1. de visie op de linten volgens het geldende masterplan Ewijk

Binnen de gemeente Beuningen speelt een vraag omtrent verdichting met woningbouw aan de linten van Ewijk. Aan LOS is gevraagd om aan te geven welke waardevolle plekken aan de linten vrijgehouden zouden moeten worden en globaal welke spelregels er zouden moeten gelden voor verdichting.

In dit memo gaan we kort in op:

1. de visie op de linten volgens het geldende masterplan Ewijk

2. een nadere analyse en waardering van waardevolle doorzichten en Ade kwaliteiten van het lint.

3. ontwikkelstrategie;

Visie op de linten volgens het masterplan

Het masterplan Ewijk ging uit van een flinke groei van het dorp Ewijk in een ruime schil om het bestaande dorp heen. Min of meer in het midden van het nieuwe dorp zou het bestaande groene hart worden gespaard als centraal groengebied en zouden de bestaande linten dragers zijn binnen het nieuwe dorp. De nieuwe dorpsuitbreidingen zouden een losse en dorpse opzet kennen. Het masterplan zette “dorps wonen” centraal. De nieuwe dorpsuitbreidingen zouden ontwikkelen rondom een serie van nieuwe linten rondom het dorp.

In het masterplan zijn de oude linten aangewezen als belangrijke dragers die zowel nieuw als oud Ewijk dragen. Het karakter van de linten diende te worden bewaard en versterkt. In het masterplan zijn 2 typen linten aangewezen: linten in het groene hart en linten buiten het groene hart .

Linten in het groene hart: Hier geldt een behoudstrategie. Het bestaande karakter van de afwisse- lende bebouwing en ruimtes met doorzichten werd waardevol geacht. Bebouwingsconcentraties werden hier begrensd en binnen die concentraties was vernieuwing mogelijk. Het plan ging niet uit van sterke verdichting, vernieuwing en functieverandering van gebouwen was evenwel mogelijk. Er zijn destijds ook enkele nieuwe kavels aangewezen en opgenomen in het plan.

Linten buiten het groene hart: binnen de aanwezige bebouwingsconcentraties was verdichting mo- gelijk. Het masterplan laat verder in het midden hoe intensief die verdichting zou mogen zijn.

Hieronder volgen enkele uitsnedes uit het structuurplan dat de essentie van de linten weergeeft.

MEMO

Aan: Carlijn Crooijmans, Willian van Hal Van: Gerbert Smulders, Foke de Jong CC:

Datum: 28-9-2017

Project: Linten Ewijk Projectnummer:

Betreft: Visie op de kwaliteit en ontwikkelingsmogelijkheden van de linten

Uitsnede uit het structuurplan

Uitsnede uit het structuurplan

Analyse van de kwaliteiten van de linten.

In de Steeg en Koningstraat maar met name in het dubbele lint van de Koningstraat en Dam valt de unieke kwaliteit op die is bereikt door de spontane groei van een paar eeuwen. Het resultaat is een nederzettingspatroon dat kenmerkend is voor een lint. Een lint is eigenlijk een soort tussenfase tussen het echte buitengebied met zo nu en dan een boerderij en een echte nederzetting zoals een dorp of kern. Het kenmerkt zich door een doorgaande lijn met gevarieerde bebouwing waar nog heel wat gaten inzitten. Het echte buitengebied is vooral ruimte en uitzicht met zo nu en dan een boerderij of woning. Terwijl in een dorp of kern de verstedelijking zover gevorderd is dat er geen gaten meer te vinden zijn.

Het deel van de linten rondom de Dam zien wij als een bijzonder gebied met een unieke kwaliteit die als “maatlat” gezien zou kunnen worden voor de verdere ontwikkeling van de linten.

De kwaliteiten van de linten en specifiek de Dam zijn

1: Vista’s/ doorzichten: venters op het achtergebied

Op een aantal plaatsen is het mogelijk vanuit de linten naar het agrarische “lege” achterland te kijken. De maat van de vista is bepaald door met een gewone snelheid (30 km/u) met de auto even

“weg” kan kijken. Dat betekent dat een vista ca. 40. strekkende meter moet zijn om als zodanig te functioneren. Met het vrijhouden van deze vista zal deze kwaliteit geborgd worden.

2: Dikte

In de linten zien we een bepaalde “dikte” van de verkaveling met bebouwingspercelen / boeren erven. Achter deze verkaveling met de oorspronkelijke boerenerven en tal van bijbehorende gebou- wen liggen de open velden. Deze dikte én de daarachterliggende openheid maken het karakter van het landelijke lint.

3: Compositie van kaprichtingen, rooilijnen en weitjes.

Op een volgend schaalniveau vinden we met name binnen het gebied van het dubbele lint van Dam en Koningstraat bijzonder karakteristiek dat gevormd wordt een compositie van meerdere gebouwen met een verschillende grootte, afwisselende kaprichtingen, ogenschijnljke hoofdgebou- wen en bijgebouwen, wisselende rooilijnen en weitjes

Vista’s aan de linten, op deze kaart is ook globaal de dikte van het lint te zien.

Ontwikkelstrategie; een visie op de doorgroei van Ewijk en een aanzet tot een instrument voor ver- dichting van de linten.

De ontwikkeling van de linten in de richting van de bestaande kwaliteit van de Dam willen we wel

graag plaatsen binnen de context van de langere termijn ontwikkeling van Ewijk. Deze gaat nog

steeds uit de ontwikkeling van de Hoge en Lage Woerd en de Koningsgaarden. Mogelijk in een

andere dichtheid en of opzet maar te verwachten is dat deze gebieden in de toekomst zullen ver- stedelijken, Nederland is nog niet af en ook deze regio niet. Het zal duidelijk langer duren dan voorzien was in het begin van deze eeuw echter wij voorzien, vanwege de ligging van het gebied, dat het zich eens zal ontwikkelen. Uitgaande van ontwikkeling is het herkenbaar houden van de linten en een groene ruimte in Ewijk extra waardevol voor een goede dorpsopbouw en het sturen op nieuwe woongebieden met identiteit.

In het structuurplan Ewijk (zie onderstaande afbeelding) zouden Hoge en Lage Woerd en Konings- gaarde gedragen worden door nieuwe linten

Uitsnede uit het structuurplan met nieuwe linten als drager van intensief bebouwde woongebieden

Wij stellen voor de ontwikkeling van Hoge en Lage Woerd en Koningsgaarde voort te zetten langs

de in het masterplan voorgestelde linten. In het masterplan hebben Hoge en Lage Woerd en Ko-

ningsgaarde nog een behoorlijke woningdichtheid. Wij stellen voor om de ontwikkeling in de toe-

komst te verdunnen zoals het lint in Keizerhoeve 2 ontwikkelt wordt: een heldere structuur waaraan

in de loop van de tijd nieuwe clusters op een organische en geleidelijke wijze kunnen groeien. Ook

stellen we voor het Groene Hart in hoofdlijn open te houden en te werken aan het toegankelijk ma-

ken. Pas als het Groene Hart toegankelijk gemaakt wordt zal het op termijn echt onderdeel worden

van Ewijk.

Een schil van organische gegroeide clusters aan de nieuwe linten (naar analogie van Keizershove 2).

Een visie verdichting van de linten

Over het besef van kwaliteit van de linten is geen discussie maar omdat het geen logische eindfase is zal het “bevriezen” van deze fase, m.a.w. het behouden van de huidige kwaliteiten nog een hele klus zijn. Uiteindelijk zou de logische volgende stap zijn het helemaal verstedelijken van het lint met een doorgaande bebouwing. Maar dit willen we juist voorkomen. Daarom is het belangrijk een duidelijk en eenduidig instrument in te zetten om toekomstige bouwinitiatieven rondom de linten te regisseren. Dit instrument is gebaseerd op het bewust conserveren van duidelijk aanwezige kwa- liteiten en het inspireren van potentiele bouwers.

Om de kwaliteiten te behouden en ontwikkelen leggen we de belangrijkste vista’s vast. Deze vista’s verankering de linten met zijn omgeving door zicht op het bestaande Ewijk en nieuw te ontwikkelen gebieden van Ewijk.

Vervolgens onderkennen we de genoemde dikte.

Tussen de vista’s, en binnen de dikte, is ruimte voor bebouwing die een bijzondere compositie kent.

Het bereiken van de juiste compositie is een evenwicht waar de variatie afhankelijk is van de buur-

man; de positionering van een weitje kan het begin zijn van een verkaveling voor 4 a 5 kavels. Ka-

vels liggen naast maar ook achter elkaar, kennen een oriëntatie op het lint maar liggen er ook ach-

ter.

Aanzet tot een instrument tot ontwikkeling van linten en groene hart.

Deze ontwikkeling vraagt om een flexibel op kwaliteit gericht instrument en gebaseerd op de al eerder geformuleerde kwaliteiten. Dit vraagt wat ons betreft niet om een kant en klaar bestem- mingsplan waarin bouwkavels met bebouwingsregels worden vastgelegd maar om een inspiratie- document dat laat zien hoe de linten ontwikkelt zouden kunnen worden. Het vastleggen als blauw- druk gaat voorbij aan het organische karakter en de spontaniteit en toevalligheid van de linten. Bo- vendien is op voorhand niet te voorzien welke behoefte er bestaat vanuit potentiële en huidige be- woners.

Het instrument kan bestaan uit een conserverend deel en een inspirerend deel. Het conserverende

deel is restrictief en beschrijft precies de plaats en de maat van de vista’s. Dat vraagt nog om afwe-

ging en onderbouwing. Het inspirerende deel daagt bouwers uit aan de hand van het inspiratiedo-

cument gemotiveerd met ontwikkelingsvoorstellen komen. Ter onderbouwing van het voorstel laat

de initiatiefnemer bijvoorbeeld een goede verbeelding van het plan zien die laat zien welke bijdrage

het bouwplan levert aan het lint. Het document doet tevens dienst om de initiatieven te laten toet-

sen door een Qteam. Het Qteam heeft als doel de initiatiefnemers te begeleiden en het initiatief te

toetsen. Het ontwikkelen van bebouwing aan het lint staat dus ten dienste van de kwaliteit van het

lint en het groene hart als geheel. Kavels die direct aan het Groene Hart grenzen zouden wat ons

betreft ook een bijdrage moeten leveren aan het toegankelijk maken van het hart. Dat laatste kan

door het fysiek doen ontwikkelen van een route of door fondsvorming.