bont allerlei Nr.4 2020
secretarisivnalphenaandenrijn@ivn.nl
Vogelsnacks
Verwen onze vogels
Steenwijk - Alphen aan den Rijn Aan de Woudbrugseweg 80 in Alphen aan den Rijn vindt u de zuivelboerderij van de familie Steenwijk, natuurlijk ook met een fraaie Landwinkel op het erf! Hier vindt u heerlijke en eerlijke ambachtelijke streekproducten, onder andere de verrukkelijke zuivelproducten van eigen makelaardij, zoals boter en diverse soorten boerenyoghurt.
Welzijn voor de dieren staat voorop Familie Steenwijk heeft een groot aantal koeien die dagelijks
voor de nodige liters melk zorgen. Het welzijn van de dieren staat op de boerderij voorop. De koeien krijgen voer van ei- gen land en verblijven in schitterende, ruime loopstallen. In de zomers grazen ze in prachtige weilanden. Die zorg voor het dier proeft u in de producten!
Van alles te beleven voor de kleintjes Wanneer u toch naar de Landwinkel gaat, breng dan meteen
even een bezoekje aan de dierenweide. Kinderen kunnen kennismaken met de diverse dieren, zoals een shetlandpony, geitjes, kipjes, eenden en een ezeltje.
Op de Kakelhoeve kan uw kind zich vermaken met de speel- attributen en zo spelenderwijs het leven op de boerderij ont- dekken. Ook voor de leukste kinderfeestjes kunt u bij hen
terecht.
Onze faciliteiten
Veehouderij | Zuivelboerderij/ Pakketten | Streekproducten Landwinkel Steenwijk
Woubrugseweg 80, 2401 LT Alphen aan den Rijn
0172-51 83 16 steenwijk@zuivelboerderij.info Openingstijden Maandag gesloten.
Dinsdag/woensdag/donderdag: 09:00 -18:00.
Vrijdag 09:00 -21:00 Zaterdag 09:00 - 16:00 Zondag: gesloten
Kom kijken! Kom proeven!
Kom winkelen op de boerderij!
Hooftstraat 141, 2406 GG Alphen aan den Rijn 0172-473236
Redactie
Jolanda Zwaan, Henk Jan Habermehl, Paul Mons
Vormgeving : Marius Stout Eindredactie : Jolanda Zwaan
Bezorging Bont Allerlei: Henry Loeters
Redactie adres
Tel: 06-20577860 e-mail: jolandazwaan256@gmail.com
Fotografie: de Natuurkiekers Foto omslag: Gerda Bonninga, Angelo Pira
Kopij inleveren voor: vrijdag 12 maart inleveren op het redactieadres.
Overname van artikelen is toegestaan met bronvermelding.
Uitlatingen in dit blad gedaan, geven niet noodzakelijk de standpunten weer van de redactie of het afdelingsbestuur.
Druk: HelloPrint
Secretariaat: Irma Brugmans
e-mail: secretarisivnalphenaandenrijn@ivn.nl
Internet: www.ivn.nl/alphenaandenrijn www.facebook.com/ivn.alphenaandenrijn
Tarieven Lidmaatschap
Contributie leden € 24,00 per jaar Huisgenootleden € 12,00 per jaar
Rabobanknummer:
NL85 RABO 0301 6899 62
Contributie moet voldaan zijn uiterlijk 31 maart van het lopende jaar. Personen, die in de loop van het jaar lid worden bij IVN Alphen a/d Rijn betalen contributie naar verhouding van het
aantal nog resterende maanden van dat jaar.
Verdere gegevens of adressen van bestuur en coördinatoren van werkgroepen vindt u op
pagina 4.
ANBI Algemeen Nut Beogende Instelling
• Giften zijn vaak aftrekbaar door onze ANBI status.
• RSIN nummer: 816027766
Van de redactie
Winter
Veel activiteiten zijn niet door gegaan dit jaar, toch hebben onze leden niet stil gezeten.
Wat een creativiteit onder de IVN’ers. Dit is vooral terug te zien in mooie foto’s en artikelen.
Bont Allerlei nummer 4 bevat voor iedere lezer een kleine verrassing om volgend jaar van te ge- nieten!
Namens het team wens ik u hele fijne Kerstdagen en een Gelukkig Nieuwjaar!
Jolanda Zwaan
bont allerlei
Nr.4 2020Inhoud
3 Van de redactie 4 IVN Alphen aan den Rijn 5 Van het bestuur 6 Jubilarissen 40 jaar lid
7 Eindejaarsplantenjacht / Bont allerlei 8 / 9 Nader bekeken
10 / 11 Tiny Forest 'Het gigantische bos' geopend
12 Burendag in De Veenweiden 13 Veenweiden nieuws
14 / 15 Operatie Steenbreek 16 Natuurkiekers 17 Elke dag beter!
18 / 21 Hermelijnvlinders en rupsen in het Bentwoud 22 Stoelen voor een pad?
23 NatureXplorers 24 / 25 De (corona) tijd doden en benutten 26 / 27 Paddenstoelenexcursie in het Gouwebos 28 Vogelsnacks – Verwen onze vogels 29 Hoe de putter aan zijn naam komt
30 Robin
IVN Alphen aan den Rijn
Bestuur
voorzitter Gert de Geest voorzitterivnalphenaandenrijn@ivn.nl 06-23817870
Natuurkiekers, VLB
secretaris Irma Brugmans secretarisivnalphenaandenrijn@ivn.nl 06-13187800 penningmeester Foppe Jan Japenga penningmeesterivnalphenaandenrijn@ivn.nl 06-53226448
adres Krabbescheer 102, 2408 LG Alphen aan den Rijn algemeen bestuurslid Antoon Zonneveld zonneveen@live.nl 0172-420058
Vrienden vh Heempad, Planologie en Milieu, excursies
algemeen bestuurslid Nell Spreij nellspreij@gmail.com 06-51550087 Lezingen, Jeugd, Junis BSO, Vogelwerkgroep
algemeen bestuurslid Nicolette Bakker nicolettebakker.nb@gmail.com (na 17.30 uur bellen)06-21365087 Bont Allerlei, Communicatie & PR
Coördinatoren werkgroepen
Bont Allerlei Jolanda Zwaan jolandazwaan256@gmail.com 06-20577860 Communicatie/PR Corry Dierdorp communicatieivnalphenaandenrijn@ivn.nl 0172-471550
Excursies Dick Warmerdam dickw@xs4all 0172-518480 Facebook Annette Bredius ivn.alphen@gmail.com 06-27476389 Facebook(vervanger) Sattija Ramdin s.ramdin@live.nl
Fotowerkgroep Natuurkiekers Chris en Jordan coordinatie@natuurkiekers.nl
Lezingen Liesbeth Bos em.bos@xs4all.nl 06-12883574 NatureXplorers Danielle Rodriquez danielle@nautilus-it.nl 06-45564348 Planologie en Milieu Gerard Been milieuenplanologie.ivn@gmail.com 06-37293669
Vlinders en Fladderaars Gerda Bonninga fladderaars.vlinders@gmail.com 06-53403123
Vlinderwerkgroep Stef Strik vwgalphen@live.nl 0172-472748
Vogelwerkgroep Stef Strik vwgalphen@live.nl 0172-472748
Vrienden van het Heempad Hans van Dam janny@countrygazette.nl 0172 214775 Vrijwillig landschapsbeheer Wim Dieho wimdieho@ziggo.nl 06-86641802
Webmaster Dick de Graaf graafdirk@gmail.com 0172-422092
website (vervanger) Anette Bredius ivn.alphen@gmail.com
Vertrouwenspersoon Angela Schouten angela.schouten@gmail.com 06- 55307217 Wanneer je een vraag, probleem of klacht hebt over de manier waarop je bejegend wordt binnen de vereniging neem dan contact op met Angela Schouten. Dit is geheel vertrouwelijk
Regiocontactpersonen
Boskoop Hans van Dam janny@countrygazette.nl 0172 214775
Hazerswoude Jan Kuijt j.n.kuijt@casema.nl 071-3412597
Kaag en Braassum Dick Warmerdam dickw@xs4all.nl 0172-518480
Koudekerk aan den Rijn Jan Bal balvanbeem@casema.nl 071-3412168
Verenigingsgebouw
Bezoekerscentrum De VeenweidenAdres Burg.Bruinslotsingel 15, 2403 NC Alphen aan den Rijn 0172-533296 Openingstijden bezoekerscentrum Bezoekerscentrum is gesloten; voor actuele informatie zie bc-deveenweiden.nl
Foppe Jan Japenga
Het jaar 2020 is voor iedereen een ander jaar geworden dan verwacht en gehoopt.
Op het moment dat wij dit schrijven zijn de strengste maatre- gelen vanwege de COVID-19 pandemie weer wat versoepeld en mogen wij ons buitenshuis weer met vier man, die niet tot het eigen huishouden behoren, begeven. Het is nog niet dui- delijk of we de feestdagen in groter familieverband kunnen doorbrengen, of dat wij ons moeten beperken tot kleine ge- zelschappen.
De afgelopen maanden viel het ons op, dat steeds meer mensen de natuur in gaan en genieten van het moois dat Nederland te bieden heeft. Wandelaars, hardlopers, moun- tainbikers, fietsers, veel mensen in Nederland hebben de weg naar buiten gevonden.
Vanwege alle maatregelen hebben wij de activiteiten van het IVN drastisch moeten terugschroeven. Als bestuur zijn wij de afgelopen tijd, samen met de werkgroep coördinatoren, on- danks alle beperkingen druk geweest met het maken van plannen voor 2021, in de hoop dat wij dan weer wat meer mogen samenkomen.
Op woensdag 25 november hebben wij, geheel coronaproof, de ALV gehouden via beeldbellen. Het was even wennen, maar met 18 leden die online aanwezig waren werd het toch een mooie vergadering. Ook hebben wij met zijn allen nog even stilgestaan bij het onverwachte overlijden van Aad Gee- ve in juni dit jaar. Tijdens deze ALV is Nicolette Bakker met algemene stemmen aangenomen als algemeen bestuurslid.
Hiermee is ons bestuur compleet.
Langzamerhand doet de winter zijn intrede in ons land. De herfst vloeit over in een winterlandschap met hopelijk vorst en wellicht... sneeuw.
Wij wensen u Prettige Kerstdagen en een Gezond 2021 en wij hopen u dan ook weer in levende lijve tegen te komen.
Bestuur IVN Alphen aan den Rijn
Nell, Nicolette, Irma, Antoon, Foppe Jan en Gert
Prettige Kerstdagen
en een Gezond 2021
Van het bestuur
Er zijn dit jaar vier IVN-leden, die 40 jaar lid zijn (vanaf 1980!). Het betreft Jan de Frank- rijker, Bas Hameete, Lydia Beekhuis en Kees van der Kooy. In verband met corona heeft het bestuur de bloemen en het bijbe- horende speldje thuis aan de IVN-leden overhandigd.
Jan de Frankrijker
Bas Hameete
Lydia Beekhuis
Kees van der Kooy
Jubilarissen 40 jaar lid
Marius Stout
Vijf jaar Bont Allerlei. Voor mij vijf jaar met plezier samenwerken met geweldige mensen die het wel en wee van de vereniging met u willen delen.
Bont Allerlei is een verenigingsblad met een educatief karakter waar we trots op mogen zijn.
Als vormgever van Bont Allerlei is het voor mij een geweldige erva- ring om het materiaal dat mij wordt aangeboden kan vormen tot een mooi geheel. Waarvan ik hoop een bijdrage te kunnen leveren aan waar het IVN Alphen voor staat: natuur en educatie.
Ons team – bestaande uit de redactie, vormgeving en verspreiding – zou graag met leden in contact willen komen die Bont Allerlei een warm hart toedragen en ook een steentje willen bijdragen aan de totstandkoming van Bont Allerlei.
Voor meer informatie:
Jolanda Zwaan, 06 20577860, jolandazwaan256@gmail.com Marius Stout, 06 19885182, mariusstout@gmail.com
Fijne feestdagen en een gezond 2021
Eindejaars- plantenjacht
Hans van Dam
Ook dit jaar doen wij weer mee aan het initiatief van FLORON. Zoals het er nu naar uitziet kan dat met maximaal vier personen. Wij zoeken vanaf Kerst tot drie januari naar nog bloeiende planten of planten die alweer in bloei staan. Gedu- rende één uur noteren we alle wilde en verwilderde planten die we zien (geen cultuurplanten). Deze resultaten geven we door via een in te vullen meldingsfor- mulier. Wil je meedoen meld je dan al- vast aan: janny@countrygazette.nl De juiste datum hoor je zodra wij zicht hebben op het weer van dat moment. Bij maximaal vier toegestane personen doen we het onderzoek vaker in verschillende gebieden. Van tevoren zal ik die gebieden alvast uitzoeken. Bij sneeuw en vorst gaat het niet door.
bont allerlei
Nader bekeken
De gewone dwergvleermuis
Jolanda Zwaan
Vroeg in de ochtend, begin oktober, kwam mijn kat thuis met een vleermuis. Ik begreep meteen waarom mijn kat constant op het dak verbleef en door de dak- goot liep. Achteraf verklaarbaar, want na de renovatie van onze huizen enkele jaren geleden, heeft Woonfor- te nestkasten opgehangen voor zwaluwen en dus ook voor vleermuizen. De discussie om je huisdier binnen te houden is begrijpelijk.
Het was de eerste keer dat ik een vleermuis van zo dichtbij kon bekijken. Klein, lichtbruine vacht en don- kere poten en oren. Het bleek om een gewone dwerg- vleermuis te gaan.
Wereldwijd komen er negentien vleermuizenfamilies voor, die samen zo’n 950 verschillende soorten om- vatten. In West- en Midden-Europa leven twee fami- lies: de hoefijzerneuzen met vier soorten en de glad- neuzen met ongeveer twintig soorten.
De gewone dwergvleermuis (Pipistrellus pipistrellus) behoort tot de familie van de gladneuzen.
De vacht is bruin in allerlei schakeringen. Jonge dieren zijn wat grijziger van kleur. De snuit, oren en vleugels zijn zwartbruin. De oorschelp is kort en breed en heeft een afgeronde punt. De vleugels zijn smal en de tragus (stukje kraakbeen aan de voorzijde van de oorschelp, voor de gehoorgang) is kort en stomp. De dwergvleer- muis wordt ongeveer 51 millimeter lang en heeft een spanwijdte van 180 tot 240 millimeter. Hij weegt am- per 3,5 tot 8,5 gram.
Vleermuizen vangen hun prooi - insecten - via echo- peiling.
Gladneuzen stoten geluid uit via hun bek; de tragus (oordeksel) is onderdeel van het ontvangstsysteem.
Voor het opvangen van het teruggekaatste geluid be- weegt de vleermuis de kop van links naar rechts.
Omdat er in de winter weinig insecten zijn houden ze een winterslaap.
De gewone dwergvleermuis is de kleinste en meest
voorkomende vleermuis in Europa met uitzondering van IJsland en Scandinavië en komt veel voor in stede- lijk gebied. Ze komen algemeen voor in tuinen, plant- soenen en bosranden. Ze overwinteren van eind no- vember tot eind maart in kolonies in holle bomen en gebouwen. De winterkolonies zijn gemengd en daar vindt ook de paring plaats; de bevruchting wordt uitge- steld tot in april. De draagtijd duurt van 44 tot 80 da- gen, afhankelijk van het voedselaanbod. Is er te weinig voedsel dan wordt de draagtijd verlengd. In mei en juni worden de jongen geboren in speciale kraamkolonies waar mannetjes geweerd worden. De oogjes gaan open na drie tot vijf dagen, na drie weken kunnen de jongen vliegen en na zes weken zijn ze zelfstandig.
Onder vleermuizen kan rabiës (hondsdolheid) voorko- men.
Volgens het RIVM is Nederland, net als een aantal an- dere Europese landen, op dit moment officieel rabiës- vrij verklaard. Het European Bat Lyssa Virus (EBLV) is bij een aantal Europese soorten vleermuizen aangetroffen.
Het laat eenzelfde ziektebeeld zien als het klassieke rabiësvirus. In Nederland komen 21 verschillende soor- ten vleermuizen voor, daarvan komen zeven soorten redelijk algemeen voor. Er zijn twee soorten - de laat- vlieger en de meervleermuis - die met rabiës besmet kunnen zijn. Van de laatvlieger is de laatste jaren ge- middeld 15-20% van de voor onderzoek aangeboden exemplaren positief op EBLV getest. Onder meervleer- muizen komt EBLV nauwelijks voor. Bij de andere Ne- derlandse soorten - waaronder de meest voorkomende gewone dwergvleermuis- is EBLV nooit aangetoond. In Nederland zijn geen gevallen bekend van katten die hondsdol zijn geworden na in contact te zijn geweest met een vleermuis.
Maar je kunt nooit weten…
Toch maar even de dierenarts opgebeld en ja hoor, ik moest onmiddellijk langskomen om mijn kat te laten inenten tegen rabiës (het liefst binnen 48 uur). De kans dat besmetting plaats- vindt is klein, dat gebeurt dan via speeksel, een krab of een beet.
En mocht je gaan verhuizen binnen Europa, dan moet je huis- dier beschikken over een EU-dierenpaspoort, een chip hebben en minimaal 21 dagen voordat je op reis gaat zijn ingeënt tegen rabiës.
Uiteraard hoop ik dat mijn kat voortaan bij vleermuizen uit de buurt blijft.
Bronnen: Wikipedia, Readers Digest Zoogdieren RIVM, Sterkliniek Alphen aan den Rijn
meervleermuis
Tiny Forest 'Het gigantische bos' geopend
Maandagmiddag, 5 oktober 2020 Gerda Bonninga
Aan de noordzijde van het Alphense Park Zegersloot wordt het Irenebos aangeplant. In dit bos is plaats gemaakt voor een minibos: een Tiny Forest. Op maandagmiddag 5 oktober wordt het bord met de naam van het nieuwe minibos onthuld: Het Gigantische Bos.
Dit wordt gedaan door enkele kinderen van BSO De PaddenPoel, de directeur van Junis Kinderopvang Marie-Louise van Mourik en wethouder Gert-Jan Schotanus. Het heet Het Gigantische Bos. Ook planten ze samen enkele zoete kersenbomen in het Tiny Forest met ondersteuning van IVN-vrijwilligers. Uiter- aard wordt daarbij rekening gehouden met alle corona-voorschriften.
Tiny Forest
'Het gigantische bos' geopend
Leren in de buitenlucht
De kinderen van De PaddenPoel hebben zelf een aantal ontwerpen voor het Tiny Forest gemaakt. Op basis van deze inbreng is het definitieve ont- werp gemaakt. Ook kozen ze zelf de naam van het nieuwe minibos.
De aanwezige kinderen ontvangen na de onthulling een bordje met daarin gebrand hun eigen naam, waarna ze deze aan een zelf uitgekozen boom mogen hangen. Ze krijgen daarbij een bomenpaspoort, zo kunnen de kin- deren het komende jaar de ontwikkeling van hun gekozen boom gaan vol- gen.
De IVN-jeugdgroepen De Vlinders (4-8 jaar), De Fladderaars (8-12 jaar) en de NatureXplorers (12+) worden ook ‘rangers’.
Bijdrage aan natuurkwaliteit en gezondheid
Een Tiny Forest is een dichtbegroeid, inheems bos ter grootte van een ten- nisbaan. Dit bos is niet alleen een prettige plek voor vlinders, vogels, bijen en kleine zoogdieren, maar ook voor mensen. Kinderen leren in het buiten- lokaal over de Nederlandse natuur en buurtbewoners ontmoeten elkaar op een prettige en gezonde plek.
Een Tiny Forest stimuleert biodiversiteit: het bos van 200 m² bestaat uit veel verschillende soorten bomen. Deze bomen trekken weer insecten en vogels aan. De aanleg van Tiny Forest vergroot de waterbergingscapaciteit, verbetert de luchtkwaliteit en gaat hittestress tegen.
Tot slot heeft een bos een positief effect op de gezondheid: meer natuur in de buurt kan zorgen voor minder stress en stress gerelateerde klachten.
Eerste Tiny Forest
in Alphen aan den Rijn
Burendag in De Veenweiden Corry Dierdorp
Zaterdag 26 september was de Nationale Burendag. Hoe vier je dat als Bezoekerscentrum in natuurgebied Zeger- sloot? Wie zijn dan je buren?
Bezoekerscentrum De Veenweiden en Natuurvereniging IVN Alphen kijken verder dan hun neus lang is en nodigen de bewoners van het aangrenzende Grashof en Helmhof uit voor een coronaproof roulatieprogramma. Zij bezorgen de uitnodigingen huis-aan-huis, wat uiteindelijk leidt tot drie groepen voor de burenmiddag.
De deelnemers worden verwelkomd in het bezoekerscen- trum en rondgeleid langs de vaste tentoonstelling over het veenweidengebied. Ook worden zij langs de wisseltentoon- stelling ‘Röntgenfotografie van natuurtaferelen’ geleid en krijgen ze in de zogeheten IVN-hoek een korte presentatie over natuuractiviteiten.
Burendag in De Veenweiden
Wat verder heel veel indruk maakt op de genodigden, is het onder leiding van een IVN-Natuurgids ontdekken van de nieuwe aanplant. Ze bezoeken daarvoor het Tiny Forest en bekijken de ontwikkelingen van de themabosjes. Deze staan in het gebied achter het bezoekerscentrum dat is omgedoopt in IreneBos. “Ik loop hier elke dag”, zegt een van de gasten, “toch hoor en zie ik nu nieuwe dingen.”
Wat er aan vragen blijft hangen, borrelt op bij een infor- meel afsluitend drankje. Met een tasje vol informatie ne- men de buren afscheid met het vaste voornemen terug te komen om zich verder in de vaste tentoonstelling te verdie- pen. Of om deel te nemen aan een IVN-activiteit in de om- geving.
Zie www.bc-deveenweiden.nl en ivn.nl/alphenaandenrijn foto Dirk Koster
Bezoekerscentrum De Veenweiden opende zondagmiddag 29 november speciaal zijn deuren, zodat de inmiddels ge- pensioneerde klinisch fysicus Arie van ’t Riet een nadere inkijk rond zijn röntgenopnamen kon geven. Over belang- stelling niet te klagen. Integendeel, beide sessies waren volgeboekt. Alle bezoekers raakten niet uitgepraat over de presentatie en gingen enthousiast over wat ze hadden ge- zien terug naar huis.
Van ’t Riet vertelde met dode vogels, zoogdieren en amfi- bieën te werken. Deze vindt hij als verkeers- of raamslacht- offer, zoals vogels, zoogdieren en amfibieën. Hij krijgt ook wel eens dode vissen van de marktkooplui of reptielen van kwekers. Het is namelijk verboden om levende dieren bloot te stellen aan de risico’s van röntgenstraling.
In zijn studio bereidt Van ’t Riet de röntgenopnamen voor.
Hij liet - onder andere aan de hand van een korte video - zien hoe hij daarbij te werk gaat. Het resultaat is een afbeelding van het natuurtafereel dat op een lichtkast be- keken kan worden. Tevens kan het negatief worden inge- scand en op de computer bewerkt. Van ’t Riet gebruikt geen Photoshop. Het gaat alleen om af en toe omdraaien van zwart en wit en om gedeeltelijk inkleuren van bijvoor- beeld de bloemen of planten.
Overigens heeft Van ’t Riet een speciale vergunning voor werken met het röntgenapparaat. Het betreft een oud toe- stel dat afgedankt werd door het Deventer Ziekenhuis. Daar werkte hij voor zijn pensionering en was onder andere be- trokken bij de opleiding van laboranten. In het bijbehoren- de practicum werden soms bloemen gebruikt om de eigen- schappen van röntgenstraling te verduidelijken.
Verlenging Expositieperiode
De presentatie was dus op beide tijdstippen volgeboekt.
Gezien de coronamaatregelen konden zogezegde last- minute boekingen en spontane aanmeldingen op de mid- dag zelf niet worden gehonoreerd. Maar troost u, in over- leg met Arie van ’t Riet is de expositieperiode in Bezoekers- centrum De Veenweiden verlengd tot eind januari. Afhan- kelijk van de dan geldende regelgeving bekijken we, of en wanneer we deze lezing in de maand januari kunnen herha- len. Een bericht hierover zal zo snel mogelijk gepubliceerd worden op onze website.
Het verheugt het bestuur en vrijwilligers van het Bezoekers- centrum De Veenweiden te kunnen melden dat sinds maandag 30 november de nieuwe website in de lucht is.
Het adres is hetzelfde gebleven, wat visuele vormgeving betreft is uitgegaan van de vernieuwde huisstijl. Maar qua look & feel betreft het een ware metamorfose.
De website ziet er fris en eigentijds uit. Complimenten aan Ton van der Pol van Plectrum Software zijn dan ook op zijn plaats. Zeker ook omdat de informatie op de site makkelijk toegankelijk is.
Je treft er niet alleen een overzicht van de te houden activi- teiten en het laatste nieuws aan. Je vindt er ook wetens- waardigheden over de cultuurhistorie, de natuur en het landschap van de Rijn- en Veenstreek, als ook wat er zoal in het bezoekerscentrum De Veenweiden zelf te zien en te ontdekken valt.
Bij deze uitgebreid ingaan op de verschillende functies op de website lijkt ons geen optie. Ga gewoon zelf kijken op www.bc-deveenweiden.nl. U zult verrast worden wat u alleen al op de site kunt ontdekken en beleven. De nieuwe website vormt dan ook een schitterende aanvulling op de nieuwe inrichting van het Bezoekerscentrum.
Grote belangstelling voor lezing “Röntgenfotografie”
Nieuwe website Bezoekerscentrum De Veenweiden
Röntgenfotografie
Jolanda Zwaan
Mijn buurman heeft in het vroege voorjaar in het plantsoen zonnebloemen geplant en nu, half november, hebben wij daar veel plezier van. Het is misschien geen fraai gezicht om naar half vergane zonnebloemen te kijken, maar er komen veel vogels op af zoals: groene halsbandparkieten, mezen en putters. De putters maken een gezellig kwetterend geluid.
In het trottoir staan paardenbloemen; die laten zich vanwege hun penwortels niet makkelijk verwijderen.
De putters doen zich tegoed aan het zaad van de paardenbloemen, het is leuk om te zien hoe ze de uitge- bloeide knoppen uitpluizen.
Nou ja, weldadig gefluit. De groene halsbandparkiet mag dan wel een goede schutkleur hebben, maar dan moet hij wel zijn snavel houden en niet gaan krijsen…
Helaas heb ik deze zomer ook gezien dat een buurvrouw dorre, uitgebloeide struiken in de kliko wilde gooien. De lelijke, aangevreten struiken zaten vol met rupsen. Begrijpelijk, want het is geen fraai gezicht, maar zonder rupsen geen nieuwe vlinders. We maken onze tuinen aantrekkelijker voor insecten, vogels en egels om vervolgens alles rigoureus te snoeien en af te voeren.
Operatie Steenbreek
Mijn
schutkleur maar boven alles uit
hoor je weldadig mijn gefluit
(gedichtje van Janny Floris)
Tegel eruit, plant erin!
Op zaterdag 3 oktober was er ook een actie
‘Tegel eruit, plant erin’ bij De Bosrand in Alphen. Als je een tegel inleverde kreeg je een plant cadeau en van het tuincentrum kreeg je ook nog een zak potgrond mee. In het kader van ‘Operatie Steenbreek’ waren Corry Dierdorp van het IVN, de gemeente Alphen aan den Rijn en Groei & Bloei aan- wezig. Van een hovenier kreeg je gratis tuinadvies.
Corry laat mij het volgende weten:
’s Middags kwamen meer 'gewone' tuin- centrumklanten. Zij namen de tijd, waren geïnteresseerd in de subsidiemogelijkheden die Peter Westgeest van de gemeente
bood. Daarbij waren de regentonnen favoriet.
Ook Sander Leuvering - de hovenier met de wateropvangsystemen en de mogelijk- heden voor sedum dakbedekking - voerde veel gesprekken. En men was benieuwd naar wat IVN en Groei & Bloei boden.
Al met al waren we allemaal tevreden over deze gezamenlijke Steenbreekdag bij tuin- centrum De Bosrand in Alphen.
Redactie:
De gemeente Alphen aan den Rijn betaalt 50% mee bij de aankoop van een regenton.
Vraag naar de mogelijkheden en wat de subsidieregeling klimaatadaptie verder voor jou kan betekenen.
Tegel eruit, plant erin!
Vooral niet te netjes tuinieren, het
mag best een beetje rommelig zijn.
Beste leden van IVN Alphen aan den Rijn,
Het is alweer twee jaar geleden dat wij als IVN-Natuurkiekers de expositie Tempora openden in bezoekerscentrum de
Veenweiden in Alphen aan den Rijn. Met veel plezier hebben we gewerkt aan de expositie bestaande uit 27 foto’s die in ons prachtige veenweidegebied zijn gemaakt. De jaargetijden winter, lente, zomer en herfst stonden centraal in deze expositie.
Ter ondersteuning van IVN Alphen aan den Rijn zijn na de expositie een groot aantal foto’s verkocht.
Op dit moment zijn er nog zes foto’s met mooie houten lijsten uit de collectie beschikbaar. Wij willen graag een IVN-lid of familielid een plezier doen met één van deze foto’s als opsteker tijdens deze uitdagende Corona-tijden. Ken jij iemand in jouw familie die zo’n opsteker wel kan gebruiken? Stuur dan een mail aan coordinatie@natuurkiekers.nl met een korte motivatie voor de opsteker en welke foto je het mooist vindt. Doe dit binnen twee weken na het verschijnen van deze
Bont Allerlei. Op basis hiervan kunnen we een keuze maken op welke nieuwe plekken de vijf foto’s met lijst terechtkomen.
Je kunt de foto’s vinden op deze link: https://natuurkiekers.nl/Opsteker. De foto’s die beschikbaar zijn: (1) schorpioenvlieg (2) torenvalkje (3) verkleumde reiger (4) foeragerende grutto (5) kraaloogjes (rosse muis).
Als er voor een foto meerdere geïnteresseerden zijn zal deze worden verloot onder de aanvragers.
Met een warme groet van alle Natuurkiekers, Chris Groesser, coördinator
Meld je aan voor de foto-opsteker van IVN-Natuurkiekers!
Natuurkiekers
Fleurige waardering
Gedeputeerde Anne Koning van Provincie Zuid-Holland biedt IVN'ers deze 'bloemetjes' aan als waarde- ring voor hun groene inzet. Laat je volgende lente verrassen door al het fleurigs dat eruit tevoorschijn komt. Ook vogels, vlinders en bijen zul je ermee verrassen. Zij gaan genieten van nectar, stuifmeel en zaden. Dat is zeker!
Lezers die Bont Allerlei digitaal ontvangen, kunnen – zodra het bezoekerscentrum weer open is – de bloemzaden komen halen in de IVN-hoek. Kom dan gelijk kijken naar de mooie nieuwe inrichting. Wel eens een otter van heel dichtbij gezien? Kom kijken!
Adres: Bezoekerscentrum De Veenweiden, Burg. Bruins Slotsingel 15, 2403 NC Alphen aan den Rijn
Elke dag beter!
Jordan Blaauw
In januari 2020 komt boswachter Jonathan Leeuwis van Staatsbosbeheer op bezoek bij de Natuurkiekers. Ons plan om in het jaar 2020 het gebied Bentwoud te fotograferen gaat die avond van start en Jonathan vertelt wat er allemaal te zien en te bele- ven is in het Bentwoud. De eerste bijzondere ‘soort’ is eigenlijk de boswachter zelf! Een jonge kerel met een enorm enthousias- me en bevlogenheid voor de natuur.
Slechts één van de vele soorten van die avond is de hermelijnvlinder. De meesten van ons hebben nog nooit van deze nacht- vlinder gehoord, laat staan dat we de beestjes wel eens gezien hebben. Normaal komt de hermelijnvlinder ook niet in onze regio voor, maar vooral in het duingebied. Waarschijnlijk is de soort meegekomen met de vele bomen die zijn aangeplant in het Bentwoud en kan ze zich prima handhaven en voortplanten.
Op 22 april is het dan zover, ik zie mijn eerste herme- lijnvlinder. De weken daarna tref ik meerdere exempla- ren aan, telkens op één van de eiken in de lange bo- menrij langs het fietspad.
Het is een relatief grote nachtvlinder met flinke beha- ring. Op de foto’s kun je goed de details en kleuren zien. De vlinders vliegen van april tot augustus. Nu we vlinders hebben gezien moeten we ook op zoek naar de rupsen die echt spectaculair zijn. Na lang zoeken op de jonge populieren van maximaal twee meter hoog vinden we eerst eitjes. Het zijn bruine ronde bolletjes met een doorsnede van circa twee millimeter, die op een takje of een blad zijn afgezet. Uit dit eitje komt een gitzwart klein rupsje dat flink begint te eten van de jonge populieren. De rupsen kennen verschillende sta- dia en worden uiteindelijk wel circa zeven centimeter lang en behoorlijk dik.
Natuurkiekers
Hermelijnvlinders en
rupsen in het Bentwoud
Natuurkiekers
Wat mij het meeste fascineert aan deze rups is de waanzinnige camou- flagetechniek. Ik heb een keer tien minuten gezocht naar een rups in een boompje van ruim één meter hoog. Ik wist 100% zeker dat er een rups in moest zitten van ongeveer vijf centimeter groot, maar kon hem pas na tien minuten vinden. De camouflage zit onder andere in de kleu- ren van de rups: het frisse groen lijkt op het blad van de boom en de rode belijning lijkt precies op de rode steeltjes van de blaadjes. De rups zelf heeft een ruitvorm en een ruitachtige tekening op de rug. Deze ruit- vorm komt ook terug in de blaadjes van de populieren.
Mocht het zo zijn dat de rups alsnog wordt gevonden door de predator dan heeft hij nog wat middelen om in te zetten. Hij draait schichtig zijn grote kop met rode cirkel richting de aanvaller. In werkelijkheid is de rode ring alleen maar een vettige rand rond zijn werkelijke kop. Op de rode ring zitten nog twee vlekken die op ogen lijken, maar dat echt niet zijn. Op zijn staart zitten twee uitsteeksels die bij een bedreiging in een V-vorm gaan staan. Uit die uitsteeksels kunnen ook rode draadjes schie- ten en er kan zelfs met een zuur worden gesproeid. Ik heb zelden een insect gezien dat met zoveel beschermingstechnieken is uitgerust.
Als de rups is volgevreten dan verkleurt de rups van felgroen naar donker bruin/paars en gaat aan de wandel op zoek naar een plek om een cocon te maken onderaan een boomstam. Op de boomstam zal de rups wat materiaal van de schors weg kna- gen en van de schorspulp maakt hij een cocon. De cocon zit dus als het ware aan de boom geplakt. De nieuwe vlinder zal zich ergens in april volgend jaar bevrijden uit de houtige cocon waarna de cyclus weer opnieuw begint.
Dus in het voorjaar van 2021 op naar het Bentwoud en wees scherp op de vlinder en de rupsen!
Hermelijnvlinders en
rupsen in het Bentwoud
Gerda Bonninga
Eerst zijn ze wat onwennig, maar daarna gaan de Vlinders, kinderen van de IVN-jeugdgroep van 4-8 jaar, helemaal los. Zij gaan met spiegel en loep op zoek naar paddenstoelen. Deze paddenstoelen zijn de vuilnismannen van het bos, de opruimers van bladeren, takken en bomen. Maar paddenstoelen zijn ook voedsel voor egels, muizen en slakken. De Vlinders ontdekken de wondere wereld van de paddenstoelen.
Wat zijn paddenstoelen nu eigenlijk?
Paddenstoelen zijn een soort rare schepsels die opeens, vooral in de herfst na flink wat regen, naar boven komen. Zo uit het niets en dan ook nog in donkere bossen. Lang geleden dacht men dat paddenstoelen iets met tove- rij te maken hadden. Mensen verzonnen spannende verhalen omdat ze de- ze rare schepsels niet konden verklaren. Alleen de naam al: men dacht dat dit stoeltjes waren voor padden. Ook de elfjes kregen een zitje: de elfen- bankjes. En ze groeiden vaak in een cirkel: de heksenkring. En nu vertellen wij onze jongste kinderen over kabouters die wonen in paddenstoelen.
Na het zoeken en ontdekken
Na het inspannende zoeken mogen de kin- deren bij de gevonden paddenstoelen een mooi tuintje maken, waar de kabouters in kunnen werken. Met heel veel plezier zoe- ken zij een mooi plekje, leggen een paadje aan en versieren ze het tuintje met takjes, besjes, rozenbottels en sierappeltjes.
Gelukkig weten de Vlinders na deze activiteit dat paddenstoelen heel belangrijk zijn voor het bos. En dat ze er naar mogen kijken en genieten, maar dat ze de paddenstoelen vooral moeten laten staan.
Stoelen voor een
pad?
Ja, paddenstoelen
Jolanda Zwaan
Vanwege covid even geen activiteiten bij de NatureXplorers; nou ja, geen activiteiten. Daar denkt Angelo Pira, 13 jaar oud, heel anders over.
Als NatureXplorer maakt hij graag foto’s. “Deze foto’s van paddenstoe- len heb ik gemaakt bij de Kaapse bossen (Utrechtse Heuvelrug); ge- woon, met mijn telefoon.”
Met zijn moeder maakt hij graag lange wandelingen in de natuur. “Mijn moeder is een echt natuurmens”, vertelt hij enthousiast.
Nu ben ik toch wel nieuwsgierig, of hij ook de namen weet van de pad- denstoelen die hij gevonden heeft en of ze eetbaar zijn of juist giftig.
Zijn antwoordt is resoluut: “Van sommige paddenstoelen weet ik wel de namen maar niet van allemaal en nee, ik weet niet welke paddenstoe- len eetbaar zijn of giftig.”
En Angelo, stuur je ook wel eens foto’s op? Trots antwoordt hij: “Ja, ik stuur mijn zelf geschoten foto’s soms op naar Buienradar.”
Dan wil je zeker graag fotograaf worden? Daar moet Angelo wel even over nadenken. “Nee, ik wil geneeskunde studeren maar ik weet nog niet welke richting. Ik ga wel binnenkort een foto-
cursus op school volgen.”
Angelo heeft eerst bij de Fladderaars gezeten en is daarna doorgestroomd naar de NatureXplorers. Hij heeft het hier prima naar zijn zin. Zoals hij zelf zegt:
“Ik vind alles leuk wat ze doen.”
Met het gezin gaan ze graag op vakantie naar de Jura, een gebergte aan weerszijden van de grens tussen Frankrijk en Zwitserland. Angelo beleeft daar wilde avonturen. “En...”, voegt hij eraan toe,
“bergmarmotten zijn mijn favoriete dieren.”
Wil jij net als Angelo ook een keer in Bont Allerlei staan, meld je dan bij ons aan.
Paul Mons
Voor veel mensen is het een flinke uitdaging om in corona- tijd de dag door te komen. Natuurlijk kun je op de keuken- tafel de strijd aangaan met een legpuzzel van 3.000 stukjes.
Jumbo en Ravensburger helpen je graag op weg. Maar wat te denken van Kodak, die een megapuzzel van wel 51.300 stukjes heeft ontworpen. Puzzelen is helemaal hot in deze tijd.
Je kunt ook je grenzen verleggen door je buren te verrassen met een zelfgebakken taart, of door je (klein-)kinderen te leren schaken. En wat je zoal nog meer kunt doen om de tijd te doden en te benutten…?
Een moestuin beginnen
Het terrein van tuinvereniging Spoorzicht ligt aan het Riet- veldsepad 2, aan de voet van het Archeon. Je kunt zien dat hier met passie wordt getuinierd. Keurig onderhouden ka- veltjes aan paden met een eigen straatnaambordje. Bijna tweehonderd tuinen, veelal met een huisje erop, sommige ook met een kasje. Allemaal lekker in de herfststand, met omgespitte zwarte grond, hier en daar wat boerenkoolplan- ten en spruiten.
Rob Brederode, mijn rondleider, is voorzitter van Spoor- zicht en vertelt dat veel mensen zich dit jaar hebben inge-
schreven voor een tuin, dat er zelfs een wachtlijst is. “Twee jaar geleden hadden we nog achttien vrije tuinen, maar mensen willen in coronatijd toch hun huis uit, iets actiefs doen in de frisse lucht. Een moestuin aanleggen en goed onderhouden kost veel tijd. Als iemand niet meer dan twee uur in de week tijd heeft, dan krijgt-ie een kleine tuin, tot honderd vierkante meter. Anders hebben we een tuin tot wel driehonderd vierkante meter. Nieuwe leden betalen een borgsom en dan krijgen ze een schone, onkruidvrije tuin. Wij zorgen dus voor een goede start.
Vroeger was een volkstuin vooral een mannending en werd er alleen maar gewerkt om de vriezer thuis vol te krijgen.
Gelukkig zien we nu ook steeds meer vrouwen en hele ge- zinnen op ons terrein. Er komen recreatietuinen met speel- toestellen, waar de kinderen vanzelf ook iets meepikken van het tuinieren.”
Ook voor mensen met een beperking biedt Spoorzicht de mogelijkheid om te tuinieren. Ze noemen dat hier
‘Aangepast tuinieren’. Enthousiaste vrijwilligers hebben op een betegeld plateau vier bakken van 2x5 meter gemaakt, op een hoogte van 71 centimeter, zodat de tuinder niet
hoeft te bukken en met een scootmobiel overal bij kan.
De (corona) tijd doden en benutten
er ook een Japanse tuin aanleggen en zijn ze bezig met het poten van ruim acht- duizend bloembollen. “Want”, zeggen de groenbroeders, “ hoe leuk zou het zijn als er hier in het voorjaar kleurrijke bruidsreportages gemaakt kunnen wor- den.”
Voor meer info: www.tuinvereniging spoorzicht.nl.
Een boek lezen
Als liefhebber van het spannende boek heb ik de thrillers van David Baldacci en Peter Robinson ontdekt. Lekker dik en lekker leesbaar. Voor het eerst ligt ook René Appel op mijn leesplank; spanning van Hollandse bodem, ik ben be- nieuwd. Hou je meer van iets luchtigs, dan kun je Joost Prinsen kiezen. In zijn bundel ‘Mijn vrouw pikt zeepjes’ pakt hij op zijn eigen nuchtere en droogkomi- sche manier de dagelijkse problemen aan van de lezers van het Algemeen Dag- blad.
Een taal leren
Zoek Duolingo op je computer en doe het: gratis een taal leren. Ooit leerde ik wat Spaans via de Volksuniversiteit en nu houd ik via Duolingo mijn vaardigheid en woordenschat op peil. Met enige trots kan ik zeggen: ‘Hablo un poco Español’.
Een verzameling aanleggen
Er was een tijd dat ik het deed met suikerzakjes, sigarenbandjes, speldjes en postzegels. Tijdens de eerste coronagolf heb ik een andere verzameling opge- bouwd. Dat begon met een lichte (tot stevige) afkeer van ons volkslied. Niet de melodie, want die vind ik oké. Nee, het was de tekst die me al zo lang tegen- stond: zo oud, zo gedateerd, zo weinigen die nog begrijpen waarover het gaat.
Dus ik ging eens - ter vergelijking - zoeken naar de volksliederen van onze pro- vincies en Waddeneilanden, de andere Europese landen en verdere buitenlan- den. Ik zocht daarbij het verhaal achter die volksliederen, beluisterde ze op YouTube, en nam in het voorbijgaan meteen de bijbehorende vlaggen en wa- pens mee. Inmiddels heb ik drie albums vol verzameld met kleurige vlaggen, stoere wapens en interessante weetjes over al die volksliederen.
En hoe ik tegenwoordig met ons nationale volkslied omga? Ik brom een eigen- tijdse versie daarvan mee. Als je echt geïnteresseerd bent, zoek dan eens op
‘het Wilhelmus van Jan Rot’.
Mocht jijzelf een idee willen delen over het doden/benutten van de (corona)
tijd, stuur dan je tekst naar de redactie van Bont Allerlei:
jolandazwaan256@gmail.com.
Voorzitter Rob verwent zijn eigen tuin eenmaal in de twee jaar met stalmest.
Daarnaast is hij een groot liefhebber van het gebruik van lavameel, door sommigen ook wel een superfood voor de tuin genoemd; een krachtige bestrijder van onkruid zoals heermoes.
Hij is bijna dagelijks op zijn tuin bezig om hem klaar te maken voor het voor- jaar, als het hier weer verandert in een lustoord vol bloemen, groenten en druiven. Vol trots laat Rob ook zien waar hij zijn hangende doordragers heeft; aardbeien die van mei tot half september zijn snoeppot vullen.
Hij is ook trots op de vele vrijwilligers van Spoorzicht die clubhuis ‘t Stekkie zelf hebben gebouwd, trots op de saamhorigheid en op mannen als John Bontje en Bertus Hooijer.
Boskoper Bontje heeft op zijn tuin, naar het idee van de Zweedse planten- kundige Carl Linnaeus (1707-1778), een unieke bloemenklok aangelegd.
Oud-Amsterdammer Hooijer heeft zijn oudijzerhandel ingewisseld voor een groen paradijsje. Samen zijn zij goed voor veel leuke ideeën en initiatieven op Spoorzicht. Naast de kruidentuin, de kwekerij en het labyrint, willen ze
Hans van Dam
Zaterdag 17 oktober
Er is een weelde aan paddenstoelen in het Gouwebos dit jaar, maar ook een record aan aanmeldingen.
Onze eerstvolgende excursie ‘Paddenstoelen zoeken in het Gouwebos’ is op zaterdag 17 oktober. De aanmeldingen stromen binnen en de teller loopt door tot 45. We besluiten om er twee excursies van te maken, één om 10.00 uur en één om 14.00 uur. Totdat Rutte en De Jonge daar een stokje voor steken met aangescherpte maatregelen vanaf 14 oktober. Dit bete- kent: maximaal vier personen bijeen in de open lucht. Het lijkt ons veiliger dan tien personen in een kroeg of 30 in de kerk, theater of bioscoop. Maar wij zijn serieus en nemen onze verantwoordelijkheid.
Om toch van paddenstoelen te genieten maken wij de paddenstoelenzoek- tocht vier keer. Eerst het voorlopen, waarbij Herman Schoemaker ons de mooie plekken laat zien (hij maakt mooie natuurfoto’s, die regelmatig in de Gouwe Koerier verschijnen). Lia van de Sandt, IVN gids en paddenstoelen- kenner, neemt alle tijd voor het onderzoek en geeft mij (als leek) een spoedcursus paddenstoelen.
Op vrijdag lopen wij, Lia, Liesbeth Bos en Hans van Dam, de route. Op zater- dag gaan we met het maximaal toegestane aantal van vier personen op stap: Liesbeth, Hans en twee aspirant gidsen (van de geannuleerde NGO), Miep Munninghoff en Sandra van Veen. Op zondag nogmaals een wande- ling met eigen familie, dochter Norma en kleinzoon Jasper, met als voor- waarde dat we de magische vliegenzwam zullen vinden, dat lukt natuurlijk.
Tijdens onze afgeslankte en versnipperde wandelingen over vier dagen ver- spreid, vinden wij een record aantal soorten, minstens 60, waaronder: een fraaie heksenkring van weidechampignons, witte satijnvezelkop, tranende franjehoed, hazepootje, radijsvaalvoet, gele trilzwam, sombere honing- zwam, fluweelpootje, langsteel franjehoed, oranje dwergmycena, wijdpo- riekurkzwam, platte tonderzwam, grote stinkzwam, melksteel mycena, ga- zonvlekplaat, zwavelkop en grote parasolzwam. Wat een fraaie namen heb- ben paddenstoelen toch.
Niet iedereen die zich heeft aangemeld voor de paddenstoelenexcursie kan meegaan, zij zullen voor volgend jaar een herkansing krijgen.
Paddenstoelenexcursie
in het Gouwebos
Paddenstoelenexcursie in het Gouwebos
De foto’s zijn gemaakt door Norma en Jasper van Maaren
Vlinders en Fladderaars
Vogelsnacks – Verwen onze vogels Gerda Bonninga
Het is weer tijd om de vogels wat extra voedsel aan te bieden. Voor zaadetende vogels zoals (kool)mezen kun je vetbollen, pindasnoeren of vogelpindakaas ophangen.
Of strooi zadenmix (bijvoorbeeld tarwe, haver, zonne- bloempitten, lijnzaad) op een voederplank.
We kennen ook vogels die vooral insecten eten, zoals het roodborstje en winterkoninkje. Die kun je voer van dierlijke oorsprong geven (dat koop je in de dierenwinkel), zoals meelwormen of ongekookte havermout.
Insecteneters eten het liefst van de grond. Een merel en zanglijster zijn meer fruiteters. Voer ze gewelde krenten en rozijnen, bessen, fruit, schillen en klokhuizen op de grond.
Maar laat vooral ook uitgebloeide planten staan en een hoop bladeren liggen. Daar zitten vaak nog heel veel insec- ten in. Bovendien kunnen de vogels daar in schuilen.
Hoe kan jij ze helpen?
Maak vetbollen met de kinderen – hard frituurvet (liefst zonder zout) en/of gebruik ook pindakaas zonder zout, die geschikt is voor vogels.
Vogelsnacks
Gevulde appel
Snij een appel doormidden, draai een schroef bovenin, hol de appel in het midden uit. Meng vogelzaad door de
pindakaas en vul de appel ermee. Hang buiten op met een touwtje aan de schroef.
Of gebruik je leeg gegeten sinaasappel en vul deze met vet en zaden. Je kunt ook een leeg kopje gebruiken en dit vullen.
Gevulde dennenappel
Leg een dennenappel op de verwarming tot de schubben open staan. Bind een touwtje aan de bovenkant. Vul de dennenappel met pindakaas (met een lepel of mesje) tussen de schubben en rol de dennenappel door vogelzaad.
Eventueel kun je nog stukjes appel tussen de schubben klemmen. Hang buiten op aan het touwtje.
WC-rolletje
Smeer het rolletje aan de buitenkant in met pindakaas en rol door vogelzaad. Je kunt het rolletje om een tak
schuiven.
Rijg ongebrande pinda’s aan een draad en hang deze op in de tuin of balkon. Wissel dit af met stukjes appel of kleine malusappeltjes.
Snijd een paar appels in plakjes en droog dit ca. 3 uur op 50 graden in de oven. Dan kun je dit rijgen aan een draad met ongezouten popcorn.
Tel mee met de Nationale Tuinvogeltelling van 29 tot en met 31 januari
Verwen onze vogels
tot in een waterreservoir. De putter moest zijn drinken met snavel en pootjes naar boven takelen met het kettinkje. Aan de andere kant was er een soortgelijke constructie met een hellingbaan, waarover het puttertje een wagentje/sleetje met voer zijn kant op kon trekken. Vooral de Ne- derlandse vogelhouders lieten de putters werken voor de kost. Veel putterkooien waren rijk versierd en duur, het bezit ervan duidde op een zekere welstand. In de duurste vari- anten waren het emmertje en slee- tje van zilver gemaakt.
Misschien hielp het om de verveling in de kooitjes te verdrijven, maar ik zie de putters liever in het vrije veld.
Het zijn typische vogels van open, droge terreinen met veel planten en een enkele struik. Rond deze tijd trekken ze naar Zuid-Europa of Noord-Afrika om in februari weer terug te keren naar ons land.
Redactie:
Het puttertje is een schilderij van de Nederlandse schilder Carel Fabritius uit 1654. Het behoort sinds 1896 tot de collectie van het Mauritshuis in Den Haag. Het paneeltje stelt een putter of distelvink voor, zittend op een halfronde stang voor zijn voe- derbakje, waaraan hij met een kettinkje zit vastgeketend. Van de witte muur is rechts van hem een stukje pleisterwerk afgesprongen.
Bron: Wikipedia Hoe de putter aan zijn naam komt
Monique Smulders
In de nazomer wandelden we een rondje over het Landgoed Ingen- dael,in de vroege ochtend, voordat het te warm zou worden. Veel plan- ten waren al uitgebloeid en hadden zaad in de aanbieding waar putters gretig gebruik van maakten om hun maagjes te vullen. Ze buitelden aan de slappe stengels en een jonkie werd helemaal bedolven onder het vruchtpluis van een akkerdistel.
Ik was blij dat ze hier in alle vrijheid rondvlogen, want helaas worden er ook putters in kooitjes gehouden en de zogenaamde putterkooien wor- den op marktplaats nog aangebo- den. Al in de Romeinse tijd werden deze kleurrijke vogeltjes met hun welluidende zang achter tralies ge- zet. Ergens in de eerste helft van de 19e eeuw werd vermeld dat de putters vooral tijdens de trek wer- den gevangen onder slagnetten.
Het feit dat erbij geschreven staat dat 'het vleesch goed van smaak is', doet vermoeden dat de beestjes niet alleen in kooitjes verdwenen maar ook in de pan. Maar waarom heten de vogels puttertjes? Dat heeft te maken met het gemak waarmee de vogels kunstjes kunnen leren. Ze moesten werken voor hun eten en drinken. En daar komen die putten- kooien in beeld. Aan de zijkant van de kooi was een uitbouw met een gat aan de onderkant. Naast het gat hing een klein emmertje of vinger- hoedje aan een kettinkje, dat reikte
Hoe de putter aan
zijn naam
komt
Jolanda Zwaan
De roodborst is een solitair levend vogeltje, maar in maart zoeken man en vrouw elkaar weer op. Alleen het vrouwtje bemoeit zich met de nestbouw en gebruikt daarvoor haren, strootjes, mos en dorre bladeren. Het nest is goed verborgen in dicht struikgewas of op de grond, maar een oude jas in een verlaten schuurtje kun- nen ze ook prima gebruiken. Na twee weken broeden komen de - meestal zes - eie- ren uit. Jonge roodborstjes zijn bruin, bij hen ontbreekt de rode borst want de kleur rood zou agressie kunnen oproepen bij de ouders.
Ze dulden dan ook geen indringers (of de kleur rood) in hun territorium.
Er doen verschillende legendes de ronde over roodborstjes. Eén daarvan gaat over de kruisiging van Christus. Het roodborstje zag dat een doorn in het hoofd van Jezus prikte en trok de doorn los. Daarbij kwam bloed op z’n borstje en het is daar voor altijd blijven zitten.
Maar waarom wordt het roodborstje geassocieerd met Kerst en staat hij zo vaak op kerstkaarten?
In Engeland, in het Victoriaanse tijdperk om precies te zijn, droegen postbodes blau- we uniformen met een rood vest, daarom werden ze robins genoemd. Robin is het Engelse woord voor roodborstje. Op oude kerstkaarten zie je dan ook vaak rood- borstjes afgebeeld met een kaart in hun snavel die aan de deur tikt.
Maar op mijn zoektocht naar Victo- riaanse kerstkaarten kwam ik toch absurde afbeeldingen tegen. In die tijd stuurden mensen rond de feest- dagen elkaar kaarten met de afbeel- ding van een dode vogel. Waarom?
Geen idee.
Bronvermelding:
Historische kerstkaarten: histo- rischnieuwsblad.nl
vogelbescherming.nl Petersons vogelgids
Robin
roodborst, foto:
Monique Smulders
