Opvoedingsvragen, nood aan ondersteuning en preventieve gezinsondersteuning bij gezinnen met jonge kinderen
Prof. dr. Karla Van Leeuwen
Dit onderzoek is uitgevoerd door:
Karla Van Leeuwen (Promotor) Sofie Rousseau (onderzoeker)
– Onderzoekseenheid Gezins- en orthopedagogiek, KU Leuven
Karel Hoppenbrouwers (copromotor)
– Centrum Omgeving en Gezondheid, KU Leuven
Annemie Desoete (copromotor)
– Vakgroep Experimenteel-Klinische en Gezondheidspsychologie, UGent
Overzicht presentatie
Onderzoeksresultaten cohorte 0-jarigen
– Hoe beleven ouders de opvoeding van hun kind?
– Ontwikkeling van zorgen en opvoeding over 3 jaar – Identificatie van groepstrajecten
– Worden verschillen in groepstrajecten voorspeld door kenmerken van gezin, ouder en kind?
– Associaties tussen zorgen, behoefte aan ondersteuning, en zorggebruik
Discussie
Methodologie
Longitudinaal design
Aantal deelnemers per meetmoment
– Over meetmomenten, gemiddeld 95,8% moeders
Vragenlijsten
Interview op 8 en 24 maanden bij verdiepingsgroep
Deelname 2273
2/3 maanden
2106
12 maanden
1226
24 maanden
1417
30 maanden
1059
36 maanden
1145
Variabelen: Opvoeding
Betekenis Gedrag
Opvoedingsbelasting (NVOS) 12-30- 36m
Opvoedingsbeleving (POPI) 3-12-30m
Vragenlijst Onvervulde Behoefte aan Opvoedingsondersteuning (VOBO) &
interview over beleving 8m
Variabelen zorg en ondersteuning
Zorgen van ouder over kind
Behoefte aan professionele ondersteuning
Gebruik van professionele ondersteuning
Op 3m & 12m vraagstelling opgesplitst naar domeinen (ontwikkeling, gezondheid, gedrag, opvoeding,
levensomstandigheden)
→ gemiddelde score
Resultaten: beleving opvoeding
Vragenlijsten
– Meeste ouders vinden opvoeden verrijkend
– Ouders ervaren emotionele en instrumentele kosten
– Veel, maar niet alle ouders ervaren steun vanuit omgeving bij het opvoeden
– Ongeveer 5% ervaart de opvoeding als belastend
Interviews beleving opvoeding (8m)
– 80% moeders rapporteert twee of meer positieve gevoelens – 3% kan geen enkel positief gevoel noemen
– 75% moeders rapporteert negatieve gevoelens of uitdagingen – VOBO: meest zorgen over gezondheid kind (72,7%), slaap- (41%) eet-
(40%) en huil- (22,1%) gedrag, opvang kind (23,3%); 9,6% problemen op vlak van omgang en opvoeding
Resultaten: gemiddelde evolutie
Gemiddelde evolutie tussen 3 en 36 maanden
– Zorgen over kind & behoefte aan ondersteuning
‘een beetje’ op 3m, afname tussen 3 en 30m, daarna toename
– Zorggebruik
61% op 3m, afname tussen 3 en 30m, daarna toename
– Ervaren opvoedingsbelasting
beperkt; toename tussen 12 en 36m
– Zorgen over opvoeding & behoefte aan opvoedingsondersteuning
‘een beetje’ op 3m, daarna afname
Resultaten: groepstrajecten
KIND Consistent
weinig
Consistent beetje
Afnemend Verhoogd Consistent veel
Zorgen kind 70% 22% 5% 2% 1%
Behoefte zorg Snel : 81%
Langzaam
: 14%
Afnemend/
Toenemend 2%
2% 1%
Gebruik zorg 89% 4% 7%
OPVOEDING Consistent weinig
Weinig/toe- nemend
Afnemend Verhoogd
Belasting 47% 46% 7%
Zorgen 79% 21%
Behoefte zorg Afnemend:
82%
20%
Resultaten: voorspelling groepstrajecten door gezins- en ouderkenmerken
Opvoedings- belasting
Zorgen over kind
Behoefte aan zorg
Gebruik van zorg Opleiding moeder
Hoger secundair
Laaggeschoold X X X
Hooggeschoold X X X
Herkomst ouders
België X
WHO-A
WHO-B/D X X
Gebeurtenissen
Resultaten: voorspelling groepstrajecten door kindkenmerken
Opvoedings- belasting
Zorgen over kind
Behoefte aan zorg
Gebruik van zorg Temperament
Activiteit/extraversie X
Negatief affect X X X X
Oriëntatie/regulatie X X
Gedrag
Prosociaal gedrag X
Hyperactiviteit X X X X
Emotionele problemen X X X X
Gedragsproblemen X X X
Geslacht kind
Resultaten: zorgen &
ondersteuningsbehoefte opvoeding
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90
niet een
beetje
nogal veel heel veel
53.4
25.3
13.5
3.9 4
86.3
10.9
2 0.6 0.2
zorgen over opvoeding 3m zorgen over opvoeding 12m nood aan ondersteuning 3m nood aan ondersteuning 12m
Resultaten: zorgen, ondersteuningsbehoefte en -gebruik
Sterk verband tussen zorgen en behoefte aan ondersteuning, binnen hetzelfde meetmoment
Behoefte aan ondersteuning wordt nauwelijks voorspeld door zorgen 1 of 2 jaar eerder
Sommige ouders met behoefte aan zorg komen niet contact met deskundigen
Het domein waarop ouders zorg gebruiken sluit niet altijd aan bij het domein waarop ouders zorg wensen
Conclusies
Rand- voor- waarden
Vraag &
aanbod Communi-
catie
Transitie ouder-
schap
Conclusies
Transitie ouder-
schap
Rand- voor- waarden
Vraag &
aanbod Communi-
catie
Roze wolk of onweerswolk?
Conclusies
Transitie ouder-
schap
Rand- voor- waarden
Vraag &
aanbod Communi-
catie
- Financieel - Welzijn ouder - Sociale steun - Cultuur
Conclusies
Rand- voor- waarden
Vraag &
aanbod Communicatie
Transitie ouder-
schap
Conclusies
Rand- voor- waarden
Vraag &
aanbod Communi-
catie
Transitie ouder-
schap Weerstand?
Doorverwijzers?
Sensibiliseren
Contactgegevens
Karla Van Leeuwen
– Gezins- en orthopedagogiek, KU Leuven – karla.vanleeuwen@ppw.kuleuven.be
