Burgerzin ·en bereidheid,

en

Donderdag 22 februari' 1962 - No. 671

ATI

Vrolijk VVD-cabaret

(Zie pag. 3).

en ter plaatse!

Burgerzin ·en bereidheid,

mede-verantwoordelijkheid te dragen

De term "welgeslaagde bijeen- komst" lijkt een dooddoe- ner. Maar wie de Studieconferentie der Verenigin·g van Staten- en Raadsleden van de VVD op Woud- schoten heeft bijgewoond, weet dat die kenschetsing in dit geval zeker geen dooddoener, maar een volko- men verdiende is.

Zij was geslaagd in alle opzich- ten: door de grote opkomst, door de keuze van inleiders en onder- werpen, door de intense belangstel- ling der aanwezigen, welke ook uit de discussie bleek en door de als

·altijd opgewekte en bezielende lei- .ding, welke voorzitter Dettmeijer . aan dergelijke bijeenkomsten weet

te geven.

Wanneer de faam der Studiecon- ferenties der Vereniging van Staten- en Raadsleden nog iets meer door- werkt zien wij het ogenblik komen, dát de grote zaal van Woudschoten te klein wordt voor een conferentie als deze.

Thans kon door het laten aanruk- ken van nog wat meer stoelen, alle aanwezigen nog juist in de grote zaal een plaats worden geboden.

* * *

T

drs. J. F. Roeien van Zwolle en mr. W. J. Geertsema van Was- senaar, zomede het Leidse raadslid mr. F. Portheine, bespraken de ge- meentelijke politiek en de plaats van de gemeente in ons staatsbestel.

Prof. mr. D. Simons, te 's-Graven- hage, buitengewoon hoogleraar in het Nederlands staats- en admi- nistratief recht aan de Ned. Econo- mische Hogeschool te Rotterdam, belichtte de plaats van de provincie in ons huidige staatsbestel.

Van deze vier inleiders hield, als wij het wel hebben, burgemeester Roeien zijn maiden-spech in lan- delijk liberale kring en het moet ons van het hart, dat hij dit voor- treffelijk deed.

De heldere en boeiende wijze, waarop hij een ogenschijnlijk nogal

"droog" onderwerp als dat van

Parlementaire enqMêie in de

zaak-Van der Putten Maandagavond j.l. heeft on~

ze fractievoorzitter in de Twee~

de Kamer, prof. mr. P. ]. Oud, in een rede voor de afdeling Hilversum medegedeeld, voor~

stander te zijn van een parle~

111entaire. enquête in de zaak~

Van der Putten.

De heer Oud zal trachten het uoorstel daartoe te laten uit~

gaan van het Seniorenconvent uan de Kamer.

Verheugende sfeer in Woudschoten

"gemeente en industrialisatie" wist te behandelen, had terecht de al- gemene bewondering.

Zwolle mag met zulk een burger- vader worden gelukgewenst en wij zijn ervan overtuigd, dat in de toe- komst zijn geluid wel meer in onze kring zal worden gehoord.

* * *

Dat een inleiding van prof. Si- mons voor de toehoorders een intellectueel genot betekent, wisten wij reeds van vorige gele- genheden. Diens spitse en geestige betoog was precies wat van deze inleider werd verwacht.

Mr. Geertsema is als Kamerlid een sprek.er die overal in het bnd

"in trek" is en wiens eigen visie veelal een verrassend licht op moei- lijke en nog in ontwikkeling zijnde problemen weet te werpen.

Zijn betoog omtrent de interne verschuivingen binnen het complex van verhoudingen, dat de gemeen- telijke autonomie vormt, waardoor van een gemeentelijke autonomie- oude-stijl en van een gemeentelijke- autonomie-nieuwe-stijl kan worden

De dwk bezochte vergadering te W oudschoten. <Zie ook het verslag op pag. 4).

gesproken, was daarvan een voor- beeld.

En die gemeentelijke autonomie- nieuwe-stijl is zeker niet minder ge- wichtig dan de oude!

Mr. Portheïne is het type van het veelzijdige en reeds ervaren libera- le gemeenteraadslid. En ook blij- kens zijn evenwichtige, recht op het doel afgaande antwoorden op de hem door collega-raadsleden uit andere gemeenten en door "aan- komende" raadsleden gevraagde ad- viezen bevestigen, dat hij een man is met een gezond oordeel; een ver- tegenwoordiger die zich ervan be- wust is, dat besturen of mede-bestu- ren altijd betekent: afwegen van de vele belangen, die men als goed raads- of statenlid, als wethouder of gedeputeerde heeft te behartigen.

Er wordt - helaas niet altijd ten onrechte - nogal eens geklaagd over een gebrek bij zovelen, van wie men anders mocht verwachten, aan "public spirit".

Onze vertegenwoordigers in de plaatselijke vertegenwoordigende organen en de plaatselijke besturen - manlijke zowel als vrouwelijke - tonen deze burgerzin, deze bereid- heid" tot het dragen van mede-ver- antwoordelijkheid voor het alge- meen welzijn, te bezitten.

Zij verdienen het vertrouwen van de kiezers en kiezeressen. cht. h·n of haar ook dit maal in ruime mate moge toevallen.

A.W. A.

r---r

van 19.30-19.40 uur, naar

.,DE STEM VAN DE V.VJ)."

Spreekster: mevrouw G. V. van Someren-Downer, lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal.

! !

~"""~""~""' ... ~~~~ ... ~

VRIJHEID EN DEMOCRATIE 22 FEBRUARI 1962- FAGINA 2

Min. Beerman krijgt de sporen

V.V.D.

Koninginnegrecht 61 's-Grave nhage Telefoon ( 070) 60 48 03

(3 liinen)

plus een _duw 1n

de

De stemming in de senaat jegens mi- nister Beerman bij de behandeling van de begroting van justitie mag niet uitgesproken onvriendelijk genoemd wor- ,.

den, maar dat neemt niet weg, dat de bewindsman toch nogal wat kritiek te verduren kreeg. Neen, het was deze keer nu eens niet de kwestie van de spijt-op- tanten, die de senatoren in heftige bewo- genheid tegen het ministeriële beleid deed steigeren.

Weliswaar was er nog kritiek op dit punt, maar deze werd toch in een zo mil- de vorm gegoten, dat de minister dit deel van het debat als een verademing be- schouwd moet hebben na de turbulenties, die dit vraagstuk jarenlang in de parle- mentaire sfeer teweeg heeft gebracht.

Een belangrijk deel van de kritiek richtte zich deze keer op de geringe acti- viteit die de minister op wetgevend ter- rein · ontplooit. Daarover waren de woordvoerders van nagenoeg alle fracties het eens. De socialistische mej. mr. Zee- Jenberg wilde de minister de sporen ge- ven. Bij een raspaardje - als zodanig . beschouwde ze de minister - wil zoiets wel eens. helpen. De minister bleef in de hippische stijl door te beloven na het debat spoorslags aan het werk te gaan.

Was de kritiek op het geringe wetge- vend elan van de minister alleen van oppositionele zijde gekomen, dan had de minister de verwijten misschien min of meer langs zijn koude kleren kunnen la- ten afzakken, maar het nare voor hem was, dat er in dit opzicht vrijwel een communis opinio in de Kamer bestaat.

Dat moet voor de minister een teken aan de wand zijn, een teken, dat niet wordt weggewist door de mededeling van 's mi- nisters politieke vriend dr. Van Bruggen (CHU), dat minister Beerman een geluk- kige hand van wetgeving heeft.

Hoe die gelukkige hand zich heeft ge- demonstreerd, kregen we niet te horen.

11-lr. baron De Vos van Steenwijk vond het nodig de minister een duwtje in de rug te geeven.

Ook de KVP'er mr. Witteman geloofde, dat i~'n zetje de minister goed zou doen.

De beide laatsten hadden hierbij vooral het oog op het echtscheidingsvraagstuk, dat beter geregeld moet worden. Maar de be\vindsman staat nu niet bepaald te trappelen van ongeduld om zijn wetge- vend ven1uft te scherpen aan deze opga- ve. die - het zij toegegeven - in ons le- vensbeschouwelijk sterk verdeelde land vele haken en ogen heeft.

MINISTER BEERMAN houdt de boot a.f ..

dingsgrond in te voeren: ernstige ont- wrichting, zij het dat daarbij een wacht- periode van twee jaar zou moeten gelden.

De bedoeling van de anti-revolutionair was op die manier de grote leugen terug te dringen. Want van dit procestrucje, dat echtscheiding bij onderling goedvin- den mogelijk maakt (de ene partner be- schuldigt de ander van overspel en de beschuldigde, al is hiï onschuldig, ver- schijnt niet om zich te verdedigen), willen de meesten wel af. Overigens geloofde de liberale woordvoerder dat de grote leu- gen in de praktijk niet zo'n grote Jeu- gen is.

De Teldersstichting heeft destijels voor- gesteld de rechter te verplichten het be- wijs van het overspel op te leggen. Som- migen zien in zo'n voorschrift het ge- vaar dat men het overspel in scène gaat zetten om het bewijs te kunnen leveren.

Genoemde stichting wil de echtscheiding met onderling goedvinden onmogelijk maken, met toevoeging echter van een nieuwe echtscheidingsgrond: ernstige ontwrichting. Baron de Vos van Steen- wijk hield er in dit opzicht iets andere opvattingen op na, getuige zijn pleidooi voor deze drie nieuwe echtscheidings- gronclen: onderling goedvinden, krank- zinnigheid en ernstige ontwrichting.

Aan de grote leugen willen velen, zo- als gezegd, wel een eind maken, maar niettemin ziet menigeen de noodzaak in om toch in de een of andere vorm de mogelijkheid te ·-behouden tot een echt- scheiding bij onderling goedvinden. In de tegenwoordige wetgeving bestaat daar- voor trouwens al een aanknopingspunt:

de echtelieden kunnen scheiding van ta- fel en bed aanvragen en als die vijf jaar heeft geduurd, kan men scheiding ver- langen.

De destijds door minister Samkalden

rug

ingestelde gespreksgroep-Briët wil deze laatste mogelijkheid behouden, zij het dat zij voorstelt de genoemde termijn tot twee jaar terug te brengen. Na die ter- mijn zou de rechter ook tegen de wil van een der partijen de echtscheiding kunnen uitspreken. Thans moeten beide partijen de ontbinding verlangen.

* _* *

Allerwege wordt erkend, dat zowel de Teldersstichting als de gespreks- groep-Briët degelijke rapporten hebben geleverd, waarmee de minister zijn voor-

d~el kan doen als· hij de knoop van het echtscheidingsvraagstuk gaat doorhak- ken.

Reeds vorig jaar hebben de senatoren de minister voorgehouden, dat er genoeg gestudeerd is en dat hij nu met daden moet komen. Maar zowel toen als nu houdt de minister de boot af. Daardoor begint het er naar uit te zien dat minis- ter Beerman, wiens bewindsperiade vol- gend jaar afloopt, het probleem aan zijn opvolger zal delegeren.

Met het spijtoptantenbeleid ligt dat ge- lukkig anders, getuige 's ministers mede- deling, dat hij alles op alles zal zetten om in augustus het laatste dossier afgehan- deld te hebben. Ook nu klonk in het de- bat herhaaldelijk de roep, dat het toela- tingsbeleid nog meer versneld moet wor- den, maar van de vroegere emotionaliteit was niet veel meer te bespeuren.

Dat is te danken aan het feit, dat het beleid ten aanzien van de spijtoptanten stukken is verbeterd, wat ook wel blijkt uit het aantal van 3500 visa, dat vorig jaar is verleend. Zelfs de socialist mr. · _Cammelbeeck moest toegeven, dat mr.

Beerman meer voor de spijtoptanten heeft gedaan dan zijn socialistische voor- ganger Samkalden. Natuurlijk wist hij haarfijn uit te leggen hoe dat verschil is te verklaren. Het verschil blijft er niet- temin. En dat is een stekeltje in het socialistische oppositievlees.

Giro 67880

In memoriam Alb. van Staalduinen

Zaterdag 10 februari ontvingen wij het ontstellende bericht van het overlijden van de heer Alb. van Staalduinen voor- zitter van de afd. 's Gravenzande van de V.V.D. Nadat hij enkele maanden ziek was komt dit einde van een zeer actief leven nog onverwachts. Als voorzitter van de plaatselijke afdeling van de V.V.D wist hij steeds voortreffelijk leiding te geven. De heer van Staalduinen was be- stuurslid van de Centrale Dordrecht. On- der Centrale Delft en De kring West- landse afdelingen. Deze functies verg- den veel energie en tijd. Zijn scherp oordeel in politike kwesties getuigde steeds van een helder inzicht. Zijn trouw aan de beginselen van de V.V.D. was steeds een voorbeeld voor alle leden.

Voor de afdeling 's-Gravenzande is zijn heen gaan een groot verlies; zomede voor zijn vrouw dochter en verdere familie.

Wij spreken hierbij onze innige deelne- ming uit. Nog dikwijls zullen wij aan hem terugdenken en trachten in zijn voetsporen voort te gaan.

Dat hij ruste in vrede.

Namens het bestuur van de Afd.

's-Gravenzande. L. Kemeling, secr.

Openbare vergadering Steenbergen·

Op maandag 26 februari a.s. belegt de afd. Steenbergen en omstreken een open- bare vergadering in hotel P. Vroon, Kaaistraat te Steenbergen. Aanvang 20.- uur. Mevr. mr. J. M. Stoffels-van Haaf- ten, lid der Tweede-Kamer der Staten- Generaal zal een politieke beschouwing houden onder de titel .,De Balans na drie jaren."

Jaarvergadering Vereniging van Staten- en Raadsleden

Op zaterdag 17 februari j.I., heeft in .. Wouclschoten" te Zeist de zeer druk be- zochte jaarvergadering plaats gehad van de Vereniging van Staten- en Raadsleden van onze Partij, onder voorzitterschap van de heer D. W. Dettmeijer.

De jaarstukken van de secretaresse, mejuffrouw mr. M. M. F. van Everdin- o·en werden o·oedgekeurcl

" Bh acclam;tie werd m~ze Partij-voor- zitter, prof. m. P. J. Oud, benoemd tot ere-voorzitter van de Vereniging van Sta- ten- en Raadsleden. De !{ascommissie voor het jaar 1961 stelde bij monde van ir. P. Maas Geesteranus te Bilthoven voot·, de penningmeesteresse, mejuf- frouw mr. M. M. F. van Everclingen, eer- vol te déchargeren,. waartoe .de vergade- ring onder applaus besloot.

Tot leden van de kascommissie voor het jaar 1962 werden benoemd mevrouw

A. M. Schade van Westrum-van 't Oe-

ver te 's-Gravenhage, drs. B. C van Randwijk te Zeist en drs. M. C. Tictema te Voorschoten. De aftredende bestuurs- leden, jhr. mr. W. H. D. Quarles van Uf- ford te Breukelen, mr. H. S. Sieben; te Haren (Gr.) en de heer M. Visset· te Arn- hen1, werden herkozen en in de plaats van de heer E. Noorman te Bergen op Zoom, die zich tot zijn spijt njet herkies- baar kon stellen werd benoemd mev1·ouw H. J. Schlempe1·-van Gijn te Vught.

Het voorstel van het bestuur tot con- tributie-verhoging met ingang van 1 ja- nuari 1963 wet·d zonder hoofdelijke stem- ming aangenomen. Vervolgens werd uit- voerig gediscussieerd over enige voor- stellen tot wijziging van het gemeente- program.

Na een opgewekte t·ondvraag sloot de voorzitter onder dank voor de grote be- langstelling de vergadedng.

Een oplossing ^{voor de} kwestie Nieuw-Guinea

BARON DE VOS VAN STEENWIJK . . . duwtje . . •

In, maar vooral ook buiten het parle- ment. wordt er ijverig op deze zaak gestudeerd. Er is een rapport van de ge- sprekSgroep-Briët, van de liberale prof.

Teldersstichting en van de gezinsraad, z~i het dat dit laatste rapport nog niet is gepubliceerd. Dat minister Beerman er onderhand over gaat denken de knoop door te hakken, zou niet zo heel voor- barig zijn. Deze wil echter de gedachten- wisseling nog wat verder laten kristalli- seren.

Bovendien zou hij eerst wel eens wil- len horen in welke richting de gedachten gaan van de verscheidene groepen in de Staten-Generaal Dat moet natuurlijk op een compromis uitdraaien. Geen enkele groep kan zijn_ eigen inzichten puur en onverdund doordrukken. Daarom had mej. ZeeJenberg zoveel waardering voor de bijdrage, die de anti-revolutionair dr.

Meulink onlangs in de Tweede Kamers heeft geleverd aan de oplossing van dit probleem.

In zijn zeer uitvoerige beschouwing had bij er voor gepleit, een nieuwe echtschei-

Mr. A. Blom, te Rotterdam, stelt de vraag, waarom de Nederlandse regering niet in de vergadering der Verenigde N atie3 verklaart, dat het Nederlandse bestuur op 31 december a.s. Nieuw-Guinea verlaat, ongeacht de vraag, wie het bewind overneemt.

Indien wij dit verklaren.. is het, zo betoogt de geachte inzender, uit- gesloten,· dat wij verder van ,neo- kolonialisme" verdacht worden. Na- tuurlijk zal Indonesië beweren, dat wij deze toezegging niet zullen na- komen, maar Indonesië zal geen steun krijgen om Nieuw-Guinea ge- wapenderhand te veroveren, als deze Nederlandse toezegging ter tafel ligt.

Onze beloften aan de Papoea's komen wij dan zo getrouw mogelijk na, daar niemand kan vergen, dat wij de zelfstandigheid van de Pa- poeàstaat garanderen, nu het duide- lijk is, dat ook niemand ons helpt, ook de Verenigd~ Na ties niet.

De Papoea's laten wij dan niet in de steek, daar zij, die zich Neder- land3 voelen, naar Nederland kun- nen uitwijken; wie op Nieuw-Guinea wil blijven, doch geen Indonesische

overheersing wenst, kan tijdig naar Australisch Nieuw-Guinea verhui- zen. Wanneer de Papoea's willen proberen zich tegen vreemde over- heersing te verdedigen, kunnen zij dat óók nog proberen.

Wanneer de organisatie der Ver- enigde Naties het bewind wil over- nemen, moet zijzelf maar met Indo- nesië tot een akkoord komen. V ast staat slechts, dat het Nederlandse Gouvernement dit jaar verdwijnt.

Het ogenblik tot dit besluit lijkt hem gunstig, nu wij de gehele we- reld hebben getoond, dat wij van on3 af kunnen bijten en Soekarno zojuist verklaard heeft, geen overhaaste ac- tie te zullen voeren.

Redactionele a.a.ntekening:

( A.lV.A.) De oplossing van de kwestie Nieuw-Guinea, door mr.

Blom vragenderwijs aan de hand ge- daan, zou o.i. voorbijgaan aan onze toezegging van het zelfbeschikkings- recht der Papoea's.

Een toezegging, die door sommi- gen wel "lichtvaardig" wordt ge- noemd, maar die volkomen !Joort- vloeit uit hetgeen wij als lid uan de

V èrenigde Na ties op ons hebben ge- nomen als verantwoordelijkheid be-, zittende mogendheid tegenover een

"niet zelfbesturend gebied".

Wij zijn het zeker niet eens met al- les wat de oud-gouverneur uan N ed- Nieuw-Guinea, prof. dr. r ^{V. Baal.}

onlangs heeft betoogd. Wij kunnen echter wel diens opmerking onder- schrijven, dat wij in Nieuw-Guinea een verantwoordelijkheid dragen en dat wij die met waardigheid zullen moèten dragen. Ook zijn vrees, dat bij overhaasting wel eens een twee- de Kongo" zou kunnen ontstaan, is ernstige overdenking waard.

Zou zulk een overhaast 111 de steek laten van dit gebied zonder dat er regeling is tot stand gekomen, met onze waardigheid overeen ko- men? Wij zijn sterk geneigd, deze vraag ontkennend te beantwoorden.

Wij hopen nog altijd, dat het tot een werkelijk overleg met Indonesië in het bijzijn van een VN ~vertegen­

woordiger zal komen en dat zulk een overleg tot een voor de bevolking minder alarmerend resultaat zal lei- den dan zulk een uitzichtloos aban- donneren.

VRLIH.EID EN DEMOCRATIE

22 FEBRUARI 1962 -PAGINA."

steeds meer oude mensen, de z.g.

AO-wezen.' Die moeten in de verkie- zingsstrijd bewerkt worden. De jon- geren, die komen vanzelf. Zij wor- den ook wel oud en dan rijpt bij hen het inzicht.

Phyllis Lane, de Engelse echtge- note van Frans Muriloff, vond de Nederlandse politiek veel te inge- wikkeld. In Engeland zijn maar drie partijen. En iedereen is het er over eens, dat dit nog één teveel is. De partij, die in Engeland wint, re- geert. Doet de regering het niet goe::l dan wordt zij aan de kant gezet.

Nooit ruzie over de vraag wiens schuld het is. Maar in Nederland raakt men daarover nooit uitge- praat. Allicht niet: in een ommelet kan men ook niet het slechte ei aan-, wijzen! Op dit thema bracht zij, heel charmant, een vrolijk liedje.

,. ... WELBESCHOUWD ... " v.l.n.r.: Kat ja Berndsen, Wim Bosch, Phyllis Lane en Rijk de Gooyer.

Wim Bosch begeleidde haar en ook Katja Berndsen, op de piano.

En hij bracht met zijn accordeon een potpourri van bekende Neder- landse liedjes. Met politiek had zijn aandeel in de voorstelling niets te maken, maar hij kreeg de .zaal minstens even genoegelijk mee als de andere cabaretiers. Ook Katja Berndsen zocht het niet te veel in de politiek: zij bleek een grote hekel aan mannen te hebben. Zij haatte ze allemaal. Maar dat vond Rijk de Gooyer niet goed. Hij haalde haar over om niet te zingen: ik haat alle mannen, maar: ik haat alle partijen behalve de VVD.

Vrolijk VVD-cabaret 1n

verkiezingsstrijd

Voordat het cabaret begon hield prof. mi". P. J., Oud een korte rede, die werd opgenomen voor de televi- sie-uitzending ván de VVD op 20 februari. Hij schetste daarin op heldere wijze de positie van de VVD in het tegenwoordige politieke leven zonder overigens in te gaan op ac- tuele vraagstukken. Vóór hem had de heer J. C. Cm·ver een propagan- distisch woord gesproken, waarin hij de betekenis van verkiezingen in·

het algemeen belichtte.

Geslaagde première ·te Zwijndrecht

Met een vrolijk cabaret is de VVD vorige week donderdag in Zwijn- drecht de verkiezingsstrijd begon- nen. ,.Schuif een zetel bij!" luidt de aardig bedachte titel. De voorzitter van onze partij, prof. mr. P. J. Oud was met een aantal hoofdbestuurs-

led~n en ons Tweede-Kamerlid de

Rijk de Gooyer - Phyllis Lone Kotja Berndsen - Wim Bosch

Presentatie en regie:

28 febrl.ijari 5 maart 1 maart 8 maart 12 maart 13 maart 14 maart 16 maart .17 maart 19 maart

30 maart

u

• Zuidhorn

• :Zwolle

• Haarlem

• Enschede

• Amsterdam

• Leerdam

• Meppel

• Hilversum

• Zuidlaren

• Heerenveen

• Leiden

• Zeist

heer J. C. Corver, naar het moder- ne jeugdhuis De Vonkenberg in Zwijndrecht gekomen om met vele andere belangstellenden de premiè- re van het politieke VVD-cabaret bij te wonen.

Het is een zeer geslaagde avond geworden, dank zij de toegewijde medewerking van Rijk de Gooyer, Katja Berndsen, Phyllis Lane en Wim Bosch, die onder regie van Frans Muriloff een vlotte· voorstel- ling verzorgden.

Rijk de Gooyer had vaak de la- chers op zijn hand met zijn korte conferences, waarTnee hij de ande- ren telkens aankondigde. De neus van prof. De Quay moest het ont- gelden. Rijk de Gooyer begrijpt niets van politiek, zo vertelde hij.

"Je moet er een fijne neus voor hebben of, nou ja, een grote neus schijnt ook goed te wezen".

Schuif een zetel bij! Voor de VVD

Wie gaat daar naar Wert€nl

natuurlijk. "Niet één zetel. Neen, wij rekenen op een stuk of zes, ze- ven. Meer niet, want dan moeten wij ineens veel te veel ministers le- veren".

Andere partijen gaan volgens bij- zonder verouderde principes te werk onder de leus: wie de jeugd heeft, heeft de toekomst. Dat is he- lemaal niet waar, legde Rijk de Gooyer uit. Immers, er komen

De afdeling Zwijndrecht van de VVD kan terugzien op een geslaag- de verkiezingsavond, die - en dat is een sympathieke geste - werd bijgewoond door de AR-burgemees- ter, de heer C. Slobbe.

Ten bate van ons Verkie:z:ingsfonds ontvingen wij van de afdeling Loos~

drecht der Partij een bedrag van f 25.-.

Voorts werden op on:z:e gimrekening door leden en geestverwanten voor ditxelfde doel de volgende bijdragen overgeschreven: J. S. te Groningen, f 1 0.-; Ir. J. S. K. te Bilthoven, f 1 00.-; E. S. K. te 's-Gravenhage f 250.-; C. M. V. te 's-Gravenhage, f 25.-; Ir. H. V. te 's-Gravenhage f 1 0.-; C. J. G. te Soestdijk, f 1 0.-; Mevr. K. de G.-v. d. H. te Bussum, f 500.-. Voor al deze bijdragen onxe hartelijke dank!

De Koe-bel gif'is in actk.

Phyllis Lane en Katja Berndsen

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Staten- en ^a opWoudsch t

Belangwekkende inleidingen tfid.ens geslaagde studie-conferentie

Het gebruik wil dat een verslaggever aan het einde van ZIJn relaas vriendelijk, welwillend, maar plichtmatig tot de slotsom komt dat "men op een geslaagde bijeenkomst kan terugzien". Ten aanzien van de studie- conferentie van de Vereniging van Staten- en Raadsleden van de VVD, naar de traditie het afgelopen weekeinde op "Woudschoten" in Zeist ge-' houden, wil Uw verslaggever beginnen met te constateren dat het een zeer goede conferentie was. En dat is dan geen vriendelijkheid, geen wel- willendheid en ook geen plichtmatigheid.

Het is meer dan het simpel vaststellen van een feit. Deze conferen- tie was zeer geslaagd, omdat het waarlijk een studie-conferentie was.

Er zijn grote politieke redevoeringen gehouden, geen hoogdravende (en soms hoognodige, maar vaak ook overbodige) resoluties aanvaard en de wereld inge- zonden. Er zijn inleidingen gehouden met zakelijke uiteenzettingen over vier ver- schillende, zij het natuurlijk samenhan- gende onderwerpen, die alle twee din- gen gemeen hadden: gedegenheid en principiële benadering. Er zijn misvat- tingen en vooroordelen door weggenomen De vele bezoekers zijn beter· toegerust voor hun (toekomstige) taak naar huis gegaan, toegerust met feiten, niet met kreten, zoals in de politiek maar al te vaak het geval is. En ten slotte, er was de onderlinge uitwisseling van ervarin- gen en denkbeelden, indde discussies, aan tafel, in de fraaie bossen en niet te ver- geten in "Oud-Londen".

Mr. F. Portheine, raadslid in Leiden, opende de rij van sprekers. Hij legde in zijn rede over "de politiek in de gemeen- teraad" er de nadruk op dat een raads- lid een vertegenwoordiger is van· de ge- hele burgerij en niet van een bepaalde groep. Liberalen rekenen het terecht tot hun taak te waken voor de positie van de zelfstandigen, maar dat doen zij op grond ·van hun wetenschap en hun beginsel, niet als vertegenwoordigers van die groep. In liberale kring dreigt ook het gevaar van maatschappelijke bij- ziendheid. Daarom beval de heer Portheï- ne aan dat ook raadsleden éénmaal per week per fiets, tram of trein (tweede klasse) naar hun werk gaan. Een advies, waaraan burgemeester Roeien van Zwol- le later nog toevoegde dat lopen boven- dien een gezonde bezigheid is. Prof. Si- mans wees er op dat de autoriteiten in dit opzicht vroeger wat eenvoudiger de- den en dat ging naar zijn ervaring heel goed, toen mr. Portheïne constateerde dat de politiek niet bij ieder in 'n goede rcult.

staat. In de door hem geraadpleegde ci- tatenboeken vond hij uitsluitend negatie- ve citaten met betrekking tot de politiek.

Juist daarom hield hij zijn gehoor een (positief) woord voor van .John Murly:

"Zij die een scheiding maken tussen po- litiek en moraal zullen nooit van beide iets begrijpen". Politiek bedrijven is, zo meende spreker, staan voor het alge- meen belang op grond van ons beginsel.

Het liberale beginsel is een zaak van le- vensbeschouwing, dat wil zeggen van moraal. Dat het grote publiek dit anibe- wust ook zo voelt is gebleken uit een on- derzoek door het Nipo, dat uitwees dat men ook voor de raad op richtingen stemt en weinig op personen.

Deze principiële aanwijzingen van de heer Portheïne sloten aan bij het ern- stige openingswoord van voorzitter D. W.

Dettmeijer, die overigens ook nu de hu- mor niet meed. De heer Dettmeijer wees er op dat de democratie niet zo verankerd is, als wij wel eens menen. Men heeft niet altijd voldoende vat op de sentimen- ten van de kiezer: Frankrijk met zijn OAS is er het trieste bewijs van. Steeds moet de vrijheid en de democratie wor- den verdedigd.

Over de democratie in de praktijk maakte de heer Dettmeijer twee opmer- kingen. In de eerste plaats meende hij dat ~e minister wel kan zeggen, dat het pubhek op 13 mei de uitslagen van de verkiezingen via de radio en de tv kan volgen, maar dat is onvoldoende.

Juist bij raadsverkiezingen gaat het er om· vergelijkingen te kunnen maken t~ssen ~e verschillende stembureaus, enz.

y1a radw en t.v. is dat onmogelijk. Het

;s dan ook te hopen dat het volgend Jaar een noodwet uitkomst brengt en daar is een precedent voor, recentelijk is de datum al eens verschoven voor een biddag voor het gewas en dat is met alle respect nog iets anders dan een Hemel- vaartsdag.

In de tweede plaats wees de heer Dett- meijer er op, dat in sommige gemeenten, waarook bouwondernemingen grond op- kopen, teveel grond in één hand komt.

De grondpolitiek zal in het middelpunt der- gemeentelijke belangstelling moeten komen te staan, aldus de Haagse wet- houder. In 1980 zullen er achttien mil- joen Nederlanders zijn. De -consequenties zijn duidelijk.

Gemeente en industria!isa·tie

De burgemeester van Zwolle, of in dit verband misschien beter de oud-burge- meester van Delfzijl, drs. J. A. F. Roe- Ien, vergastte zijn gehoor na de voor- treffelijke maaltijd uit Woudschotens keu- ken zaterda.gavond op een heldere ver- handeling over "gemeente en industria- lisatie". Ook hier een pragmatische be- nadering met een principiële ondergrond.

De heer Roeien, die zijn opvolger in Delfzijl, mr. Goldberg, onder de toehoor- ders had, was van oordeel dat niet iede- re gemeente moet streven naar industri- alisatie. Ook voor de plattelandsgemeen- te zonder industrie zal er in ons land een plaats blijven. Voor industrialisatie is een "klimaat" nodig en dat is geen zaak van voorzieningen alleen.

De maatschappelijke structuur moet geschikt zijn, ll·-t wil zeggen, de bevol- ldng moet er rijp voor zijn, Een indu- strieel klimaat is naar het oordeel van burgemeester Roeien pas dan aanwezig, wa1meer de industrie tot verdere groei komt, zodat er een zekere continuïteit in ontwikkeling is. In de praktijk is ver- der gebleken dat er b~j de industrieën, de buitenlandse ook. een voorkeur be- staat voor grotere geme.enten. Het heeft daarom geen zin veel geld te steken in kleine gemeenten om zo een tegenwicht te hebben tegen de trekkracht van het westen.

Zondagochtend belichtte prof. m~. D.

Simons in een geestige toespraak de plaats van de provincie in ons huï'ctig staatsbestel". De nieuwe provinciewet die de handtekening drqagt van onz~

geestverwant minister Toxopeus, de heer Dettmeyer had daar al met! trots op ge- wezen, (de oude provinciale wet is van Th~rbecke), heeft de ontwikkeling gele- gahseerd. Het provinciaal bestuur is, zo zette prof. Simons uiteen, een tussenbe- stuur, tussen Rijk en gemeente en als zodanig heeft het een bijzondere en een waardevolle taak. De situatie is uniek het buitenland kent onze provincial~

structuur niet. En dat is ook te zien. In fiet buitenland treft men vaak buiten de steden armoede op het platteland aan.

Hier niet. Dat is naar het oordeel van prof. Simons te danken aan twee dingen:

aan het feit dat te onzent de burgemees- ter, een benoemde, geen gekozen figuur is, die zijn carrière moet maken, en aan het bestaan van een provincie met een eigen bestuur en een eigen taak.

De taken en bemoeienissen zijn in het jongste verleden uitgedijd.

Daarin schuilt ook een gevaar. Het provinciale bestuur is gehouden toezicht uit te oefenen op- de gemeenten.

Door de eigen taak kan de objectivi- teit wel eens vertroebeld worde:O. Na- tuurlijk wilde prof. Simons daarom niet de klok terugdraaien, maar wel wijzen op de grotere verantwoordelijkheid van G.S.

Prof. Simons merkte op dat de taak van gedeputeerden enorm is toegenomen, de heren zijn nu de gehele week bezig.

Niettemin ware het misschien beter zo zei hij, dat ze wat meer door andere functies in beslag werden genomen. Dan hadden ze minder gelegenheid op de stoel van de gemeentebesturen te gaan zitten.

sleden

• •

IJ

Het toezicht van G.S. op de gemeenten deed nogal wat stof opwaaien, toen de laatste inleider, burgemeester mr. W. J.

Geertsema van Wassenaar, de "plaats van de gemeente in ons huidig staatsbe- stel" besprak en daarbij bepleitte dat -voor grote gemeenten dat toezicht dras-

tisch zou worden beperkt: ten aanzien van een met gewone middelen sluitende begroting b.v. Wat is dan een grote ge- meente, vroeg men, en waarom alleen de grote? De heer Geertsema hield zich aan het principe, gaf dus geen kriter.ium, maar Wassenaar leek hem - zo kregen wij de indruk ·_ te klein.

Gemeentelijke autonomie

De heer Geertsema" ging diep in op de befaamde gemeentelijke autonomie, waarover zijns inziens ten onrechte v.aak ach en wee wordt geroepen. Zeker, er zijn zaken waarin de gemeente niet meer kan beslissen. Maar dat zijn dan zaken, waarin het in groter verband ook onmo- gelijk is: niemand zal toch kunnen ver- dedigen dat de gemeenten het ·;algemeen investeringsbeleid, dat gericht is op de conjuncturele golfbeweging, doorkruist.

Aan de andere kant, en dat wordt vaak vergeten, heeft de gemeente er taken bij gekregen: ten aanzien van de recreatie, om een voorbeeld te noemen. Hierdoor mag men spreken van een autonomie nieuwe stijl, die ook geen onverander- lijke grootheid is.

Wassenaars burgervader bereed met graagte even zijn stokpaardje; in een aan- tal opzichten is de gemeente zelf de oor- zaak van beperking van de autonomie.

De bestuurskracht is onvoldoende en sa- menwerking ontbreekt. Om deze impasse te doorbreken zal men in een aantal ge- vallen een impopulair middel moeten toepassen: samenvoeging of annexatie.

Algemene normen zijn niet te geven, kun- nen de problemen niet op andere wijze worden opgelost, dan zal het moeten, al- dus de heer Geertsema, die als Kamer- lid met deze (beslist niet botte) bijl moet hakken.

In de wijkraden zag-<' ·'r Geertsen1a niet veel als oplossing de noodzaak tot binnengemeenteli,jk_ "centralisatie.

Zuilen was hem hier een baken in zee.

Ook van uitbreiding van de gemeentera- den moet men niet veei verwachten. Wel van zgn. functionale raden, met niet alleen adviserende, maar ook bestuTende be- voegdheid. Hierin kunnen deskundigen, niet raadsleden zitting hebben en is een oplossing mogelijk voor het "forensen- probleem". Niet-raadsleden als wethou- ders wees de heer Geertsema eveneens af, het politieke element zou verdwijnen, het zouden "super-ambtenaren worden.

Uiteraard l<!at helaas de omvang van ons weekblad niet toe alle praktische op- merkingen, adviezen enz. van de vier in- leiders en van de "vroede" dames en he- ren weer te geven. Dat werd tijdens de conferentie al als een gemis gevoeld. Ge- vraagd werd. in het vervolg de inleidin- gen op de band te nemen en de band be- schikbaar te stellen of de redes in exten- so uit te geven. Een bewijs voor het wel- slagen van het weekeinde op Woudscho- ten als studie-conferentie. Eén raad, van prof. Simons, willen we U toch niet ont- houden. De heer Schuttevaer, statenlid in Utrecht, voelde zich eigenlijk in de staten wat bekocht. Er gebeurt zo weinig, was zijn ervaring van vier jaren. Dat mag zijn, zo antwoordde de hooggeleerde Si- mans, de nieuwe wet zal daar wel ver- betering in teweeg brengen, en voor het overige "als U dynamiek en verstrooiing zoekt, ga eens naar ons politieke caba- ret".

De dames namen levendig aan de dis- cussies deel. Levendig en bekwaam. Zij verkortten hun eigen beperkte spreektijd niet door - als de heren - te vertellen dat ze met belangstelling de inleider had- den aangehoord, maar . . . ". De vrouwen gingen recht op de man af, zo compli- menteerde de voorzitter hen daarmee.

Waarna prompt een der dames de regel bewees door onder licht geloei de uit- zondering te zijn.

Bij deze enkele hoogtepunten moeten wij het laten. Wij conformeren ons graag aan het slotwoord van de heer Dettmey- er, die - hoe kon het anders - de kansen bij de verkiezingen te berde bracht. Die zijn onzeker, zo stelde hij vast, allerlei kleine oorzaken kunnen bepalend zijn, Maar gebleken is: de V.V.D. is een opeenhoping met innerlijke samenhang (mr. Geertsema had Van Dale aange- haald; die van een agglomeratie zegt: een opeenhoping zonder innerlijke samen- hang) en daarom zal het waarachtig wel gaan. Het zij zo.

DE BO.

H FEBBUABl :ti8Z - :PAGINA 4

Gebroede111 Heek N.V.

Ensc:hede

S pedolisten

lll

Manchester Gentleroy

en

Ladyroy

o.a. bijzonder geschild voor s pm·t- en tuinkleding

Röränk

&

Van den Broek N. V.

ENSCHEDE

•

HET ADRES VOOR AL UW

Kranen

en

Staalconstructies

de

Waalpalen

voor betonfundering in moeilijke werkomstandigheden

stalen palen damwanden grondonderzoek

de Waal's Industrie N.V.

Generaal Vetterstraat 58 Amsterdam

Rotterdam - Hamburg

Hoogezand Antwerpen