PERSONEEINOORSIENING; DTSPEKSIE; DIE KIN:DERTUIN..- ONDERWYSERES.

HOOFSTUK ... IX.

PERSONEEINOORSIENING; DTSPEKSIE; DIE KIN:DERTUIN..- ONDERWYSERES.

1. ~e.isoneeivo.orsiening:

(a) Vrae ·25 ·en 26. In vraag 25 is die leerkragte gevra of Claar vir die kindertuin 'n ruimer personee1voorsiening as vir stan- derds II - V behoort te wees. In vraag 26(a) is die ondervcysers(-esse) wat by vraag 25 Ja

gean~Noord

het,

gevra om die redes vir hu1 antwoord te verstrek; en in 26(b) is cliegene wat

by

vraag 25 Nee geantwoorcl het,

gevra om hu1 redes te verstrek.

TABEL 47.

BEHOORT :OAAR VIR DIE KINDERTUIN

'N

RUD!IER PERSONEEL-

- - t -

VIR STAN:DER:DS II - ^V TE WEES?

~ ^- Aantal leerkragte % I

Ja 271 9.3. .4

Nee 19 6·:6

TOTAAL ·

^..

290 100%

- - . - ·~ . ' ·..:...

REDES VIR -

¹

N BEVEf31IGI:;NJJC .ANTWOORD ^·op VRAAG ·25.- ·

f .

- -

Redes (Ja) Aanta1 %

. . . . . .

1eerkragte

(1) Kinc1ertuin1eerlinge het meer

individue1e aanc1ag nod.ig 252

^96.~2

(2) Werk in die kindertuin is

meer ui tpu ttencl 143 54~6

( 3) Kleiner k1asse is noodsaak- 1ik vir doe1treffende aan-

wending van apparaat 197 75.2

- To tale aanta1 respondente waar-

op

persentasies bereken is 262 TABEL 49.

REDES VIR 'N ONTKENNENDE ANTYVOORD OP VRAAG 25.

~edes

(Nee) Aanta1

%

..

tLeerkragte

(1) Al di'e 1eer1inge in 'n skoo1 het normaalweg ewe vee1 in-

dividue1e aand.ag nodig 13 68.:4 (2) Kindertuinwerk is so·maklik

dat enigeen dit kan onde:c-

^{. ,.}

(3) rig 3 15:8

Dit sal ontevredenheid

by

die onde.rwys.ers (-esse). ,vir

stand~rd.s

I I-V veroorsaak 5 21 .. 3 Tota1e aanta1 res· onde.rite

ersenta ie b · waarop 19

178

Tabe~

47 toon aan dat nagenoeg al die respondente

(93

.47~)

van mening is dat daar- yir die kindertuin 'n ruimer personeelvoorsiening as vir standerds II - V behoort te wees, en die vernaBmste rede hiervoor is, soos uit tabel 48 blyk, dat kindertuinleerlinge meer individuele aandag nodig het as leerlinge in hoer standerds. Benewens die drie gesuggereerde redes wat in tabel 48 aangegee wordt is die volgende deur kleiner groepe leerkragte genoem: "In die kindertuin moet daar 'n deeglike fondament gele word" (10 respono.ente); ·

11

met die oog

op

doel treffende groepindeling is 'n n1.imer personeelvoorsiening noodsaaklik" ( 4 ).

Slegs 19 onderwysers(-esse) het op vraag 25 ontkennend geantwoord en daarna vraag 26 (b) be'antwooro_. Hulle het geen ander redes vir hul antwoord genoem as die drie wat in die vraelys gesuggereer is nie, en die enigste,gesuggereerde antwoord wat die sienswyse van 'n redelik hoe persentasie, naamlik 68.4, weerspieel, is dat al die leerlinge in 'n skool nor:m.aalweg ewe veel individuele aandag nodig het.

In 'n artikel in

11

Die Skoolblad" verwys E.M. Rossouw na woorde wat Comenius honderde jare gelede al geskrywe het, naamlik dat, hoe jonger die kinders is, hoe kleiner die

klasse moet wees; en voeg daarby:

11

Maar ons vind ne.t die teenoorgestelde in ons skole, en dan verwag ons goeie resul""'·

In die Hadow-vers1ag oor kleinkinder- en kleuter- skole is ook alreeds daarop gewys dat, hoewel die klasse in die laerskool geleidelik kleiner word; die ver.mindering in die aantal leerlinge per klas by die kleintjies nie so vin- nig soos in die hoer klasse plaasvind nie.

We can find no justification for the view that it is easier., as a matter of class-management, to deal with large classes of young children than with large classes of old,er children..2)

l) Rossouw, E.rll. · Moet die grade ·tot een jaar beperk word?

D~~.Skoolbl~,

36 :. 6 - 7, Sept. 1948.

2 ) Hadow-verslag, 193 3 ," p •.. 149.

^.,

.

179

E.D. Aitken.verklaar ook dat, as 'n skoal verplig is om groot klasse te he, dit die hoer klasse behoort te wees wat die grootste is en nie di~ laer klasse ·nie:3)

Ofskoon die Nicol-kommissie nie 'n ruimer personeel- voorsiening vir die Transvaalse juniorskole aanbeveel het nie

₇

het hy nietemin acmbeveel

₁₁

dat die klasse so gereE!'l moet wora. in die junior skoal of in die junior afdeling van

'n laer skool, dat hulle nie grater is as die gemiddelde klas in 'n laer skool nie:u4) Alida M. Grey beveel uit- druklik aan dat die Onderwysdepartement

¹

n aparte personeel- voorsieningskaal vir die substanderds behoort vas te stel;

sodat dit nie nodig is om meer as 25 tot 30 leerlinge in 'n klas te plaas nie.

11

In

¹

n groat klas is daar te veel regimentering en te min individuele opvoeding."5)

Ons onderskryf graag Grey se standpunt, wat ook in

ooreenstemming met die

^siens~~se

van die oorgrote meerderhei4 van die respondents is.

(b) Vraag 27. Wat beskou u as die maksimum aantal leerlinge wat

¹

n kindertuinonder- wyseres behoort te he?

. - .

TABEL 50.

.

.

. . . . .

DIE MAKSIMUM AANTAL LEERLINGE VIR 'N KINDERTUINKLAS.

Maksimum aantal Aantal leerlinge leerkragte %

20 71 23.7

25 178 59.3

30 4_2 15.0

35 6 2.0

TOTAAL 300 100%

Die beskouing van die 300 leerkragte wat vraag 27

beantwoord het, is baie duidelik. 'Soos ui t tabel 50 blyk, is presies 83% (23.7 + 59.3) van hulle van mening dat •n 3) Aitken, E.D. Probleme van die kindertuin. (In

Kindertuinstudiegroep van die

Tygerberg~

Klein- kinderonderwys. Lesingreeks nr. 2, p. 13.)

4 ) Nicol-verslag, 1939, p: 76, par. 244:

5) Grey, Alida M: · ^Die bela~grikheid ^van

aanvangsonderwys, P• 193. spel by die

180

kindertuinondenvyseres nie meer as 25 leerlinge behoort te he nie. Dit kom ooreen met die standpunt wat die S.A.o.u.

al baie jare handhaaf.

In hoofstuk IV is daarop gewys dat herhaalde pogings van die S. A. 0. U. om die kwota leerlinge per kinder·buin-

leerkrag ^op 25 vasgestel te kry, tot dusver nie geslaag het nie. Die posisie j_s tans dat in enige laerskool met twee of raeer leerkragte (die hoof bygereken) daar slegs vir elke addisionele 35 leerlinge wat ingeskryf word,

¹

n ad.disionele leerkrag toegestaan word: 6 ) Dit geld ook vir voorberei- dingskole en die kindertuinafdelings van laer-

1

middelbare en hoerskole. Met ingang van 1 Januarie 1966 sal daar egter, volgens 'n aankondiging deur die Administrateur van

Kaap~and ^op 23 November 1965~

¹

n kWotavermindering wees: 7 )

Hildreth spreek

ha~r

sterk uit teen groot·klasse in

kleilu~inderskole

en -afdelings. Volgens haar is dit

¹

n raaisel hoe sormnige leerlinge in die oorvol klaskamers hoege- naamd iets

^leer~

veral

¹

n vaardigheid soos lees, wat baie individuele aandag verg. Elke leerling bo die getal van 25 in 'n klas beteken dat presies soveel meer individuele aanwysings en verduidelikings nodig is.

11

The herding together of young children in large classes should be vigorously condemnea." 8 )

Elisabeth Fuller verklaar dat die ondervinding geleer het dat 'n kindertuirurlas uit 18 tot 25 kinders behoort te bestaan. As die klasse groter is, is daar nie genoeg tyd vir aandag aan individuele leerlinge nie en kan die mete-

des en prosedures van die kindertuin nie op doeltreffende

~vyse ~angewend word nie:9) F. Grobler beklemtoon ook die noodsaaklikheid dat die onderwys baie meer op die indi- viduele kind toegespits sal word

9

maar daarvoor is kleiner 6 ) Vgl. Maurice, E.L.

&

Kies, :S.M. .~Die onderwysordonnansie

(no. 20, 1956) met annotasies, p •. 79.

7) Die Burger, 24 Nov. 1965, p·~ ^7, kol~ ^{4-5. Sien ook}

Po 79 van hierdie proefskrif.

8 ) Hilclreth, Gert:r\tde. Readiness for school beginners

₁

p .. , 204··

9 ) Fuller~ Elizabeth M:· About the kindergarten~

Wh!:1t: "Y'~=>r-tP!:11"r>h ~l=l.\rP. +.o

the teacher. 22. u .. 27.)

181

klasse as die huidige no dig: ongeveer 2 5 leerli11.ge. J:ier onderwyseres.

11

Alleen op hierdie m.anier is dit moontlik om waarlik tn sllitses te maak van groepering binne die klas- kamer, d.w .. s. groepering in homogene groe:P·e:"lO)

Alida

M~

G-rey bespreek die navorsing wat al oor die grootte van klasse gedoen is en konkludeer a.at di t wil voor- kom

11

asof die gewenste getal leerlinge Yir 'n kleinkind.er- klas nie meer as 25 moet wees nie." As daar meer kinders is, vind die onderv.ryseres d.i t moeilik om met die behoeftes van al haar leerlinge vertroud te raak, haar onderwysmetodes is mi:nder doel·tref'fend en die leerlinge vorder swaklrer. 11 )

James L. Hymes, Jr., wys tereg daarop dat dit moeilik is om presies en objektief vas te stel hoe groot 'n klas be- hoor-t te wees, aangesien baie faktore in aarunerking geneem moet word, maar volgens hom is 2 5 kinders te veel vir 'n ki:ndertuinklas. Hy le die vinger op die wond in sy uit- eensetting van die toestande wat in .P,merj_ka aangetref woro.

(dieself'de geld vir Suid-Afrika) en som dan die beperkinge op wat groat kindertuinklasse

meebring~

Twenty-five isn't small; it is big. Twenty is much more nearly apt to be the right number. Yet in so many schools today 20 is a dream. Thirty-five is closer to reality. Forty is not unusual. Forty- five is sickeningly common •••• ., I1arge class size in- evitably means conform;;i. ty. . I·t inevitably means con- tinuous adult control ... Large class size means the blunting of individual differences. It means that

children are ignored when they should be listened to ., ••.

Large class size - 26 (or 35 or 40 or 45) - is a de- vastating thing ... It blunts us so we Q.o what we have to do instead of what we ought to do.l2)

2. I:nspeksie.

(a) Vraag 32. Hoe dikwels behoort tn kindertuin- inspektrise elke skoal se kindertuin- klasse vir inspeksie- te besoek?

10 ) Grobler, F. Die wese van ons kindertuin •. ,. Die Unie, 55 : 111, Okt~ 1958.

ll) Grey, Alida M. Aanvangsonderwys in Suid-Afrika,

p. 259 •.

12 ) Hymes, J.L.

7

Jr. Kindergarten; the classes are too

big. Grade Teacher, 82 : 44-45

₁

Mei-Jun .. 1965;

182 T.AJ3EL 51.

JNSPEKSIE DEUR DIE KINDERTUININSPEKTRISE! HOE DIKWELS?

Aantal .%

1eerkragte Minstens een keer

per jaar 239 79~4

Minstens twee keer ^-

in elke drie jaar 17 5.6

lVIinstens al om die

ander jaar 45 15.0

TOTAAL 301 100%

--

Soos uit tabel 51 b1yk, is 79.4% van die 301 respon- dente van mening dat 'n kindertuininspektrise elke skoo1 se

kindertuiru~lasse

minstens een keer per jaar vir inspek- sie behoort te besoek. Hierdie hoe persentasie dui daar- op dat die leerkragte behoefte voel aan leiding en voor- 1igting deur 'n bevoegde persoon.

Al drie die hoofde van groot voorbereidingskole in Noord-Kaapland wat die vraelys beantwoord het? ver1ang dat

1

n kindertuininspektrise hul slrole minstens een keer :par.

jaar moet besoek, terwyl die hoof van die enigste klein voorbereidingskoo1 dit minstens· twee keer in elke drie jaar verlang. Vvat egter eienaardig is, is a.at slegs 64:9%

van die assistente in voorbereidingsko1e ten gunste van jaarlikse ins:peltsie is en dat

24:37~

van hu1le meen dat in- speksie al om die ander jaar voldoende sal wees. Die rede hiervoor is waarskynli.k a.a·t die personele van voorbe- reidingskole merendeels uit gekwalifiseerde kindertuin- onderwyseresse bestaan wat die behoefte aan deskundige leiding nie so sterk voel soos hul kollegas in die kinder- tuinafde1ings van.hoer-, midde1bare en laerskole nie.

1

n.Baie hoe persentasie

(82~3)

van.die leerkragte met meer as 10 jaar onderveysondervinding is van mening dat

tn kindertuininspektrise minstens een keer per jaar in

elke skool inspeksie behoort te hou. Dit is begryplik,

183

want na meer as 10 jaar mag hul idees en metodes al ver- ouderd wees en sal hulle dit dus waardeer as tn inspek- trise elke jaar hul werk nagaan en nuwe Wenke aan die hand doen .•

In haar verslag oor die jaar 1950 het een van die kindertuininspektrises, mej. E.M. Olivier, geskrywe:

11

Dit is te betreur dat

¹

n mens die skole slegs een maal om die vyf of ses jaar kan besoek.,ul3) Sedertdien is Ban·boe- en Kleurlingonderwys deur ander departemente oor-

geneem en, waar daar tans vyf kindertuininspektrises en een kindertuininspekteur in diens van die Kaaplandse

Ondervzysdepartement is, behoort dit vir hierdie amptenare moontlik te wees om die skole baie meer te besoek as

vroeer~

In die dun bevolkte gebiede, waar lang afstande afgele moet word, kan veral die klein skooltjies egter nie ge-

reeld besoek word nie.,

(b) Vrae 33 en 34_. In vraag 33 is die leerkragte ge- vra of hulle die huidige stelsel

in Kaapland

₁

naamlik dat die werk in kindertD.inklasse soms deur die omgangsinspekteur en soms deur *n kindertuininspektrise geinspekteer word, bevredigend vind.- In vraag

34(a) is die

onde~zysers(-esse)

wat by vraag 33 Ja geantwoord het, ge- vra om die redes vir hul antwoord

te verstrek; en in 34-(b) is die- gene wat by vraag 33 Nee geantwoord het, gevra om hul redes te verstrek.

,!ABEL 52.

VIND U DIE HUIDIGE INSPEKSIESTELSEL _IN

KAAPI~ND

e_EVREDI

GEN~?

Aantal leerkragte %

Ja 103 34.1

Nee 199 65:9

^j

TOTAAL 302 100%

1 3) Die Onderwysgaset, 50 : 2129, 8 Nov. 1951~

184

T.AJ3EL 53•

REDES. VIR

¹

N BEVESTIGENDE ANTWOORD OP VRAAG 33.

~~a,es

(Ja). Aanta1 %

. . .

.

. . ^~

1eerkragte ·

(1) Twee menings of bevin-

82~7

dings is beter as een

'

81

(2) Daar is tans nie genoeg kindertuininspektrises om aan die werk reg te

·laat geskied nie 34 34.7

To tale aantal respondente

waarop persentasies bereken 98

is··

^{. . ..}

TABEL 54.

REDES VIR 'N ONTKENNENDE ANTWOORD OP VRAAG 33.

1

1

~edes

(Nee). . Aantal leerkragte %

^!

(1) As die omgangsinspekteur

en die kindertuininspek- trise nie saamstem nie, voe1 die onderwyseres on-

seker en ly die werk daar-

ono.er 147 74:2

(2) 'n Omgangsinspekteur het dikwels geen praktiese on- dervinding van werk in

die kindertuin nie 171 86:4

To tale aantal respondente

waaro:p persentasies·bereken 198

is····

^{. . .}

^.

^{- . ' . . . . . . . . . ..}

Tabel 52 toon aan dat nagenoeg twee-derdes van die 302 res:pondente die huidige stelsel in Kaapland, naam1ik dat die werk in kindertuinklasse soms deur die omgangsins:pekteur en soms deur

¹

n kindertuinins:pektrise ge5:ns:pekteer word, nie bevredigend vind nie.

Soos uit tabel 53 blyk, is daar net een rede waarom 'n

groot persentasie van die respondente die stelsel bevredi-

gend vind, naam1ik:

11

Twee menings of bevindings is beter as

een." Ander redes wat a.eur kleiner groepe leerkragte ge-

noem is, is die volgende:

11

Die omgap.gsinspekteur beskou

1.85

die kindertuinklasse as deel van die geheel, terw,yl die inspektrise nie die res van o.ie skool in ag neem nie

^{11 · (}

6 respondente);

₁₁

by twee verskillende persone kan 'n ono.er- wyseres baie meer nuttige idees kry as by een" (4). Een

onderwyseres met 30 jaar onclervinding van kindertuinwerk het die volgende bygeskrywe:

₁₁

Nadat 'n omgangsinspekteur hier- die skool besoek het, voel ek sommer lus vir meer toegewyde werk, maar eli t is nie die geval nadat; 'n kina.ertuininspek-

trise hier was nie. tn Inspektrise is gewoonlik te krities en selde waarderena..n

Albei . die gesuggereerde redes in tabel 54 weerspiee1 a.ie siensw;srse van hoe persentasies van clie responclente wat nie ten gunste van die huidige stelsel in Kaapland is nie.

Die volgende redes is ·ook aangevoer:

₁₁¹

n Omgangsinspekteur lewer dikwels kritiek, maar kan se1de voorligting gee i.v.m.

kindertuinwerk

¹¹

(2 respondente); "'n omgangsinspekteur ver- wag soms te vee1

¹¹

(2);

11

'n omgangsinspekteur wil he die onc1erwyseresse moet aan die begin te vinnig aanstoot" (4);

11

die kinders is vrymoediger in die teenwoordigb.eid van

tn

inspektrise" (6);

11

'n inspeksie deur twee :persone ver- oorsaak dubbe1e werk en soms is nie een van die twee te- vrede nie" (3)

-~

Op die

SoADO.U.-Kong~es

wat in 1922 :plaasgevind het, is 'n beskryvringspunt aangeneem waarin gevra word dat die kindertuininspektrise en die omgangsinspekteur

₁₁

moet oor- eenkom omtrent o.ie metodes wat in die kindertuin gebruik word"; so nie, lui o.ie versoek, moet die inspektrise alleen vir die werk in die kindertuin verantwoordelik wees. In

sy antwoord

op

die beskrywingspunt het die S.G.O. gemeld dat instrukteurs (-trises) opdrag gekry het om

₁₁

in abso- lute samewerking" met o.ie omgangsinspekteur te werk~l4)

Daar was egter nog nie ·bevredenheid nie en

op

die

1929-Kongres van die S.A.Q.U. is weer 'n beskrywingspunt

l4) Die Unie, .18 : 318, Mei 1923 ~·

186. I

aangeneem waarin gevra word dat, waar kleinkinderskole be- staan, die werk net deur kindertuininstruktrises beoordeel sal word. Mej.

J~

Meyer, wat die beskrywingspunt voor- gestel het, het ter motivering daarvan gese dat dit dik- wels gebeur dat die inspekteur tn metode afkeur wat deur

'n kindertuininspektrise

^aanbeve~l

is. Die S.G.O. se antwoord was dat d.it onwenslik is

11

om die skoolinspekteur van belangstelling in die laer klasse ui t te slui t -~ nl5)

Onder die beskrywingspunte op die 1949-Kongres van die

. '

S.A.T.A. was daar een waarin gevra is d.at

11

more Infant

School Inspectresses be appointed and that the Infant School

. 6)

be under the complete control of these Inspectresses.n1 Hierdie beskrywingspunt het egter nie 'n besluit van die kongres geword nie •

. Daar moet toegegee word dat die huidige stelsel van kindertuininspeksie in Kaapland nie heeltemal bevredigend is nie en dat die 65.9% van die respondente wat dit onbevre- digend noem, gegronde argumente aanvoer. Om geen afson ...

derlike kindertuininspektrises te he nie

₁

soos die geval in Transvaal is, sal in Kaapland egter nog minder bevrediging verskaf;

'

en om aan die ander kant die omgangsinspekteur te

onthef van die verpligting om in kindertuinklasse inspeksie

.

.,..

uit te voer, is ook nie wenslik nie.

Dit sal beslis nie maklik wees om die huidige stelsel in Kaapland deur iets beters te vervang nie: Mits die pligte van die omgangsinspekteur en die kindertuininspek- trise duidelik emlyn is en hierdie amptenare in noue voeling met mekaar bly, bestaan daar geen rede waarom die huidige

stelsel nie doeltreffend sou wees nie.

(c) Vraag 35. Is die leiding wat u van die omgangs- inspekteur kry (in

verban~

met subst.

A en/of subst. Ben/of st. I), vol- doende?

l5) Die Unie ~ .24 : 209, Jun. 1930:

16 ) Education, 59 : 92, Mei 1949.

187 TKBEL 55.

^·--

KRY .. KINJ?ERTUINONDERVYYSERS (-ESSE) VOLTIOENJJE LEIDING VAN . DIE . OMGANGSINSPEKTEUR?

Aantal 1eerkragte %

Ja 116

4~

Nee 157 57.5.

TOTAAL

^{.. -}

·273 100% ..

j

Die gegewens in tabel 55 sluit aan by die wat in tabe1- le 52, 53 en 54 verstrek is. Waar tabel 52 egter aantoon dat 'n groot meerderheid die huidige inspeksiestelsel in kindertuinklasse nie bevredigend vind nie, is daar blykens

tabel 55 nie

¹

n groot verskil tussen die persentasie respon- dente wat voldoende leiding van die omgangsinspekteur kry en diegene wat die leiding as onvo1doende beskou nie.

By die

a~sonderlike

groepe onderwysers(-esse) wat

vraag 15 beantwoord het, is daar heelwat verskil van mening.

Terwyl 42:5% van die totale aantal respondente die leiding wat hulle van die omgangsinspelcteur kry, as voldoende be-

skou9 is slegs 37:8% van die leerkragte met kindertuinop- leiding die mening toegedaan. Aan die ander kant is 5i·:4%

van die leerkragte in voorbereidingskole van oordeel dat omgangsinspekteurs vo1doende leiding gee en in die geval van eenmanskole verklaar nie minder nie as 68.2% van die respondente dat die leiding wat hulle in verband met kinder- tuinwerk van die omgangsinspekteur

kry~

voldoende is. Van die leerkragte met meer as 10 jaar onderwysondervinding verklaar 46 ,.6% dat hulle voldoende leiding van die omgangs-

inspekteur kry, maar die onderwysers(-esse) met min onder- vinding verlang meer leiding; slegs

36~8%

van die 114 res- pendente met minder as

vy~

jaar ondervinding beskou die leiding wat hulle van die omgangsinspekteur kry, as vol-

doende.

188

Hoof- en hul:ponderwysers(-esse) sal nie altyd met die beskouings van 'n inspekteur van skole saamstem nie, maar

di t gebeur stellig nie dikwels dat hulle meen hy is onbevoeg om die werk van kindertuinleerkragte te beoordeel nie.

• n Vrystaatse

or~derwyser,

A.F. Malan, is egter die siens- wyse toegedaan en het onomwonde in 'n onderwysblad verklaar

dat

11

there is no room for the ordinary school inspector in the Sub A and Sub B classrooms:·ul7) Ons kan nie Malan se standpunt; onderskryf' nie en haal eerder die volgende woorde aan wat

¹

n ervare onderwyseres na haar antwoord op vraag 34(8.) in die vraelys bygeskrywe het:

11

Elke keer as daar 'n nuwe ins:pekteur kom, is ek verbaas oor die kennis van kindertuinwerk wat hy binne 'n kort tydjie o:pbou."

Met sy professionele opleiding en uit hoofde van sy jarelange ondervinding as assistent en as skoolhoof, behoort 'n ins:pekteur van skole, wat ui t die· aard van die saak met die werk van sowel goeie as swak le.erkragte kennis maak, binne tn betreklike kort tyd in staat te wees om ook aan kindertuinonderwysers(-esse) waardevolle leiding te gee.

3. Die·

·kincie.rtuinonderw-yseres~

(a) In vraag 22 is die leerkragte gevra hoe dikwe1s hu11e gie ouers van die 1eerlinge in hu1 k1asse besQek. ·

Ti.ill:E1 . 56:

HOE DIKV¢ELS . EESOEK U DIE OUERS VAN DIE LEERLINGE IN U KLAS?

Aanta1 leerkragte %

..

Gereeld 32

^10-~6

Taamlik dikwels 135 44.5

Soms 118 38:·9

Byna nooit J..2 4.0

Nooit

^{' '}

.. ₆

^..

_2.-0

TOTAAL

^{' . . .}

'303 100%

17) Malan,_ .A,oF. . One or two years f9r the sub-standards?

The Teacher, 36 : 8, Sept. 1948.

l89

Volgens die gegewens in tabel 56 besoek minder as die helf'te van die respondente die ouers van hul leerlinge

taamlik dikwels en is daar maar

¹

n baie klein persentasie wat die ouers noo::Lt of byna nooit besoek nie,. Wat beslis teleurstellend is, is dat net 10 .• 6% van die 303 Noord-Kaap- landse leerkragte met kindertuinleerlinge wat vraag 22 in die vraelys beantwoord het, die ouers van die leerlinge in hul klasse gereeld besoek. Eaie van die klein skooltjies is weliswaar in dun bevolkte gebiede gelee, sodat dit veral vir

¹

n dame haas onm.oontlik is om hul ouers gereeld te be-

soeko Verreweg die meeste van die leerlinge is egter in dorpskole of in skole langs die Oranjerivier of by Vaalharts, waar hul ouervvonings maklik bereikbaar is en die onderwysers

(-esse) nie die geleentheid behoort te laat verbygaan om gereeld met die ouers van hul leerlinge in aanraking te kom en aldus hul samewerking te erlang nie.

Hildreth raai onderwysers_( -esse) aan om so vroeg moont- lik met die huislike agtergrond van elke kind vertroud te raak, by voorkeur deur middel van •n besoek aan sy ouerlike woning:lB) Of tn kind hom in die skool goed of swak

aanpas

9

hang grotendeels af van die wyse waarop hy tuis be- handel word. Wanneer hy skool toe

kom~

sal hy die ge- dragsprobleme wat hul oorsprong in sy huis gehad het, met hom· saambring.

'-'-

Die huislike invloede wat

op

die kind

inwerk, kan die skool se beste pogings ongedaan maak tensy die skool met sowel die ouers as die kinders in aanraking kom.l9) En hiervoor is nodig dat onderwysers(-esse) die

ouers van hul leerlinge so dilr.'Nels moontlik besoek.

Mellor wys daarop dat dit vir onderwysers(-esse) en ouers ewe voordelig is as daar vriendelike samewerking tussen hulle -bestaan 20

) en Magdalena ·J: Grey bekl?m.toon · · lS) Hil~rethj Gertrude. Readiness for school beginners,

p. 229.

lg) Ibid~? p~ 231.

20 ) Mellor, Ednao Educati9n t~rough experience in the

infant school years

1

p. 90.

l90

die noodsaaklikheid en waarde van

~1isbesoek

deur rn onderwyser(es) in die volgendo

woorde~

Die beste onclerwyser en opvoedor is nog CJ_aardie een wat tn nou verband hou met die loerlinge se ouers en hulle gaan o:psoek al is hu;Lle ..

~ ~

.... miskien in tn baie ondergeskikte betrekking,.21)

(o)

Ag u kindertuino:pleiding noodsaaklik vir iemancl wat vir subst .. A en/of subst. B gaan onderwys gee?

TJLBE~

57"

IS KINDERTUINOPI1EIDING NOODS.AAKLIK VIR SUBS':l:

^~

A-

- - - . ... - ^{=~ -...:o • •} .... _.... ' ... _.._._.. - - ... ..

EN B-ONDERIH\ISElillSSE?

!Aantal

i

·leorkragte

Ja

^1·

221

Nee 55 l

I ~~~t·-·s_·~-' i-~~-{_!_-a_n ^{_ _}

.f;-r _ _ _

2_2---~, ^{7 • 4} ~

tTOTAAL - · ·1· 2_9_8 _ _ ___,_i._l_~~

Tabel 57 toon aan dat feitlik drie-kwart van die 298 respondente kino.ertuino:pleiding noodsaaklik ag vir iemand wat vir

subst~

A en/of substo B gaan

ondel~vys

geeo Soos verwag kan vvord, ag

¹

n baie hoe persentasie

^~

te wete 96.2, van die responclente wat self kindertuinopleiding gehad het, dit nooc1saaklik

₂

en

82-~9~

van diegene wat in voorbereiding- skole onderwys gee9

¹

n Hoelwat kloinor porsentasie

₁

naam- lik 70~8, van die leorkragte wat me or as 10 jaar ono.erwys- ondervinding het, ag kindertuinopleiding noodsaaklik.,

'

In sy getuienis voor die Watermeyor -kommissie is daar in 1863 al dour die destyo.se So G. 0

~ ~

dr.. Langham

])ale-~

ver- klaar dat onderwyseresse wat nie spesiale opleiding

ont~ang

hot nie, in die reel onbovoeg is om in

kleil~{inderskole

onderwys -te goo,, - -22'

¹

· - In sy 1872-vorslag het clio

^S"

Goo·.

---...---"

^{.._ _.,} ... ~----·---·--·-·---··---

21 ) Grey, Magdalena J.,· 1n O:pvoedknndig-sosiologiese on- dersoek van die lewensomstandighede van leerlinge wat voor skool.pligtigo ouderdom tot dio skool toegelaat

is

₁ p ..

179Q

22 ) Watermoyor-verslag

₁

·1863

₁

getuienis Dale

₁

:p-~ ^39:

191

getoon hoeveel waarcle hy aan kindertuino:p1eiding heg deur aan te beveel dat tot £30 (R60) per jaar benewens hul

salari~

betaal word aan leerkragte wat vir die werk in

¹

n klein- kinderskool gekwalifiseer is. 23 ) Skoolins:pekteurs het

dikwe1s die swak werk wat hulle in k1einkinderklasse aange- tref het, aan 'n gebrek aan o:pgeleide kindertuinondervcyseresse gewyt~

²

4)

:Met verloo:p van tyCl. is daar al hoe meer

op

s:pesiale o:p- leiding vir kindertuinondenvyseresse aangedring. Getuies he-t voor die Nicol-kommissie

11

met baie beslistheid gevra dat alleen onderwysers wat in junior werk o:pge1ei is, aan hierdie sko1e aangeste1 moet word; 1125 ) en in 1950 het mej.

F. Grobler, tn bekende kindertuinonderwyseres in Oos-Kaa:plandt met ewe veel beslistheid verklaar:

Ons is dankbaar vir getroude vroue wat hul huise en tyd moet o:poffer om ons te hel:p

₁

maar ••••• vir my is di t abso1uut noodsaaklik dat tn klei11kinderskool- · onderwyseres haar s:pesiale o:pleiding daarvoor moes ge- had het. Die o:pvoeding van kleintjies is nie sommer net 'n

11

besighou

¹¹

-gedoente nie; dit vereis die fynste

sie1kunde en tegniek van die vrouehand

6 Qm waar1ik kleintjies o:p te voed en te leer ••

^{q • •}

2 J

'n Onderwyseres met 26 jaar ondervinding het langs haar antwoord o:p vraag 28 in die vrae1ys bygeskrywe:

₁₁

Aanleg en gewilligheid om te leer is van .meer ·be lang as· opleiding.

1

n Goeie onderwyseres word immers gebore ;TI.ie gemaak nie ·~

ⁿ

Dit is beslis waar en ons het die hoogste waardering vir die :puik werk wat al c1ikwe1s in substanderds A en :B deur clames sander kindertuino:p1eiding ge1ewer iso Gesien die fei t · dat besonclere metodes en tegnieke in die hedendaagse kinder- tuin aangetref word.en met die oog o:p die doe1treffende ge- bruik van ap:paraat in die kindertuin

₇

moet ons egter met

diegene saamstem wat beweer dat kindertuinop1eiding nood- saaklik

7

of ten minste uiters wens1ik, is vir onderwyseresse 23) S.G.O.-verslag, 1872, p. 6o .

2 4) Vg1. SoG.O.-v$rs1ag, 1885, :p~

1888, :p. 28. lv; en S.G.o.-verslag, 2 5) Nicol-vers1ag, 1939~ :p~ 76, :par. 244.

26 ) Grobler, F. Die kl§,ixikinderskool.

46 :

133~

Des. 1950. Die Unie,

192

wat vir suost. A of suost. B wil gaan onderwys gee.

(c) :Die ·salaris -

---~---~~....---

va:Ii

l::indertuinon.clerv~eresse.

- - -

. . -

V:£_~_,.?1,e

J)j_nl-r u die salaris van

¹

n kindertuin-

ondervvyseres 'behoort, soos in die

~eval

· yan 1n spesia1e k1as-ondervzyser(es)" tn

1 r> h •u ~ • ? ~ • h •

J.{eri oer as o.':Le van ano.er prlmere assls- tente

m~st

cliese1fde aanta1 jare oplei- ding te wees?

TABEL

5§.~

BEHOORT DIE SALARIS VAN 'N KINDERTUINONDERWYSERES

. ...:--;__,;_--~---~

----·

^'

h

^i.

:·--ea-e---jjr-~ A_;---_.n_:t_a_l :e·:-::ra~l-:,-

J.~ ^I

146 50.7

I

~·----·---r---1

[ToTAAL j _ ^{288 100%}

Soos uit taoel 58

olyk~

het feitlik ewe veel van die 288 respondente op vraag 29 Ja en Nee geantwoord. By die afsonderlike gtoepe onderwysers(-esse) wat die vraag beant- woord het

₁

is daar ook nie vee1

versk~l nie~

oehalwe in die volgende twee geva11e: ( i) 66.7% van c1ie respondente in voorbereidingskole; met inbegrip van die hoofde van vier voorbereidingsko1e in

Noord~Kaap1and

1 meen dat die salaris van

¹

n kindertl.-1inonderwyseres

^t

n kerf hoer behoort te wees;

(ii) slegs 41.7JS van die 1eerkragte in die kindertuinafde- lings van laerskole is die mening toegedaano Die rede vir hierdie afwykings is waarskynlik dat die leerkragte in voor- bereidingskole tn afsonderlike groep vorm en hulle clus vir beter salarisse sal lJeywer, te·xwyl baie 1eerkragte in die kindertui11klasse van laerskole huiwerig sal wees om hulle vir hoer salarisse as die van hul ko1legas in clieselfde

skool en met dieselfde lQvalifikasies te beyvvero

Op die 1949-Kongres van die S.A.T·.A. was daar tn be-

skrywingspunt waarin gevra is CJ.at ld.ndertuinoniiervvyseresse,

net soos spesia1e klas-onderwysers(-esse), vir salaris-

193

doelei:ndee as interm.ediere assistente· 27 ) geklassi:fiseer moet word, sodat hul salaris 'n kerf hoer as

di~

van ander primere assistente met die,selfde kwalifikasies sal wees -~

²⁸

)

:Die beskrywingspunt is egter nie aangeneem nie en die aange- 1eentheicl is na die dagbestuur verwys

11

for investigation and furbher action ..

ⁿ

29 )

In 1960 is daar

op

die SoA.O.U.-Kongres tn beskrywings- punt aangeneem waarin die Departement versoek word om die sa1arisse van kindertuinonderwyseresse umet een kerf te ver- hoog soos in die geval van spesiale k1as-ono.erwy.sers

~"

:Die

S~G,O.

se antwoord was

^egter~ 11

JJit spyt my dat ek hierdie versoek nie kan ondersteun nie ·;u30)

:Die :Oepartement het seker redes vir sy weiering om

kindertuinondenvyseresse en spesiale k1as-ondenvysers(-esse) eenders te behandel wat salarisbetref .. Vir kindertuin- onderwyseresse, en ook vir enige buitestaander" is dit

egter onbegryplik clat hu11e minder betaal

word~

hoewel hulle beslis nie 'n makliker of

~n

minder verantwoordelike taak verrig as hul kollegas wat. aan spesiale klasse verbonde is

nie~-

In sy verslag oor die jare 1948 en 1949 het die

' '

S~G

.. Oo voorspel dat tn toenemende aantal opgeleide kindertuin- onderwyseresse

11

1ater betrekkings sal aanvaar as onderwyseres- se van spesiale k1asse·:u 3l) Ten spyte hiervan en ten

spyte van die fei t dat die tekort aan gekvvalifiseerde kinder- tuinonderwyseresse wat nog al die jare bestaan, daardeur vererger word

₉

word kinder-tuinoriderwyseresse nog steeds

swakker besoldig ·as spesiale klas-onderwysers (-esse) met · 27)

28) 29) 30) 31)

:Die benaming

11

intermediere assistent

¹¹

is sedertdien afgeskaf, maar spesiale klas-onderwysers(-esse) ontvang nog steeds •n. hoer salaris as ander pri- mere assistente met dieselfde aantal jare opleiding

en ewe veel onderwysondervinding ..

Eo.ucation, 59

~

92, Mei 1949

^o

Ibid.,, p" 161, Jul. 1949.

:Die Unie

9

56

~

3 93

~

Febr

~

1960

·~.

S .. G.O.o-verslag, 19L~8 en 1949

₁

:P: ^37.

194

dieselfde aantal jare opleiding& Die rede hiervoor mag wees dat die Departement nie onderskeid wil maak tussen kin- dertuin- en ander primere onderwysers(-esse) nie, maar intus- sen oestaan daar

¹

n anomalie wat allesoehalvve oevorderlik is vir te·'rredenheid. Hierdie anomalie sal waarskynlik slegs verwyder kan word indien alle primere leerkragte met die-

selfde aantal jare opleiding en dieselfde ondervinding, of hul1e in c1ie kindertuin of vir standerc1s II - V of in 'n spesiale klas onderwys gee, dieselfde salaris ontvang ..

(d)

~/.[a~s

onderwysers in die suostanderds,.

Vrae 30 en 31o In vraag 30 is die leerkragte gevra of hul1e ten gunste daar-·

van is a.at mans vir die suostan- derds ondervzys gee en in vraag 31 is diegene wat "by vraag 30 Nee

geantwoord het, gevra om die.redes vir hul antwoord te verstrek.

TABEL 59

^o

IS U TEN GU:NSTE DA.A..RV AN DAT ]!Ll\..l'TS. VIR DIE SUB- S'J:ANDERDS ONDER\"JYS GEE?

--~

Aantal

leerkragte %

Ja ! ^{49 16:6 1}

Nee 247 83~4

TOTAAL. I

~

²⁹⁶ -- ^100%

^___...

^J

REDES VIR

¹

N ONTICENNENDE ANTviJOORD OP VRJiliG 30.,

~--- ---~---,

Redes ⁱ llantal

leerkragte ---·---~--~---~---+

(1) •n Man kan nie die plek van •n moedel' inneem nie

(2) Min mans - b.dien enlge-kan die kinder- sial verstaan en die behoeftes van ~ klein kindj ie aanvoel

(3) Mans is te streng teenoor klein kinder- tjies

(4) Handelinge wat nodig is om •n klein

kindjie se verbeelding te stimuleerj word deur •n man as kinderagtig beskoll

(5) Daar is reeds so min bevorderingsposte vir dames in die onderwys

1.52

126 ll2

141

·--·---+---:...---+

94 Totala anntal respondente waarop persenGasies

bereken iso ²³⁸

19B

Die antwoorde van die 296 respondente in tabel 59 laat geen twyfel dat slegs

¹

n baie ]:lein persentasie ten gunste daarvan is dat mans vir die substanderds onderwys gee nie.

In 1883 het Donald Ross in sy verslag oor die toestand van die onc1erwys in die Kaapkolonie verklaar da t die onder- rig van klein kindertjies

11

is most effectively carried on by female teachers 1132 ) en dit skyn vandag nog die algemene

opvatting te wees

~

soos ·ook · ui t die gegewens in tabel 59 b1yk.

Tabe1 60 toon aan dat

¹

n betreklik hoe persentasie van die respondente saamstem met die eerste vier gesuggereerde redes waarom mans nie vir die substanderds onderwys bel'lOOrt

..

te gee nie" Dit is verbasend dat slegs 39·. 5% die vyfde rede onderskryf, naamlik dat daar reeds .so min bevorderings-··

poste vir dames in die onderwys is en mans dus nie op hier- die gebied ook teen hulle moet kompeteer n'ie. Vanuit 'n materialistiese oogpunt beskou

₉

is d{t

¹

n baie belangrike rede waarom onderwyseresse nie ten gunste daarvan sou wees dat mans in die kindertuin onderwys gee nie.

Benewens die vyf gesuggereerde redes is die vo1gende ook deur 'n aantal leerkragte

genoem~ ₁₁

1n Klein kindjie is banger vir

¹

n man as vir

^t

n dame

^{11 (}

9 responc1ente);

11 t

n

onclerwyseres wen makliker as

t

n man clie vertroue van

t

n klein kindjie" (6);

11

dit pas nie by 'n man o:m::.in die kindertuin ondervvys te gee nie

^{11 (}

2 ).

Juis omdat die leerkragte in vraag 31 versoek is om slegs die redes aan te gee waarom hulle nie ten gunste daarvan is dat mans vir die substanderds onderwys gee nie, is dit van belang dat een onderwyseres (sy het 15 jaar onder- vinding) die volgende bygeskrywe

het~ 11

Ek he·t onder tn

man as hoof in 'n voorbereidinGskool gewerk en hy was 'n wonderlike hoof,.

¹¹

---·---

32) Ross, ::0. Preliminary report on the state of education

in the Colony of the Cape of G-ood Hope

₉

1883?

:p~

31:

196

In 1964 is tn man as kindertuininspekteur in Kaapland aangestel nadat hy eers as kindertuinondervvyser en later as hoof van twee versldllende voorbereidingskole baie welslae behaal heto Ook in Suidwes-Afrika is daar

¹

n aantal jare

gelede tn man as kindertuinins:pekteur aangestel na tn sukses- volle loopbaan as kindertuinonderwyser. Dit mag uitsonder- like gevalle wees? maar toon nietemin aan dat daar geen rede bestaan waarom mans nie met welslae vir die substanderds

onderwys sou

ge~ nie~

(e) Word fn

~indertuinonderwyseres ge?oeg~EYh~id g~l~~t?

~~" In vraag 38(a) .is die-leerkragte gevra of hulle van mening is dat

¹

n

kindert~inondex~seres

genoeg vryheid ge.laa-t; word om haar eie metode(s) te volg en selfs te eksperimenteer waar sy dit wenslik

ag., In vraag 38(b) is diegene wat by 38(a) Nee geantwoord het, gevra om te meld in watter opsig of in watter rigting

¹

n kindertuinonderwyseres meer __

vryheid gelaat behoort te word as tans die geval is.

~EIJ.-~

WORD ..

t

N__I~U:.INOJffiJ?~~VVY~S.ERES GENO?,G .J¥RY~ID GELAAT . OIVI HAAR EIE IVIE'rODE_(_SJ TJ:I; VOLG EN SEJJFS TE EKSPERIIVIEN ....

TEER?

, Aantal

li .

o0 leerkragte

^;tc

~~-·

. ---rr·-,

^{-r ~}

J.97

TA.BEL

62~

RETIES VIR tN ONTKENNENTIE ANTWOORTI OP VRAAG 38(af.,

\V

aa:~~=--~:-Y--~-e-:d-.-v-e-rl_a_n_g_w_o_r,d

^{A an tal}

I. -- ^% l

---~---l-ee_r_k_r_ag_t

__ e---1---4 (i) Syfersamestellings: vinniger

vorder in subst. A ²⁶

l

^72.2

I

(ii) Opstel van die verslagboek:

daar moenie 'n vaste patroon ve:::•eis vlOrd nie

(iii) Die verslagboek moet by die klas aangepas word, nie die klas by die verslagboek nie ( :i.v) Verlof om van die rooster af

te wyk

I (

v) Skrifonderrig

~-.-·~---~----+-

29

28 22

7

77.8

I

Totale aantal respondente waarop 36

persentasies bereken is _

_j

~ ---~---~---

Soos uit tabel 61 blyk

9

is 84.1% van clie 277 responclen- te van mening clat

¹

n kinclertuinonclerwyseres genoeg vryheicl gelaa t worcl om haar eie metocle ( s) te volg en selfs te eks- perimentee:r waar sy clit wenslik ag.,

Tabel 62 bevat 'n opsomming van clie antwoorcle

op

vraag

38 (b)

^j>

Die gegewens clui aan in watter opsigte kinclertuin-

ono.erwyseresEse meen clat hulle r.neer vryheicl gelaat behoort te worcl as tans clie geval is., Net 36 van clie 44

leer~

kragte wat o:p vraag JG(a) ontkennencl geantwoord het, het vraag 38Cb) beantwoora., lTtaar clit is opvallencl dat clie

eerste vier recles in tabel 62 cleur hoe :persentasies van clie res:pondente aangevoer is., Veral clie redes in

(i)~

(iii),

(iv) en (v) spru.it claaruit voort c1at kinclertuinins:pek-

trises clilrwels neerle hoc ver daar olke 1rwartaal met be-

:paald.e afd.elings van die werk gevorcler mag

word~

terwyl

clie betrokke leerkragte voel c1at hulle nie aan bande

gele moet word nie. Indien in aanmerking geneem word dat onderwyseresse se metodes van mekaar verskil en dat die- selfde

ondex~ryseres

soms oonvegend knap leerlinge en soms

t

n baie swak klas het, spreek a.i t · 'V'anself dat groot

vry-

heid gelaat behoort te word. Uit (iii) blyk dit veral duidelik .. As alle subst,. A- (of substo B- of sto I-) onclerwyseresse elke weelr: of e1ke kvvartaal ewe ver moet vor-

der~

sal dit die taak van die inspektrise vergemak1ik, maar clan word die klasse by die verslagboeke aangepas, en die respondente wat (iii) aangevoer het1 wil d{t voorkom.

YvaJG die tweecLe deel van vraag 38 (a) betref, wil a_i t voorkom asof kindertuinonderwyseresse wel genoeg vryheid ge- laat word om te eksperimenteer? soos ook uit tabel 61 blyk, maar nie · gretig is om daarvan gebruik

-~e

maak nie

^o

Mo Grey meen dat · daar selfs

11

'n algemene onwilligheid en traagheid vir eksperimentele navorsing

¹¹

bestaevn, veral ten opsigte van :prakciese onde:r.'wysprobleme -~ 33) Sy wys daarop · clat Watts se bevindin.g ook by ons van toepassing is, naam- lik dat tn ondel"Vryser nie ma1:lik sover ·kan kom om sy leer- linge as bevredigende materiaal vir wetenskaplike proefne- ming te 1Jeskou nie;

₁₁

indeect, the more he learns of them as

indivio:u.als

₉

the more he feels tha-t the comple.xi ty of their mental endovr.ment and the variability of their responses from day to day are unlikely to provide anything but the most refractory kind of material for the purposes of the

experimentalist .. n34)

In 'n artikel oor aanvangsleesonderrig spreek M. Beyers ook die mening uit dat onderwysers(wesse) in Suid-Afrika nog te veel aan tn

11

Inspector Complex" 1y en bang is om nuwe metocles te volg wat miskien nie orals byval sal vind nieG

Vervo~gens

doen Beyers _aan

~ie

hand dat inspekteurs

---·---

33)

_Grey~

Alida M..

Die.~belangrikheicl

van spel by die aanvangsonclenvys

^l'

Po 19lo

Watts

1

ADF. The lagguage and mental development of children

₉

pq 258Q

34)

199

meer leiding moet gee en die jongste onderwysmetodes vir die

onde~vysers(-esse)

moet demonstreer, aangesien die leerkragte nie al tyd die tyd of die geleentheic1 het om met die

j

ongste oevindings van navorsereJ vertroud. te raak nie : 3 5)

In die Hadow-verslag oor kleinkinder·- en kleuterskole kom die volgende voorg

Freedom in planning and arranging her work is essential for the teacher if the ever-present danger of a

la~s~)into

mechanical routine is to oe

avoid.ed,3°

In Kaapland is oogenoemde vryheid ook nooc1saaklik en di t oestaan wel5 die kind.ertuinondenvyseresse moet net,. onder leiding van die omgangsinspekteur en die kindertuininsp?k- trise, daar1tan georuik maak

'-'-^o

(f) :Die ·bien oelangrikste eiensk_§J)pe in in kindertuin-

~ .. ~Y.~~o -

In vraag 39 is die 1eerkragte gevra om die TIEN oelangrikste eienskap:pe wat 1n kindertuinondeTivyseres behoort te lJesi t

~

in volgorde van oelangrikheig -

of noodsaaklikheid - neer te skry-We

^.o

:Daar is 33 verskillende eienskappe aan die hand gE?doen, maar die leerkragte is. ui tc1ruklik meegedeel dat hu11e enige tien eienskap:pe mag neerskryf en geensins tot die aangegewe 33 beperk vvord nie ..

By die berekening is in die geval van elke antwoord 10 punte toegeken aan die eienskap wat eerste neergeskryf

is~

9 :punte aan die eienska:p wat tweed.e neergeskryf is, ens:37) ])aarna is al c.Lie 1mnte opgetel en is die eienskap wat die meeste :punte gekry

het~

eerste geplaas, die eienska:p wat

die tvreea_e meeste punte gekry het

₁

tweede gep1aas, ens., tot by die tiendeQ

3 5) 36) 37)

:Beyers,

].(~

Hurc1les in i:p.i tial __ .reading instrcwtion ..

~~£~~on,

70

~

102, Apr" .1960, Hadow-vers1Rg

₉

1933v p~ 186:

:Dit kOm ooreen met die metode wat :prof. Nel in sy on.:-

dersoek gevo1g het" Sien Nel , . .:_B .. F.,. Die psigo-

logie van die onde:rvvyser, p., 220e

I

Re,ngorde

l 2

4 5

6

7 8

9

200

TUHTONDERWYSERES

~

---

Al die

resp~~~~ (i~~;~~-:;:-::e;-

(294) · as 10 Jaar onderv~nd~ng van 1 kindertuinwerk (77) (i)

----j--·-.---·~·--

Ged.uld

I.~.efde vir kinders Vermoe om tot die vlak van ha&.r leer- l.inge te daal

1 :::;::

vir kindere

I

Vriendelikheid

Vriend.el:.kheid Be1angste11ing in haar leerlinge se prob1eme Belangst.elling in Takt

haar leerlinge se probleme

Onpartydigheid of reg- NethEJid verdighel.d

Ne·l.;heid Pligsgetrouheid

Beslisti:l.eid

Takt

Gebruikmaking van moediging

.Simpatie

a an-

(iii) Respondente

;n I

voorbereidingskole ~ (41)

-

Geduld

Liefde vir kinders Vel'moe om tot die vlak van haar 1eer1inge te daal

Be1angste11ing in haar 1eer1inge se probleme P1igsgetrouheid

Vriendelikheid

Netheid

Onpartydigheid of regverdigheid Beslistheid

j

10 Gebruikmaking van ean- Ver~oO om tot die vlak van

j

: a d r i f -

l

^moediging haar leerlinge te daal

!---·---~---+---·--···-~--·--

·-·----!--

In tabel 63 (a) word clj.e tien belangrikste eienskappe in tn kindertuinonde:rvvyseres aangegee

₁

gerangskik in volg- orde van

1Jelangrikheid~

in kolom (i) volgens die oordeel van al die leerkragte (294-) wat vraag 39 1Jeantwoord het;

in (ii) volgens die respondente i!Yat meer as 10 jaar onder- vinding van kindertuimverk het; en in (iii) volgens die Tespondente wat aan voorbereidingskole ver"bonde is.. ])aar is 'n 1Jaie groot ooreenkoms aangaande die tien eienskappe self's die rangorde soos Cl.euT die dTie groepe o:pgestel.

Slegs met 1Jetrekking tot die volgende is daar noemens- waardige

verskille~

(a)

11

Ver.rn.oe om tot die vlak van haar

leeTlinge te daal

¹¹

word in ( ii) tiende geplaa,s, terwyl di t in die and.er twee groepe 1Jaie hoog

₇

nae.Jnlik deTd.e

₉ op

die ranglys verskyn; ("b)

0

onpartydigheid of re gverd.igheid

¹¹

en ubeslistheid" veTskyn in (ii) glad nie onder die eeTste.

~~l· I;

en

. ^·ni ~--

e' · ·

9

(c) utakt" en

11

ge1Jru.ilan.aking van aaYJ..moediging"

201

verskyn in (iii) nie onder die eerste tien nie; (d)

11

gees- drif

¹¹ ₁

wat in (iii) weliswaar laag op die ranglys, naam.,.;o 1ik tiende

₁ versls.:yn~

word in (i) en (i:L) nie as een van die tien belangrikste ·eienakap:pe aangegee n:Le.

Verskeie navorsers het a1 met belmlp van onderwysers (-esse) , of ander bevoegde 1)ersone, ranglyste opgestel van die belangrikste eienska]?pe vvat 'n suk.sesvolle onderwyser( es) behoort te besit. Een van a.ie bekendste is die wat

Cattell3 8 ) in 1930 opgestel het nadat hy die gegewens ver- werk het wat hy cteur middel van 'n vraeJ.ys ingewin het.

\Vhitney3 9 ) het

¹

n ly·s met 25 eienskaJ?J?e o:pgeste·l Vir ge ....

bruik by die beoorcLeling van

¹

n laerskoolonc1erwyser( es)

~­

Yourglich40) en Robertson41 ) het navorsing gedoen oor die eienskappe van

¹

n suksesvolle of ideale ondervvyser en albei no em

^r

n aantal eie11.ska:pp•2, maar nie een van die twee het

1

n ranglys opgestel nieQ

In ons land het prof .. B.F. Nel 42 ) die ondersoek van Cattel1 as basis geneem en ook van 'n vraelys gebruik gemaak om

¹

n aantal eienskappe in volgorde van belangrikheid op

te stel, tervvyl prof~ Ben Tau te 43) later

¹

n verdere ondersoek in Kaapland u.itgevoer het., Cat}

^.J

nar~~c ~~~

^{.J.C ..LJ.J.Co _}

^..

^y

Cn.lJ..·~z44)

^{~ 1.1}

^h.et

:persone in. vyf verskillende professies, o .,a,.· die onderwys- · 3 ⁸ ) Cattell~ ILB. The assessment of teaching abili tyo

Tll§.._ fljf?

ti~urn~l

g!.

&du.c~qn~

__

ls~91_og:'l,

l

~

4, - 7c:..

₉

Febr«' 1 31o

39) Whitney, F.L.. Methods in educational research

₉

p~l56o

40) You.rglich,

Anita~

Study on correlations between col- lege teachers

¹

and students

¹

coneej;>ts of "icleal-student

¹¹

and nideal-teacher." Journal of Educational Heseareh, 49

~

59 - 64, Sept.,

1955·-;----~--~

~-l) Robertson, J. D .c

^p

An analysis of the views of super-

42) 43)

44)

visors on the attributes qf: successful graduate stu-- dent teachers.. The British Journal of Educational

;ps-yC?Ji21~,

27 : Ir?-126-,

Ju:n~

"1957 .. - - - -

Nel

₉

B.F., op.

cit~,

P• 219-

224~

Sien Blignault

1

H. Die eienskappe van. die goeie onder- wyser.

]?j.~~J

40 : 2-3

~

Jan .. _1952; asook J.

G.M~

Die sl?lmesyolle onc1ervryser soos. __ sy kollegas :P.om s_:Len", ,·

.]-2-.2....,...V£l~ ~- !~6:

54, Sept .. l950

^{107 • (}

Co.13::tz

₁

Co.thurino. p, Die bestudering van be:paalde

karo.kterei~nska:p:pe

in verlJand met sekere professies,

P& 135 -

8~

'

202

~rofessie,

versoek om 14 aangegewe

eienskap~e

onder baie be- langrik,belangrik, wenslik en onbelangrik in te deel

₁

en daarna het sy ranglyste met

11

baie belangrik" as grondslag

· opge stel

^~

1jB__]LL •. §j_(}J

)~ ~-

DIE TIEN BELANGRIKSTE EIENSKAPPE IN 'N 9NDEWTITSER(ESL.

I

^Rang- Eie ondersoek

. Ol⁰de R.B. Cattell se

ondersoek

l

2 3

4 5

6

7

8

9

Geduld Standvastigheid en

wilskr~g

Liefde vir kinders Intelligensie Vermoe om tot die Simpatie en takt vlak van haar leer-

linge te daal

Vriendelikheid Onbevoorool'deeldh<Jid Belangstelling in

j

Humorsin

haar leerlinge se probleme

Onpartydigheid o;f Idealisme regvet>digheid

Netheid Kulturele agtergrond

Beslistheid Goedhartigheid en lief de

Takt Geesdrif

---r---.

B.F'. NeJ. se ondersoek

Standvastigheid en '"ilskrag

Volharding en ywer Goedhartigheid en lief de

Simpatie en takt Idealisme

Klaskamertegniek

Onbevooroordeeld- heid

Humors in

Geesdrif

Catharina P.

Calitz se onder- seek

Hardwerkendheid

Regverdigheid Sosiale insig

Selfbeheersing Geduld

Deursett~ngsver­

mo€

Leierskap

Eerlikheid

Geloof 10 Gebruikmaldng van

aanmoediging

Inisiatief

1 Kennis van sieJ.t<un- 1 Intelligensie

I

^{de en}

peda~~:ie~---·L··-~-~---'---

' - - - -

Die eerste tien eienskap};e in clie ranglyste wat deur vier verskillende ondersoekers opgestel is, word vir verge- lykingsdoeleindes in tabel 63(b) aangegee. Die enigste twee van die vier wat *n sterk ooreenkoms toon, is die van Cattell en :Nel. Dit is begryplik, want hierdie twee ondersoekers het, hoewel

^op

verskillende tye en in verskil- lende lande, vraelyste waarin dieselfcle

eienska~~e

gesug- gereer word

₉

aan groepe onderwysers

(·~esse) gestuur~

Cali tz het weer ander

eienskap~e

ges11ggereer en di t verklaar

die groot verskil tl,1ssen haor ranglys en die van die ander

ondersoekerso

203

Tiie vernaamste rede waarom die eienska:ppe in ons

ranglys grooJGliks van die in die ander drie lyste verskil, is a.a-t nie een van lansgenoemdes ook s:pesifiek o:p kinder- tuinonderwyseresse oetrekking het

^nie~

Ten spyte hiervan is dit eienaardig dat

11

geduld" nog in Cattell nog in Nel se lys voorkom en dat dit in Calitz se lys maar vyfde ge- :plaas is ..

₁₁

Liefde vir kinders", vvaarsonder

¹

n onc1er- wyser(es) oeswaarlik kan verwag om oesondere welslae te oehaal

₉

kom glad nie in Calitz so lys voor nie en Cattell

oe respondente plaas ngoedhartigheid en liefde" (hy noem ditukinctness

^{11 )}

oaie

laag~

naamlik agsteo

In ons ondersoek het die res:pondente geen twyfel gelaat dat hulle ngedu.lcl

¹¹

en vrliefde vir kinders" as verreweg die oelangrikste eienska:p:pe vir

¹

n kindertuinonderwyseres be- skou nieo Ste"Lm hie:rvoor word in

¹

n a:rtikel deur

Stofberg ge-vindo R..y beskou die volgende as die drie oe- langrikste eienskappe (en in hierdie volgorde): liefde vir die kind; ged.uld; :pligsgetrouheicl en nougesotheia.·~45)

In die Onderwysgaset

^{~ 1}

n am:Qtelike blad van die Kaap- landse Onc1ervvysde:partement

₉

het daar in 1928 rn artikel verskyn waarin daaro:p gewys word dat geen anc1er afdeling van (lie skool soveel van

¹

n onderwyseres se intelligensie

en bekwaa.:ml'leid verg as die kleinkinderklasse nie

^o

Tiie kleinlrinderonderwyseres behoort volgens die o.rtikel !n :persoon te wees wat van nature o:pg8wek is, wat vinnig kan dink

1

wat oedaard maar flink boweeg nen op wie se gelaat

I

s:poedig 'n. glimlag te voorskyn kom.o

¹¹

Sy moet tn

11

werklike toegeneentheidnvir haar leerlingG he en, met die oog voortdurend o:p hul toekoms gevestig,

¹

n lewendige oe- geerte om hulle o:p te voed en hul ontwikkeling op die oes moontlike wyse te oevorder.,4 6 )

---·----··- ---·---

45) Stqfborg, P.J.R. Eienska:ppe van die onderwysero

Tii~ SkO£~D~adr

40 : 19-20

1

Jano 1952o Tiie Ond.erw;ysgaset

₉

27

~

788, 30 Aug-. 1928

~

46)

204

Oor die rangorde van die tien eienskappe wat ons on- dersoek opgGlower het

~

mag Claar verskil van mening wee,s

₅

maar ctat al tien uiters belangrik is vir

¹

n f:luksesvolle kindertuinonderwyseres

9

ly geen tvvyfel nie" Een respon- dent het die volgende

1Jygeskrywe~ ₁₁

'n Moeilike vraag om te beantwoordt Nou

₁

nad.at ek die tien belang;rikste eien-

skappe in volgorde van lJolangrikheid. gerangskik het (na

baie vvj_k on v-ieeg), lyk di t dan vir my of al tien ewe be-

langrik is en of ek baie eienskappe weggelaat het wat net

so belang:t."i1;: is t

¹¹