DE CENTRALE EINDTOETS PO IN 2015

(1)

DE CENTRALE EINDTOETS PO IN 2015 1 Staatsexamens Nederlands als tweede taal

DE CENTRALE EINDTOETS PO IN 2015

INFORMATIE VOOR SCHOLEN

Staatsexamens VO

Centrale eindtoets primair onderwijs

(2)

DE CENTRALE EINDTOETS PO IN 2015DE CENTRALE EINDTOETS PO IN 201523

‘D e e in dto ets b ep aa lt n iet m ijn niv ea u. D e e in dto ets ge eft w el e en be etj e in fo rm ati e o ve r m ijn n ive au . M ijn ju f, ik en m ijn o ud ers b ep ale n da ar ve el m ee r in .’

Su za nn a M aric , leer lin g g ro ep 8 v an j uf G ab y d e B oer , RK BS d e S ter ren w ach t

(3)

01

Even voorstellen: het CvTEp. 8

04

Wat verandert er in 2015?p. 16

07

Spoorboekje 2014 - 2015p. 22

02

De centrale eindtoets in het kortp. 10

05

Wel of niet meedoen?p. 18

08

^Meer informatie

p. 24

03

Advisering voortgezet onderwijsp. 14

06

Keuze voor digitale centrale eindtoetsp. 20

(4)

Afronding van 8 jaar primair onderwijs _Va

na f h et sc ho olja ar 20 14 - 2 01 5 i s h et vo or all e l ee rlin ge n v an g ro ep 8 in h et re gu lie re ba sis on de rw ijs ve rp lic ht o m e en e in dt oe ts te m ak en .

1

D e ov er he id st elt h ie rv oo r a an sc ho len d e ce

ntrale eindtoets PO

b es ch ik ba ar. Sc ho le n k un ne n o ok k ie ze n v oo r e en an de re e in dt oe ts P O d ie d oo r d e m in ist er is t oe ge la te n. Va na f 2 01 5 m oge n s ch ole n v oo r v oo rtge ze t on de rw ijs d e t oe la tin g v an le er lin ge n n ie t m ee r la te n a fh an ge n v an h et re su lta at va n de e in dt oe ts . H et sc ho ola dv ie s g aa t h et zw aa rs t we ge n.

H et C oll eg e v oo r T oe tse n e n E xa me ns ( Cv TE ) is v er an tw oo rd eli jk vo or d e u itv oe rin g va n d e c en tra le e in dt oe ts . D ez e w ord t in sa m en we rk in g m et Sti ch tin g C ito ge m aa kt en b ouw t v oo rt o p d e E in dt oe ts B as is- on de rw ijs v an C ito .

Voor wie

In d ez e b ro ch ure le es t u m ee r o ve r d e c en tra le ein dt oe ts v an h et C vT E. D e b ro ch ure i s be doe ld v oo r s ch oo lbe stu re n, s ch oo l le id ers , le erk ra ch te n e n o nd er w ijs on de rst eu ne rs.

1 Sommige leerlingen hoeven de verplichte eindtoets PO niet te maken. Tot deze groep behoren kinderen die zeer moeilijk lerend zijn, meervoudig gehandicapt zijn of korter dan vier jaar in Nederland wonen en de Nederlandse taal niet voldoende beheersen (zie ook hoofdstuk 5).

(5)

DE CENTRALE EINDTOETS PO IN 20159DE CENTRALE EINDTOETS IN 20158

Even voorstellen: het Cv TE Voo r b as iss ch ole n i s h et C oll eg e v oo r T oe tse n e n E xa me ns (C vT E) e en n ie uw e o rg an isa tie . D aa ro m s te lt h et C vT E z ich gra ag a an u v oo r.

Het College voor Toetsen en Examens (CvTE) heeft veel ervaring met het maken van landelijke toetsen en examens. Zo is het CvTE bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de centrale examens in het voortgezet onderwijs (VO) die ieder jaar in mei worden afgenomen. Daarnaast is het College verantwoordelijk voor de staatsexamens VO, de staatsexamens Nederlands als tweede taal (NT2) en voor de centraal ontwikkelde examens in het mbo. Vanaf 2015 komt daar de verantwoordelijkheid voor de centrale eindtoets bij.Opdrachtgever is in alle gevallen het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW).

Het CvTE is een zelfstandig bestuurs orgaan, bestaande uit vertegenwoor-digers uit de verschillende werk velden van het CvTE. Het College wordt ondersteund door een bureau. Dit bureau is in Utrecht gevestigd.

Sa me nw erk in g

In alle sectoren waar het CvTE verantwoordelijk is voor centrale examens of toetsen werkt het CvTE samen met deskundigen. Dat zijn bijvoorbeeld de opgavenmakers bij Cito, leerkrachten die in commissies zitten die de opgaven beoordelen en vertegenwoordigers van de onderwijsraden (VO-raad, MBO Raad en PO-raad).

Op die manier bewaakt het CvTE de kwaliteit van centrale examens en toetsen, met inbreng van mensen uit de praktijk. Zo ontstaat er een zo groot mogelijk draagvlak.

De t ak en v an h et C vT E o p e en r ij:

−de centrale examens in het VO (inclusief de rekentoets VO) −de staatsexamens VO −de staatsexamens Nederlands als tweede taal (NT2) −de centraal ontwikkelde examens taal en rekenen in het mbo −de centrale eindtoets PO

(6)

DE CENTRALE EINDTOETS PO IN 201511DE CENTRALE EINDTOETS IN 201510

H et C vT E k an z ich v oo rst ell en d at e r v ee l v ra ge n l ev en b ij d e sc ho le n o ve r d e c en tr ale e in dt oe ts. I n d it h oo fd stu k w or de n de be la ng rijk ste o nd er w erpe n i n h et k or t o p e en r ij g ez et.

N ed erl an ds e t aa l, r ek en en e n w ere ld or ië nt ati e

De centrale eindtoets bestaat uit twee onderdelen: Nederlandse taal en rekenen. Deze twee onderdelen zijn verplicht. Daarnaast kunnen scholen kiezen voor de eindtoets Wereldoriëntatie. De centrale eindtoets neemt drie dagdelen in beslag. Het onderdeel Wereldoriëntatie wordt ook op deze drie dagdelen afgenomen.

Tw ee n iv ea us : e in dt oe ts B e n e in dt oe ts N

De centrale eindtoets taal en rekenen is er op twee niveaus: eindtoets B (Basis) en eindtoets N (Niveau).2 Beide versies bevatten dezelfde onderdelen en opgavenrubrieken en hetzelfde aantal opgaven. De eindtoets N is bestemd voor leerlingen van wie verwacht wordt dat ze het beste passen in een brugklastype basisberoepsgerichte leerweg of kader beroepsgerichte leerweg. De eindtoets B is bestemd voor leerlingen voor wie het verwachte vervolgadvies brugklastype gemengde/theoretische leerweg of hoger zal zijn. Het onderdeel Wereldoriëntatie is in principe geschikt voor alle leerlingen en wordt op één niveau afgenomen.

Re fe re nt ie niv ea us t aa l e n r ek en en

Op 1 augustus 2010 is de Wet referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen van kracht geworden. De referentieniveaus geven aan wat leerlingen moeten kennen en kunnen op het gebied van taal en rekenen op belangrijke momenten in hun schoolloopbaan. Doel van deze wet is een betere aansluiting te bewerkstelligen tussen het taal- en rekenonderwijs in de verschillende sectoren: PO, vso, VO en mbo. Daarnaast beoogt de wet ook de taal- enrekenvaardigheden van leerlingen te verbeteren. De centrale eindtoets toetst de inhoud van de taal domeinen lezen en taalverzorging en van alle rekendomeinen binnen de referentieniveaus. De toets meet welk referentieniveau de leerling heeft bereikt (1F/1S/2F).

Meer informatie over de referentieniveaus leest u op www.taalenrekenen.nl.

2 Met de komst van de adaptieve centrale eindtoets vanaf 2018 vervalt het onderscheid niveau N en B.

De centrale eindtoets in het k ort

(7)

DE CENTRALE EINDTOETS IN 201513DE CENTRALE EINDTOETS PO IN 201512

Pa pie r o f d ig ita al

Scholen kunnen kiezen voor een centrale eindtoets op papier of voor een digitale versie. Scholen die ook voor het onderdeel Wereldoriëntatie kiezen, maken de hele centrale eindtoets op papier. Tijdens het inhaalmoment (voor leerlingen die de eerste afname (deels) gemist hebben) kan de centrale eindtoets alleen digitaal worden afgenomen (zie ook hoofdstuk 6). Het onderdeel Wereld oriëntatie komt dan te vervallen.

Af na m em om en t: 1 5 a pr il - 1 5 m ei

De centrale eindtoets wordt jaarlijks tussen 15 april en 15 mei afgenomen op drie opeenvolgende schooldagen. Het inhaalmoment (tweede afname-moment) vindt plaats vanaf de eerste week na de eerste afnameperiode tot en met uiterlijk vijf weken erna. Ieder jaar maakt het CvTE bij het verstrekken van de rapportage de afnamedata bekend voor de centrale eindtoets van het schooljaar daarop. De papieren centrale eindtoets wordt in 2015 afgenomen op dinsdag 21, woensdag 22 en donderdag 23 april. De digitale centrale eindtoets wordt in 2015 afgenomen op woensdag 15, donderdag 16 en vrijdag 17 april óf dinsdag 28, woensdag 29 en donderdag 30 april.

In sc hr ijv in g a fn am e 2 01 5

Aan de centrale eindtoets van het CvTE en de andere door het ministerie van OCW toegelaten eindtoetsen PO zijn voor basisscholen geen kosten verbonden. De inschrijving voor deelname aan de centrale eindtoets start in november 2014. Alle basisscholen in Nederland ontvangen dan informatie van het CvTE over de inschrijving voor deze toets. Via het inschrijﬀormulier geeft de school aan hoe-veel leerlingen de centrale eindtoets B en hoeveel leerlingen de centrale eind-toets N gaan maken, en of ze dat op papier of digitaal doen. Daarnaast kan aan-gegeven worden hoeveel leerlingen het onderdeel Wereldoriëntatie gaan maken.

Ra pp or ta ge

Vier weken na afname van de centrale eindtoets ontvangt uw school voor iedere leerling een leerlingrapport op papier. De leerlingrapporten zijn via de Cito-portal al eerder digitaal beschikbaar. In het leerlingrapport worden de resultaten per onderdeel weergegeven. Het rapport bevat ook de totaalscore van de leerling en een toelichting daarop ten behoeve van het advies voor het best passende type voortgezet onderwijs. Daarnaast krijgt uw school via de Cito-portal ook de beschikking over diverse rapportages op schoolniveau. De schoolrapportages bevatten een overzicht van de resultaten van alle leerlingen van uw school die dat jaar de centrale eind-toets hebben gemaakt. Ook krijgt u met deze rapportages zicht op hoe uw school zich verhoudt tot het landelijk gemiddelde.

Meer informatie over de centrale eindtoets vindt u in de handleiding (zie daarvoor pagina 26).

(8)

Advisering voortgezet onderwijs M et de in vo er in g v an d e v er pli ch te e in dt oe ts P O is h et sc hoo la dv ie s l eid en d g ew or de n b ij d e p la ats in g v an l ee rlin ge n in h et v oo rtg ez et o nd er w ijs . D e e in dt oe ts i s e en o na fh an ke lijk en o bje cti ef twe ed e ge ge ve n n aa st he t s ch oo la dv ie s.

Sc ho ola dv ie s

Elke leerling in groep 8 van de basisschool krijgt van zijn school voor 1 maart een schooladvies. Hierin staat welk type voortgezet onderwijs het beste bij de leerling past. De school kijkt daarvoor onder andere naar leer-prestaties, aanleg en ontwikkeling tijdens de hele basisschoolperiode.

Naast dit schooladvies komt er, door de invoering van de verplichte eind-toets PO, voor alle leerlingen in Nederland een zogenoemd ‘objectief tweede gegeven’ bij, in de vorm van een resultaat op de centrale eindtoets of op een andere eindtoets PO.

Het schooladvies is vanaf 2015 leidend bij de plaatsing van leerlingen in het voortgezet onderwijs. Basisscholen geven voor 1 maart een schriftelijk schooladvies aan de leerling; de centrale eindtoets wordt vanaf het school-jaar 2014 - 2015 in april afgenomen.

H ero ve rw eg in g s ch oo la dv ie s

Als een leerling de eindtoets PO beter maakt dan verwacht, moet de basis-school het schooladvies heroverwegen. De basisschool is verantwoordelijk voor deze heroverweging, in overleg met de ouders/verzorgers.

De herover weging kan leiden tot een wijziging in het schooladvies, maar er kan ook beslist worden dat wordt afgeweken van het resultaat van de eindtoets PO. Soms is het resultaat van de eindtoets PO minder goed dan verwacht. In dat geval mag de basisschool het school advies niet aanpassen.

(9)

W at verandert er in 2015? De ce nt ra le e in dt oe ts b ou w t v oo rt o p d e E in dt oe ts B as is- on de rw ijs va n C ito . V ee l s ch ole n z ijn b ek en d m et de ze ein dto ets . Vo or d ez e s ch ole n i s o p e en rij tje ge ze t w at er va na f 2 01 5 ve ra nd er t a ls s ch ole n k ie ze n v oo r d e c en tra le e in dt oe ts .

Tot en met 2014 namen basisscholen vrijwillig deel aan een eindtoets: −85% nam deel aan de Eindtoets Basisonderwijs van Cito (Citotoets) −10% nam een andere eindtoets af −5% van de basisscholen koos ervoor geen eindtoets af te nemen. Scholen die de Citotoets kennen, vragen zich misschien af wat er anders is:

Pr ak tis ch

In 2015 is anders: −dat een eindtoets PO verplicht is voor alle leerlingen van groep 8 in het reguliere basisonderwijs (voor uitzonderingen zie hoofdstuk 5); −dat een school kiest voor één toetsaanbieder zodat alle leerlingen van een school dezelfde eindtoets PO maken; −dat het schooladvies leidend wordt voor de toelating tot het voortgezet onderwijs (voor meer informatie zie hoofdstuk 3); −dat de eindtoets PO voor scholen kosteloos is; −dat het CvTE verantwoordelijk is voor de centrale eindtoets. Informatie over de centrale eindtoets krijgt u van het CvTE. De Cito-portal blijft beschik-baar voor het digitaal afnemen van de centrale eindtoets, voor informatie over uw inschrijving en voor alle school- en leerling rapportages; −dat de centrale eindtoets later in het schooljaar wordt afgenomen: tussen 15 april en 15 mei.

In ho ud elij k

In 2015 is anders: −dat de centrale eindtoets rapporteert op de referentieniveaus taal en rekenen (zie voor uitleg over de referentieniveaus hoofdstuk 2). In 2015 betreftdit nog een pilot; −dat de inhoud die getoetst wordt, door leerkrachten en vakexperts in toetswijzercommissies gespecificeerd is in zogenoemde toetswijzers. Deze toetswijzers zijn te vinden op www.toetswijzer.nl; −dat de toetsen worden vastgesteld door leerkrachten en vakexperts in vaststellingscommissies van het CvTE. De opgaven worden nog steeds gemaakt door constructiegroepen van Cito waarin ook leerkrachten zitten; −dat het onderdeel studievaardigheden uit de Eindtoets Basisonderwijs van Cito bij de centrale eindtoets wordt geïntegreerd in de onderdelen Nederlandse taal en rekenen.

(10)

W el of niet meedoen? H et i s w ett elij k g ere ge ld d at a lle l ee rlin ge n i n h et l aa tst e j aa r va n d e b as iss ch oo l e en e in dt oe ts PO m ak en . H ie ro p z ijn e ch te r uit zo nd eri ng en .

De eln am e n ie t a ltij d v erp lic ht

Voor onderstaande groepen leerlingen is het maken van een eindtoets PO wettelijk niet verplicht. Deze leerlingen mogen wel deelnemen aan de centrale eindtoets. −Leerlingen die zeer moeilijk lerend zijn. −Leerlingen die meervoudig gehandicapt zijn. −Leerlingen die korter dan vier jaar in Nederland wonen en de Nederlandse taal nog niet voldoende beheersen.

SO e n S BO

Leerlingen op scholen voor Speciaal Onderwijs (SO) en Speciaal Basisonder-wijs (SBO) zijn in 2015 nog niet verplicht om deel te nemen aan de eindtoets PO. Op termijn wordt de eindtoets PO ook voor deze leerlingen verplicht. Het ministerie van OCW kan u hierover meer informatie geven.

Aa ng ep ast e a fn am e

Leerlingen met speciale ondersteuningsbehoeften zijn volgens de wet niet uitgezonderd van deelname aan de eindtoets PO. Met bepaalde aanpassingen zijn ook deze leerlingen in staat de eindtoets PO te maken. De school heeft de plicht om vooraf te onderzoeken wat welke leerlingen nodig hebben aan speciale ondersteuning.De eisen van de centrale eindtoets zijn hetzelfde als voor andere leerlingen. De vorm waarin de toets wordt aangeboden kan (gedeeltelijk) anders zijn. Bij de centrale eindtoets worden de volgende aangepaste versies aangeboden: − een braille-versie; voor leerlingen met een visuele beperking. − een audio-versie; o.a. voor leerlingen met een leesbeperking (dyslexie) of een visuele beperking. − een pdf geschikt voor tekst-naar-spraak-software; o.a. voor leerlingen met dyslexie of een visuele beperking. − een vergrote versie (A3 en zwart-wit); o.a. voor leerlingen met dyslexie of een visuele beperking. − een zwart-witversie op normale grootte; voor kleurenblinde leerlingen.

De school heeft daarnaast de mogelijkheid om rekening te houden met de speciale behoeften van deze leerlingen, bijvoorbeeld door tijdverlenging. De beslissing of een leerling speciale ondersteuning nodig heeft, is aan de school. Als de aangepaste versies en de toegestane mogelijkheden om afname-condities aan te passen niet voldoen, neemt de school contact op met het CvTE.

(11)

Keuze voor digitale centrale eindtoets Sc ho le n d ie v oo r d e c en tr ale e in dt oe ts k ie ze n, k ie ze n z elf o f hu n l ee rlin ge n d e t oe ts o p p ap ie r m ak en o f d ig ita al. W at h ou dt de ze k eu ze i n?

Keu ze m om en t

Voor het eerste afnamemoment hebben scholen de keuze: een centrale eindtoets op papier of een digitale centrale eindtoets. De school bepaalt dit zelf.

De onderdelen, de volgorde van de taken en het aantal opgaven van depapieren en de digitale centrale eindtoets zijn hetzelfde. De opgaven zelf zijn wel verschillend, omdat de digitale centrale eindtoets verschillende, gelijkwaardige varianten kent, die gedurende een langere periode afgeno-men kunnen worden.

Sy st ee m ch ec k

Voor het afnemen van een digitale centrale eindtoets heeft een school voldoende computers nodig. De digitale eindtoets kan alleen worden afgenomen op een desktopcomputer of laptop en niet op een tablet.

Om de centrale eindtoets digitaal af te kunnen nemen dient er van te voren een systeemcheck plaats te vinden. Met een systeemcheck wordt nagegaan of de computers en laptops op een school aan de eisen voldoen. Deze systeemcheck is nodig om problemen tijdens de afname te voor-komen. Zodra uw school zich voor de digitale centrale eindtoets aanmeldt, krijgt u bericht over hoe de procedure voor de digitale centrale eindtoets in zijn werk gaat. Tijdens het inhaalmoment wordt de centrale eindtoets alleen digitaal afge-nomen. Het inhaalmoment is bedoeld voor leerlingen die de eerste afname (deels) gemist hebben. Ook voor dit inhaalmoment dient een systeemcheck uitgevoerd te worden.

(12)

Spoorboekje 2014 - 2015 H et s poo rboe kje v oo r d e c en tr ale e in dt oe ts v an h et s ch oo lja ar 20 14 - 2 01 5 t oo nt d e be la ng rijk ste d ata v oo r s ch ole n. S ch ole n die z ich i ns ch rijv en v oo r d e c en tr ale e in dt oe ts w or de n i n d e loo p v an h et s ch oo lja ar 2 01 4 - 2 01 5 n ad er g eïn fo rme erd .

DatumActiviteit

Oktober 2014Handleiding centrale eindtoets op www.centraleeindtoetspo.nl

November 2014 Start inschrijving

December 2014 - april 2015 Scholen kunnen bevestiging van inschrijving inzien via Cito-portal31 december 2014 Sluiting inschrijving

Maart - april 2015Scholen ontvangen toetsboekjes, antwoordbladen en aangepaste versies

Maart - april 2015Afronden systeemcheck digitale centrale eindtoets

21, 22 en 23 april 2015Papieren afname centrale eindtoets

15, 16 en 17 april 2015 óf28, 29 en 30 april 2015 Digitale afname centrale eindtoets

23 en 24 april 2015Insturen van antwoordbladen door de scholen

28 april t/m 29 mei 2015Inhaalmoment centrale eindtoets (digitaal)

13 mei 2015Leerlingrapportages beschikbaar op Cito-portal

22 mei 2015Schoolrapportages beschikbaar op Cito-portal

Mei - juni 2015Scholen ontvangen papieren leerlingrapportages

(13)

M eer informatie D e c en tr ale e in dt oe ts w or dt a an ge bod en d oo r e n o nt w ik ke ld on de r v era nt w oo rd elij kh eid v an h et C vT E. H et C vT E w erk t da arb ij n au w s ame n me t a nd ere p ar tije n, d ie e lk h un e ig en ta ke n e n v era nt w oo rd elij kh ed en h eb be n.

W ie d oe t w at?

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) Het ministerie van OCW is verantwoordelijk voor alle wetgeving rondom de verplichte eindtoets PO. Ook is het ministerie opdrachtgever van de centrale eindtoets. www.rijksoverheid.nl/ministeries/ocwCollege voor Toetsen en Examens (CvTE)Het CvTE biedt de centrale eindtoets aan en is verantwoordelijk voor de ontwikkeling ervan.www.hetcvte.nl Cito Cito ontwikkelt de centrale eindtoets onder regie van het CvTE. De des-kundigheid van Cito ligt op het terrein van het ontwikkelen en afnemen van toetsen en examens.www.cito.nl

Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO)DUO beheert in opdracht van OCW alle leerlinggegevens (BRON). www.duo.nl

Inspectie van het Onderwijs (IvhO) De inspectie heeft in het primair onderwijs de rol van toezichthouder en handhaver. De inspectie gebruikt de gemiddelde schoolscore op de verplichte eindtoets om de leerresultaten van de school vast te stellen en te beoordelen. De inspectie ziet ook toe op een correcte afname van de eindtoets PO.www.onderwijsinspectie.nl

(14)

M ee r i nfo rm ati e?

Naast deze brochure verstrekt het CvTE de komende maanden gerichte informatie aan scholen ten behoeve van ouders, leerlingen en andere betrokkenen. Heeft u vragen of opmerkingen over deze brochure dan kunt u deze mailen naar info@hetcvte.nl

Online informatieHet CvTE informeert u over de centrale eindtoets via www.centraleeindtoetspo.nl

Informatie van het ministerie van OCW over de wetgeving rondom de centrale eindtoets en de andere eindtoetsen PO, is te vinden op www.rijksoverheid.nl/eindtoets-basisschool

HandleidingEen handleiding met praktische informatie ontvangt u bij deelname aan de centrale eindtoets. Deze handleiding zal ook gepubliceerd worden op www.centraleeindtoetspo.nl

ToetswijzersMeer informatie over de inhoud van de centrale eindtoets is vastgelegd in toetswijzers. De toetswijzers zijn te vinden op http://toetswijzer.kennisnet.nl

(15)

(16)

DE CENTRALE EINDTOETS PO IN 2015DE CENTRALE EINDTOETS PO IN 20153031 ColofonRedactie College voor Toetsen en ExamensVormgeving en-publique.nlFotografie Marijke VolkersDruk vanDeventerOplage 35.000Utrecht, juni 2014

Met dank aan obs Oog in Al, Utrecht

(17)

College voor Toetsen en Examens

info@hetcvte.nl

DE CENTRALE EINDTOETS PO IN 2015