Gekibbel over nieuwe OV-chipkaart

NMagazine | nr. 3 | november 2006



argument

Foto Chipkaart (BAS)

Gekibbel over

nieuwe OV-chipkaart

Sigarenboer mag Bløf én Madonna verkopen

Meer lucht voor energiebedrijven

6

En verder | 7 | Gas geven | 10 | Eerlijke tarieven op Schiphol | 11 | NMa Agenda vertelt veel, maar niet alles | 14 | Nieuws

Voor u ligt het nieuwe NMagazine. Het oude blad voldeed goed aan de eisen die we eraan stelden voor de NMa in haar jonge jaren. Maar zoals dat nu eenmaal gaat, een organisatie ontwikkelt zich verder en daar hoort op een gegeven moment ook weer een ander blad bij. In de huidige fase van de NMa past het om de dialoog en de discussie die wij voeren met onze omgeving ook meer in het blad te laten zien.

Markten laten werken, is onze missie. De dialoog met consumenten, het bedrijfs­ leven, andere toezichthouders en de poli­ tiek is daar­bij cruciaal. En daar past een blad bij waarin de verschillende spelers aan het woord komen die samen zorgen voor goed werkende markten.

Natuurlijk blijft de NMa via dit medium tonen wat zij doet, waarom ze dat doet

en wat het effect is van haar optreden. Maar meer dan ooit krijgen ondernemers en deskundigen uit het veld de gelegen­ heid om daarop te reageren en hun visie te geven op actuele vraagstukken op het gebied van markten, mededinging en regulering. NMagazine biedt een plat­ form voor discussie en informatie over gezonde concurrentie in Nederland.

De kans is aanwezig dat wij u benaderen voor een interview of voor het schrijven van een column. De NMa streeft naar verbreding en verdieping in NMagazine. Uiteraard hopen we van uw kant ook tips en signalen te blijven ontvangen over verstoringen van de markt. Uw inbreng is en blijft van groot belang voor de effec­ tiviteit van de NMa.

Pieter Kalbleisch |

voorzitter Raad van Bestuur NMa

Nieuwe jas

8

| 6 |

ConsuWijzer Er is een nieuw informatieloket voor consumenten. De

NMa, OPTA en de nieuwe Consumentenautoriteit lanceerden op 4 oktober

de ConsuWijzer.

| 8 |

Meer lucht voor energiebedrijven Het bedrijfsleven is

jaarlijks veel geld kwijt aan regels en controle. De Directie Toezicht Energie van

de NMa heeft het voor de energiebedrijven makkelijker en goedkoper

gemaakt.

| 12 |

OV-bedrijven kibbelen over nieuwe chipkaart

TLS voert het systeem in.

Vervoerbedrijven die daar niet in deelnemen, willen aandeelhouder worden.

Fotograie: C

orb!no Amsterdam

Sigarenboer

mag Bløf

én Madonna

verkopen

Ticketingbedrijven die kaartjes voor concerten, musicals,

toneel-voorstellingen en andere evenementen verkopen, mogen niet langer

bij de organisatoren daarvan bedingen dat zij exclusief voor hen

werken. Hierdoor kunnen die organisatoren hun kaartjes via diverse

fysieke – winkels vooral – en niet-fysieke verkooppunten verkopen.

Dat heeft de NMa met hen afgesproken. Volgens de

ticketing-bedrijven verandert er niet veel.

NMagazine | nr. 3 | november 2006

vervolg pagina 3

De NMa stelde een onderzoek in mede naar aanleiding van signalen van nieuwkomers op de ticketingmarkt. Die stelden dat zij door de exclusiviteitsbedingen moeilijk op de markt konden komen om te concurreren.

Als je naar een concert van Robbie Williams, Beyoncé of Bløf wilt, reserveer je je kaartjes via een van de ticketing­ bedrijven, bijvoorbeeld TicketService, TicketBox, TopTicketLine of TicketPoint. Wie ze verkoopt, maakt je als consument niet uit, want er is er toch altijd maar één die de kaartjes voor een speciiek concert verkoopt.

George wel, Marco niet

Maar het kan vervelend zijn als je de kaartjes voor het optreden van George Michael of Andrea Bocelli in Ahoy wél hebt kunnen kopen bij de cd­winkel, het postkantoor of de sigarenzaak om de hoek, en ze geven nul op het rekest als je komt voor kaartjes voor de musical The Wiz in het Utrechtse Beatrix Theater of het concert van Marco Borsato in het Arnhemse Gelredome. Dat komt dan door­ dat de evenementenorganisator via een van de ticketing­ bedrijven exclusief verbonden was aan een landelijk distributiekanaal.

“Die exclusiviteit strookte niet met de Mededingingswet”, stelt Dennis Hesseling, clustermanager Netwerksectoren & Media bij de NMa. “We hebben het onderzocht en zijn tot de conclusie gekomen dat, ook al kun je natuurlijk kaartjes kopen via de telefoon of het internet, er nog steeds behoefte bestaat aan fysieke verkoop, zeg maar in de winkel.”

“Als nieuwkomer in de ticketingbranche is het niet een­ voudig om daar een netwerk voor op te zetten. Daarom is het van belang dat de organisatoren zowel bij bestaande, fysieke distributiekanalen terecht kunnen, alsook bij even­ tuele nieuwkomers zonder distributienetwerk, die bijvoor­ beeld via internet verkopen.”

Alternatieve handhaving

De NMa is met de ticketingbedrijven die exclusiviteit­ clausules hanteerden, om de tafel gaan zitten om af­ spraken te maken; met name met de twee grootste in

Nederland op dit gebied, TicketService en TicketBox. Die moesten beloven maatregelen te nemen en de exclusiviteit­ clausules op te heffen. “Zo’n afspraak die we in gesprek met de partijen maken, is een voorbeeld van alternatieve handhaving”, aldus Hesseling. “Dat is soms effectiever en sneller dan het opmaken van een rapport. Als aan een zevental voorwaarden is voldaan, kan de NMa overgaan tot alternatieve handhaving. Dat kan onder die voorwaar­ den effectiever zijn dan het opleggen van een boete; het gaat ons er om wat we bereiken.”

De onderhandelingen hebben een paar maanden geduurd. TicketBox werkte er volgens de NMa soepel aan mee. De gesprekken met TicketService (opgestart vanuit de Postkantoren en nu een dochter van TicketMaster) namen meer tijd in beslag. Beide partijen hebben een jaar om alle exclusiviteit uit hun contracten te bannen. Volgens de NMa zal de consument zeker de gevolgen hiervan merken, maar is nog niet precies te zeggen wanneer.

Geen grote verandering

Volgens zowel directeur Henk Schuit van TopTicketLine (in 992 begonnen als de Reserveerlijn en vooral actief op het gebied van musicals) als directeur Arjan van ’t Veer van TicketBox (eigendom van de Staatsloterij) verandert er in feite niet zoveel door het optreden van de NMa.

Schuit: “De NMa heeft zich gericht op exclusieve voor­ verkoop van grote evenementen via fysieke verkoop­ punten. Daar zijn een paar kanttekeningen bij te plaatsen, want die afbakening is te eng gesteld. Ten eerste kan ik me wel wat voorstellen bij die exclusiviteit en ten tweede hoeft dat geen probleem te zijn. Want in de retail in Nederland zijn er genoeg alternatieven te vinden voor je verkoop­ punten. Bovendien heeft de echte concurrentie plaats bij de organisatoren die hun kaartjes via ons en onze colle­ ga’s laten verkopen.”

Geen nationale markt

NMagazine | nr. 3 | november 2006



kaartjes voor te kopen: aan de kassa, via een call center, bij verkooppunten en via internet.”

“Bovendien, hoe deinieer je de markt? Is dat Nederland, Europa of de wereld? Geloof me, ticketing is al lang geen nationale markt meer. Het beste bewijs daarvan is het bestaan van TicketMaster. Dat is een wereldspeler in deze branche, die vorig jaar iets van 8 miljoen tickets heeft verkocht. Dus vraag je mij of verkooppunten een noodzaak zijn om succesvol te kunnen opereren, dan zeg ik: nee.”

Hesseling: “Dat er in de ticketingbranche een wereldspeler actief is, zegt niets over de vraag of de markt nationaal is of niet. Kaartjes voor evenementen in Nederland worden nog steeds vooral in Nederland verkocht. Belangrijker is dat door het opheffen van de exclusiviteit tussen organi­ sator en kaartverkoper, partijen zonder verkooppunten gemakkelijker toe kunnen treden tot deze markt. Uiteindelijk proiteert de consument daarvan.”

Van ’t Veer: “Op zich is er niets mis met wat de NMa in onze branche heeft gedaan. Vooral omdat de consument er het meeste bij gebaat is. Het is juist dat deze branche volop in beweging is en dat e­commerce hand over hand toeneemt, maar er blijven toch genoeg mensen die graag hun kaartje bij de winkel in de buurt kopen. De actie van de NMa kan betekenen dat zij daar vaker krijgen wat ze willen. Dus inderdaad, én dat kaartje van Bløf én dat van Madonna, bij wijze van spreken. Anderzijds zijn er tegen­ woordig ook feesten & partijen die geheel via het internet worden verkocht, dus het opheffen van de exclusiviteit op verkooppunten doet de branche niet trillen op zijn grond­ vesten.”

Over en weer

Gevraagd of dit niet schadelijk kan zijn voor de omzet van zijn bedrijf, antwoordt hij: “Ach, dat zal, denk ik, wel mee­ vallen. In eerste instantie is belangrijk dat de organisator van het concert, evenement, de musical of voetbalwed­ strijd bepaalt wie zijn kaartjes mag verkopen. Daar moet je je omzet en winst vandaan zien te halen en daar zit de belangrijkste concurrentie.”

Meer informatie op www.nmanet.nl Dennis Hesseling, NMa

Wat is ConsuWijzer.nl?

“Dat is het informatieloket voor con­ sumenten. Deze is opgezet door de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa), de Onafhankelijke Post en Tele­ communicatie Autoriteit (OPTA) en de Consumentenautoriteit, die op  januari 2007 oficieel van start gaat. Op Consu­ Wijzer krijg je als consument praktische informatie van de drie toezichthouders over je rechten en plichten, of het nu gaat om de aanschaf van een keuken, internetverbinding of energie. Dit infor­ matieloket moet je beter in staat stellen om zelf je problemen met aanbieders te voorkomen of op te lossen. Het infor­ matieloket is voor de toezichthouders natuurlijk een belangrijke graadmeter om te zien wat er speelt in de markt en waar er mogelijke structurele proble­ men zijn. We roepen de consument dan ook op om dit nieuwe loket te blijven voeden met vragen en klachten!”

Waarom stapt de NMa in een

samenwerkingsverband met OPTA en de Consumentenautoriteit?

“Omdat je nu via één loket consumen­ teninformatie kunt krijgen over zaken op het werkgebied van de drie deelne­ mende toezichthouders. Doordat deze hun krachten hebben gebundeld, ligt de dienstverlening van ConsuWijzer op een hoger niveau en een breder ter­ rein dan voorheen. Samen kun je meer dan alle drie afzonderlijk: daarom is ConsuWijzer professioneler van opzet. Ook kunnen de werkzaamheden van de drie toezichthouders nu beter op elkaar worden afgestemd.”

Met wat voor vragen kan ik terecht bij ConsuWijzer?

“Vragen, maar ook tips en klachten rondom de aanschaf van diensten en producten. Je wilt bijvoorbeeld weten of een energieleverancier een bepaalde

De NMa, OPTA en de nieuwe Consumentenautoriteit lanceerden

op 4 oktober een informatieloket voor consumenten: ConsuWijzer.

De redactie stelde vijf vragen aan Peter Plug, lid van de Raad van

Toezicht van ConsuWijzer en directeur van de Directie Toezicht

Energie (DTe) van de NMa.

Van links naar rechts: Lillian Gonçalves (collegelid OPTA,), Pieter Kalbleisch (voorzitter Raad van Bestuur NMa), Marije Hulshof (directeur Consumenten­ autoriteit) en Karien van Gennip (staatssecretaris Economische Zaken)

opzegvergoeding mag vragen. Of je hebt het idee dat je voor een bepaald product ineens overal hetzelfde be­ taalt. De antwoorden hierop vind je op www.consuwijzer.nl.”

Wat doet ConsuWijzer met mijn vragen of klachten?

“Dit informatieloket helpt je bij het vinden van antwoorden op jouw vragen. Als je klachten hebt, dan helpen we bij het vinden van de juiste organisatie die je bijstaat met jouw individuele probleem. Ligt de klacht op het terrein van een van de drie toe­ zichthouders, dan volgt deze toezicht­ houder natuurlijk nauwlettend of dit probleem structureel van aard is of dit dreigt te worden.”

Kan ik de NMa nu niet meer bellen met tips of signalen over een overtre-ding van de Medeovertre-dingingswet?

“Jazeker wel! Maar je kunt ze nu kwijt bij ConsuWijzer (www.consuwijzer.nl of telefoon 0880 ­ 70 70 70). Overigens kunnen ondernemers nog altijd terecht bij de NMa Informatielijn: telefoon 0800 – 02 3 88.”

ConsuWijzer:

heden tot lastenvermindering onder­ zocht. “Toezicht houden is belangrijk, maar we willen tegelijkertijd niet te veel een belemmering vormen”, zegt Dinand Tinholt, hoofd Bedrijfsvoering & Informatiemanagement bij DTe.

Drie partijen

De energiesector, waar DTe sinds 998 toezicht op houdt, vormt gezien de aard van de relatie een ‘aparte tak van sport’ voor de mededingings­ autoriteit, waarbij er sprake is van een continu proces. Binnen die sector zijn drie verschillende partijen te onder­ scheiden: de producenten en hande­ laren (ofwel de groothandelsmarkt), de retailbedrijven die voor de levering zorgen en de netbedrijven die het transport en de distributie regelen. Er bestaat groot verschil in de admi­ nistratieve lastendruk die deze drie partijen ondervinden. De informa­ tieverzoeken van DTe, waar in veel

gevallen accountantsverklaringen voor moeten worden afgegeven, hebben de gehele sector vorig jaar ongeveer 8,7 miljoen euro gekost. De producenten hoeven daarvan slechts een miniem deel te leveren. Voor de retail­ en netbedrijven ligt dat anders, die betaalden respectievelijk ,8 en 6,8 miljoen euro.

Veel te winnen

Tinholt: “Voor de retailbedrijven heb­ ben we al veel gerealiseerd op het gebied van de lastenvermindering, maar voor de netbedrijven valt er nog veel te winnen. We willen die struc­ turele kosten volgend jaar met circa

twintig procent omlaag brengen. We hebben nu al een aantal maatregelen genomen waardoor de structurele kosten worden verlaagd en daarnaast hebben we een aantal verzoeken om informatie niet voortgezet, wat elk bedrijf dit jaar nog eens zo’n 8.000 euro scheelt.”

Sommige verzoeken om informa­ tie kunnen volgens Tinholt worden geschrapt of in omvang en frequentie worden teruggebracht. Dit laatste kan bijvoorbeeld gelden voor admi­ nistratieve processen. DTe consta­ teert dat de energiebedrijven op dit vlak beter presteren – de snelheid is hoger, er is minder achterstand en ook bij verhuizingen gaat het steeds beter. “Daardoor zijn er minder groot­ schalige vragen nodig”, licht hij toe. We gaan ook minder accountantsver­ klaringen vragen, slechts één per jaar. Verder volstaan we met het nemen van steekproeven; elk kwartaal bij tien procent van de bedrijven. Daar is deze markt, gezien de prestaties, nu ook rijp voor.”

Niet alles tegelijk

Overigens zegt Tinholt dat het voor­ deel voor de energiebedrijven niet al­ leen van inanciële aard is: “Het gaat ook om de tijd die ermee gepaard

gaat om alle opgevraagde informa­ tie te leveren. We zullen er dan ook op letten dat we niet meer van alles tegelijk vragen, maar beter spreiden. Bovendien kunnen we sommige gege­ vens extern kopen en meer samen­ werken met andere oficiële instanties die ook gegevens opvragen.”

Lastenvermindering voor bedrijven neemt een prominente plaats in binnen de verkiezingsprogramma’s van de grote politieke partijen. Ook de NMa kost het bedrijfsleven tijd en geld. Om die druk zo laag mogelijk te houden, heeft de DTe de mogelijk­

NMa verlicht administratieve lastendruk

Toezicht door overheidsinstanties kost het bedrijfsleven

jaarlijks veel tijd en geld. Dat is een politiek­maatschappelijk

aandachtspunt. Ministeries zijn verplicht te trachten die admi­

nistratieve lastendruk terug te dringen. De NMa werkt daar op

eigen initiatief aan mee. Haar Directie Toezicht Energie (DTe)

heeft het onlangs voor de energiebedrijven in ons land zowel

makkelijker als goedkoper gemaakt.

Meer lucht voor

energiebedrijven

‘Het gaat ons vooral

NMagazine | nr. 3 | november 2006

9

Directeur Rob van Rees van groene­ stroomleverancier Greenchoice is blij met deze ontwikkeling. Zijn bedrijf levert sinds vijf jaar met zestig me­ dewerkers honderd procent groene energie (ook gas) aan circa 0.000 huishoudens in Nederland. “Ik heb er waardering voor, want op een jaaromzet van rond de 200 miljoen euro, valt er op het gebied van admi­ nistratieve lastenverlichting voor ons zeker wat te winnen. Dit neemt niet weg dat ik vind dat de NMa ‘boven

op de bal’ moet blijven zitten. Goede monitoring is belangrijk.”

Directeur Jeroen Tomassen van Elektran (opgericht in 2003, levert met tien medewerkers vooral groene, maar ook grijze stroom door het hele land) beaamt dit: “De druk was behoorlijk groot, vooral in het begin. De NMa was kennelijk gewend zaken te doen met grote bedrijven als bij­ voorbeeld Nuon en Essent. Daarvoor maakt het inancieel in verhouding

Ik wil het in acryl/olieverf uitwerken i.p.v. digitaal.

achtergond (donkergroen optioneel) ligt eraan hoe jullie gaan plaatsen.

minder uit, maar voor kleine en star­ tende ondernemingen is elke duizend euro er één.”

Tijd voor zaken

Toch zegt Van Rees dat geld in dit verband niet eens het allerbelangrijk­ ste is: “Het gaat ons vooral veel tijd en moeite schelen. Op dit moment merken we dat nog niet zo sterk, maar daar komt dus verbetering in. Vooral de frequentie waarmee informatie van ons werd gevraagd, zorgde voor een stevige werkdruk. En als je allerlei vra­ gen tegelijk krijgt voorgeschoteld, heb je je handen vol. Het is niet dat we niet aan al die verzoeken om informatie van de NMa konden voldoen, maar we besteden onze tijd liever aan andere zaken, namelijk onze core business. Daar krijgen we nu dus meer de gele­ genheid toe en dat stel ik op prijs.”

Ook daar is Tomassen het mee eens: “Je houdt je als bedrijf toch het liefste bezig met dienstverlening aan je klan­ ten. Maar we moesten telkens ons systeem aanpassen en hadden om de haverklap accountants over de vloer. Ik heb de NMa daar kritische feedback over gegeven en ze aange­ boden dat ze de boel hier zelf moch­ ten checken. Dat is dan niet gebeurd, maar kennelijk hebben ze wel naar signalen uit de branche geluisterd.”

Stroometikettering

Opstijgen en landen

tegen een eerlijke prijs

De NMa houdt sinds juli dit jaar toezicht

op de totstandkoming van de tarieven van

Schiphol. Luchtvaartmaatschappijen hadden

bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat

geklaagd over de tarieven en voorwaarden.

De toezichthouder beoordeelt op dit moment het kosten­ toerekeningsysteem van de luchthaven voor luchtvaart­ activiteiten zoals het landen, opstijgen en parkeren van vliegtuigen, de afhandeling van passagiers en hun bagage en de beveiliging.

De tarieven, die in het verleden door de minister van Verkeer en Waterstaat werden goedgekeurd, zijn in 200 door de NMa getoetst aan het mededingingsrecht. Uit het onderzoek kwam naar voren dat de kostentoerekening daarvan niet transparant genoeg was en de tarieven te hoog konden uitpakken, dit mede gezien de sterke markt­ positie van Schiphol. Zonder toezicht bestaat daarom een risico dat de tarieven te hoog zijn en de voorwaarden niet redelijk.

Oordeel belanghebbenden

Inmiddels heeft Schiphol een nieuw toerekeningsysteem gemaakt, dat nu door de NMa wordt beoordeeld. Dit moet leiden tot een goedkeuringsbesluit. Maar voordat dit deinitief wordt, mogen de belanghebbenden nog hun oordeel over het concept daarvan geven. Met hun op­ merkingen wordt rekening gehouden. Nadat het goed­ keuringsbesluit is genomen, stelt Schiphol de tarieven vast. Ook daarover worden de belanghebbenden nog door Schiphol geconsulteerd.

Zo leidt het toezicht van de NMa voor de luchtvaartmaat­ schappijen tot een transparante en eerlijke toerekening van kosten en opbrengsten. Bovendien blijft de moge­ lijkheid bestaan om klachten over de tarieven en voor­ waarden in te dienen bij de NMa. Als dat gebeurt, wordt getoetst of die klachten over de tariefstelling al dan niet gegrond zijn. Luidt de conclusie dat ze daadwerkelijk gegrond zijn, dan moet Schiphol nieuwe tarieven vaststel­ len. De NMa heeft daarbij de mogelijkheid om sancties in de vorm van een boete of een last onder dwangsom op te leggen.

Voordeel voor consument

Medewerker van de Vervoerkamer Ineke van Houten over het mogelijke voordeel voor de consument: “Als de kosten goed worden toegerekend, levert dit een belangrijke bij­ drage aan een eerlijke tariefstelling. En de luchtvaartmaat­ schappijen kunnen al van tevoren meepraten. Voor hen is het toezicht dus van groot belang. Maar of de tarieven zullen dalen, is niet op voorhand te zeggen. Dat is onder meer afhankelijk van hoe de kosten van Schiphol zich ontwikkelen. En dat heeft weer te maken met zaken als de beveiligingseisen en de verwachte groei van de lucht­ vaartactiviteiten.”

Mochten de tarieven wél dalen, dan kunnen de lucht­ vaartmaatschappijen het voordeel dat ze hiermee behalen doorberekenen aan de consument. In de sterk concurre­ rende luchtvaartsector is het niet onwaarschijnlijk dat ze dat dan ook zullen doen. In dat geval heeft uiteindelijk de vliegtuigpassagier baat bij het toezicht door de NMa.

NMagazine | nr. 3 | november 2006



argument

De eerste NMa Agenda kwam tot stand in 2003. Wij had­ den toen al ervaring opgedaan met verwachtingen van de buitenwereld. Een daarvan was dat de NMa soms werd geconfronteerd met ‘wijsheid achteraf’. De vraag was dan, waarom hebben we dit niet onderzocht? Het antwoord kon zijn: omdat we iets anders wél hebben gedaan.

Het bekendste voorbeeld is de Bouwfraude­zaak, die aan het rollen kwam in 200. De NMa was geen grootscheeps onderzoek hiernaar gestart. De parlementaire enquête­ commissie bouwnijverheid constateerde eind 2002 dat de NMa was tekortgeschoten. “De opgedragen taakstel­ ling inzake de afwikkeling van onthefingsverzoeken had nimmer mogen leiden tot een eendimensionale priori­ teitstelling”, aldus de commissie, die tegelijkertijd óók constateerde dat de NMa “gedegen, noest en nijver” aan het werk was.

Beter uitleggen

De NMa heeft geleerd van ervaringen als deze. Als we niet achteraf willen worden afgerekend op wat we níet hebben gedaan, moeten we vooraf beter uitleggen wat we wél gaan doen, is nu de gedachte. Daarom is er sinds 2003 een jaarlijkse agenda, waarin de NMa aangeeft wat de plannen zijn. Het spreekt vanzelf dat we niet altijd alles aankondigen. Een toezichthouder als de NMa moet ook zorgen voor verrassingen. We kondigen dus niet alles aan en zeggen evenmin precies hoe onze aanpak zal zijn. Maar wel wordt via de Agenda beter duidelijk

waaraan de NMa in elk geval aandacht zal schenken. Sinds de aanloop naar de Agenda 2004 gaat de NMa nog een stapje verder. Wij vragen in het najaar aan belang­ hebbenden om te reageren op de voorlopige plannen. Via deze consultatie krijgt de NMa scherper in beeld wat de samenleving van ons verwacht. Wij hebben eigen plannen, maar willen ook graag weten wat anderen daarvan vinden én of er wellicht andere signalen zijn, die nog niet bekend waren. De NMa houdt overigens ook andere consultatie­ procedures, zoals in de aanloop naar visiedocumenten.

Elk jaar presenteert de NMa in januari bij de Agenda het Jaarbericht over het afgelopen jaar, als een voorproefje van het Jaarverslag dat enkele maanden daarna verschijnt. De hele cyclus – van consultatie, agenda, jaarbericht en jaarverslag – staat in het teken van drie V’s: Verwachtingen managen, Verantwoordelijkheid nemen en Verantwoording aleggen. De cyclus zorgt voor een dialoog van de NMa en haar omgeving, ofwel de stakeholders.

Open voor signalen

Wij zijn nu toe aan onze vijfde jaaragenda. In september en oktober vindt de consultatieronde plaats voor 2007. De NMa hoopt op meer reacties dan vorig jaar. Toen kwa­ men er enkele tientallen binnen. Uiteraard staan wij het gehele jaar open voor allerlei signalen, onder meer via de Informatielijn 0800 ­ 02388.

Paul van Dijk | Strategie & Communicatie MNa

het argument |

Consultatie stakeholders



Hoe komt de NMa er toch bij om elk jaar in de Agenda te vertellen, wat zij het komende jaar zoal gaat

doen? En waarom vraagt de NMa aan anderen wat zij zou moeten doen? Weten we dat zelf dan niet?

Deze vragen, die soms buiten, soms ook binnen de NMa worden gesteld, verdienen antwoorden.

‘NMa Agenda

vertelt veel,

OV-bedrijven kibbelen

Over het nut van een pasje waarmee je elektronisch bin­ nen een paar jaar in heel Nederland betaalt voor reizen met het openbaar vervoer is iedereen het wel eens. De kaart is een initiatief van Trans Link Systems (TLS), een joint venture van vijf grote OV­bedrijven. Ze zijn alle vijf in handen van de overheid en verzorgen 80 procent van het openbaar vervoer in ons land: Nederlandse Spoorwe­ gen, Connexxion, GVB (Amsterdam), RET (Rotterdam) en HTM (Den Haag). NS heeft  procent van de aandelen in handen, de overige vier de rest.

Verplicht gesteld

Minister Peijs van Verkeer en Waterstaat wil dat de OV­ chipkaart vanaf 2009 overal te gebruiken is. De gemeen­ ten en provincies – die de OV­vergunningen afgeven in ons land – willen eveneens dat de kaart de nieuwe stan­ daard wordt. Dus moeten alle twaalf in Nederland actieve OV­bedrijven deelnemen aan het systeem van TLS om te kunnen blijven functioneren. Ook al zullen de huidige vormen van vervoersbewijzen (strippenkaart, abonnemen­ ten en dergelijke) nog enige tijd bruikbaar blijven, in feite wordt de OV­chipkaart verplicht gesteld.

De directie van TLS heeft de NMa om ‘guidance’ ge­ vraagd over wat wel en niet mag onder de Mededingings­ wet. De NMa voldoet aan deze vorm van raadpleging die tot een informele zienswijze leidt als er sprake is van een nieuwe rechtsvraag en van een groot maatschappelijk en economisch belang. Aangezien dit geval aan die criteria voldoet heeft de NMa de zeven vragen die TLS stelde, onderzocht en beantwoord. Er werden twee risico’s gesignaleerd, waarvan er één inmiddels is aangepakt. Overigens kan de NMa in sommige gevallen marktpar­ tijen wel advies geven om problemen te voorkomen, maar zij blijven zélf verantwoordelijk voor naleving van de Mededingingswet.

“TLS stelt bepaalde eisen aan de OV­bedrijven om te wor­ den toegelaten tot het systeem”, legt John de Vries van de NMa uit. “Een besluit van TLS daarover was in eerste instantie niet aanvechtbaar. Maar nadat wij daar voor had­ den gewaarschuwd is nu geregeld dat een bedrijf dat door TLS zou worden afgewezen, arbitrage kan aanspannen bij het Nederlands Arbitrage Instituut. Dat beoordeelt echter

NMagazine | nr. 3 | november 2006

3

alleen of de toelatingsvoorwaarden van TLS correct zijn gehanteerd. Je kunt je natuurlijk ook afvragen of die voor­ waarden niet te streng zijn gesteld. De aandeelhouders van TLS vormen immers geen onafhankelijke partijen zonder belang. Om een objectief oordeel te kunnen geven over de inhoud van de voorwaarden, zouden wij nader onderzoek moeten doen. Dit past echter niet in het kader van een informele zienswijze. Een klacht indienen bij de NMa kan natuurlijk altijd.”

Meerderheidsaandeel NS

Het andere risico dat de NMa signaleerde was het meer­ derheidsaandeel van NS in TLS. De Vries: “Daarmee kán NS in principe TLS sturen en invloed uitoefenen op de toelating van andere bedrijven. Het is niet verboden dat één partij de touwtjes in handen heeft, maar we hebben niettemin laten weten dat het wenselijk is om de aan­ delenverhouding of de besluitvormingsprocedures aan te passen. De aandeelhouders van TLS mogen andere OV­bedrijven niet zonder goede reden uitsluiten van deel­ name aan het systeem.”

Voor andere OV­bedrijven wringt daar precies de schoen. Concurrenten van de TLS­partijen als Arriva en Veolia weten wel een oplossing: zij willen ook aandeelhouder worden. Jeroen Kok van TLS begrijpt niet waarom dat noodzakelijk is voor gelijke behandeling van alle klanten: “Wij hebben na ruim twintig jaar gepraat op verzoek van

de Mobis (branchevereniging van ondernemingen in het collectief personenvervoer en enig aandeelhouder van Vervoerbewijzen Nederland, red.) TLS opgericht om een systeem voor alle partijen te ontwikkelen. Onze prijsstel­ ling en inhoudelijke voorwaarden zijn transparant, eerlijk en voor iedereen gelijk.”

Kostencenter

“De vraag is ook wat de voordelen zijn van nu aan­ deelhouder worden? Het opzetten van zo’n technisch complex systeem als de OV­chipkaart vergt grote in­ vesteringen. Wij zijn een kostencenter en hebben geen winstoogmerk. En wat het meerderheidsaandeel van NS betreft, had de NMa het nog iets zorgvuldiger kunnen formuleren. Want vennootschaprechtelijk mag NS zich als aandeelhouder namelijk niet met de toelatingsvoor­ waarden bezighouden. TLS en NS weten dit en zullen dit uiteraard naleven. NS is de grootste aandeelhouder omdat het de grootste inanciële draagkracht heeft. Dat is alles.”

Directeur Anne Hettinga van Arriva, dat vier jaar geleden een proef heeft gedaan met de vergelijkbare Tripperkaart (zelfde functionaliteit, andere technologie) kijkt daar toch anders tegenaan. “Wij hebben ons gemeld voor het aandeelhouderschap van TLS, want we willen niet van externe partijen afhankelijk zijn. Bovendien maakt TLS principiële keuzes die in ons nadeel kunnen werken. Zo bestaat er discussie over de toerekening van de opstap­ zone in de stad en streek. Dat gaat over aan wie die opstapzone wordt toegerekend.

Invloed uitoefenen

“Gezien onze pilot met de Tripperkaart zijn we hartgron­ dig voorstander van zo’n systeem. Daar hebben we veel kennis over opgedaan, maar daar wordt geen gebruik van gemaakt. Nu moeten we voldoen aan certiicering door TLS. De deelcertiiceringen die we achter de rug hebben, zijn in elk geval zeer moeizaam verlopen. En dan is er nog de kwestie van de kostenstructuur. De kosten worden ons door TLS opgelegd, maar wie zegt dat die niet te hoog uit­ pakken? Misschien niet uit winstbejag, maar we hebben wel te maken met overheidsbedrijven… Ik wil invloed op die kosten kunnen uitoefenen.”

John de Vries (NMa): “Wij hebben geen aanwijzingen dat de partijen binnen TLS eerlijke concurrentie onmogelijk maken. TLS, dat de met de OV­chipkaart verrichte trans­ acties zal bijhouden, heeft toegezegd dat elk deelnemend OV­bedrijf uitsluitend zijn eigen gegevens kan inzien. Zo wordt uitwisseling van concurrentiegevoelige gegevens voorkomen.”

n over nieuwe chipkaart

4

Geen overtreding

KPN bij gebruik

belgegevens

De NMa heeft geen aanwijzingen gevonden dat KPN belgegevens gebruikt op een manier die in strijd is met de Mededingingswet. De NMa constateert daarom geen overtreding.

Naar aanleiding van het toezicht van de NMa verbetert KPN wel de interne scheiding van concurrentiegevoelige belgegevens. Het telecombedrijf heeft interne procedures op het gebied van toegang tot belgegevens aangescherpt. Ook heeft KPN de interne voorlichting over de scheiding van deze gegevens geïntensiveerd.

KPN is actief als beheerder van infrastructuur (het vaste net) en biedt daarnaast telefoniediensten aan. Concurrenten van KPN leveren vaak vaste telefoniediensten aan hun klanten via het netwerk van KPN. Hierdoor beschikt KPN over de belgegevens van klanten van die concurrenten. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om informatie over de duur van telefoongesprekken.

VERZOEKEN UIT BOUWSECTOR

WIE KRIJGT

CLEMENTIE?

Consultatie

plannen

NMa 2007

De NMa wil zich volgens haar voorlopige plannen voor 2007 onder meer richten op markten met slechts enkele aanbieders. Ook wil de NMa dat meer bedrijven die in de fout zijn gegaan, zich vrijwillig melden in ruil voor boetevermindering of zelfs boetevrijstelling. Daarom bekijkt de NMa in 2007 hoe zij de zogenaamde clementieregeling verder kan verbete­ ren. De NMa overweegt tevens aandacht te besteden aan de relatie tussen mededinging, intellectueel eigendomsrecht en innovatie in het Nederlandse bedrijfsleven.

Dit alles staat in een consultatie­ document dat op 29 september is verschenen en waarop belangstel­ lenden tot 3 november 2006 kunnen reageren. Op grond daarvan stelt de NMa in januari 2007 haar deinitieve plannen vast in de NMa Agenda 2007. Het consultatiedocument is te vinden op de website van de NMa,

www.nmanet.nl.

NMa legt ProRail

last onder

dwangsom op

De NMa heeft de beheerder van het Nederlandse spoorwegnet ProRail een zogeheten last onder dwangsom opgelegd. ProRail voldoet onvoldoen­ de aan de eisen die de Spoorwegwet stelt aan de wijze van informatie­ verstrekking aan marktpartijen over de toegang tot en het gebruik van het spoor. De last onder dwangsom moet er voor zorgen dat ProRail de gege­ vens voor eind november 2006 op juiste wijze ter beschikking stelt. Voldoet ProRail niet aan deze eis, dan moet zij € 0.000 per dag betalen tot een maximum van €฀400.000.

ProRail moet de informatie publi­ ceren in de zogenoemde Netverkla­ ring. Deze verklaring is het wettelijk aangewezen document waarin alle informatie voor toegang en het gebruik van het spoor moet staan.



argument

tips, signalen

of klachten?

Heeft u een tip, een klacht, een vraag of een signaal over een mogelijke overtreding van de Mededingingswet?

Bent u ondernemer? Neem dan contact op met de Informatielijn van de NMa, telefoon 0800­023 88 of mail naar info@nmanet.nl Bent u consument?

Neem dan contact op met ConsuWijzer, telefoon 088­0707070 of kijk op www.consuwijzer.nl

Aanvraag vergunning

Zeeuwse

zieken-huizen ingetrokken

De NMa heeft kennis genomen van het feit dat twee Zeeuwse zieken­ huizen hun aanvraag om een ver­ gunning voor een fusie hebben ingetrokken. Het gaat om Ziekenhuis Walcheren en de Oosterscheldezieken­ huizen. Zij zoeken naar andere wegen van samenwerking; de NMa volgt de ontwikkelingen.

De NMa had al een eerste onderzoek naar de fusie gedaan. Daarin werd geconcludeerd dat door het samen­ gaan van de ziekenhuizen een econo­ mische machtspositie kon ontstaan of worden versterkt op de markten voor klinische en niet­klinische algemene ziekenhuiszorg. Hierdoor zou de concurrentie kunnen worden belemmerd.

Het onderzoek van de NMa concen­ treerde zich op de dreigende beper­ king van de concurrentie en daarmee van de keuzemogelijkheden voor patiënten in Midden­Zeeland. De NMa besteedde ook aandacht aan de vraag of de fusie kwaliteitsvoordelen zou opleveren, die zouden opwegen tegen de mogelijke nadelen van de fusie.

colofon

NMagazine is een platform voor discussies en informatie over gezonde concurrentie en wordt vijf keer per jaar gratis onder relaties verspreid.

Redactie

Mike Muires (hoofdredacteur), Pascal Broers, Frank Buijs, Winnie van Heesch, Hilbert Klok, Barbara van der Rest­Roest en Martijn van Woerkom

Redactieadres

NMa Afdeling Strategie en Communicatie, Postbus 6326, 200 BH Den Haag

m.muires@nmanet.nl

Concept & realisatie

De TekstGroep, www.tekstgroep.nl Art direction: Vorm Vijf,

www.vormvijf.nl Druk: PlantijnCasparie, www.plantijncasparie.nl

Aan de inhoud van deze opgave kunnen geen rechten en/of verant­ woordelijkheden worden ontleend. Overname van artikelen of illustraties kan alleen na schriftelijke toestem­ ming van de redactie.

Wilt u NMagazine gratis ontvangen? Ga dan naar www.nmanet.nl

NMagazine | nr. 3 | november 2006

Speeches en

lezingen door

bestuurders NMa

Hebben nieuwkomers op de energiemarkt een kans? Wanneer 22 november 2006 Wat Seminar Dutch Gas

Association/NIMA

Waar Arnhem Wie Peter Plug,

directeur Directie Toezicht Energie

Crossboarder fusies en overnames, Kansen en mogelijkheden voor Europese kampioenen

Wanneer 29 november 2006 Wat Euroforum/Nationaal Energie

Forum, e jaarcongres

Waar Kurhaus Scheveningen Wie Gert Zijl,

‘Plannen voor fusies en overnames, onder meer in de gezondheidszorg, de telecom- en de supermarktsector, moeten wettelijk bij de NMa worden aangemeld. Ik beoordeel of de gefuseerde onderneming mogelijk niet een te grote machtspositie krijgt, die concurrentiebeperkend kan uitpakken. Dat is een lastige, maar intellectueel uitdagende puzzel. Daarbij moet je in een team van juristen en economen snel gefundeerde beslissingen nemen. Een ander boeiend aspect van dit werk is het intensieve contact dat je hebt met de sector en zijn advocaten. De belangen zijn immers groot. Het gaat echt ergens over.’

Gerard la Bastide | senior medewerker NMa | directie Concentratiecontrole

Geïnteresseerd in het werk van de NMa?

Kijk op www.nmanet.nl