Boekverslag Nederlands Beatrijs door Onbekend
Boekverslag door een scholier 4e klas vwo
3045 woorden 11 jaar geleden
5,3
13 keer beoordeeld
Auteur Onbekend
Genre Mysterie, Middeleeuws verhaal Eerste uitgave 1963
Vak Nederlands
Titel: Beatrijs Auteur: Onbekend Keuzeverantwoording:
Ik heb het boek Beatrijs gekozen, omdat de titel me aansprak. Voordat ik het verhaal ging lezen, had ik weinig verwachtingen. Dit kwam doordat er op de achterkant van het boekje niet stond waar het ongeveer over ging. Ik dacht dat Beatrijs misschien een jonkvrouw in nood was die door een dappere ridder werd gered; ik had echt geen flauw idee! Achteraf zat ik er ver naast; desalniettemin vond ik het boekje erg leuk.
Samenvatting:
Het boek gaat over Beatrijs, een vrouw die op haar twaalfde het klooster betreedt en wordt getijsterd door hevige verliefdheid. Ze besluit op een dag haar habijt af te doen en haar liefde op te zoeken. Een bode brengt het bericht op de jongeman over en deze komt onmiddellijk. Ze besluit na lang wikken en wegen met hem mee te gaan en zij baart twee kinderen van hem. Na jaren, als het geld op is, laat hij haar in de steek. Beatrijs is er kapot van en weet niet wat ze moet doen. Ze leeft een tijd van prostitutie en bedelarij en zwerft net zo lang met haar kinderen rond, tot ze haar oude klooster weer gevonden heeft. Ze belt aan bij een weduwe die daar in de buurt woont en mag daar een nacht slapen. ’s Nachts krijgt ze visioenen dat ze weer terug naar het klooster moet en dat Maria ervoor heeft gezorgd dat niemand in het klooster had gemerkt dat ze veertien jaar was weggeweest. Ze wil het niet geloven, maar na haar derde visioen kan ze niet anders dan het te geloven. Ze laat haar kinderen achter bij de weduwe en gaat door de open poort van het klooster naar binnen. Wat ze veertien jaar geleden had achtergelaten, haar sleutels en kleren, liggen nog precies op dezelfde plaats. Ze komt tot inkeer en heeft spijt van haar zonden. Haar kinderen worden door de weduwe naar de abdis gebracht, waar ze goed verzorgd worden. De hele situatie zit Beatrijs allemaal niet zo lekker en ze besluit te gaan biechten. Haar zonden worden haar vergeven en alles komt weer goed.
Mijn uitgebreide persoonlijke reactie:
Het onderwerp van de tekst is het tot in keer komen van een non die jaren gezondigd heeft. Ik vind dit onderwerp best wel boeiend, omdat ik nog nooit iets gelezen heb over hoe een non tegen het leven
aankijkt en hoe het is als je hele leven in het teken staat van Maria en God. Het onderwerp ligt dan ook helemaal niet in mijn belevingswereld; Ik ga wel af en toe naar de kerk en ik geloof wel in God, maar het is niet zo dat mijn hele leven en mijn handelen in het teken van Hem staat. Ik ben ook nog nooit in een
klooster geweest en weet ook helemaal niet hoe het er daar aan toe gaat. Ik heb wel eens een film gezien met hetzelfde thema als onderwerp; The Sound of Music. Deze film en het verhaal dat ik net gelezen heb, zijn echter niet met elkaar te vergelijken; The Sound of Music speelt zich in de twintigste eeuw af, terwijl het verhaal in de Middeleeuwen speelt. Een overeenkomst is dat in beiden een non de hoofdpersoon is en dat ze haar bestaan in het klooster wil opgeven voor een man. In de film echter komt de non niet tot inkeer, terwijl dit in het boek wél gebeurt.
De belangrijkste gebeurtenissen in het boek zijn dat Beatrijs het klooster verlaat en dat als ze weer teruggaat naar het klooster ze in visioenen hoort dat Maria al haar werk heeft overgenomen. Ik vind de gebeurtenissen eerlijk gezegd nogal ongeloofwaardig; het is erg onwaarschijnlijk dat niemand heeft gemerkt dat Beatrijs veertien jaar niet in het klooster aanwezig is geweest en dat Maria haar handelingen heeft overgenomen.
De gebeurtenissen worden wel heel duidelijk verteld; de schrijver legt alles goed uit en ik hoef weinig verbanden te leggen. Dit vind ik zeer prettig.
Ik keur het gedrag van Beatrijs goed; als je heel erg verliefd bent op iemand, vind ik dat je jezelf niet moet kwellen door niet naar diegene toe te gaan. Ik had in haar geval hetzelfde gedaan. Ik vind het ook heel goed van haar dat ze op alle mogelijke manieren geld probeerde te verdienen om haar kinderen in leven te houden; ookal was dit tegen alle regels van het klooster. Ze gaf dus duidelijk veel om haar kinderen. Ik vind de jongeman waar Beatrijs het klooster voor verlaten heeft absoluut niet sympathiek; op het moment dat ze geen geld meer hadden, is hij hem gewoon gesmeerd! Dat vind ik dus echt niet kunnen. In zo’n situatie moet je er samen proberen uit te komen en niet weglopen voor je problemen.
Ik vind het verhaal heel makkelijk opgebouwd. Alle gebeurtenissen worden in de volgorde waarin ze gebeurd zijn beschreven. Je ziet de gebeurtenissen door de ogen van één personage, namelijk die van Beatrijs. De manier waarop ik in dit boek de gebeurtenissen zie, vind ik geslaagd. De schrijver probeert de lezer/luisteraar zo goed mogelijk te laten inleven met Beatrijs en ik vind dat dat hem goed gelukt is. Het boek begon me meteen aan het begin al te boeien; dat komt doordat ik erg geboeid was door het onderwerp van de tekst en doordat ik het leuk vond om te lezen over hoe het er in het klooster aan toe gaat.
Het taalgebruik in het boek vond ik niet moeilijk; er worden korte zinnen gebruikt en hoewel er veel
ouderwetse woorden in voorkomen, kon ik het allemaal prima begrijpen. De verhouding tussen dialoog en beschrijvingen vond ik goed in het verhaal. Er worden een hoop beschrijvingen gegeven, maar deze
worden goed afgewisseld met een aantal dialogen. Het taalgebruik vind ik goed passen bij het onderwerp;
het speelt zich af in de Middeleeuwen en het taalgebruik is ouderwets. Zo kun je je ook meer inleven in het verhaal, omdat het taalgebruik anders is.
Mijn voorlopige eindoordeel:
Ik vind het boek Beatrijs een leuk boek met een interessant onderwerp. Het heeft me van het begin tot het eind geboeid en door het taalgebruik was het makkelijk te begrijpen. Wat me stoorde aan het verhaal was dat de wijze les zo nadrukkelijk naar voren kwam en dat God zoveel aangeroepen wordt. Dat vind ik in een verhaal helemaal niet zo nodig. Wat ik wel weer heel goed aan het boekje vond, was dat de personages voor me gingen leven.
De politieke, sociaal-economische en culturele achtergrond.
Het boek Beatrijs dat ik gelezen heb, heeft geen relaties met politieke achtergronden. Het geloof was namelijk eeuwig, dus de politieke achtergronden zijn niet van belang.
Over de sociaal-economische achtergronden valt wel een heleboel te vertellen. Allereerst de
standentheorie: Er waren drie standen, te weten geestelijkheid, adel en boeren/vissers. De geestelijkheid is natuurlijk de stand die in het klooster van belang is; de abt is een geestelijke en zij ook, want ze is op haar twaalfde een non geworden. Beatrijs is ook een meisje dat van adel is. Daar zijn verschillende bewijzen voor in de tekst:
- ze was kosteres (hoofd van de huishoudelijke dienst) in een klooster voor adellijke dames
- ze wilde niet vrijen in het open veld als een dorpse hoer, maar wel naakt in een net opgemaakt bed (regel 359-363)
- ze kan niet werken (spinnen) om de kost te verdienen voor haar kinderen (regel 417-418)
- ze verkiest zonde boven schande: hoereren is namelijk zondig voor de adel, maar bedelen of werken is een schande, die iedereen kan zien. De zonde is geheim, want die ziet niemand. Bovendien kun je bij berouw van zonde altijd vergiffenis krijgen (zie regel 454-457)
- ze was beschaafd, goedgemanierd en ook mooi (regel 18-25).
Het feodale stelsel is in dit verhaal niet van belang; dit is geen ridderverhaal.
De eercultuur daarentegen komt duidelijk in de tekst naar voren. Het was namelijk belangrijk dat Beatrijs zich hoofs gedroeg, zoals het hoorde dus. Van een eercultuur kan ik drie voorbeelden in de tekst
aanwijzen:
- Op het moment dat de jongeman met haar wil vrijen midden in het bos, noemt ze hem een pummel;
vrijen midden in een bos hoort gewoon niet: mensen zouden haar wel tegen kunnen komen! Ze wil pas vrijen in een opgemaakt bed, zoals dat hoort. (zie regel 359-363)
- Vrouwen van adel hoorden in de Middeleeuwen niet te werken. Vandaar dat Beatrijs geen ambacht kon uitoefenen. (zie regel 417-418)
- Ze ging niet bedelen toen ze geld nodig had, want dat hoorde niet. Ze koos dus schade boven schande, wat ik hierboven ook verteld had. Ook dit is een duidelijk teken van hoe ze zich hoorde te gedragen (regel 454).
De tekst is overgeleverd in een handschrift dat waarschijnlijk dateert uit het jaar 1374. Het verhaal is waarschijnlijk al een eeuw ouder.
Het boekje staat bol van de symboliek, onder te verdelen in getallensymboliek, kleurensymboliek en overige symboliek:
Getallensymboliek: Als Beatrijs twaalf jaar is, is zij verliefd op een jongen. Desondanks trekt zij het klooster in, waar zij, door de gelofte af te leggen, in principe de bruid van Christus wordt. Een hoofs meisje kan op die leeftijd echter al standvastig beminnen en gedurende de zeven jaar dat zij in het klooster verblijft, kan zij haar geliefde niet vergeten. Zij ontvlucht het klooster en leeft zeven jaar in rijkdom met haar man (de zeven vette jaren). Als het geld op is, verlaat haar man haar en hun kinderen; de zeven jaren in armoede breken aan (zeven magere jaren). De jaren bij elkaar opgeteled, tonen dat Beatrijs 33 jaar oud is als zij in het klooster terugkeert. Dit is de leeftijd waarop Christus stierf.
Het getal zeven is een bijbels getal. Denk maar aan de zeven dagen van de week, waarin de aarde geschapen werd.
Het visioen waarin zij aangezegd krijgt naar het klooster terug te keren, verschijnt drie keer. Drie is een
heilig getal, want in het katholieke geloof gelooft men in de Goddelijke Drie-eenheid: de Vader (God), de Zoon (Jezus) en de Heilige Geest. Dit zijn ook de namen die gezegd worden bij het maken van het
kruisteken voor men gaat bidden. Het is opmerkelijk dat het visioen waarin zij opdracht krijgt te gaan biechten, slechts één keer verschijnt.
Kleurensymboliek in Beatrijs’ kleding:
- grijs (kloosterhabijt): staat voor armoede
- blauw (in de kleding die ze van haar man krijgt) : staat voor trouw (aan de man die ze liefheeft).
- rood (idem): staat voor de liefde (voor de man).
- wit (kapje): staat voor de kuisheid en maagedlijkheid voor haar huwelijk.
De kleuren blauw en rood worden later religieus / goddelijk geïnterpreteerd: blauw en rood staan dan respectievelijk voor Maria’s trouw aan en liefde voor Beatrijs. Bovendien wordt Maria ook altijd in wit- blauwe kleding afgebeeld.
Overige symboliek: De egelantier, waaronder de man in de kloostertuin op Beatrijs wacht, is de boom van de liefde en de jongen met het dode kind in zijn armen en de appel staan symbool voor het feit dat Beatrijs nog niet gebiecht heeft. De appel staat verder symbool voor het leven en het verlangen.
Literatuur aan het hof
Literatuur aan het hof heeft in zijn geheel niets te maken met het verhaal Beatrijs. Het enige verband dat ik kan vinden, is het feit dat Beatrijs zoveel waarde hecht aan het zich hoofs gedragen.
Geestelijke letterkunde
Het verhaal bevat een hoop religieuze aspecten. Beatrijs is bijvoorbeeld kosteres in een klooster en blijft haar hele leven lang trouw aan Maria. Ook degene die het verhaal vertelt is trouw. Als ze na drie keer zeven jaar weer terugkeert in het klooster, wordt ze daar drie keer toe opgeroepen. Ze toont na al haar zonden pas echt berouw als ze gaat biechten. Uit deze Maria-legende blijkt het belang van de biecht in de Middeleeuwen. In de droom van Beatrijs verschijnt een jongeman die met een appel (symbool voor het leven en het verlangen) speelt voor een dood kind. Het kind reageert natuurlijk niet.
De betekenis hiervan is dat Beatrijs nog niet gebiecht heeft en dus zondig blijft tot ze haar zonde opbiecht en vergeving vraagt. God zal tot die tijd haar gebeden niet horen en in Zijn ogen is zij dood tot zij biecht.
Pas dan zl zij volledig gered zijn van haar zonde en zal haar absolutie (kwijtschelding van Goddelijke straf) verleend worden. Dit fragment is bedoeld om uit te leggen dat het nut van de dood van Christus nog steeds voor iedereen geldt. Christus is namelijk voor de zonde van de mensen gestorven. De zonde van de mensen begon met het, tegen het uitdrukkelijk verbod van God in, eten van de appel door Adam en Eva op aandringen van de slang (duivel).
Er zijn in het boek ook niet-religieuze aspecten: Er is namelijk een Natureingang die niet alleen aan het begin van de tekst plaatsvindt. Deze Natureingang wordt in regel 330-339 beschreven.
Deze tekst moet volgens mij tot het genre van de Marialegenden gerekend worden. Bij een legende draait het namelijk om een episode uit het leven van een heilige waarin wonderlijke gebeurtenissen een
belangrijke plaats innemen. Dat er in het verhaal wonderlijke gebeurtenissen plaatsvinden is zeker: Dat Maria de taak van kosteres op zich neemt, gebeurt niet iedere dag. Omdat de verering van Maria ook een belangrijke plaats in de tekst inneemt, rekenen we de tekst tot de Marialegenden. In regel 6 zegt de spreker van het verhaal ook duidelijk dat hij iets gaat vertellen over een wonder en ook in regel 854 wordt nog eens herhaald dat het hier gaat om een wonder. Als we over wonderen spreken, spreken we over legenden en omdat ook Maria er een belangrijke plaats in inneemt, rekenen we deze tekst tot de
Marialegenden.
De functie van mijn tekst uit de geestelijke letterkunde was dat mensen een beeld kregen waarom ze moesten biechten en dat ze Maria moesten vereren; je kon haar namelijk om een boodschap sturen om iets door te geven aan God. Dit was ook gelijk de les van het verhaal: als je maar genoeg biecht en goed tot Maria bidt, komt alles goed en worden alle zonden je vergeven. Een andere functie van het verhaal was ook dat ze de mensen moesten laten geloven, omdat de normale missen in het Latijn waren. Daar snapten de mensen natuurlijk niets van, maar door zo’n verhaal te vertellen, begrepen alle mensen de functies van het geloof.
Literatuur in de stad
Dit kopje is voor mijn boeken in zijn geheel niet van toepassing.
Evaluatie
Mijn persoonlijke reactie is iets veranderd na het maken van de verdiepingsopdracht; ik had namelijk nog niet zo stil gestaan bij de grote verscheidenheid aan symboliek die het verhaal bevat. Ik ben dan ook iets positiever tegen het verhaal aan gaan kijken. Ik vind het heel grappig om te weten waar alle symbolen voor staan en dat men dat in die tijd zo belangrijk vond.
Na het uitvoeren van de verdiepingsopdracht zijn er eigenlijk geen elementen uit de tekst die ik niet snap.
Alles is me vrijwel duidelijk. Soms kan ik me natuurlijk niet helemaal voorstellen waarom Beatrijs zoveel bidt en hoe ze alle ellende doorstaan heeft, maar dat heeft niets te maken met dat ik het niet snap omdat ik in een andere tijd leef.
Mijn eindoordeel over het boek: Ik vind het boek Beatrijs een bijzonder boek, omdat er een heel speciaal wonder gebeurt. Ook heb ik nog nooit een boek gelezen waarin godsdienst zó’n belangrijke rol speelde en ik vond het wel leuk om daar eens over te lezen. Ik vind het boek duidelijk geschreven en ik kon me goed inleven in de personages en in het verhaal. De symboliek spreekt me heel erg aan, omdat ik zo kennismaak met iets typisch uit de Middeleeuwen.
Al met al vond ik het een leuk boek en het was de moeite waard om te lezen.
Ik ben tevreden over het uitvoeren van de beschrijving, omdat ik er ruim op tijd aan begonnen was en er de tijd voor had genomen. Ik vind dat ik de samenvatting van het verhaal correct heb weergegeven en ook over m’n uitgebreide persoonlijke reactie ben ik tevreden.
Ook ben ik tevreden over het uitvoeren van de verdiepingsopdracht. Ik had twee keer een KWT-les gevolgd waarin we het boek Beatrijs uitvoerig bespraken. We hadden met z’n allen de bijzonderheden uit het boek doorgenomen en de verdiepingsopdracht doorgewerkt. Dit heeft me heel goed geholpen bij de uitvoering van de verdiepingsopdracht. Ook hier was ik op tijd aan begonnen, dus ik ben heel tevreden.
Het lezen van een middeleeuws werk vond ik niet moeilijk. Het taalgebruik was natuurlijk een beetje raar en het was voor het eerst dat ik een boek las waarin de godsdienst zo centraal stond, maar verder had ik er geen moeite mee. Ik kon het allemaal heel goed begrijpen en vond het best een mooi verhaal.
Wat ik verwarrend vond aan het verhaal, was dat Beatrijs zo’n waarde hechtte aan haar eigen eer.
Hierdoor maakte ze beslissingen die ik zelf anders had genomen. Dit komt waarschijnlijk door de grote afstand in tijd tussen de Middeleeuwen en nu. Wij hechten veel minder waarde aan eer dan in die tijd. Het is sowieso lastig om een boek te lezen over een heel andere tijd, want daar hebben ze hele andere normen en waarden.
Het uitwerken van de verdiepingsopdracht verliep gladjes. Omdat we er in de KWT-les zoveel over gesproken hadden, stond ik niet voor onaangename verrassingen en kon ik alle vragen gemakkelijk
doorwerken.
Ik vond dat ik voldoende kennis over de Middeleeuwen bezat voor het maken van deze opdracht. We hebben net een proefwerk gehad over de theorie, dus alles zit er nog goed in. Dat scheelt wel een hoop, want anders moet je zoveel opzoeken...!
De volgende keer ga ik zeker niets anders doen. Ik was er ruim op tijd aan begonnen, heb KWT-lessen gevolgd, heb het boek twee keer doorgelezen, dus ik vind dat ik alles prima heb gepland. Onnodig dus om iets in het vervolg anders te doen.
