Gemeentebestuur As Dorpsstraat 1 bus As

(1)

SC S CR RE EE EN NI IN NG G VA V AN N D DE E PL P LA AN N- -M M ER E R- -P PL LI IC CH H T T V

VE ER RZ ZO OE EK K TO T OT T R RA AA AD DP PL LE EG GI IN NG G G GE EM ME EE EN NT TE EL LI IJ JK K RU R UP P Zo Z on ne ev vr re ee em md de e sp s p or o rt t en e n r re ec cr re ea at ti ie e

G

Ge em me ee en nt te e A A s s

TECHNUM N.V.

Ilgatlaan 23 3500 HASSELT tel +32 11 28 86 00 fax +32 11 28 86 20 Contactpersoon: Jan Coppens e-mail: jan.coppens@technum-tractebel.be

(2)

DOCUMENTINFORMATIE

Titel SCREENING VAN DE PLAN-MER-PLICHT

VERZOEK TOT RAADPLEGING

Ondertitel GEMEENTELIJK RUP

Zonevreemde sport en recreatie

Titel kort Verzoek tot raadpleging RUP Zonevreemde sport en recreatie Opdrachtgever Gemeentebestuur As

Documentnummer 63-38270-700

DOCUMENTGESCHIEDENIS

Versie Datum Opmerkingen

1 26/03/2009

DOCUMENTVERANTWOORDELIJKHEID

Auteur(s) Jan Coppens

Documentscreener(s) Nele Aerts/Francis Vansina

BESTANDSINFORMATIE

Bestandsnaam 63-38270 /sr001jcp_Verzoek tot raadpleging.doc

Aanmaakdatum 26/03/2009

Laatste bewaring 05/05/2009

(3)

INHOUDSTAFEL

1 ONDERWERP VAN HET VERZOEK TOT ADVIES ...4

1.1 Doelstelling ...4

1.2 Situering ...5

1.3 Ruimtelijke herbestemmingen via RUP ...6

2 INLICHTINGEN EN COÖRDINATEN VAN DE INITIATIEFNEMER ...7

3 OPMERKING VOORAF...7

4 TOETSING PLAN-MER-PLICHT OVEREENKOMSTIG ARTIKEL 4.2.6 §1,5° VAN HET D.A.B.M..7

4.1 Kader voor vergunningen voor bijlage I en II projecten ...7

4.1.1 Toerisme en Recreatie... 7

4.2 Passende beoordeling...8

5 HUIDIGE SITUATIE ... 10

5.1 Bestaande ruimtelijke structuur ... 10

5.1.1 Mesoniveau: Gemeente As...10

5.1.2 Toeristische en recreatieve Infrastructuur ...10

5.2 Planningscontext ... 11

5.3 Habitatrichtlijngebied ... 15

5.4 Microniveau: deelplangebieden ... 15

5.4.1 Deelplangebied 1: Gemeentelijke visvijver ...15

5.4.2 Deelplangebied 2: Schutterij Sint-Sebastiaan ...24

5.4.3 Deelplangebied 3: Schutterij Sint-Martinus...34

5.4.4 Deelplangebied 4: Voetbalclubs SK Niel/ FC Dennegaerde ...44

5.4.5 Deelplangebied 5: Voetbalclub ‘t Spoor ...54

5.4.6 Overzichtstabel...63

6 BESCHRIJVING VAN HET VOORGENOMEN PLAN ... 64

6.1 Algemene Doelstelling van het plan ... 64

6.2 Deelplannen van het RUP Zonevreemde sport en recreatie in as... 64

6.2.1 Deelplan 1: Gemeentelijke visvijver ...64

6.2.2 Deelplan 2: Schutterij Sint-Sebastiaan...66

6.2.3 Deelplan 3: Schutterij Sint-Martinus ...67

6.2.4 Deelplan 4: Voetbalclub SK Niel / FC Dennegaerde ...68

6.2.5 Deelplan 5: Voetbalclub ’t Spoor ...70

6.3 Globale balans van ruimtelijke bestemmingswijzigingen ... 72

7 VOORAFGAANDE RELEVANTE PLANNINGSPROCESSEN EN STUDIES ... 74

8 ALTERNATIEVEN VOOR HET PLAN OF VOOR ONDERDELEN ERVAN ... 74

8.1 Nulalternatief ... 74

8.2 Locatiealternatieven... 74

8.3 Inrichtingsalternatieven ... 75

(4)

8.4 Planalternatief ... 75

9 BEOORDELING GRENS- OF GEWESTOVERSCHRIJDENDE AANZIENLIJKE MILIEUEFFECTEN . 77 10 MOGELIJKE AANZIENLIJKE MILIEUEFFECTEN VAN HET VOORGENOMEN PLAN... 78

10.1 Screening naar de betekenisvolle aantasting van de SBZ ... 78

10.2 Mogelijke aanzienlijke milieueffecten van het plan en screening naar significantie van de effecten... 81

11 BESLUIT ... 91

11.1 Algemeen ... 91

11.2 Screening plan-Mer-plicht: onderzoek aanzienlijke effecten ... 91

11.2.1 Deelplangebied 1: Gemeentelijke visvijver ...91

11.2.2 Deelplangebied 2: Schutterij Sint-Sebastiaan ...91

11.2.3 Deelplangebied 3: Schutterij Sint-Martinus...92

11.2.4 Deelplangebied 4: Voetbalclubs SK Niel/FC Dennegaerde ...93

11.2.5 Deelplangebied 5: Voetbalclub ’t Spoor ...93

(5)

Gemeentelijk RUP Zonevreemde sport en recreatie Gemeente As

Verzoek tot raadpleging

1 ONDERWERP VAN HET VERZOEK TOT ADVIES 1.1 DOELSTELLING

De gemeente As wenst ter uitvoering van het ruimtelijk structuurplan de toekomst van de bestaande zonevreemde recreatie in de gemeente veilig te stellen. Enerzijds wordt gestreefd naar een behoud op de huidige locatie van bepaalde activiteiten, anderzijds wordt geopteerd voor een herlocatie onder begeleiding naar een aan te duiden locatie. Om deze redenen wordt het RUP

“Zonevreemde sport en recreatie” opgesteld.

In voorbereiding van het RUP werd een inventarisatie gemaakt van de zonevreemde recreatie- en sportinfrastructuur in de gemeente. Volgende locaties kwamen initieel in aanmerking voor opname in het RUP: de gemeentelijke visvijver, Hondenclub de Dappere Vriend, Schutterij St. Sebastiaan, Schutterij St.-Martinus, Voetbalclub Tilcas Boys, Voetbalclub SK Niel/ FC Dennegaerde, Voetbalclub Reumer Boys/ FC De Kampioenen, Voetbalclub ’t Spoor, Voetbalclub FC Janssen.

Deze locaties werden in overeenstemming met de visie in het GRS geanalyseerd met betrekking tot ruimtelijke situering, juridisch-planologische situatie, sociale aspecten en ecologische impact. Op basis van deze randvoorwaarden worden uiteindelijk 5 deelplannen opgenomen in het sectoraal RUP:

Gemeentelijke visvijver Schutterij St. Sebastiaan Schutterij St.-Martinus

Voetbalclub SK Niel/ FC Dennegaerde Voetbalclub ’t Spoor

De overige deelplannen werden niet weerhouden om diverse redenen:

Hondenclub “De Dappere vriend”: gezien de ligging van de hondenclub in het landschappelijk waardevolle Rouwmortelsheide (meer bepaald in de nabijheid van het Rouwmortelsven) en het ontbreken van enige band met de lokale bevolking, is het niet te verantwoorden om de activiteiten van de club hier nog langer te laten doorgaan;

Voetbalclub Tilcas Boys: gezien de ligging van de terreinen in natuurgebieden en het sporadisch gebruik van de terreinen is het behoud van de zonevreemde infrastructuur niet langer te verantwoorden. Er wordt voorgesteld om de activiteiten van voetbalclub Tilcas Boys te verhuizen naar de site van voetbalclub ’t Spoor;

Voetbalclub Reumer Boys/FC De Kampioenen: gezien de ligging van de terreinen in de open ruimte tussen twee belangrijke natuurgebieden (VEN-gebieden “Klaverberg en Heidebos” en “Bovenloop Bosbeek”) en gezien het sporadische gebruik van de terreinen is het behoud van deze zonevreemde recreatie niet langer te verantwoorden. Er wordt in het RUP voorgesteld om te herlokaliseren naar het deelplangebied van Niel SK;

(6)

Voetbalclub FC Janssen: omdat de voetbalclub niet langer actief is en de terreinen niet langer in gebruik zijn, wordt deze locatie niet opgenomen in het RUP;

1.2 SITUERING

Op onderstaande overzichtsfiguur worden alle 9 initieel onderzochte locaties weergegeven. In het vervolg van de nota worden enkel de 5 weerhouden deelplannen besproken met betrekking tot de bestaande en geplande toestand. De gemeentelijke visvijver en de schutterij Sint-Sebastiaan (nr. 1 en 3) zijn gelegen ten noorden van de kern van As in de omgeving van de weg naar Opglabbeek. De schutterij Sint-Martinus en de voetbalclub SK Niel (nr. 4 en 6) zijn gelegen nabij de deelkern Niel in het noordoosten van de gemeente. Het deelplan van voetbalclub ’t Spoor (nr. 8) is gesitueerd ten zuiden van de kern van As, nabij de spoorweg.

1. Gemeentelijke visvijver 2. Hondenclub De Dappere Vriend 3. Schutterij St. Sebastiaan 4. Schutterij St. Martinus 5. Voetbalclub Tilcas Boys 6. SK Niel / FC Dennegaerde 7. Voetbalclub Reumer Boys 8. Voetbalclub ’t Spoor 9. Voetbalclub FC Janssen

Figuur 1 Situering van de deelplangebieden op een topografische kaart 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

(7)

Figuur 2 Situering van de deelplangebieden op een stratenatlas van de gemeente As

1.3 RUIMTELIJKE HERBESTEMMINGEN VIA RUP

Het RUP heeft als doelstelling om bestaande zonevreemde recreatie in de gemeente As te herbestemmen zodat de huidige infrastructuur kan behouden worden. In totaal wordt in het RUP 8 ha herbestemd naar zones voor recreatie. De oorspronkelijke gewestplanbestemmingen zijn agrarisch gebied (5,6 ha), landschappelijk waardevol agrarisch gebied (0,2 ha), woonuitbreidingsgebied (1,2 ha) en bufferzone (1 ha). Verder krijgt in het RUP 0,4 ha agrarisch gebied een overdruk voor recreatie en wordt 12,6 ha zone voor natuurgebied ingesteld met recreatief medegebruik in een beperkte zone.

(8)

De overige bestemmingen in het RUP zijn zone voor buffer, zone voor openbaar groen, zone voor wegen en zone voor voetgangers.

2 INLICHTINGEN EN COÖRDINATEN VAN DE INITIATIEFNEMER

Gemeentebestuur As Dorpsstraat 1 bus 1 3665 As

3 OPMERKING VOORAF

In deze screeningsnota wordt ten behoeve van de beoordeling van de milieueffecten van het plan, gebruik gemaakt van kwantitatieve- en kwalitatieve gegevens inzake geplande ruimtelijke bestemmingen, die ontleend worden aan het RUP in zijn actuele stand van uitwerking (voorstudie).

Naarmate het RUP verder wordt uitgewerkt kunnen deze gegevens uiteraard nog in zekere mate wijzigen. De principes en uitgangspunten van het RUP zoals geschetst in deze nota, zullen uiteraard onveranderd blijven. Ondermeer inzake de kwantificering van de verschillende planologische bestemmingen moet rekening gehouden worden met mogelijke beperkte wijzigingen in oppervlakte.

4 TOETSING PLAN-MER-PLICHT OVEREENKOMSTIG ARTIKEL 4.2.6

§1,5° VAN HET D.A.B.M.

¹

Het plan dat het onderwerp is van deze screeningsnota is niet van rechtswege plan-MER-plichtig.

4.1 KADER VOOR VERGUNNINGEN VOOR BIJLAGE I EN II PROJECTEN

Het plan vormt geen kader voor de toekenning van een vergunning voor de in bijlagen I en II van het besluit van de Vlaamse Regering van 10 december 2004² opgesomde projecten. Dit wordt hierna afgetoetst aan de rubrieken van bijlage I en II van het Besluit, voor de activiteitengroepen/inrichtingen die via het RUP worden herbestemd.

4.1.1 Toerisme en Recreatie

De zonevreemde recreatie- en sportinfrastructuur in het RUP betref een visvijver, schutterijen en voetbalinfrastructuur. In het RUP worden deze recreatievoorzieningen opgenomen in zones bestemd voor recreatie. Deze zones vormen dan ook geen kader voor:

vakantiedorpen, hotelcomplexen buiten stedelijke zones, permanente kampeer- en caravanterreinen, themaparken, skihellingen, skiliften en kabelspoorwegen, met bijbehorende voorzieningen,

o met een terreinoppervlakte van 5 ha of meer, of

o met een verkeersgenererende werking van pieken van 1000 of meer personenauto-equivalenten per tijdsblok van 2 uur.

1 Decreet Algemeen Milieubeleid

2 Besluit van de Vlaamse Regering houdende vaststelling van de categorieën van projecten onderworpen aan milieueffectrapportage

(9)

De zonevreemde sport en recreatie in het RUP heeft betrekking op voetbalclubs, schutterijen en de gemeentelijke visvijver. Aangezien het lokale activiteiten betreft op gemeentelijk niveau zijn de oppervlaktes van de deelplangebieden beperkt en is de verkeersaantrekking gering.

4.2 PASSENDE BEOORDELING

In de gemeente As zijn 4 deelgebieden van het Habitatrichtlijngebied “Bosbeekvallei en aangrenzende bos- en heidegebieden te As” (BE22000043) gesitueerd. Het deelplan “Schutterij Sint- Sebastiaan” van het RUP is gelegen binnen de afbakening van dit Habitatrichtlijngebied. Het deelplan van de gemeentelijke visvijver is gelegen in de onmiddellijke nabijheid van de SBZ-H. In een screening naar betekenisvolle aantasting van het habitatrichtlijngebied wordt nagegaan of de opmaak van een passende beoordeling vereist is.

Het meest nabij gelegen Vogelrichtlijngebied is de “Mechelse heide en vallei van de Ziepbeek” ten zuidoosten van de gemeente As. Er zijn geen deelplangebieden gelegen in de onmiddellijke omgeving van de SBZ-V. Gezien er geen directe impact op deze SBZ-V te verwachten is en aangezien de realisatie van het plan geen indirecte effecten op het functioneren van de SBZ-V veroorzaakt, kan besloten worden dat er geen significante aantasting van dit Vogelrichtlijngebied zal zijn.

(10)

Figuur 3 SBZ en waterlopen in de gemeente As

(11)

5 HUIDIGE SITUATIE

5.1 BESTAANDE RUIMTELIJKE STRUCTUUR

5.1.1 Mesoniveau: Gemeente As

As is een landelijke gemeente vrij centraal gelegen op het Kempisch plateau in het centrum van de provincie Limburg. As grenst in het noorden aan de gemeenten Opglabbeek en aan de deelgemeenten Opoeteren van Maaseik. In het oosten liggen Maasmechelen en Dilsen-Stokkem en in het westen en zuiden liggen de gemeenten Genk en Zutendaal.

De ligging van As op het Kempisch Plateau tussen de grote aaneengesloten natuurcomplexen van het Park Midden-Limburg en het Park Hoge Kempen maakt dat de gemeente binnen de ontwikkeling van het buitengebied in Vlaanderen een belangrijke rol speelt op het vlak van open ruimte, natuur en toerisme.

De regio Midden-Limburg of de zogenaamde Mijnstreek waar As toe behoord ligt aan de rand van het verstedelijkt gebied Hasselt/Genk en samen vormen ze de dichtst bevolkte streek van Limburg.

Binnen het, voor het overige, open buitengebied met verspreide bebouwing, verlinting en enkele woonkernen maakt As deel uit van een lange woonband tussen As en Neeroeteren parallel aan de loop van de Bosbeek op het Kempisch Plateau. Door de ligging vlak bij Genk zijn demografische en economische ontwikkelingen in As sterk afhankelijk van ontwikkelingen binnen het regionaalstedelijk gebied. Door de ligging op de rand van het Kempens Plateau hebben ook de verdere ontwikkeling van Maaseik als kleinstedelijk gebied op provinciaal niveau en Maasmechelen in het Maasland hun impact op de ruimtelijke ontwikkelingen van de gemeente.

5.1.2 Toeristische en recreatieve Infrastructuur

Op het grondgebied van de gemeente As zijn een 4-tal recreatieterreinen gelegen. Deze 4 dagrecreatiegebieden op het gewestplan vertegenwoordigen een totaal aanbod van 23,5ha. Er is een bijkomend aanbod gecreëerd middels de opmaak van BPA Niel-bij-As waardoor het aanbod werd vergroot met 1,99ha.

Locatie Driebankenheide (11,7 ha): Net ten oosten van de kern As, aan de geologische wand ligt de site Driebankenheide met de gemeentelijke sporthal, het gemeentelijke ontmoetingscentrum en jeugdhuis ‘De Balans’. Rondom liggen een aantal buitenvoorzieningen: een beachvolleybalveld, een kleine speeltuin en een skatepiste.

De sporthal wordt gebruikt voor volleybal, minivoetbal, basketbal, badminton, gevechtssporten, tennis, turnen en netbal. Ze is bijna doorlopend bezet. Het geheel is gelegen in een groene omgeving met bossen tussen As en Niel. Parkeerruimte ligt rondom. In de bossen boven op de geologische wand is er een wandelgebied met Finse piste (afstand 3,5km) en speeltoestellen dat aansluit op station van As en het wandelgebied Bosheide.

Manege Casterhoeve (5,7 ha): De Casterhoeve ligt aan de Grotstraat en neemt een groot deel van het achterliggende binnengebied in tussen de Grotstraat en de Smeetsbergstraat. Dit is binnen het BPA Niel bij As vastgelegd. De manege bestaat vandaag uit een binnenpiste, buitenpiste en ongeveer 50 paardenstallen maar heeft uitbreidingsplannen. Er vinden geen overnachtingen plaats, 1x per jaar wordt een jumping georganiseerd en meerdere malen per jaar zijn er dressuurwedstrijden en andere randactiviteiten. De mogelijke uitbreidingsplannen vallen binnen het BPA. De manege beschikt over een ledenbestand dat niet enkel uit As komt en heeft een bovenlokale uitstraling.

Voetbalveld en tennis Vennekenslaan (7,6 ha): Aan de Vennekeslaan te Cockerill is er een cluster sportvoorzieningen met faciliteiten voor tennis (buiten/binnen), voetbal en hondendressuur. Het geheel is gelegen binnen recreatiegebied en wordt begrensd door het Kolenspoor en de wijk Cockerill. Een gedeelte van deze voorzieningen lag in K.M.O.- zone en woongebied. Door herziening en gedeeltelijke wijziging van BPA Cockerill werd

(12)

dit rechtgezet en zijn ook deze gebieden bestemd als recreatiegebied. Voor de voetbal- en tennisvoorzieningen is een verlichte parking gelegen met groenbuffer (struiken en bomen). Door het groot aantal jeugdploegen te As worden de velden momenteel overbelast. Er is nood aan extra infrastructuur. Vooral de tennis kent een grote bijval met ongeveer een 500-tal leden. De meesten hiervan (±300) komen uit As, de andere van buiten de gemeente. Het geheel is gelegen in een groene omgeving. De onverharde weg langs het spoor aan de zijde van de sportvoorzieningen wordt gebruikt door mountainbikers en motards die door dit groengebied rijden richting Maasland.

Ontginningsgebied met nabestemming voor dagrecreatie (0,8 ha): Ontginningsgebied nabij de gemeentelijke werkplaats en gemeentelijke visvijver met nabestemming voor dagrecreatie. Deze zone is momenteel nog niet ingevuld.

Buiten deze recreatieterreinen zijn verschillende recreatie- en sportactiviteiten ontwikkeld buiten de daarvoor voorziene zones op het gewestplan. In totaal zijn in de gemeente As 24 recreatie- of sportvoorzieningen aanwezig. Daarvan zijn 9 gelegen binnen de voornoemde recreatiezones of in zone voor openbaar nut, 8 zijn gelegen in woongebieden of woonuitbreidingsgebieden en 7 zijn mogelijk zonevreemd gelegen. Deze 7 locaties worden bekeken in het kader van het RUP samen met de locatie van de voetbalclub ’t Spoor (gelegen in woonuitbreidingsgebied) en de gemeentelijke visvijver.

5.2 PLANNINGSCONTEXT

Thema Relatie tot het plan

Ruimtelijk Structuurplan

Vlaanderen³ As maakt in het RSV deel uit van het stedelijk netwerk “Limburgs Mijngebied”. Structuurbepalend zijn hier de mogelijkheden van de ruimtelijke herstructurering in functie van het mijnpatrimonium, de economische structuur langs infrastructuurassen en de versterking van de stedelijke structuur. De rol van dit gebied ligt vooral in de versterking van een stedelijke en economische structuur op Vlaams niveau.

As is samen met de naburige gemeenten Dilsen-Stokkem, Zutendaal en Opglabbeek gelegen in het buitengebied.

Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan Limburg⁴

De gemeente As behoort tot de hoofdruimte “Kempen” en het deelgebied

“Drieparkengebied”. Het buitengebied is het element dat deze regio het meest herkenbaar maakt, met name de grootschalige en aaneengesloten natuur-, landbouw – en bosgebieden. Dit ruimtelijk aspect is het meest bepalend voor de positionering van de gemeente binnen de deelstructuren.

De drie grote natuurgebieden (van noordoost naar zuidoost: Park Lage Kempen, Park Midden-Limburg en Park Hoge Kempen) vormen samen met de Bosbeekvallei het deelgebied “Drieparkengebied”. As maakt deel uit van het verstedelijkte lint van de Bosbeekvallei dat tussen Park Midden-Limburg en Park Hoge Kempen ligt. Het geheel staat onder druk van de stijgende versnippering en urbanisatie. Verspreid in het landschap liggen nog talrijke heiderelicten, waarvan de meeste verbost zijn. Het Heiderbos te As is één van de belangrijkste gebieden binnen deze bos- en heidegordel.

Samen met Opglabbeek, Dorne en Opoeteren behoren As en Niel tot een dorpenband, de Bosbeekvallei volgend, een lint van nederzettingen in de Bosbeekvallei. As ligt binnen de invloedsfeer van de aangrenzende regionale stad Genk.

3 Het RSV werd als beleidsdocument goedgekeurd door de Vlaamse Regering op 23.09.1997, gedeeltelijk herzien en definitief vastgesteld door de Vlaamse Regering op 12.12.2003.

4 Goedgekeurd door de Vlaamse Regering op 12/02/2003

(13)

Het gebied “de bosbeek en landduinen” is een aantrekkelijk afwisselend landschap met een reliëfrijke beekvallei en jeugdbivak in de bossen. De Hoge Kempen is een concentratiegebied van het verblijfstoerisme. Vooral de aangrenzende gemeente Opglabbeek speelt een belangrijke rol in het verblijfstoerisme. Maar ook het dagtoerisme (wandelen en fietsen) is belangrijk in de regio. Een knelpunt is dat in en rond de Bosbeekvallei de kwaliteit van de open ruimte wordt bedreigd door een concentratie van toeristisch-recreatieve activiteiten. Kansen voor het gebied zijn er duidelijk wat betreft plattelandstoerisme en recreatief medegebruik van de open ruimte.

As behoort landschappelijk tot het Kempens Plateau, gekenmerkt door weinig bebouwde en grote compartimenten landbouw en bos of heide. De compartimenten worden doorsneden door kleinschalige, gesloten beekvalleien, bebouwingslinten, losse verspreide bebouwing en uitwaaierende stadjes. De vallei van de Bosbeek wordt als gaaf landschap en ankerplaats door het RSPL erkend. Andere ankerplaatsen zijn de mijnsite Eisden, de mijnsite Waterschei en Klaverberg en het Heiderbos.

De Bosbeek is een ruimtelijk structurerend hydrografisch landschapskenmerk.

Enkele industriële elementen in de regio van As zijn belangrijk als ruimtelijk landschapskenmerk: de mijnsites en verlaten spoorwegen. Naast de gave landschappen worden in de gemeente ook een nieuw landschap onderkend: de Bosbeekvallei die bestaat uit sterk verlinte en versnipperde gehelen met veel verspreide bebouwing. Doorheen het verlint landschap van de Bosbeekvallei loopt een open ruimte verbinding.

Op het grondgebied van As vormen het noordelijk deel van de Bosbeekvallei (de grens met Opglabbeek) en het gebied Heiderbos-Klaverberg 2 belangrijke stiltegebieden.

Selecties in het kader van de natuurlijke structuur:

Droge natuurverbindingen

12. Meeuwen-Gruitrode, Houthalen-Helchteren, Opglabbeek, eventueel As / Genk, tussen domein Masy en Klaverberg, en Hengelhoef

13. As, Genk, tussen Klaverberg en Horensberg

14. As, tussen Heiderbos en bossen tussen As en Niel-bij-As

24. Genk, As, tussen Maten via Zonhoverheide en bossen ten noorden van Horensberg

Natte natuurverbindingen

76. As, Opglabbeek, vallei van de Bosbeek

Indien zonevreemde constructies gelegen zijn in een natuurverbinding van provinciaal belang, dienen de bepalingen van het RSPL inzake natuurverbindingen als uitgangspunt genomen te worden.

Gemeentelijk Ruimtelijk

Structuurplan In As worden 6 deelruimten onderscheiden:

Heiderbos en Klaverberg Zevenhuizen

De Bosbeekvallei

De woonband van As en Niel Het Park Hoge Kempen Rouwmortelsheide

(14)

Bij de uitbouw van lokale sportactiviteiten in de gemeente wordt rekening gehouden met de ontwikkelingsperspectieven per deelruimte.

Zonevreemde sporten recreatieterreinen

Enkel As beschikt over geëigende zones voor actieve sportbeoefening.

Hierdoor komt er verspreid over de gemeente nabij de deelkernen

kleinschalige recreatie voor. Een sectoraal BPA zonevreemde recreatie vormt het geëigend instrument om hiermee om te gaan. Ter voorbereiding van het gemeentelijk sportbeleid en de opmaak van dit GRUP wordt binnen de studie van het ruimtelijk structuurplan reeds een voorlopige studie en categorisering van locaties aangereikt op basis waarvan men bestaande en/of toekomstige locaties al dan niet kan weerhouden naast een afwegingskader als

beleidsinstrument voor de behandeling van deze materie. In het afwegingskader gebeurt de evaluatie op basis van een drietal criteria:

Juridisch planologische criteria Structureel, ruimtelijke criteria Omgevingskenmerken

De uiteindelijk weerhouden locaties worden ingedeeld in categorieën. Na een toetsing met de gemeentelijke visie en de gewenste ruimtelijke structuur voor de ganse gemeente en de betreffende deelruimten worden voor de verschillende categorieën eigen ontwikkelingsperspectieven geformuleerd.

Categorie 1: Dit zijn gebouwen en terreinen die op de huidige locatie kunnen blijven of vervangen worden. Voor de inrichting kunnen randvoorwaarden worden opgelegd (vb. buffering). Recreatie blijft in de toekomst mogelijk. Voor uitbreiding dient men te herlokaliseren.

Categorie 2: Dit zijn gebouwen en terreinen die niet alleen op de huidige locatie kunnen blijven maar ook toestemming krijgen om uit te breiden. Aan de inrichting en de uitbreiding kunnen voorwaarden worden opgelegd. De activiteit die wordt toegelaten, wordt strikt omschreven.

Categorie 3: Dit zijn gebouwen en terreinen die op termijn moeten verdwijnen. De site moet in de oorspronkelijke staat worden hersteld.

Indien de activiteit niet uitdovend is moet voor herlocatie een nieuwe locatie worden gezocht.

Categorie 4: Dit zijn nieuwe of alternatieve locaties, buiten het bestaande aanbod, om te herlokaliseren zonevreemde recreatie onder te brengen. Er wordt gestreefd naar een ruimtelijke bundeling en functionele verweving met gemeenschappelijk gebruik van

infrastructuren. Aan de inrichting kunnen randvoorwaarden worden opgelegd. Compensaties (vb. nieuw bos voor kappen van bestaand bos,…) kunnen hier ook in opgenomen worden.

Categorie 5: Dit zijn gebouwen en terreinen die niet op de huidige locatie passen maar de tijd krijgen om geleidelijk uit te doven. Zolang de infrastructuur en gronden niet van eigenaar wisselen mag de activiteit blijven bestaan. Bij stopzetting van activiteit wordt een nabestemming gerealiseerd. Aan de bestendige activiteit worden randvoorwaarden naar gebruik, onderhoud en inrichting opgelegd.

Voor de zonevreemde sportactiviteiten binnen de gemeente wordt een tweeledig perspectief geboden onder de noemer van een ondersteunend handhavingsbeleid.

Voor activiteiten die door hun lokaal en laagdynamisch karakter

(15)

ruimtelijk kunnen worden ingepast in de omgeving, wordt het

perspectief geboden van behoud op de huidige locatie als een beperkt lokaal recreatief aanbod.

Voor activiteiten die door schaal en omvang ruimtelijk gezien moeilijk kunnen worden ingepast in de omgeving en die verenigbaar zijn met andere of vergelijkbare sporttakken in een geëigende zone, wordt het perspectief geboden van herlocatie naar recreatiepool op gemeentelijk niveau of lokale recreatiepool. Door bundeling van het recreatief aanbod in goed uitgebouwde sites binnen de grote deelkernen ontstaat een meerwaarde voor de kern, de sportbeoefening en de open ruimte.

Herlocatie van voorzieningen en terreinen vereist van de gemeente

ondersteunende maatregelen. Behoud van voorzieningen en terreinen op de huidige locatie vraagt om een scherpe controle van de gemeente. Algemeen geldt voor de sportvoorzieningen in het buitengebied die weerhouden worden dat de visuele en functionele hinder (geluid, verkeer,…) tot een minimum moet herleid worden. Hiervoor dienen deze terreinen ten opzichte van het landschap of de nabij gelegen woonomgeving landschappelijk ingekleed te worden door middel van groene overgangszones met kleine

landschapselementen, bomenpartijen… die als een filter ten opzichte van het landschap optreden en als een soort koppelings- en buffergebied dienst doet.

De ruimtelijke inpassing van deze recreatieterreinen zal onderdeel uitmaken van de ruimtelijke structuurschetsen (of uitvoeringsplannen) van de

verschillende kernen of deelstructuren naar gelang de locatie.

Schutterij Sint-Sebastiaan: categorie 1 (behoud op huidige locatie met beperkingen)

Schutterij Sint-Martinus: categorie 1 (behoud op huidige locatie met beperkingen)

Voetbalclub Tilcas Boys: categorie 1 ( behoud op huidige locatie, zonder uitbreiding)

Voetbalclub FC Janssen: categorie 1 (behoud op huidige locatie, zonder uitbreiding)

SK Niel: categorie 2 (behoud op huidige locatie met beperkte uitbreiding)

Hondenclub De Dappere Vriend: categorie 3 (uidovingsbeleid) Voetbalclub Reumer Boys: geen categorie (voorlopig geen oordeel bij gebrek aan gegevens)

De gemeentelijke visvijver ligt in het VEN en als suggestie naar de hogere overheid wordt als toekomstperspectief behoud op de huidige locatie aangeboden. Gezien de aard van de activiteit is het moeilijk om hiervoor een gepast alternatief te vinden binnen de gemeente. De huidige locatie is goed bereikbaar en ruimtelijk ingepast te midden het bosmassief. Er wordt niet in clubverband gevist. De verdere exploitatie van de gemeentelijke visvijver moet beantwoorden aan het opzet van recreatief medegebruik van de natuurlijke structuur. Alle infrastructuur is bijgevolg ondergeschikt aan het natuurlijk kader.

Wat de schutterijen betreft is herlocatie niet meteen een optie. De huidige locaties zijn geschikt voor een schutterij en kunnen ruimtelijk worden ingepast in de omgeving mits kleine wijzigingen naar inrichting en gebruik. De schutterijen hebben een sterke band met de lokale leefgemeenschappen waarin ze voorkomen (buurthuis). De leden van St. Sebastiaan komen allen uit Zevenhuizen. Die van St. Martinus uit Niel. Daarnaast liggen deze locaties enerzijds op voldoende afstand van het woongebied zodat er geen hinder is

(16)

voor omwonenden en anderzijds ook weer niet te ver van het woongebied (Zevenhuizen in het geval van St.Sebastiaan en het Witte Dorp in het geval van St.Martinus) zodat ze niet solitair gelegen zijn in het landschap.

Bovendien zijn beide voldoende gebufferd ten opzichte van het woongebied en de omgeving. Daarnaast is het zo dat deze sport niet samengaat met andere sporten omwille van de hinder die ze ondervinden van andere sporten (lawaaihinder) en de hinder die ze aan andere sporten veroorzaken

(ruimtegebruik door schutskring of beperking in tijd van gebruik). Bundeling van een schutterij met andere activiteiten is niet meteen een optie. In functie van het behoud op de huidige locatie gelden er echter

inrichtingsvoorwaarden en moeten er beheersmaatregelen komen. Met name de 5 jaarlijkse bondsfeesten zorgen voor enige overlast ter hoogte van het kwetsbaar natuurreservaat Heiderbos.

Wat betreft het recreatief voetbal kan gesteld worden dat dit eerder marginale randactiviteiten zijn die vanwege de verbondenheid met de plaatselijke bevolking en specifieke doelgroepen, het laagdynamisch karakter en het periodiek gebruik niet storend zijn voor hun omgeving.

Wat betreft de hondenclub kan worden gesteld dat deze activiteit te midden het open landbouwareaal van Rouwmortelsheide zowel naar voorkomen en gebruik hinderlijk is. Een bijkomend aspect is het feit dat deze voorziening geen enkele relatie heeft met de plaatselijke bevolking. Behoud op korte termijn is nog te verantwoorden, behoud op langere termijn niet waardoor een uitdovingsbeleid de enige optie is.

5.3 HABITATRICHTLIJNGEBIED

In de gemeente As zijn 4 deelplangebieden van het Habitatrichtlijngebied “Bosbeekvallei en aangrenzende bos- en heidegebieden te As-Opglabbeek-Maaseik” (BE2200043). De totale oppervlakte van het Habitatrichtlijngebied bedraagt 573 ha.

Volgende habitats zijn aangemeld:

2330 Open grasland met Corynephorus- en Agrostis-soorten op landduinen;

4010 Noord-Atlantische vochtige heide met Erica tetralix 4030 Droge heide (alle subtypen)

5130 Juniperus communis-formaties in heidevelden of kalkgrasland 6430 Voedselrijke ruigten

6510 Laaggelegen, schraal hooiland (Alopecurus pratensis, Sanguisorba officinalis) 9190 Oude zuurminnende bossen met Quercus robur op zandvlaktes

91E0 Overblijvende of relictbossen op alluviale grond (Alnion glutinoso-incanae) Er zijn geen voorkomende habitatsoorten aangeduid.

5.4 MICRONIVEAU: DEELPLANGEBIEDEN

5.4.1 Deelplangebied 1: Gemeentelijke visvijver 5.4.1.1 Situering

De visvijver is gelegen in het noorden van de gemeente aan de Oud Asserweg, ten westen van de Breeërweg (N730).

(17)

5.4.1.2 Plangebied in beeld

5.4.1.3 Bestaande ruimtelijke structuur

De visvijver is gelegen aan de rand van het bosmassief “Heiderbos”. De vijver is bereikbaar via een onverharde weg. Aansluitend bij de vijver is er een halfverharde parking met ruimte voor 20 wagens. Er is geen accommodatie voor een clubhuis aanwezig.

Langs een deel van de oever van de vijver is een vispad afgebakend. Het vispad loopt langs slechts +/- 450m van de oever, de overige oevers zijn niet toegankelijk omwille van de dichte begroeiing.

Op bepaalde plekken werd de oever versterkt door middel van een kade in beton, andere vislocaties werden gecreëerd door hellende grindvlakken. Langs het vispad zijn zitbanken met vuilnisbakken aanwezig.

De visvijver wordt niet door visclubs maar particulieren gebruikt die hiervoor een vergunning moeten aanvragen bij de gemeente. Er worden jaarlijks een 150-tal vergunningen uitgereikt aan vissers uit voornamelijk As en de buurtgemeenten. Een raad houdt dagelijks toezicht. De gemeente As geeft middelen om vis op te zetten. Er zijn geen plannen of behoefte tot uitbreiding. Een knelpunt bestaat uit het nabijgelegen schotveld van de schutterij “St. Sebastiaan”, deze schiet op zaterdag van april tot september vanaf 18h30, op deze tijden is het niet toegestaan om te vissen.

Ten oosten van de visvijver ligt de gemeentelijke werkplaats met opslag van materialen op het terrein. Deze terreinen zullen opgeruimd worden en de gemeentelijke werkplaats verhuist.

(18)

Vijver

Gemeentelijke werkplaats

P Vispad

(19)

5.4.1.4 Juridisch-Beleidsmatig

Gewestplan: het deelplangebied is gelegen in ontginningsgebieden met nabestemming groengebieden. Aansluitend is een beperkte oppervlakte aangeduid als ontginningsgebieden met nabestemming voor dagrecreatie.

Speciale Beschermingszones: De bosgebieden op de zuidelijke en westelijke oever van de visvijver zijn opgenomen in habitatrichtlijngebied “Bosbeekvallei en aangrenzende bos- en heidegebieden te As, Opglabbeek en Maaseik” (BE2200043). De bestaande parking en de viszone zijn gelegen buiten het habitatrichtlijngebied.

VEN-gebieden: het deelplangebied is gelegen in het VEN, in de Grote Eenheid Natuur in Ontwikkeling “De Klaverberg en Heiderbos”. De aansluitende bosgebieden zijn gelegen in de Grote Eenheid Natuur “De Klaverberg en Heiderbos”.

Natuurreservaten: Het deelplangebied is gelegen in de nabijheid van het Vlaamse natuurreservaat “Heiderbos”. Het natuurreservaat (41 ha) werd in 1970 opgericht om de grootste jeneverbes populatie (Juniperus Communis) in Vlaanderen te beschermen. Het jeneverbesstruweel is geconcentreerd in 10 ha heide. In Heiderbos komen ook heidesoorten voor zoals struikheide, gewone dopheide en rode dopheide en bospercelen met eiken, berken of naaldbomen. Belangrijke broedvogels zijn Boomleeuwerik, Boompieper, Winterkoninkje, Vink, Roodborstje, Specht, Lijster en mezen. De nachtzwaluw is een zomergast. Verder komen er volgende soorten voor: Groene kikker, Gewone pad, Levendbarende hagedis, Ree, Vos, Konijn, Haas. Het deelplangebied is gelegen binnen de voorverkoopperimeter van het natuurreservaat.

Beschermde landschappen, dorpsgezichten, monumenten: Het deelplangebied is niet gelegen in een beschermd landschap of dorpsgezicht. Er zijn ook geen beschermde monumenten aanwezig.

Landschapsatlas: Het deelplangebied is gelegen in de ankerplaats “Mijnsite Waterschei, Klaverberg en Heiderbos”. Ten westen ligt de relictzone “Klaverberg”. Er zijn geen punt- of lijnrelicten aanwezig.

Archeologische waarden: In de omgeving van het deelplangebied zijn 3 archeologische vondsten opgenomen in de Centraal Archeologische Inventaris.

o inventarisnummer 50255: losse vondst van Middeleeuws aardewerk (scherven) en lithisch materiaal uit de Steentijd (2 afslagen);

o inventarisnummer 50256: losse vondst van lithisch materiaal uit de Steentijd (1 klingfragment, 2 geretoucheerde klingfragmenten, 1 geretoucheerde afslag)

o inventarisnummer 50257: losse vondst van lithisch materiaal uit de Steentijd (1 afslagfragment met poliersporen op het dorsale vlak, 1 fragment van een bijl)

(20)

Gewestplan SBZ

VEN Beschermd erfgoed en Landschapsatlas

CAI

(21)

5.4.1.5 Referentiesituatie

bodem: De bodems in het deelplangebied zijn grotendeels antropogeen verstoord door de ontginning van de groeve. De ongestoorde bodems in de omgeving zijn droge zandbodems (Zagt, Zbf1t). Ter hoogte van de gemeentelijke werkplaats werd een oriënterend bodemonderzoek uitgevoerd (dossiernummer 19583 in de OVAM databank). Het betreft een periodiek bodemonderzoek in opdracht van het gemeentebestuur van As. Er werd een historische verontreiniging van zink en koper vastgesteld. De verontreiniging is echte beperkt in omvang en er wordt geen beschrijvend bodemonderzoek nodig geacht.

water: De gemeentelijke visvijver is aangelegd door de gemeente in samenwerking met een VZW in de oude gemeentelijke grindgroeve. De visvijver wordt niet gevoed door een waterloop.

De Bosbeek (categorie 2) is ca. 650 m ten oosten van het deelplangebied.

Het deelplangebied is niet gelegen in overstromingsgevoelige gebieden. Het terrein is overwegend vlak, enkel aan de randen is er een korte talud met een steile helling. Deze hellingen worden beschouwd als erosiegevoelig. De bodems in het deelplangebied zijn gevoelig voor infiltratie en matig gevoelig voor verstoring van de grondwaterstroming (type 2).

fauna-flora: Volgens de biologische waarderingskaart (versie 2b) is de vegetatie in het deelplangebied waardevol tot zeer waardevol. De vijver zelf wordt gekarteerd als “apo” (diep water met zacht hellende oever met vegetatie). De oevervegetatie bestaat volgens de bwk uit droge struikvegetatie met struik- of boomopslag (cgb). Op de noordelijke oever is vochtig wilgenstruweel aanwezig op voedselrijke bodem (sf) en rietvegetatie (mr). De zuidelijke oever bestaat uit een waardevolle talud. De aanliggende bosgebieden bestaan uit naaldhoutaanplanten, voornamelijk Grove den, met ondergroei. De gemeentelijke werkplaats en de parking aan de visvijver zijn niet waardevol.

Volgens de ecosysteemkwetsbaarheidskaarten zijn bepaalde bos- en heidegebieden ten westen van de vijver (zeer) kwetsbaar voor verzuring, ecotoopverlies en eutrofiëring.

Bodemkaart

Overstromingsgevoelige gebieden Hellingenkaart

(22)

Erosiegevoelige gebieden Winterbedkaart

Infiltratiegevoelige bodems Grondwaterstromingsgevoeligheid

BWK

(23)

Ecosysteemkwetsbaarheidskaart voor verzuring

Ecosysteemkwetsbaarheidskaart voor ecotoopverlies

(24)

Ecosysteemkwetsbaarheidskaart voor eutrofiëring

Ecosysteemkwetsbaarheidskaart voor verdroging

(25)

5.4.2 Deelplangebied 2: Schutterij Sint-Sebastiaan 5.4.2.1 Situering

De schutterij ligt langs de Kantonnale baan, aan de rand van de wijk Zevenhuizen, ten noorden van de kern van As. De locatie omvat het clubhuis met bijhorende schietinfrastructuur (binnenschietstand en één schietboom) en een grasveld van +/- 1ha. Slechts een beperkte oppervlakte van de gronden wordt wekelijks gebruikt. Een paar keer per jaar, bij het organiseren van de verschillende schuttersfeesten wordt wel de volledige oppervlakte van het terrein in gebruik genomen door de schutterij. Op het grasplein vinden dan festiviteiten plaats en op het terrein worden dan 13 schietbomen geïnstalleerd.

Naast het gebruik door de schutterij wordt deze zone sporadisch ook gebruikt als ruimte voor kampeergelegenheid en worden er evenementen georganiseerd (oa. het jaarlijks circus). De schutterij heeft erfpacht op de gronden die eigendom zijn van de gemeente As. Het schootsveld van de schutterij is gericht naar het noordwesten.

(26)

De schutterij heeft een ingebedde ligging en wordt omringd door groenbuffers aan de rand van het woongebied. Er is een basisinfrastructuur aanwezig in de vorm van een clublokaal met parking en een schietboom met beperkte impact. De eigenlijke ruimtebehoefte om de activiteit uit te oefenen is niet zo groot, doch omdat de vereniging nog geen kogelvanger heeft geïnstalleerd is er een bijkomende behoefte aan een schootsveld achter de schietboom. De totale veiligheidszone is driehoekig met een diepte van 700m en een basis van 500m. De eigenlijke zone waarin de kogels vallen is aanzienlijk kleiner en ligt op een afstand van 450 – 550m van de schietboom. Bij de meest ideale opstelling moet er zeker nog rekening gehouden moeten worden met een bouwvrije zone van minimaal 350m diepte.

De schutterij Sint Sebastiaan uit As vond zijn oorsprong in 1644 en werd, in zijn huidige vorm, opgericht in 1957. Zoals de meerderheid van de schutterijen heeft ook de schuttersgilde van As een sterke sociale band met het dorp. Sinds de heroprichting in 1957, na een periode van inactiviteit tijdens de oorlog, gaan de activiteiten van de schutterij door op de terreinen langs de Kantonnale baan. De hoofdactiviteit die uitgeoefend wordt op dit terrein is schieten met de ‘buks’. De drumband en het vaandelzwaaien zijn belangrijke nevenactiviteiten die onlosmakelijk verbonden zijn aan de schutterij.

De schutterij is een lokale aangelegenheid, gegroeid vanuit mensen uit de wijk Zevenhuizen. De belangrijkste activiteiten van de schutterij zijn schieten, zowel met de zware buks als met de windbuks, de stoet (5 keer per jaar), deelname aan belangrijke schuttersactiviteiten en vele randactiviteiten. Het schieten met de windbuks gebeurt binnen, elke donderdagavond, het hele jaar door. Het schieten met de zware windbuks vindt buiten plaats. Het betreft een periodieke activiteit die wekelijks doorgaat op zaterdagnamiddag in de periode van april tot november. Op deze momenten oefenen een 30-tal leden. Naast deze periodieke activiteit wordt er ook nog een opendeurdag en een 5 jaarlijks bondsfeest georganiseerd. Dit bondsfeest heeft een bezoekersaantal van 1500 bezoekers. Bij de schutterij hoort ook een trommelkorps, dit korps oefent wekelijks en telt 15 leden.

(27)

(28)

5.4.2.4 Juridisch-beleidsmatige situatie

Gewestplan: het deelplangebied “Schutterij Sint Sebastiaan” is gelegen in bufferzones volgens het gewestplan. Ten noordwesten zijn natuurgebieden met wetenschappelijke waarde of natuurreservaten gelegen.

Speciale Beschermingszones: Het deelplangebied is gelegen in het habitatrichtlijngebied

“Bosbeekvallei en aangrenzende bos- en heidegebieden te As, Opglabbeek, Maaseik”

(BE2200043).

VEN-gebieden: Het deelplangebied ligt in het Vlaams Ecologisch Netwerk, in de Grote Eenheid Natuur “Klaverberg”.

Natuurreservaten: Het deelplangebied grenst aan het Vlaamse natuurreservaat “Heiderbos”.

Het natuurreservaat werd in 1970 opgericht om de grootste jeneverbes populatie (Juniperus Communis) in Vlaanderen te beschermen. In Heiderbos komen ook heidesoorten voor zoals struikheide, gewone dopheide en rode dopheide en bospercelen met eiken, berken of naaldbomen. Belangrijke broedvogels zijn Boomleeuwerik, Boompieper, Winterkoninkje, Vink, Roodborstje, Specht, Lijster en mezen. De nachtzwaluw is een zomergast. Verder komen er volgende soorten voor: Groene kikker, Gewone pad, Levendbarende hagedis, Ree, Vos, Konijn, Haas. Het deelplangebied is gelegen in de voorverkoopperimeter van het natuurreservaat.

Beschermde landschappen, dorpsgezichten, monumenten: Er zijn geen beschermde landschappen of dorpsgezichten gelegen in de nabije omgeving van het deelplangebied. Er zijn eveneens ook geen beschermde monumenten aanwezig.

Landschapsatlas: Volgens de landschapsatlas is de schutterij Sint-Sebastiaan gesitueerd in de ankerplaats “Mijnsite Waterschei, Klaverberg en Heiderbos”. De relictzone “Vallei van de

(29)

Bosbeek” is net ten zuiden gelegen op een afstand van ca. 100 m. De Bosbeek is ook aangeduid als lijnrelict.

Archeologische waarden: Verschillende archeologische vondsten zijn opgenomen in de CAI in de omgeving van het deelplangebied.:

o inventarisnummer 50253: losse vondst van Middeleeuws aardewerk (scherven) en lithisch materiaal uit de steentijd (afslag);

o inventarisnummer 50254: losse vondst van aardewerk uit de Romeinse tijd en de Middeleeuwen (fragment van kommetje) en lithisch materiaal uit de Steentijd (afslag);

o inventarisnummer 50255: losse vondst van aardewerk uit de Middeleeuwen (scherven) en lithisch materiaal uit de Steentijd (2 afslagen);

o inventarisnummer 50256: losse vondst van lithisch materiaal uit de Steentijd (1 klingfragment, 2 geretoucheerde klingfragmenten, 1 geretoucheerde afslag);

o inventarisnummer 50257: losse vondst van lithisch materiaal uit de Steentijd (1 afslagfragment met poliersporen op het dorsale vlak, 1 fragment van een bijl);

(30)

Gewestplan SBZ

CAI

(31)

bodem: De bodems in het deelplangebied bestaan uit droge zandbodems (Zbg1).

water: De eerder vermelde Bosbeek (categorie 2) ligt ten zuidoosten van het plangebied.

Het deelplangebied is niet gelegen in overstromingsgevoelige gebieden, de vallei van de Bosbeek in het zuidoosten wordt wel beschouwd als mogelijk en effectief overstroombaar gebied. Het terrein ten noorden van de schutterij is licht hellend en wordt aangeduid als erosiegevoelig. De bodems in het plangebied zijn gevoelig voor infiltratie en de grondwaterstroming is matig gevoelig voor verstoring.

fauna-flora: De terreinen van de schutterij zelf worden als niet waardevol beschouwd volgens de Biologische waarderingskaart. De karteringseenheid is “hx” (zeer soortenarme, vaak tijdelijk en ingezaaide grasland). Ten noorden sluiten de terreinen van de schutterij wel aan bij biologisch zeer waardevolle gebieden met percelen eiken-berkenbos en droge struikvegetatie met struik- of boomopslag.

Volgens de ecosysteemkwetsbaarheidskaarten blijkt dat het bosfragment ten noordwesten van de schutterij kwetsbaar is voor verdroging, eutrofiëring en ecotoopverlies. Ook bos- en heidegebieden in de omgeving zijn (zeer) kwetsbaar.

Bodemkaart

(32)

BWK

(33)

(34)

(35)

5.4.2.6 Cultuurhistorische aspecten

Schutterijen zijn gegroeid vanuit een historisch gegeven. In de middeleeuwen was de schutterij een soort burgerwacht, die werd opgericht om de stad te beschermen. Zij hielpen bijvoorbeeld de stad beschermen bij een aanval of hielpen bij het handhaven van de orde bij oproer of brand. In de tijd zijn deze schutterijen van een soort burgerwacht tot recreatieve bezigheid geëvolueerd. De tradities binnen de schuttersgilde (klederdracht, drumband, ledenwerving, koning of keizer schieten...) zijn grotendeels behouden gebleven. Het is een cultureel-folkloristische activiteit eigen aan noordoost Limburg, het Maasland en Nederlands Limburg. Schutterijen hebben een sterke band met het dorp en nog steeds hebben schutterijen een functie binnen het kerkelijk gebeuren al wordt dat per schutterij of per dorp anders ingevuld.

Het schieten is zowel recreatief als competitief. De schutterijen hebben jaarlijks een aantal vaste wedstrijden en feesten die beginnen met het koningsvogelschieten. Verder zijn er de bondsfeesten, elke schutterij is aangesloten bij een bond. Een eenmaal per jaar wordt het Oud Limburgs Schuttersfeest georganiseerd, een wedstrijd waar al de schutterijen van Belgisch en Nederlands Limburg aan deelnemen. Omwille van zijn cultureel historische waarde werd het Oud Limburgs Schuttersfeest in september 2008 officieel als kandidaat voorgesteld voor de UNESCO-lijst voor het representatief immaterieel cultureel erfgoed door Vlaams minister van Cultuur Bert Anciaux.

De schutterij Sint-Sebastiaan in As bestaat sinds omstreeks 1644. Gedurende de geschiedenis werd de schutterij meerdere malen ontbonden, in 1795 en in 1940. In 1957 werd de schutterij dan terug heropgericht op zijn huidige locatie. In 1994 kreeg de schutterij de titel ‘koninklijk’ wegens zijn 350-jarig bestaan. In 2001 nam de schutterij deel aan de nationaal defilé in Brussel.

5.4.3 Deelplangebied 3: Schutterij Sint-Martinus 5.4.3.1 Situering

De terreinen liggen dicht bij de wijk ‘Witte Dorp’ bij Niel, ze zijn gelegen aan de Sparrendreef.

Enkele bospercelen scheiden de schutterij af van het woongebied. Het betreft een veld met een oppervlakte van +/- 50 a, een clubhuis van ca. 266 m² en een halfverharde parking. De schutterij bestaat reeds sinds 1627 en heeft de huidige locatie in gebruik sinds 1980. De terreinen zijn in eigendom van de schutterij.

(36)

De infrastructuur bestaat uit een clublokaal, een berghok, 2 schietbomen en een parking uit grind.

De schutterij heeft een ingebedde ligging deels omringd door groen, aan de rand van een woongebied (gehucht het Witte dorp). De terreinen grenzen aan een gebied met grootschalige grondgebonden landbouw van provinciaal belang.

Schutterij Sint-Martinus Niel-bij-As is een vereniging met een lange geschiedenis, de oudste gevonden koningsvogel dateert van 1627. Sinds haar heroprichting in 1948 is deze vereniging gevestigd in Niel-bij-As, tot op heden zijn bijna alle leden inwoners van Niel-bij-As of liggen hun roots in deze gemeente. Sinds de heroprichting van de schutterij in 1948 is de schutterij binnen de gemeentegrenzen tot 5 keer toe van locatie moeten veranderen. Voor het schieten met de ‘buks’

veilig te kunnen beoefenen is er een driehoekig schotsveld nodig met een diepte van 700m en een basis van 500m. Dit schotsveld is de voornaamste reden voor de vele veranderingen van locatie:

1948-1960 Schutterijstraat: De heroprichting van de club gebeurde vanuit privé-initiatief.

Omdat bijeenkomsten gehouden werden de private woning van de voorzitter moest er naar een andere locatie gezocht worden.

1960-1970 Hoogstraat: Op deze locatie reikte het schotsveld over de woningen aan de hoogstraat in de richting van de huidige terreinen van SK Niel. Een verhuis drong zich aan omdat de wijk Dennegaerde gebouwd werd.

1970-1977 Melkerijstraat: Verhuis wegens aanleg fietspad en een geplande uitbreiding van de wijk Dennegaerde.

1977-1980 Nieuwheidestraat: Huidige locatie Hondenclub ‘De Dappere Vriend’. Het schotsveld verstoorde hier het waardevolle Rouwmortelsven.

1980-heden Sparrendreef: Locatie met voldoende groot schotsveld in de open ruimte. De kogels worden terug opgeraapt.

De activiteiten van de schutterij vinden wekelijks plaats van april tot september. Er is een 5 jaarlijks bondsfeest met 1500 bezoekers. De activiteiten van de Sint-Martinus schuttersvereniging zijn een strikt lokale aangelegenheid. De activiteiten zijn historisch sterk verbonden met het Witte Dorp, ze vormen een belangrijke schakel in het gemeenschapsleven van deze woonkern.

(37)

(38)

Gewestplan: het deelplangebied “schutterij Sint Martinus” is gelegen in landschappelijk waardevolle agrarische gebieden volgens het gewestplan.

Speciale Beschermingszones: De terreinen van de schutterij zijn niet gelegen binnen de afbakening van een Habitatrichtlijngebied of Vogelrichtlijngebied. Ongeveer 800 m ten westen ligt het habitatrichtlijngebied “Bosbeekvallei- en aangrenzende bos- en heidegebieden te As, Opglabbeek, Maaseik.

VEN-gebieden: Het deelplangebied is niet gelegen binnen het Vlaams Ecologisch Netwerk.

Beschermde landschappen, dorpsgezichten, monumenten: Het deelplangebied overlapt niet met een beschermd landschap, dorpsgezicht of monument.

Landschapsatlas: Volgens de landschapsatlas is de schutterij gelegen in de relictzone “Vallei van de Bosbeek”.

Archeologische waarden: In de omgeving van het deelplangebied zijn volgende archeologische vondsten opgenomen in de Centraal Archeologische Inventaris:

(39)

o inventarisnummer 50261: losse vondst van lithisch materiaal uit de Steentijd (eindschrabber, afslag);

o inventarisnummer 50262: losse vondst van lithisch materiaal (bijl, afslagen, klingfragment, vorstfragment), gedateerd in het neolithicum;

o inventarisnummer 50310: losse vondst van lithisch materiaal uit de Steentijd (eindschrabber);

o inventarisnummer 50170: losse vondst van lithisch materiaal uit de Steentijd (schrabber).

(40)

Gewestplan SBZ

CAI

(41)

bodem: De bodems in het plangebied en omgeving bestaat uit droge tot vochtige zandbodems (Zbft, Zcft).

water: De Bosbeek (categorie 2) ligt ca. 1000 m ten noordwesten van het deelplangebied.

De terreinen van de schutterij zijn niet gelegen in overstromingsgevoelige gebieden. De hellingen zijn overwegend beperkt tot kleiner dan 5% en het plangebied is niet gevoelig voor erosie. De bodem is gevoelig voor infiltratie, de grondwaterstroming is niet gevoelig voor verstoring.

fauna-flora: De locatie van de schutterij zelf is op de biologische waarderingskaart weergegeven als minder dichte bebouwing met beplanting, tuinen,…. De omringde percelen zijn niet gekarteerd. Ten oosten en zuidoosten zijn permanente graslanden gelegen die in gebruik zijn als weiland voor de veeteelt. Ten noordwesten liggen bospercelen van naaldhout met ondergroei.

Volgens de ecosysteemkwetsbaarheidskaarten zijn de naaldbospercelen (zeer) kwetsbaar voor verzuring, ecotoopverlies en eutrofiëring.

Bodemkaart

(42)

BWK

(43)

(44)

(45)

5.4.4 Deelplangebied 4: Voetbalclubs SK Niel/ FC Dennegaerde 5.4.4.1 Situering

De terreinen liggen ten zuiden van de Hoogstraat en ten oosten van de Melkerijstraat deels op gemeentegronden en deels op particulier domein. De terreinen zijn voor voetbal in clubverband ingericht met een rechtstreekse toegang vanuit de kleedkamers tot het veld. De velden worden gebruikt door de jeugd- en veteranenploegen en ze worden ook door derden (FC Dennengaerde) afgehuurd. Het betreft een oppervlakte van +/- 2ha met een oppervlakte van ca. 192m² aan gebouwen. Vzw SK Niel is aangesloten bij KBVB sinds 1960, FC Dennengaerde is opgericht in 1976 door bewoners woonwijk Dennengaerde op gronden van de gemeente.

(46)

De voetbalinfrastructuur van SK Niel en FC Dennegaerde betreft een kantine met kleedkamers, een inkomgebouw met kleine, overdekte tribune, 3 spelersvelden en een halfverharde parking aan de oprit. (1 veld met verlichting en tribune, 1 veld met dug-outs en tribune). Vanaf de Melkerijstraat is een verharde insteekweg die uitkomt op de parking (160 wagens). Langs de Melkerijstraat liggen ter hoogte van de voorzieningen tevens twee woningen. De terreinen zijn omgeven door bospercelen aan westelijke zijde en door landbouwpercelen aan noordelijke en oostelijk zijde.

SK Niel bestaat uit negen ploegen die allen twee keer per week trainen (1^e ploeg, reserven + jeugdploegen). In het totaal heeft de ploeg 166 leden (zowel spelende als niet spelende), de meeste zijn afkomstig uit As. Trainingen vinden alle dagen van de week plaats behalve op maandag, de kantine is enkel open op donderdag en in de weekends. Andere trainingsmomenten komt men samen in café de Molen, de sponsor van de ploeg. Met ruimte voor een 160-tal wagens is er voldoende parkeervoorziening. Voor SK Niel is 2 speelpleinen het absolute minimum, met 3 pleinen komt men de eerste jaren toe. Momenteel is de capaciteit van de velden volledig gebruikt, het B-plein wordt dagelijks gebruikt tussen 17h30 en 21h30, dit is dan ook kapot gespeeld en moet jaarlijks opnieuw ingezaaid worden.

FC Dennengaerde is een recreatieploeg, die niet aangesloten is bij een voetbalbond. De ploeg is ontstaan midden jaren ‘70 uit een bewonersgroep van de sociale woonwijk Dennengaerde die grenst aan de terreinen van SK Niel. Anno 2008 zijn de leden niet enkel afkomstig uit de wijk maar ook mensen uit de rest van de gemeente zijn welkom. Momenteel telt de club een 40-tal leden waarvan 26 spelende leden, de gemiddelde leeftijd is 45 jaar. FC Dennengaerde huurt het C-terrein van SK Niel voor een vast bedrag per jaar. De activiteiten gaan door op zaterdagnamiddag, afhankelijk van het schema van de jeugdploegen van SK Niel die voorrang hebben op het gebruik van de terreinen.

De ploeg heeft geen eigen kantine, deze wordt uitgebaat door SK Niel. De inkomsten van de club komen van lidgeld. De club heeft geen trainingsmomenten, enkel wedstrijdmomenten op zaterdagnamiddag. Van half juni tot eind augustus zijn er geen activiteiten, vanaf begin mei speelt de ploeg op verplaatsing om de terreinen te laten rusten.

(47)

(48)

Gewestplan: het deelplangebied van SK Niel is gelegen in agrarische gebieden. Ten zuiden zijn bosgebieden afgebakend.

Speciale Beschermingszones: Het deelplangebied is niet gelegen binnen de afbakening van een Habitatrichtlijngebied of Vogelrichtlijngebied. De meest nabijgelegen SBZ is het Habitatrichtlijngebied “Bosbeekvallei- en aangrenzende bos- en heidegebieden te As, Opglabbeek, Maaseik”, ongeveer 800 m ten westen.

VEN-gebieden: Het deelplangebied is niet gelegen in het Vlaams Ecologisch Netwerk.

Beschermde landschappen, dorpsgezichten, monumenten: De voetbalinfrastructuur is niet gelegen binnen de afbakening van beschermd landschap of dorpsgezicht. Er zijn geen beschermde monumenten aanwezig in de nabije omgeving.

Landschapsatlas: Het plangebied is niet gelegen in een ankerplaats noch relictzone volgens de Landschapsatlas. Er zijn ook geen punt- of lijnrelicten aanwezig.

Archeologische waarden: Volgende archeologische waarden zijn opgenomen in de Centraal Archeologische inventaris in de omgeving van de voetbalterreinen.

o inventarisnummer 50258: losse vondst van lithisch materiaal uit de Steentijd (klingfragment) en aardewerk uit de Middeleeuwen;

o inventarisnummer 50260: losse vondst van lithisch materiaal uit de Steentijd (eindschrabber, klingfragment, afslag) en aardewerk uit de Romeinse tijd. Losse vondst van Middeleeuws aardewerk;

(49)

o inventarisnummer 55032: losse vondst van munten uit de Midden-Romeinse tijd (Marcus Aurelius);

o inventarisnummer 700324: restanten van een schans uit de 18^e eeuw.