Irene Bronsvoort (Platform31) en Daniëlle Wolters (gemeente Bronckhorst) Wooncongres 2018, 4 december in Den Haag
Dorpslucht maakt vrij? Jongeren
op de woningmarkt in dunbevolkte
gebieden
Platform31 en bevolkingsdaling/regionale
ontwikkeling/stad-platteland
Waar hebben we het over?
• Uitdaging: woonwens van jongeren/starters op het platteland/in dunbevolkte gebieden realiseren, aantrekkelijk wonen creëren.
• Probleem: kwalitatieve mismatch, soms ook een tekort aan woningen, maar vooral….
Het risico: bouwen voor toekomstige leegstand? – verwachting of realiteit: bevolkingsdaling = minder vraag
• Centrale vragen: Hoe komen we tegemoet aan woonwens van jongeren en hoe zorgen we dat vraag en aanbod beter op elkaar aansluiten?
Programma
• Onderzoek Blijven of vertrekken? De keuzes van Friese jongeren - Fries Sociaal Planbureau
• CPO Pilot – Gemeente Bronckhorst
• Discussie over de ‘woningmarktparadox’
Eerst even kennismaken
Jonge blijvers in Fryslân
Blijven of vertrekken?
De keuzes van Friese jongeren
Welke factoren spelen voor
Friese jongeren een rol om te
blijven, vertrekken of terug te
keren?
Keuzes mbo-ers:
* Hoog aandeel mbo’ers:
Aandeel mbo’ers in 2016/2017:
Ooststellingwerf 64%
Friesland 53%
Nederland 40%
* Meeste jongeren die voor mbo-opleiding kiezen, doen dit in Friesland
* Na afronden studie: overwegend werk in Friesland
Bron: Propedeuserapport 2015-2016, bewerking FSP
Waar gaan Friese jongeren studeren voor hoger onderwijs?
Cohort havo/vwo 2015:
Waarom blijven Friese jongeren?
• Voor mbo’ers: vanzelfsprekend
• Sociale omgeving
• Friese taal en oriëntatie belangrijke factor van verbondenheid
• Wonen is leidend: rust en ruimte gewaardeerd van plattelandsregio, kleinschaligheid
Waarom vertrekken jongeren?
• Specifieke opleiding niet mogelijk in Friesland
• Geen passend werk in Friesland
• Minder binding met Friesland
• Nieuwe horizonnen verkennen
• Ambitie en carrière leidend
Is er genoeg geschikte woonruimte voor jongeren die blijven?
• Te duur
• Wachtlijsten sociale huurwoningen
• Strenge regels hypotheek
Concluderend:
Welke jongeren willen blijven?
• Jongeren met een mbo-opleiding:
vanzelfsprekend
• Jongeren met een hbo- of wo-opleiding:
bewuste keuze -> perspectief
Trends en toekomst
• Afname aantal jongeren en vergrijzing
• Economisch herstel
• Technologische veranderingen
Titel pagina
Meer informatie:
• www.friessociaalplanbureau.nl
• hfernee@friessociaalplanbureau.nl
CPO pilot gemeente Bronckhorst Woningbouw voor en door jongeren
OTB I Platform31 Wooncongres 2018
Werksessie 5:
Dorpslucht maakt vrij?
Jongeren op de woningmarkt in dunbevolkte gebieden
Context
• Regio Achterhoek in 2014 aangemerkt als krimpregio
• De bevolking in Bronckhorst krimpt al enige jaren maar er is nog sprake van een lichte huishoudensgroei.
• Het omslagpunt wordt voor zowel Bronckhorst als de regio Achterhoek verwacht rond 2028.
• Vanaf 2011 al regionale samenwerking: 7 gemeenten, 4 woningcorporaties, provincie Gelderland en een
onafhankelijk regionaal coördinator
• Bronckhorst: van ruim 1.200 naar 385 woningen in de periode 2010-2025
• Jarenlang geen nieuwe bouwplannen in behandeling genomen en vigerende bestemmingen en
bouwvergunningen ingetrokken
Doel: voorkomen van bouwen voor leegstand op de lange termijn en de gevolgen daarvan zoals verpaupering en waardedaling
In gesprek met jongeren
• Jongeren zochten steeds vaker contact met de
gemeente omdat zij vonden dat zij onvoldoende kansen op de woningmarkt hadden:
– Wachttijden voor huurwoningen lopen op
– Er komen weinig betaalbare woningen op de markt
– De woningen die er wel zijn passen niet bij de wensen of zijn alweer verkocht
• Op initiatief van de jongeren: 4 bijeenkomsten in september 2017, 150 deelnemers
Wat zoeken jongeren:
• Koopwoning
- 1 p. hh: € 120.000,- tot € 150.000,- - 2 p. hh: € 150.000,- tot € 200.000,-
• Huurwoning: slechts als opstap naar koop - € 500,- tot € 600,-
• Een ‘traditionele’woning: gemetselde woning met tuin en 3 slaapkamers
• Een woning die ‘af’ is
• Een woning in de eigen kern, en als dat niet kan verhuist men naar een kern
buiten de gemeente
Waarom CPO
• In het verleden starterswoningen aangeboden maar daarvoor bleek onvoldoende belangstelling
• Door middel van CPO hebben de jongeren
kostenvoordeel (zo’n 10% t.o.v. een woning van een ontwikkelaar)
Rol gemeente Bronckhorst
• Initiator en regisseur vanuit een politieke wens:
- Behoud jongeren in de gemeente Bronckhorst
- De markt pakt het niet op en de gemeente wil snel acteren op de vraag naar starterswoningen
• Intensieve Begeleiding
– Externe procesbegeleider
– Fulltime gemeentelijk projectleider – Projectgroep en stuurgroep
– Organisatie kennissessies en excursies – Zorgvuldige communicatie
Financiële bijdrage gemeente aan CPO
• De gemeente neemt een aantal kosten voor haar rekening:
- Bestemmingsplanprocedure en bijbehorende onderzoeken
- De aanleg van de parkeerkoffers op alle locaties - Indien nodig: aanpassing van de openbare ruimte - Op 1 locatie het verleggen van NUTS-voorzieningen - Op 1 locatie de sloop van een basisschool
• De 5 locaties samen financieel gezien één project: kosten en opbrengsten op de 5 locaties worden met elkaar
verrekend
• Werkbudget van ruim € 1 miljoen
Aan de slag met CPO
• 5 locaties in 4 kernen
– Hengelo Gld: 5 en 7 woningen – Steenderen: 8 woningen
– Vorden: 12 woningen – Zelhem: 14 woningen
• Iedere locatie kent zijn eigen uitdagingen en eigen dynamiek
• Na 2 inschrijfrondes alle woningen gevuld
• 5 Verenigingen van Opdrachtgevers opgericht die
samen met een eigen procesbegeleider aan de slag zijn om hun woningbouwlocatie te ontwikkelen.
Uitdagingen
• Het CPO traject duurt lang
• Het groepsproces vraagt veel aandacht
• Stijgende bouwkosten / bouwers zitten vol
• Wettelijke eis: per 1 juli 2018 nieuwbouw gasloos
• Wachttijden bij NUTS bedrijven
Hoe past CPO in ons woonbeleid
• Nieuw woonbeleid is zowel lokaal als regionaal in ontwikkeling
• ‘We rollen het tapijt op’:
- Korte termijn: er is nog een beperkt aantal woningen ‘extra’ nodig
- Lange termijn: over 10 tot 20 jaar substantieel minder woningen nodig
• Aandacht zou zich nu moeten richten op de bestaande woningvoorraad
• Daniëlle Wolters
• Beleidsmedewerker Wonen
• wonen@bronckhorst.nl
https://www.linkedin.com/in/danielle-wolters-8a16a632/
Vragen of meer informatie?
De woningmarktparadox
Discussie
Vraag 1
-Zijn CPO-projecten ook voor andere regio’s
interessant? Waarom wel of niet?
Vraag 2
-Hoe kunnen jongeren en starters beter bediend worden zonder te bouwen
voor leegstand?
Vraag 3
-Wat zijn manieren om vraag en aanbod aan woningen beter op elkaar aan te sluiten?
- Bijvoorbeeld: woningruilen, flexibele woningen bouwen die aangepast kunnen worden, ‘waarde maken uit leegstand’ etc…
EINDE
-Dank voor uw aandacht
Vragen/opmerkingen? irene.bronsvoort@platform31.nl
