E.L. Franken
bron
E.L. Franken, Staatsgeheim. Literbo, Amsterdam 1936
Zie voor verantwoording: https://www.dbnl.org/tekst/fran254staa01_01/colofon.php
Let op: werken die korter dan 140 jaar geleden verschenen zijn, kunnen auteursrechtelijk beschermd zijn.
Hoofdstuk I
Er heerschte een buitengewone stemming. Zooals altijd had H.G.D. Drakenburg geholpen door zijn vrouw er voor gezorgd dat deze soirée te zijnen huize gegeven, een waar feest was. Alle kopstukken zoowel van de finantieele wereld als uit de industrieele wetenschappelijke wereld waren aanwezig. Vooral Fedora was het die steeds de goede toon wist te vinden, en die het zoo gemengde gezelschap over het moeilijke doode punt van de avond heen hielp.
Stralend sloeg Drakenburg zijn vrouw gade en toen zij langs hem liep knikte ook zij hem glimlachend, als wilde ze zeggen ‘Het gaat goed’, toe.
‘Tevreden?’
‘Ik moet je steeds bewonderen Fedora!’
‘Och malle!’ zei ze lachend. Dan begaf ze zich alweer naar een ander groepje.
Ze was een statige verschijning groot en slank, een vrouw van bij de vijf en dertig.
Haar ietwat slavisch gevormde gezicht met het ravenzwarte haar en haar jeugdige verschijning maakten haar tot een aparte schoonheid. De lichtkronen branden volop en weerschenen op de hagelwitte hemden en in de kristallen champagne glazen. De jazz-band, die door Drakenburg geëngageerd was uit het City Theater speelde onvermoeibaar door.
Er werd gedanst en geflirt. Hier en daar verspreid zaten oudere heeren in ernstige gesprekken verdiept.
Ook Drakenburg had zich in een hoek teruggetrok-
E.L. Franken, Staatsgeheim
ken waar hij ongestoord met Adriaans een paar woorden kon wisselen. P.F. Adriaans was zijn hoofdingenieur. Het was een nog jonge man, zeer begaafd, die aan een uitvinding werkte die de heele militaire luchtmacht in opschudding zou brengen.
Beide heeren rookten en het gesprek werd bijna fluisterend gevoerd.
‘Wat voor bewijzen heb je dan?’
‘Die heb ik juist niet!’
‘Nou dan - Beste Adriaans, werkspionage is een groot woord maar och, je zou al een prul van een uitvinder moeten zijn als je die obsessie van bespionneerd te worden niet had. Je bent nerveus - heel begrijpelijk overigens - omdat de laatste berekeningen, die de kroon op je werk zouden zetten, nog niet kloppen.’
‘Als het dat maar was. Ik heb al meer gedacht dat de plannen anders lagen dan ik gewoon was ze 's avonds weg te leggen. Gisteren avond had ik een paar plannen en tabellen mee naar huis genomen om daar nog wat te werken. Van morgen, toen ik op kantoor kwam, miste ik een plan. Ik herinnerde me niet het meegenomen te hebben maar toch reed ik nog eens naar huis terug. Nergens te vinden! Toen ik op kantoor terug kwam lag het daar, en wel op een plek waar ik al een paar maal had gekeken...
‘Wat bent u overigens met Soubeyrau overeengekomen?’
‘De onderhandelingen verloopen prachtig. Ik denk dat de organisatie, die hij vertegenwoordigt, het op groote schaal productief wil maken. - Wat die andere zaak betreft... maak je daar geen kopzorg over. De bewaking van het werk is prima en als je het wilt kun je voor jou privée ruimte een extra wacht krijgen.’
E.L. Franken, Staatsgeheim
Luidruchtig werd er in de handen geklapt en geschreeuwd. Alles liep door elkaar en lachte.
De heeren keken op.
Er had zich een groote kring gevormd en in het midden stond Soubeyrau druk te oreeren.
‘Een charmante kerel in gezelschap,’ zei Drakenburg. ‘Kom Adriaans we mogen ons niet langer afzonderen.’
Op de drempel liepen ze tegen Mijnsbergen op.
‘Help Drakenburg, vlucht met mij naar een koude dronk! Soubeyrau is gek geworden. Weet je wat hij in alle ernst heeft voorgesteld?’
‘Hij wil toch niet gaan bridgen?’
‘Veel erger. Tafeldans doen. Stapel!!’
Maar nog voor Drakenburg iets had kunnen antwoorden stond van der Veen naast hen.
‘Drakenburg, kerel je moet beslist komen! Die franschman wil een tafeldans arrangeeren. Prachtidee. Ik zal de geest van Rothschild oproepen om hem te vragen in hoeverre ik me met de financeering van jouw nieuwe plan zal ophouden.’
Drakenburg lachte.
‘Dat verplicht tot iets,’ zei hij, ‘kom Adriaans, dat moet jou ook interesseeren.’
‘Ik arme blijf dus met mijn koude dronk alleen,’ zuchtte Mijnsbergen.
‘Neen dikke,’ zei van Aldenhuyzen die juist ook aan kwam zetten en de laatste woorden had gehoord. ‘De bekoring van een dronk is oud en toch steeds weer nieuw voor mij. Ik houd je gezelschap. Van die spelletjes in het donker moet ik niets hebben.’
‘Waarom nu juist Dertien Soubeyrau?’ vroeg Smeets, een nerveuze oudere man.
E.L. Franken, Staatsgeheim
‘Dan krijg ik het beste contact!’ antwoordde Soubeyrau.
‘Voor mijn part, maar als er wat gebeurt is het op jouw verantwoording.’
‘Best’ zei de Franschman. ‘We zijn nog met zijn negenen dus heb ik er nog vier noodig.’
‘O.K.’ riep van der Veen. ‘Ik breng hier de gastheer en Adriaans plus nog mijn persoontje.’
‘Dat zijn er pas drie.’
‘En mijn vrouw dan?’ riep de bankier. ‘Denk je dat ze me alleen in het gezelschap van die geesten laat? - Guus! - waar zit ze toch. Ah... daar komt ze. Guus jij bent nummer dertien. Vooruit anders worden de geesten ongeduldig.’
‘Als 't u blieft allemaal zitten gaan,’ riep Soubeyrau.
‘Mogen wij hier blijven toezien?’ vroeg mevrouw Gelissen.
‘Onmogelijk, buiten de deelnemers mag er niemand aanwezig zijn.’
‘Jammer ik had graag eens toegekeken.’
Lachend gingen de deelnemers zitten en de rest verliet ook al lachende de kamer.
‘Nee, niet naast mij Suus,’ zei van der Veen. ‘Ik ben bang dat de geesten anders niet eerlijk zullen zeggen, wat ze van je denken.’
‘Kom maar bij mij hoor Mevrouw,’ riep Rademaker er tusschen door.
‘Bij mij zit u safe!’
De dikke gordijnen werden dichtgetrokken. Soubeyrau deed het licht uit.
Dan ging hij op de laatste vrije stoel zitten.
‘Smeets!’ riep van Veen.
‘Ja?’
E.L. Franken, Staatsgeheim
‘Smeets doe als je blieft een donkere doek over je kale bol anders worden de geesten bang.’
Algemeen gelach.
‘Kalmte dames en heeren. Zoo krijgen we nooit een resultaat,’ zei de Franschman.
‘Zijn alle geesten zoo gevoelig?’ vroeg er een.
‘Van Buren wees nou geen spelbreker.’ Dat was van der Veen die dat zei.
‘Nu alle handen op de tafel. Contact maken. De ketting mag nu niet meer onderbroken worden. Rustig en geconcentreerd afwachten.’
Ergens werd onderdrukt gegrinnikt.
‘Reuze opwindend!’ fluisterde een vrouw.
Eindelijk heerschte er volkomen rust.
Allen zaten ze gespannen te wachten. Het was zoo stil dat men een speld kon hooren vallen.
Toen werd er geklopt, een keer twee keer... en weer was het stil.
Plotseling klonk een gekreun in het donker.
Een vrouwen stem gilde.
Weer dat steunen maar nu iets zwakker.
‘Wat is dat?’ vroeg van der Veen.
Smeets was uitermate opgewonden.
‘Dat is geen grapje meer! Dat gaat te ver. Ik doe niet meer mee!’ riep hij.
Drakenburg stond op.
‘Blijf allemaal even zitten, ik zal licht maken.’
De lichten gingen op. Iedereen zat op zijn plaats.
Soubeyrau was voorovergevallen. Een klein bloedstraaltje sikkerde uit neus en mond.
Dokter van Buren snelde naar hem toe en onderzocht hem.
‘Doodgestoken.’ Stelde hij vast.
E.L. Franken, Staatsgeheim
De vrouwen gilden, de mannen praten opgewonden door elkaar.
‘Wat kunnen we doen?’ vroeg Drakenburg.
‘Het eenige is de politie bericht geven. De dood is al ingetreden.’
‘Niemand mag deze kamer in of uit, tot de politie ter plaatse is,’ zei de gastheer nu.
‘Verdenkt u mij soms?’ vroeg mevrouw van der Veen.
‘Ik verdenk niemand uit ons gezelschap,’ zei Drakenburg. ‘Maar als we hier samen blijven, tot de politie er is, kunnen we het beste onze onschuld bewijzen en we helpen er de politie mee.’
Hij belde en kort daarop trad een bediende binnen.
‘Jan er is een ongeluk gebeurt, bel de politie op en laat direct iemand van de afdeeling recherche komen. Probeer onopvallend mijn vrouw te waarschuwen, maar ze mag in geen geval hier binnen komen. Begrepen?’
‘Zeker mijnheer.’
‘En dan nog iets. Sluit de deuren. Niemand mag het huis verlaten of betreden. De
“band” moet doorspelen.’
De dienaar ging.
Eerst langzaam kwam nu de reactie.
Mevrouw van der Veen kreeg een huilkramp.
‘Wrijf haar voorhoofd en hals met eau de cologne,’ riep van Buren de bankier toe.
‘Ik kan nu niet helpen want mijn vrouw is flauw gevallen.’
Truus en Mea hielden sidderend Drakenburg vast. Hij streek vriendelijk over hun haar.
‘Ik vind het naar dat jullie er bij moesten zijn. Zooiets is op jeugdige leeftijd niet erg prettig.’
‘Voor mij spijt het u niet’ schreeuwde Smeets. ‘Nie-
E.L. Franken, Staatsgeheim
mand slaat acht op mijn zenuwen! Ik besta eenvoudig niet.’
Van der Werff, een groote stevige man, liep op hem toe.
‘Houdt u kalm, Mijnheer Smeets,’ zei hij.
‘Ik moet me kalm houden! Maar die heele troep hier lachte me uit, toen ik ze waarschuwde. Met zijn dertienen in het donker zulke grapjes uithalen!! Ik ben zenuwlijder maar dat doet schijnbaar niets ter zake.’
Van der Werff ging nog dichter bij hem staan.
‘Niemand dwong u mee te doen. Als u zich verder nog zoo aanstelt dwingt u mij u Knock-Out te slaan terwille van de andere gasten.’
‘Doet u dat als u de moed hebt! U doet net als was ik degene die op dat bespottelijke idee kwam. En dan dreigt u me hier met handtastelijkheden.’
Van der Werff haalde uit om hem een opstopper te geven, maar Drakenburg hield hem tegen.
Smeets was doodsbleek geworden en leunde in zijn stoel terug.
‘Dat moet mij gebeuren! mij! mij!’ jammerde hij, dan werd hij stil.
‘Ik meen dat we beter deden ons met het oog op het gebeurde en in
tegenwoordigheid van een doode wat rustiger te houden,’ meende Drakenburg.
‘Laten we probeeren totdat de politie komt onze hersens weer zoo ver bij elkaar te rapen dat we de beambten zoo precies mogelijk de gebeurtenissen duidelijk kunnen maken.’
Drakenburg had voor die avond een autowacht besteld. De man liep op en neer, rookte een pijpje en be-
E.L. Franken, Staatsgeheim
rekende voor de honderdste maal wat hem die avond aan fooien op zou brengen.
De Appollo laan was als uitgestorven en diepe vrede lag over de herfstnacht. De bladeren werden al wat bruin en rood. De hemel duidde op een nieuwe schoone dag voor morgen.
Dan dook plotseling een man naast hem op. De vreemdeling bleef staan toen hij de klanken van de Jazz-band binnen hoorde. Hij bekeek het huis eens, de gordijnen waren zoo dicht geschoven dat je van buiten geen glimpje licht meer kon zien. Op de andere kant van de straat stonden de parkeerende autos. Zijn nieuwsgierigheid was opgewekt, en toen hij de autowacht in de gaten kreeg stevende hij op hem toe.
Met wantrouwen monsterde deze de naderende gestalte.
De vreemdeling behoorde beslist - als men op zijn uiterlijk afging - niet in deze buurt. Dat hij middelmatig groot was en midden in de dertig, was niet zoo
verwonderlijk. Maar onder de goedkoope regenjas staken twee beenen met als bekleeding een onopgeperste broek met rafeltjes. Zijn dasje zat scheef en was erg afgedragen. Het sigarenpeukje in zijn mond was heelemaal afgesabbeld en brandde niet meer. Beminnelijk glimlachend tipte hij met twee vingers aan de rand van zijn vlekkige hoed en zei:
‘Goeden avond beste vriend!’
‘'N avond. Hoezoo beste vriend? ik ken je niet.’
‘Nee?! Nou wees dan maar blij dat je van avond de eer hebt me te leeren kennen.’
‘Als ik niet merkte dat u niet naar alcohol ruikt zou ik zeggen dat u stomdronken was.’
‘Geen erg vriendelijke opinie heb je over me. En ik
E.L. Franken, Staatsgeheim
heb je toch nooit iets gedaan. Alcohol! Mijn God hoe lang is het geleden dat ik een druppel gezien heb.’
‘U deed beter te gaan slapen.’
‘Dat is nu juist je vergissing. Ik ben onderweg om iets te verdienen. Die tabak ruikt goed, daar krijg je trek in. Heb je toevallig ook een lucifertje voor me?’
‘Een lucifer is zonde voor dat stompie waarop u rondkauwt.’
De vreemde nam het stompje uit zijn mond en bekeek het aandachtig.
‘Bevalt het je niet? Jammer zeg, ik kan nog geen afscheid er van nemen. Maar wacht eens even.’ Hij scharrelde wat in zijn zakken en haalde dan 4 à 5 sigarenpeukjes te voorschijn, die hij op zijn handpalm deponeerde.
‘Welke zou ik volgens jou moeten nemen als je me een lucifertje geeft?’
Op dat oogenblik kwam uit de richting Beethovenstraat een auto in razend tempo aan en daarnaast reed, even snel, een motor.
‘Heb je me nou?!!’ zei de auto wachter toen hij bemerkte dat de wagen voor het huis van den Heer Drakenburg - in wier opdracht hij hier stond - stilhield, want hij ontdekte dat achter het stuur een agent zat en dat ook de motor er een van de politie was.
Twee heeren stapten uit. Ze schreden naar de voordeur en werden op hun bellen direct binnen gelaten.
De vreemde stond alweer aan de andere kant van de straat waar twee agenten de wacht hielden. Hij trad op de agenten toe en wachtte mèt hen, alsof dat
vanzelfsprekend was.
‘Doorloopen’ zei een van hen.
Maar de toegesprokene lachte vriendelijk.
E.L. Franken, Staatsgeheim
‘Pardon - Baron -’
‘Wat zeg je?’ vroeg de agent.
‘Mijn naam is Baron - Cornelis.’
Met een blik, die evengoed medelijden als ook wel minachting kon uitdrukken, keek de agent hem aan.
‘En wat wenscht u?’
‘Nieuwtjes, ik ben gek op nieuwtjes. Het is om zoo te zeggen mijn beroep om nieuwtjes te vernemen.’
‘Interessant beroep,’ meende de agent. ‘Maar weet u het nieuwste dan al?’
‘Nee.’
‘Hier zult u niets nieuws hooren!’
De agenten schudden van het lachen om deze mop.
Cornelis Baron haalde de schouders op. Dan klonk naast hem: ‘Goeden avond heeren. Is er iets gebeurt? Ik ben hier de autowachter.’
‘Wij weten niets. Er is opgebeld.’
‘Misschien is daar binnen een zilveren lepel aan iemands vingers blijven hangen.’
‘Of iemand trapte de gastheer op zijn teenen.’
‘'t Is zeker erg druk daar hè?’
‘Nou ik heb zeker wel een 14 à 15 wagens.’
Een der agenten draaide zich om.
‘HEE waar is nou...?’
‘Wat?’
‘Waar is die Baron gebleven?’
‘In rook opgegaan.’
‘Des te beter. Stel je voor, zoo iets heeft het lef zich Baron te noemen!’
Het was Cornelis Baron niet ontgaan dat de beide heeren, die in de villa verdwenen waren, wel de deur dicht hadden gedaan maar in de haast schijnbaar niet
E.L. Franken, Staatsgeheim
voldoende, want een dun lichtstraaltje vertelde hem dat de deur nog op een kier stond.
Vast besloten liet hij de anderen staan en lieflijk glimlachend trad hij op de deur toe en stond dan in de hal voor de van opwinding sidderende dienaar.
‘Hoe heet je?’
‘Jan, kommissaris.’
‘Noem me geen kommissaris, zeg maar Baron.’
‘Neemt u niet kwalijk, ik wist niet, Baron...’
‘In orde hoor. Is er al iets gevonden?’
‘Ik weet het niet Baron. Wie had ook kunnen denken dat hier zoo iets kon gebeuren.’
‘Och waarom, zooiets komt in de beste families voor.’
Ontsteld keek de huisknecht hem aan.
‘Maar Baron... MOOrd!’
‘Nu en? Werd Willem van Oranje ook niet vermoord?’
‘Zeker Baron.’
‘Zie je wel! En wie werd er hier vermoord?’
‘Een van onze gasten. Het is niet te gelooven!’
‘Neem wat valeriaan voor je zenuwen. Waar is de plaats van de misdaad?’
‘De heeren zijn in de grijze salon.’
‘Grijs is elke Theorie.’
‘U meent Baron?’
‘Van geen belang. Wijs me de weg.’
‘Als 't u blieft.’ Verward ging de dienaar den indringer voor.
De Inspecteuren A. Zijlstra en R. Teunissen waren door Drakenburg begroet. Hij had in korte woorden uitgelegd hoe de toestand was. Met de komst van de politie was er een groote verwarring en opwinding ont-
E.L. Franken, Staatsgeheim
staan en lette niemand op den vreemde, die nog steeds glimlachend in de deurpost stond.
‘Ik heb streng opgepast dat niemand hier binnentrad of naar buiten kon gaan, nadat de moord was geschied.’
‘Best... Ik neem aan dat alle aanwezigen u goed bekend zijn?’ vroeg Zijlstra weer.
‘Zeker. Meest zijn het vrienden van lange jaren.’
‘Eerst wil ik om de namen van de gasten verzoeken, die hier aanwezig zijn.’
Drakenburg noemde de namen en Zijlstra schreef op.
‘Dr. van Buren met zijn vrouw. - De bankier van der Veen met vrouw en dochter.
- Mijn hoofdingenieur Adriaans. - Mijnheer van der Werff. - Mijnheer Smeets.’
‘Ik heb ze gewaarschuwd Inspecteur!’ riep Smeets. ‘Ik vraag je met dertien personen in het donker...’
‘Ik zal u wel vragen als ik iets van u wil weten. Terwille van het onderzoek vraag ik u beleefd kalm te blijven.’
‘Ik moet kalm blijven voor het onderzoek en wat wordt er voor mij gedaan? ik wil naar huis.’
‘U zult uw wenschen nog even moeten opschorten.’
‘Ik maak u er op attent dat ik hier gast ben. Als zoodanig wensch ik gerespecteerd te worden. Ben ik soms een gevangene?’
‘Als u niet kunt besluiten aan mijn verlangens gehoor te geven dan zult u de nacht als mijn gevangene moeten doorbrengen... Hoe heet u?’
‘Smeets... inspecteur, Smeets, Christiaan Lodewijk.’
‘Dank u. - Mag ik u verzoeken Mijnheer Drakenburg?’
E.L. Franken, Staatsgeheim
‘De Heer Rademaker - de Heer van Steeden - mijn dochter Truus, ikzelf en de vermoorde Renée Soubeyrau.’
‘Dank U. Als ik U juist begrepen heb, zat U allen aan deze tafel. Mag ik de dames en heeren verzoeken plaats te nemen juist zooals U zat toen de moord begaan werd?’
Nerveus liepen de gasten door elkaar en zochten hunne plaatsen op.
‘Zat ik links of rechts van U, Mijnheer Adriaans?’
‘Links, Juffrouw Truus.’
‘Dat klopt,’ zei Drakenburg. ‘Jij zat tusschen Adriaans en mij, en aan mijn linkerkant zat Mevrouw van Buren.’
‘Ik zat naast U, Mijnheer van der Veen.’
‘Ja, kom maar mee, Juffrouw Mea.’
Eindelijk hadden zij allen hun plaats ingenomen, behalve van Steeden, die verward van den een naar den ander keek.
‘Waarom gaat u niet zitten?’ vroeg Zijlstra.
‘Ik kan er niets aan doen, Inspecteur, maar iemand moet op de verkeerde stoel zitten.’
Allen keken op.
‘Dames en Heeren,’ zeide de Inspecteur, ‘bent U er allemaal zeker van op de juiste plaats te zitten? Alleen de stoel naast den vermoorde is nog vrij.’
Allen keken zij angstig naar elkaar en knikten dan toestemmend.
‘Ik zat beslist hier,’ zei Truus. ‘Toen de tafel begon te bewegen voelde ik opeens een tocht in mijn rug, alsof de portière een weinig geopend werd.’
‘Mijnheer van Steeden heeft gelijk,’ zei Mevrouw van der Veen. ‘Mijnheer Smeets zit verkeerd.’
E.L. Franken, Staatsgeheim
‘Ik?!’
‘Ja, Mijnheer Smeets, U zat naast mij.’
‘Weet U dat zeker?’ vroeg Zijlstra.
‘Absoluut. Mijn man wou niet hebben, dat ik naast hem kwam zitten. Toen riep Mijnheer Rademaker mij bij zich; ik liep om de tafel heen en ging tusschen Mijnheer Rademaker en Mijnheer Smeets in zitten.’
‘Ik had...!’
‘U heeft naast mij nog geantwoord, toen mijn man U iets toeriep,’ wendde zij zich nu direct tot Smeets.
‘Juist,’ bevestigde van der Veen, ‘toen ik met U sprak, zat U tegenover me tusschen mijn vrouw en Soubeyrau in.’
‘Ik protesteer!’ riep Smeets.
‘Mag ik de heeren verzoeken, eindelijk op de juiste stoelen te gaan zitten?’ vroeg Zijlstra.
‘Ja, zoo klopt het,’ zei van Steeden. ‘Nu herinner ik mij weer, dat ik tusschen Mijnheer van Buren en Mijnheer van der Veen zat, vlak tegenover Soubeyrau.’
‘Heeft U nu het gevoel, dat U goed zit, Mijnheer Smeets?’ wou de inspecteur weten.
‘Ik heb alleen maar het gevoel, dat ik het mikpunt van aller onachtzaamheid ben.’
Zijlstra ving juist een blik van van der Werf op, die Smeets aankeek alsof het hem speet, dat niet deze het slachtoffer was geworden. Van der Werf zat aan de linkerkant van Soubeyrau.
Cornelis Baron had ongezien alle namen met de juiste plaatsen op een papiertje genoteerd, dat hij zorgvuldig in zijn zak opborg.
Rademaker, Guus van der Veen, Smeets, Soubeyrau, van der Werff, Adriaans, Truus, Mea, van der Veen,
E.L. Franken, Staatsgeheim
van Steeden, van Buren, Betty van Buren.
Baron behoorde tot die menschen, die niet het voordeel van een kruiwagen kennen en daar hij ook niet met een overvloed aan aardsche goederen gezegend was, bleef voor hem niets anders over, dan het groote toeval af te wachten. Tot nu toe had hij zijn heele leven met dat wachten doorgebracht, zonder dat er voor hem meer afgevallen was dan een bescheiden, onbehagelijke huurkamer en een karig middagmaal, dat hij zich nog niet eens iederen dag kon veroorloven. Maar zijn optimisme duldde niet, dat hij tegen zijn lot in opstand kwam. Met een tevreden lachje ging hij altijd aan de meerbegunstigde medemenschen voorbij en... wachtte.
Vandaag had zijn doelloos rondslenteren - of was het misschien het verlangde toeval? - hem hierheen gevoerd, en hij was vastbesloten, om zich met al de hardnekkigheid, die hem eigen was, aan dit toeval vast te klampen.
Hij had zich de gezichten van de aanwezigen nauwkeurig in het hoofd geprent en bij het nerveuse door elkander praten was hem iets opgevallen, dat hem zeker - indien Zijlstra en Teunissen er niet op gelet hadden - een onschatbare voorsprong op de politie zou geven.
Het verhoor, waarmee Zijlstra nu begon, interesseerde hem niet omdat het, zooals hij tegen zichzelf zei, toch niets op kon leveren. Hoe kon men nu waarde hechten aan beweringen, die zoo onder de onmiddellijke indruk van de misdaad gemaakt werden? Daarbij was het nog een misdaad die in volkomen donker gepleegd was.
Zulke beweringen, die, als men de nerveuse stemming en sterk aangegrepen zenuwen in aanmerking nam, natuurlijk onjuist met elkaar in tegenspraak
E.L. Franken, Staatsgeheim
moesten zijn, konden alleen maar de weinige zwakke mogelijkheden van de samenhang doen vervagen. De tijd en een mogelijke voorsprong op de beambten moest benut worden.
Onbemerkt, zooals hij ook gekomen was, trok Baron zich weer terug.
‘In de gang vond hij den bediende.
‘Jan, ik zou graag even de andere kamers zien.’
‘Als het U belieft, Baron.’
De bediende opende een breede deur en dan bevond Baron zich in een kleine helverlichte zaal. In een hoek troonde op een verhooging de Jazz-Band, waarvan zich een zwaarmoedige stemming had meester gemaakt. Het midden van de zaal was vrijgelaten om te kunnen dansen, terwijl langs de muren kleine tafeltjes stonden, waaraan dames en heeren zaten, aan wier gezicht men kon merken, dat zij reeds volkomen met het ongeluk op de hoogte waren.
Vriendelijk knikkend naar alle kanten groette Baron de aanwezigen, die hem met ontzetting nakeken.
Rustig liep hij de zaal door.
‘En ik had Soubeyrau nog wel zóó gevraagd, om me te laten toekijken,’ hoorde hij een dame zeggen. ‘Ik geloof, dat ik er een toeval van zou hebben gekregen. De dokter heeft mij toch al voorgeschreven om voor mijn zenuwen een beetje naar het Zuiden te gaan.’
Aan een ander tafeltje stond een groote, lange, slanke vrouw op met een niet te miskennen Slavisch gezicht en trad op hem toe.
‘Pardon,’ zei ze zacht, ‘heeft U al vermoedens? Ik ben Mevrouw Drakenburg. U kunt wel begrijpen, hoe vreeselijk het alles voor ons is.’
Hij schudde het hoofd.
E.L. Franken, Staatsgeheim
‘We weten nog niets.’
Dan ging hij verder.
Voor alle vensters hingen dikke gordijnen. Aan een van de zijmuren een zware portière van dezelfde kleur als de gordijnen. Dof klonken de stemmen vanuit de daarachter liggende kamer.
Baron stond voor de verhooging van de Jazz-band.
‘Waar komen jullie vandaan?’ vroeg hij een der muzikanten.
Als het mogelijk geweest was zou de man nog bleeker zijn geworden dan hij was toen hij zoo werd aangesproken.
‘Wij spelen in het City-Theater. Wij hebben toch niets te vreezen?’
‘Dat zullen wij nog wel zien.’
De muzikant zei nog iets, maar Baron hoorde het al niet meer. Hij was alweer verder gegaan en verliet de zaal door een andere deur, die naar de bibliotheek voerde.
De kamer bevatte zulk een schat aan boeken, dat het Baron haast een
bovenmenschelijke overwinning kostte om de verleiding te weerstaan zich met een van de werken in de behagelijke clubstoel bij de schoorsteen neer te vlijen. Maar hij had wat anders te doen en och, per slot van rekening liepen die boeken niet weg.
Vandaag moest hij voortmaken, want in geen geval mocht men hem hier alleen vinden.
Op de tafel stonden een paar likeurglaasjes en eenige flesschen. Twee glaasjes waren gebruikt. Zonder de flesschen aan te raken, bestudeerde hij de etiketten:
Benedictiner - Chartreuse - Triple Sec - Grand Marnier en Hennessy. Baron zuchtte.
Hij sloot de oogen en ging op de maat van een treurmarsch naar de deur.
E.L. Franken, Staatsgeheim
Bij iedere stap spelde hij: ‘Hendrik - Eduard - tweemaal Nico - Eduard - tweemaal Simon - Ymuiden. Hennessy!’
Hij bleef staan, rende terug naar de tafel, schonk zich een glas vol en leegde het toen met haast vrome aandacht.
‘De hemel zegene dit huis!’ dacht hij in het diepst van zijn hart.
Hij was op het punt, weer naar de deur te loopen, toen hij zag, dat een portière, die in het midden van de tegenoverliggende muur was aangebracht, zachtjes bewoog.
Voorzichtig naderde hij haar en schoof de portière opzij. Een breede openslaande deur die naar de tuin voerde, stond open.
Hij ijlde naar de gang terug.
‘Jan!’
‘Baron?’
‘Jan, is het mogelijk dit huis langs een andere weg te verlaten dan juist over de Apollolaan?’
‘Wij hebben nog een keukenuitgang, die op de zijkant van het huis in de tuin uitkomt. Maar je komt toch altijd weer op de Apollolaan.’
‘En wat is dat voor een deur in de bibliotheek?’
‘Die deur ligt aan de achterkant van het huis en komt in de tuin uit.’
‘Dat moet ik eens even gaan bekijken.’
‘Natuurlijk, Baron.’
Een paar minuten later bevond Baron zich op weg naar het centrum der stad zonder het stukje Apollolaan voor het huis nog eens betreden te hebben. Deze
voorzichtigheidsmaatregel had hij gebruikt, omdat hij den indruk had, dat zijn tegenwoordigheid voor het huis van van Drakenburg de politie niet sympathiek
E.L. Franken, Staatsgeheim
zou zijn. En waarom zou men nu een ander ergeren, men kon nooit weten waarvoor men iemand nog noodig had.
Het was tegen twee uur 's nachts. Nijman zat voor zijn schrijftafel. Hij rookte zijn pijpje, het eene been over de zijleuning van zijn stoel hangend, en zag grijnzend toe, hoe Verhulst ongeduldig van de eene woedeaanval in de andere viel, terwijl hij de kamer doorliep.
‘Afgeloopen, voorgoed afgeloopen!’ riep Verhulst al voor de vierde keer. ‘Ik wil hem niet meer zien!’
‘Ik weet niet wat je wil,’ zei Nijman glimlachend, ‘die man is toch jouw ontdekking.’
‘Houd mij dat toch niet eeuwig voor! Als ik maar wist hoe ik hem weer kwijt kon raken!’
‘Je hoeft hem toch alleen maar weg te sturen?’
‘Heb ik hem niet weggestuurd, tienmaal, twintigmaal?’
‘En als hij de deur in zijn hand had, dan heb jij hem weer teruggeroepen.’
‘Ben ik verantwoordelijk voor mijn hart? Kan ik hem in alle ernst op straat zetten als die man mij antwoord met een haast heilige glimlach: “Ik begrijp U. Van mijn laatste twintig cent zal ik een borrel op Uw gezondheid drinken.” Begrijp mijn positie toch eens. Je stuurt iemand weg; je weet precies er blijft die man niets anders over dan de strop of de Amstel en ondanks dat wil die kerel op je welzijn drinken!’
‘Waarom stort je je ook in zulke gewetensconflicten?’
‘Maar nu is het ook uit. Eens en vooral. Volkomen uit.’
Voorzichtig ging de deur open.
E.L. Franken, Staatsgeheim
Nijman lachte uitbundig, terwijl het gezicht van Verhulst van woede vertrok.
Op de drempel stond met zijn ‘heilig’ glimlachje, Cornelis Baron.
‘Goeden avond, Mijnheer Baron,’ riep Nijman nog altijd lachend.
‘Goeden avond - of kan men al goeden morgen wenschen?’
‘Zooals het de Heeren belieft.’
‘Dat jij het nù nog waagt, nog een voet in dit kantoor te zetten!’ schreeuwde Verhulst wit van woede.
‘Ik geloof, dat U niet meer van mij houdt. En toch was U eens mijn beschermheer,’
meende Baron glimlachend.
‘Daarvoor zou ik mijzelf nu nog een oorvijg kunnen geven: en zoo een stuk ongeluk wil voor vast worden aangesteld! Gisteren zou je om tien uur 's morgens hier zijn.
En wanneer beliefde het Mijnheer de Baron te verschijnen? Om twaalf! En voor de morgenuitgave van vandaag heb je ons nog niet eens het verhaal van een
schoorsteenbrand of een gestolen fiets geleverd. Wij hebben afgedaan met elkaar.
Totaal afgedaan. Of je nu op mijn welzijn wil drinken of niet! Hoeveel heb je nog te vorderen?’
‘Een oogenblikje, Mijnheer Verhulst. Zou U dit eventjes willen bekijken?’ Met deze woorden trok hij, nog altijd glimlachend, een paar volgeschreven vellen papier uit zijn zak en overhandigde het den redacteur.
Maar Verhulst maakte een afwijzende beweging.
‘Die langdradige verhalen van jou interesseeren mij niet meer.’
‘Geef mij maar eens op,’ zei Nijman geamuseerd en nam de papieren in ontvangst.
E.L. Franken, Staatsgeheim
‘Er zijn reporters met fantasie, Mijnheer Baron. Als er dan ook al geen kat wordt overreden, dan moet in Uw fantasie toch minstens een tijger uit zijn hok ontvluchten.
Er zijn reporters, wier fantasie een dubbele oplage van de krant noodzakelijk maakt, Mijnheer Baron. Zulke menschen kunnen wij gebruiken! Fantasie, Mijnheer Baron.
Een reporter zonder fantasie is als een moorkop zonder slagroom.’
Nijman had gelezen, hetgeen Baron hem gegeven had. Hij greep de telefoon en liet zich met de zetterij aansluiten.
‘Bos? - Het hoofdartikel komt op de tweede pagina.’
‘Wat moet dat?’ kwam Verhulst tusschenbeide. ‘Mijn artikel blijft op de eerste pagina. Mijn hoofdartikelen zijn nog het eenige wat ons borgstaat dat de oplage niet achteruit gaat.’
Maar Nijman liet zich niet storen.
‘Kom direct naar boven. Ik heb hier een ander hoofdartikel - ongeveer vier kolommen - ja, ook het hoofd wordt veranderd.’ Hij legde de hoorn neer en zag zijn collega glimlachend aan.
‘Zou je niet eens uitleggen wat dat beteekent?’ vroeg Verhulst.
‘Waarom dan? Die langdradige verhalen van Mijnheer Baron interesseeren je toch niet meer. Nijman knipoogde tegen den reporter.
‘Je bent erg grappig vandaag, waarde collega.’ Hij griste Nijman de papieren uit zijn hand.
‘Een opzienbarende moord in de Amsterdamsche Upper-ten - geestenbezwering in de villa van de industrieel H.G.D. Drakenburg.’
‘Ver... man, Baron, hoe heb je dat klaargespeeld?!’
E.L. Franken, Staatsgeheim
‘Met een beetje fantasie, Wahrheit und Dichtung, gelijk afgemeten.’
Koortsachtig las Verhulst de bladzijden door, terwijl hij steeds opgewondener werd. Geniaal: geen enkele krant zal het bericht daarover in het Ochtendblad kunnen geven. Dat beteekent een extra-oplage van minstens tienduizend exemplaren. Heb je voorschot noodig. Mijnheer Baron?’
‘Een gulden, als het mogelijk is.’
Verhulst schreef iets op een briefje.
‘Hier is een cheque voor tien gulden.’
Baron stak het papiertje met een gebaar alsof hij gewoon was iedere dag zooiets te ontvangen, in zijn zak.
‘Ik zal nu toch maar een borreltje op Uw welzijn drinken.’
Nijman lachte nog altijd.
‘Je wou hem er toch uitsmijten, Collega?’
‘Idioot, dat is pure nijd van je, omdat deze bekwame reporter mijn ontdekking is!
Ik heb vanaf de eerste dag al gezegd: Onze krant zonder Cornelis Baron is -’
‘- als een rolmops zonder augurk,’ voleindigde Nijman.
De rotatie-machines werkten onder hooge druk en reeds vroeg in den morgen vernam de stad welk een gruwelijke moord er in de afgeloopen nacht was geschied.
Toen Zijlstra om negen uur zijn kantoor betrad was Teunissen al aanwezig.
‘Heb je dat gelezen?’
‘De duivel mag weten hoe die menschen dat geweten hebben.’
E.L. Franken, Staatsgeheim
‘Een half uur al is de telefoon geen oogenblik stil. De redacties van alle bladen verlangen iets naders van ons te weten. Je kan je tegen die reporters haast niet verweren. Zij gelooven niet, dat het artikel niet door ons geïnspireerd is en meenen, dat wij een krant bevoordeeld hebben.’
‘Bel Verhulst eens op.’ Hoofdartikels komen altijd van hem. Zeg hem dat hij ons nu niet bepaald een vriendendienst heeft bewezen.’
‘Ik heb al met hem getelefoneerd. Ik heb hem duidelijk uitgelegd, dat dat artikel niet naar onze zin is; hij antwoordde mij alleen maar, dat alles wat wij deden ook niet naar zijn zin was. En toen ik hem vroeg hoe hij toch iets van de moord had kunnen vernemen, antwoordde hij: “Wij zijn alwetend, Inspecteur.” Toen hing hij op.’
‘Brutaliteit.’
‘Het onaangenaamste is, dat Drakenburg al opgebeld heeft. Hij heeft het artikel natuurlijk gelezen en was buiten zichzelf van woede.’
‘Dat is te begrijpen, nadat hij ons om de grootst mogelijke discretie bij de opheldering van het geval verzocht had.’
‘Het frappantste aan het geheele artikel is en blijft voor mij die verbluffende kennis van de situatie, die eruit spreekt. Ook niet de kleinste kleinigheid is vergeten. Je kunt begrijpen, dat Drakenburg niet erg verrukt was, afgezien nog van de pijnlijkheid, dat het voorval in zijn huis plaats vond, ook nog de intimiteit van zijn woning aan het openbaar prijsgegeven te zien.’
‘Als hij nauwkeurig gelezen had zou hij zelf wel gemerkt hebben, dat wij niet aansprakelijk zijn voor dat artikel.’
E.L. Franken, Staatsgeheim
‘Wij gelooven wel te mogen zeggen, dat wij een zwak vermoeden hebben, in welke richting het spoor gaat, dat de onderzoekingen tot een positieve uitslag kan voeren.
Wij zijn nieuwsgierig of de politie de moordenaar zal ontdekken of dat de misdaad weer evenmin opgehelderd zal worden als de inbraak bij de Continental & Colonial Bank, die voor drie maanden plaats had, waarbij de misdadigers de kleinigheid van ongeveer twee millioen in handen viel.’
Zijlstra legde het blad op de tafel.
‘Die vermoedens waarop zij zinspelen zijn natuurlijk niets anders dan bluf,’ ging hij verder, ‘een van die lieve speldenprikken, die de heeren van de Pers ons zoo graag toevoegen.’
Teunissen trommelde nerveus op de leuning van zijn stoel.
‘Het onderzoek, dat wij diezelfde nacht nog instelden, heeft niets opgeleverd, evenmin als het onderzoek van de Heeren van het Parket ons ook maar het geringste aanknoopingspunt heeft kunnen geven.’
‘De nauwkeurigheid, waarmee alles tot in de kleinste finesses geschilderd is en de logische gevolgtrekkingen zouden je haast doen denken, dat een van de gasten van Drakenburg het blad de inlichtingen heeft verstrekt.’
‘Of... de dader zelf.’
Zijlstra keek Teunissen aan.
‘Een oplossing waaraan ik nog niet gedacht heb en die toch zeer wel mogelijk is.’
Hij nam de hoorn van de telefoon en draaide een nummer.
‘Inspecteur Zijlstra. Mag ik de Heer Verhulst even hebben.’
E.L. Franken, Staatsgeheim
‘Wees voorzichtig,’ maande Teunissen, ‘hij is gevoelig als een juffershondje.’
‘Hallo... ja? - Inspecteur Zijlstra. Mijnheer Verhulst, mag ik U verzoeken ons nog vanmiddag even op te zoeken? - Ik zou U graag het een en ander willen vragen. - Over een half uur? Goed.’ Hij hing op.
‘Zouden wij dien man, dien autowacht bedoel ik, toch maar niet even laten komen?’
‘Wat verwacht je daarvan? Je was er toch bij toen ik hem vannacht verhoorde.
Het eenige, wat die man met zekerheid wist aan te geven, was zijn eigen naam. Al het overige had niet veel waarde. Hoe zou een vreemdeling, die daarbij nog volgens de beschrijving van den autowacht voortreffelijk in een havenkroeg past, het huis kunnen binnen sluipen en midden onder het gezelschap onder de oogen van de aanwezigen deze moord kunnen begaan? Neen, Teunissen, daarmede komen wij niet verder. Ik laat mij niet van het idee afbrengen, dat de moordenaar in het huis was en gezamenlijk met ons de villa ook weer verliet.’
‘Je gelooft dus, dat wij gedupeerd zijn geworden?’
‘Ja. Ik zie alleen nog niet duidelijk in welke richting wij het motief moeten zoeken.’
‘Dat hangt er vanaf of je een van de gasten of een van de bedienden wilt verdenken.’
‘Wat de bedienden aangaat, die schakel ik volkomen uit. Jan is een ouwe trouwe ziel, die geen vlieg ooit kwaad zal doen.’
‘Er zijn wel moordenaars geweest,’ onderbrak Teunissen, ‘die tranen in hun oogen kregen als zij een geknakte roos zagen.’
‘Dat is heel juist. Maar dat gaat bij Jan niet op, of denk je wel?’
E.L. Franken, Staatsgeheim
‘Ik wantrouw iedereen. - Wat denk je van die noodhulp?’
‘Een man, die volgens de beweringen van het andere personeel en volgens de beweringen van Drakenburg en zijn vrouw vroeger nog nooit bij hen in huis was en dus niet geïnteresseerd moet zijn. En wat de meisjes betreft, daar denk je toch werkelijk niet ernstig over, wel?’
‘Volgens de vaststellingen van de Heeren van het Parket is de moord met een haarfijne dolk begaan. Men heeft het wapen niet gevonden. Als ik je goed begrijp verdenk je de gasten. Niemand had vóór wij binnenkwamen de villa verlaten. Waar zou dus volgens jouw meening het wapen moeten zijn?’
‘Als ik dat wist, Teunissen, dan waren wij een heel stuk verder.’
Precies op de afgesproken tijd verscheen Verhulst.
‘Ik heb helaas maar een paar minuten voor U, mijne Heeren. Ik heb nogal veel haast. Er is veel voor ons te doen. Maar ik hoop, dat de tijd die ik voor U over heb genoeg zal blijken voor ons onderhoud.’
Teunissen kon een ironisch lachje bij deze woorden niet onderdrukken.
‘Het is heel aardig van U dat U hierheen kwam,’ zei Zijlstra. ‘Wilt U een sigaret?’
‘Omkooperij in het Hoofdbureau van Politie?’ vroeg de redacteur lachend.
‘Zooals U het wilt opvatten,’ antwoordde de Inspecteur evenzoo.
‘En, waarom ben ik hier?’
Zijlstra keek hem een oogenblik aan.
E.L. Franken, Staatsgeheim
‘Mijnheer Verhulst, wie heeft dat schitterende hoofdartikel geschreven?’
De redacteur blies een groote rookwolk uit.
‘Die sigaret is uitstekend, Inspecteur. Wat kost ze als ik vragen mag?’
‘U zei zoo juist, dat Uw tijd beperkt was. Zou U dan niet liever mijn vragen beantwoorden? Ik geloof, dat dat ons onderhoud aanmerkelijk zal bekorten.’
‘Inspecteur, wat moet ik U hierop antwoorden? Onze redactie is voor alles verantwoordelijk, wat onze krant uitbrengt. Wij hebben met het schrijven van dat artikel niets onwettigs gedaan. Het artikel houdt niets anders in dan naakte feiten, waarin bovendien het groote publiek sterk geïnteresseerd is, en zoolang U ons niet kunt bewijzen, dat wij werkelijk een onrecht of iets dergelijks begaan hebben, dat tegen paragrafen van de zoogenaamde persvrijheid ingaat, zie ik geen reden, waarom ik de naam van den schrijver van het artikel zou prijs geven.’
‘Werkt U toch niet Uw eigen interesse tegen,’ zei Teunissen. ‘Waarom zouden wij niet samenwerken?’
Verhulst schudde het hoofd.
‘Kunt U gelooven aan een kruising tusschen een leeuw en een muilezel, Inspecteur?
Stelt U zich dat eens voor!’
‘Zou U ook niet van Uw standpunt afgaan als wij U - vertrouwelijk natuurlijk - mededeelden, dat wij het niet voor 100% uitgesloten houden dat het artikel door den dader is geschreven of zoo niet toch door hem beïnvloed is?’
De redacteur drukte zijn sigaret uit.
‘Mag ik eens geheel openhartig zijn, Heeren? - Nu dan, die theorie spreekt voor Uw wanhopige onmacht
E.L. Franken, Staatsgeheim
tegenover het geheele geval.’ Hij keek op zijn horloge en stond op. ‘Het spijt mij, dat ik U niet kan helpen, Heeren. U moet mijn haast maar verontschuldigen, maar ik moet weer spoedig naar de redactie terug. Als U nog eens iets van mij weten wilt, belt U dan a.u.b. op.’
Een korte afgemeten buiging en hij stond weer buiten.
‘Verdomd!’ Zijlstra sprong op en rende als een bezetene op en neer. ‘Als je die kerels eens in hun nekvel kon grijpen.’
‘Tsjah,’ meende Teunissen lachend, ‘dat zou je wel willen. En daarbij is de man nog in zijn recht.’
Hoofdschuddend keek Zijlstra hem aan.
‘Ben jij inspecteur of een werver voor abonnementen van de krant?’
‘Ik vraag me alleen maar af...’
‘Nou, wat?’ drong Zijlstra.
‘Wie zou hij met die muilezel gemeend hebben?’
‘Die vraag interesseert mij niet,’ zei Zijlstra, nam zijn hoed en jas en verliet in een verschrikkelijk humeur het Hoofdbureau.
E.L. Franken, Staatsgeheim
Hoofdstuk II
Dr. L.S. Vorst was een man van ongeveer 45 jaar. De roep van zijn buitengewone capaciteiten had hem al in vroeger jaren een groote praktijk verschaft, en daarbij ook de nijd van zijn minder begunstigde collega's.
Zijn spreekkamer was gemeubeld met zware eikenhouten meubels en clubfauteuils.
Dikke tapijten bedekten de grond, en zijn bibliotheek wekte de bewondering op van iederen bezoeker. In de onderzoekkamer, die geheel in wit gehouden was, herinnerde niets aan den dokter. Geen instrument, geen preparaat of medicijn was er zichtbaar.
Vorst verstond de kunst de patiënten op hun gemak te stellen.
De kleine, lenige man met de diepliggende oogen en onverzorgde baard, die in de tegenover hem staande fauteuil zat, vroeg nog eens:
‘Dus U gelooft, dokter, dat beterschap niet uitgesloten is?’
‘Ik houd het zelfs voor absoluut zeker.’
‘U moet mij maar niet kwalijk nemen, dokter, als ik U honderdmaal hetzelfde vraag, maar U zult wel begrijpen als men anders niets meer heeft dan hangt men dubbel aan dat kleine beetje leven.’
‘Dat begrijp ik volkomen. Maar U kunt mij gelooven, dat zelfs ergere gevallen dan het Uwe volkomen genezen werden. De wetenschap schrijdt steeds voorwaarts.
Wat gisteren onmogelijk leek, is morgen al vanzelfsprekend. Natuurlijk moet U zich met geduld wa-
E.L. Franken, Staatsgeheim
penen en een tijdlang uitsluitend voor Uw genezing leven.’
‘Hoelang -’
‘Dat hangt van Uw constitutie af.’
‘Dokter, ik weet niet hoe ik U moet bedanken. Ik kwam volkomen wanhopig hier en vol vertrouwen op de toekomst verlaat ik U weer.’
Hij stak den dokter zijn hand toe, die deze echter schijnbaar niet zag.
‘Ik verwacht U dus morgen vroeg om tien uur in de kliniek.’ Een korte buiging, dan sloot hij de deur achter den ouden man.
Dr. Vorst ging peinzend met zijn handen in de zakken van zijn witte jas een paar keer op en neer. Kort voordat de patient was gekomen had men hem opgebeld en hetgeen hij gehoord had verontrustte hem en gaf hem te denken. Het moest een vergissing zijn, hetgeen hij niet kon verklaren. Zijn analyse klopte, daarvan had hij zich steeds weer overtuigd.
Hij trad op het venster toe en staarde naar buiten. Hij kon het niet begrijpen. Er werd geklopt.
‘Ja, binnen.’
Dr. Thea Lankorst, zijn assistente, trad binnen.
‘Het bericht van de kliniek is gebracht.’
‘Leg maar op de tafel.’
‘De nieuwe bacteriologische praeparaten zijn voorbereid.’
‘Goed. Heb je het surrogaat A nog eens geanalyseerd?’
‘Ja.’
‘En?’ vroeg hij ongeduldig.
‘Ik kom altijd weer tot hetzelfde resultaat.’
‘Dus positief.’
E.L. Franken, Staatsgeheim
‘Ja.’
‘En hoe staat het met praeparaat 4?’
‘Volkomen klaar.’
‘Hoe verklaar je dan dit weer?’ Daarbij klopte hij met de staetoscoop op de acte die Thea gebracht had.
Zonder haar antwoord af te wachten, wendde hij zich weer naar het venster. Daar buiten in het herfstzonnetje, dat het bruinroode loof van de boomen als met een goudlaag overtrok, lag de wereld, die hem vijandelijk gezind was. Zijn wenkbrauwen trokken samen.
‘Dokter?’
‘Ja?’
‘Waarom geeft U die gevaarlijke experimenten niet op?’
Met een ruk draaide hij zich naar haar om. Vorschend rustten zijn oogen op haar.
‘Laf geworden?’
Thea keek hem aan.
‘U weet, dokter, dat ik aan Uw ontdekking geloof. Zou ik anders niet na de eerste mislukkingen weg zijn gegaan? Lafheid zou verraad aan ons werk beduiden en zelfs als ik aan het gevolg van het werk tenslotte niet zou kunnen gelooven, dan stond er nu toch te veel op het spel om het idee te krijgen de zaak in de steek te laten.’
‘Is dat je overtuiging, Thea?’
‘Maar geeft U die experimenten toch op.’
‘Ik denk er niet aan. De chemische samenstelling van mijn verbeterde praeparaat 4 is volkomen in orde. De Kulturen worden door ons beiden met de pijnlijkste nauwkeurigheid bewaakt en bij het minste teeken van ontaarding vernietigd. Het gevolg kan en zal niet uitblijven. Zou ik voor mezelf op de vlucht gaan en de
E.L. Franken, Staatsgeheim
ontdekking, die het resultaat is van jarenlange moeilijke onderzoekingen nu, nu ik op de juiste weg ben, om een paar tegenslagen, die niet konden uitblijven, herroepen?
Neen Thea, mijn weg ligt duidelijk voor me.’
‘Dosis I voor morgen?’
Ja.’
‘Ik ga naar het laboratorium.’
Nog lang nadat zij de kamer verlaten had dacht hij over haar na. ‘Een prachtmeid,’
dacht hij.
Het was niet makkelijk voor hem geweest een assistente te vinden, daar hij bijzonder hooge eischen stelde aan haar menschelijke en beroepscapaciteiten.
De assistente, die hij voor zijn arbeid en voor zijn levenswerk noodig had zou er niet aan mogen denken na een jaar of zelfs drie of vier jaar weg te gaan. Ze zou op haar post moeten blijven tot zij als overwinnares naast hem uit de strijd te voorschijn kon treden. Zijn roep had ervoor gezorgd, dat het aantal sollicitanten buitengewoon groot was, maar hij had er slechts weinig gevonden, die aan zijn eischen voldeden en toen hij met het uitgekozen groepje nader kennis maakte moest hij tot de ontdekking komen, dat zij allen niet voor hun taak berekend waren.
Een paar dagen later meldde men Dr. Thea Lankhorst aan. Hij herinnerde zich nog duidelijk de indruk, die hij in het eerste moment van haar had gekregen. Zoo sterk was haar persoonlijkheid geweest, dat zelfs de monocle, die zij in haar rechter oog droeg, hetgeen overigens goed bij haar gezicht paste, hem niet stoorde. Na een paar minuten al had hij het gevoel gehad, dat zij de juiste was en de jaren, dat zij nu al samen aan het werk waren, hadden dezen indruk volkomen bevestigd. In deze drie jaren was zij ook nog maar één
E.L. Franken, Staatsgeheim
oogenblik ‘de vrouw’ geweest. Een onvermoeibare kameraad was zij, die vele nachten aan zijn zijde in het laboratorium over de microscoop, de retorten en de reageerbuizen gebogen, had doorgebracht en de vruchten van de arbeid behoorden hun
gemeenschappelijk. Hun omgang liet het dan ook toe, dat zij hem een waarschuwing deed toekomen; hij wist dat haar zorg voor het werk voortsproot uit angst voor hem.
Een klein lachje gleed over zijn gelaat. Toen ging hij voor de schrijftafel zitten en verdiepte zich in het bericht van de kliniek.
Altijd weer las hij de vellen over, hij trok een notitieboek naar zich toe, bedekte bladzijde na bladzijde met formules, schreef korte opmerkingen en maakte zijn berekeningen. Hij kon geen vergissing ontdekken en begon weer opnieuw. Eindelijk deed hij de akte dicht, scheurde alle beschreven papieren van de blocnote af, stak een lucifer aan en verbrandde daarmee al de papieren. Nog eens lichtten in een spookachtig licht de formules voor hem op, dan viel het papier uit elkaar en bleef er niets anders dan een hoopje asch over.
Behoedzaam sloot hij de beide deuren, die toegang gaven tot zijn werkkamer. Hij trad in de bibliotheek, nam een rijtje boeken van de plank en drukte op een kleine lijst. De houtbekleeding schoof over de breedte van ongeveer 50 cM. uit elkaar. Een safe werd zichtbaar; Dr. Vorst opende het geheime vak en voegde bij de vijf of zes acte-stukken het vandaag nieuw ontvangene. Hij sloot de stalen deur, de
houtbekleeding schoof er weer voor. Daarna ordende hij de boeken en begaf zich naar het laboratorium.
Alles in deze wereld is relatief en dit feit was de
E.L. Franken, Staatsgeheim
schuld, dat Cornelis Baron, nadat hij de f 10. - aan de kassa in ontvangst had genomen, eerst niet recht wist, wat hij met dit buitengewone bedrag moest beginnen. Maar al gauw leek hem de gedachte om in de Cafetaria bij een kop lekkere koffie wat te gaan eten de beste oplossing om over het gebruik van het bankbiljet na te denken. Hij verliet het lokaal met een volledig program en kocht om met de uitvoering ervan een begin te maken, drie sigaren. In Old England kocht hij een nieuwe boord en das. In een snelopperserij liet hij zijn hoed verfrisschen en ging toen naar huis.
Glimlachend als altijd vroeg hij zijn hospita: ‘Heeft U misschien ook een strijkijzer voor mij?’
‘Voor U heb ik heelemaal niets, Mijnheer Baron.’ Zij verwaardigde hem met geen blik.
‘Zou ik soms mogen vragen hoe het komt, dat ik mij Uw woede op de hals heb gehaald?’
‘U bent alweer twee weken achter met de huur. Ik zou graag eens willen weten hoe U zich dit eigenlijk voorstelt.’
‘Ik had er geen idee van, dat U zoo om het geld verlegen zat,’ zei Cornelis lachend.
De vrouw draaide zich om, zette haar handen op de heupen en haar oogen schoten vonken. Zonder twijfel wilde zij tot een groot offensief overgaan, maar nog voor de hagel van hatelijke woorden op hem kon neerspetteren, had Cornelis de huur voor een week al op de keukentafel neergelegd.
‘De rest zal ik aan het eind van de week betalen, en als U in verlegenheid zit, dan kunt U meteen de huur voor een halve maand vooruit hebben.’
Het offensief was afgeslagen, de vredesklokken luidden.
‘Zoo was het nou niet bedoeld, Mijnheer Baron, we
E.L. Franken, Staatsgeheim
hebben toch altijd goed met elkaar overweg gekund. Wilt U het strijkijzer zoo meteen hebben?’
‘Als het U hetzelfde is?’
‘Ik breng het direct op Uw kamer. En wat wilt U vandaag nou eens eten? Ham en ei misschien?’
‘Ham en ei? Hm, laat U maar, ik ben vandaag uitgenoodigd.’
‘Wat geld toch al veel doet,’ dacht hij, terwijl hij toekeek hoe zijn hospita eigenhandig zijn jas en broek opperste.
Een uurtje later wandelde Cornelis Baron door de Beethovenstraat en juist toen hij de Apollolaan inboog zag hij uit het huis van Drakenburg een heer met koffertje komen, die in een auto stapte. Drakenburg zelf was het niet, Drakenburg was kleiner.
De wagen trok aan en Baron bleef staan. Waar had hij dat gezicht meer gezien?
Hoezeer hij zijn best ook deed, hij kon zich niet meer herinneren den heer, die zelf aan het stuur zat, onder het gezelschap gezien te hebben. Hij keek de wagen na.
Opeens ging er een gedachte door zijn hoofd: was dat niet...? Maar dan lachte hij over zijn eigen denkbeeld.
Hij ging verder, liep door de voortuin en belde aan de hoofddeur.
Jan opende. Op de eerste blik al zag Baron, dat de dienaar nog niet geheel en al over de indruk van de misdaad heen was gekomen: breede kringen lagen onder zijn oogen en de kleur van zijn huid deed denken aan vergeeld perkament.
Jan staarde hem aan.
‘U wenscht?’
‘Mijn naam is Baron.’
‘Zeer juist. Neemt U mij niet kwalijk, ik had den
E.L. Franken, Staatsgeheim
Heer Baron niet zoo gauw herkend. Het was te veel voor mij. De schrik zit nog in mijn beenderen. Heeft men nog geen aanknoopingspunt? Ik word zelf toch niet verdacht?’
‘Heb jij wel eens gehoord, dat een eenvoudige kleine vlieg een leeuw doodde?’
was het antwoord.
‘Was Monsieur Soubeyrau een leeuw?’
‘Om zoo te zeggen.’
Jan loosde een zucht van verlichting.
‘Dat stelt mij gerust. Ik zal U direct bij Mevrouw aandienen.’
Cornelis Baron werd direct ontvangen en toen hij na geruimen tijd de villa weer verliet had hij het tevreden gevoel zijn tijd goed besteed te hebben. Want afgezien nog van het buitengewoon interessante onderhoud, dat hij met Mevrouw Drakenburg had gehad, wier charme en geest hij bewonderde, droeg hij ook nog twee boeken onder zijn arm, die Fedora hem zoolang te leen had gegeven. Het viel hem moeilijk, zich op iets anders dan de boeken, die hij af en toe teeder bekeek, te concentreeren.
Maar hij had de f 10. - voorschot niet vergeten, en hij was besloten, het geluk, dat bij vergissing zijn huis was binnengekomen, vast te houden. Zijn artikel had groot opzien gebaard. De kranten waren om zoo te zeggen den venters uit de hand gegrist en ondanks de grootere oplagen had het blad nog eens een tweede oplaag moeten drukken. Nu, morgen vroeg zou dit wonder, dat Nijman zoo vergenoegd deed meesmuilen en Verhulst het hoofd had doen verliezen, nog eens plaats hebben - en in gedachte stelde hij alweer een programma op hoe hij het nieuwe voorschot, dat hij dien avond in zijn zak zou hebben, zou gaan gebruiken.
E.L. Franken, Staatsgeheim
De volgende morgen begaf inspecteur Zijlstra zich met zoo'n humeur naar de O.Z.
Achterburgwal, dat het geraden scheen niet te dicht in zijn buurt te komen.
Hij klopte bij den Commissaris en trad binnen.
‘Goeden morgen, Commissaris.’
De meerdere knikte hem toe.
‘Niet zoo toornig, beste Zijlstra,’ zei hij. ‘Ik begrijp wel, dat je humeur niet al te goed is.’ Daarbij zwaaide hij met de morgeneditie, die alweer een nieuw artikel over de moord-affaire bevatte, waarin o.a. beschouwingen stonden over de bekwaamheid van de crimineele politie, waarvan zelfs de grootste optimist niet zou kunnen zeggen, dat zij buitengewoon vleiend waren.
‘Wat zegt U daarvan, Commissaris?’
‘Die menschen zijn buitengewoon knap en wij hebben helaas geen kans hun dat schrijven te verbieden.’
‘Maar dat blad maakt ons iedere systematische arbeid onmogelijk. Ik begrijp eenvoudig niet waar die lui hun inlichtingen vandaan hebben; ik heb in de moordnacht tezamen met Teunissen alles gedaan wat maar mogelijk was. Wie ook maar in huis was is tot op den lijve onderzocht en ik heb voor de dames een vrouwelijke dokter laten komen. Het heele huis is onderstboven gehaald. Alles wat ik aan beambten tot mijn beschikking had, heb ik op de been gebracht om de verhouding van de gasten onderling, zoowel als die van de gasten tot het huis Drakenburg en die van de familie tot den vermoorde te doorgronden. Met al mijn maatregelen heb ik niet de minste draad voor een motief gevonden. Ik tast volkomen in het duister, en als ik dit artikel lees - vergeet U niet Commissaris, dat reeds in het eerste artikel nauwelijks zes uur na de dood over zwakke vermoedens en een mogelijk spoor werd ge-
E.L. Franken, Staatsgeheim
sproken, en dat het artikel van vandaag in gelijken zin doorgaat - als ik dat artikel lees heb ik het gevoel, dat die krant onder den een of anderen invloed staat en tegen ons werkt. Als die menschen werkelijk wat weten of vermoeden, is het hun plicht om te spreken.’
‘U bent veel te nerveus en opgewonden, Inspecteur,’ zeide de Commissaris. ‘Hoe lang bent U al in dienst? Mettertijd moet U toch geleerd hebben, dat er redacteuren en reporters zijn, die geen grooter genoegen hebben dan ons af te kammen. Daarbij komt nog, dat de pers op 't oogenblik erg sterk tegenover ons staat, daar het ons niet gelukt is die groote bankinbraak op te helderen; ofschoon ik geloof, dat wij ook dien dader nog wel zullen pakken. Wat kunnen die lui echter van deze moordaffaire afweten of vermoeden? U neemt die artikelen veel te ernstig op - ik ben n.l. overtuigd dat er nog verscheidene op zullen volgen. Zij zijn voor mijn gevoel niets anders dan bluf, door een geniaal man in elkaar gezet, wiens vermoedens aan een begenadigde fantasie ontspruiten. Het publiek en de krant hebben nu dat, wat zij noodig hebben.
Het publiek: de sensatie, de krant: een dubbele oplaag.’
‘Ik wilde dat ik met dezelfde rust tot deze opvatting kon komen als U, Commissaris.’
‘Probeer het eens; het zou in het belang van de zaak zijn. Beste Zijlstra, als ik er niet van overtuigd was, dat je de juiste man op de juiste plaats bent, dan zou ik dit geval toch zeker niet aan jou hebben opgedragen. Ga rustig aan het werk en beloof mij één ding: lees tot de opheldering van het geval geen krant meer, want het bekomt je niet zoo goed.’
Het onderhoud met zijn meerdere had Zijlstra niet
E.L. Franken, Staatsgeheim
die innerlijke rust gegeven, die hij verwacht had. Hij was geen nieuweling meer. Hij had voor opgaven gestaan, die ieder ander door hun moeilijkheid zouden hebben afgeschrokken; met onverbiddelijke energie en voorzichtigheid had hij ze aangepakt en meest ook den dader onschadelijk gemaakt. Maar sedert die bankinbraak had het geluk hem de rug toegekeerd. Hij kon zich zijn mislukkingen niet verklaren.
Natuurlijk, hij was overwerkt en geprikkeld en een kleine vacantie zou hem goed hebben gedaan. Maar daaraan alleen kon het niet liggen. Hij was mismoedig en besloot zijn jongere collega Teunissen voor een paar dagen de leiding over te geven.
Steeds drukkender voelde men over de heele wereld de crisis. De groote optimisten verkondigden vandaag nog met hetzelfde air als voor vijf jaren, dat het culminatiepunt nu bereikt was, terwijl de pessimisten de toekomst zwarter dan ooit inzagen. De gevolgen van deze ontzaglijke uitbreiding van de crisis waren van verschillenden aard en daar het in vergelijk met vroeger nog maar weinig menschen gegeven was zich op een eerlijke wijze een zorgenvrij bestaan te verschaffen, zoo poogden velen, de beste oplossing van de crisis, natuurlijk altijd volgens hun idee, te vinden. Een volksverhuizing in het klein begon. Van het Westen naar het Oosten en van het Oosten naar het Westen trok de menschenstoet. Europeanen zagen hun heil in Afrika, de Afrikanen koloniseerden in Amerika en Amerika zelf zag geen uitweg meer uit het kwaad waaraan de menschen sedert het uitbreken van den oorlog leden. Zelfmoord was aan de orde van den dag, ten slotte nog de zekerste oplossing voor de crisis.
Maar niet allen
E.L. Franken, Staatsgeheim
waren het daarmee eens, beter was het nog in troebel water te visschen, en in alle landen schoten twijfelachtige en beruchte zaken als paddestoelen uit den grond op.
Tot een van deze ondernemingen behoorde ook een loterijzaakje, dat al gedurende meerdere maanden in de nabijheid van het Rembrandtsplein was geopend. Terwijl de ontvangruimte, waarin ook de voorwerpen welke men volgens de uitdrukkelijke verzekering van de ondernemers werkelijk kon winnen, zich bevonden, groot was en voorzien van stoelen en tafels, had het bureau van waaruit het bedrijf georganiseerd werd, ongeveer de grootte van een telefooncel.
Aan schreeuwerige reclame, waaraan zooveel andere dergelijke ondernemingen deden, had men geen waarde gehecht. De inrichting maakte een degelijke indruk en uit het feit, dat de huur zoowel als andere voorkomende kwitanties direct contant betaald werden, kon de gevolgtrekking worden gemaakt, dat een verbazend groot deel van het publiek, dat niet het geld had voor grootere speculaties, hun loterijbriefje hier kocht.
Jaap Roelant, die zich voor een maandsalaris, dat nauwelijks voldoende was om de maag te bevredigen, aan deze onderneming had verhuurd, was een onschuldige jongeman. Zijn opgave bestond daarin, zooveel mogelijk loterijbriefjes te verkoopen en daar zijn optimistische levensopvatting hem duidelijk op zijn gezicht te lezen stond en natuurlijk ook omdat hij over een groot verkooptalent beschikte, verliet een belangstellende nooit het lokaal zonder minstens één loterijbriefje gekocht te hebben.
Om al het andere bekommerde zich Jaap Roelant niet. Het was hem streng verboden het kantoor binnen te komen en zoo kon zijn geweten ook door niets be-
E.L. Franken, Staatsgeheim
zwaard worden. De Directeur van deze merkwaardige onderneming was, naar zijn naam te oordeelen, een Franschman of Belg. Hij heette Roger Gredel. Niemand wist wat hij daar eigenlijk den geheelen dag in zijn lilliputter-kantoortje deed, ook Jaap niet, maar dat hij veel werk had, was zeker, want met een paar uitzonderingen bleef hij altijd van 's morgens tot 's avonds in het bureau. Vaak ook ontving hij een of andere bezoeker, een dame of een heer, hetgeen Jaap uit de stemmen, die hij gedempt door de muur heen hoorde, kon opmaken. Zien kon hij die bezoekers niet, daar het bureau vanuit de ontvangruimte geen toegang had en slechts door de eigen huisingang bereikt kon worden. Het was nog nooit bij den voorbeeldigen bediende opgekomen om eens een gesprek af te luisteren; wat er daarbinnen werd behandeld was niet voor hem bestemd en dus interesseerde het hem ook niet.
Deze buitengewone eigenschap is echter niet iedereen aangeboren; integendeel lijden de meesten, ook al loochenen zij het, aan min of meer acute nieuwsgierigheid, waardoor zij zich altijd weer met de privé- en geheime zaken van anderen bemoeien.
Wel was Cornelis Baron door de herhaalde voorschotten en de nooit gekende honoraria volkomen veranderd, maar dat was slechts uiterlijke schijn. Zijn spreekwoordelijke nieuwsgierigheid had hem niet verlaten.
Was het de aanblik van den jongen man, wiens optimistisch lachje hem aan zichzelf deed denken of was het uit nieuwsgierigheid voor de menschen die bij de
loterijonderneming in- en uitgingen, wie zal het zeggen; een feit is het, dat hij steeds in de buurt van de zaak te vinden was.
E.L. Franken, Staatsgeheim
Zoo kwam het, dat hij op een goeden morgen, dat hij in de buurt van de onderneming stond, twee heeren zag aankomen, die zijn bijzondere belangstelling trokken. De beide heeren betraden het huis, dat Cornelis Baron nu al geruimen tijd in de gaten hield. Hij was zoo in actie, dat hij bij het oversteken van de straat bijna overreden was. De wagens stoven hem voorbij, de chauffeur vloekte, voorbijgangers
schreeuwden en bleven staan, maar Cornelis Baron zag of hoorde niets. Hij rende verder tot hij voor de ingang van het huis stond. Door de glazen deur zag hij de jongeman in gesprek met beide heeren. Vastbesloten trad hij binnen; die gelegenheid mocht hij niet verzuimen.
‘Ik zal U direct helpen, Mijnheer,’ zei de jonge man met een lichte buiging, ‘ik heb de tijd.’
De heeren gingen en de jongeman kwam op Baron toe. In een lange voordracht zette hij hem de groote voordeelen van juist deze loterij uiteen. Maar de woorden drongen niet tot zijn toehoorder door, want Cornelis was alweer met iets anders bezig.
Hij had plotseling achter zich stemmen gehoord; zich omwendende was er echter niemand te zien, hij was met den ander alleen. De stemmen praatten verder en het onderhoud, waarvan hij niets kon hooren en hetwelk dicht in zijn nabijheid werd gevoerd, irriteerde hem verschrikkelijk. Jaap Roelant bemerkte zijn verstrooidheid en raadde oogenblikkelijk de reden.
‘Zij praten in het kantoor,’ zei hij glimlachend.
‘O zoo,’ glimlachte Baron ook en keek nog eens om.
‘De muren zijn wat dun, maar de chef wil vooreerst nog geen geld aan
verbouwingen uitgeven. Men weet tegenwoordig nooit hoelang een onderneming nog stand
E.L. Franken, Staatsgeheim
kan houden in de tegenwoordige tijden. Hoewel onze loterij...!’
‘Ik zou wel een lot willen probeeren, hoewel mijn geluk op een ander gebied schijnt te liggen. Maar ik neem alleen maar een lot met het staartnummer 13.’
‘Dertien...? Gelooft U mij, ieder ander getal is beter.’
‘Dertien is nu eenmaal mijn geluksgetal, ik weet het zeker.’
Hij betaalde en voor hij weer de straat opging, wendde hij zich nog éénmaal om.
Het was net een halve minuut te laat, want anders had hij nog iets waargenomen, hetgeen zijn nieuwsgierigheid verhoogd zou hebben.
In gedachten verzonken liep hij naar huis. Het onderhoud, dat hij gehoord had en dat blijkbaar in een vreemde taal was gevoerd, hield hem bezig. Een van die stemmen moest hij ergens eens gehoord hebben; die eigenaardige klank... neen, dat kon geen vergissing zijn. Maar waar had hij die stem al eens meer gehoord, bij welke
gelegenheid?
Op diezelfde tijd zat H.D.G. Drakenburg op de redactie van Verhulst en Nijman.
‘U kunt voor mijn argumenten toch niet doof blijven,’ zei hij. ‘U brengt vandaag al het vierde artikel en kondigt tegelijk de voortzetting van Uwe berichten aan. Ziet U dan niet hoe pijnlijk het is, dat hierin de vreeselijke gebeurtenis, die zich in mijn huis heeft afgespeeld, wordt behandeld?’
‘Mijnheer Drakenburg,’ meende Verhulst, ‘U zult moeten toegeven, dat wij U en Uw huis bij al onze berichten met buitengewone discretie hebben behan-
E.L. Franken, Staatsgeheim
deld, hetgeen wij ook in de verdere artikelen zullen volhouden.’
‘Daarover kunnen de meeningen verschillend zijn, Mijnheer de Redacteur,’
antwoordde Drakenburg heftig. ‘Discreet zou het geweest zijn als U gezwegen en gewacht had tot U de berichten van de politie had gekregen, die waren natuurlijk beter voor publiciteit geschikt geweest, daar men onze positie in aanmerking zou hebben genomen.’
‘Kunt U een openhartig woord verdragen, Mijnheer Drakenburg? U wordt aanmatigend. Als U meent op grond van Uw positie met twee maten te mogen meten, dan betwist ik U dat recht onder alle omstandigheden. Er is een moord geschied. De misdaad moet opgehelderd worden; daaraan werken wij mede. Verlangt U soms, dat wij zullen afwegen, of de moord in een hutje of toevallig in de villa van een industrieel is gepleegd?’
‘Het komt er toch altijd op aan uit welke motieven er een moord is geschied.’
‘Bent U soms hier om te vertellen, dat die moord uit edele en menschlievende motieven geschiedde?’
‘Uw houding is even merkwaardig als de moraal die ten grondslag ligt aan die schandelijke artikelenserie.’
‘Mijnheer Drakenburg, het heeft geen zin om ons onderhoud te laten uitloopen in ruzie, ofschoon ik van meening ben, dat een flinke herrie de atmospheer sneller zuivert dan de langste debatten. Het is wel mogelijk, dat mijn houding in Uw oogen onwaardig is. Maar wilt U mij eens vertellen hoe U Uw eigen houding belieft te noemen? U komt op onze redactie en wilt gewoonweg corruptie plegen.’
Drakenburg sloeg met de vuist op tafel.
‘Hoe durft U dat te zeggen?’
E.L. Franken, Staatsgeheim
‘Klopt het soms niet? U beroept U op Uw positie, wilt U de misdadiger van een Kroeger, een Stavisky of Lahusen anders gewaardeerd hebben als de fraude van een arm kassier? In onze taal, Mijnheer Drakenburg, noemen wij zooiets meten met twee maten. Heeft U anders nog iets? Wij zijn druk bezig met de avondeditie.’
‘Ja, Heeren, ik doe U een aanbod. Hoeveel moet mij het onmiddellijk staken van de artikelenserie kosten?’
Nijman, die totnogtoe nog geen woord gesproken had, barstte in een schaterlach uit.
Verhulst sprong op.
‘Mijnheer Drakenburg, zulk een aanbod wensch ik hier niet te hooren! Wij zijn niet te koop. Ik denk, dat het beter is, dat U nu gaat en ik wilde U beleefd verzoeken ons van nieuwe bezoeken te verschoonen.’
Drakenburg ging naar huis met de nieuwe wetenschap, dat er een macht was, grooter dan geld en industrie, nl. de pers.
E.L. Franken, Staatsgeheim
Hoofdstuk III
WEER EEN BANKINBRAAK - ALLE SAFES GEOPEND - DAGENLANGE VOORBEREIDINGEN
Een van de brutaalste bankinbraken in de geschiedenis der misdaad vond j.l. nacht plaats in de depositokas Z der Zuid-Afrikaansche Bankassociatie, waarbij de inhoud van alle safes werd medegenomen. Van de daders geen spoor.
Over de bijzonderheden vernemen wij het volgende: de depositokas der
Zuid-Afrikaansche Bankassociatie bezit een onderaardsche uitgebreide safe-ruimte, gesloten door een der modernste en electrisch werkende staaldeuren. De voorruimte tot de eigenlijke safe wordt ook door een electrisch werkende traliedeur afgesloten.
De beambten verlaten om zes uur 's avonds de bank, nadat drie gewapende wachters hun nachtdienst zijn begonnen en hun aanwezigheid door een handteekening in het contrôleboek bevestigd hebben. Ook gisterenavond is de nachtwachtdienst volgens het contrôleboek stipt op tijd in dienst getreden en zij heeft de voorruimte en de twee gangen, die naar de safes voeren de geheele nacht niet verlaten en dus haar plicht strikt vervuld.
Men kan zich de schrik en ook de verbazing voorstellen van de bankbeambten bij de aanblik van het beeld dat de saferuimte dezen morgen bood. Alle safes, groot zoowel als klein, waren opengebroken, documenten, papieren, verzekeringspolissen lagen in groote wan-
E.L. Franken, Staatsgeheim
