not protect the company's

intellectual rights (1) Reviewing closely political and social conditions before investing (2)

Adverse political developments (5) Hiring employees who have experience working in the international arena (1)

Technology

Rapid technological change (12) Developing e-commerce (2)

Internet (2) Adopting and benefiting from new technologies (3)

Hiring highly qualified experienced professionals and training of personnel

(4)

Bijlage 2: Overzicht uit het onderzoek van Lajili en Zéghal

Vervolg Table: Risk Sources and Risk Management

Weather

Severe climatic conditions (7) Investing in all season businesses (3)

Unusual (unexpected) weather conditions (2) Geographic diversification (3)

Unfavourable weather conditions (3) Limiting the activities it costs too much and there is risk of incidents) (1)

Seasonality

Natural seasonal patterns (6) Sales reporting and merchandise planning using reliable information system (1)

Weather (1) Investing in four-season businesses (1)

Geographic diversification (1)

Cyclicality

Natural cyclical trend (6) Geographic diversification (3)

Industry diversification (1)

Bijlage 3: Overzicht resultaten

Categorie omschrijving waarneming/ risicobronnen/kansen Vormen van risicomanagement aantal

Financieel afname rente percentage +

5

financierings tekort -

1

financieringsoverschot +

3

Investeringscommissie / treasury neutraal

5

kortvermogen omgezet naar lang vermogen neutraal

3

meer lange termijn financiering aangetrokken neutraal

2

meer korte termijn schulden neutraal

2

geen lange termijn vermogen aangetrokken neutraal

3

conform aflossingschema afgelost +

1

overleg met kapitaalverschaffers neutraal

6

toenemend debiteuren saldo (ivm DBC's) -

5

beleid onverzekerde patienten neutraal

5

betere monitoring debiteuren +

1

toename incasso termijn -

1

earlywarning systeem voor fluctuatie signal +

1

terugbetalen voorschotten bij zorgverzekeraar neutraal

1

weerstandsvermogen opbouwen neutraal

16

te laag weerstandsvermogen -

3

te korte doorlooptijd in berekening voorschot DBC -

2

overliquiditeit neutraal

1

liquiditeitschommelingen door DBC's -

3

verbeterder liquiditeit positie +

2

verslechterde liquiditeit positie -

3

wijzinging kapitaallasten neutraal

18

nieuwe bekostingingssystematiek -

6

mede investeerders trekken zich terug -

1

nieuw bouw (NB) terugverdienplan opstellen / risico analyse NB neutraal

3

DBC-systematiek verbeterd +

16

groei B-segment neutraal

5

uitval DBC's (verder) verminderd/stabiliseerd +

3

uitval DBC's neemt toe -

1

inhaal gerealiseerd mbt facturatie +

2

Internal auditer / dbc-team opgezet neutraal

5

Afspraken A-segment niet gehaald -

1

geen functiescheiding en volledigheid mbt DBC -

1

prijs B-segment onder druk ivm concurrentie -

1

grotere afhankelijkheid van productieomvang -

1

planning en controlcyclus neutraal

24

Bijlage 3: Overzicht resultaten

Markt marktwerking / concurrentie neutraal

24

maatstafconcurrentie -

4

marktonderzoek / monitoring / marktmanager neutraal

3

noodzakelijke schaalvergroting neutraal

2

doelmatigheidsonderzoek / kost-bat-analyse neutraal

9

efficientere bedrijfsvoering +

13

schaalvoordelen benutten +

7

uitbesteding +

5

afname patienten groei -

3

verschuivingen / nieuwe aanbieders -

3

schaalgrote zorgverzekeraars -

1

samenwerking met andere zorginstellingen +

30

samenwerking met scholen / universiteit +

24

samenwerking met patienten organisaties +

11

samenwerking met partijen in het buitenland +

7

samenwerking met zorgverzekeraars +

11

aliantie bespreking mislukt -

1

samenwerking met industrie +

4

labaratorium diensten aan anderen verlenen +

2

uitbreiding activiteiten +

9

slechte communicatie tussen versch.lokaties -

1

nieuwe medische innovaties +

6

relatiebeheerder/team +

3

nieuwe (deel)markten betreden +

10

herpositionering in de markt +

4

Milieu asbestprobleem -

1

lekken van gevaarlijke stoffen -

2

radiologische incidenten -

1

asbest beheersplan neutraal

1

milieu management systeem neutraal

10

afval scheiding neutraal

9

Energie besparende investeringen +

16

beheersing gebruik risicovolle materialen neutraal

3

schadelijke stoffen deskundige instellen neutraal

6

interne audit mbt schadelijke stoffen neutraal

1

recycling neutraal

4

renovatie energievoorziening +

4

milieu vriendelijke inkoop +

2

verkrijging van milieu vergunningen +

13

vrijgesproken voor bestuurlijke sanctie +

1

Operationeel (stroom)storingen -

3

onderhoud apparatuur neutraal

4

brand -

4

andere calamiteiten -

3

veiligheidsbeleid neutraal

8

infectiebeheersplan neutraal

7

medische aansprakelijkheid verzekerd neutraal

8

menselijke fouten -

4

trainingen +

30

feedback +

12

vergrijzing -

2

bestuurswissel neutraal

6

loopbaanontwikkeling +

13

leeftijdbewust personeelsbeleid +

4

medewerkerstevredenheidsonderzoeken neutraal

15

maat vertrekt uit maatschap -

1

benoeming kwaliteitsysteem neutraal

19

veiligheidsmanagementsysteem neutraal

19

risico inventarisatie / analyse neutraal

17

Commissie kwaliteit neutraal

9

voorbereiding kwaliteitsysteem NIAZ accreditatie +

17

kwaliteitsysteem NIAZ geaccrediteerd +

8

Audits neutraal

12

patient tevredenheidsonderzoek neutraal

21

mortaliteitsanalyse neutraal

4

riskmanager neutraal

1

deelname kwaliteitsproject Sneller Beter neutraal

7

rampenplan + oefeningen neutraal

15

crisis team /storingsdienst neutraal

7

Arbo risico inventarisatie neutraal

5

Agressie & geweld -

9

fysieke belasting -

8

blootstelling aan narcosegassen en cytostatica -

11

arbo commissie neutraal

3

cursus/ preventie +

11

verzuim beleid neutraal

5

verzuim preventie programma neutraal

8

verzuim begeleiding neutraal

9

verzuim projectgroep neutraal

1

werving & selectie neutraal

7

competentie profiel opgesteld neutraal

2

arbeidskrapte / stijgend aantal vacatures -

9

geen arbeidskrapte neutraal

4

stijging personeelskosten -

14

stijging patïentgebonden kosten -

14

stijging Energieprijzen -

5

(incidenteel) bedden tekort SEH -

1

Bijlage 3: Overzicht resultaten

Politiek internationale samenwerkingsverbanden +

4

international affairs office/commissie neutraal

2

samenwerking/overleg overheid (lokaal/landelijk) +

14

verkrijging opleidingaccreditatie status +

3

verlies opleidingaccreditatie status -

1

vergunning / aanwijzing op grond van WBMV

neutraal

21

aanvragen patenten op onderzoek +

1

Technologie stijgende complexiteit -

3

toenemende afhankelijkheid van ICT -

5

problematiesche introductie ICT -

1

e-learning +

5

ziekenhuis info systeem +

9

Electronisch Patiënten Dossier +

21

Electronisch voorschrijf systeem +

8

electronische communicatie met huisartsen +

16

Digitale beeld en documenten opslag +

15

continuïteitsbeheer / backups etc. +

6

Menselijk gedrag inzake toegangsbeveiliging -

3

Toegangsbeheer / privacy neutraal

10

NEN-norm 7510 neutraal

9

informatiebeveiligheidsbeleid neutraal

10

virussen / hackers / SPAM neutraal

3

nieuwe website (applicaties) neutraal

17

nieuwe intranet applicaties neutraal

13

trainingen/interne opleidingen voor ICT +

5

(extra) externe ICT werknemers +

5

Overheids-

veranderingen in zorgstelsel

neutraal

8

regulering

veranderingen onderwijswetgeving

neutraal

9

meer vrijheid mbt huisvestinginvestering

+

1

overige wetsveranderingen

neutraal

4

voldoet aan regelgeving

neutraal

3

voldoet niet aan regelgeving

-

3

audit team checkt spec. voldoen regelgeving neutraal

2

overheids budget kortingen

-

23

subsidie afgeschaft

-

1

Bijlage 4: Enkele fragmenten van risicorapportages van ziekenhuizen

Operationeel: nieuwbouw

Het Erasmus MC realiseert de komende tien jaar op de huidige locatie in Rotterdam haar nieuwbouw. Aan de uitvoering van dergelijke omvangrijke bouwprojecten kleven specifieke risico’s, die verband houden met de tijdshorizon, alsook met juridische, organisatorische en financiële factoren. Enkele van deze factoren zijn:

•

vertragingen van diverse oorzaken die inherent lijken te zijn aan de uitvoering van grote bouwprojecten met diverse oorzaken;

•

onzekerheden omtrent prijs/kostenontwikkeling van bouwen, gegeven een weinig flexibel bouwbudget;

•

wijzigende wet- en regelgeving onder meer inzake kapitaallasten.

Een adequate beheersing van de nieuwbouwkosten en doorlooptijd van het bouwtraject is noodzakelijk. De directie Huisvesting heeft in 2005 en 2006 een risicoanalyse uitgevoerd en herhaalt deze jaarlijks om de veranderende

omstandigheden

te

monitoren en bijsturing te waarborgen. Deze risicoanalyse en de consequenties zijn besproken met de Raad van Toezicht.

(Erasmus MC)

(MC Rijnmond-Zuid)

(MC Rijnmond-Zuid)

“In 2005 is een begin gemaakt met het op systematische wijze in kaart brengen van bedrijfsmatige en overige risico’s. Dit is bedoeld om risico’s in de meest brede zin vooraf te onderkennen en daar waar nodig op voorhand maatregelen te kunnen treffen. Net als vele collegaziekenhuisorganisaties wordt het OLVG in toenemende mate met

financieringsrisico’s geconfronteerd. De verwachting is dat deze risico’s de komende jaren blijven toenemen; daarom zal een sluitend risicobeheersings- en controlesysteem worden ontwikkeld”.

(Onze Lieve Vrouwe Gasthuis)

Binnen het St. Elisabeth Ziekenhuis wordt daarom nu al gewerkt met business cases

en/of terugverdienplannen bij het nemen van belangrijke investeringsbeslissingen.

(St. Elisabeth Ziekenhuis)

Sinds enige jaren kent het St. Elisabeth Ziekenhuis een financiële Auditcommissie. Deze

heeft als taak de bevindingen naar aanleiding van de (interne) accountantscontrole te

monitoren waarbij als voorbereiding op de Raad van Toezicht-vergaderingen nadere

verdiepingen kunnen worden gemaakt.

(St. Elisabeth Ziekenhuis).