Parttime ondernemen werkt!

(1)

Meer perspectief met een dubbele route naar werk Meer perspectief met een dubbele route naar werk Verrekenen inkomsten

Verrekenen inkomsten

PTO: activerings- of re-integratieinstrument PTO: activerings- of re-integratieinstrument Maatwerk parttime ondernemerschap Maatwerk parttime ondernemerschap Samenwerking verschillende disciplines Samenwerking verschillende disciplines Presentaties downloaden

Presentaties downloaden Documenten downloaden Documenten downloaden Colofon

Colofon

(2)

Meer over parttime ondernemen Meer over parttime ondernemen

Verslag Divosa Vrijdag: Parttime ondernemen werkt!

Verslag Divosa Vrijdag Verslag Divosa Vrijdag

Parttime ondernemen werkt!

Welke voordelen heeft het voor gemeenten om bijstandsgerechtigden toe te staan parttime te ondernemen? Hoe formuleer je helder beleid binnen de kaders van de Participatiewet? En wat is er nodig om de uitvoering op rolletjes te laten lopen? Daarover ging de Divosa Vrijdag op 21 april 2017: Parttime ondernemen werkt!

Bob de Levita: Er is een kloof tussen de arbeidsmarkt en de bijstand. Parttime ondernemen helpt om die kloof te overbruggen.

Hier vind je het verslag van de verschillende presentaties en workshops en kun je de beschikbare presentaties downloaden.

Werkwijzer Aan de slag met parttime ondernemen (https://www.divosa.nl/werkwijzer-aan-de- slag-met-parttime-ondernemen)

Werkblad Een (parttime) onderneming? (https://www.divosa.nl/publicaties/werkblad-een- parttime-onderneming)

●

(3)

Onderzoek bij koplopers: parttime ondernemen werkt Onderzoek bij koplopers: parttime ondernemen werkt

Meer perspectief met een dubbele route naar werk

Waar liggen de kansen op werk? Dat is steeds vaker niet in loondienst alleen.

Er zijn in Nederland niet voor niets zo’n 450.000 parttime ondernemers.

Daarom laten gemeenten bijstandsgerechtigden met parttime ondernemen werkervaring opdoen en zelf een deel van hun inkomen verdienen. Op deze Divosa Vrijdag geven vijf van die gemeenten en een onderzoeker tips en voorbeelden uit de praktijk.

Gertru Diender opent de Divosa Vrijdag over parttime ondernemen in de bijstand.

'Eindelijk weer eens een nieuwe afkorting in het sociaal domein.’ Met die woorden opent Gertru Diender de Divosa Vrijdag over PTO: parttime ondernemen in de bijstand. Een derde van de 70 aanwezigen zet dat instrument nog niet in en een enkele gemeente verbiedt het zelfs. De anderen zijn al begonnen en komen om te leren van de ervaringen van Den Bosch, Groningen, Rotterdam, Het Plein Zutphen en de Drentse Zaak. En van elkaar.

Bob de Levita trapt af door te vertellen waarom parttime ondernemen zo waardevol is. Voor veel mensen in de bijstand is de sprong naar de arbeidsmarkt te groot. Het helpt als ze op een veilige manier werkervaring kunnen opdoen en hun kwaliteiten kunnen inzetten. Bijvoorbeeld door parttime ondernemen naast re-integratie naar werk. Niet iedereen is succesvol als ondernemer, maar PTO

(4)

Succesfactoren Succesfactoren

Klantvriendelijker voor ondernemers Klantvriendelijker voor ondernemers

verhoogt ook de kans op een baan. Niet zo gek: wie zou je als werkgever liever aannemen: iemand die alleen gesolliciteerd heeft of iemand die iets heeft ondernomen? Toch maken nog niet alle gemeenten gebruik van deze mogelijkheid. De Levita wijt dat aan misverstanden die hij stuk voor stuk ontzenuwt:

het is wél wettig, het bevordert re-integratie wél en geeft eerder minder dan meer risico op fraude. Ook van verdringing is geen sprake als de gemeente scherp toeziet op marktconforme tarieven.

""Wie zou je als werkgever liever aannemen: iemand die alleen gesolliciteerd heeft of iemand die ietsWie zou je als werkgever liever aannemen: iemand die alleen gesolliciteerd heeft of iemand die iets heeft ondernomen?

heeft ondernomen?

–

– Bob de LevitaBob de Levita

Waarom zijn koplopergemeenten gestart met parttime ondernemen? Coördinator Fatima Bouchrit vertelt dat in Den Bosch in 2014 veel ondernemers zich meldden als gevolg van de financiële crisis.

Daar was de bijstand helemaal niet op toegesneden. De oude regeling ‘marginaal zelfstandige’ sloot onvoldoende aan bij de nieuwe werkelijkheid en niet iedereen kwam in aanmerking voor het Bbz. Dan kon het gebeuren dat een timmerman zich moest uitschrijven bij de Kamer van Koophandel om in aanmerking te kunnen komen voor bijstand. Terwijl hij met parttime ondernemen een deel van zijn inkomen zou kunnen blijven verdienen.

Fatima Bouchrit deelt de resultaten met parttime ondernemen uit de gemeente Den Bosch.

De Levita onderzocht werkzame bestanddelen bij de koplopergemeenten. Hij vond als belangrijkste succesfactoren:

(5)

Groningen: Bouwen aan draagvlak en samenwerking Groningen: Bouwen aan draagvlak en samenwerking

Veel doen met weinig Veel doen met weinig

Geef begeleiding bij ondernemen (met nadruk op de administratie) én zoeken naar een baan.

Let bij de selectie vooral op motivatie, minder op participatiepositie.

Voorkom dat mensen te grote investeringen doen.

Verwacht niet te veel winst. In het onderzoek verdienden parttime ondernemers gemiddeld 80-100 euro per week.

Ook belangrijk: ga niet uit van het standaardbeeld van een ondernemer. 90% van de parttime ondernemers voldoet daar niet aan.

In veel gemeenten is er in het begin weerstand. Dat merkte ook projectleider Mario van Dijk vorig jaar bij het optuigen van de regeling in Groningen. Parttime ondernemen paste niet in ingeregelde

systemen en mensen geloofden er niet in. Om een geestdriftig team te krijgen zette hij een oproep op intranet met voorbeelden van wat er zonder parttime ondernemen onrechtvaardig is. Bijvoorbeeld iemand die de Bbz-eisen net niet haalt en terug moet naar de bijstand. Zo vond hij medewerkers die gemotiveerd zijn om tegen de gevestigde orde op te boksen om daar iets aan te doen. Ook essentieel:

een link naar de politiek. In Groningen ging dat via de ervaren beleidsmedewerker in het team. Een gouden greep. Als je de wethouder meekrijgt, gaan er veel deuren open bij bestuurders.

Van Dijk kan veel doen met weinig budget door aansluiting te zoeken met maatschappelijke organisaties.

●

(6)

Meer tips om resultaat te boeken met parttime ondernemen Meer tips om resultaat te boeken met parttime ondernemen

Download de presentatie Download de presentatie

Zie ook Zie ook

Van Dijk kan veel doen met weinig budget door aansluiting te zoeken met gemeenteprojecten zoals

Meet je resultaten (dat kan vrij eenvoudig met bestaande ICT-systemen). Laat vooral zien dat je ook mensen activeert die al lang in de bijstand zitten.

Besteed vooraf tijd aan het opzetten en inregelen van processen.

Ga er niet vanuit dat mensen zelf je aanbod vinden. Benut het momentum van voorlichtingsbijeenkomsten over ondernemen.

Verdeel PTO-trajecten niet over alle klantmanagers, want dan krijgt niemand er handigheid in. Wijs ook bij afdelingen als beleid, Bbz en inkomen specialisten aan om de regeling mee te ontwikkelen.

Bevorder de acceptatie van parttime ondernemen door de juiste woorden te kiezen:

Spreek niet over verrekenen maar over aanvullen van inkomsten.

Begeleid mensen niet naar een baan maar naar werk.

Presenteer parttime ondernemen als manier van activeren, werkervaring opdoen.

Plenaire bijeenkomst (https://www.divosa.nl/sites/default/files/bijeenkomst_bestanden/divosa-vrijdag- parttime-ondernemen-presentatie-plenaire-bijeenkomst.pdf) (pdf, 819 kB)

Onderzoeksrapport Werkzame bestanddelen parttime ondernemen

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/bijeenkomst_bestanden/onderzoeksrapport-werkzame- bestandsdelen-parttime-ondernemen.pdf) (pdf, 815 kB)

Aanbevelingen op basis van onderzoek werkzame bestanddelen parttime ondernemen

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/bijeenkomst_bestanden/aanbevelingen-op-basis-van- onderzoek-werkzame-bestandsdelen-parttime-ondernemen.pdf) (pdf, 172 kB)

Factsheet werkzame bestanddelen parttime ondernemen Radar

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/bijeenkomst_bestanden/factsheet-werkzame- bestanddelen-parttime-ondernemen-radar.pdf) (pdf, 341 kB)

7 aanbevelingen voor parttime ondernemen

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/bijeenkomst_bestanden/7-aanbevelingen-voor-parttime- ondernemen-radar.pdf) (pdf, 24 kB)

●

(7)

Voordelen van maandelijkse inkomstenvaststelling Voordelen van maandelijkse inkomstenvaststelling

Download de presentatie Download de presentatie

Het Plein Zutphen Het Plein Zutphen

Verrekenen inkomsten

Het Plein Zutphen biedt parttime ondernemers intensieve begeleiding en ondersteuning bij de administratie. PTO-consulent Anita Pardijs vertelt dat sommige gemeenten de geschatte omzet van de uitkering aftrekken en inkomsten (omzet minus kosten exclusief btw) eens per kwartaal of halfjaar verrekenen. Dat is bewerkelijk en bovendien kunnen de inkomsten pas aan het eind van het boekjaar definitief vastgesteld worden. Dan moet er opnieuw gecontroleerd worden of er iets te verrekenen is. Het Plein Zutphen besloot daarom de werkelijke inkomsten maandelijks te laten opgeven

De gemeente maakt gebruik van een speciaal administratieprogramma dat Pardijs als startersconsulent in Zwolle in Excel ontwikkelde en later doorontwikkelde tot een online administratietool (met onder meer als voordeel dat er geen gegevens via de mail verstuurd hoeven te worden). Op basis van de gegevens uit het programma stelt de gemeente de hoogte van de aanvullende uitkering vast.

''Het voordeel van deze aanpak is dat ondernemers direct inzicht hebben in de financiële situatieHet voordeel van deze aanpak is dat ondernemers direct inzicht hebben in de financiële situatie van hun bedrijf. Dat geeft rust.

van hun bedrijf. Dat geeft rust.

–

– Anita PardijsAnita Pardijs

Het voordeel van deze aanpak is dat ondernemers direct inzicht hebben in de financiële situatie van hun bedrijf. Dat geeft rust. Ze hoeven niet zelf geld opzij te zetten voor inkomstenbelasting en premies.

Ook kan de gemeente makkelijk een vinger aan de pols houden. Natuurlijk werkt dit alleen als de ondernemers hun gegevens correct invullen. Toch hoeven ze geen facturen in te leveren, want Zutphen geeft ondernemers vertrouwen en eigen verantwoordelijkheid. Alleen bij twijfel vraagt de gemeente bonnetjes op. Beide hulpmiddelen zijn beschikbaar voor andere gemeenten. De versie in Excel is gratis op te vragen; op PTO-admin kunnen gemeenten en zelfstandigen een abonnement nemen. Om dit programma te ontwikkelen begon Pardijs naast haar consulentschap ook zelf een bedrijf. Ze kan klanten nu ook als mede-ondernemer aanspreken.

Vaststellen inkomsten (https://www.divosa.nl/sites/default/files/bijeenkomst_bestanden/divosa- vrijdag-parttime-ondernemen-presentatie-vaststellen-inkomsten.pdf) (pdf, 596 kB)

(8)

Positieve businesscase Positieve businesscase

Werkplein Drentsche Aa/De Drentse Zaak Werkplein Drentsche Aa/De Drentse Zaak

PTO: activerings- of re- integratieinstrument

Bij Werkplein Drentsche Aa/De Drentse Zaak fungeert parttime ondernemen sinds 2014 als kweekvijver voor ondernemerschap. Daarbij is geen voortraject van een half jaar nodig zoals bij het Bbz. Albert Rouwkema en Martijn van der Tuin vertellen dat ze alleen eisen dat kandidaten iets willen en kunnen, dat ze uit de uitkering willen. Vaak weten ze niet hoe, maar dat komt later. De

workshops en begeleiding helpen daarbij.

Albert Rouwkema en Martijn van der Tuin: De besparingen op uitkeringen en de uitstroom wegen ruim op tegen de investeringen in begeleiding.

Ondernemers kunnen direct aan de slag. Als ze laten zien dat ze omzet genereren gaan ze via de zij- ingang naar Bbz; de koplopers zelfs direct naar fulltime ondernemerschap. Wie geen krediet nodig heeft, hoeft geen ondernemersplan te maken. Parttime ondernemen is ook een manier om degenen die het in het Bbz net niet hebben gered te helpen meer omzet te genereren. Voor gevestigde ondernemers die interen is opnieuw beginnen in deeltijd soms beter dan een Bbz-traject, al zijn ze daar aanvankelijk niet altijd blij mee.

(9)

Download de presentatie Download de presentatie

Het is belangrijk dat parttime ondernemers niet achterover gaan leunen; dan kan de regeling gestopt worden. Ondernemerschap is handelen, in beweging komen. En dat doen veel kandidaten. Dit jaar zijn al 25 mensen uitgestroomd; dat is meer dan de gemiddelde uitstroom van 30%. Rouwkema koppelt regelmatig aan klantmanagers terug hoe het met klanten uit hun caseload gaat. Door goede resultaten leveren klantmanagers graag mensen aan. Bbz-consulenten merken juist dat hun aanmeldingen teruglopen. De Drentse Zaak presenteert dan ook een positieve businesscase: de besparingen op uitkeringen en de uitstroom wegen ruim op tegen de investeringen in begeleiding.

Werkplein Drentsche Aa/De Drentse Zaak: Activerings- of re-integratieinstrument

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/bijeenkomst_bestanden/divosa-vrijdag-parttime- ondernemen-presentatie-activerings-of-re-integratieinstrument.pdf) (pdf, 609 kB)

(10)

Begeleiding als selectie Begeleiding als selectie

Weener Xl - gemeente 's-Hertogenbosch Weener Xl - gemeente 's-Hertogenbosch

Maatwerk parttime ondernemerschap

Het begeleiden van parttime ondernemers vergt meer inzet dan re-integratie naar een baan. Fatima Bouchrit, Harry Hoogland en Ruud Schalken

benadrukken de noodzaak van maatwerk.

Fatima Bouchrit: vind een balans tussen vertrouwen en controleren.

Fatima Bouchrit kijkt kritisch naar de aanvragen. Ze laat alleen mensen toe wanneer er sprake is van re- integratietraject, en alleen als de gecombineerde begeleiding naar loondienst en ondernemen

meerwaarde heeft. Of als loondienst geen optie is. Bouchrit benadrukt dat de regeling om maatwerk vraagt. Het is niet kant en klaar. Je moet elke keer weer onderzoeken hoeveel ruimte je iemand kunt geven. De kansen om te benutten zitten juist in die ruimte. Haar advies: vind een balans tussen vertrouwen en controleren.

De belangrijkste factor voor het ondernemerschap is intrinsieke motivatie. Ruud Schalken,

ondernemersadviseur in Den Bosch, benadrukt dat het niet betekent dat iemand altijd al ondernemer had willen worden. Wel dat iemand zich realiseert dat het op dit moment de beste manier is om een eigen inkomen te verdienen, eventueel in combinatie met een parttime baan. De kandidaat moet het

(11)

plan al hebben doordacht en wat marktonderzoek gedaan. Bij twijfel zet Schalken kandidaten aan het werk met actiepunten die de basis van het ondernemingsplan vormen. Gebeurt er niets, dan heeft hij ook een antwoord. De kandidaten haken dan zelf af. Vaak komen mensen in eerste instantie vol wantrouwen binnen. Dat verandert als ze merken dat je meedenkt. En dat je als ondernemer zelf aan het stuur zit en de gemeente hoogstens wat bijstuurt.

(12)

Besparingen en verbeterde administratie Besparingen en verbeterde administratie

Rotterdam Rotterdam

Samenwerking verschillende disciplines

Ed Schell (teamleider), Arjan Cok (accountmanager) en Faisha Joemratie (klantmanager) vertellen dat in Rotterdam deeltijdondernemerschap (DTO) aansluit bij de regeling voor startende ondernemers, inclusief een uitgebreid coachingstraject.

In Rotterdam dringt DTO het tekort op het BUIG-budget terug.

DTO vergt van Regionaal Bureau Zelfstandigen, Beheer inkomen en Domein werk veel terugkoppeling en afstemming, want het uitkeringssysteem en het re-integratiesysteem zijn niet gekoppeld. De

samenwerking voorkomt dat deeltijdondernemen conflicteert met het uitstroomtraject naar loondienst, dat altijd voorrang heeft.

Wat dit alles oplevert? Arjan Cok meldt dat DTO in Rotterdam het tekort op het BUIG-budget

terugdringt. Onderzoek bij de eerste 90 kandidaten laat bovendien zien dat het de administratie voor bijstandsgerechtigden met bijverdiensten verbetert. Deze aanpak van parttime ondernemen draagt bij aan het verminderen van de financiële fout, wat nodig is voor goedkeuring van de accountant. Maar het belangrijkste voordeel zit in het effect op de deelnemers: parttime ondernemen versterkt hun identiteit

(13)

Download de presentatie Download de presentatie

en hun gevoel van eigenwaarde.

Samenwerking tussen verschillende disciplines

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/bijeenkomst_bestanden/divosa-vrijdag-parttime- ondernemen-presentatie-samenwerking-verschillende-disciplines.pdf) (pdf, 402 kB)

(14)

Presentaties downloaden

Hieronder vind je de presentaties van de plenaire bijeenkomst en een deel van de workshops.

Plenaire bijeenkomst (https://www.divosa.nl/sites/default/files/bijeenkomst_bestanden/divosa- vrijdag-parttime-ondernemen-presentatie-plenaire-bijeenkomst.pdf) (pdf, 819 kB)

Rotterdam: Samenwerking tussen verschillende disciplines

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/bijeenkomst_bestanden/divosa-vrijdag-parttime- ondernemen-presentatie-samenwerking-verschillende-disciplines.pdf) (pdf, 402 kB)

Werkplein Drentsche Aa/De Drentse Zaak: Activerings- of re-integratieinstrument

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/bijeenkomst_bestanden/divosa-vrijdag-parttime- ondernemen-presentatie-activerings-of-re-integratieinstrument.pdf) (pdf, 609 kB)

Het Plein Zutphen: Vaststellen inkomsten

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/bijeenkomst_bestanden/divosa-vrijdag-parttime- ondernemen-presentatie-vaststellen-inkomsten.pdf) (pdf, 596 kB)

●

(15)

Documenten downloaden

Hieronder vind je een aantal belangrijke documenten over parttime ondernemen.

Werkwijzer Aan de slag met parttime ondernemen (https://www.divosa.nl/werkwijzer-aan-de-slag- met-parttime-ondernemen)

Werkblad Een (parttime) onderneming? (https://www.divosa.nl/publicaties/werkblad-een-parttime- onderneming)

Onderzoeksrapport Werkzame bestanddelen parttime ondernemen

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/bijeenkomst_bestanden/onderzoeksrapport-werkzame- bestandsdelen-parttime-ondernemen.pdf) (pdf, 815 kB)

Aanbevelingen op basis van onderzoek werkzame bestanddelen parttime ondernemen

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/bijeenkomst_bestanden/aanbevelingen-op-basis-van- onderzoek-werkzame-bestandsdelen-parttime-ondernemen.pdf) (pdf, 172 kB)

Factsheet werkzame bestanddelen parttime ondernemen Radar

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/bijeenkomst_bestanden/factsheet-werkzame- bestanddelen-parttime-ondernemen-radar.pdf) (pdf, 341 kB)

7 aanbevelingen voor parttime ondernemen

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/bijeenkomst_bestanden/7-aanbevelingen-voor-parttime- ondernemen-radar.pdf) (pdf, 24 kB)

●

(16)

Divosa Divosa

Tekstredactie Tekstredactie

Versie Versie

Colofon

Aidadreef 8 | 3561 GE Utrecht Postbus 9563 | 3506 GN Utrecht 030 233 23 37

info@divosa.nl (mailto:info@divosa.nl) divosa.nl (https://www.divosa.nl)

Anneke Nunn

Kim Kruisdijk (Divosa) Jasja van Moorsel (Divosa)

12 mei 2017