fl et

• • •

fl et

[W E(!::Ke~EV~~9)(5(ïiî.(8

o: ~jf"ëî

i'{~~~Äfi~J

NUMMIER 899

De omroep ts vvel een

waard

Mist

Er hing een zware mist in de 'll'weede lliamer toen vuleden week woellllsdag i.n een ordooebatje het JlleshuH mÓest wor- den genomen over het al of niet behan- delen van dè Omroepwet. Nog dikker werd de mist toen door het i!Jroededi.ik optrekken van KVP en PvdA het al of niet i!Jeillandelen va1111 de mvoeri.llllgswet op de Mammoetwet illlierl!Jlij werd betrok- ken; 'JI'oen gmg lb.et om twee zaken die letterRijk nl.ets met elikaar te· makèn heb·

ben, toen werd bet nog gemaikkeRi.jlk:er om de eigenli.ii•e bedoeRmgelffi te verlb.lld·

len, lb.etgeen dan ook gebeUllrde.

In de onderwijscommissie was !mrt tevoren het besluit gevallen om niet aan te dringen op behandeling van de zeer ingewikkelde materie van de Mammoet- invoeringswet. Deze wet is ingewikkel- der dan de eigenlijke Mammoetwet en het overleg, dat hiervoor nodig is, vergt zeer veel tijd. Het is van groot belang dat dit overleg ·grondig wordt voorbe-

Amendementen

verkiezingsprogram

Door tijdnood en door lb.et feit dat de kopij in verband met de jaarwisseling eerder dan normaal mgeleverd diende te zijn, lÎS het helaas niet mogeiijk de na- gekomen amendementen op het c.ntwerp- verkiezingsprogram iin . diit nummer van Vll'ijhei.d en Democratie te publicer~m.

De commissie, die in opdrac.i)t van het hoofdbestuur het ontwerp·verlldezings- progTam redigeerde, lb.oopt deze week ge·

reed te komen met bet verder sorteren en beoordelen van de nageikomen amen- dementen en voorsteHen. De resulltaten zullen iin gestencilde voma aan de afge- vaardigden ter buitengew1me Algemene Vergadering ter illlind worden gesteld.

De commissie. begrîjpt dat enkele voor- stellers van amendementen teleurgesteld zijn ~dat hun voorstellen niet werden ge- publiceerd. De zeer korte tijd van voor- bereiding als gevolg van de vervroegde verkiezingen maakte echter een nood- procedure . onvermijdelijk. Volledige pu- blikatie van alle voorstellen, suggesties en amendementen - waarvan de meeste niet in de strikte vorm van een amen- dement waren ingediend - was onmo- gelijk. Daartegenover heeft echter de commissie de voorstellen die zij wenste over te nemen in het ontwerp-program opgenomen.

De commissie had slechts drie dagen de tijd om de discussienota te bewerken tot een ontwerp-verkiezingsprogram het manifest te ontwerpen en uit de ho~der­

den ·inzendingen een vijftal urgentiepun- ten te selecteren en te redigeren dat overeenkwam met de wensen van de kamercentrales en afdelingen. Bovendien zijn in die drie dagen alle tot 12 decem·

ber jl. ingediende voorstellen gerang- schikt, beoordeeld en zoveel mogelijk verwerkt in het ontwerp.

De commissie vertrouwt gaarne ten volle op begrip voor de moeilijkheden waarvoor zij zich gesteld zag. Zij hoopt dat in de algemene vergadering in een

·open discussie het verkiezingsprogram- 1967 op democratische wijze kan worden vastgesteld. Zij verwacht dat een aldus vastgesteld verkiezingsprogram het door de leden van de partij gewenste beleid voor de komende jaren weergeeft en de basis zal vormen voor een geslaagde, door alle leden in een geest van samen·

werking gedragen verkiezingscampagne.

lll • de l(amer

reid. Niet alleen de KaJmer· ook de on- derwijswereld heeft daar r~cht op. Het was een zaak van geheel andere orde dan de omroepwet en bovendien was de beslissing al gevallen, om niet meer tot behandeling over te gaan voor de verikiezingen.

Dat de P.vaA, bij,gesbaan door de KVP niets te dol is, bieeik toen de socialist Tans, voorzitter van de on- derwijscommissie, tegen de wens van de commissie in het voorstel deed de overgangswet nu toch op de agenda te plaatsen. Toen enkelen van zijn mede- commissieleden. protesteerden, haastte hij zich te zeggen dat hij voor zich per- soonlijk sprak.

Hoe lagen op dat moment de kaarten en waarom lagen zij zo?

ONDUIDELIJK

De ARP heeft bij monde van de heer Rooivink al jaren aangedrongen op be- handeling van de omroepwet om een be- lemmering voor een regering met libe- ralen op te heffen; een duidelijk stand- punt.

De ARP had in de onderwijscommis- sie tot de meerderheid behoord, die te- gen directe behandeling van de over- gangs-Mammoet was, maar kon dat in:

het openbaar niet volhouden omdat on- derwijs beheerd wordt door twee AR- bewindslieden, de heren Diepenhorst en Grosheide, waarvan de laatste staat te trappelen om de wet te behandelen. Niet zo duidelijk voor de buitenwereld dus.

LONKJES

De KVP wilde evenals de ARP de Omroepwet behandelen om dezelfde re- denen.

De KVP had zich in de onderwijscom- missie bij ARP, CHU en VVD aangeslo- ten bij de beslissing over de Mammoet- wet, maar in het openbaar kwam de heer Schrrielzer ijlings voorstellen nu ook maar de Mammoet op de agenda te plaatsen. Redenen? . Met zekerheid valt over een KVP-standpunt ·zelden iets te zeggen, maar in de wandelgangen kan men horen dat de KVP graag lonkjes blijJit werpen naar de PvdA, waarvan .de Mammoet nu eenmaal het troetel~ind,

of liever ihet troeteldier, is. Het voorstel van Tans wevd door de KVP graag on- derstoond. De stoere taal uit de nacht van Schmelzer is reeds lang verklonken.

De kiez;ers, die uit deze nacht het ver- tr-ouwen putten, dat stra~s de KVP het wel uit het hoofd zal laten weer met de PvdA in zee te gaan, moeten niet opge- schrikt worden. Vandaar het mistige de- bat enerzijds en anderzijds d~ prompte steun aan de PvdA, de partij die als geen ander drijft achter de Mammoet.

FYSIEK

De PvdA voelde niets .voor behande- ling van de Omroepwet. Het .verhaal dat .men in een zo grote fractie fysiek .niet in staat zou zijn het ontwerp te behan- delen, :donk weinig overtuigend. De Om- roepwet is zwaar ~ controversieel, maar wat betreft techniek en ingewikkeldheid onvergelijkbaar met de Mammoetwet.

De PvdA wil in werkelijkheid graag de Omroepwet laten liggen om die als on- derhandelingsobject te gebruiken in een formatie. Daar komt nog bij dat de PvdA met haar felle jonge linkervleugel, die over het algemeen wat minder Vara- minded is dan mannen als Kleywegt en Burger, er weinig voor voelt om vlak voor de verkiezingen een wetsontwerp te behandelen dat de verzuiling versteent en legaliseert, dat goochelt met auteurs- rechten met als enig doel op het gebied van de geestelijke vrijheid monopolies

HCHMELZER

•• • lonkend .••

BEERNINK

••. poedelprijs ...

GROSHEIDE

••• trappelend .••

te helpen bestendigen. Om deze twee re- denen achtten dè socialisten het niet op- portuun en niet populair om wat wel genoemd wordt het schandelijkste wets- ontwerp, ooit ingediend, te gaan behan- delen en op bevel van de Vara aan te

· nemen. Tegen dit laatste schijnt in so-

VRIJDAG 6 JANUARI 1967

PRIKKELS

0 In de ·TV-rubriek van Het Vrije Volk: ;,Wij beginnen mèer en . meer te vrezen, dat de min

~l meer îngewikkelde enquêtes, . die tot doel hebben het pad der kiezers te verlichten, vele kiezers alleen maar verder de mist in- sturen."

0 HoolldartL~el in De Tijld: "Het is een merkWaa;rd!ige ibewust~

zijnsvernauwing van politid, te

d!en~en dat de gemiddeide Neder- lander 21ioh werkelijk voor politiek - voor "grote politiek" - in- teresseert. A1s polcrtici over een verkiezingsuitslag praten, !begaan zij de Jlqut te denken, dat iedere kiezer na ·rijp beraJad en ve.el wikken en wegen zijn hokj-e rood maakt. Dat is niet .waar. De meeste kiezers stemmen met de ruggegraat, niet met het ver- stand."

0 "Nieuw-Rinks" opposant K.

Kolthoff, te Amsterdam over het buitengewoon congres ' van de PvdA te Rotterdam, in Het Vrije Volk: "Het was niet zo'n best congres; slecht voorbereid, slecht geleid. Vier vijfde van de moties kwam niet in behandeling. De kritiek, waarvoor het congres bij- eengeroepen was, is onbeant- woord gebleven."

0 Uit een Handelsbla;d-verslag ov·er een "teach~in" in Amster- dam: "Achterin de zaal speelt (terwijl prof. Delfgaauw het . woord poogt te voeren) de Blari- oumse tennisleraJI'Iir/provo Cochius _op zijn dwarsfluit fragmenten uit .een Mozartconcert. Prof. Delf- gaauw vindt, dat zijn tijd . ge- komen is en vlucp.t naar zijn p1a;ats terug. Het is pauze. Pro- vo'shouden onder aanvoering van door veel bier begeesterde Robert J. Grootveld zoiets als een happe- ning . • . "

cialistische kring verzet te rijzen. Om dit alles goed te vefbloemen werd ·de -Mammoet van stal gehaald, waardoor 'het geheel wel mistiger en onoverzich- telijk werd, maar niet overtuigend ·of

duidelijk. ·

POEDELPRIJS

De CHU won de poedelprijs voor de beste grap. Onder gelach kwam. de heer Beernink vertellen dat de omroep bij hen een Vll'ije kwestie was en dat hij dus niet op behandeling wil<~e aandrin- gen. Dit in strijd met zijn vroegere uit- latingen, waarin hij wel degelijk op snel- le behandeling aandrong. De waarheid?

De CHU ~an zo vlak voor de verkiezin- gen het zich moei'lijk permitteren mn verdeeld te stemmen.

De VVD zorgde bij monde van fractie- voorzitter Toxopeus voor het eerste dui- delijke woord: "We staan te popelen om dit slechte wetsontwerp om hals te bren- gen," zei hij, daarmede duidelijk moti- ' verend waarom de VVD de omroepwet wil behandelen. Mevrouw van Someren motiveerde waarom de VVD de Mam- moetwet niet op zeer korte termijn wilde behandelen: De materie is oneindig veel ingewikkelder, de voorbereiding kost veel meer tijd dan bij de omroepwet en de twee onderwerpen hebben letterlijk niets met elkaar te maken.

Resultaat: Beide wetsontwerpen moe- ten volgens de wil van een Kamer- meerderheid nog afgehandeld worden. De KVP en de PvdA trekken als vanouds samen op voor de Mammoet ditmaal ge- steund door AR (voor reden zie boven).

De KVP, de ARP en de VVD wensen de behandeling' van de omroepwet.

Hoe het zal aflopen weten we nog niet.

We weten wel dat KVP en PvdA de ruzie uit de nacht van Schmelzer aardig aan het bijleggen zijn voor de prijs van één Mammoet.

2 - vrijdag 6 januari 1967

Kopij voor deze rubriek te zenden aan me.t . .Joh. H. Sprinl("er, Alexanderstraat 16, Haarlem.

Vragenlijsten

BIJ. het begin van het nieuwe jaar wordt allen veel geluk en voor- spoed toegewenst; ook onze VVD: dat zij maar glorieus uit de bus moge komen!

Nu moeten wij meteen druk aan het werk. Er zullen direct een paar vragen- lijsten uitgaan. De ene behandelt een paar actuele problemen; de ander doet grepen uit het verkiezingsprogram.

Voor de eerste is het wel· gewenst dat de vragen. ingeleid .worden door iemand, die· er wat van af weet. Voor de tweede i;;; alleen het verkiezingsprogram nodig.

En da.t behoren. wij allemaal 'bij de hand te ,hebben om steeds te _.l{unnen :raad!)legen .. Hoe kunn.en wij anders met 'vru'"ht praten met buitenstaanders? ,

Dat verkiezingsprogram wordt juist vastgesteld, als dit nummer verschijnt;

in het nummer . van 23 december jl.

:stond het concept. . .

· De vragenlijsten zullen weer verspreid worden door de centrale-vertegenwoor- digsters, maar iedereen is nu gewaar- schuwd, dat er wat komt. Het is wel kort dag, maar dat kan niet anders door . de vervroegde verkiezingen.

Bijeenkomsten

ONGETWIJFELD zullen er veel ')laat- sèlijke bijeénkomsten zijn, maar op maandag _24 april zal onze organisatie landelijk· bijeenkomen voor de jaarlijkse landdag. Die zal deze keer een feestelijk tintje hebben, 'omdat het twintig jaar :geleden is dat onze organisatie werd op- ' gericht, nog onder de Partij van de

Vrijheid. 'De landda:g zal gehouden wor- . den in het Singermuseum in Laren

·(N.H.). Wij waren enige keren genood- zaakt de datum te verzetten, maar hopen dat dèze de definitieve is.

Een half jaar later is de jaarlijkse tweedaagse conferentie. Hiervan staat

TWEE BEKENDE MERKEN

,.. Vrijheid en~ - Democratie L2A

! w . & K • L A D VA . . P"' VOLK.PA .. TU VOOA VRUHEIO r;N pi<MOCNATIE j

Weekblad van de Volkspartij voor V rijbeid en Democratie.

Adres van de administratie (zowel vooJ abonnementen a!!;' voor advertenties): Witte de Withstraat 73 te Rotterdam (postbus 824 te Rotterdam).

Tel. 010-11 10 00. abonnemen- ten toestel 219. advertenties toestel 224. Postgiro: 245103 t.n.v. Administratie Vrijheid en Democratie te Rotterdam.

Hoofdredacteur:

Ph. C. la Chapelle jr.

Adres van de redactie:

Nieuwe ,flerengracht 89 B te , ~msterdam_:-Ç.

• • • ~ ' ' • 1 ) ~-

de datum nog niet vast. Het zal 14 en 15 oktober of 21 en 22 oktober zijn.

De organisatie hiervan zal deze keer verzorgd worden door de dames J. P.

Hansen-van der Linden, Màrkeweg ~.

Emmen en A.C. M. J. Vriesman-Gerde, Middelburg, van wie de laatste, die ree.J.s voor de financiën zorgde, het administratieve deel op zich zal nemen.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Centrale -vertegen- woordigsters

Radio-uitzending van de VVD: dinsdag 10 januari, van 18.20- 18.30 uur, over de zender Hilversum 11 (298 m.).

NOG steeds niet uit alle centrales

..l kregen wlrij bericht, wie gekozen ot herkozen is als centrale-vertegenwoor- digster. Dat moest volgens het partij- reglement gebeuren in de oktoberver- ga<:lering. Tot nader bericht nemen wtj aan, dat de aftredenden herkozen zijn:

dit om stagnatie te voorkomen, die wij nu zeker ni.et kunnen hebben.

LET OP DE ZENDERWISSELING!

~lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllrllllll

Zeist

IN overleg met de Zeister Federatie voor Vrouwelijke Vrijwillige Hulp- verlening hèeft bet bestuur van de

SPREEKBEURTEN

periode 7 januari tot en met 26 januari 1967

De afdelingen wordt erop gewezen dat de mogelijkheid bestaat dat in verband met kamerzittingen en fr.actieberaad de sprekers hun toezeggingen niet kunnen nakomen.

7 januari 'l januari

!} januari 9 januari 9 januari 9 januari 9 januari 9 januari

lf.) januari 10 januari 10 januari 11 januari 11, januari 11 jartuari 12 januari 12 januari 12 jan.Jlari 13 januari 13 januari 13 januari 13 januari 13 januari

Marknesse .. (Noordoostpolder) Lib. Kring Hoogeveen

St. C. Léiden (debat VVD-PvdA) Dordrecht

Haren

. Hoogezand/Sappemeer (e.o.) Amersfoort

·Doetinchem

Oostburg (Westzeeuwsch- Vlaanderen

Breda

Leeuwarden (VVD+ .JOVD)

Giess~nburg

Loenen/Vreeland (Utrecht-W.) , Middelburg

Alphen a. d. Rijn ·

· , '

Rolde

Middelharnis (JOVD Voorne- Putten)

Delden

St. C. Harderwijk

Zaanstreek (forum pol. jong.

contact) Maastricht

Noordwijk (Bollenstre<:)k) . 13 januari Roden

13 januari Stolwijk (oprichtingsverg.) 16 januari Kampen

16 januari Alkmaar (VVD+ .JOVD) 16 januari Velp

17 januari Zwolle

17 januari Hummelo/Keppel 18 januari Rotterdam.

18 januari Almelo

19 januari Hoorn (statencentrale Hoorn) 19 januari Driebergen, Amerongen

19 januari . Heemskerk, · Uitgeest, Castricum e.o. .

19 januari Winterswijk 19 januari Delft (Lib; Stqd.)

19 januari Den Haag (fqrum Ver. v. Internat.

.Rechtsorde) ' 19 januari Hattum

20 januari Hoeksche Waard

20 januari Hilversum (statencentr. Hilversum) 20 januari Oosterwolde (statèncentmle Hee- 20 januari

20 januari 20 januari 23 januari 23 januari 23 januari 24 januari 24 januari 24 januari 24 januari 25 januari 25 ~anuari

25 januari 25 januari 26 januari

renveen)

Veenwonde (forum) Baarn

Maassluis

Voorburg (JOVD jongerenforum) Groningen (Lib. sociëteit)

Amsterdam Midden Limburg

Vleuten/De Meern/Utrecht West Den Haag (Vrouwengroep) Amsterdam (pol. jongeren contact) Helden (Venlo e.o.)

Delfzijl

Wormerveer (Zaanstreek) Aalsmeer + Haarlemmermeer Hillegom (Bollenstreek)

H. J. L. Vonhoff Mr. F. Portheïne Drs. Th. H. Joekes ..

Mevr. G. V. v. So~eren-Downer Dr. K. van Dijk

Prof. dr. H. J. Witteveen H. Wiegel

Mr. J. G. Rietkerk

Mr . .J. F. G. Schlingemann H. Wiegel

Drs. Th. H. Joekes Drs. C. van der Sluijs Drs. Th. H. Joekes H. Wiegel

Mevr. G. V .. v. ·Someren-Downer L. M. de Beer

Dr. K. van Dijk H. Wiegel

Mr. W. J. Geertsema Mr. H. van Riel H. Wiegel

Prof. dr. H . .J. Witteveen H. J. L. Vonhoff Drs. Th. H. Joekes Dr. K. van Dijk Mr. F. Portheïne H. J. L. Vonhoff Mr. H. van Riel.

Ir. D. S. Tuijnman Drs. Th. H. Joekes R. Zegering Hadders Drs. C. van der Sluijs Mr. J. G. Rietkerk H. Wiegel

H. J. L. Vonhoff Mr. H. Koning H. J. de Koster Drs. Th. H. Joekes Mr. W. J. Geertsema.

G._Koudijs Drs. Th. H. Joekes

Mevr.· G. V. v .. Som,eren-Dovroer .Mr. F. Portheïne

Mevr. mr. E. Veder-Smit R. Zegering Hadders · Mr. H. van Riel

Prof. dr. H. J. Witteveen Mr. dr. C. Berlrhouwer R. Zegering Hadders Mr. F. Portheïne H . .J. L. Vonhoff Dr. K. van Dijk Mr. F. Portheïne H . .J. L. Vonhoff

Prof. dr. H. J. Witteveen Drs. Th. H . .Joekes Mevr. mr. E. Veder-Smit H. J. L. Vonhoff

Ir. D. S. Tuijnman Mr. W. J. Geertsema Prof. dr. H. J. Witteveen Mr. F. Portheïne

Mr. H. van Riel H. Wiegel

26 januari Wageningen Mr. W. J. Geertsema

26 januari Rotterdam Mevr. G. V. v. Someren-Downer

26 januari Veenwouden Dr. K. van Dijk

26 januari Doorn en omgeving Mr. F. Portheïne 26 januari Giessenburg (Alblasserwaard) Ir. D. S. Tuijnman ' 26 januari Middelburg H. J. L. Vonhoff

N.B.' In deze opgaaf zijn niet verwerkt die spreekbeurten welke door onze kamer- Iedeh f1h a,ndere sprekel'S buiten het verband van onze partij worden gehouden.

Vrouwen in de VVD in Zeist het ge- noegen u hierbij uit te nodigen tot ht>t bijwonen van een bijeenkomst op don- derdag 12 januari des namiddags om 2.15 uur in de grote zaal van "Bosch- lust" te Zeist.

Op donderdag 19 januari des namid · dags om half drie komt de Vrouwen- groep bijeen ten huize van mevrouw A. M. A. Scboehuizen-Folkersma, Home·

ruslaan 16.

Spreekster: mevr. drs. J. F. Schou- wenaar-Franssen, te Bilthoven.

Onderwerp: De gemeente en wi' (Bandopname).

In memoriam

O^{P 13} december overleed geheel on- verwacht mejuffrouw B. de Zaaijer, bestuurslid van de Arnhemse vrouwen-

groep. .

Zij was een zeer actief VVD-lid en velen uwer zullen haar kennen van de landelijke en provinciale bijeenkomsten, die zij zeer trouw bezocht.

Wij zullen haar erg missen.

C. J; Lavell-de Vries

gesticht in. januari 1965, omvat de volgende onder- nemingen:

N.V .

EERSTE NEDERLANDSE AUTO·

RIJWIELFABRIEK N.V.:

Solex bromfietsen · elektrische huishoudelijke toestellen • elektrisch handgereedschap • ventil a toren

INDOLA N. V.:

kosmetica • Interieurverzorging N.V. INDUSTRIËLE ONDER- NEMING W. H. BRA!>KAMP:

ventilatoren - kappersappa- ratuur - elektrische huishoude- lijke toestellen

CHEMISCHE FABRIEK INDOLA COSMETICS N.V~:

:hemische produkten

VOKAP N.V.:

interieUrverzorging

N. V. ELEKTROTECHNISCHE · MECHANISCHE IND!JSTRIE (EMI): elektromotoren - ventila- toren , professionele motoren N.V. PHARMACEUT. CHEMISCHE FABRIEK v / h E. M. BRASKAMP:

farmaceutische arti.~~le':l

INTERHEEM N.V.:

exportmaatschappij N. V. GEBR. VAN NIFTRIK:

kunststoffen Fabrieken in:

Den Haag, Rijswijk, Voorburg, Utrecht, Putte (N.Br.).

ALGEMEEN SECRETARIAAT V.V.D.

Koninginnegracht 61 's-Gravenhage Telefoon (070) 604803

(3 lijnen) Giro 67880

VRIJHEID EN DEMOCRATIE vrijdag 6 januari 1967 - 3

Duitse liberale ervartngen een waarschuwing

Ons verkiezingsfonds

Oppassen met wijzigingen

In • ons kiesstelsèl

Tijdens het debat in de Bondsdag over de regeringsverklaring van de nieuwe Westduitse - bondskanselier Kiersingex is - zo meldde de correspon- de!llt van het Algemeen Handelsblad in Bonn op 21 december - heftig gedis-

cussieerd over. het plan van de uit de twee .grote partijen gevormde regering om een nieuw kiesstelsel in te voeren.

De bedoeling van het nieuwe kiesstelsel is,. zoals het in de regeringsverklaring heette, om voor de- Bondsdagverkiezir.- gen na 1969 "duidelijke meerderheden"

mogelijk te maken.

Het thans bestaande Duitse kiesstelsel is, naar men weet, een z.g. gemengd stelsel, waarbij door de kiezers een districten- èn een lijststem wovden uit- gebracht.

Heel kort gezegd komt het hier op neer, dat de evenredige vertegenwoordi- ging in het algemeen het totale aantal zetels per partij bepaalt, nadat de vol- gens het districtenstelsel gekozenen in de eerste plaats als gekozen worden beschouwd. Het restant, waarop een par- tij recht heeft, wordt dan aangevuld met de ontbrekende zetels, via de lijsten.

Van de liberale partij in de Bondsre- publiek, de FDP is bij dit systeem nog nooit een afgevaardigde in een dis- trict gekozen. Zij kreeg haar zetels altijd uitsluitend via de evenredige vertegen- woordiging op de lijsten toebedeeld.

Het is dus duidelijk, dat een volledig districtenstelsel voor de liberale partij aldaar funest zou zijn.

De liberalen hebben dan ook tijdens het debat in de Bondsdag scherp tegen de voorgestelde hervormingen gepro- testeerd en de vraag gesteld of de christen-democraten en socialisten de li- berale krachten in het Duitse volk . de mogelijkheid. van onmiddellijke invloed op het beleid willen ontnemen en of zij de ruim drie miljoen kiezers van de liberale partij willen dwingen, zich van stemmen te onthouden.

Zou een volledig districtenstelsel wor- den ingevoerd - het aantal districten zou dan van 248 moeten worden ver- dubbeld tot 496- - dan zou, naar de genoemde correspondent meldde, in gro- te trekken de sociaal-democratische par- tij voorna;melijik uit de steden haar kan- didaten betrekken, de christen-democra- ten voornamelijk van het platteland.

Steden als Hia;mbu!lg, Bremen, Frank- fort, Keulen, München, enz. zouden in de Bondsdag dan vermóedelijk alleen nog door sociaal-democraten worden ver- tegenwoordigd.

OVERGANGS- KIESSTELSEL

Bondskanselier Kiesinger heeft in zijn regeringsverklaring ook aangekondigd.

dat de mogelijkheid van een overgangs- kiesstelsel voor de verkiezingen var.

1969 door de regering wordt onderzocht.

Welke vorm men dat overgangsstelsel wil geven is nog niet duidelijk.

Op het 'ogenblik geldt bovendien als voorwaarde voor vertegenwoordiging in de Bondsdag, dat een partij ten minste vijf procent van de stemmen moet heb- ben behaald of drie districten moet heb- ben veroverd. Er wordt nu van de mo- gelijkheid gewaagd om de drempel van vijf procent te verhogen tot tien pro- cent.

Het constitutionle gerechtshof te Karls- ruhe heeft echter een jaar of tien gele- den uitgemaakt, dat de z.g. vijf-procent- clausule de hoogste grens is "die d~­

mocratisch kan worden verantwoord".

Er is ook sprake van de drempel voor vertegenwoordiging in de Bondsdag te stellen op vijf procent van de stemmen èn drie districten of vijf procent èn vijf districten. In beide gevallen zou de li- berale partij het minimum vermoedelijk niet halen.

Overigens 'staat nog te bezien of het nieuwe kiesstelsel, het districtenstelsel dus, er in de Bondsrepubliek doorkomt.

Het nieuwe kiesstelsel zou, als gezegd, worden ingevoerd na 1969, dus eigenlijk pas gaan gelden voor de verkiezin~_en

in 1973, tenzij er na 1969 een tusseiÜIJd- se verkiezing nodig zou zijn. Voor de invoering van het nieuwe kiesstelsel zou wijziging van .de Grondwet verei_st zijn, waarvoor ook in de Bondsrepubliek een meerderheid van twee derden nodig is.

Deze meerderheid hebben de rege.

ringspartijen van thans weliswaar, maar bijvoorbeeld een lid van de leiding van de sociaal-democratische fractie vertel- de de Handelsblad-correspondent, dat wanneer thans over de invoering van een nieuw kiesstelsel moest worden gestemd ruim de helft van zijn fractie tegen zou stemmen, omdat de betrokkenen hun

zetel in gevaar achten. Ook in de chris- ten-democratische fractie is het aantal

·tegenstanders van een nieuw kiesstelsel aanzienlijk.

De FDP heeft dus goede hoop, dat de tegenstand ook bij de anderen zo groot is, dat de "moord" op de liberale partij, zoals zij de herziening van de Kieswet noemt, niet wordt gepleegd.

"DUITSE LES"

'De dreigende gang van zaken in de BondsrepublieJt kàn ondertussen - voor de ;meesten onzer ten overvloede - een waarschuwing zijn om bijzonder voor- zichtig te ·zijn bij het ons laten aan- prijzen van alle mogelijke en onmo- gelijke kiesstelsels.

Ook ik heb in dit blad wel eens be- toogd, dat als men dan per se een ander kiesstelsel wenst, het Duitse ge- mengde stelsel nog het meest aanvaard- bare zou zijn. Uiteindelijk bepaalt de evenredigheid immers toch de einduit- slag, al zijn er wel een paar haken en ogen, waarop ik thans niet hoef in te

g~an.

Wat in Duitsland dreigt te geschieden:

dat de liberale stroming door kunstgre- pen met het kiesstelsel zo maar kan worden uitgerangeerd, is in ieder ge- vàl een waarschuwing, dat wij ons niet op het hellende vlak, van het tornen aan de beginselen van ons kiessysteem zullen moeten laten trekken.

De splinterpartijen vormen inderdaad wel een euvel, vooral in het grote aan- tal, waarin zij zich bij Kamerverkiezin- gen aandienen. Dat heeft ons kiesstel- sel dan gemeen met zoveel andere op zichzelf goede ·zaken, waaraan ook kwade kanten zitten. Die kwade kanten dienen zoveel mogelijk te worden be- streden (met democratlsche middelen.

wel te verstaan), zonder tegelijk het juiste beginsel om hals te brengen.

Goede wensen

Daar komt nog bij, dat wij een per- fectionistisch volk zijn, dat warm loopt zodra iets niet volledig is uitgewogen en ge,en zo volledig mogelijke rechtvaar- d!gl:ieid wordt betràcht .. · · Vandaar ook de Nederlandse neiging om elke min of meer globale regeling, of het nu op het gebied van de sociale verzekering, het belastingrecht of de financiële verhouding tussen rijk en ge- meenten is, te perfectioneren.

Ook de meeste amendementen in de Kamer op deze terreinen zijn op een dergelijke perfectionering gericht. Het is ons - misschien zelfs wel eens wat te ver doorgedreven - rechtvaardigheids- gevoel, dat ons daartoe drijft.

Ik ben ervan overtuigd, dat wanneer wij (nog) leefden onder het districten- stelsel zonder evenredigheid, felle agita- ties zouden worden gevoerd tegen wat men dan: verontwaardigd zou noemen een "ondemocratisch systeem van onder- drukking . van minderheden''. Cijferaars zouden dan aantonen, dat onze volksver- tegenwoordiging niet als representatief kan worden aangemerkt, met alle ver- dere conclusies, daaraan nog te ver- binden.

. In ons "lastige" Amsterdam zou men zeker met spandoeken rondlopen, leuze<J.

bevattend in de trant van: .,Nederland geen democratie". Om van sit-down de- monstraties, teaeh-ins en dergelijke·

maar te zwijgen.

Ik geloof dat wij ZiUUen moeten blijven bij ons standpnnt, da.t men de oplossing van de kwalen in de werking van onz<!

democratie, die men meent te zien, zal moeten zoeken in een structuurwijziging- van ons partijwezen_

Dat hebben wij, liberalen, trouwens altijd voorgestaan en het ziet er naar uit, dat de komende vierjarige parle·

mentaire periode op dat punt eindelijk wel eens vrij grote veranderingen en verschuivingen te zien zou kunnen ge- ven.

A. W. ABSPOEL

voor bruidspaar

De feestdagen z~jn nu achter de rug en wij keren terug tot de nor- male· gang van zaken.

Begin dit nieuwe jaar goed door ..

op giro 67880 ten name van d_e Secretaris van de VVD te 's-Gra- venhage uw bijdrage voor ons verkiezingsfonds over te maken.

Uw penningmeester dankt u bij

voorbaat! ·

S. J. van den Bergh, penningmeester.

Van de afdelingen Wassenaar en Eibergen in grote dank ont- vangen een bedrag van resp."

f 500 en f 150.

Voorts kwamen van partijge- noten en geestverwan•ten nog de volgende giften binnen:

Ir. E. F. P. te L. f 500; K. de.

W. te H_ f 25; ir. B. J. K. C. teR.

!25; J. L. H. te B. !50; G. W. D.

te R. f 100; C. J. C. R.-E. te W.

f 25; E. H. E. te G. f 25; H. J. R . te L. f 25; jhr. J. M. v. d. B. te V .. f 25; J. B. E. te. 's-G. f 5;

J. K. te A. f 10; mr. C. J. V. te L. f 250; mr. J. K. te M. f 25;

R. P. M. te A. f 10; prof. dr.

G. M. S. te W. f 25; J. A. M. te G. f 10; K. N. te 's-G. f 50;

mevr. M. A. v. d. V.-V. te W.

f 15; mevr. F. A. A. K.-G. te A.

.f 5; A. F. J. K. te A. f 5; mej.

H. A. W. te A. f 15; mevr.

S. M. S.-H. te S. f 25; mr. E. J.

K. A. te W. f 25; F. V. Mzn. te R. f 25; J. C. v. W. te A. f 50;

dr. P. D. v. R. te A. f 10; it.

W. M.G. teL. !25; H.H. teR.

f 25; mr. H. F. v. L. te L. f 100;

mevr. L. v. W .. te A. f 50; A. Q.

de F. te B. f 10; mej. drs. I. G.

te 's-G. f 10; mej. mr. A. C. R. te 0. f 10; m.r. N. H. v. V. v. B. te H. f 25; drs. H. A. v. R. te B.

f 90; B. B. v. I. te D. f 20; mevr.

dr. M. H.-K. te G. f 40; J. J. K. te L. f 25; drs. H. J. M. te 0. f 20;

mevr. J. H. s.-A. te A. f 25;

D. J. A. v_ B. de J. teL. f10;

mr. R. v. d. V. te Z. f 25; G. de M. Sr. te D. f 25; mevr. H. W. K.- de G. te L. f 50; H. A. A. te A.

f 25; J. G. B.-P. te S. f 10; mevr.

mr. B. Th. W. v. H. te W. f 5;

B. F. ·v_ BFzn. te D. f 10; ir.

F. S. ^V. R. te 's-G. f 25; ir. A. P.

te H. f 50; mevr. mr. A. N.-N.B.

te G . .f 25; G. M. L. te E. f 250;

ir. A. M. K. te A. f 25; L. H. te G.

f 10; C. J. P. te A. f 1000; mej.

H. M. B. te N . .f 10; mr. J.' A. 0.

te G. f 100; J. V. v_ R. te E. f 25;

mevr. N. J. G. L.-G. te 's-G.

f 10; M. C. Z. D. te 's-H. f 10;

mr. J. v. S. te R. f 175; J. L. P.

te 0 . .f 25; M. c: v.'d. B. teR. f 25;

0. W. K. te A. f 100; mej. mr.

J. L. M. T. P. te 0. f 25; mr.

Chr. P. v. E. te A. f 200; J. V. d.

M. te M; f 25; familie R. te U.

.f 25; mr. G. B. te H. .f 15; H. 0.

te A. f 25; dr. B. K. te S. f 15;

S. z. te A. f 25; J. L. U. te S.

f 10; ir. K. W. N. te W. f 20;

A. J. v.d. B. teW. !5; H.A. V.

te W. f 10; dr. H. H. B. te W.

f 20; mej. T. v. R. v. A. 's-G.

f 10; L. N. B. te 0. f 15; mej.

C. J. C. R. teW. f 10; H. v. H. te A. f 25; H. S. te U. f 25; D. W. K.

te H. .f 10; ir. C. H. te V. f 25;

ir. R. S. te E. f 10; J. F. S. te E.

f 40.

Ook aan deze geefsters en ge- vers hartelijke dank!

BRANDBEVEILIGING Officieel goedgekeurd Op 10 januari zullen vele goede wensen uitgaa.n naar het bruidspaar van __ die

dag: p1·inses Margriet en mr.Pietervan Vollenn~ "":n. Goede wensen, waarbtJ de Talrijke attesten VVD van harte de hare voegt, voor het geluk van tt;;ce jonge mensen, die ondanks SIMPLUS NV DORDRECHT

verschillen in opvoeding het z6 met elkaar eens zijn geworden, dat zij tot de grote : • • '

stap van 4et huwelijk besloten hebben. Foto: Max Koot V1sstraat 6 • 8 - Tèl: ~344 (018"0)