Gildehaus-Dinkel fietsroute
U fiets op eigen risico.
Deze route is bewegwijzerd via borden met aanduiding Gildehaus-Dinkel- route of GD. De borden staan links of rechts van de weg, hoog of laag, ze kunnen ook aan overkant van de weg staan, dus goed kijken!
De Gildehaus Dinkelroute is al ontwikkeld in 1976, het was de
eerste zgn. groene grensroute, toen heel bijzonder omdat de grenzen nog niet open waren.
Startpunt Losser: beginnen op pagina 3
Startpunt De Lutte: Vanaf het dorpsplein, waar de Hellehond zijn waakzame blik over het verkeer laat gaan, rijden we tussen de R.K. Plechelmuskerk en de Basisschool door naar het zgn. Kerkenbos en het Fleerderhoekpad.
Het Arboretum, waar u langs rijdt is zeker een bezoekje waard.
In 1910 kocht de textielfamilie Gelderman 19 ha heidegrond, en stichtte daar een pinetum (verzameling naaldbomen) onder
architectuur van Leonard A. Springer dat uitgroeide tot het huidige Arbore- tum Poortbulten met een verzameling van bomen uit de hele wereld.
In 1974 is door Regio Twente het park overgenomen en gerestaureerd, de toe- gang is gratis.
De route gaat verder tussen het spoor en de autoweg. Op de Lossersedijk staan zeer oude boerenerven nl. de erven Theusink en Binkhorst verscholen tus- sen hoog opgaande eiken, een kenmerk van de Twentse boerenerven. In geschriften van rond het jaar 900 werd reeds gesproken van erve Binkhorst.
Al fietsend komt u komt langs Restaurant Dijk 59 en nadert het dorp Losser, waar de 15e-eeuwse Martinustoren met haar zadeldak al in de verte op- doemt. Het bijbehorende kerkgebouw werd in 1904 wegens bouwvalligheid afgebroken.
Losser is één van de weinige Twentse plaatsen met een echte dorpsbleek.
Staande op houten vlonders, boenden de wasvrouwen in de sloten hun was schoon, vervolgens legden ze hun wasgoed op het grasveld om ze te bleken.
De bleekwachter woonde in het nu fraai gerestaureerd bleekwachtershuisje.
Erve Kraesgenberg is een cultuurhistorisch park en ideaal als rustpunt voor fiets- en wandelroutes. In het cultuurpark kunt u onder andere een rosarium, een boerenkruidentuin en een sfeervolle vijver bewonderen. Verder is er een hoofdboerderij uit 1610 met een voor Nederland unieke dakbalkconstructie.
In de historische boerderij is een weefkamer en een permanente expositie van geologische vondsten uit de regio te bezichtigen. Op het omringende erf staan ook nog een oude bakspieker, twee wönnershuiz, een bergschuur en een wagenschuur. Ook biedt de locatie onderdak aan Galerie ’t Nien-end, die
3
het hele jaar door wisselende exposities heeft. Erve Kraesgenberg ligt nabij de dorpskern maar grenst tegelijkertijd ook aan het buitengebied. Kortom, een meer dan fraaie locatie met vele verschillende gezichten en even zo vele mogelijkheden. Nabij ligt ook het Openluchttheater Brilmansdennen, de moeite waard om te bekijken.
Start Losser: vanuit VVV Losser rechts dan eerste weg links, hierna de borden volgen.
De kom van Losser kent een aantal historische monumenten in vakwerkbouw, het Teylershuis, Aleida Leurinkhuis, Froonshoes, Sommerhoes en Heininkhoes Bij Reiterhoff Aarnink komt u op Duits gebied.
Na enkele klimpartijen komt u aan in Gildehaus, welke in oude geschriften voor het eerst werd genoemd in 1188.
Bovenop de Mühlenberg staat de "Ostmühle" (voorkant boekje), hier heeft u een prachtig vergezicht.
Iets verderop staat een 13e-eeuwse kerk. De toren staat los van de kerk.
Volgens een oude legende heeft de duivel eens geprobeerd de toren te stelen, maar zo te zien is hij niet ver gekomen. Kerk en toren zijn beide gebouwd van grote brokken lokaal gewonnen zandsteen.
4
5
6
Het zeer oude Gildehauser dorpsdeel noordelijk van het spoorlijntje heet
"Mersch". Geologisch geïnteresseerden mogen hier niet vergeten om even naar het geologisch Openluchtmuseum te gaan of naar de laatste nog in be- drijf zijnde zandsteengroeve. De Gildehauser en Bentheimer
zandsteengroeven leverden gedurende vele decennia het
bouwmateriaal voor talrijke Nederlandse en Duitse kerken, o.a. voor het Paleis op de Dam. We verlaten vervolgens Gildehaus en komen over de spoorlijn Ol- denzaal-Bad Bentheim bij Westenberg en Holt und Haar, twee tot de parochie Gildehaus behorende buurtschappen.
Nabij grenssteen 22 komt de fietsroute het Lutterzand binnen en wel in het buurtschap Punthuizen.
Voorbij een klein huisje (deels in de grond, aardappelkelder) passeert u de Puntbeek over een houten bruggetje.
In deze omgeving staan veel jeneverbesstruiken, ofwel "woagholt", zoals dat hier in de volksmond heet. Vooral in de avondschemering zijn hun verschij- ningsvormen aanleiding geweest tot vele sagen en legenden.
In het Lutterzand komen we aan bij de zandverstuivingen. "Groene Staart"
(ofwel "Greun’n Stet), een aan de overzijde van de Dinkel gelegen weide, die door het sterk meanderende riviertje de Dinkel als het ware een staartvorm heeft gekregen. Het is de moeite waard om even af te stappen voor een pauze.
De restaurants ‘t Paviljoen en Florilympha, twee pleisterplaatsen in dit ge- bied waar de grillige Dinkel bij hoog water de steile oevers steeds verder afkalft.
Het oorlogsmonument nabij de Kribbenbrug aan de Dinkel. Circa 250 meter stroomafwaarts is in de nacht van 22 januari 1944 een 4-motorige bommen- werper neergestort. Deze was aangeschoten door een Duitse nachtjager van de vliegbasis Twente boven de stad Oldenzaal. Het betrof een Halifax BIII - IIX - 312K bommenwerper van het 466ste squadron van de Royal Air Force. K bete- kende Kathy – zo werd het vliegtuig genoemd door de bemanning. Dit vliegtuig was op de terugweg van een bombardement op de stad Maagdenburg in Duits- land. Er waren 7 bemanningsleden aan boord, waarvan er op deze plek 5 dodelijk verongelukt zijn. Door de Lutterse gemeenschap is hier, uit dankbaar- heid t.g.v. het 50 jarig bevrijdingsfeest, op 5 mei 1995 een blijvend
gedenkteken geplaatst. De 5 personen, die hier verongelukt zijn, zijn op het kerkhof bij de Plechelmuskerk in De Lutte begraven.
Via de Kribbenbrug verlaten we het Lutterzand en rijden langs de Beuninger- straat naar de Hanhofweg, genaamd naar het hieraan gelegen landgoed "het Hanhof". Op het hoogste punt in deze weg is bij helder weer een fraai uitzicht
7
op Duitsland.
Over één van de vele kerkpaadjes rijden we langs de "Sproaksté", waar vroe- ger recht werd gesproken. In de verte is de kerktoren van de Lutte al weer zichtbaar, waar de Hellehond nog steeds zit te wachten
Midden in het dorp staat een kunstwerk, in brons, van Pieter De Monchy, voorstellende een Kardoes- of Hel- lehond. De Kardoeshond stond vroeger bij de boeren in De Lutte algemeen bekend als spookdier. Er waren in die tijd maar weinigen die het waagden in deze streek, als de schemering viel, naar buiten te gaan. Hij werd vaak gezien bij het Duivendal en de Paasberg. Men sprak van “de verkeerde hond” of “Wodan’s helper” of soms van “Helhond”. Volgens de Germaanse mythologie vergezelden blaffende honden Wodan en Holda op hun
“Wilde Jacht”. De Kardoeshond was gewijd aan Wodan en Holda. Hij kondigde voor een woning de dood of een ongeluk aan en werd ook op begraafplaatsen gezien.
Uitgave 2018
