e 1,95
70
stejaargang • nummer 23 • woensdag 4 juni 2014 Weekblad P608721 Afgiftekantoor 2099 Antwerpen X
Voor mensen met een goed hart en een slecht karakter...
Ten huize Bart de Wever Deze week
De peilingen gepeild 2
Werkgevers woest op CD&V 2
Is De Wever te braaf voor
de Belgische politiek? 3
Bollekenskermis 4
Briefje aan
Gwendolyn Rutten 3
N-VA bij Verhofstadt?
Alles is mogelijk 4
Weinig kans op witte rook
Je kunt het de traditionele partijen moeilijk verwijten dat ze op zoek zijn naar recuperatie van verloren stemmen. Dat kan hen enkel lukken als de N-VA ver- zwakt. In de voorbij week speelden ze het spelletje zo overdreven dat het bijna lachwekkend werd. Het informateur- schap werd met aandoenlijke zachtheid aan De Wever aangeboden. Dat ziet er dus opnieuw niet goed uit. Quid N-VA?
Bart Maddens heeft met een paar opinie- stukken over de lastige onderhandelingspo- sitie van De Wever de partij met de neus op de feiten gedrukt. De N-VA heeft al bij al “níét zo denderend” gescoord, meent de Leuvense prof, omdat de partij in 2010 al 31,7 procent haalde voor de Senaat. De partij heeft geen breekpunten en geraakt niet in de regerings- boot, want ze is niet onmisbaar. Of ze zou de lat op de bodem moeten leggen: de zesde staatshervorming zonder morren uitvoeren, zwijgen over het communautaire, aanvaar- den dat België zwaarder weegt dan Vlaan- deren, dat Brussel nog meer wordt versterkt, et cetera. Wellicht wordt het vijf jaar opposi- tie. Nog scherper is zijn conclusie in De Stan- daard: “De N-VA heeft haar rendez-vous met de geschiedenis gemist.”
Fout
De analyse is niet nieuw. Maar ze komt wel harder aan dan die van andere commenta- toren, omdat Maddens tot het kamp van de Vlaamsgezinden wordt gerekend. Waar liep het fout? Maddens kijkt vooral vooruit. Wij maakten ook al een kritische oefening, maar dan voor de verkiezingen.
We hebben de prioriteiten van de partij zien kantelen. Van Vlaams-nationalisme naar con- federalisme. Waarom? Het succes van 2009 en 2010 was een gevolg van die eerste lijn.
We hebben gezien hoe de partij in het kiel- zog van werkgeversorganisaties inzette op
een meer liberale koers. Van “onafhankelijk- heid” naar confederalisme, van “confedera- lisme en economie” naar “economie en con- federalisme”, en vervolgens naar economie alleen, zo kwam het soms over. Was dat elec- toraal een sterke zet? De band tussen meer Vlaanderen en het sociaaleconomische is de evidentie zelve, maar kwam dat voldoende uit de verf?
Sociaal en sympathiek
Het mollenwerk van de tegenstrevers zorgde voor een krimp in de vrij algemene sympathie. Dat heeft deels te maken met het sociaal profiel van de partij, dat constant moest worden bijgestuurd. We hebben de indruk dat de N-VA in deze ook in de val is gelokt, via het onschuldig ogend ideetje van een paar proffen en schrijvende tegenstan- ders dat partijen nu maar eens al hun cijfers op tafel moesten gooien.
Een kind kon voorspellen dat daarmee vooral genadeloos zou worden ingehakt op die ene partij die men van het schaakbord wil houden. Met wat “bloopers” daarbovenop werden wellicht kiezers op de vlucht gejaagd.
En dat terwijl iedereen weet dat programma’s na de verkiezingen worden vervangen door compromissen.
Schiettent
Een ander pijnpunt is de ommeslag in het imago van de vaak geviseerde voorzitter, zorg- vuldig opgebouwd na zijn deelname aan “De slimste mens”. De voorzitter heeft zijn speels- heid en humor willen of moeten vervangen door een cravate, en dat is verdomd moeilijk.
De partij is er niet in geslaagd de antis- temming op het mediaplatform om te keren, integendeel. Och ja, men schermt met het feit dat De Wever heel vaak in de media aan bod kwam. Dat klopt in cijfertjes, maar hoe?
Hij kwam telkens in een schiettent terecht.
Ondertussen werd Maggie lekker Mega
“gemaakt” en was Rutten het lief van de Rey- erslaan. Al circa twintig jaar toont onderzoek aan dat Open Vld ver boven haar electorale status speelt. Het juiste antwoord daarop heeft ook de N-VA niet gevonden. Strategisch was de zachte omgang met de media mis- schien niet de beste keuze.
Bondgenoten
De partij ging ook eigenaardig om met mogelijke en absoluut nodige bondgenoten.
Men maakte het die binnen CD&V wel bijzon- der moeilijk.
N-VA verloor in haar fixatie op meer libe- rale economische standpunten de kracht die ze kon halen uit het programma waarmee ze naar circa 30 procent was gegroeid. We zijn toch niet de enigen die – de laatste campag- nedagen misschien buiten beschouwing gela- ten – de partij weinig hoorden over de split- sing van de sociale zekerheid en het einde van de transfers? Over immigratie en veiligheid?
Over de conservatieve standpunten waar- mee ze toch een stevige bodem had gelegd voor een Vlaamse en ongegeneerd (centrum) rechtse volkspartij. De loonkostdrift zette dit alles net iets te veel in de schaduw.
De kiezers zijn niet gaan lopen, dat niet. Die 30 procent werd ruim gehaald en zelfs wat overschreden, maar op de omringende velden vielen geen vruchten meer te halen. Misschien moet de partij even nadenken over de keuzes van de raadgevers die de voorzitter omringen.
Procentjes
Genoeg kanttekeningen. Over de electo- rale impact die ze mogelijks hadden, kun je alleen maar gissen. Maar misschien wogen ze net zwaar genoeg om een paar procent kiezers uit de mand te zien springen. Dat had kunnen volstaan voor een leuker verhaal. Het wordt nu uitkijken naar het vervolg.
Heeft de N-VA haar rendez-vous met de geschiedenis gemist, zoals Maddens stelt?
Er lijkt zich maar één optie aan te dienen: de druk op de CD&V opvoeren, zodat niet N-VA maar de partij van Beke en Peeters moet kie- zen welke weg Vlaanderen op moet. Het is de enige partij waar nog mensen rondlopen die het menen als ze zeggen dat de N-VA mee in de regering moet. De andere partijen spe- len een slap kluchtspel. Maar meer dan ooit is CD&V een krabbenmand. Het is niet uitge- sloten dat daar brokken van komen, als Beke en Peeters uiteindelijk moeten kiezen.
Lukt het niet, dan kan de N-VA het spel zelf hard spelen, en de tripartite door de modder jagen. Nog eens vijf jaar blauw en rood samen, dat willen we wel eens zien gebeuren. De ver- grijzing, de krakkemikkige zesde staatshervor- ming, die o zo weinig oplost, de loonkost, de pensioenen, het budget… Er is vuurwerk op komst. Vooral omdat de PS zal blijven jagen op eigendom en kapitaal om er de overheids- economie – vooral in en voor Wallonië – mee overeind te houden en aan te zwengelen.
De meerderheid waarover een tripartite zou beschikken is minimaal. Een politiek storm- pje en een overstap van een paar mandata- rissen kan een orkaan over de coalitie jagen.
Dat de speelkaarten voor vijf jaar zijn ver- deeld, is verre van zeker. Over welgeteld drie jaar, in de zomer van 2017, start de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen. Dat is geen eeuwigheid in de politiek. Als De Wever en de zijnen zich opnieuw scherp profileren als een rechtse, conservatieve, maar tegelijk ook sociale volkspartij, kunnen we nog mooie jaren beleven. “Politiek gaat over het constru- eren van een collectieve identiteit: het wij.
Tegenover een wij staat altijd een zij”, mag dan al een uitspraak zijn van de linkse Chantal Mouffe, ze geldt ook voor rechts Vlaanderen.
Dat móét botsen met de politieke krachten die het socialisme van Di Rupo nog verdragen.
Belgische regeling maakt
Vlaamse zetels duur 5
Een Waals hanengevecht 7
Actueel
4 juni 2014
2
Uit de smalle beursstraat
Werkgevers woest op CD&V
De politieke spelletjes van deze formatie zijn een bron van ergernis bij de Vlaamse bedrijfsleiders en ondernemers. Vooral de houding van CD&V stuit hen tegen de borst. Voka, Unizo en co stellen terecht dat enkel een duidelijk centrumrechts blok de PS kan tegenhouden.
De oproep van Vlaams ondernemer Wouter Torfs via Twitter zorgde voor heel wat ophef. De CEO van de keten van schoenenwin- kels pleit er openlijk voor aan Vlaamse kant snel een N-VA-CD&V- Open Vld-coalitie te vormen.
Meestal houden werkgevers zich ver van de regeringsonderhan- delingen. Niet zo in 2014. Volgens Torfs moet een centrumrechts Vlaams front de basis vormen voor fundamentele sociaaleconomi- sche hervormingen: een verlaging van de loonlasten, het verster- ken van de concurrentiekracht, het moderniseren van de arbeids- markt en het saneren van de overheidsfinanciën via een beperking van de uitgaven. Nota bene de aanbevelingen die de OESO, het IMF en de Europese Commissie de voorbije jaren tot vervelens toe de wereld hebben ingestuurd. Het heeft volgens Torfs geen zin politieke spelletjes te spelen door de N-VA zich murw te laten onder- handelen om dan gewoon over te stappen naar een klassieke tripartite. De oproep van Torfs was geen alleenstaand feit. Jo Libeer van Voka sloot zich er al snel bij aan.
Andere werkgevers bleven stil, maar wat Torfs en Libeer zeggen, is te vergelijken met een ijsberg boven de waterspiegel. Wat zich onder de waterlijn bevindt, is nog veel indrukwekkender. Er zijn mas- sa’s bedrijfsleiders die hun analyse delen. Inderdaad, de bezorgd- heid bij de ondernemers is stilaan omgeslagen in woede. Een dui- delijk signaal van de kiezer wordt door links weggelachen. Ook de houding van de CD&V zorgt in ondernemerskringen voor erger- nis. Zelfs bij de kmo-organisatie Unizo, die vroeger als NCMV één van de pijlers vormde van de christelijke zuil, is men het beu. Het is duidelijk dat de christendemocraten Bart de Wever en zijn N-VA zo lang mogelijk willen laten spartelen, tot Bart er moe getergd de brui aan geeft. Het is bekend dat onder andere de top van Unizo alles-
behalve opgezet is met die aanpak. Bij die organisatie was de ver- bazing groot toen bleek dat Kris Peeters, zoals bekend de ex-Unizo- baas, zich tijdens de campagne een steeds linkser profiel aanmat, weliswaar om de ACW’ers of Arco-coöperanten aan boord te hou- den, maar bij werkgevers bestaat de vrees dat die linkse koers ook na de verkiezingen wordt aangehouden.
Tegelijk zijn de werkgevers erg bezorgd over plannen voor een grote fiscale hervorming die op het kabinet van aftredend minister van Financiën Koen Geens (CD&V) in de schuif liggen. Wat die fis- cale hervorming precies inhoudt, is onduidelijk. Er zou gewerkt wor- den aan een belasting op huurinkomsten. De CD&V moet niet weten van een vermogensbelasting, maar wel zou er sprake zijn van het gelijkschakelen van de spaarfiscaliteit. Betekent dit dat er op alle spaarproducten vanaf de eerste euro 25 procent roerende voorhef- fing wordt geheven? Het is een denkpiste. En betekent dit dat er in België ook een belasting op meerwaarden uit aandelen wordt inge- voerd? Dat zou slecht nieuws zijn voor kmo-bedrijfsleiders die hun onderneming willen verkopen.
De werkgevers vrezen dat de CD&V zonder probleem zal meewer- ken aan een nieuwe belastinggolf. In sociaaleconomische dossiers zijn de christendemocraten zeer onbetrouwbaar. Voka, Unizo en ook het nog altijd zeer Belgische VBO herinneren zich het najaar 2012 nog goed. De werkgevers smeekten toen om maatregelen die de verzwakkende concurrentiekracht moesten herstellen. Er werd onder andere gepleit voor een indexsprong. De liberalen zijn ervoor gewon- nen en ook bij CD&V staat men positief tegenover zo’n maatregel.
Ondertussen had CD&V-oudgediende Jean-Luc Dehaene laten weten dat hij meer dan één indexsprong zou doorvoeren. Maar toen het thema op de ministerraad kwam, weigerde toenmalig CD&V-vicepre- mier Steven Vanackere mee te stappen in het plan, tot grote woede van de liberalen en de werkgevers. Er werd wel een concurrentie- pact afgesloten dat echter een zeer mager beestje bleek te zijn. Zo’n non-beleid zit er volgens de Vlaamse bedrijfswereld straks opnieuw aan te komen, als de PS mee aan de regeringstafel plaatsneemt.
Angélique VAnderstrAeten
Op 15 april bracht La Libre Belgique de resul- taten van haar laatste peiling vóór de verkie- zingen. De N-VA zat nog steeds veilig op “Tram 3” met 32,9 procent van de stemmen, terwijl CD&V met slechts 16,9 procent op een fou- tenmarge van haar vooropgestelde doel van twintig procent bleef steken. Open Vld en sp.a deden het eerder slecht met respectievelijk 13,5 procent en 13,6 procent. Vlaams Belang kwam met 9,9 procent net niet aan de psycho- logische grens van tien procent, maar liet wel Groen beduidend achter zich met 7,6 procent.
LDD zou volgens de peiling slechts 0,2 procent halen, PVDA+ zou doorstoten tot 4,1 procent.
Gesplitste peilingen
De VRT en De Standaard brachten de laat- ste maand voor de verkiezingen twee driedub- bele peilingen: op 25 april één die opgesplitst was volgens de federale Kamer, het Vlaams Parlement en het Europees Parlement, en op 16 mei nog eens dezelfde oefening. De peiling van 16 mei bevatte een sensationeel resultaat voor het Europees Parlement: terwijl N-VA voor de Kamer en het Vlaams Parlement alweer op
“Tram 3” zou zitten, zakte de N-VA voor het Europees Parlement weg tot slechts 20,0 pro- cent. CD&V zou het voor datzelfde parlement goed doen met 24,3 procent, net als Open Vld met 19,3 procent. Andere bijzonderheid: het Vlaams Belang doet het in die peiling slecht, met amper 7,7 procent voor de Kamer en het Europees Parlement, maar toch nog 8,4 procent voor het Vlaams Parlement. En dat was dan nog een twijfelachtige vooruitgang vergeleken met de peiling van 25 april, die het Vlaams Belang voor het Vlaams Parlement deed terugvallen tot 6,7 procent.
Ook Le Soir en RTL TVi deden in de laatste maand voor de verkiezingen nog twee peilin- gen, samen met De Morgen en VTM: eentje op 24 april, en eentje op 22 mei. In de peiling van 22 mei zakte N-VA nipt onder de drempel van dertig procent, en kwam op 29,8 procent uit.
De andere partijen deden het nogal middelma- tig in die peiling, behalve misschien PVDA+ dat 3,4 procent haalde en dus mocht hopen op een zetel in de kieskring Antwerpen.
Maggie- en Kris Peeters-effect?
Voor we over die peilingen een oordeel uit- spreken, past het even op te merken dat opi- niepeilers geen gemakkelijke opgave hebben.
Neem nog maar de uitslagen voor de federale Kamer en het Vlaams Parlement. Hoe kun je als opiniepeiler met een beperkt budget en beperkte middelen – niet iedereen die opge- beld wordt wil aan een peiling meedoen – beter doen dan de uitslag van de verkiezingen voor het Vlaams Parlement als voorspeller voor de uitslag voor de Kamer? En zelfs daar zien we ook deze keer enkele opmerkelijke verschillen, die van kieskring tot kieskring zeer uitgespro- ken kunnen zijn. Het “Maggie-effect” bijvoor- beeld in Vlaams-Brabant (of schept de Open Vld er eigenlijk alleen maar Franstalige stem- men op?), maar evenzeer het “Kris Peeters- effect” in Antwerpen. Voor Open Vld levert dat in totaal een bonus van +1,5 procent op voor de Kamer vergeleken met het Vlaams Parlement, en voor CD&V +2,0 procent in de omgekeerde richting. Telkens ongeveer de foutenmarge op een gemiddelde peiling. Over de Europese ver- kiezingen gaan we het niet hebben, want daar scoort de N-VA zelfs vijf à zes procent lager dan voor de andere parlementen. Laten we bijge- volg niet al te streng zijn voor de peilers.
De Standaard en VRT peilden het best
Wie was de beste peiler? We willen de lezer niet langer in spanning houden: zowel voor de Kamer als het Vlaams Parlement is het alweer de peiling van De Standaard en de VRT die er het dichtst bij zat. We schrijven “alweer”, want ook in 2012, 2009, 2007 en 2006 zaten De Standaard en de VRT er het dichtst bij. Alleen in 2010 moesten De Standaard en de VRT La Libre Belgique laten voorgaan, de enige keer na de flater van 2004 toen ze volledig de mist ingingen voor zowel het Vlaams Kartel (zwaar overschat) als Vlaams Belang-VLOTT (zwaar onderschat).
Waar zaten De Standaard en de VRT er dan deze keer naast? Grootste fout was de over- schatting van het Vlaams Belang in het Vlaams Parlement (8,4 procent tegenover 5,9 procent),
plus natuurlijk de score van 2,1 procent voor LDD voor een verkiezing waaraan de partij niet eens deelnam. Ook voor de Kamer werd het Vlaams Belang overschat (7,7 procent tegen- over 5,9 procent), en Open Vld onderschat (13,7 procent tegenover 15,6 procent). Maar met een maximale foutenmarge van 2,5 pro- cent kunnen we eigenlijk niet echt klagen. Voor het Vlaams Parlement werden N-VA en PVDA+
zelfs zo goed als correct gepeild, met een afwij- king van slechts 0,1 procent.
Gesplitste peiling weggesmeten geld?
Een beetje ironisch is wel dat het peilingre- sultaat voor de Kamer dichter bij de uitslag voor het Vlaams Parlement zit dan het peilingsresul- taat voor dat Vlaams Parlement. De peiling voor de Kamer heeft, vergeleken met de uitslag voor het Vlaams Parlement, een maximale afwijking van slechts 1,8 procent voor het Vlaams Belang, en voor de N-VA zit ze er zelfs helemaal op.
Er kunnen meer vraagtekens geplaatst wor- den bij de opsplitsing van de peilingresultaten.
De controversiële peilingresultaten voor het Europees Parlement voor N-VA en CD&V waren helemaal niet correct (respectievelijk 6,7 pro- cent en 4,3 procent ernaast), maar anderzijds was de positieve score voor de Open Vld dan weer wel zo goed als correct (slechts 1,1 pro- cent ernaast).
Vlaams Belang overschat
De peiling van Le Soir, RTL TVi, De Morgen en VTM deed het minder goed dan die van De Standaard en de VRT. Het Vlaams Belang werd erin overschat met 2,9 procent voor zowel de Kamer als het Vlaams Parlement, terwijl N-VA dan weer onderschat werd met respectieve- lijk 2,6 procent en 2,1 procent. We weten dat de peiling in principe alleen voor de Kamer geldt, maar we willen toch opmerken dat voor het Vlaams Parlement CD&V met 3,4 procent onderschat werd (maar slechts 1,4 procent voor de Kamer). Voor de andere partijen vallen de afwijkingen ruim binnen de foutenmarge.
Het is de peiling van La Libre Belgique die deze keer het slechtste resultaat behaalde. Dat zal de lezer allicht verbazen, omdat La Libre Belgique als regelmatige peiler over een lange tijd een goede naam heeft opgebouwd. We wil- len er echter aan herinneren dat die betrouw- bare peilingen uitgevoerd werden door Ipsos, maar dat bureau werd door Le Soir en co bij La Libre Belgique weggekaapt. Vandaag heeft La Libre Belgique een samenwerkingsakkoord met Dedicated.
Het is de peiling van La Libre Belgique die het Vlaams Belang de grootste score gaf (9,9 procent), en daarmee ook met de grootste afwijking tegenover de uiteindelijke uitslag zit (4,0 procent), zowel voor de Kamer als het Vlaams Parlement. Verder onderschatte de krant de Open Vld voor de Kamer met 2,1 pro- cent, en CD&V voor het Vlaams Parlement met 3,6 procent (1,6 procent voor de Kamer). Dat zijn – waarschijnlijk niet toevallig – dezelfde partijen waar ook Le Soir het lastig mee had, alleen zit La Libre Belgique er nog een tikkel- tje meer naast.
Kritisch volgen
Conclusie: peilen is een lastig vak, maar toch slaagden De Standaard en VRT erin een week voor de verkiezingen een peiling af te leveren die best aanvaardbaar genoemd kan worden.
De twee concurrenten Le Soir en La Libre Bel- gique deden het merkbaar slechter, maar zeg- gen dat ze er helemaal naast zaten, zou over- dreven zijn.
Belangrijkste les is misschien dat De Stan- daard en VRT op dit ogenblik de meest betrouwbare opiniepeilers in Vlaanderen lij- ken te zijn, maar dat we hun resultaten de komende vijf jaar toch maar best met een kri- tisch oog blijven volgen. FvL
De peilingen gepeild
Hoe goed brachten de peilingen het er vanaf op 25 mei 2014? Zolang de verkiezingen veilig veraf zijn, brengen de opdrachtgevers, de media, graag met de allergrootste stellig- heid de resultaten van hun peiling. Naarmate de verkiezingen naderen, worden de spreek- woordelijke kleine lettertjes “dat een peiling geen voorspellende waarde heeft” toch al eens in een groter lettertype gezet. Eens de verkiezingen voorbij, hoor je niets meer van de peilingen van voor de verkiezingen.
GoDSDiENSt VaN DE VrEDE (1)
In Sudan werd Meriam Yahia Ibrahim Ishag ter dood veroordeeld. Haar misdaad? Afvallig- heid, want zij was getrouwd met een christen.
Dat zij ook christen is, deed voor de rechtbank niet ter zake: haar vader was immers mos- lim, dus wordt ook zij beschouwd als moslim en dient ze zich aan de islamitische wetten te houden. Zo gaat dat waar christenen het geluk hebben onder de beschermende mantel van de islam te mogen wonen.
Als er in de VS ergens een dominee het in zijn hoofd haalt een paar exemplaren van de Koran te verbranden, vindt de goegemeente dat zo ongeveer elke christen persoonlijk afstand dient te nemen van die gruweldaad, en staat heel de moslimwereld in rep en roer en vallen er zelfs doden.
Van gewelddadige betogingen hebben we nu nog niet veel gemerkt, alleen maar enkele korte berichtjes in de rubriek «bizar». Als een lezer echter weet heeft van één of andere imam die de terdoodveroordeling van Meriam Yahia Ibrahim Ishag veroordeeld heeft, mag hij het ons altijd laten weten, maar we heb- ben zo’n vermoeden dat het er niet bepaald veel zullen zijn.
GoDSDiENSt VaN DE VrEDE (2)
Het was maar een voetnootje in de bericht- geving over de ontvoering en de verkoop van een groot aantal meisjes door Boko Haram, maar zij verantwoorden hun daden met een referentie naar een vers in de Koran.
Volgens dat vers zouden zij vrouwelijke gevangenen mogen nemen en hen vervol- gens verkopen. Waarbij we waarschijnlijk geen tekening hoeven te maken over wat er allemaal kan gebeuren tussen ontvoering en verkoop.
Het spreekt voor zich dat Boko Haram het verkeerd voor heeft en het betreffende vers totaal verkeerd interpreteert. Dat zegt men toch.
Wat wij raar vinden, is dat blijkbaar nog geen christen het ooit in zijn hoofd heeft gehaald één of ander vers uit het Nieuwe Testament verkeerd te interpreteren om het- zelfde te kunnen doen als Boko Haram.
Maar misschien ligt dat aan ons, en aan die rare kronkels in ons hoofd.
Adverteren in ‘t Pallieterke
Tel. 03 232 14 17
Actueel 4 juni 2014 3
Bulkend van goesting
Mevrouw de naïeve,
Dankzij Maggie de Block is uw partij van een oplawaai van formaat gespaard geble- ven. Uw enthousiast gekakel en uw kleu- terleidsterachtig gedoe op congressen en voor de camera’s voor en na de verkiezin- gen waren potsierlijk en zelfs meelijwek- kend. Zeker wanneer ge het over uw goes- ting had. Alles was goed om de plezante kip te komen uithangen, in een poging uw troe- pen te enthousiasmeren en te doen geloven dat de liberalen goed bezig waren en een schitterende overwinning behaalden.
Nog net werden er geen vrolijke liedjes met begeleidend handjeklap gezongen om de vreugde uit te kraaien. Nadat korte tijd geleden het confederalisme op de vuilnis- hoop was gekieperd, kwam het Belgische verhaal weer naar boven en werd de Open Vld opnieuw de oude PVV. Neen, niet de Par- tij van Vrijheid en Vooruitgang voor Vlaan- deren, maar de nieuwe Pest Voor Vlaan- deren, die alles in het werk stelt om met de Franstaligen zoete broodjes te bakken teneinde er opnieuw “bij” te zijn, voor de komende vijf jaar. Een nieuw Belgisch ver- haal werd u daarbij in het oor geblazen door de oude krokodillen in uw partij, die nog heel veel te zeggen hebben en u laten doen zolang gij hun taaltje maar spreekt.
Liberalen zijn van oudsher maar Vlamingen als hen dat goed uitkomt.
Maggie de Block heeft de blauwe club gered. Een extra zeteltje in de Kamer – en zelfs licht verlies in het Vlaams Parlement –, vergezeld van zuchten van opluchting, wer- den omgebogen tot een heuse overwinning.
Gij waart al heel tevreden dat het allemaal niet erger was geworden. Het fameuze ver- lies van de verkiezingen van 2010 kon Mag- gie niet herstellen - en gij evenmin -, maar zij heeft verdere averij voorkomen. Er werd een perceptie rond haar gecreëerd alsof zij het immigratieprobleem voorgoed onder controle heeft gekregen. Haar persoonlijke stijl en haar manier van doen heeft daarbij vele mensen vertederd. Nochtans liet Mag- gie herhaaldelijk verstaan dat bij een vol-
gende gelegenheid die bevoegdheden haar als een bittere kelk mogen voorbijgaan. Zij weet zelf maar al te goed dat zij de immi- gratie niet heeft kunnen stoppen en ook niet heeft kunnen verhinderen dat mee door de steun van de liberalen onze grenzen wagen- wijd open zijn blijven staan. Maar ze heeft hier en daar een bresje kunnen dichten in het kader van uitwijzingen en procedures, zodat de indruk ging ontstaan dat er op dat vlak daadwerkelijk iets gebeurde.
Dat werd schaamteloos uitvergroot, ook en vooral door u. Gij weet maar al te goed dat dat allemaal niet waar is. Maar gij hebt goesting om de mensen een rad voor de ogen te draaien, zoveel is zeker. In Vlaams- Brabant gooide Maggie hoge ogen. De nieuwe kiesomschrijving Halle-Vilvoorde- Leuven – Vlaams-Brabant dus – kleurde blauw. Maggie was een geschenk uit de hemel. Door haar kunt gij nu overal gaan zeggen dat gij klaar staat om mee te gaan regeren op alle niveaus. Alle groten van vroeger zijn klein geworden en doen ver- woede pogingen om zich als grote kleintjes te gedragen. Standhouden en niet meer terugkeren naar successen van lang gele- den, staat voortaan gelijk aan winnen en bewijzen dat je er weer staat. Niets is min- der waar.
Gij zijt naïef en rap content, is gebleken.
Gij rekent er in alle stilte op dat de oude krokodillen de boel verder zullen beredde- ren en dat gij zonder gezichtsverlies het uit- hangbord van de partij moogt blijven. Op uw webstek noemt gij uzelf een optimist, een vooruitgangsdenker en een doener. De Dewaels, de Verhofstadts, de De Guchten en de De Croo’s gaan u laten doen, omdat zij weten dat gij hen geen schade toebrengt.
Uw getater komt leuk over en legt hen geen strobreed in de weg.
Zo hebben zij dat het liefst: een voorzitter die onschuldig en onschadelijk is. En naïef.
Leve de goesting!
Briefje aan Gwendolyn Rutten
Is De Wever te braaf voor de Belgische politiek?
In Le Soir (30 mei) noemt Bart Maddens, de academicus die naar verluidt het dichst bij de N-VA aanleunt, de beperkte verkiezingsoverwinning van de N-VA “la victoire tragique de Bart de Wever”. Zo kan men het, als men al de fouten en vergissingen vergeet, vriendelijk formuleren.
En inderdaad, de echte overwinning, een resultaat waaruit de partij van De Wever te voorschijn komt als “incontournable”, leek op 25 mei nabij, maar werd niet gehaald.
Vervolgens heeft, mij dunkt, De Wever de wel heel zware fout begaan om zijn strate- gie niet aan deze electorale mislukking aan te passen, maar voort te doen alsof hij zijn doel bereikt had en te beginnen met de vorming van een Vlaamse regering. Als de gebeurte- nissen wat meer achter ons zullen liggen, zal het nodig zijn om de besluitvorming in de N-VA te analyseren. Er zal dan bijvoor- beeld moeten onderzocht worden waarom de N-VA de alliantie met Jean-Marie De Decker in West-Vlaanderen, waarover Bou- dewijn Bouckaert informatie verstrekt in De Standaard (28 mei), heeft afgewezen, wie deze verkeerde berekening heeft gemaakt, en waarom. Nu komt er een coalitie tot stand van de traditionele partijen. Men wist dat op de avond van 25 mei, en toch handelde men er niet naar. Men wist op de avond van 25 mei dat men niet “incontournable” was en dat men dus niét beschikte over de hef- boom die nodig was om het aanschijn van de politiek in dit land te veranderen, zoals de N-VA had beloofd. En dan stelt men de vraag:
waarom heeft De Wever, met het gezag dat hij geniet, dit niet meteen openlijk toege- geven, en aangekondigd dat hierdoor niets meer was zoals voorzien en hij een heel ander beleid diende te voeren dan gepland?
De koning nam De Wever in snelheid
Dat De Wever direct begon met onderhan- delingen over de te vormen Vlaamse coali- tie kan men eventueel nog billijken, maar dat De Wever vervolgens het Belgisch informa- teursschap heeft op zich genomen, is onbe- grijpelijk. Het confederalisme had De Wever al virtueel opgegeven. Maar nu zou men hem ook verplichten de door de N-VA bestreden zesde staatshervorming te slikken, en alles in te trekken wat hij ooit op het gebied van de sociale zekerheid had voorgesteld.
Zelfs de grootste grofheden van de tegen- stander liet De Wever onbeantwoord. Dat hij door de koning belast werd met een infor- matie-opdracht terwijl hij bezig was met Vlaamse coalitievorming, was een stamp tegen zijn schenen. “De snelheid van de aan- stelling was ongezien” ‘(De Standaard, 28 mei), zoals ook “ongezien” was de combi- natie van een federale en een Vlaamse for- matietaak (zelfde krant), maar waar men nog het meeste van opschrikte, was dat De Wever uit handen van een onbetrouwbare koning een opdracht aanvaardde die, zoals De Stan- daard schreef, “in strijd lijkt met zijn (De Wevers) onderhandelingsstrategie”. Immers,
“de bedoeling hem te zien mislukken is over- duidelijk” (De Standaard, 28 mei, hoofdart.).
Een triomfantelijke Le Soir was vol lof voor de koning, die de Wever “in snelheid genomen heeft,” aldus het blad, dat eraan herinnert dat nooit op zo’n vroeg tijdstip een informateur werd aangesteld. (Albert nam er steeds mini- mum vier dagen de tijd voor.) Zag De Wever niet wat hier gebeurde? Besefte hij niet, dat het Hof in alliantie met de CD&V, mordicus wilde verhinderen dat De Wever éérst met de Vlaamse partijen zou onderhandelen voordat de federale regeringsbesprekingen een aan- vang namen?
Een klein rondedansje
De Wever schijnt gezegd te hebben (vol- gens Het Nieuwsblad, 27 mei): “Ik weet dat sommigen mij willen doen mislukken”, maar als dat zo is, waarom handelt hij dan niet naar dit inzicht, en waarom weigert hij niet categoriek het aanbod van het Hof? Omdat hij te moe was om al zijn plannen te wijzi- gen, nu de werkelijkheid er anders uitzag dan verhoopt? Had hij niet begrepen dat de CD&V op de dag na de verkiezingen (26 mei) de bijeenkomst van haar partijbureau van ‘s morgens naar ‘s avonds had verschoven om te verhinderen dat De Wever nog diezelfde
dag met zijn besprekingen voor het vormen van een Vlaamse regering kon beginnen, en de koning dus de tijd had om rustig alle par- tijvoorzitter te ontvangen voordat hij plotse- ling bij hoogdringendheid De Wever het ini- tiatief uit handen nam? Is De Wever dan de enige die niet wist dat het op de avond van de verkiezingen reeds een uitgemaakte zaak was dat men een machteloze De Wever rond- jes zou laten dansen voor de galerij? (Wat de Brusselse burgemeester Mayeur spot- tend noemde: faire une petite tournée voor- dat de serieuze mensen het overnamen, en wat in Le Soir Magazine (28 mei) werd voor- gesteld als de grappige clown act van een Vlaamse “keizer”.) Maakt hij zich nog illu- sies over de rol van baron Van Dale, de uit de omgeving van Dehaene en uit het kabi- net van Van Rompuy afkomstige kabinets- chef van de koning? Weet De Wever niet dat mede door bemiddeling van het Hof CD&V opnieuw “familie” vormt met de Waalse cdH, met het doel terug te keren naar de goede oude tijd toen Vlaamse en Waalse christen- democraten samen het land bestuurden? (A propos, dit werd heel terloops uitgebracht door Hugo de Ridder in Knack, 28 mei: “nu zijn ook CD&V en cdH verzoend”, precies zoals Open VLD en MR, en ook PS en sp.a, schreef hij.) Toen Albert II aftrad, insinu- eerde Martine Dubuisson in Le Soir dat de koning met aftreden gewacht had totdat de traditionele partijen van Noord en Zuid elkaar hadden gevonden. De drie traditionele “poli- tieke families” moesten hun echtscheiding vergeten. Onder Di Rupo I werd in de ach- terkamertjes waar de Belgische evenwich- ten worden in stand gehouden, beslist wat er na de verkiezingen moest gebeuren om de N-VA van de macht verwijderd te houden. De Franstalige partijen zullen elke vorm van poli- tieke verschuiving bij de regeringsvorming en daarna tijdens het bewind van de traditionele partijen, de kop indrukken.
En nu: Vlaanderen eerst
Haar recente behoedzaamheid heeft de N-VA niets opgeleverd. De Wever, ga er nu eens rustig bij zitten, want u bent overver- moeid. Bezint eer ge begint. Het spijt me ook, maar u hebt wat stemmen en een pak zetels gewonnen maar de verkiezingen ver- loren want uw N-VA is niét incontournable, op geen enkel bestuursniveau. De macht hebt u niet veroverd. En dus spelen de ande- ren, alle anderen, een spelletje met u. Ze zullen niet aarzelen om u zo diep te ver- nederen dat u naar lucht zult moeten hap- pen. (Denk aan het groot portret van u op de voorpagina van De Morgen van 28 mei, met in koeien van letters de triomfkreet: “het wordt afzien”.) Ze haten u, ook Kris Pee- ters, die het uw kiezers nooit in zijn leven zal vergeven dat ze meer stemmen gaven aan Liesbeth Homans dan aan hemzelf.
Welnu dus, maak een kruis over uw plannen, gooi alle blauwdrukken van regeringsver- klaringen en coalitie-overeenkomsten in de scheurmand; en begin opnieuw. Begin met uw troepen te mobiliseren voor een harde strijd, een totale koude oorlog, die wel eens vijf jaar zou kunnen duren. Voeg een nieuw programmapunt aan uw verlanglijstje toe:
eis dat voortaan de kabinetschef des konings zal worden benoemd door de grootste par- tij en niet door de tweede grootste (CD&V).
Wees uw republikeinse inborst getrouw. Ga voluit voor een onafhankelijke Vlaamse deel- staat, en verkondig de boodschap dat geen enkel sociaal-economisch probleem opge- lost kan worden zolang Vlaanderen niet zelf- standig is. Gooi ze eruit, al degenen die bij u zijn gekomen uit opportunisme, en waar- schijnlijk zelf wel zullen vertrekken als ze zien dat er geen ministerportefeuilles te verdelen vallen. Gooi ze eruit, al degenen die de aan- dacht willen afleiden van het enige doel dat het uwe mag zijn, Vlaanderen éérst. En zorg er dan voor dat uw doel over vijf jaar bereikt wordt. Gewoon! Klop er op!
MARK GRAMMENS
Mega Maggie, de redster van de Open VLD
ZWArte kASSeN
Op het feest van Rerum Arcorum, pardon, Rerum Novarum, eiste het ACW opnieuw een taks voor superrijken.
We hebben in Frankrijk gezien wat er gebeurt wanneer zo’n taks ingevoerd wordt:
die superrijken pakken dan binnen de kortste keren hun biezen.
Want, geloof het of niet, zo’n superrijken hebben het geld om hun schaapjes op het
droge te houden, en maken er absoluut geen probleem van om op papier naar een ander land te verhuizen. Voor links speelt dat natuur- lijk geen rol, als ze maar hun nummertje kun- nen opvoeren en aan zelfbevrediging kun- nen doen.
Wij vroegen ons wel één ding af op de redactie: of die taks voor superrijken ook zou gelden voor organisaties met dikgevulde zwarte kassen in het buitenland. Of stellen wij nu een stoute vraag?
Dossier
4 juni 2014
4
Bollekenskermis
In een vorige bijdrage schetsten we hoe het Europees Parlement er in grote lijnen gaat uit- zien. Er komen al zeker fracties van christen- democraten, socialisten, communisten, groe- nen en liberalen. Die willen zoveel mogelijk leden, want het aantal leden bepaalt hun politieke gewicht. Daarnaast zijn twee euros- ceptische fracties druk op zoek naar leden: de EFD van Nigel Farage en de ECR van de Britse Conservatieven. Ook Marine le Pen is nog op zoek naar twee landen om haar rechts-natio- nalistische fractie rond te krijgen.
Wat wordt er zoal ingezet om parlements- leden over de streep te trekken? Laat ons een blik werpen in de schatkamers van het parlementaire EU-paleis in Brussel. We ver- trekken van de gewone basissituatie van een Europees parlementslid. Met de niet-onaar- dige wedde van 6.200 euro per maand netto, een extraatje van 2.500 euro voor aanwezig- heid in vergaderingen en een vaste onkos- tenvergoeding van 4.200 euro per maand is dat parlementslid al niet slecht bedeeld. Maar daar kan nog mooi wat bijkomen. Als je frac- tievoorzitter wordt van een politieke fractie, komt daar een (onbekende) extra vergoe- ding bovenop. Laten we ook niet de auto met chauffeur vergeten die daaraan vasthangt; de chef van de communistische fractie, die van de klassenstrijd, weet u wel, laat zich door een chauffeur van het parlement rondrijden in een Volkswagen Phaeton van zo’n 100.000 euro. Fracties hebben uiteraard ondervoorzit- ters, secretarissen en schatbewaarders nodig.
Ook die hebben een (onbekend) extraatje.
Fractiewerking
De onderlinge sterkte van de fracties bepaalt op welke posten zij recht hebben in het ‘Bureau’, zeg maar het dagelijks bestuur van het parlement, en op welke commissie- voorzitterschappen. Niet alleen zijn die posi- ties prestigieus, ze leveren – u raadt het al – financieel een (onbekend) extraatje op.
De fracties krijgen van het parlement enorme budgetten ter beschikking voor de
‘fractiewerking’, die naar goeddunken over de aangesloten leden verdeeld worden. Het eerlijke principe zou zijn dat elk parlements- lid evenveel krijgt om te gebruiken, maar een parlementslid dat bij aanvang goed onder- handelt, kan natuurlijk laten vastleggen dat hij méér krijgt. Daarmee kan hij boeken uitge- ven, affiches laten maken, websites bouwen, een secretariaat openen, et cetera.
Europese parlementsleden zijn dol op per- soneel. Elke legislatuur worden honderden nieuwe personeelsleden aangetrokken. Een klein deel daarvan moet examens afleggen, maar een stevig aantal mag ook volledig poli- tiek aangeworven worden, zonder enig exa- men, door de voorzitter, ondervoorzitters en fractieleiders. Dat geeft de kans om tientallen gebuisde parlementsleden en partijvrienden een riant inkomen te bezorgen, want de wed- des van die functies liggen soms hoger dan die van een nationaal parlementslid.
Verhofstadt baas over N-VA?
Terwijl budgetten, prestigefuncties en per- soneelsleden over en weer geschoven wor- den, gonzen de wandelgangen van het parle- ment van de geruchten. Eerder schreven we al dat de N-VA een begeerde bruid zou zijn.
Dat blijkt, want de N-VA wil nog steeds niet zeggen bij welke fractie ze wil aansluiten.
Ergo, ze drijft de prijs op. Deze week werd plots bekendgemaakt dat de N-VA zou kie- zen voor de liberale fractie van Verhofstadt.
Die ontkende prompt, maar dat betekent in de politiek natuurlijk niets. Het is mogelijk dat de N-VA-toetreding enkel eerst nog intern door N-VA en ALDE moet goedgekeurd wor- den. Of misschien wordt de steun aan Ver- hofstadt gebruikt als pasmunt om de Open Vld op Vlaams of federaal niveau in de rich- ting van de N-VA te sturen.
Verandering?
Politiek is één en ander waanzin: de Vlaams-nationale N-VA die ‘verandering’
belooft en dan in Europa gaat samenhokken met… de belgicist Verhofstadt, die de N-VA en elke vorm van nationalisme steeds te vuur en te zwaard bestrijdt. Maar in de politiek is alles mogelijk. Verhofstadt houdt minder zetels over in zijn ALDE-groep dan verwacht en hij is wanhopig op zoek naar nieuwe bond- genoten om zijn politieke gewicht op peil te houden. Hij wil immers een topjob, liefst van al het voorzitterschap van het parlement. De N-VA kan de principes overboord gooien en zichzelf door Verhofstadt rijkelijk laten voor- zien van prestigefuncties, extra personeel en meer geld. Binnenkort weten we wat voor de N-VA in Europa primeert: de politieke princi- pes of het cynisme van de macht, dat eens hartelijk lacht met de Vlaams-nationalisti- sche kiezer.
HDG
N-VA bij Verhofstadt?
Alles is mogelijk
Vorige week zondag beslisten de kiezers welke Europese parlementsleden ons vijf jaar lang gaan vertegenwoordigen. Maar hoe de politieke fracties zullen samen- gesteld zijn, dat weten we pas eind volgende maand. Sluit de N-VA aan bij Verhof- stadt? Alles is mogelijk. Het spel van bieden en afwijzen is volop aan de gang. Wij geven u een kijkje achter de schermen, waar gepokerd wordt om geld, personeel, macht en prestige.
Onder vuur
Dit blad is al gedrukt als maandagavond de partijraad van het Vlaams Belang is bijeen gekomen. We kunnen dus niet vertellen wat er gezegd is geworden, maar dat het er “har- tig” aan zal toe gaan, moge duidelijk zijn. Na de zware nederlaag van het Vlaams Belang komt Filip Dewinter binnen de partij steeds meer onder vuur te liggen. Iedereen besefte natuur- lijk wel dat de partij zelfs met de beste cam- pagne toch nog altijd een pak stemmen zou verliezen aan de N-VA. Maar ook vele kader- leden die Dewinter vroeger door dik en dun steunden, zijn nu bitter teleurgesteld door zijn vaak persoonlijke campagne.
Men vindt dat hij de nederlaag daarmee nog erger heeft gemaakt. Hij heeft meer kiezers weggejaagd dan gewonnen. Voor het eerst komt daar massaal verzet tegen vanuit àlle lagen van de partij, zelfs van oude getrouwen.
Bart Laeremens was de eerste die open- lijk kritiek durfde geven. Laeremans is niet herkozen, want had een onverkiesbare plek toegewezen gekregen. Toch maakt Laeremans een fout door enkel de schuld bij Dewinter te leggen.
De nederlaag van het Vlaams Belang is eer- der een optelsom van verkeerde inschattingen, verkeerde beslissingen en een verkeerde com- municatie. Dat is niet allemaal de schuld van Dewinter, maar als campagneleider draagt hij wel mee de eindverantwoordelijkheid.
Gefrustreerd?!
Filip Dewinter reageerde zeer bitsig op de terechte kritiek van Bart Laeremans. Hij pro- beerde zich ervan af te maken met de bewe- ring dat Laeremans “gefrustreerd was omdat hij niet was herverkozen”. Dat is niet waar. Het probleem is niet dat Laeremans “niet herver- kozen” is.
Dat is vele VB’ers overkomen, zelfs als zij op schijnbaar veilige plaatsen stonden. Het pro- bleem is wèl dat Laeremans, zonder concur- rentie de bekwaamste en ijverigste senator die het VB nog had, zelfs geen verkiesbare plaats meer had gekregen. Als een locomotief als Laeremans zomaar gedumpt kan worden, dan zit er iets fundamenteel scheef in het Vlaams Belang. Noch Annemans noch Dewinter schij- nen de gevolgen van die beslissing correct te hebben ingeschat.
De verontwaardiging erover was in eigen partij groter dan gedacht. Ook de keuze van Annemans voor Europa riep bij de doorsnee militant meer vragen op dan antwoorden.
Erger, bij de lijstvorming werd een duidelijk beeld gevormd dat “de postjes verdeeld wer- den”. De perceptie bij de eigen achterban: de partij is geworden zoals elke partij.
Opzijgeschoven
De liquidatie van Laeremans bij de recente lijstvorming was overigens in de eerste plaats het werk van Gerolf Annemans, niet van FDW.
Maar toen er in 2011 een nieuwe fractieleider voor de Senaat aangeduid moest worden, heeft Filip Dewinter wel een nefaste rol gespeeld bij het opzijschuiven van Bart Laeremans. Die had de beste troeven in termen van dossierkennis, ervaring, ijver en toewijding.
Maar FDW wilde kost wat kost zijn poulain Anke van dermeersch als fractieleider installe- ren. Wat ook gebeurde. Een vernedering voor Laeremans, Maar Laeremans was een trouwe partijsoldaat. Hij slikte zijn gal in en zweeg. Nu moet hij niet meer zwijgen.
Nieuwe bezems
Vraag is hoe het nu verder moet. Een nieuwe jonge voorzitter, liefst een vrouw, daar is ieder- een het over eens. Dan komt automatisch één naam naar voren: Barbara Pas.
De partij kan echter maar overleven als de voorzitter de eigen serganten in toom kan hou- den. Zal FDW zijn persoonlijke communicatie met de buitenwereld aanpassen aan de richt- lijnen van het nieuwe jonge bestuur?
Filip is de voorbije week al volop in de tegen- aanval gegaan met de bedoeling zijn vel te red- den en zijn positie keihard te verdedigen. Toch zal hij een stap terug moeten zetten. Doet hij dat niet, dan dreigt een vergaande leegloop van de partij.
De signalen die we voorbije week opvin- gen wezen allemaal in dezelfde richting: laat hem zijn kamerzetel, maar zorg dat hij min- der in beeld komt als boegbeeld van de partij.
Idem van Anke, die teveel als aanhangsel van Filip Dewinter gezien wordt. Een stap terugze- ten, dus. De vraag is maar of dat in het karak- ter zit van Filip Dewinter. Hem kennende zal hij juist opnieuw de kar willen trekken en de partij vooruit stuwen.
Hij is ervan overtuigd dat hij alleen die ener- gie kan opbrengen. En dat zal sowieso bot- sen met de strategie van een nieuw en ver- jongd bestuur.
Groene Ambrassade
In de vroege namiddag van 25 mei, toen er nog een pak mensen moesten gaan stemmen, kwam Ivan de Vadder ons verbazen met de
“eerste voorlopige resultaten”. Daarvoor waren de jongeren gerekruteerd via De Ambrassade, een door de Vlaamse regering gesteunde orga- nisatie die jongeren informeert en de jeugd- werksector ondersteunt.
Ze kwam al eerder even in het nieuws met
‘De Schoonmoeder aller Verkiezingen’ dat jon- geren hun eisen liet formuleren voor de poli- tiek. 57 jongeren waren op 25 mei dan ook aanwezig in de VRT-studio en mochten stem- men. En hoe! 67 procent van de Ambrassade- jeugd stemde voor Groen. Baarlijke nonsens.
Niet negeren
De Ambrassade mag dan al een megafoon zijn geweest van Pascal Smet (sp.a), het is één van de vele overheidsorganen die politiek niet zonder betekenis zijn. Ze zorgen mee voor een sfeertje tegen de N-VA en al zeker tegen VB, dat in jongerenkringen vooral via dergelijke organi- saties werd gecreëerd en via de sociale media werd geventileerd. Wie heeft er niet gemerkt dat er iets broedde in de studentenmilieus en bij jongeren in het algemeen?
Dat Groen er goed scoort, is geen verras- sing. De resultaten van de partij van Van Besien zijn opvallend goed in de universiteitssteden (17,7 procent in Leuven, 16,4 procent in Gent, 13,9 procent in Antwerpen en 12,3 procent in Mechelen). Andere partijen, die vooruitzien, weten meteen voor welk bevolkingssegment er ruimere aandacht nodig is. Overigens, Groen scoort met 25 procent “gekleurde” verkozenen duidelijk goed bij immigranten.
Niet panikeren
Anderzijds moet die groene golf in jonge- renmilieus niet meteen worden gezien als een nieuwe aanzet naar mei ‘68-toestanden. Een deel van de ecologische injectie wordt ver- spreid onder het lerarenkorps, bij opvoeders en in allerlei “diensten” met tewerkgestelde jongeren.
Maar bij velen wordt de stap naar een pro- fessioneel leven meteen ook het loskomen van de droomwereld en het afscheid van een deel van het gedachtengoed. Om die reden blijft Groen, zoals Agalev een kleine partij, onder de tien procent. Groen gaat nauwelijks vooruit in Vlaanderen (Kamerlijst +1,5 procent, Vlaamse lijst +1,9 procent) en blijft nog een eindje onder de door Van Besien verhoopte score van 10 procent. Ook de score van de zusterpar- tij in Wallonië zal ontnuchterend zijn geweest.
Ecolo ravage
In Wallonië krijgen de groenen een klap zoals Vlaams Belang in Vlaanderen. Ecolo haalt er nog 8,6 procent. Een verlies van 9,9 procent en van 10 van de 14 zetels. Federaal verliest Ecolo 2 zetels, in Brussel 8 van de 16 zetels. In de hoofdstad zakt de partij van 20,2 naar 10,1 procent. Een drama waarover in de Vlaamse pers niet veel wordt gesproken.
VB verliest fors
Actueel 4 juni 2014 5
Eerst de feiten: het probleem van de zetel- verdeling valt te becijferen voor de Kamer en voor het Europees Parlement. Vroeger ook voor de Senaat, maar dat is verleden tijd.
De “prijs” van één van de 150 Kamerzetels is makkelijk en precies te berekenen. Exacte wetenschap. Deel per kieskring het aantal uit- gebrachte geldige stemmen voor partijen door het aantal behaalde zetels en vergelijk de uit- komst van de partijen. Alleen is de vraag of dit het juiste criterium is om regionaal voordeel of nadeel af te wegen. Eerst de feiten, nadien de duiding. We houden het makkelijk en ron- den de cijfers af.
We starten bij de pas gehouden verkiezin- gen van 25 mei en volgen eerst de redenering van de critici die wijzen op het nadeel voor Vlaanderen. Ze wijzen erop dat een zetel voor Franstalige partijen 34.000 tot 37.000 geldig uitgebrachte stemmen kostte. De Vlaamse partijen hadden voor hun zetel 41.000 (CD&V) tot 82.000 (Vlaams Belang) kiezers nodig. Hoe kan zoiets?
Via veel kanalen werd die regionale scheef- trekking onder vuur genomen. Is het normaal dat de N-VA 41.000 kiezers nodig heeft voor een zetel, en de PS maar 34.000? Vindt CD&V het oké dat ze met 782.000 kiezers achttien zetels krijgt en de PS met 787.000 drieëntwin- tig zetels? Vinden de Vlaamse liberalen het vanzelfsprekend dat hun partij met 660.000 kiezers moet vrede nemen met veertien zitjes, terwijl de Franstalige liberalen van de MR met tienduizend kiezers minder zes zetels méér krijgen? Zou Groen goed weten waarom de partij 60.000 kiezers nodig heeft voor een zitje en het Franstalige Ecolo maar 37.000?
Bij Vlaams Belang zou de vraag kunnen leven waarom hun partij met nog 248.000 kie- zers maar drie zetels krijgt, terwijl Ecolo met 222.551 kiezers - minder dus - er zes krijgt?
Vreemd allemaal. Toch op het eerste gezicht, vooral omdat dit verschil ook bij vorige verkie- zingen werd aangestipt.
Senaat en Europa
Dezelfde oefening kunnen we maken voor de prijs van een zetel voor de Senaat en voor Europa. Van de veertig Senaatszetels gingen er vijfentwintig of 62,5 procent naar Vlaan- deren. Hier blijkt het resultaat omgekeerd.
Zowel in 2007 als in 2010 was een Vlaamse Senaatszetel iets goedkoper. Zit het stemmen per gemeenschap er voor iets tussen? Waarom geldt dat dan niet voor de Europese verkiezin- gen, waar ook zo wordt gestemd?
Voor de Europese verkiezingen gaan er twaalf zetels naar de Vlaamse, acht naar de Franstalige en één naar de Duitstalige gemeenschap. Die verdeling is wat nadeli- ger voor Vlaanderen (12/21 = 57 procent). In 2009 en 2014 waren de Vlaamse zetels toch flink wat duurder: 340.000 (N) versus 307.000
(F) in 2009, 351.000 (N) versus 305.000 (F) in 2014.
Muur van onrecht?
Botst Vlaanderen met die zeteltoewijzing op een muur van onrecht? Voor de Kamer en Europa zijn de verschillen opvallend groot en structureel. De scheeftrekking is te vinden in de mist van het verleden en heeft meerdere oorzaken.
Beginnen we met de belangrijkste ver- klaring voor het verschil: de toewijzing van de zetels aan de kieskringen (provincies + Brussel) gebeurt niet op basis van het aantal behaalde stemmen, zoals gebeurt in boven- staande vergelijkingen, maar op basis van bevolkingscijfers, die bepalend zijn voor het aantal ingeschreven kiezers. Dat België de zeteltoewijzing koppelt aan de bevolkings- cijfers is niet uniek. Ook landen als Neder- land, Duitsland, Zwitserland, de Verenigde Staten, Spanje en Canada doen dat. Zo wor- den ook niet-stemgerechtigden, vooral jon- geren en niet-stemgerechtigde vreemdelin- gen, meegerekend (A). Dat is een voordeel - vooraf geregeld - voor gewesten met een jonge bevolking en veel vreemdelingen.
We kunnen dat oké vinden of dat betreu- ren, maar dat werd meer dan twintig jaar gele- den zo vastgelegd, in het Sint-Michielsakkoord van 1993. De visie van de Belgische wetgever is duidelijk: een parlement kan maar beter de vertegenwoordiging zijn van de gehele bevol- king van een kiesdistrict, van al wie er aan wet- ten en regels is onderworpen en niet enkel van de kiezers. De Franstaligen hebben de gevol- gen van het meetellen van nieuwkomers en nieuwe Belgen wellicht beter ingeschat dan de Vlamingen. In Vlaanderen is 75,4 procent van de bevolking “ingeschreven kiezer”, in Wallo- nië is dat 71,3 procent en in Brussel… amper 54,1 procent. Dat maakt de prijs van een fran- cofone zetel een stuk goedkoper.
De niet-stemmers
Daarbovenop gaan in Wallonië en Brus- sel nog eens meer stemgerechtigden dan in Vlaanderen gewoon niet kiezen (9 procent in Vlaanderen, 12 procent in Wallonië, 13 pro- cent in Brussel). Dat is het verschil tussen het aantal ingeschreven kiezers en het aantal uit- gebrachte stemmen (B). Ook die thuisblijvers vertekenen het beeld.
Vervolgens zijn er in Brussel, maar vooral in Wallonië ook nog eens meer kiezers die blanco of ongeldig stemmen. Bijna acht pro- cent op Franstalige lijsten, tegenover vijf pro- cent op Vlaamse lijsten (C).
Vooral die drie factoren samen (A+B+C) zorgen voor het verschil in “prijs” en zorgen ervoor dat Vlaamse zetels duurder zijn dan Franstalige.
De verloren stemmen
We willen nog een vierde factor vermelden, al is die veel minder bepalend voor de regio- nale verschillen. Het is de factor van de “ver- loren” stemmen (D). Dat zijn zowel de stem- men voor partijen die geen zetels halen als het “overschot” dat rest na toewijzing van de laatste zetel die een partij behaalt. Men kan als partij al eens geluk hebben en met weinig ver- loren stemmen gemiddeld “goedkope” zetels behalen, maar ook het omgekeerde kan waar zijn. Bij de jongste twee verkiezingen waren niet de Vlaams-nationalisten, maar de socia- listen daar het grootste slachtoffer van.
Die factor speelt altijd mee, maar werd ver- sterkt toen de paarse regering-Verhofstadt I in 2003 een kiesdrempel van vijf procent invoerde. Zo’n kiesdrempel bestaat niet overal, maar wel in veel landen. Ook de hoogte ervan kan verschillend zijn (Griekenland 3 procent, Oostenrijk en Zweden 4 procent, Turkije 10 procent, enzovoort)
Wat de gevolgen daarvan zijn, leren we uit het recente verleden. Geert Bourgeois (N-VA) in 2003 en Jean-Marie Dedecker (LDD) in 2010 werden in West-Vlaanderen verko- zen, maar in geen van de andere kieskringen haalde hun partij de kiesdrempel. Namens hun partij zaten ze moederziel alleen in de Kamer. Alle stemmen op hun partij in andere provincies waren “verloren stemmen”. Aga- lev viel in 2003 zelfs helemaal uit de boot.
En Vlaamse Brusselaars weten ondertussen ook wel wat een “verloren” stem is. Voor de Kamerverkiezingen zijn ze in de Brusselse kieskring quantité négligeable.
Besluit
Al dan niet rekening houden met niet-stem- gerechtigden, met thuisblijvers, met blanco en ongeldige stemmen, dat doe je of dat doe je niet. Het is een zuiver politieke keuze. Bij een zuivere evenredige vertegenwoordiging op basis van geldig uitgebrachte stemmen bij- voorbeeld zou de Kamer anders zijn samen- gesteld. Het kiessysteem is de kern zelf van de democratie. De kieswet is een ‘gewone’ wet die met een gewone meerderheid kan wor- den veranderd.
Ook over de kiesdrempel valt vanuit demo- cratisch oogpunt iets te zeggen. Voorstanders wijzen op het tegenhouden van een versnip- pering van het politieke landschap, zoals die bijvoorbeeld in Nederland bestaat, minipar- tijtjes gedijen er goed. Tegenstanders vinden dan weer dat ook nieuwe politieke stromin- gen kansen moeten krijgen.
In Duitsland geldt zoals hier een kiesdrem- pel van 5 procent, maar op 26 februari ver- klaarde het grondwettelijk hof de kiesdrem- pel voor de Europese parlementsverkiezingen onrechtmatig en kregen Duitse kleinere par- tijen wel de kans op verkozenen in het Euro- pese parlement. Het kan dus anders… Zetel- toewijzing, zetelverdeling en kiesdrempel, het debat hierover zou ook in Vlaanderen kunnen worden gevoerd. AnjA Pieters
Belgische regeling maakt Vlaamse zetels duur
Vlaamse zetels in het parlement lijken duurder dan Franstalige. Zijn ze dat ook? In de sociale media en in lezersbrieven doken tal van vergelijkingen op waaruit zou moeten blijken dat de Vlamingen flink worden benadeeld. Willen de Vlamingen die situatie aan- kaarten, dan doen ze dat best met correcte cijfers bij de hand, en liefst ook met nuance.
Bollekenskermis
Diversiteit stagneert
Het Minderhedenforum onderzocht de aan- wezigheid van verkozenen met een migratie- achtergrond. En vond dat N-VA “ontzettend slecht” scoort (2,6 procent). Bij Open Vld is de toestand nog erger. Alle VLD-verkozenen zijn
“wit”. Groen scoort het best met 25 procent, gevolgd door sp.a met 16,1 procent en CD&V met 4,4 procent. In het Vlaams Parlement zete- len de komende jaren onder de Nederlands- talige parlementsleden zeven volksvertegen- woordigers met een migratieachtergrond (5,65 procent), op federaal niveau zijn het er zes (6,9 procent).
Migratielobby en prioriteiten
Voor Naïma Charkaoui van het Minderheden- forum en Chris Timmerman van het Antwerpse Centrum voor Migratie is de oplossing simpel.
De werkvloer en het parlement weerspiege- len de diversiteit niet, dus moet de overheid bijsturen via het doordrukken van het ano- niem solliciteren, van opvoeding en onder- wijs, en van een “spijkerharde inhaalbewe- ging” voor etnisch-culturele minderheden. Dat kan door overheidsopdrachten en financie- ringsgeld te koppelen aan quota en streefcij- fers. Het goed aanleren van Nederlands en meer inspanningen in het onderwijs vinden de dames “geen garantie op succes”. Wel moeten we via een “bestraffend beleid” paal en perk stellen aan discriminatie. Afwachten wat de nieuwe Vlaamse regering hoofdzaak en bijzaak vindt: nog meer politiek correcte betutteling, indoctrinatie en positieve discriminatie, of pri- oriteit voor taalverwerving. Daarover moet het gaan. We hebben niet de indruk dat de Vlaamse kiezer voor het eerste koos.
Salut, Bert
Bert Anciaux werd door de lezers van De Morgen als beste parlementslid van de voorbije legislatuur verkozen. In Brussel kreeg hij van zijn partij niet meer dan de tweede plaats op de lijst waarlangs zo’n 50.000 Vlaamse Brusse- laars zes parlementsleden voor het Vlaams Par- lement mochten aanduiden. Helaas, het mocht niet zijn. Bert werd geklopt door Yamila Idrissi.
Hij haalde 2.530 stemmen. Naar Brusselse nor- men een “groot” cijfer. Hoe schrijnend de toe- stand in Brussel is, blijkt uit het feit dat maar één van de zes Vlaamse zetelzitters meer dan 3.000 stemmen haalde. En de zesde in de rij is de liberaal Lionel Bajart, met zegge en schrijve 996 stemmen, voor het Brussels Hoofdste- delijk Parlement, na Yamila Idrissi. Bert zegt
“zwaar ontgoocheld” te zijn. Het stemmenka- non van weleer is zelfs geen schietlapje meer.
De verkeerde keuzes gemaakt. Toch een wel- gemeende salut, Bert.
Zetel voor 500 kiezers
We willen niet cynisch doen, maar Anciaux kreeg van zijn partij geen plaats op die andere korf parlementaire mandaten voor Brusse- laars: de zestien (sic) zitjes in het welgevulde Brussels Hoofdstedelijk Parlement. Zijn vriend Fouad Ahidar pikte er wel één van de drie sp.a- zetels, met meer voorkeurstemmen dan Pas- cal Smet. Een minister die “afgaat” met 2.697 kiezers achter zich. Oei. Een hele reeks Brus- selse Vlamingen met minder dan 1.000 stem- men mag zich nu parlementair noemen. Oei!
De laagst hangende gaai was die voor Chieltje van Achter, die met een score van 503 stem- men mee naar het feest mag. Mochten die 16 Vlamingen in een zee van Franstaligen nu nog politiek relevant zijn, zouden we mild zijn.
Maar ze zijn het niet. Ze zijn behangpapier, dat de Vlamingen krijgen in ruil voor hun centen voor Brussel, “hoofdstad van Vlaanderen”. Men zegge het voort.
Verkiezingen populair
Het kopstukkendebat haalde 1,4 miljoen kij- kers. STEM 2014 bij VTM haalde een marktaan- deel van 24,3 procent. Jambers scoorde met 505.000 kijkers. Zijn er nog vragen, op VRT, had gemiddeld 708.000 kijkers, een marktaandeel van 28 procent.
De strateeg Luc De Vos
Luc De Vos, hoogleraar geschiedenis op rust, noemt het resultaat van CD&V eerder “een pyr- russtilstand”. De partij gaat al decennialang gestaag achteruit. Hun verlies in intussen dra- matisch. Een status quo wordt dan al gauw als een overwinning beschouwd. Als ze de N-VA
buiten manoeuvreren of zelf de premier gaan leveren, zou dat de CD&V bij de volgende ver- kiezingen wel eens zuur kunnen opbreken”.
Cijfers
Een paar professoren hebben het (getelefo- neerd) in gang gestoken: partijen moesten hun cijfers op tafel leggen. Een klein kind weet dat dit façade is die een minuut na de verkiezings- uitslagen in de prullenmanden verdwijnt. Nico- las Bouteca formuleert het als volgt: “De vraag is maar wie echt luistert naar die cijfers. Voor professoren, journalisten en een klein kransje van echte politieke “die hards” is dat allemaal hyperinteressant. Maar voor de rest van de bevolking? Er ligt nauwelijks iemand wakker van. Bovendien is al dat gegoochel met cijfers ontzettend moeilijk te begrijpen. Je kunt er ook alles mee bewijzen.” Toppunt was de com- mentaar bij de voorstelling van het boek van Remi Vermeiren. “237 miljard euro mag repu- bliek Vlaanderen kosten”, kopte De Morgen in een van de pot gerukt bericht (op 17 maart).
