D DE SLUITING VAN EEN BASISSCHOOL

(1)

MR magazine, nummer 4, mei 2021

16 MR magazine, nummer 4, mei 2021

Mr dient adviesgeschil in

DE SLUITING VAN EEN BASISSCHOOL

Een bevoegd gezag van twintig openbare scholen wil een van zijn scholen opheffen. Het oorspronkelij- ke plan om de school te fuseren met een andere school ging niet door, omdat de mr van die andere school daar in tweede instantie geen instemming voor gaf. Op het voorgenomen besluit om de school dan maar op te heffen, bracht de mr een negatief advies uit. Toen het bevoegd gezag besloot de school toch op te heffen, stapte de mr met een ad- viesgeschil naar de geschillencommissie.

Hilde Mertens

D

e school kampte al enkele jaren met problemen rond de onderwijskwaliteit en het leerlingaantal liep terug. In zijn koersplan 2018- 2020 noemt het bevoegd gezag de ontwikkeling van ‘robuuste scholen’ als een pijler voor verbetering van het onderwijs. Robuuste scholen hebben mini- maal 200 leerlingen, kunnen kwaliteit le- veren en hebben groeimogelijkheden. In het voorjaar van 2019 deelt het bevoegd gezag zijn zorgen over het zelfstandig voortbestaan van de school met de mr, de ouders en de werknemers. Een onder- zoek leidt tot het voornemen de school per 1 augustus 2020 te fuseren met een andere school van het bevoegd gezag. De mr van de andere school stemt in, maar de mr van de kleine school weigert in te stemmen omdat niet was voldaan aan het voorschrift dat de opheffing van een openbare school een jaar van tevoren moet zijn meegedeeld aan de gemeenteraad, die dan nog kan besluiten dat hij de school in stand wil houden. Na overleg met beide mr’s legt het bevoegd gezag een nieuw fusievoornemen voor met daarin 1 augustus 2021 als fusiedatum.

Nu stemt de mr van de kleine school wel

in, maar de mr van de andere school niet, omdat hij vindt dat de winst voor beide scholen steeds kleiner is geworden en dat er geen sprake meer is van een gelijk- waardige fusie. Een week later overleggen het bevoegd gezag en de mr-voorzitter van de kleine school. Het bevoegd gezag vertelt dan dat het de school per 1 augustus 2021 wil opheffen. Een dag later in- formeert het bevoegd gezag de ouders en de daaropvolgende dag de gemeenteraad over de opheffing. Weer tien dagen later verzoekt het bevoegd gezag de mr advies uit te brengen. De mr adviseert negatief.

Nader overleg leidt niet tot overeenstem- ming waarna het bevoegd gezag de mr laat weten dat hij besloten heeft de school per 1 augustus 2021 op te heffen. Daar- op dient de mr binnen de termijn van zes weken een adviesgeschil in.

Standpunten mr

Het bevoegd gezag stelde de mr voor een voldongen feit door hem pas te informeren nadat de ouders en de gemeenteraad van de opheffing op de hoogte waren ge- steld. Ook deed het bevoegd gezag onvoldoende om de andere mr te overtui- gen van de noodzaak tot fusie en

(2)

MR magazine, nummer 4 , mei 2021 17 MR magazine, nummer 4 , mei 2021

misbruikt de onthouding van instemming om de school op te heffen. De belangen van ouders, leerlingen en personeel zijn ernstig geschaad. De komende jaren groeit de gemeente en de andere school heeft niet genoeg ruimte voor leerlingen die openbaar onderwijs willen. Door het aanmeldbeleid van de andere school kunnen niet alle leerlingen daar terecht. Deze school moet dan ook zelfstandig of als dependance van de andere school verder.

Standpunt bevoegd gezag Met de mr-voorzitter is afgesproken de ouders zo snel mogelijk te informeren over de opheffi ng van de school en in de brief aan ouders is aangegeven dat de be- voegdheden van de mr in acht genomen worden en dat is ook gebeurd. Het ver- wijt van misbruik van de mislukte fusie is onterecht. Het eerste fusievoorstel is aan- gepast en er heeft overleg met beide mr’s plaatsgevonden. Ook na de weigering van de instemming is nog onderzocht of als- nog instemming van de andere mr ver- kregen kon worden. Zelfstandig voortbestaan van de school is niet verantwoord vanwege de onderwijskwaliteit en het lage leerlingaantal. Er is geen perspectief op groei. De leerlingen kunnen terecht in de huidige gebouwen van de andere school. In 2021 start de nieuwbouw van de andere school en na realisatie daarvan is er op basis van prognoses voldoende ruimte voor openbaar onderwijs in de gemeente. De gevolgen voor ouders, leerlingen en personeel zijn bij opheffi ng van de school niet anders dan wanneer de scholen waren gefuseerd.

De geschillencommissie De geschillencommissie staat eerst stil bij artikel 17 aanhef en onder a Wms, name- lijk dat het bevoegd gezag de mr advies moet vragen op een zodanig tijdstip dat het advies van wezenlijke invloed kan zijn op de besluitvorming. De mr heeft niet weersproken dat met zijn voorzitter was afgesproken de ouders zo snel mogelijk te

informeren over de voorgenomen opheffi ng. Van schending van wezenlijke ge- waarborgde belangen van de mr is geen sprake: het bevoegd gezag heeft inhoude- lijk gereageerd op het negatieve advies en is daarover met de mr in gesprek gegaan.

De mr heeft in het adviestraject ook geen concreet alternatief voor de opheffi ng aangedragen. Over de inhoud van het besluit oordeelt de commissie dat het bevoegd gezag in redelijkheid tot zijn besluit tot opheffi ng van de school heeft kunnen komen. Het geringe leerlingaantal en de onvoldoende kwaliteit voldoen niet aan de robuustheidsnormen van het koersplan 2018-2020. Dat plan is in december 2018 nader uitgewerkt en na overleg met de gmr en de raad van toezicht vastgelegd in een beleidskader. Het bevoegd gezag heeft zich voldoende ingespannen om een fusie te realiseren en heeft voldoende gemoti- veerd dat er in de gemeente genoeg ruimte voor openbaar onderwijs is.

Commentaar

Scholen die drie jaar na elkaar onder de opheffi ngsnorm zitten, krijgen geen bekos- tiging meer. De opheffi ngsnorm voor ba- sisscholen is afhankelijk van de leerling- dichtheid in de gemeente en varieert van 23 tot 200 leerlingen. Op die opheffi ngsre- gel bestaan uitzonderingen, bijvoorbeeld als de school de enige openbare school binnen tien kilometer is. Scholen die de opheffi ngsnorm dichterbij zien komen, moeten zoeken naar oplossingen, zoals fusie of sluiting. Voor fusie van scholen hebben de betrokken mr’s instemmingsrecht;

voor opheffi ng geldt adviesrecht van de mr. In beide gevallen moet het bevoegd gezag een raadpleging onder alle ouders houden, voordat het besluit genomen wordt (artikel 15 lid 3 Wms). Of die ouderraadpleging in de hier besproken casus heeft plaatsgevonden, blijkt niet uit de uitspraak. De Wms geeft niet aan wie die ouderraadpleging moet organiseren. En ook niet of die raadpleging moet plaatsvinden voordat de mr om instemming of advies

gevraagd wordt. Omdat het besluit genomen moet worden op basis van een zorg- vuldige afweging van onder meer de belangen van de ouders, is er veel voor te zeggen dat het bevoegd gezag de uitkomst van de ouderraadpleging moet hebben meegewogen in zijn voornemen tot fusie of opheffi ng. Voor de mr is dit immers be- langrijke informatie voor de uitoefening van zijn advies- of instemmingsrecht.

Complicerende factor bij besluitvormings- trajecten vanwege terugloop van leerling- aantallen is dat, zodra ouders bepaalde plannen vernemen, zij vaak de vlucht vooruit nemen: zij melden hun kinderen aan op een andere school met als gevolg dat het leerlingaantal nog verder daalt en de school noodgedwongen opgeheven moet worden. Dat lijkt ook in de hier besproken casus het geval geweest te zijn: op 1 oktober 2019 had de school nog 108 leerlingen. Dat aantal was op 17 december 2020, de dag van de hoorzitting van de geschillencommissie, geslonken tot 41. <

• Landelijke Commissie voor Ge- schillen WMS, uitspraak d.d. 10 februari 2021, inzake 109550, zie www.onderwijsgeschillen.nl

• D. Mentink en J. Sperling, Hand- reiking aan de MR voor het voor- stellen van alternatieven bij fusie of sluiting van een school, Onder- wijsgeschillen, Utrecht 2018.

Mr. Hilde Mertens is onderwijsjurist en redactielid van MR magazine.