Verslag Divosa Voorjaarscongres 2018

(1)

Verslag Divosa Voorjaarscongres 2018 Verslag Divosa Voorjaarscongres 2018

Jack Mikkers: ‘Maak het verschil, altijd met oog voor de ander’

Pieter Tops: 'Modern paternalisme nodig om samenleving bij elkaar te houden’

Esther Crombag: ‘Vertrouwen geven is vertrouwen krijgen’

Erik Dannenberg: ‘Schrap de lappendeken van regelingen’

Tamara van Ark: ‘Het is ook lef om tegen heilige huisjes te schoppen’

Wim Daniëls ontmaskert woorden Wim Daniëls ontmaskert woorden Foto's 31 mei

Foto's 31 mei

Vrije Denkers: Van fouten maken tot seks met ideeën Vrije Denkers: Van fouten maken tot seks met ideeën Frédérique Six: 'Vertrouwen vraagt om een goed gesprek' Frédérique Six: 'Vertrouwen vraagt om een goed gesprek' Paul de Beer: ‘Waarom werken we?’

Paul de Beer: ‘Waarom werken we?’

Ron Steenkuijl: ‘Waar een wil is, is een wij.’

Foto's 1 juni Foto's 1 juni Video's Video's Presentaties Presentaties Colofon Colofon

(2)

Verslag Divosa Voorjaarscongres 2018

Lef en vertrouwen Lef en vertrouwen

Verslag Divosa Voorjaarscongres 2018

Gemeenten zijn met lef en vertrouwen veranderingen aan het doorvoeren in het sociaal domein. Veranderingen van systemen naar mensen, van regels naar vertrouwen. Tijdens het Divosa Voorjaarscongres 2018 staan die thema’s dan ook centraal. Sprekers zijn Fréderique Six, Pieter Tops, Tamara van Ark, Wim Daniëls, Paul de Beer en Ron Steenkuijl. Lees hier het online verslag van het congres en volg de discussie via #divosacongres.

Vandaag, morgen en volgende week vullen we het online verslag verder aan met verslagen van de speeches, presentaties van de sprekers, opnamen van de plenaire sessies en presentaties van een aantal deelsessies. Volg het congres ook in beeld op: Flickr.com

(https://www.flickr.com/photos/divosa/albums/72157691645109550)

(3)

Dagvoorzitter Ruben Maes leidt het thema van het congres in met de vraag: wat verstaan jullie onder lef en vertrouwen?

(4)

Jack Mikkers: ‘Maak het verschil, altijd met oog voor de ander’

‘Zonder lef en vertrouwen was de Sint-Jan niet gebouwd.’ Het is burgemeester Jack Mikkers van de gemeente Den Bosch die thema van het Divosa

Voorjaarscongres 2018 introduceert en alle ruim zevenhonderd aanwezigen welkom heet. ‘De bouwers van Sint-Jan hebben het eindresultaat niet eens kunnen zien. Maar ze hadden vertrouwen, zij wisten dat het groots zou

worden. En lef en vertrouwen zijn twee dingen, er speelt nog iets anders en dat is passie.’

En dat geldt, stelt Mikkers, bij uitstek voor het sociaal domein. ‘Ik ben hier nu acht maanden

burgemeester en ik hoor het overal in de stad. Het gaat om het verschil maken, over maatwerk. Tien jaar geleden wilden we geen verschil maken, nu is maatwerk het toverwoord. En verschil hoort daarbij.

Verschil tussen wijken, tussen mensen, in ideeën en trajecten. Maar altijd met oog voor de persoon om wie het gaat, voor de ander. Dat is de drijfveer.’

Gemeenten kunnen dat niet alleen, waarschuwt de burgemeester. ‘Ook een centrumgemeente niet. We hebben partners nodig en vergeet niet dat onze burgers onze belangrijkste partners zijn. We hebben in Den Bosch onze burgers gevraagd naar goede ideeën. Daar komt zoveel uit. Bijvoorbeeld huiskamers voor senioren op pantoffelafstand, en geloof me, dat is niet ver.’ Mikkers sluit af met de woorden: ‘Krijg veel energie, van elkaar en van deze prachtig stad' en dan gaat het voorjaarscongres van start.

(5)

Over Jack Mikkers Over Jack Mikkers

Bekijk de video Bekijk de video

Jack Mikkers werd in 2003 benoemd tot burgemeester van Maasdriel. Van 2007 tot 2017 was hij burgemeester in Veldhoven en sinds 11 oktober 2017 is hij burgemeester van’s-Hertogenbosch.

Lees verder (https://www.divosa.nl/bijeenkomsten/divosa-voorjaarscongres- 2018/sprekers#jack-mikkers)

(6)

In het kort In het kort

Pieter Tops: 'Modern paternalisme nodig om samenleving bij elkaar te houden’

‘Elke gemeente heeft wel zo’n wijk. Een volksbuurt, met een schilderachtige uitstraling, waarvan je weet dat er sociaal en anderszins een aantal zaken niet deugen.’ Hoogleraar Bestuurskunde Pieter Tops neemt de zaal mee naar zo’n wijk. De Vogeltjesbuurt in Tilburg.

Tilburgse Vogeltjesbuurt laat zien hoe de Nederlandse samenleving met haar onderklasse is Tilburgse Vogeltjesbuurt laat zien hoe de Nederlandse samenleving met haar onderklasse is omgegaan

omgegaan

Zelfredzaamheid en eigen kracht zijn moreel lege begrippen Zelfredzaamheid en eigen kracht zijn moreel lege begrippen

Het sociaal wijkteam organiseert om de olifant in de wijk, de georganiseerde criminaliteit, heen.

Streng liefhebben en duurzame precisie zijn nodig Streng liefhebben en duurzame precisie zijn nodig

●

(7)

Onbekende werkelijkheid Onbekende werkelijkheid

Concentratiewijken Concentratiewijken

Bevrijding van burgerlijk juk Bevrijding van burgerlijk juk

Participatiesamenleving avant la lettre Participatiesamenleving avant la lettre

Tops verdiepte zich in een werkelijkheid die hij niet kende en begon aan een ontdekkingstocht, in een

stad waar ruim 800 miljoen euro met hennep wordt verdiend. Samen met een wijkagent postte hij - in burger - voor het huis van een grote crimineel. Beeldend schetst hij zijn gebrek aan lef toen de crimineel in kwestie naar buiten kwam en het tweetal vriendelijk begroette. ‘Ik had jullie al verwacht.’ De Tilburger vertelde trots over het sportschooltje dat hij was begonnen. In een paar garageboxen. ‘De jongeren in de wijk moeten toch wat discipline worden bijgebracht. Wat normen en waarden. En als ik het niet doe, wie doet het wel?’

Die vreemde ontmoeting was ‘vormend’ voor bestuurskundige Tops. ‘Ik ben niet bezig met een war on drugs. Dat moeten we aan politie en OM over laten. Maar er is een sociale dimensie waar we niet omheen kunnen.’ Tops schetst kort hoe het zover heeft kunnen komen. Hoe in de jaren vijftig ‘asociale’

gezinnen bij elkaar werden gezet. ‘Termen die nu pijn doen aan de oren. Concentratiewijken. Maar er zat ook liefde en barmhartigheid bij.’ Niets voor niets werd het eerste buurtcentrum in Tilburg juist in die Vogeltjesbuurt geopend. Maatschappelijk werksters gingen aan de slag. ‘Pittige tantes, streng maar liefdevol. Investeren om mensen te verheffen. Paternalistisch? Jazeker.’

""Investeren om mensen te verheffen. Paternalistisch? Jazeker.Investeren om mensen te verheffen. Paternalistisch? Jazeker.

De aanpak leek succesvol, constateert Tops meer dan vijftig jaar later. Maar midden jaren zestig verandert veel. De gemeentelijke overheid verloor zijn greep op het volkshuisvestingsbeleid. ‘Meer ruimte voor bewoners, maar in de praktijk betekende dat in deze wijk hele straten door families geconfisqueerd konden worden.’

Ook inzichten in het welzijnswerk veranderden wezenlijk. Van aanpassing en verheffing naar

ontplooien. ‘Bewoners moesten zich bevrijden van het burgerlijk juk. Ineens liepen de bewoners van de Vogeltjesbuurt daarin voorop. Ze hadden zich nog nooit veel aangetrokken van dat burgerlijk juk.

Buurten als deze zijn heel goed in het overleven in de marges van de samenleving. Scharrelen, stropen.

Er viel altijd wel wat van de vrachtwagen.’

In de Vogeltjesbuurt werd die ruimte voor ontplooiing benut. Dat bleek erg lucratief, zeker toen de wijk zich verenigde met de drugshandel. Tops: ‘De families zoals ik net beschreef, lieten daar ook de buurt van mee profiteren. 25 jaar hebben ze hun gang kunnen gaan. In de jaren negentig explodeerde de hennepteelt. En met het grote geld kwamen ook de ruzies, geweld en vetes. Het was pas in 2005 dat er voor het eerst werd opgetreden. Op één dag werden 42 kwekerijen en 2 xtc-labs opgerold.’

(8)

Over Pieter Tops Over Pieter Tops Modern paternalisme Modern paternalisme

De hoogleraar bedoelt maar. De Vogeltjesbuurt was een parallelle samenleving geworden. Een

''Het is pijnlijk om te zien hoe mensen in deze wijken meer vertrouwen hebben in de crimineleHet is pijnlijk om te zien hoe mensen in deze wijken meer vertrouwen hebben in de criminele wereld dan in de instituties.

wereld dan in de instituties.

De historische schets van ‘zijn Vogeltjesbuurt’ laat volgens Tops zien hoe de Nederlandse samenleving met haar onderklasse is omgegaan. ‘Om betekenisvol te opereren is modern paternalisme nodig.

Streng liefhebben en duurzame precisie. Ik twijfel geen moment aan de betrokkenheid aan de sociale wijkteams, maar ik zie ook hoe ze om de olifant van de georganiseerde criminaliteit heen organiseren.

Voor sociaal werkers, gemeenten, politie ligt de harde morele plicht om dit op een ander manier te organiseren. Voor modern paternalisme is lef en vertrouwen nodig. Nodig om een fatsoenlijke

samenleving overeind te houden. Dat is ook de dagelijkse strijd van professionals in de frontlijn van de samenleving. Het is pijnlijk om te zien hoe mensen in deze wijken meer vertrouwen hebben in de criminele wereld dan in de instituties.’

Pieter Tops is hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit van Tilburg en lector politie en openbaar bestuur aan de Politieacademie. Hij doet onderzoek naar (lokale) democratie en naar ondermijnende criminaliteit.

Lees verder (https://www.divosa.nl/bijeenkomsten/divosa-voorjaarscongres- 2018/sprekers#pieter-tops)

(9)

(10)

In het kort In het kort

Esther Crombag: ‘Vertrouwen geven is vertrouwen krijgen’

Ze herinnert het zich nog goed: elf jaar was Esther Crombag, toen ze een brief in de caravan schreef en opeens de brief niet goed meer kon zien. Ze stopte, ging buiten spelen, struikelde, werd bang. Toen Esther het haar ouders

vertelde, pakten zij direct hun spullen in en reden terug naar huis. Hoewel het midden op de dag was, werd het voor Esthers ogen donker op de route de soleil.

Verandering brengt spanning, maar leidt tot een nieuwe wereld Verandering brengt spanning, maar leidt tot een nieuwe wereld Heb blind vertrouwen in je eigen kunnen

Heb blind vertrouwen in je eigen kunnen Lef is tegen alle adviezen in toch doorzetten Lef is tegen alle adviezen in toch doorzetten Transparante communicatie breekt het ijs Transparante communicatie breekt het ijs Je beperking wordt je kracht als je die omarmt Je beperking wordt je kracht als je die omarmt

Een MRI in het ziekenhuis legde de pijnlijke oorzaak bloot: een cyste drukte op Esthers oogzenuwen.

●

(11)

Vervlogen hoop Vervlogen hoop

Wat doet u haar aan?

Steeds een stap verder Steeds een stap verder

Blind vertrouwen Blind vertrouwen

Als je tegenwerkt, vallen we Als je tegenwerkt, vallen we

Maar er was hoop: als de cyste verwijderd zou worden, moest de druk weggaan en moest ze weer kunnen zien. Maar die hoop werd weggeslagen toen Esther wakker werd op de IC. Het was letterlijk zwart voor haar ogen geworden.

Esther kwam terecht in het blindeninstituut in Grave. Een gelukkige tijd brak aan. Ze had

leeftijdsgenootjes die ook blind waren, er waren prettige maatschappelijk werkers. Uit deze veilige omgeving wilde Esther nooit meer weg. Maar haar vader dacht daar anders over. Hij wilde dat Esther terug ging naar het reguliere onderwijs. Net als Esther vond het blindeninstituut dit geen goed plan:

‘Uw dochter is nog geen jaar blind, wat doet u haar aan?’ Het vroeg lef van Esthers vader om tegen alle adviezen in door te zetten.

Lef toonde ook de mavo die Esther een kans bood. ‘Het moest nu ook een succes worden’, dacht Esther. Ze voelde zich aan haar vader verplicht om haar best te doen. En dat werd het ook. Esther stroomde door naar de havo, vervolgens naar de sociale academie. Maar ze wilde verder. Haar volgende stap was een studie rechten aan de universiteit van Maastricht. ‘De braillelaptop zette alle wetboeken voor me om in braille’, vertelt Esther. ‘Ik wil niet onbescheiden zijn, maar binnen vier jaar studeerde ik cum laude af op bestuursrecht en privaatrecht.’

''Mijn hele leven draait om vertrouwen gevenMijn hele leven draait om vertrouwen geven

Met haar diploma op zak werd Esther voor het eerst onzeker. ‘Welke werkgever zit er op mij te wachten?

Ik moest vertrouwen hebben in mijn eigen kunnen. Blind vertrouwen.’ Er kwam een vacature aan de universiteit van Maastricht voor docent aan de faculteit bestuursrecht. Esther was 23 jaar toen ze werd aangenomen.

Twintig jaar later geeft Esther nog steeds les. ‘Eerstejaars studenten zijn altijd verrast als ik de collegezaal binnenkom met mijn blindengeleidehond’, glimlacht ze. ‘Ik heb geleerd dat transparante communicatie heel belangrijk is. Ik vertel altijd meteen hoe ik blind geworden ben, hoe ik mijn studie heb gedaan. Dat breekt het ijs.’

Tien jaar geleden was Esther op zoek naar een nieuwe uitdaging. ‘Als je niet verandert, is er weinig spanning in je leven.’ Ze zocht nieuwe doelen. Die vond ze in de topsport. Ze begon met wielrennen op een racetandem en bereikte met twintig uur per week trainen zelfs het Nederlands kampioenschap en het WK baanfietsen. ‘Als ergens vertrouwen nodig is, is het wel achterop de tandem. Je kunt niet remmen, je kunt niet sturen. Mijn fietsgenoot zei: ‘Als je tegenwerkt, vallen we. Mijn hele leven draait

(12)

Omarm je nieuwe wereld Omarm je nieuwe wereld

om vertrouwen geven. En als je vertrouwen geeft, krijg je het ook terug.’

‘Jullie staan op het punt van een grote maatschappelijke verandering’, spreekt Esther tot slot het publiek aan. ‘Die verandering brengt veel onzekerheid en spanning met zich mee. En je vraagt je af: wil ik wel veranderen?’ Esther wilde ook het liefst bij het blindeninstituut blijven. ‘Maar dan had ik nu niet aan de universiteit gestaan. Zelfs het blind worden heeft me mooie dingen gebracht. Mijn beperking is mijn kracht geworden. Ik kan anderen inspireren.’

Esther gaat nog een stap verder. ‘Als artsen me morgen een operatie zouden aanbieden waarna ik weer kan zien, zou ik die afslaan. Blind zijn is mijn wereld. Ik ben die nieuwe wereld gaan omarmen. Dat gun ik jullie ook.’

(13)

(14)

In het kort In het kort

Erik Dannenberg: ‘Schrap de lappendeken van regelingen’

Een blond meisje in superman-outfit verschijnt groot in beeld als Divosa- voorzitter Erik Dannenberg het woord neemt. Het meisje verbeeldt het thema van het congres met de titel Lef en vertrouwen. ‘En ze staat symbool voor waar wij als gemeenten nu staan’, zegt Dannenberg. ‘Want als we kijken naar de veranderingen in het sociaal domein, zijn we niet meer in de babyfase, maar we zijn ook nog niet volwassen.’

Het sociaal domein staat in de kinderschoenen Het sociaal domein staat in de kinderschoenen

Om volwassen te worden hebben we drie opdrachten:

1. Zorg voor eenvoud in de regelgeving 1. Zorg voor eenvoud in de regelgeving 2. Ga voor echte relaties

2. Ga voor echte relaties 3. Zet gelden anders in 3. Zet gelden anders in

Lef en vertrouwen horen bij elkaar: alleen met een basis van vertrouwen durf je lef te tonen Lef en vertrouwen horen bij elkaar: alleen met een basis van vertrouwen durf je lef te tonen Schrap de lappendeken van regeltjes voor mensen die tussen zorgmarkt en arbeidsmarkt vallen Schrap de lappendeken van regeltjes voor mensen die tussen zorgmarkt en arbeidsmarkt vallen Ontwerp één regeling voor de ‘onderkant van de arbeidsmarkt’

Ontwerp één regeling voor de ‘onderkant van de arbeidsmarkt’

●

(15)

Heldendom vormgeven Heldendom vormgeven

Doolhof Doolhof

Wees een held Wees een held

‘Door te leren worden we volwassen’, zegt Dannenberg. ‘Zoals een kind dat doet. Met vallen en

opstaan. Op die manier moeten wij ons heldendom vormgeven.’ Maar hoe? Dannenberg ziet drie grote opdrachten. De eerste is zorgen voor eenvoud in ons domein. Zelf heeft hij onlangs ervaren hoe het is om overweldigd te worden door een te ingewikkeld systeem. Dannenberg wilde een laadpaal aan huis.

Dat ging niet vanzelf. Na plaatsing ontplofte zijn stoppenkast met regelmaat. Er kwam een elektricien, en nog één. De laadpaalfabrikant kwam langs, de netbeheerder, de energiefirma. Busjes vol

professionals reden af en aan en Dannenberg begon de regie te verliezen. Tot iemand constateerde: de klant wordt the man in the middle. Wij moeten die rol gaan overnemen. ‘Ik voelde een last van mijn schouders vallen. En dan ging het in mijn situatie nog maar over een laadpaal, niet over mijn bestaanszekerheid. Hoe moet dat zijn als dat wél het geval is? Wat doen wij mensen dan aan?’

''Wat doen wij mensen aan in het sociaal domein?Wat doen wij mensen aan in het sociaal domein?

‘De weten regelgeving in het sociaal domein moet eenvoudiger’, vindt Dannenberg. ‘De

zelfredzaamheid van mensen kent grenzen, dat weten we inmiddels. Laten we daar rekening mee houden.’ Dannenberg ziet nog een duidelijke opdracht voor het sociaal domein. ‘We moeten weer echte relaties aangaan met mensen. Dat heeft alles met vertrouwen te maken. Durf mensen weer te zien. Zij zijn zoveel echter dan hun dossier. Niemand wil als een geval behandeld worden.’

Dat we in het sociaal domein geneigd zijn vanuit onze ‘oude domeinen’ illustreert Dannenberg met

‘het voorbeeld van de koelkast’. ‘Twee klantmanagers komen bij een burger thuis en zien een lege koelkast. De ene schiet in de zorgreflex en draagt oplossingen aan om de koelkast zo snel mogelijk weer te vullen. De ander vraagt zich af of de burger daar wel woont. Woont ze niet eigenlijk bij haar vriend en is daar de koelkast wél gevuld? Beide klantmanagers hadden eigenlijk moeten vragen: hoe komt het dat je koelkast leeg is?’

●

(16)

Laat geld voor je werken Laat geld voor je werken

Steunend stelsel Steunend stelsel

Loondispensatie Loondispensatie

Een derde opdracht voor het sociaal domein ligt in een nieuwe manier van met geld omgaan. ‘Denk niet te snel in bezuinigingen’, vindt Dannenberg. ‘Voor je het weet gaan we voorzieningen afkalven. Dat is niet de bedoeling, dat is geen systeeminnovatie. Laat geld voor je werken. Bijvoorbeeld door intensief te investeren in het voortraject en geld te besparen in de trajecten daarna. Ga voor een lump sum in plaats van een productprijs.’

''Voor je het weet gaan we voorzieningen afkalven. Dat is niet de bedoeling, dat is geenVoor je het weet gaan we voorzieningen afkalven. Dat is niet de bedoeling, dat is geen systeeminnovatie

systeeminnovatie

Hoewel de termen lef en vertrouwen niet bij elkaar horen zoals flora en fauna of dik en dun, horen ze volgens Dannenberg wel degelijk bij elkaar. Want alleen met een basis van vertrouwen kun je lef tonen.

Je hebt veiligheid nodig om te durven experimenteren. Professionals hebben daarvoor vertrouwen nodig van hun leidinggevenden die dat op hun beurt nodig hebben van hun bestuurders en gemeenten hebben back-up nodig van de Rijksoverheid. ‘Laten we gaan werken aan een steunend stelsel.’

''Alleen met een basis van vertrouwen kun je lef tonenAlleen met een basis van vertrouwen kun je lef tonen

(17)

Over Erik Dannenberg Over Erik Dannenberg

Ten slotte: loondispensatie. ‘Het is een zoveelste regeling’, vindt Dannenberg. Hij laat een continuüm Bekijk de video

Bekijk de video

Erik Dannenberg (51) is sinds 1 januari 2017 voorzitter van Divosa. Hij heeft ruime ervaring in het sociaal domein. Na zijn studie Maatschappelijk werk is hij actief geweest in de

hulpverlening aan mensen die verslaafd waren en/of dakloos waren geraakt en aan gezinnen met meerdere ernstige problemen; eerst in uitvoerende en al snel in leidinggevende rollen. Van maart 2005 tot maart 2014 was Dannenberg namens het CDA wethouder in de gemeente Zwolle met diverse portefeuilles in het sociaal domein.

Lees verder (https://www.divosa.nl/bijeenkomsten/divosa-voorjaarscongres- 2018/sprekers#erik-dannenberg)

(18)

In het kort In het kort

Krant met scheuren Krant met scheuren

Tamara van Ark: ‘Het is ook lef om tegen heilige huisjes te

schoppen’

Van het hebben van schulden tot mensen met een beperking die langs de kant staan. Van loondispensatie tot de ophef rondom de woorden van vicepremier Klaas Dijkhoff over de bijstand. Staatssecretaris Tamara van Ark kwam niet voor niets naar Den Bosch.

Ik ben hartstochtelijk voorstander van beleidsruimte voor gemeente Ik ben hartstochtelijk voorstander van beleidsruimte voor gemeente Werken moet lonen, wat mij betreft vanaf het eerste uur

Werken moet lonen, wat mij betreft vanaf het eerste uur

Ik kom uit de klei, maar dat betekent niet dat ik het allemaal weet Ik kom uit de klei, maar dat betekent niet dat ik het allemaal weet

●

(19)

Woorden zoeken Woorden zoeken

Uit de praktijk Uit de praktijk

Het is een mooi moment op de eerste dag van het Divosa Congres. Gerrit van der Meer, voorzitter van

‘Ik heb thuis nog een krant liggen met veel scheuren erin.’ Hij verwijst naar de wens van Klaas Dijkhoff om de uitkeringen te verlagen. ‘Dijkhhoff schetst een klassiek beeld waar we sinds Rutte I tegen

vechten. Het beeld dat het je eigen schuld is als je in een uitkeringssituatie terecht komt. Dan eisen we vanalles, en daarna pas gaan we helpen. Het is een compleet ander beeld dan het beeld dat Tamara van Ark op dit congres schetst. Hoe kan dat nou?’ De vraag wordt met applaus ontvangen.

Even moet de staatssecretaris op het podium naar woorden zoeken. Ze heeft net uitgelegd dat het goed is om discussies in het sociaal domein aan te gaan. Om lef te hebben en tegen heilige huisje schoppen.

Dat is volgens haar precies wat partijgenoot Dijkhoff met zijn uitspraken over wederkerigheid heeft gedaan. ‘Ik wil ook vasthouden aan mijn rol. Ik sta hier als staatssecretaris. Ik ben vooral ook druk met het uitvoeren van het regeerakkoord.’

''We hebben in ons land zoveel mensen aan de kant staan en dat is niet eerlijk.We hebben in ons land zoveel mensen aan de kant staan en dat is niet eerlijk.

Het siert Van Ark dat ze de heikele thema’s niet uit de weg gaat. Ook dat is lef hebben. Het woord valt vandaag vaak. Net nog toen ze sprak over de ruimte voor maatwerk. Volgens haar een rode draad die ze voortdurend tegenkomt in het sociaal domein. De beleidsvrijheid van gemeenten is groot. ‘Ik ben daar een hartstochtelijk voorstander van. De bestuurders worden rechtstreeks gekozen door de inwoners. Zij moeten verantwoording afleggen. Daar zitten ook de dilemma’s in het sociaal domein.

Ga je meer de handhavingskant op? Of toch meer richting stimulering? Dit zijn bij uitstek zaken die in gemeenten afgewogen moeten worden.’

Het helpt dat Van Ark rechtstreeks uit de praktijk komt. Er zitten veel oud-wethouders in het kabinet.

‘We hebben met onze poten in de klei gestaan. Je stapt er uit en gaat besturen. Je hebt die affiniteit en ervaring, maar tegelijkertijd is je kennis meteen weer verouderd.’ Vooral niet denken dat je het allemaal weet, klinkt het.

(20)

Ontzorgen Ontzorgen

Huiswerk Huiswerk

En dan is er nog de loondispensatie. Een ander onderwerp dat de gemoederen flink bezighoudt. Van Ark legt kort uit wat haar uitgangspunten zijn. ‘We willen de werkgevers ontzorgen, werken moet lonen.

Wat mij betreft van het eerste uur en het geld dat het instrument oplevert moet worden ingezet voor mensen die niet bij voor een reguliere baan in aanmerking komen.’

Ze is nu hard bezig met het huiswerk dat ze van de Kamer heeft gekregen. ‘En dat moet zorgvuldig gebeuren. We hebben het dan wel over een instrument, maar het gaat over mensen.’ Bevlogen: ‘We hebben in ons land zoveel mensen aan de kant staan en dat is niet eerlijk. De gesprekken die ik voer, raken me ook. Terecht zeggen mensen; praat mét mij. Niet over mij. Ik wil niet aanmatigend zijn, maar het lijkt soms of zo’n loonwaarde ook over eigenwaarde gaat. Maar ik wil horen hoe mensen dit

beleven. Mensen helpen, je mag er zijn. Dat is juist de reden waarom ik in de politiek ben gegaan.’

(21)

Over Tamara van Ark Over Tamara van Ark

Op 26 oktober 2017 is Tamara van Ark benoemd tot staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in het kabinet-Rutte III. Daarvoor was zij onder meer wethouder van de gemeenten Nieuwerkerk aan den IJssel en Zuidplas (fusie van de gemeenten Moordrecht, Nieuwerkerk aan den IJssel en Zevenhuizen-Moerkapelle). In juni 2010 werd zij Tweede

Kamerlid van de VVD, met de portefeuille AWBZ/WMO. Sinds 2012 was zij vicefractievoorzitter.

Lees verder (https://www.divosa.nl/bijeenkomsten/divosa-voorjaarscongres- 2018/sprekers#tamara-van-ark)

(22)

In het kort In het kort

Taalgevoel Taalgevoel

Wim Daniëls ontmaskert woorden

‘Ik kom uit een laaggeletterd gezin’, vertelt taalkundige Wim Daniëls. ‘Mijn ouders hebben alleen op de lagere school gezeten, mijn vader heeft haar niet eens afgemaakt. Iemand vroeg me onlangs: ‘Had jouw vader dan ook een

afstand tot de arbeidsmarkt?’ Een bizarre vraag, vindt Daniëls. Die afstand was namelijk zo klein als maar kon. Daniëls' vader ging van school om meteen aan het werk te gaan. 51 jaar lang werkte hij bij dezelfde fabriek.

Maak je taalgebruik sekseneutraal, gebruik meervoud als alternatief Let op de emotionele lading van benamingen

Verplaats je in degene voor wie je schrijft Formuleer begrijpelijk en correct

●

(23)

Sekseneutraal graag Sekseneutraal graag

Niet in de Van Dale Niet in de Van Dale

Ontmasker woorden Ontmasker woorden

‘Maar hoe kan het dan dat jij zoveel met taal hebt?’ was de tweede minstens zo bizarre vraag aan Wim

Een belangrijke oproep die Daniëls doet is: formuleer sekseneutraal. ‘Neem nou het woord

‘burgemeester’. In de Van Dale staat achter dit woord: burgervader. Burgermoeder staat er niet.

Burgermoeder is wel een apart begrip in het woordenboek, maar daar staat achter: (schertsend) burgemeester.’ Schandalig, vond Daniëls. Hij belde Van Dale op en later werd het op de website

aangepast. Burgermoeder werd gelijkgetrokken aan burgervader. Maar we zijn ook zelf schuldig aan die sekseongelijke taal. Gemeenten verwijzen regelmatig met ‘hij’ en ‘hem’ naar een mannelijke én

vrouwelijke burger. ‘Kies voor meervoud’, adviseert Daniëls. ‘Dus gebruik verwijzingen als ‘zij’ en ‘hen’

of ‘hun’.

‘Let op de emotionele lading van benamingen’, is een ander advies van de taalkundige. Ter illustratie pakt Daniëls de website van Divosa erbij. Woorden als ‘psychisch kwetsbaren’ zijn beladen. En wat te denken van het begrip ‘sociaal domein’? Daniëls heeft het gecheckt, maar het staat echt niet in Van Dale, ‘terwijl het begrip op allerlei manieren kan worden uitgelegd’.

''Als je schrijft, heb altijd een klant die bij het loket komt in gedachten.Als je schrijft, heb altijd een klant die bij het loket komt in gedachten.

Wat Daniëls nog wel het belangrijkst vindt, is correct en toegankelijk taalgebruik. Een voorbeeld van hoe het níet moet, is de tekst over bijzondere bijstand op de website van gemeente Rotterdam.

Ingewikkelde formuleringen over de aanvraag en de machtiging passeren de revue. Zinnen als ‘als u minder digitaal onderlegd bent’ vindt Daniëls te moeilijk. ‘Als ik schrijf, doemt mijn moeder achter het scherm op. Zij moet snappen wat ik schrijf. Dit geldt ook voor jullie’, spreekt hij de zaal toe. ‘Als je schrijft, heb altijd een klant die bij het loket komt in gedachten. Verplaats je in diegene waarvoor je schrijft.’

‘De taal heeft een masker’, besluit Daniëls. ‘Je maakt het masker groter als je moeilijke woorden gebruikt.’ Daniëls ontmaskert woorden graag. Als kind werd hij regelmatig geconfronteerd met verschillen tussen zijn Brabantse dialect en de standaardtaal. Appelesien of sinaasappel. De woorden hebben dezelfde herkomst: een appel uit China. Of neem olieklonje, naar de uitspraak van Daniëls’

moeder, of het standaard eau de cologne. Beide woorden komen uit het Frans en verwijzen naar de stad Keulen. ‘Fenomenaal’, vindt Daniëls. De herkomst opsporen kan helpen bij het ontmaskeren van woorden. Maar het is vooral belangrijk dat je de taal van de mensen spreekt.’

(24)

Over Wim Daniëls Over Wim Daniëls

Wim Daniëls is schrijver van boeken over taal, literaire verhalenbundels, woordenboeken, poëzie en informatieve boeken over uiteenlopende onderwerpen. Hij was vaste columnist bij het

radioprogramma Spijkers met koppen van 2009 tot 2014. Nu levert hij een geregelde bijdrage aan het radio-1-programma De Nieuws BV. Verder vormt hij samen met Yvonne Gijsbers het AR-theater.

Lees verder (https://www.divosa.nl/bijeenkomsten/divosa-voorjaarscongres- 2018/sprekers#wim-daniels)

(25)

Foto's 31 mei

Het Voorjaarscongres is in volle gang. Na sprekers Jack Mikkers, Pieter Tops, Esther Crombag, Erik Dannenberg en Tamara van Ark waren er sessies en excursies. Nieuwsgierig naar wat er gebeurde? Bekijk de foto's in het Flickr- album

(https://www.flickr.com/photos/divosa/albums/72157691645109550/with/41748849484/) Hieronder alvast een impressie.

Klik op de afbeelding om naar Flickr te gaan.

(26)

In het kort In het kort

Springende ambtenaren Springende ambtenaren

Vrije Denkers: Van fouten maken tot seks met ideeën

Waar moet je mee stoppen om verder te komen? Waarin ben jij afwijkend?

Wat maakt jou anders? Het zijn interessante vragen om de tweede dag van het Divosa Voorjaarscongres mee te beginnen. Een geslaagde wake-up call van Vrije Denkers Arthur Kruisman en Patrick Donath.

Maak fouten, anders maak je helemaal niets Maak fouten, anders maak je helemaal niets

Structuur versuft en wordt voor werkelijkheid aangezien Structuur versuft en wordt voor werkelijkheid aangezien

Het gaat om het aantal vragen dat je stelt en om hoe vaak je lacht op een dag Het gaat om het aantal vragen dat je stelt en om hoe vaak je lacht op een dag Doen is de beste manier van denken

Doen is de beste manier van denken

Het ergste is niet dat je iets niet weet, maar dat je het zeker denkt te weten Het ergste is niet dat je iets niet weet, maar dat je het zeker denkt te weten

De een maakt een hupje, de ander een twist. Een, twee, drie. Klappen. De Vrije Denkers krijgen het - aan het begin van de dag - voor elkaar. Een zaal vol springende ambtenaren en professionals. Uit de

●

(27)

Hokje Hokje

Versloffen Versloffen

comfortzone. En dat is nu precies de bedoeling van Vrije Denkers Arthur Kruisman en Patrick Donath.

Begonnen in de IT, waarna ze besloten om met mensen aan de slag te gaan, om te doen wat ze echt leuk vinden. En dat zouden meer mensen moeten doen, is de boodschap deze ochtend.

Te vaak laten mensen zich in een hokje stoppen. Dat begint al in het onderwijs hebben de Vrije Denkers de zaal net voorgehouden. Mensen zijn op hun vijfde het meest creatief en daarna gaat het heel snel bergafwaarts. Op de werkvloer wordt het er niet beter op. Structuur versuft en wordt voor werkelijkheid aangezien.

''Je voelt veel eerder dat iets klopt dan dat cijfers je ooit gaan vertellen.Je voelt veel eerder dat iets klopt dan dat cijfers je ooit gaan vertellen.

‘Een walhalla voor slaapkoppen. Om vervolgens rond je 44ste een staat van terminale serieusheid te bereiken en daarna gaat dat in een rechte lijn richting pensioen.’ En dat terwijl creativiteit het beste gedijt bij onverwachte situaties, bij fouten maken en improviseren. ‘Meten = weten horen we vaak.

Maar als dit een wiskundige formule is, dan kun je ‘m ook omdraaien. Weten = meten. Je voelt veel eerder dat iets klopt dan dat cijfers je ooit gaan vertellen.’

Dat moet anders, stelt het energieke duo. ‘Denken en doen moeten weer bij elkaar komen. We hebben dit heel lang laten versloffen dus daar is training voor nodig.’ Creativiteit is ook nodig om de bloedgang van veranderingen bij te houden. ‘Ons veranderingsvermogen is beperkt. Om deze veranderingen bij te benen zijn nieuwe vaardigheden nodig. Experimenteren, improviseren.’

(28)

Over de Vrije Denkers Over de Vrije Denkers

Werknemers zijn geen appels en peren, klinkt het. Een kantoor is geen box van Hello Fresh, met fragiel fruit dat je daarom in afgebakende vakjes moet leggen zodat het niet butst. ‘Een team moet juist antifragiel zijn. Met zorg mishandelen, zo haal je het een team uit de comfortzone.’ De toekomst vraagt volgens de Vrije Denkers dan ook geen langetermijnplannen, uitgewerkte toekomstscenario’s of stippen aan de horizon. ‘Waarna we vervolgens hele dagen zoet zijn met elkaar uit te leggen waarom we bepaalde doelen niet gaan halen. We moeten dichterbij bij onszelf blijven. Wat is onze bedoeling?

Dan heb je al stap 1. Dat is wat je gaat doen. Daarna volgt niet stap 2, maar een nieuwe stap 1. Focus daarbij op je doel, maar houd oog voor je omgeving. Het duo verwijst daarmee naar een veelzeggende filmpje dat eerder werd getoond waarbij een levensgrote kip aan veel blikvelden ontsnapte. Met een brede blik dus, een eerste, kleine baby-stap zetten. Dan komt de rest vanzelf.

Arthur en Patrick vormen samen de Vrije Denkers. Na jarenlang gewerkt te hebben voor een grote Nederlandse IT-onderneming, kozen zij op 1 februari 2016 voor het zelfstandig

ondernemerschap. Sinds 2008 geven zij inspirerende werksessies over een onderwerp dat samen te vatten is als ‘doen is de beste manier van denken’.

Lees meer (https://www.divosa.nl/bijeenkomsten/divosa-voorjaarscongres-2018/sprekers#vrije- denkers)

(29)

In het kort In het kort

De sprong wagen De sprong wagen

Frédérique Six: 'Vertrouwen vraagt om een goed gesprek'

‘We willen werken uit vertrouwen, maar toch lukt het ons niet. Dat is raar’, stelt Frédérique Six, hoofddocent Nieuwe publieke governance aan de VU

Amsterdam. Hoe komt écht vertrouwen dan tot stand? En welke voorwaarden zijn nodig? Six neemt het publiek mee in het opbouwen van vertrouwen, de smeerolie van de samenleving.

Verstoringen in vertrouwen geven aanleiding voor constructief gesprek Verstoringen in vertrouwen geven aanleiding voor constructief gesprek Publieke sector wordt gedomineerd door wantrouwen

Publieke sector wordt gedomineerd door wantrouwen

Bespreek morele dilemma’s en betrek iedereen erbij, ook als het spannend wordt Bespreek morele dilemma’s en betrek iedereen erbij, ook als het spannend wordt Accepteer imperfectie radicaal en fundamenteel

Accepteer imperfectie radicaal en fundamenteel

Omarm de spanning tussen objectiviteit en subjectiviteit, ratio en emotie Omarm de spanning tussen objectiviteit en subjectiviteit, ratio en emotie

●

(30)

Ongemakkelijk Ongemakkelijk

Wantrouwen in publieke sector Wantrouwen in publieke sector

Ruimte Ruimte

‘Als je iemand vertrouwt, ben je kwetsbaar’, begint Six. ‘Er is onzekerheid, je moet een sprong maken.

Volgens Six gaat het erom hoe je met die verstoringen omgaat. ‘Een verstoring geeft een ongemakkelijk gevoel. Het is verleidelijk om uit het vertrouwen te stappen, je conclusies te trekken. Maar dat moet je dus niet doen. Dan leer je niets. Je weet niet wat er daadwerkelijk aan de hand is.’ Six adviseert om het ongemakkelijke gevoel en de emoties er te laten zijn. ‘Schort je oordeel op, maar ga bij jezelf na: wat doet dit met mij? Daarbij is het belangrijk om ja tegen de persoon te blijven zeggen en nee tegen het gedrag.’

Verstoringen geven aanleiding voor een constructief gesprek, meent Six. ‘Dan kom je erachter wat er écht aan de hand is. Onderzoek wijst uit dat heftige verstoringen leiden tot een dieper vertrouwen. Er kunnen namelijk allerlei oorzaken zijn voor verstoringen. Soms is het een ongelukkige samenloop van omstandigheden. Soms is het een misverstand. Een foutje. Deze gevallen hoeven het vertrouwen niet in de weg te staan. Sterker nog, ze kunnen het verdiepen als je het gesprek aangaat.’

''Het is belangrijk om ja tegen de persoon te blijven zeggen en nee tegen het gedrag.Het is belangrijk om ja tegen de persoon te blijven zeggen en nee tegen het gedrag.

‘De publieke sector wordt gedomineerd door wantrouwen’, gaat Six verder. Er zijn een paar diepliggende overtuigingen die het vertrouwen in de sector tegenwerken:

Vertrouwen is niets doen.

Vertrouwen en beheersing zijn substituten. De controlesystemen worden vanuit wantrouwen bezien.

Pech moet weg. Perfectionisme en het maakbaarheidsideaal zijn dominant, terwijl dit niet de realiteit is.

Objectiviteit is superieur aan subjectiviteit. We stellen algemene regels boven maatwerk.

Ratio is superieur aan emotie.

Het is typisch voor de publieke sector dat er een chronisch gebrek aan middelen is. Er is meer vraag dan geld, dus we hebben regels bedacht over wie wanneer ergens recht op heeft. Die regels zorgen ervoor dat we minder tijd hebben voor het leveren van prestaties en ze beknellen de ruimte van professionals. Dan is er ook nog de spanning tussen coalitie, oppositie en media die eropuit zijn om fouten te ontdekken. En zo komen we terecht in een cirkel van wantrouwen.

Six pleit echter voor vertrouwen, maar niet op de geijkte manier. ‘Voor een veerkrachtig vertrouwen moeten professionals ruimte krijgen om met de spanning om te gaan. Ze hebben intrinsieke motivatie nodig om maatwerk te leveren, maar ook autonomie, competentie en erkenning. Bovendien is

verbondenheid belangrijk: betekenisvolle relaties met cliënten en leidinggevenden.

●

(31)

Over Frédérique Six Over Frédérique Six Bespreek dilemma’s Bespreek dilemma’s

Omarmen Omarmen

''Betrek iedereen erbij, ook als het echt spannend wordt.Betrek iedereen erbij, ook als het echt spannend wordt.

Verbondenheid ontstaat in het gesprek met elkaar. ‘Ga de dialoog aan over vragen als: hoe doen we dit in ons werk? Hoe doen we het goed? Hoe meten we dat en kunnen we dat aan anderen laten zien? Als je morele dilemma’s vaker met elkaar bespreekt, word je het ook meer met elkaar eens.’ Six roept op tot bottom-up werken. Dat is niet hetzelfde als zelfsturende teams: ‘De manager moet betrokken zijn en de dilemma’s van de werkvloer kennen. Betrek iedereen erbij, ook als het echt spannend wordt.’

Six bepleit drie nieuwe coördinatieprincipes om te kunnen werken vanuit een veerkrachtig vertrouwen.

‘We moeten imperfectie radicaal en fundamenteel accepteren. Ook moeten we de spanning omarmen tussen ratio en emotie, tussen objectiviteit (regels) en subjectiviteit (maatwerk). Ten derde is een ondersteunende en vertrouwende omgeving nodig. Denk daarbij aan professionaliserende

frontlijnwerkers in een team. En aan het gesprek, want dat kan de verstoringen uit de lucht halen.’

Als universitair hoofddocent onderzoekt en doceert Frédérique Sixpublieke governance

vraagstukken met speciale aandacht voor governance die vertrouwen bouwt. Zij past dit toe op hoe frontlijnwerkers hun werk doen met cliënten, toezicht, hoe organisaties samenwerken en co-creëren.

Lees meer (https://www.divosa.nl/bijeenkomsten/divosa-voorjaarscongres- 2018/sprekers#frederique-six)

(32)

(33)

In het kort In het kort

Toch?

Paul de Beer: ‘Waarom werken we?’

Als hoogleraar Paul de Beer het woord neemt, denk je even; als dit de ‘nieuwe’

inzichten in arbeidsverhoudingen moeten voorstellen, dan ga ik even koffie halen. Maar dat blijkt al snel een inschattingsfout.

Heersende opvattingen over de arbeidsmarkt kloppen vaak niet Heersende opvattingen over de arbeidsmarkt kloppen vaak niet De manier van denken over werk is wél veranderd

De manier van denken over werk is wél veranderd We vinden de kwaliteit van werk belangrijker We vinden de kwaliteit van werk belangrijker Het gaat daarbij om zelfontplooiing en zingeving Het gaat daarbij om zelfontplooiing en zingeving

Laten we ons daar dan ook op richten in het sociaal domein Laten we ons daar dan ook op richten in het sociaal domein

Dan creëren we wellicht minder banen, maar wel van hogere kwaliteit voor mensen Dan creëren we wellicht minder banen, maar wel van hogere kwaliteit voor mensen

De ontwikkelingen op de arbeidsmarkt gaan razendsnel. Door robotisering en flexibilisering verandert de arbeidsmarkt én de manier waarop we er tegenaan kijken drastisch. Een vast contract behoort

●

(34)

Wensdenken Wensdenken

Millennials & babyboomers Millennials & babyboomers

Persoonlijke ontwikkeling Persoonlijke ontwikkeling

binnenkort tot het verleden en een loopbaan is zelden meer te verbeelden als een rechte weg richting pensioen. Het lijkt eerder op een grillig kronkelpad met een verrassing na iedere bocht. Een angstig beeld wellicht voor babyboomers, maar millennials weten niet beter. Zij genieten van avontuur en hechten veel minder aan status of veiligheid. Toch?

Nou nee dus, stelt Paul de Beer. Voorgaande is een schets van de arbeidsmarkt die veel gehoord wordt, maar niet klopt. ‘Ze is gebaseerd op wensdenken. Nog steeds werkt meer dan 75 procent van werkend Nederland in loondienst in een vaste baan.’ En, schrik niet, dat is een hoger percentage dan in de jaren

‘50. ‘Ook als we kijken naar het verloop van een loopbaan, dan ziet dat er nog ongeveer hetzelfde uit als twintig jaar geleden. We starten met een paar kleine baantjes, dan krijgen we één of twee banen voor 5 tot 8 jaar, vervolgens maken we tussen ons 35e en 40e nog een grote overstap en dan houden we dezelfde baan tot ons pensioen.’

''Laten we betaald werk niet als heilige graal verklaren.Laten we betaald werk niet als heilige graal verklaren.

Goed, de arbeidsmarkt verandert dus eigenlijk niet zo heel snel als we hier en daar lezen. Maar de manier waarop we naar werk kijken toch zeker wel? Millennials hechten toch veel minder aan een vaste baan, aan geld en status en zijn meer gericht op persoonlijke ontwikkeling en op zingeving?

Babyboomers en millennials kijken toch heel verschillend naar werk? ‘Ja, dat klopt’, zegt De Beer,

‘alleen de verschillen zijn anders dan vaak gedacht.’ Zo hechten millennials wel degelijk aan succes en geld. Ze hebben weliswaar minder behoefte aan veiligheid dan babyboomers, maar ze vinden

duurzaamheid veel minder belangrijk dan vaak gedacht. Ook hechten ze er minder dan babyboomers aan om voor anderen te zorgen. Ze hebben daarbij wel degelijk een stevige arbeidsethos. En, om de ontluistering compleet te maken, hoe ouder millennials worden, hoe meer ze op babyboomers lijken in hun manier van denken.

Is er dan helemaal niets veranderd in de manier van denken over werk? ‘Toch wel’, vertelt De Beer. We vinden intrinsieke aspecten aan werk steeds belangrijker. Meer en meer gaat het om de inhoud van werk. Het gaat ons om zinvol werk en om je persoonlijk te kunnen ontwikkelen.

De basis van de Participatiewet is daarmee nog steeds relevant, stelt De Beer. ‘Werken is nog steeds de belangrijkste manier voor de meeste mensen om mee te doen aan de samenleving. ‘Maar laten we daarbij betaald werk niet als heilige graal verklaren. Het aan het werk krijgen van mensen moet geen doel op zich worden.’ Het gaat volgens De Beer immers om zinvol werk. ‘Laten we ons daar in het sociaal domein dan ook vooral op richten. We helpen dan misschien minder mensen aan een baan, maar we helpen ze wel aan goede banen, aan kwalitatief en zinvol werk.’

(35)

Over Paul de Beer Over Paul de Beer

Sinds 1 juli 2003 is Paul de Beer bijzonder hoogleraar arbeidsverhoudingen aan de Universiteit van Amsterdam en onderzoeker bij het Amsterdams Instituut voor ArbeidsStudies (AIAS). Sinds 1 januari 2011 is hij bij De Burcht wetenschappelijk directeur van het Wetenschappelijk Bureau voor de Vakbeweging.

Lees meer (https://www.divosa.nl/bijeenkomsten/divosa-voorjaarscongres- 2018/sprekers#paul-de-beer)

(36)

In het kort In het kort

Iedereen meedoen Iedereen meedoen

Ron Steenkuijl: ‘Waar een wil is, is een wij.’

Het bedrijfsleven dat werkt om Nederland schuldenvrij te krijgen.

Ondernemers die verbinden, die de groeiende kloof tussen have en have nots proberen te verbinden. Ron Steenkuijl, directeur Corporate Affairs van ADG dienstengroep, combineert in zijn verhaal tal van thema’s van Divosa Congres.

Lef, vertrouwen en vooral doen.

We leven in een verdeeld land waar ‘de ik’ een steeds grotere rol speelt We leven in een verdeeld land waar ‘de ik’ een steeds grotere rol speelt Aan de slag waar niemand gewoon is en iedereen bijzonder

Aan de slag waar niemand gewoon is en iedereen bijzonder Pak geldzaken aan voordat het geldzorgen zijn

Pak geldzaken aan voordat het geldzorgen zijn

●

(37)

Bijzonder Bijzonder

Slimme app Slimme app

Zie ook Zie ook

Steenkuijl begint zijn verhaal bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen. De verkiezingen die hem lieten

‘Hoe kunnen we zorgen dat iedereen kan meedoen? Hoe zorgen we dat onze democratie niet beheerst wordt door de hardste schreeuwers?’ Steenkuijl is overtuigd van de rol die het bedrijfsleven hierin heeft.

‘Waar een wil is een wij. Het geluk komt allang niet meer van boven.’

Het zijn volgens Steenkuijl bij uitstek burgers en bedrijven die zelf vorm aan de maatschappelijke ‘doe- democratie’ moeten geven. Dit vraagt om nieuwe sociaal-maatschappelijke disruptieve initiatieven, stelt hij. ‘Dit vraagt om mensen die de wil hebben, om schouder aan schouder aan de slag te gaan om Nederland en land te maken waar niemand gewoon is, en iedereen bijzonder.’

''Wat nu als het bedrijfsleven een serieuze poging doet om Nederland schuldenvrij te maken?Wat nu als het bedrijfsleven een serieuze poging doet om Nederland schuldenvrij te maken?

Het was het begin van zijn reis langs de grote steden, waar de directeur gesprekken voerde met tal van experts. Steenkuijl kwam er achter dat armoede en schulden een van de grootste maatschappelijke problemen van het moment is. Hij ontdekte tot zijn verbazing dat ook bij 5.000 werknemers van ADG beslag op loon wordt gelegd. Wat nu als het bedrijfsleven een serieuze poging doet om Nederland schuldenvrij te maken? Hij overtuigde de Raad van Commissarissen van ADG kreeg een miljoen euro los en ging aan de slag.

Inmiddels hebben de ‘Helden van de Wij’ de armen uit de mouwen gestoken. Met experts uit de schuldhulpverlening is de app FiKks ontwikkeld, waarbij mensen met geldzorgen aan buddy’s worden gekoppeld. Met medewerking van de werkgevers wordt de app bij het personeel onder de aandacht gebracht en ook buddy’s worden onder het personeel geworven. ‘Met FiKks pak je geldzaken aan voordat ze geldzorgen zijn’, luidt de slogan.

Ook oud-minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem begreep onmiddellijk het belang en urgentie van het nieuwe initiatief en is inmiddels ambassadeur van FiKks. De ambities zijn groot. De Helden van de Wil willen 5.000 bedrijven bereiken. En zo moet een hoop ellende voorkomen wordt. ‘We weten inmiddels dat mensen gemiddeld vijf jaar wachten voordat ze om hulp vragen. Dat moet veel eerder.’

Samen met fikks (https://samenmetfikks.nl/met-fikks-aan-de-slag-in-uw-bedrijf/) Bekijk de video

Bekijk de video

(38)

Over Ron Steenkuijl Over Ron Steenkuijl

Ron Steenkuijl is directeur Corporate Affairs van ADG dienstengroep, landelijk voorzitter van het NCD, lid van de Raad van Toezicht van MVO Nederland en voorzitter bestuur van de

Nederlandse Inclusiviteitsmonitor.

Lees verder (https://www.divosa.nl/bijeenkomsten/divosa-voorjaarscongres- 2018/sprekers#ron-steenkuijl)

(39)

Foto's 1 juni

Het Divosa Voorjaarscongres 2018 zit erop. Vandaag lieten de Vrije Denkers, Frédérique Six, Paul de Beer en Ron Steenkuijl ons opnieuw nadenken over lef en vertrouwen in het sociaal domein. Bekijk de foto's in het Flickr-album.

(https://www.flickr.com/photos/divosa/albums/72157691645109550) Hieronder alvast een impressie.

Klik op de afbeelding om naar Flickr te gaan.

(40)

Plenaire sprekers Plenaire sprekers

Video's

Jack Mikkers: ‘Maak het verschil, altijd met oog voor de ander’

Pieter Tops: 'Modern paternalisme nodig om samenleving bij elkaar te houden’

Esther Crombag: ‘Vertrouwen geven is vertrouwen krijgen’

(41)

Erik Dannenberg: ‘Schrap de lappendeken van regelingen’

Tamara van Ark: ‘Het is ook lef om tegen heilige huisjes te schoppen’

(42)

Wim Daniëls ontmaskert woorden Wim Daniëls ontmaskert woorden

Vrije Denkers: Van fouten maken tot seks met ideeën Vrije Denkers: Van fouten maken tot seks met ideeën

(43)

Frédérique Six: 'Vertrouwen vraagt om een goed gesprek' Frédérique Six: 'Vertrouwen vraagt om een goed gesprek'

Paul de Beer: ‘Waarom werken we?’

(44)

Ron Steenkuijl: ‘Waar een wil is, is een wij.’

Huib van Olden Huib van Olden

(45)

Voorbeelden van lef en vertrouwen Voorbeelden van lef en vertrouwen

Afsluiting Erik Dannenberg Afsluiting Erik Dannenberg

Voor het Divosa Voorjaarscongres 2018 ging Divosa op zoek naar voorbeelden die getuigen van lef en vertrouwen, het thema van het congres. We vonden deze good practices bij verschillende gemeenten en legden ze vast in vijf korte, krachtige, inspirerende filmpjes. Zodra een film op het congres is vertoond, kun je hem hier terugkijken.

Samenwerkingsverband Beyond in Kerkrade: Bedrijven, onderwijs en overheid samen voor inclusie Samenwerkingsverband Beyond in Kerkrade: Bedrijven, onderwijs en overheid samen voor inclusie

(46)

De Verspillingsfabriek in Veghel: Een initiatief tegen verspilling van voedsel en talent De Verspillingsfabriek in Veghel: Een initiatief tegen verspilling van voedsel en talent

Project 'Verward en dan?' in Vught: Regionale samenwerking in de keten Project 'Verward en dan?' in Vught: Regionale samenwerking in de keten

(47)

Spiegelteamaanpak in Huizen, Blaricum, Laren en Eemnes: Het sociaal domein volledig op zijn kop Spiegelteamaanpak in Huizen, Blaricum, Laren en Eemnes: Het sociaal domein volledig op zijn kop

Social Impact Bond in Veldhoven: Bedrijven investeren in statushouders Social Impact Bond in Veldhoven: Bedrijven investeren in statushouders

(48)

Lancering nieuwe Sprank Lancering nieuwe Sprank

Sprank is helemaal nieuw. Hét blad voor beslissers in het sociaal domein heeft een complete

metamorfose ondergaan. Met nieuwe rubrieken, een nieuwe vormgeving en meer. Bekijk the making of (https://vimeo.com/272748835) & lees hem snel (https://www.divosa.nl/nieuws/sprank)!

(49)

Plenaire sprekers Plenaire sprekers

Keuzesessies Keuzesessies

Presentaties

Hieronder vind je een overzicht van de beschikbare presentaties van de plenaire sprekers en de keuzesessies.

donderdag 31 mei donderdag 31 mei

Blind Vertrouwen (https://www.divosa.nl/sites/default/files/divosa-voorjaarscongres-2018- presentatie-esther-crombag.pdf)

(Esther Crombag, mei 2018 | pdf, 3 MB)

Lef en vertrouwen (https://www.divosa.nl/sites/default/files/divosa-voorjaarscongres-2018- presentatie-erik-dannenberg.pdf)

(Erik Dannenberg, mei 2018 | pdf, 1,5 MB)

De waarheid achter de taal (https://www.divosa.nl/sites/default/files/divosa-voorjaarscongres-2018- presentatie-wim-daniels.pdf)

(Wim Daniëls, mei 2018 | pdf, 632 kB)

vrijdag 1 juni vrijdag 1 juni

Doen is de beste manier van denken (https://www.divosa.nl/sites/default/files/divosa- voorjaarscongres-2018-presentatie-vrije-denkers.pdf)

(Vrije Denkers, juni 2018 | pdf, 3 MB)

Besturen vanuit vertrouwen (https://www.divosa.nl/sites/default/files/divosa-voorjaarscongres-2018- presentatie-frederique-six.pdf)

(Frédérique Six, juni 2018 | pdf, 666 kB)

Waarom werken we? (https://www.divosa.nl/sites/default/files/divosa-voorjaarscongres-2018- presentatie-paul-de-beer.pdf)

(Paul de Beer, juni 2018 | pdf, 838 kB)

De Helden van de Wil (https://www.divosa.nl/sites/default/files/divosa-voorjaarscongres-2018- presentatie-ron-steenkuijl.pdf)

(Ron Steenkuijl, juni 2018 | pdf, 2 MB)

Donderdag 31 mei Donderdag 31 mei

1.2 Bossche sferen, durf te integreren

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/1.2_bossche_sferen_durf_te_integreren.pdf) (Weener XL Werk en Inkomen, mei 2018 | pdf, 983 kB)

1.3 Arbeidsmatige dagbesteding werkt!

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/1.3_arbeidsmatige_dagbesteding_werkt.pdf) (Weener XL Werk en Inkomen & gemeente 's-Hertogensbosch, mei 2018 | pdf, 1,6 MB)

●

(50)

1.4 Nieuwe beroepen, nieuwe kansen

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/1.4_nieuwe_beroepen_nieuwe_kansen.pdf) (Weener XL Werk en Inkomen, mei 2018 | pdf, 301 kB)

1.5 Kwetsbare jongeren op eigen benen

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/1.5_kwetsbare_jongeren_op_eigen_benen_def.pdf) (Weener XL Werk en Inkomen, mei 2018 | pdf, 596 kB)

1.7 Coolblue en het Sociaal Domein: meer overeenkomsten dan verschillen

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/1.7_en_2.15_cool_blue_en_het_sd.pdf) (Laborijn, mei 2018

| pdf, 1 MB)

1.9 Samenwerking en verbinding werelden rondom sociale wijkteams

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/1.9_samenwerking_en_verbinding_werelden_rondom_sociale_wijkteams.pdf) Ommen-Hardenberg, mei 2018 | 451 kB)

1.10 Hardnekkige schulden de baas

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/1.10_hardnekkig_schulden_de_baas_-

_may_pastoors_arre_zuurmond_0.pdf) (Ombudsman metropool Amsterdam, mei 2018 | pdf, 417 kB) 1.11 Privacy: niet de foto, maar de film

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/1.11_privacy_niet_de_foto_maar_de_film.pdf) (TSD ISZW | pf, 513 kB)

1.13 Coöperatief ondernemen, je moet het maar durven

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/1.13_cooperatief_ondernemen.pdf) (Stimulansz & gemeente Haarlem, mei 2018 | 3 MB)

1.14 2025: participatie én informatiesamenleving

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/1.14_2025_participatie_en_informatiesamenleving.pdf) (Regie Wigo4it, mei 2018 | 611 kB)

1.15 Verandering in Den Helder, dwars door de weerstand heen

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/1.15_verandering_den_helder.pdf) (gemeente Den Helder, mei 2018 | 1,5 MB)

2.1 Aanpak kwetsbare jongeren; waarom moeilijk doen als het samen kan?

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/2.1_waarom_moeilijk_doen_als_het_samen_kan-

carl_de_meester.pdf) (Weener XL Werk en Inkomen & gemeente 's-Hertogenbosch, juni 2018 | 3,9 MB) 2.2 Investeren in gastvrijheid (https://www.divosa.nl/sites/default/files/2.2_hospitality_-

_stephan_vgammeren.pdf) (Weener XL Werk en Inkomen, juni 2018 | pdf, 1,6 MB 2.4 Investeerders helpen statushouders op weg

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/2.4_investeerders_helpen_statushouders_op_weg.pdf) (gemeente Veldhoven, juni 2018 | pdf, 1,4 MB)

(51)

2.6 Speaking Minds: jongeren denken mee met armoedebeleid

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/2.6_speaking_minds_jongeren.pdf) (Save the Children, Stimulansz & Speaking Minds, juni 2018 | 280 kB)

2.7 Online schuldhulp: wat werkt?

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/2.7_online_schuldhulp_wat_werkt.pdf) (SchuldendeBaas &

Kredietbank Nederland | pdf, 1,8 MB)

2.8 Hoe toegankelijk is het sociaal domein van jouw gemeente?

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/2.8_hoe_toegankelijk_is_het_sociaal_domein_van_jouw_gemeente.pdf) Sociaal Domein, juni 2018 | pdf, 524 kB)

2.9 Het probleem samenwerken

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/2.9_het_probleem_samenwerken_16- 9.pdf) (Bestuurswetenschap en Politicologie Vrije Universiteit, juni 2018 | pdf, 772 kB) 2.12 ICT als vliegwiel voor participatie

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/2.12_ict_als_vliegwiel_voor_participatie_- _i4sociaal_2018.pdf) (gemeente Enschede, juni 2018 | pdf, 1,4 MB)

2.13 Het touwtje uit de brievenbus

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/2.13_het_touwtje_uit_de_brievenbus.pdf) (gemeente 's- Hertogenbosch, juni 2018 | pdf, 305 kB)

2.14 Samen succesvol op weg naar werk

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/2.14_samen_succesvol_op_weg_naar_werk_- _daizy_vdmeulen.pdf) (Baanbrekend Drechtsteden, juni 2018 | pdf, 999 kB)

2.15 Coolblue en het Sociaal Domein: meer overeenkomsten dan verschillen

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/1.7_en_2.15_cool_blue_en_het_sd.pdf) (Laborijn, mei 2018

| pdf, 1 MB)

Vrijdag 1 juni Vrijdag 1 juni

5. Privacy, persoonsgegegevens en AVG: e-boek (http://bit.ly/Divosa-AVG-Vragenvanger) en

presentatie (http://bit.ly/DIVOSA-voorjaarscongres-AVG-presentatie) (Ted Mos & Jolanda van Boven, juni 2018)

6. Versturen vanuit vertrouwen

(https://www.divosa.nl/sites/default/files/6._besturen_vanuit_vertrouwen_- _frederique_six.pdf) (Frédérique Six, VU, juni 2018 pdf, 1,3 MB)

7. Toegang zonder regels (https://www.divosa.nl/sites/default/files/7._toegang_zonder_regels_- _rvs.pdf) (Raad van State, juni 2018 | pdf, 508 kB)

8. Bossche Sferen (https://www.divosa.nl/sites/default/files/8._bossche_sferen.pdf) (Weener XL Werk en Inkomen, juni 2018 | pdf, 984 kB)

(52)

Divosa Divosa

Tekstredactie Tekstredactie

Fotografie Fotografie

Video Video

Contentmanagement Contentmanagement

Versie Versie

Colofon

Aidadreef 8 | 3561 GE Utrecht Postbus 9563 | 3506 GN Utrecht 030 233 23 37

info@divosa.nl (mailto:info@divosa.nl) www.divosa.nl (https://www.divosa.nl)

Chrisje Meima (Divosa) Ingrid Huisman (Divosa) Jessica Maas

Rob ter Bekke

Rob Vermaas

Jasja van Moorsel (Divosa)

juni 2018