Tariefacties openbaar vervoer Gelderland

(1)

Evaluatie

Tariefacties openbaar vervoer Gelderland

Concept | Utrecht, 3 november 2009

(2)

(3)

4

7

9 13

15 17 19 23 25 27 29 31

35

39

43 45

Inhoudsopgave

Waarom dit overzicht van OV- tariefacties?

Factsheets

1. 125 jaar spoorlijn Tiel – Arnhem 2. P+R Waalsprinter

3. 1 euro-actie Regiotaxi 4. Gratis OV voor Wmo-ers 5. Ervaar het OV

5A. Ervaar het OV – Gratis Dagkaart 5B. Ervaar het OV – Dagkaart ‘5 voor € 5,-’

5C. Ervaar het OV – Dagkaart ‘5 in het OV’

5D. Ervaar het OV – OV-winkelkaart

5E. Ervaar het OV – OV-welkomstpakket na verhuizing

33 5F. Ervaar het OV – Hotspot Travel Ticket

6. Gratis OV Barneveld-Noord (januari – maart 2008)

7. Gratis OV Barneveld-Noord (september – oktober 2008) 37 8. Extra spitsbus tijdens werkzaamheden N302

41 9. Gratis OV Bokbierdag 2007

10. Lespakket ‘OV4U’

11. Winkeliersactie Veolia in Apeldoorn

Conclusies 47

(4)

Waarom dit overzicht van OV- tariefacties?

OV-tariefacties sinds 2007

Provinciale Staten hebben onder andere in het kader van het Coalitieakkoord 2007-2011 een budget van 4 miljoen euro beschikbaar gesteld voor tariefacties in het Gelderse openbaar vervoer. Sinds 2007 zijn er meerdere tariefacties gehouden Daarnaast is op 1 februari 2007 de campagne ‘Ervaar het OV’ gestart. Deze campagne is opgezet in samenwerking met de Stadsregio Arnhem Nijmegen en zes vervoerbedrijven. Een deel van de OV-tariefacties is gehouden onder de paraplu van ‘Ervaar het OV’. Het initiatief voor en uitvoering van de acties lag soms bij de provincie Gelderland soms bij één van de vervoerders en soms was het een gezamenlijk initiatief.

GS heeft deze zomer besloten tot een aantal aanvullende tariefacties voor specifieke in het Coalitieakkoord genoemde doelgroepen. Deze acties waarvan de kosten geraamd zijn op 1,7 miljoen euro worden binnenkort uitgevoerd, dan wel zijn inmiddels in uitvoering .

Behoefte aan een overzicht

Provinciale Staten hebben gevraagd de acties te evalueren zodat bepaald kan worden welke acties kunnen worden voortgezet. Veel acties zijn de afgelopen maanden geëvalueerd. Het ontbreekt Provinciale Staten echter aan een overzicht waarmee zij in één blik kan zien welke acties succesvol zijn en welke experimenten minder effect hadden.

Vraagstelling

De provincie Gelderland heeft adviesbureau XTNT Experts in Traffic and Transport gevraagd een evaluatie uit te voeren van tariefacties in het openbaar vervoer die sinds 2007 in de provincie Gelderland zijn

uitgevoerd. De resultaten van de evaluatie geven inzicht in de opzet, kosten en effecten van de acties.

Het gaat om de volgende acties:

1. 125 jaar spoorlijn Tiel - Arnhem

Het jubileum van de spoorlijn wordt aangegrepen om bestaande reizigers te belonen, nieuwe reizigers (kinderen en ouderen) ervaring op te laten doen met het OV en het imago van de spoorlijn en de vervoerder Syntus te verbeteren.

2. P+R Waalsprinter

Forenzen en winkelend publiek kunnen voor € 2,- parkeren op het transferium bij Ressen en vanaf daar met pendelbussen verder reizen naar het centrum.

3. 1 euro-actie Regiotaxi

Alle reizigers kunnen in het weekend en op werkdagen na 19:00 uur reizen met de Regiotaxi voor € 1,- per zone, in plaats van € 1,75.

4. Gratis OV voor Wmo-ers

Wmo-ers kunnen gratis gebruik maken van het openbaar vervoer, om hen te stimuleren minder gebruik te maken van de Regiotaxi. Op die manier kan op kosten voor de Regiotaxi worden bespaard.

5. Ervaar het OV

Overkoepelende campagne om het OV beter te positioneren. In de campagne zijn allerlei probeeracties ondergebracht:

A. Gratis dagkaart B. Dagkaart ‘5 voor € 5’

C. Dagkaart ‘5 in het OV’

D. OV-winkelkaart

E. OV-welkomstpakket na verhuizing F. Hotspot Travel Ticket

(5)

Het doel van de campagne is reizigers positieve OV-ervaringen te laten opdoen, in de hoop dat zij vaker gebruik gaan maken van het openbaar vervoer.

6 en 7. Gratis OV Barneveld-Noord (twee periodes)

Probeerkaartjes waarmee reizigers vanaf het Transferium Barneveld- Noord verder konden reizen naar Amersfoort (januari – maart 2008) en later ook naar Utrecht (september – oktober 2008).

8. Extra spitsbus tijdens werkzaamheden N302

Goedkope probeerkaartjes voor de extra buslijn ‘302’, die de bestaande lijnen ondersteunt tijdens werkzaamheden op de N302.

9. Gratis OV Bokbierdag Zutphen

Bezoekers van de Bokbierdag 2007 konden die dag gratis met het openbaar vervoer van en naar Zutphen reizen.

10. Lespakket OV4U

Lespakket om leerlingen van de basisschool bekend te maken met het OV.

11. Winkeliersactie Veolia in Apeldoorn

Apeldoornse winkeliers nemen een vooraf afgesproken hoeveelheid stadsretourkaartjes af van Veolia af en kunnen die kaartjes inzetten als promotiemiddel.

Leeswijzer

XTNT heeft zelf geen onderzoek uitgevoerd, wel zijn de meeste acties al eerder geëvalueerd. Wij hebben alle beschikbare gegevens per actie samengevat in factsheets. Naast een algemene omschrijving van de actie geven wij per maatregel informatie over:

 doel van de actie;

 doelgroep;

 effecten;

 betrokken partijen;

 ingezette middelen;

 kosten;

 conclusie en aanbevelingen.

U zult zien dat niet van alle acties de effecten bekend zijn. Indien mogelijk, hebben wij een inschatting gemaakt van verwachte effecten.

Wij sluiten elke sheet af met conclusies en aanbevelingen. In de conclusies en aanbevelingen geven wij onze interpretatie van de resultaten.

(6)

(7)

Factsheets

(8)

(9)

Omschrijving maatregel

In het kader van ‘125 jaar spoorlijn Tiel – Arnhem’ zijn vier marketingacties opgezet. De acties werden gedurende 125 dagen gehouden, en liepen van 16 mei tot en met 16 september 2008. Op 16 mei was er een feestelijke opening in Tiel, waarbij de provincie en ProRail samen de nieuwe bewaakte stalling openden. Bovendien werd bekendgemaakt dat alle stations op het traject op korte termijn zouden worden voorzien van nieuwe fietsenstallingen (die stallingen zijn inmiddels in gebruik). Tijdens de afsluitingsdag verzorgde theatergroep

‘Enge Buren’ vier keer een optreden in de trein.

De vier marketingacties zijn opgenomen in een marketingactieplan. Dit actieplan is opgesteld op initiatief van een begeleidingsgroep die zich inzet voor het behoud van de lijn. Sinds de concessie aan Syntus is verleend, is er door middel van frequentieverhoging een flinke reizigersgroei gerealiseerd, maar reizigersopbrengsten bleven achter bij het gewenste niveau zodat aanvullende acties noodzakelijk zijn.

Omschrijving van de 4 acties

Actie 1: 125 dagen gratis reizen voor kinderen en 65-plussers

Alle 65-plussers en kinderen tot en met 11 jaar in de gemeenten langs het spoor ontvingen huis-aan-huis een actiepas waarmee ze gratis konden reizen gedurende de actieperiode.

Actie 2: Abonneeactie Dagblad De Gelderlander

De Gelderlander bracht een speciale jubileumuitgave uit waarin reizigersverhalen, evenementen in de regio en verhalen over de spoorlijn zelf centraal stonden. Via een speciale actie maakten abonnees kans op twee dagkaarten voor het traject Tiel – Arnhem, of zelfs vier als ze een foto of verhaal meezonden.

Actie 3: Cadeau voor vaste klanten

Vaste klanten konden via de website een cadeau bestellen: een mp3-speler, een theaterbon, kaartjes voor het Openluchtmuseum of drie Syntus Supertickets.

Actie 4: Beleef de trein

Gedurende de actieperiode waren er regelmatig activiteiten in de trein; er werd bijvoorbeeld gratis koffie, thee en chocolademelk geserveerd, zonnebloemen uitgedeeld of portretten geschilderd. Op twee zaterdagen werden optredens gegeven in de ‘cultuurcoupé’.

Doel

Het overkoepelende doel was het realiseren van meer reizigers(opbrengsten)groei, zodat de lijn behouden kan blijven.

 Actie 1: toename van het aantal sociaal-recreatieve reizigers op de lijn.

 Actie 2: lezers kennis laten maken met de spoorlijn.

 Actie 3: de loyaliteit van vaste klanten vergroten.

 Actie 4: verbeteren van het imago van de spoorlijn

Doelgroep

 Actie 1: kinderen en 65-plussers die wonen in de gemeenten langs de lijn.

 Actie 2: abonnees van De Gelderlander.

 Actie 3: vaste klanten op het traject Tiel – Arnhem.

 Actie 4: alle reizigers die op willekeurige momenten in de trein zitten.

1. 125 jaar spoorlijn Tiel – Arnhem

(10)

Effecten

 Actie 2: 418 lezers kregen twee of vier dagkaarten thuisgestuurd.

 Actie 3: 360 vaste klanten maakten gebruik van het aanbod.

 Actie 4: de actie leverde enthousiaste reizigers op. Daarnaast besteedden RTV Gelderland, SBS6 en verschillende kranten een nieuwsitem/artikel over het portretschilderen en de cultuurcoupé.

Alleen Actie 1 ‘125 dagen gratis reizen’ is geëvalueerd met metingen vlak voor, tijdens en na de actie. De telcijfers laten geen absolute groei in reizigersaantallen in de doelgroep zien. Aanvullende vragen aan de reizigers leverden de volgende resultaten op:

 51,3% van de geïnterviewden weet dat de actie heeft gelopen.

 78% van deze reizigers geeft aan de actiepas gebruikt te hebben tijdens de actieperiode.

 46% van de reizigers die de actiepas tijdens de actieperiode heeft gebruikt, geeft aan dat ze meer op het traject reizen als gevolg van de actie. Voor hen heeft het probeeraanbod dus geleid tot betaald meer-/herhaalgebruik.

Betrokken partijen

De begeleidingsgroep die zich inzette voor het behoud van de lijn bestond uit vertegenwoordigers van provincie Gelderland, Syntus, ProRail, Stadsregio Arnhem-Nijmegen en de gemeenten Tiel, Arnhem, Neder-Betuwe en Over- Betuwe vertegenwoordigd. RBT Rivierenland bouwde de website en Dagblad De Gelderlander zorgde voor media-aandacht. Deze partijen betaalden allemaal mee aan de campagne.

Voor de uitvoering van de campagne werden de volgende partijen ingehuurd:

 Marketingadviesbureau Flow Resulting stelde het marketingactieplan op.

 Communicatiebureau Communication Concert ontwikkelde de communicatiemiddelen.

 Kunstenaar Marcel Kronenburg maakte de film ‘5 minuten vertraging’.

 De gemeente Tiel organiseerde een foto-expositie ‘Sporen door de Betuwe’.

 JEServe verzorgde gratis koffie en thee in de trein.

 Helicon deelde gratis zonnebloemen uit.

 Kunstenaars Sylvester Peperkamp en Leide Blom schilderden portretten in de trein.

 Stichting de Vrolijkheid verzorgde optredens in de trein.

Middelen

 Actie 1: kaart met uitdrukbare actiepas, posters, flyer en een advertentie.

 Actie 2: jubileumeditie Dagblad De Gelderlander.

 Actie 3: posters, flyer.

 Actie 4: ‘blikvanger’ Syntus in de trein.

 Website www.beleefdetrein.nl.

 Film: ‘5 minuten vertraging’. Deze film wordt vijf jaar lang, vertraagd afgespeeld, vertoond op een groot beeldscherm op de perrons van Elst, Zetten-Andelst, Hemmen-Dodewaard, Opheusden, Kesteren en Tiel.

 Foto-expositie ‘Sporen door de Betuwe’ in restaurant Buitensporig in Tiel.

 Factsheet voor alle betrokken partijen met overzicht van wat er gedaan is.

Kosten

De kosten voor de actie bedroegen € 74.000,-.

(11)

Conclusies en aanbevelingen

Ervan uitgaande dat de enquêteresultaten representatief zijn voor de hele doelgroep, dan heeft ruim 30% van de doelgroep gebruik gemaakt van gratis reizen (actie 1). De helft van deze groep is door de actie ook echt meer gaan reizen: dit is dus 15% van alle 65-plussers en kinderen. Het is niet bekend wat hun aandeel is in de totale reizigerspopulatie, maar wij schatten in dat dit rond de 20% ligt. In dat geval is 3% van alle reizigers meer gaan reizen. Stel dat ze anderhalf keer zoveel zijn gaan reizen, dan komt dat neer op een reizigersgroei van 1,5%. Wanneer deze groep reizigers ook daadwerkelijk kan worden behouden, dan is dat een mooi resultaat.

De overige drie acties zijn vooral kwalitatief van aard. De acties zijn vooral een leuk cadeautje om bestaande reizigers te bedanken en te behouden.

De meetbare effecten van dergelijke acties zijn minder groot. Toch kunnen ook zulke acties op termijn tot reizigersgroei leiden: reizigers die een verrassende ervaring hebben opgedaan in het openbaar vervoer (de optredens, kopje koffie, bloemen) kunnen als ‘superpromotors’ optreden voor Syntus en het openbaar vervoer in het algemeen. Met hun enthousiasme kunnen zij de mensen in hun omgeving aansporen ook wat vaker met het openbaar vervoer te reizen.

Veelzijdigheid gebruiken in toekomstige acties

Omdat de actie is opgezet in het kader van een jubileum, is het niet zinvol deze actie voort te zetten of breder uit te zetten. Wel valt de actie op door zijn veelzijdigheid, waarbij elke doelgroep op haar eigen manier is aangesproken. Deze segmentering van doelgroepen is iets om ook bij toekomstige acties aan te houden.

(12)

(13)

Met de ‘Waalsprinter’ wordt een oplossing geboden aan forenzen die via de Waalbrug Nijmegen-Centrum en Heijendaal sneller willen bereiken. De Waalsprinter rijdt via de busbaan over de Waalbrug naar het centrum en rijdt vervolgens non-stop naar Heijendaal.

Automobilisten kunnen voor € 2,- bij de P+R Waalsprinter (ter hoogte van de ovatonde bij Ressen) hun auto parkeren en met de Waalsprinter verder reizen naar het centrum van Nijmegen en Heijendaal. In de spits rijden de pendelbussen iedere 10 minuten. Buiten de spits rijden de pendelbussen ieder kwartier.

Sinds begin oktober 2007 wordt het transferium en de bijbehorende Waalsprinter niet alleen voor forenzen ingezet, maar ook voor winkelend publiek. Op donderdagavond, zaterdag en koopzondag rijdt de Waalsprinter ook. Het transferium is sinds de zomer uitgebreid van 210 naar 770 parkeerplaatsen.

Doel

 Meer mensen per tijdseenheid over de Waalbrug krijgen door een deel van hen met de pendelbussen te laten reizen.

 Ruimte op de weg creëren voor mensen voor wie een overstap op het transferium geen alternatief is.

 Voor bezoekers een bezoek aan het centrum van Nijmegen aantrekkelijker maken door een betaalbare en makkelijk bereikbare parkeergelegenheid te bieden.

 Beeld bij bezoekers, winkels en bedrijven creëren dat Nijmegen goed bereikbaar is en dat met de Waalsprinter wordt gewerkt aan de verbetering van de bereikbaarheid, in afwachting van de realisatie van de tweede Waalbrug.

Doelgroep

Forenzen (4.000 – 5.000 auto’s per ochtend- en avondspits) en bezoekers die via de Waalbrug naar Nijmegen-Centrum en Heijendaal gaan.

Effecten

Er is een doorgaande groei te constateren van het aantal automobilisten dat gebruik maakt van de Waalsprinter. De 210 parkeerplaatsen werden in november 2007 voor 66% benut en in januari 2008 voor ruim 90%.

Hoewel de Waalsprinter de files niet oplost, creëert het wel een alternatief. Wel blijkt een financiële prikkel voor medewerkers van belang om hen ertoe te bewegen over te stappen van de auto op het openbaar vervoer.

2. P+R Waalsprinter

(14)

 Stadsregio Arnhem Nijmegen.

 Gemeente Nijmegen.

 Gemeente Lingewaard.

 Gemeente Overbetuwe.

 Provincie Gelderland.

 VCC Oost.

 Novio.

 Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Vanuit het project FileProof (ministerie van Verkeer en Waterstaat) is 50% van het project gesubsidieerd. De overige 50% is gelijk verdeeld over de gemeente Nijmegen, provincie Gelderland en Stadsregio Arnhem Nijmegen.

Middelen

Het percentage geeft weer hoeveel mensen tijdens de nameting aangaven op de hoogte te zijn gebracht van de Waalsprinter.

 Reclameborden langs de A325 (51%).

 Promotieteams die flyers met probeerkaartjes uitdeelden aan automobilisten (44%).

 Persberichten (37%).

 Displays met flyers op de centrale balies van diverse werkgevers (HAN, UMC St. Radboud, Radboud Universiteit, Haskoning) (28%).

 Advertenties in huis-aan-huisbladen (14%).

 Postercampagne langs doorgaande wegen in Nijmegen (10%).

 Website www.waalsprinter.nl (7%).

 Stickers op bussen (4%).

Kosten

De kosten van de eerste fase (3 september 2007 tot 28 juni 2008) van het project Waalsprinter bedroegen € 1.963.920. De bijdrage van de provincie Gelderland was € 374.790.

De investeringskosten voor de tweede fase (28 juni 2008 tot 11 juli 2009) bedroegen € 830.260,-, waarvan € 49.636,- voor de winkelpendel. De bijdrage van de provincie Gelderland was € 243.625,-.

Conclusie en aanbevelingen

Wanneer alle parkeerplaatsen tijdens de ochtendspits zouden worden bezet, dan komt dit neer op een afname van het autoverkeer met ongeveer 10%.

Echter, in de praktijk is het effect kleiner, doordat het transferium niet vol staat en de auto’s verspreid aankomen. Bovendien gaat het hier om een congestiegevoelig traject, waardoor andere auto’s de vrijgevallen ruimte direct opvullen. Het effect is daardoor niet waar te nemen in de reductie van files.

De Waalsprinter lost de files op de Waalbrug dus niet op. Toch draagt de bus wel degelijk bij aan een verbeterde bereikbaarheid van de binnenstad, namelijk voor de automobilisten die kiezen voor de Waalsprinter en op die manier sneller in de binnenstad zijn.

Het voordeel van deze actie is dat de doelgroep heel gericht wordt aangesproken: het zijn per definitie automobilisten die overstappen op het openbaar vervoer (in tegenstelling tot acties waar ook bestaande reizigers van profiteren). Middelen worden daardoor gericht ingezet en leiden altijd tot vermindering van het autogebruik en een toename van het OV-gebruik.

Doordat gebruikers wel betalen voor de bus, blijft de opbrengstenderving beperkt.

(15)

3. 1 euro-actie Regiotaxi

De Regiotaxi is er voor iedereen, maar er zijn verschillende tarieven: voor reizigers met een WMO-indicatie geldt een speciaal tarief van € 0,50 per zone, het normale tarief is € 1,75 per zone.

Sinds januari 2009 reizen ook mensen zonder WMO-indicatie tegen een gereduceerd tarief: ’s avonds na 19.00 uur en in de weekenden betalen zij slechts € 1,- per gereisde zone. Dit tarief is maximaal vijf zones geldig. De actie liep in eerste instantie tot april, maar Gedeputeerde Staten hebben besloten om de proef te verlengen tot eind 2009.

De actie vindt plaats in de vijf regio’s waar Regiotaxi Gelderland actief is:

Achterhoek, IJsselstreek, Noord-Veluwe, Rivierenland en De Vallei.

Doel

De proef is erop gericht de reizigers een betaalbaar alternatief per Regiotaxi te bieden op de tijden dat er weinig openbaar vervoer is.

Doelgroep

Alle reizigers die willen reizen in de perioden zonder openbaar vervoer en in de dunbevolkte gebieden van de provincie.

Effecten

Het gebruik van de Regiotaxi Gelderland is in de proefperiode toegenomen met circa 30%. Opvallend is dat het gebruik met name is toegenomen in de dunbevolkte gebieden in de Achterhoek en Rivierenland en minder in de meer stedelijke gebieden.

 Regiotaxi Gelderland.

 Provincie Gelderland.

 Regio’s: Achterhoek, IJsselstreek, Noord-Veluwe, Rivierenland en De Vallei.

Middelen

 Flyer/informatiebrief/bestickerde Regiotaxi’s.

 Website: www.regiotaxigelderland.nl.

Kosten

De kosten van de pilot bedragen € 200.000, bestaande uit de kosten van de extra ritten en de gederfde opbrengsten. Deze kosten worden betaald uit de middelen die in het kader van het Coalitieakkoord zijn gereserveerd voor het realiseren van Basismobiliteit.

(16)

Conclusies en aanbevelingen Korting en gemak

De actie heeft geleid tot een flinke reizigersgroei. Wij vermoeden dat deze toename niet alleen het gevolg is van de korting zelf, maar ook van het gemak van het tarief (met € 1,- heb je bijvoorbeeld minder gedoe met wisselgeld). Ook heeft de communicatie rondom de actie waarschijnlijk bijgedragen aan de reizigerstoename.

Tegelijk constateren wij dat reizigers al wel enigszins bekend moeten zijn met het systeem: je moet de taxi namelijk vooraf bestellen. Wellicht heeft de actie daarom vooral geleid tot meergebruik door bestaande reizigers.

Eerste stap op weg naar een geïntegreerd systeem

De actie is bedoeld om basismobiliteit in Gelderland nader vorm te geven.

Deels zal dit gebeuren door Regiotaxi en het gewone openbaar vervoer beter op elkaar af te stemmen. In het kader van de aanbesteding van het openbaar vervoer zijn de vervoerders hiertoe ook uitgedaagd. Het verdere vervolg van deze actie is hiervan afhankelijk. De € 1 actie toont wel aan dat het aangepaste tarief in een behoefte voorziet.

(17)

Tussen 1 maart 2008 en 1 maart 2009 heeft de provincie Gelderland de proef

‘Vrij reizen voor Wmo-ers’ gehouden. In deze proef werden Wmo-ers in de gemeenten Apeldoorn en Ede en de regio Achterhoek gedurende 1 jaar gestimuleerd gebruik te maken van het gewone openbaar vervoer.

Op vertoon van hun Regiotaxi Gelderland pas of Taxibus Apeldoorn pas, aangevuld met een speciale projectsticker, mochten alle Wmo-ers gratis gebruik maken van de bus in hun regio. De Wmo-ers in de Achterhoek konden daarnaast ook gratis met de trein reizen tussen Zutphen – Winterswijk en Winterswijk – Arnhem. De Valleilijn was gratis te gebruiken door Wmo-ers uit Ede.

De proef rustte op drie pijlers:

1. Gratis: gratis reizen met bus en trein aanbieden binnen de eigen regio.

2. Communicatie: informatie geven over reizen met gewoon openbaar vervoer.

3. Persoonlijk: persoonlijke instructies bij reizen met gewoon openbaar vervoer.

Doel

Vrij reizen voor Wmo-ers heeft een aantal doelen. Het ging daarbij primair om het beantwoorden van de vragen:

 Kan het reisgedrag van de Wmo-ers worden beïnvloed?

 Zo ja; welke prikkels hebben hier het meeste invloed op?

 Welk type Wmo-er past zijn/haar reisgedrag aan?

Daarnaast diende de proef antwoord te geven op de vragen:

 Tegen welke problemen lopen Wmo-ers op bij het gebruik van gewoon openbaar vervoer?

 Heeft de proef invloed op het gebruik van Regiotaxi Gelderland en Taxibus Apeldoorn?

 Heeft de proef invloed op het gewone openbaar vervoer?

Doelgroep

Wmo-ers in de gemeenten Apeldoorn, Ede en de regio Achterhoek.

Effecten

De proef Vrij reizen voor Wmo-ers heeft een aanzienlijke invloed op het reisgedrag van de Wmo-ers:

 Voor aanvang van de proef gebruikte 35% het openbaar vervoer al.

 De proef zorgde voor een toename van 10% (2.500 reizigers).

 Aantal frequente reizigers nam toe van 9% naar 25%.

 Gebruik van de Regiotaxi daalde licht: voor de proef gebruikte 85% de Regiotaxi, aan het einde van de proef was dit nog 70%.

 De proef leverde een besparing op van minimaal € 16.500,- per maand.

 Het 0-tarief blijkt de belangrijkste prikkel om het reisgedrag aan te passen.

De dervingskosten bij de openbaar vervoerbedrijven waren hoger dan verwacht, doordat 35% het openbaar vervoer al gebruikte.

4. Gratis OV voor Wmo-ers

(18)

Het betrof hier een proef van een jaar georganiseerd door de provincie Gelderland, waaraan de volgende organisaties deelnamen:

 Gemeenten: Apeldoorn, Ede, Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk.

 Stadsregio’s: Regio Twente, Stadsregio Arnhem Nijmegen.

 Vervoerders: Connexxion, Veolia, Syntus.

Middelen

 Website: www.vrijreizenWmo-ers.nl.

 Demobus.

 Helpdesk.

 Persoonlijke begeleiding en een reisplan (samen met de Wmo-er wordt een speciaal reisplan gemaakt. Een begeleider haalt de Wmo’er op en brengt hem/haar weer thuis.

Kosten

De totale kosten bedroegen € 954.800:

 communicatie: € 110.000;

 drukwerk: € 40.000;

 porto: € 40.000;

 informatiebijeenkomst/demobus: € 55.000;

 meereizen: € 50.000;

 monitoring: € 50.000;

 helpdesk: € 50.000;

 busboekjes: € 53.000;

 projectleiding: € 170.000;

 derving vervoerders regulier OV: € 250.000;

 onvoorzien: € 86.800.

Doordat 35 % van de Wmo-ers ook voor de proef al gebruik maakte van het openbaar vervoer, waren de kosten een stuk hoger dan verwacht: de proef leidde namelijk tot een inkomstenderving van € 250.000,- in een jaar.

Er zit echter ook een positieve kant aan het percentage van 35%: het laat namelijk zien dat het voor veel Wmo-ers dus mogelijk is hun Regiotaxirit te vervangen door een rit met het openbaar vervoer. De Wmo-ers die hun Regiotaxiritten voor het eerst omzetten naar het openbaar vervoer, leverden een besparing op van € 16.500,- per maand, en dit komt weer neer op € 200.000,- per jaar. Het lijkt er daarom op dat de proef zich grotendeels terugverdiende, terwijl de reizigers meer reismogelijkheden kregen en hiervan ook flink gebruik maakten.

Het is het onderzoeken waard te kijken wat er gebeurt als het reguliere openbaar vervoer voor Wmo-ers wordt aangeboden tegen een laag gemakstarief (bijvoorbeeld € 0,50 per rit). Door een laag bedrag per rit te vragen, kan deze actie weleens een besparing gaan opleveren, terwijl de reiziger er ten opzichte van de oude situatie wel op vooruitgaat.

(19)

5. Ervaar het OV

De imagocampagne ‘Ervaar het OV’ is onderdeel van het Innovatieprogramma Openbaar Vervoer van de provincie Gelderland. De campagne is het vervolg op de campagne ‘Happy Together’. De maatregel bestaat uit allerlei losse acties die lopen gedurende korte periodes.

De campagne is een initiatief van de provincie Gelderland, de Stadsregio Arnhem Nijmegen en de vervoerders (Arriva, Connexxion, Syntus, Veolia, Novia/Hermes en RegioNS) in Gelderland. Sinds juli 2009 is Ervaar het OV uitgebreid met de provincies Overijssel, Flevoland en Regio Twente en de NS.

Doelgroep

De campagne is gericht op vier doelgroepen:

1. De huidige reiziger: forens 2. Inwoners van Gelderland 3. Net-niet-reizigers

4. Huidige af-en-toe-reizigers

Doel

De doelen zijn benoemd per doelgroep:

1. Huidige reizigers/forensen:

 Spontane kennis van de campagne Ervaar het OV: 30%

 25% van de reizigers die de campagne kent is positief bevestigd in zijn keus voor het OV (dit komt overeen met 7,5% van het totaal).

2. Inwoners van Gelderland

 Spontane kennis van de campagne Ervaar het OV: 15%

 33% van de inwoners die de campagne kent overweegt door de campagne sneller het openbaar vervoer te proberen en is positiever gaan denken over de betrokken overheden en vervoerbedrijven (dit komt overeen met 5% van het totaal).

3. Net-niet reizigers

 Spontane kennis van de campagne Ervaar het OV: 20

 5% van de net-niet reizigers die de campagne kennen heeft door de campagne het Gelderse OV geprobeerd (dit komt overeen met 1% van het totaal).

4. Af-en-toereizigers/lustreizigers

 1% van de groep is door de campagne meer met het openbaar vervoer gaan reizen.

(20)

Effecten

1. Huidige reizigers/forensen:

De doelstelling is behaald:

 Van de totale groep kent 43% “Ervaar het OV”.

 De belangrijkste reden om het openbaar vervoer te gebruiken, is omdat de huidige reiziger geen alternatief heeft (43%).

 De meeste respondenten zijn met de campagne in aanraking gekomen door middel van reclame in en op bussen en via een folder.

 Meer dan de helft (61%) van de ondervraagden die bekend zijn met de campagne, geeft aan bevestigd te zijn in de keuze voor het OV.

 Ruim één op de vijf ondervraagden heeft aangegeven door de campagne

“Ervaar het OV” meer te zijn gaan reizen.

 Van degenen die de folder kent en heeft ontvangen zegt 70% die te hebben gelezen, waarvan 91% de folder als interessant bestempeld.

 33% heeft de Dagkaart aangevraagd, waarvan 39% de kaart ook heeft gebruikt.

2. Inwoners van Gelderland

 De doelstelling is niet behaald, 4% heeft het OV geprobeerd, i.p.v. de geprognosticeerde 5%.

 De totale bekendheid van de campagne “Ervaar het OV” onder de inwoners van Gelderland is 20%.

 De helft van de respondenten die bekend zijn met de campagne denkt dat de boodschap van de campagne “het stimuleren van het OV is.”

 Vier van de tien ondervraagden die bekend zijn met de campagne hebben aangegeven dat zij door de campagne positiever zijn gaan denken over de betrokken bedrijven.

 20% van de ondervraagden die bekend is met de campagne heeft aangegeven door de campagne sneller het OV te overwegen.

 Respondenten die bekend zijn met de campagne zijn voornamelijk met de campagne in aanraking gekomen via de folder of via de krant.

3. Net-nietreizigers

De doelstelling is (ruim) behaald:

 De totale bekendheid van de campagne “Ervaar het OV” onder de net- nietreizigers is 30%.

 Ruim 40% van de respondenten die bekend zijn met de campagne heeft aangegeven dat zij door de campagne “Ervaar het OV” het openbaar vervoer in Gelderland daadwerkelijk geprobeerd heeft.

4. Huidige af en toe reizigers

 De doelstelling is (ruim) behaald.

 De totale bekendheid van de campagne “Ervaar het OV” onder de af-entoe- reizigers is 32%.

 28% van de respondenten die bekend zijn met de campagne heeft aangegeven door de campagne het OV te zijn gaan gebruiken.

 84% van de respondenten die bekend zijn met de campagne heeft aangegeven dat de campagne (zeer) aanspreekt.

Algemeen:

 Sinds de lancering van de website in februari 2007 bezochten maandelijks minimaal 10.000 bezoekers de website.

 In de maanden maart 2007, oktober 2007 en juli 2009 werden zelfs aantallen van respectievelijk 65.000, 48.000 en 75.000 bezoekers gehaald.

De campagne is een samenwerking tussen provincie Gelderland, Stadsregio Arnhem Nijmegen en de vervoerders Arriva, Veolia, Syntus, Novio/Hermes, Connexxion en RegioNS. Het marketingadviesbureau Flow Resulting is verantwoordelijk voor de uitvoering van de campagne. Provincie Gelderland treedt op als opdrachtgever namens alle partijen.

(21)

Middelen

 Website www.ervaarhetov.nl.

 Campagnemiddelen per actie (zie volgende factsheets).

Kosten

Het totale budget voor de Ervaar het OV-acties in 2007 en 2008 was € 667.000. In 2009 is € 340.000 gebudgetteerd.

Ervaar het OV II werkt met een marketingbudget € 650.000,-, exclusief de kosten voor monitoring.

Aanbevelingen en conclusies

Samenwerking partijen leidt tot duidelijkheid naar de reiziger

Eén van de unieke aspecten van ‘Ervaar het OV’ is dat hierbinnen meerdere partijen samenwerken. De acties zijn hierdoor concessiegrensoverschrijdend en daarmee veel eenvoudiger te communiceren naar de reiziger. Het is naar OV-reizigers immers vaak moeilijk uit te leggen waarom een actie wel op de ene plaats geldig is en niet op de andere, zeker als een voor de reiziger abstract begrip als ‘concessiegrenzen’ daaraan debet is.

‘Ervaar het OV’ kan leiden tot substantiële groei van het OV-gebruik

Eén op de vijf inwoners van Gelderland is bekend met de campagne; geen verkeerde score. De vraag is welk aandeel hiervan al ervaren OV-reizigers zijn.

Hoe dan ook overweegt 20% van de mensen die de campagne kent meer gebruik te maken van het openbaar vervoer: dat is nog altijd 4 % van de Gelderse bevolking. Indien zij de daad bij het woord voegen, kan dit leiden tot een zeer substantiële groei van het OV-gebruik.

Voorwaarde voor groei is dat reizigers door de actie positieve ervaringen opdoen met het openbaar vervoer en dat de actie vooral nieuwe en minder frequente gebruikers trekt. Wanneer reguliere OV-gebruikers van de actie gebruik maken, leidt dit vooral tot inkomstenderving. De samenstelling van de gebruikers bepaalt daarom het succes van de acties.

Pluspunt: inzicht in reizigersgegevens

Het grote pluspunt van de acties, is dat ze via de website moeten worden aangevraagd. Gebruikers vullen hun gegevens in, zodat je als vervoerder inzicht krijgt in wie je nieuwe reizigers zijn.

Minpunt: uiteenlopende acties kunnen verwarrend zijn

De acties binnen ‘Ervaar het OV’ zijn zeer uiteenlopend van aard. Het risico is hierdoor dat het voor reizigers en buschauffeurs verwarrend is welke kaartsoort tegen welke voorwaarden kan worden gebruikt. De gratis dagkaart is simpel en helder. De ‘5 in het OV’ en ‘5 voor € 5,-’ dagkaarten zijn al iets complexer, omdat je de eerste ook met 2 of meer personen mag gebruiken, en de tweede alleen met vijf personen.

Ons advies: kies beperkt aantal acties die je op gezette tijden inzet

Om meer rust en overzicht te brengen in alle acties, kan de provincie er beter voor kiezen een beperkt assortiment probeerkaartjes te gebruiken die periodiek kunnen worden aangevraagd (bijvoorbeeld in schoolvakanties of rondom Sinterklaas) of specifiek gericht zijn op bepaalde doelgroepen (bijvoorbeeld nieuwe inwoners of bezoekers van grote evenementen). Het voordeel van deze gerichte acties, is dat het niet leidt tot een grote inkomstenderving; de actie loopt immers steeds gedurende beperkte periodes en kleinere groepen reizigers profiteren ervan.

(22)

(23)

Op de website ervaarhetov.nl konden mensen een gratis dagkaart downloaden.

Het enige wat ze hiervoor moesten doen, is hun persoonsgegevens en een korte enquête invullen. De actie liep van 26 februari tot 31 december 2007.

De kaart was geldig als vervoerbewijs op alle bussen in Gelderland en op de treintrajecten Apeldoorn – Zutphen, Ede-Wageningen – Amersfoort, Arnhem – Winterswijk, Winterswijk – Zutphen, Zutphen – Oldenzaal en Tiel – Arnhem. De kaart was niet geldig voor NS-treinen, de Arriva-trein en de Merwede-Lingelijn.

Doel

Consumenten die het openbaar vervoer nu niet gebruiken, kennis laten maken met de kwaliteiten van het OV. Het doel was niet gekwantificeerd. Uit de evaluatie bleek dat de actie ruim 50.000 nieuwe gebruikers heeft getrokken.

Doelgroep

Mensen die niet of nauwelijks met het openbaar vervoer reizen.

Effecten

 Er werden 72.552 dagkaarten aangevraagd (gemiddeld 7.000 per maand).

 In totaal reisden 89.648 reizigers met een dagkaart (inclusief medereizigers).

 59% van de kaartgebruikers was een nieuwe reiziger.

 25% van de reizigers heeft een positiever beeld gekregen van het OV, 9%

van de reizigers een negatiever beeld.

De campagne is een samenwerking tussen provincie Gelderland, Stadsregio Arnhem Nijmegen en de vervoerders Arriva, BBA Veluwe, Syntus, Novio/Hermes, Connexxion en RegioNS.

Middelen

 Huis-aan-huismailing.

 Driehoeksborden.

 Promotieteam.

 Advertenties.

 Busposter.

Kosten

Het budget in 2007/2008 was € 312.000,-.

5A. Ervaar het OV – Gratis Dagkaart

(24)

De dagkaart is een generieke actie met een probeeraanbod. Het grote pluspunt van deze actie is dat hij zo eenvoudig is. Wel blijkt het voor reizigers verwarrend op welke lijnen de kaart wel en niet geldig is. Daarom is het jammer dat de NS niet meedeed aan de actie.

Met 7.000 deelnemers per maand, waarvan veel nieuwe reizigers, is het een succesvolle actie. Bovendien heeft een kwart van de reizigers een positiever beeld gekregen van het openbaar vervoer, en dat is veel voor een dergelijke actie. De dagkaart is absoluut een actie om af en toe te herhalen. Wij adviseren wel de kaart niet meer gratis te maken, maar ervoor te zorgen dat reizigers de kaart kunnen kopen tegen een (laag) gemakstarief.

(25)

5B. Ervaar het OV – Dagkaart ‘5 voor € 5,-’

Met de dagkaart ‘5 voor € 5,-‘ konden reizigers met minimaal twee en maximaal vijf reizigers een dag lang gratis reizen. Mensen konden de kaart aanvragen via de website www.ervaarhetov.nl. De actie liep van 1 maart tot 31 mei 2008.

Reizigers konden onbeperkt gebruikmaken van de actie.

De kaart was geldig als vervoerbewijs op alle bussen in Gelderland en op de treintrajecten Apeldoorn – Zutphen, Ede-Wageningen – Amersfoort, Arnhem – Winterswijk, Winterswijk – Zutphen, Zutphen – Oldenzaal en Tiel – Arnhem. De kaart was niet geldig voor NS-treinen, de Arriva-trein en de Merwede-Lingelijn.

Doel

Consumenten die het openbaar vervoer nu niet gebruiken, kennis laten maken met de kwaliteiten van het OV. Het doel was niet gekwantificeerd. Er is niet gemeten of de actie ook daadwerkelijk nieuwe reizigers heeft opgeleverd.

Doelgroep

Effecten

 Er werden 5.826 kaarten aangevraagd (gemiddeld 2.000 per maand).

 Het is niet bekend hoeveel nieuwe gebruikers de actie heeft opgeleverd.

Middelen

 huis-aan-huisflyer;

 busbestickering;

 free publicity;

 website www.ervaarhetov.nl.

Kosten

(26)

Conclusie en aanbevelingen

Deze dagkaart biedt een groepskorting. Hiermee spreek je vooral sociaal- recreatief verkeer aan. Het voordeel van deze groep is dat zij de lege stoelen vullen in de daluren. Met 2.000 kaarten per maand is ook deze actie een succes te noemen.

Een nadeel is dat de dagkaart ‘5 voor € 5,-’ een verwarrende naam heeft die vragen kan oproepen bij de reiziger en personeel: mag je met z’n vijven tegelijk reizen voor € 5,-, of mag je ook in je eentje die vijf reizen maken? Bovendien mag je de kaart ook met twee, drie of vier personen gebruiken.

Wij adviseren bij herhaling van de proef eenvoudiger voorwaarden en een eenduidiger naam te hanteren, zodat het voor zowel buschauffeurs als reizigers helder is onder welke voorwaarden reizigers de kaart mogen gebruiken.

(27)

5C. Ervaar het OV – Dagkaart ‘5 in het OV’

Met de dagkaart konden reizigers met z’n vijven een dag gratis reizen. Mensen konden de kaart aanvragen via de website www.ervaarhetov.nl. De actie liep van 15 oktober tot en met 15 november 2008. Reizigers konden de kaart zo vaak aanvragen als ze wilden.

De kaart diende als vervoerbewijs op alle bussen in Gelderland en op de treintrajecten Apeldoorn – Zutphen, Ede-Wageningen – Amersfoort, Arnhem – Winterswijk, Winterswijk – Zutphen, Zutphen – Oldenzaal en Tiel – Arnhem. De kaart was niet geldig voor NS-treinen, de Arriva-trein en de Merwede-Lingelijn.

Doel

Het doel was awareness creëren voor de campagne ‘Ervaar het OV’.

Consumenten die het openbaar vervoer nu niet gebruiken, kennis laten maken met de kwaliteiten van het OV. Het doel was niet gekwantificeerd.

Doelgroep

Effecten

 Er werden 942 dagkaarten aangevraagd, dit komt neer op 4.710 reizigers.

 63% van de reizigers reisde voorafgaand aan de actie minder dan 10 keer per jaar met het openbaar vervoer.

 19% van de reizigers reisde voorafgaand aan de actie minimaal één keer per week met het openbaar vervoer.

 Na afloop van de actie is gevraagd hoe vaak men van plan is in de toekomst gebruik te maken van het openbaar vervoer. Er waren hier geen grote verschuivingen te zien ten opzichte van de situatie vóór deelname aan de actie.

Middelen

 Huis-aan-huismailing.

 Driehoeksborden.

 Promotieteam.

 Advertenties.

 Busposter.

(28)

Kosten

De kosten voor deze actie bedroegen € 142.000,-.

De dagkaart ‘5 in het OV’ is hetzelfde als de dagkaart ‘5 voor € 5,-’, met als enige verschil dat de kaart nu gratis is en je moest dit keer ook echt met vijf personen reizen. De gratis dagkaart werd bijna twee keer zo vaak gebruikt als de dagkaart voor € 5,-. Gratis werkt kennelijk goed als marketinginstrument om reizigers te verleiden om van het OV gebruik te maken.

Uit de evaluatie bleek dat de actie nauwelijks leidt tot meer OV-gebruik op de langere termijn. Bij herhaling van de actie adviseren wij dan ook het tarief van € 5,- aan te houden. Enerzijds ontvangen reizigers dan nog steeds een flinke korting, anderzijds geef je als provincie het signaal af dat het openbaar vervoer een goed product is dat het waard is om voor te betalen.

(29)

Met de OV-winkelkaart konden reizigers in de daluren voor € 3,- reizen met het openbaar vervoer in Gelderland. Bovendien kregen reizigers met het kaartje korting bij vijf winkelketens. Er is bewust gekozen voor ‘joint promotion’ omdat het openbaar vervoer dan onderdeel uitmaakt van een groter geheel.

Mensen konden de kaart aanvragen via de website www.ervaarhetov.nl. De actie liep van 1 mei tot en met 31 juli 2009. Reizigers kunneen de kaart zo vaak aanvragen als ze willen.

De OV-winkelkaart was geldig als vervoerbewijs op alle bussen in Gelderland en op de treintrajecten Apeldoorn – Zutphen, Ede-Wageningen – Amersfoort, Arnhem – Winterswijk, Winterswijk – Zutphen, Zutphen – Oldenzaal en Tiel – Arnhem. De kaart was niet geldig voor NS-treinen, de Arriva-trein en de Merwede-Lingelijn.

Doel

Mensen die normaal gesproken met de auto gingen winkelen kennis laten maken met de kwaliteiten van het OV en te enthousiasmeren om gebruik te maken van het Gelders openbaar vervoer. Het onderliggende doel is een betere benutting van de beschikbare capaciteit buiten de spits in het stads- en streekvervoer.

Doelgroep

Mensen die normaal met de auto gingen winkelen.

Effecten

Gebruikers OV Winkelkaartje:

 Er werden 17.990 kaarten aangevraagd (gemiddeld 6.000 per maand) door 10.966 mensen.

 59% van de reizigers betrof nieuwe gebruikers.

 Van de gebruikers reist 80% hooguit twee keer per maand met het OV en bijna de helft van de aanvragers reist minder dan een keer per maand met het OV.

 De voornaamste reden om geen gebruik te maken van het OV, is omdat ze bijna nooit naar de bestemming reizen waarvoor ze het OV-winkelkaartje hebben gebruikt. Ook worden als redenen genoemd de lange reistijd met het OV en het feit dat het voor hen duurder is dan hun huidige vervoermiddel.

 Met 53% wordt de korting het vaakst genoemd als reden om gebruik te maken van het OV-Winkelkaartje.

 41% van de reizigers had de reis anders ook met het openbaar vervoer gemaakt., 28% van de reizigers had de reis anders met de auto gemaakt, 1% met de fiets en 30% van de reizigers had de reis anders niet gemaakt.

 De helft van alle reizigers reisden naar Arnhem, de overige bestemmingen waren Apeldoorn, Doetinchem, Ede, Nijmegen, Tiel en Zutphen (elk < 8%).

5D. Ervaar het OV – OV-winkelkaart

(30)

 89% van de respondenten heeft geen gebruik gemaakt van de speciale aanbiedingen van de betrokken winkels.

 87% van de respondenten is van mening dat stadscentra dankzij initiatieven als het Winkelkaartje beter bereikbaar zijn. Ook geeft 93% aan dat de actie bijdraagt aan een vermindering van het parkeerprobleem.

Niet deelnemers (hebben geen gebruik gemaakt van het Winkelkaartje)

 70% van de niet-gebruikers van het Winkelkaartje geeft aan gebruik te maken van het openbaar vervoer.

 Eén op de vijf niet-deelnemers is bekend met de actie.

 Als voornaamste reden om geen gebruik te maken van de actie geven mensen aan dat ze er geen behoefte aan hebben.

 56% van de respondenten gebruikt liever de auto voor hun verplaatsingen.

Redenen om niet met het openbaar vervoer te reizen zijn de lange reistijd en prijs.

De campagne is een samenwerking tussen provincie Gelderland, Stadsregio Arnhem Nijmegen en de vervoerders Arriva, BBA Veluwe, Syntus, Novio/Hermes, Connexxion en RegioNS. De actie is mede mogelijk gemaakt met subsidie van het ministerie van Verkeer en Waterstaat.

Middelen

De percentages achter het middel geven aan op welke manier reizigers op de hoogte waren gebracht van de actie.

 website www.ervaarhetov.nl (45%);

 huis-aan-huismailing (32%);

 posters in en op bussen en treinen (9%);

 promotieteams in de stad (2%).

28% van de reizigers kende de actie via familie of kennissen.

Kosten

De kosten bedroegen € 250.000,-. Dit is exclusief de kosten voor monitoring en exclusief het bedrag aan inkomstenderving.

Conclusies en aanbevelingen Succesvolle actie

De OV-winkelkaart is een succesvolle actie: in drie maanden tijd werden bijna 18.000 kaarten aangevraagd, waarvan meer dan een kwart de reis anders met een auto had gemaakt. De actie heeft geleid tot een reductie van circa 2.800 autoritten. Een deel van de reizigers gebruikt het kaartje inderdaad om te winkelen. Eén op de tien deelnemers zegt vaker gebruik te gaan maken van het openbaar vervoer, wat toch neerkomt op ruim 1.500 extra reizigers.

Joint promotion met winkels

De joint promotion maakt het Winkelkaartje tot een unieke actie in OV-land. In totaal maakte 11% gebruik van de kortingsbonnen. Dit lijkt weinig maar door de grote aantallen gaat het nog altijd om bijna 2000 personen. Het aanbod van het Winkelkaartje werd door de koppeling met kortingsbonnen extra aantrekkelijk voor winkelend publiek. Veel mensen geven aan het kaartje ook daadwerkelijk te gebruiken om te winkelen. Bij eventuele herhaling van deze proef is het logischer om het ‘winkelkaartje’ alleen op winkelmomenten te laten gelden (koopavond, zaterdag en koopzondag en alle dagen in december in verband met de Sinterklaas- en kerstinkopen).

Nu eigenlijk een dalurenkaartje

Nu is het OV-winkelkaartje eigenlijk een dalurenkaartje; je mag voor € 3,- reizen in de daluren naar willekeurige bestemmingen in Gelderland. Wij adviseren dan ook naast het Winkelkaartje een ‘Dalurenkaartje’ in de markt te zetten (uiteraard onder een pakkende naam). Veel reizigers geven namelijk aan dat de lage prijs voor hen aanleiding was om met het openbaar vervoer te reizen.

Een dalurenkaartje draagt bovendien bij aan een betere benutting van de capaciteit buiten de spits.

(31)

5E. Ervaar het OV – OV-welkomstpakket na verhuizing

Alle huishoudens die naar of binnen Gelderland verhuizen, en vanuit hun nieuwe adres van een goed OV-aanbod gebruik kunnen maken, ontvangen van de provincie Gelderland een OV-welkomstpakket. Het pakket bestaat uit een 10- rittenkaart die 3 maanden geldig is in het openbaar vervoer in Gelderland (met uitzondering van NS-lijnen) Daarnaast bevat het pakket een gratis OV- fietsabonnement (een jaar geldig) waarbij de eerste 10 ritten gratis zijn. Tot slot bevat het pakket een aanbieding van Greenwheels (gratis abonnement).

Er wordt gewerkt met een 1-op-1 marktbewerkingsstrategie: alle adressen die gebruik hebben gemaakt van de actie worden nagebeld. Bij het nabellen wordt hen ook een vervolgaanbieding gedaan.

De verhuizenden kunnen hun gebruikte 10-rittenkaart terugsturen, waarmee ze kans maken op een busreis naar Parijs voor 2 personen.

Doel

 Leren of het klopt dat verhuizenden een goede doelgroep zijn om met direct marketingtechnieken te benaderen.

 Testen van de aanpak met welkomstpakketten.

Het streven is om uiteindelijk 30 (0,5%) nieuwe klanten te werven. Bij een omzet van € 2.000,- per klant (lifetime value) betekent dit een opbrengst van € 60.000,-.

Doelgroep

Alle naar en binnen Gelderland verhuizenden, voor het OV-relevante, huishoudens. Door middel van een GEO analyse is achterhaald op welke postcodes kwalitatief goed OV wordt aangeboden. 6.000 huishoudens krijgen het pakket thuisgestuurd.

Effecten

Er is in het budget een effectmeting opgenomen waarin wordt gemeten hoeveel mensen het pakket hebben ontvangen, hoeveel mensen zijn nagebeld en hoeveel mensen zijn ingegaan op de vervolgaanbieding. Tot oktober 2009 zijn 5.000 OV-welkomstpakketten verzonden. Daarnaast zijn ca. 60-70 rittenkaarten teruggestuurd.

Begeleiding vanuit de provincie Gelderland: Elevation Concepts, projectleiding:

Flow Resulting, Design: DMO, adressen: Cendris, drukwerk, inprinting, verzending en callcenter: Didoc, input voor verhuisactie: alle in ErvaarhetOV samenwerkende OV bedrijven.

Middelen

 Outbound callcenter.

 Welkomstpakket.

(32)

Kosten (een inschatting: het project is nog in uitvoering) De totale kosten bedragen € 70.000,-:

 Inhuur begeleiding vanuit provincie: € 15.000

 Projectleiding: € 20.000

 Design: € 10.000

 Drukwerk, Verzendkosten, Callcenter: € 25.000

Hiervan is circa 60-70% toe te kennen aan opstartkosten; de rest van de kosten zijn variabel en komen bij vervolgacties weer terug.

Het OV-welkomstpakket speelt in op de aanname dat mensen bij een verandering in hun persoonlijke leven (een baan, komst van kinderen, verhuizing) opnieuw keuzes maken in hun mobiliteitsgedrag.

Er is nog te weinig bekend over de actie om uitspraken te doen over het succes.

Tot nu toe heeft 1% van de ontvangers van het pakket de gebruikte 10-rittenkaart teruggestuurd om kans te maken op een gratis reis naar Parijs. Het werkelijke gebruik van de 10-rittenkaart ligt natuurlijk hoger, niet iedereen zal de gebruikte kaarten terugsturen. Bovendien waren op het moment van schrijven nog niet alle verhuispakketten verstuurd.

(33)

Met het Hotspot Travel Ticket konden jongeren in de leeftijd van 12 tot 17 jaar voor € 10,- vijf dagen reizen met alle regionale bussen en treinen in Gelderland.

De actie liep van 6 juli tot en met 31 augustus 2009. Het Hotspot Travel Ticket bestaat uit vijf losse tickets; jongeren kozen zelf de vijf data waarop ze deze wilden gebruiken. De tickets waren te koop via de website www.hotspottravelticket.nl. Na betaling met IDeal ontvingen jongeren een link naar de vijf losse tickets, voorzien van een reisdatum. Het uitgeprinte ticket was geldig als vervoerbewijs. Jongeren konden de kaart zo vaak aanvragen als ze wilden.

Het Hotspot Travel Ticket was geldig als vervoerbewijs op alle bussen in Gelderland en op de treintrajecten Apeldoorn – Zutphen, Ede-Wageningen – Amersfoort, Arnhem – Winterswijk, Winterswijk – Zutphen, Zutphen – Oldenzaal en Tiel – Arnhem. De kaart was niet geldig voor NS-treinen, de Arriva-trein en de Merwede-Lingelijn.

Doel

Jongeren die het openbaar vervoer nu niet gebruiken, kennis laten maken met de kwaliteiten van het OV. Het doel was niet gekwantificeerd.

Doelgroep

De doelgroep bestond uit 120.000 jongeren uit Gelderland.

Effecten

 Er werden 226 tickets verkocht.

 De website trok 9.800 unieke bezoekers.

 In totaal had de website 86.000 page views.

 De Hyves gadget werd 77 keer geplaatst en in totaal 20.000 keer bekeken.

 Het is niet bekend of de actie heeft geleid tot nieuwe reizigers.

In het najaar van 2009 wordt nog een panel gehouden met kopers en niet kopers. Het doel van het panel is te horen wat wel en niet goed werkt bij jongeren, om zo ervaring op te doen met jongerenmarketing.

Middelen

 Website www.hotspottravelticket.nl (241 bezoekers per dag).

 Hyves.

 Promoteams.

 Huis-aan-huis flyer (250.000 exemplaren).

 Bannering.

Kosten

5F. Ervaar het OV – Hotspot Travel Ticket

(34)

Wanneer je kijkt naar het aantal verkochte kaarten, afgezet tegen de kosten, dan is deze actie niet succesvol te noemen. De website heeft echter wel veel bezoekers getrokken. Als je kijkt naar de hoeveelheid ‘kliks’ op foto’s, dan leeft de actie wel bij jongeren. Het panel moet dan ook inzicht geven in de redenen waarom jongeren wel de website bezoeken, maar vervolgens geen gebruik maken van het kaartje. Eén verklaring is dat de actie voorbij kwam toen ze hun vakantie-activiteiten al hadden ingepland. Een andere verklaring is dat jongeren liever niet van te voren de data prikken waarop ze de reis moeten maken.

Het Hotspot Travel Ticket is in het kader van de ‘Ervaar het OV-actie’ een beetje een vreemde eend in de bijt, omdat die is gericht op een doelgroep waarvan de vraag is of zij op korte termijn extra reizigersopbrengsten oplevert.

De doelgroep doet namelijk binnen afzienbare tijd al ervaring op met het openbaar vervoer, omdat ze vanaf hun 18^de een OV-studentenkaart krijgen.

Het enige voordeel van de actie voor vervoerders, is dat tijdens de vakantieperiode lege stoelen worden gevuld.

Het is niet bekend of de actie ook heeft geleid tot nieuwe reizigers. Het aantal kaarten dat is aangevraagd, is beperkt. Het is bovendien nog maar de vraag hoe jongeren de reis anders hadden gemaakt, en of ze de reis anders hadden gemaakt. Vooralsnog zijn wij van mening dat het budget voor het Hotspot Travel Ticket beter kan worden ingezet voor doelgroepen die op korte termijn tot meer reizigersopbrengsten leiden (bijvoorbeeld winkelend publiek of forenzen).

(35)

6. Gratis OV Barneveld-Noord (januari – maart 2008)

Het transferium Barneveld-Noord bestaat uit 250 gratis parkeerplaatsen. Eind 2007 was de gemiddelde bezetting 80-120 auto’s per dag en bleek het transferium vooral te worden gebruikt door mensen uit de omgeving. Door gebruik te maken van het transferium en over te stappen op de Valleilijn richting Amersfoort (en verder) kunnen automobilisten de file bij Hoevelaken vermijden.

Doel

 Forenzen een filevrije reis naar hun werk bieden.

 Verdubbeling van het aantal auto’s dat gebruikmaakt van het transferium (dit komt neer op 160-240 auto’s per dag).

Doelgroep

Er zijn drie groepen benaderd:

 automobilisten op de A1 (onderweg);

 werknemers in Amersfoort (werklocatie);

 inwoners van Apeldoorn (thuislocatie).

In totaal bestond de doelgroep uit 56.000 mensen. Wat was de aanbieding precies? De 3 gratis kaartjes die verder op genoemd zijn?

Effecten

 In totaal werden 840 mailpacks aangevraagd en verzonden, waarvaan 454 aan de primaire doelgroep: forenzen.

 81% van de mensen heeft het mailpack aangevraagd naar aanleiding van de persoonlijke brief, 19% van de deelnemers reageerde op de e-mailactie in Amersfoort.

 71% van de deelnemers is door de actie het openbaar vervoer vaker gaan gebruiken (40% van de werknemers gebruikte het openbaar vervoer voorheen helemaal niet, 31% gebruikte het minder dan één keer per maand).

De reistijd van het OV en de auto zijn in de spits vergelijkbaar, buiten de spits is de auto sneller. Forenzen wordt weliswaar een filevrije reis geboden, maar deze is niet sneller. De filedruk is door de actie niet verminderd.

(36)

De actie maakt deel uit van de landelijke FileProofprojecten. De actie is een samenwerking tussen de provincie Gelderland, Connexxion en het ministerie van Verkeer en Waterstaat.

Middelen

 website www.filesvermijden.nl, inclusief routeplanner;

 mailpack met drie gratis kaartjes voor de Valleilijn en de stadsdienst Amersfoort (filevermijders) en een goldcard voor 40% korting voor de Valleilijn;

 brief aan inwoners van Apeldoorn;

 mail aan medewerkers van bedrijven in Amersfoort;

 dynamisch informatiepaneel met actuele treinreistijden (later ook autoreistijden) langs de A1;

 persberichten;

 feestelijke opening.

Kosten

De geraamde kosten bedroegen € 330.000,-, waarvan 50% subsidie van het ministerie van Verkeer en Waterstaat.

Conclusies en aanbevelingen Zie volgende factsheet.

(37)

7. Gratis OV Barneveld-Noord (september – oktober 2008)

Herhaling van de gratis OV-actie vanaf Transferium Barneveld-Noord begin 2008. Dit keer liep de actieperiode van 29 september tot en met 24 oktober 2008.

Ten opzichte van de vorige actie is het gebied uitgebreid: naast de Valleilijn konden de gratis kaartjes ook worden gebruikt op de trein naar Utrecht, de bussen van het GVU en de bussen en trams van Connexxion in Utrecht.

Doel

Forenzen een filevrije reis naar hun werk bieden.

Doelgroep

 Forenzen in de regio Amersfoort en Utrecht.

 Inwoners in de kernen rond de A1, met name de kernen zonder NS-station.

In totaal bestond de doelgroep uit 60.000 mensen.

Effecten

 2.431 mensen vroegen een mailpack aan.

 Het merendeel (39%) van de 2.431 deelnemers behoort tot de doelgroep winkelen. Daarna volgt de doelgroep werk/zakelijk (20%).

 78% van de deelnemers reisde naar Utrecht, de rest naar Amersfoort, Amsterdam, Den Haag en Rotterdam.

 Een kwart van de deelnemers had nog nooit van het transferium Barneveld-Noord gehoord.

 De helft van de deelnemers kende het transferium wel, maar was er nog niet aan toegekomen om het uit te proberen.

 Een kwart van de deelnemers was afkomstig uit Voorthuizen, respectievelijk 14% en 13% uit Putten en Zutphen.

 Na beide acties was het aantal bezette parkeerplaatsen toegenomen van 100-125 per dag tot 175-200 per dag. Tijdens de actie stond het transferium af en toe zelfs helemaal vol.

(38)

Betrokken partijen Betrokken partijen

Naast de provincie Gelderland en Connexxion werkte ook de NS aan de actie mee.

Middelen Middelen

 website www.filesvermijden.nl, inclusief routeplanner;

 mailpack met drie gratis kaartjes voor de Valleilijn en de stadsdienst Amersfoort, de trein naar Utrecht en de bussen en tram van GVU en Connexxion in Utrecht;

 brief aan inwoners kernen rond de A1 (met name kernen zonder NS- station);

 persberichten vooraf, tijdens en na afloop van de actie;

 moving billboards langs de A1.

Kosten Kosten

De kosten bedroegen circa € 500.000. De kosten lagen horen dan bij de eerste actie in verband met de inkomstenderving van de NS.

Conclusies en aanbevelingen Conclusies en aanbevelingen

Transferium beter benut, geen vermindering van filedruk Transferium beter benut, geen vermindering van filedruk

De acties zijn succesvol in die zin dat dankzij de actie de capaciteit van het transferium beter wordt benut. De capaciteit van het transferium is echter onvoldoende om een zichtbaar effect te hebben op de filedruk. Dat is ook geen reëel doel; het is veel belangrijker dat automobilisten het gevoel hebben een keuze te hebben, zodat zij de vervoerswijze kunnen kiezen die voor hen het meeste voordeel biedt. Het transferium biedt voor hen dus extra keuzemogelijkheden.

Winkelend publiek ontdekt transferium Winkelend publiek ontdekt transferium

De uitbreiding van de proef richting Utrecht leverde een forse toename op van het aantal deelnemers. Met name winkelend publiek ontdekte het transferium.

Ook op andere plaatsen in Nederland (bijvoorbeeld Den Bosch) hebben transferia vooral een functie voor winkelend publiek. Het voordeel is dat winkelend publiek lege stoelen vult in het openbaar vervoer, omdat zij tijdens de daluren reizen. Een tweede voordeel is dat de bereikbaarheid van en de leefbaarheid in de binnenstad verbetert door een afname van het aantal auto’s.

Bij toekomstige acties rondom het transferium adviseren wij nog duidelijker onderscheid te maken tussen de doelgroepen forenzen en winkelend publiek, want elke groep heeft haar eigen specifieke wensen.

De uitbreiding van de proef richting Utrecht leverde een forse toename op van het aantal deelnemers. Met name winkelend publiek ontdekte het transferium.

Ook op andere plaatsen in Nederland (bijvoorbeeld Den Bosch) hebben transferia vooral een functie voor winkelend publiek. Het voordeel is dat winkelend publiek lege stoelen vult in het openbaar vervoer, omdat zij tijdens de daluren reizen. Een tweede voordeel is dat de bereikbaarheid van en de leefbaarheid in de binnenstad verbetert door een afname van het aantal auto’s.

Bij toekomstige acties rondom het transferium adviseren wij nog duidelijker onderscheid te maken tussen de doelgroepen forenzen en winkelend publiek, want elke groep heeft haar eigen specifieke wensen.

(39)

Omschrijving maatregel Omschrijving maatregel

In de periode oktober 2008 tot 2010 wordt gewerkt aan de N302. Gedurende de werkzaamheden loopt een proef met een extra spitsbus (lijn 302) op het traject Nunspeet – Harderwijk. De buslijn is onderdeel van een pakket aan maatregelen die samen met het bedrijfsleven is opgesteld om Harderwijk bereikbaar te houden.

Buslijn 302 versterkt de bestaande lijnen 111 en 112 tussen Harderwijk en Nunspeet. Hierdoor ontstaat een aantrekkelijke kwartiersdienst. Op het bedrijventerrein Lorentz zijn vier nieuwe haltes geplaatst. Werkgevers kunnen via de website www.bereikbaarharderwijk.nl goedkope probeerkaartjes voor lijn 302 aanschaffen om hun medewerkers te stimuleren hiervan gebruik te maken.

Doel

Ontlasting van de verkeersdruk op de weg tijdens de spits als gevolg van de wegwerkzaamheden op de N302. Dit doel is niet bereikt; uit de resultaten van het onderzoek van Probit blijkt dat de bus slechts voor enkele reizigers een alternatief is. Het effect van lijn 302 op de verkeersdruk is dan ook nihil.

Doelgroep

Werknemers van bedrijven op bedrijventerrein Lorentz in Harderwijk.

Effecten

Maandag 18 mei 2009 heeft Probit reizigerstellingen uitgevoerd op lijn 302, lijn 111-112 in beide richtingen. De onderstaande tabel toont het aantal in- en uitstappers op de lijnen.

Harderwijk – Nunspeet Nunspeet – Harderwijk

# Instappers Lijn 302 Lijn 111-112 Lijn 302 Lijn 111-112

Ochtendspits 5 19 31 13

Middagspits 15 37 24 19

Hoewel de bus met name gericht is op forenzen, blijkt in de praktijk dat de helft van de reizigers bestaat uit scholieren, de andere helft betreft inderdaad woon- werkverkeer. Maar liefst de helft van de reizigers is OV-captive en voor slechts een kwart van de reizigers is de auto een alternatief. Verder is meer dan 70%

van de reizigers jonger dan 24. Het vermoeden bestaat daarom dat de bus slechts in beperkte mate wordt gebruikt door forenzen die zijn overgestapt vanuit de auto. Lijn 302 draagt daarom nauwelijks bij aan de vermindering van de filedruk.

8. Extra spitsbus tijdens werkzaamheden N302

(40)

Gemeente Harderwijk en Provincie Gelderland.

Middelen

 Website www.bereikbaarharderwijk.nl.

Kosten

De kosten bedroegen € 300.000,- om de bus 1 jaar te laten rijden. Daarnaast zitten in het bedrag de kosten opgenomen voor communicatie en de aanleg van tijdelijke haltes op bedrijventerreinen.

Deze actie heeft tot nu toe niet het gewenste effect gehad. De extra bus biedt vooral uitbreiding van de reismogelijkheden voor reizigers die toch al met de bus gaan. Wij maken hieruit op dat het verbeterde OV-aanbod nog steeds niet opweegt tegen de auto, ondanks de wegwerkzaamheden. Deze actie laat zien dat het openbaar vervoer écht meerwaarde moet bieden om automobilisten over te halen er gebruik van te maken. Blijkbaar is een verhoogde frequentie en een aantrekkelijk tarief dan onvoldoende. Dit maakt woon-werkverkeer tot een lastig te vangen doelgroep; men gaat liever wat vroeger met de auto van huis, dan gebruik te maken van een niet volledig op hen afgestemd OV-product.

(41)

9. Gratis OV Bokbierdag 2007

De Nationale Bokbierdag is een feest in Zutphen waarbij het eerste vaatje bokbier in een optocht de stad in wordt gedragen. Het feest bestaat sinds 1996 en trekt inmiddels meer dan 100.000 bezoekers. In 2007 konden bezoekers gratis met de trein naar Zutphen reizen vanuit Apeldoorn, Winterswijk, Hengelo en gratis met de bus vanuit Deventer en Warnsveld. Bovendien werden op sommige trajecten extra treinen en bussen ingezet. Bezoekers konden de gratis kaartjes downloaden van de website www.ervaarhetov.nl.

De actie is niet voortgezet, omdat er vanuit de overheid geen geld beschikbaar is gesteld.

Doel

 Het reizen per OV promoten.

 Het combineren van de BOB-campagne met het OV.

 Bevordering van de snelheid van de afwikkeling van reizigers op kleine stations met beperkte kaartautomaten.

Doelgroep

Bezoekers van de Nationale Bokbierdag in Zutphen.

Effecten

Syntus heeft een enquête gehouden onder 368 reizigers, die het kaartje hadden aangevraagd. De helft van hen gaf aan anders niet met het openbaar vervoer te zijn gekomen. Wel bleek de capaciteit op piekmomenten onvoldoende: een kwart van de respondenten had op de heenweg geen zitplaats.

Overige resultaten:

 4.271 gedownloade gratis kaartjes;

 +/- 40% reisde met de bus of trein zonder het gratis kaartje;

 5.979 reizigers extra reizigers in actie OV-lijnen;

 +/- 3.000 reizigers op andere trajecten;

 door actie 9.000 extra openbaar vervoerreizen.

De actie was een samenwerking tussen Syntus, RegioNS en de provincie Gelderland.

Middelen

De actie werd aangekondigd met behulp van de volgende middelen:

 flyer Bokbierdag;

 advertentie in Bokbierdag folder;

 websites: www.ervaarhetov.nl, www.syntus.nl, www.bokbierdag.nl;

 persoonlijke e-mails;

 persberichten.