1
“| Om vriend en broed’ren”
Kerkblad van de Christelijke Gereformeerde Kerk
Rotterdam-Kralingen
2
64e jaargang no. 7 maart 2021
Meditatie
De Vader verheerlijkt door het lijden van Christus
“Ik heb U verheerlijkt op de aarde. Ik heb voleindigd het werk dat Gij Mij gegeven hebt om te doen” (Johannes 17: 4)
In het Johannes-evangelie zijn vele bijzondere dingen opgetekend. Zo ook de woorden van de tekst. Ze vormen een gedeelte van het intieme en uit de diepte geboren gebed van de lijdende Zaligmaker. Lezen van en luisteren naar Zijn bidden tot de Vader roept op tot ootmoed en eerbied.
De grote Hogepriester maakt aan de Vader in de Hemel bekend, dat Zijn heerlijk doch vreselijk werk tot voltooiing is gekomen. Om de betekenis van dit werk van de Zaligmaker te verstaan, moeten we terug naar de Hof van Eden. Daar ligt het geheim van de noodzaak van dit werk. De hele mensheid in Adam heeft zich daar van God afgekeerd. Geheel vrijwillig is de zijde van Satan gekozen. De mens is vijand van God geworden. Vreselijk en ontzettend zijn de gevolgen van deze vijandschap. Het eens zo veilige Paradijs heeft al zijn glans en harmonie verloren. Voor de gevallen mens is hier niet langer de vrede en rust in de gemeenschap Gods. In plaats hiervan is er nu verdriet, zorg, moeite, ellende, haat, wrevel, ziekte, ja zelfs de dood.
Adam en Eva staan geheel schuldig voor God. Door hun moedwillige afval hebben ze verdiend om voor altijd, eeuwig van Gods liefde en gunst verstoken te zijn.
Gods vonnis is gans rechtvaardig. De mens heeft zelf moedwillig gekozen voor de vorst der duisternis. Nu staat hem dan ook niets anders te wachten dan een eeuwige duisternis. Hoe ontzettend is de toestand van de mens. Maar God heeft gesproken in deze bange en donkere nacht. De in Zijn eer aangetaste Schepper spreekt onbegrijpelijke woorden van genade en barmhartigheid. Adam en Eva ontvangen geheel onverdiend een belofte van heil en verlossing. Satan zal eens zijn macht verliezen. Er komt een einde aan zijn heerschappij. Het Vrouwenzaad zal komen om een groot werk te verrichten. Het zal Satans kop vermorzelen. Dit is het werk, dat de Verlosser, de Messias, op de aarde zal verrichten. De onfeilbare belofte zegt: die
3
Verlosser zal komen en Hij zal Zijn werk voleindigen; Satans kop zal vermorzeld worden. De overwinning komt zeker. Maar als Satans kop vermorzeld wordt, dan wordt er meer vermorzeld: de verzenen van het Vrouwenzaad. De prijs van de overwinning zal bitter lijden kosten. Het lijden van nooit te peilen diepten.
De Zoon van God wist van dit bittere lijden, waar Hij Zichzelf voor ging geven. Toch deinst Hij niet terug. Hij heeft vrijwillig aanvaard het grote offer dat betaald moest worden.
Reeds in de profetie beluisteren we: Zie Ik kom; In de rol des boeks is van Mij geschreven. Ik heb lust, o Mijn God, om Uw welbehagen te doen. Het welbehagen Gods, de wil des Vaders, was de verlossing van de Kerk. Maar welk een prijs wordt hier betaald. Een Rechtvaardige moet boeten om onrechtvaardigen van straf te ontheffen. Het heeft Zijn bloed gekost.
Het Hogepriesterlijk gebed, waarin de woorden van de tekst vermeld zijn, was uitgesproken vóórdat het bittere lijden volbracht was. Toch spreekt de Heere nu reeds! Ik heb U verheerlijkt op de aarde. Ik heb voleindigd het werk dat Gij Mij gegeven hebt.
Het donkere en bange van het lijden van Gethsemané, Golgotha en Gabbatha staat nog voor Hem. Hij spreekt echter, alsof dit alles achter de rug is. Dit kan de Borg nu reeds zeggen, omdat Hij het met zekerheid weet: Ofschoon de drinkbeker ontzettend van inhoud is, Ik zal hem drinken.
Geliefde lezer, hoe staat gij tegenover dit lijden van Christus?
Er zijn sommigen rondom het kruis geweest, die tranen van medelijden hebben geschreid. Zij voelden; hier wordt bitter geleden. Doch hun tranen worden afgewezen. Hun eigen toestand roept om medelijden, Weent niet over Mijnt maar weent over uzelf.
Vandaag zijn er ook velen zoals de dochters van Jeruzalem. Zij wenen om de pijn van de lijdende Heere. Maar hun tranen zijn zonder besef van eigen schuld. Er is alleen maar een vals sentiment. Oprechte droefheid om het lijden van Christus is zo geheel anders. Daar wordt eigen strafwaardigheid bekend en beleden. Zoals Jesaja getuigt: Maar Hij is om onze overtredingen
4
verwond, om onze ongerechtigheden is Hij verbrijzeld: de straf die ons de vrede aanbrengt, was op Hem en door Zijn striemen is ons genezing geworden. Van onschatbare waarde is het lijden van Christus. Doch ook blijft altijd noodzakelijk het goddelijk onderwijs van de Geest der genade en der gebeden. Door die Geest verlicht, is er een zien op Christus in Zijn lijden als Hem die wij doorstoken hebben; door onze zonde, door onze overtredingen. In deze weg, en in deze weg alleen, wordt de lijdende Borg dierbaar voor het oog des geloofs.
Lezer, verstaat gij dit reeds?
ds. G. Hamstra
Diensten des Woords D.V.
zondag 7 maart 2021 10.00 en 16.30 uur ds. A.J.T. Ruis woensdag 10 maart 2021 14.30 en 19.00 uur ds. A.J.T. Ruis biddag voor gewas en arbeid
zondag 14 maart 2021 10.00 en 16.30 uur ds. J. de Bruin zondag 21 maart 2021 10.00 en 16.30 uur ds. A.J.T. Ruis zondag 28 maart 2021 10.00 en 16.30 uur ds. A.J.T. Ruis vrijdag 2 april 2021 19.00 uur Goede Vrijdag ds. A.J.T. Ruis zondag 4 april 2021 10.00 en 16.30 uur ds. A.J.T. Ruis
1e Paasdag
maandag 5 april 2021 10.00 uur 2e Paasdag ds. K. Hoefnagel zondag 11 april 2021 10.00 en 16.30 uur ds. A.C. Uitslag
Kerktelefoon
woensdag- of donderdag, aanvang 19.30 uur ook via kerkomroep.nldonderdag 4 maart 2021 br. H. Bor Lukas 2: 49b woensdag 10 maart 2021 ds. A.J.T. Ruis Biddag donderdag 11 maart 2021 ds. G.W. Procee Lukas 13: 6-9 donderdag 18 maart 2021 ds. P. Roos Johannes 14: 6 donderdag 25 maart 2021 ds. N. de Jong Mattheus 8: 23-27 donderdag 1 april 2021 ds. J. Veenendaal Mattheus 7: 13-14 vrijdag 2 april 2021 ds. A.J.T. Ruis Goede Vrijdagdienst
5 Data om te onthouden
3 maart 2021 kerkenraadsvergadering online via teams
10 maart 2021 Biddag voor gewas en arbeid, aanvang 14.30 en 19.00 uur 17 maart 2021 Bijbelkring Jongvolwassenen, aanvang 20.00 uur
24 maart 2021 Lidmatenkring, aanvang 19.45 uur (bij avondklok:19.00 uur) 14 april 2021 Bijbellezing ”met Paulus op reis naar Rome”
Collecterooster maart 2021
datum 1e collecte 2e collecte 3e collecte
7 maart 2021 eredienst ond. kerk & pastorie algemene kosten kerk 10 maart 2021 eredienst biddag
14 maart 2021 eredienst zending algemene kosten kerk 21 maart 2021 eredienst ond. kerk & pastorie algemene kosten kerk 28 maart 2021 eredienst kerkelijke kassen algemene kosten kerk 2 april 2021 eredienst diaconie Goede Vrijdag 4 april 2021 eredienst Izaäk Da Costafonds algemene kosten kerk 5 april 2021 eredienst Deputaten Israël 2e Paasdag
Collecten voor kerkelijke kassen – Project zending
“De tweede collecte is voor de kerkelijke kassen”, zo wordt er met enige regelmaat aangekondigd. De kerkelijke kassen is een verzamelwoord voor de kerkelijke afdrachten die we als gemeente per lid/dooplid moeten afdragen aan diverse doeleinden die gezamenlijk vanuit de CGK worden georganiseerd. De hoogte van het bedrag wordt op de generale synode vastgesteld. Het betreft hier o.a. de emeritikas (de pensioenvoorziening voor geemeriteerde predikanten), maar ook de zendingsprojecten die vanuit de CGK worden gesteund.
Waarom een zendingsproject?
Elk jaar draagt onze gemeente de verplichte bijdrage af aan de kerkelijke kas voor de zendingsprojecten van de CGK. Onze afdracht wordt vervolgens door het zendingsdeputaatschap verdeeld over de verschillende zendingsprojecten. Het is echter ook mogelijk om zelf een specifiek zendingsproject te kiezen uit de projecten vanuit de CGK. Uit de verschillende zendingsprojecten heeft de diaconie gekozen voor het
6
zendingswerk in Tajmyr (Siberië). Sinds 2010 ondersteunen zendingsdeputaten het zendingswerk in Siberië via stichting Friedensstimme.
Waarom is dit zendingsproject in Siberië nodig?
Het gebied in Rusland boven de poolcirkel was vanouds het leefgebied van Ngagasanen, Dolganen en Nentsen. Zij hebben meestal geen vaste woonplaats, maar zetten dan hier dan daar hun Tsjoem (tent) neer. Ze leven van visvangst en van de rendieren die ze houden en ze geloven dat het leven bepaald wordt door de vooroudergeesten. Sinds het begin van de twintigste eeuw delen zij hun leefgebied met mensen uit allerlei delen van de vroegere Sovjetunie. De bodem onder de poolcirkel is namelijk rijk aan delfstoffen, zoals nikkel, koper, goud. Op de plaats waar vooral nikkel gevonden wordt, midden op het schiereiland Tajmyr, is een grote stad, Norilsk gebouwd, waar zo’n 300.000 mensen wonen.
In Openbaring 7:9 laat de Heere aan Johannes zien dat er op de jongste dag mensen uit alle volken, stammen, talen en natiën om de troon van God en het Lam staan om hun loflied te zingen. De niet-geregistreerde baptisten in Rusland zeggen: dat gebeurt niet vanzelf. Iemand moet die boodschap brengen. Daarom zenden ze evangelisten uit in heel Rusland. Dus ook naar die Ngagasanen, Dolganen en Nentsen. Evangelist Oleg Ljoebitsj woont met zijn gezin in Norilsk en legt in de zomer per boot en in de winter per auto en sneeuwscooter duizenden kilometers af om mensen te bereiken die vaak erg afgelegen en eenzaam wonen. Hij wordt daarbij geholpen door een team van acht evangelisten.
Van de omstandigheden waaronder de Russische evangelisten werken, kunnen wij ons in Nederland nauwelijks een voorstelling maken. In de Siberische winter kan de temperatuur zakken tot ver onder de -30 graden!
Daarom kunnen van de opbrengsten uit het zendingsproject goede materialen aangeschaft worden: zware voertuigen die zulke temperaturen aan kunnen.
Maar ook Bijbelmateriaal dat wordt meegenomen om uitgedeeld te worden.
Het is heel bijzonder dat ondanks alle verschillen het verlangen er is om de Bijbelse boodschap via de zendingsactiviteiten ook daar te verkondigen. Dat blijkt wel, wanneer eens per twee jaar Nederlandse predikanten meewerken aan de toerustingsconferentie voor evangelisten in Norilsk en samen met br.
Ljoebitsj en anderen de toendra op gaan om te evangeliseren. De zending is dankbaar dat er zowel met geld als met Bijbels onderwijs geholpen kan worden.
7
Hoe kunt u bijdragen aan het zendingsproject?
De komende tijd zullen een aantal collecten voor de kerkelijke kassen specifiek bestemd worden voor het zendingsproject dat wij als gemeente steunen. De eerste keer dat we voor dit doel collecteren zal D.V. 14 maart 2021 zijn. Een deel van uw bijdrage voor de collecten in maart wordt zodoende bestemd voor het zendingsproject. Als u specifiek een bijdrage wilt leveren aan het zendingsproject kan dat ook door dat te vermelden in de omschrijving bij uw gift.
Wij hopen dat onze gemeente zo een waardevolle bijdrage kan leveren aan het zendingswerk in Siberië. Dat we zo de mogelijkheid hebben om meer verbonden te zijn met het zendingswerk vanuit de CGK. En dat we dit werk in het verre Siberië in ons gebed kunnen opdragen met de vraag of ook daar koude zondaarsharten mogen smelten door middel van Gods Woord en Geest.
De diakenen
Schoonhouden kerkgebouw maart 2021
Week 10 8 mrt–13 mrt Greet/Joke/Anneke Week 11 15 mrt–20 mrt Janneke/Esther/Marjan Week 12 22 mrt–27 mrt Gerdine/Elselien/Marjan Week 13 29 mrt- 3 april Suzanne/Liza/Pieter/Corrie Week 14 5 april-10 april Bertine/Machteld/Marianne
De jarigen van de maand februari bedanken u voor de ontvangen kaarten.
Zondagsschool “Timotheüs”
Beste jongens en meisjes,
In de afgelopen weken konden jullie weer naar school. Fijn dat dat
weer kon! En jullie hebben ook al voorjaarsvakantie gehad. Wat was
het mooi weer hè? Eerst sneeuw en ijs, en al snel daarna zonnig
voorjaarsweer. Jullie hebben vast fijn buiten gespeeld!
8
We zijn nu gekomen in de weken dat we denken aan het lijden van de Heere Jezus. Doordat de Heere zo heeft moeten lijden en sterven kunnen ook jouw zonden vergeven worden. Vraag je de Heere daar ook iedere dag om?
We kunnen als zondagschool nog niet bij elkaar komen. Maar wel kunnen jullie een keer in de twee weken een verwerking ophalen in de zijzaal en die thuis maken. Verschillenden van jullie hebben de oplossing gemaild. Heel fijn!
In de komende weken hopen drie kinderen jarig te zijn. Op 12 maart is Emma-Sophie Ruis jarig. Op 18 maart Esmeralda Alderliesten. En op 25 maart Tijn Bouwmeester. We wensen jullie een fijne dag toe en Gods zegen voor jullie nieuwe levensjaar.
Hartelijke groet van de meester en juffen!
Jeugdvereniging - 16 “Jonathan”
Beste jongens en meiden,
We hebben elkaar afgelopen maand weer twee keer online ontmoet. We zijn dankbaar dat jullie ook online trouw de avond bijwonen. We dachten na over
‘Ik ben de Weg naar het Leven’ onder andere aan de hand van de plaat van de smalle en de brede weg. Een indrukwekkend beeld. Bingo online is altijd een succes en een beloning in de vorm van een kapsalon (via thuisbezorgd) werd wel gewaardeerd! Op 19 februari brachten we als leiding de jongeren een versnapering. Dat hadden jullie niet verwacht en we zagen dus ook veel verbaasde en blije gezichten aan de deur. Fijn om jullie weer even in het écht te zien, hopelijk mogen we elkaar snel weer fysiek ontmoeten! In maart hopen we elkaar op D.V. 5 maart te ontmoeten, afhankelijk van de maatregelen is dit online/fysiek, we hopen dan na te denken over een vrij thema. Voor 19 maart hopen we een spreker uit te nodigen waarover de details nog volgen.
Hartelijk groet,
Eunice, Jaco en Willek
e
9 Bijbelkring Jongvolwassenen
Nog altijd moeten we helaas digitaal bijeenkomen. We voelen de beperkingen van dit middel en zijn tegelijk ook dankbaar dat deze mogelijkheid er toch nog is om op deze wijze contact met elkaar te hebben en onze Bijbelkring te vervolgen. De maatregelen vanuit de overheid worden langzaam aan versoepeld. We volgen de berichtgeving om zullen tijdig jullie informeren of een fysieke bijeenkomst van de Bijbelkring weer mogelijk is of nog niet.
In de afgelopen maand bespraken we met elkaar het openen van de 7 zegels uit Openbaring 6 en 8. Kees Stolk heeft ons meegenomen in de uitleg van dit gedeelte.
We zijn inmiddels toegekomen aan de behandeling van Openbaring 7.
Roelof Dieleman zal deze avond inleiden. Woensdag 17 maart, aanvang 20.00 uur. Van harte welkom
Elise en Arjan
Evangelisatie
Beste gemeenteleden, deze keer wil ik u eens hartelijk bedanken. Het evangelisatiewerk mag iedere maand zijn voortgang vinden. Dank voor uw betrokkenheid. Bedankt dat u de Corona folders in uw buurt wilde ronddelen. Dank u wel dat u de reacties die u ontving met ons wilde delen.
Ook bedankt dat u wilde meewerken met de actie ‘Plant een Bijbel’ van de stichting HVC. Door deze potgrond actie hielp u mee aan de verspreiding van de Bijbel. Bid en werk! Daarom wil ik u boven alles danken voor uw gebeden. Zo zijn we als gemeente met elkaar, ieder op zijn of haar eigen plek en wijze, actief in het evangelisatiewerk. Ik las ergens: een gemeente die niet werft, sterft! Zo de Heere wil en wij leven hopen we iedere eerste zaterdag van de maand door te gaan. Moge Hij ons eenvoudige werk nog willen gebruiken tot behoud van onze mede reizigers naar de eeuwigheid.
Namens de Evangelisatie werkgroep, Nico Weerheim
P.S. we kunnen nog wel wat hulp gebruiken voor op zaterdag.
10
11 Van de contactgroep
Dv donderdag 25 maart zal er een uitzending zijn voor Goede Vrijdag/Pasen voor alle belangstellenden.
Aanvang 10.30 uur volgens onderstaand programma.
Wij wensen u een goed en gezegend uur.
JEZUS ONZE GERECHTIGHEID
Zingen: Psalm 40 : 5
Opening / Gebed
Lezen: Mattheüs 3:13- 15 Stem
De doop hoort bij de weg die Jezus moet gaan om alle gerechtigheid te vervullen. Hij moet in de Jordaan, in de plaats van schuldige zondaren, onder water gaan. Zó maakt Hij duidelijk wat Zijn werk inhoudt. Gods gerechtigheid moet door Jezus’ plaatsvervangend lijden en sterven vervuld worden.
Zingen: Psalm 40: 4
Lezen: Mattheüs 3: 16- 17
Lezen: Mattheüs 5: 17-20 Stem
Jezus is niet gekomen om de wet en profeten als overbodig aan de kant te zetten of af te schaffen, maar de diepste bedoeling van het Oude Testament te laten zien door Zijn leven, werk en onderwijs. Wat God eist in Zijn wet, geeft de doorslag: volmaaktheid.
Zingen: Psalm 51: 9
12 Lezen: Mattheüs: 19: 16-22
Stem
Niet het goede gedrag van de rijke jongeling bracht hem in de hemel, maar God ziet naar de gezindheid van het hart. God liefhebben boven alles en de naaste als onszelf. God stapt nooit van Zijn recht af. Zie daar Jezus, Hij zal en wil Gods recht handhaven en zegt tegen ons:
Zalig zijn die hongeren en dorsten naar de gerechtigheid; want zij zullen verzadigd worden. Matth. 5: 6.
Zingen: Psalm 130: 2 en 4
Lezen: Heidelbergse Catechismus
Vraag en antwoord 12 Vraag en antwoord 15 Vraag en antwoord 18 Vraag en antwoord 19
Lezen: Johannes 17: 1-6
Zingen: Psalm 89: 7
Lezen: Lukas 22: 39- 46 Gedicht: Ziet de Mens Ziet de Mens, zo sprak Pilatus.
Wat waarheid zei hij daar!
God uit God was Mens geworden.
Ziet de Mens, wat was dat wáár.
13 Ziet de Mens, gewillig schuldig aan het heilig Godd'lijk recht.
Daar staat de Mens, de Mens voor mensen vol van zonden, o zo slecht.
Ziet de Mens, zo sprak Pilatus.
Doch het mensdom werd van kwaadheid rood.
Neemt weg, neemt weg, zo sprak men snode, neemt weg en kruist Hem, kruist Hem dóód!
Ziet de Mens, schuldenovernemend, vol van boete daar toch staan.
Opdat door Hem al Zijne schapen van zonden vrij, ten leven gaan.
Zingen: Psalm 22: 6
Lezen: Lukas 23: 1, 4, 13-15, 20-21, 33, 39-48
Zingen: Leer mij, o Heer’, Uw lijden recht betrachten (4 verzen )
Gedicht: Het is volbracht 't Klonk uit Zijn mond met grote kracht, vér in het rond:
“Het is volbracht!”
Hij overwon die helse macht, toen brak de zon weer door de nacht.
Aan 's Vaders recht
had Hij voldaan,
toen kon de Knecht
14 naar Huis toe gaan.
Met grote stem gaf Hij de geest.
Zie dan op Hém Zijn dood geneest!
Zingen: Vaste rots van mijn behoud (3 verzen)
Lezen: Lukas 23: 50-56 Gedicht: Hij leeft
Ik ben dood geweest; en zie, Ik ben levend in alle eeuwigheid.
Openbaring 1: 18a
De Levensvorst, Hij gaf Zijn leven;
het recht, dat bracht Hem in de dood.
Doch daarin is Hij niet gebleven, het Leven heeft de dood gedood!
Het graf, dat moest Hem laten gaan.
Hij had het al volbracht;
volheerlijk is Hij opgestaan,
verrezen, ook door 's Vaders kracht.
De Levensvorst, Hij is het Leven.
Hij leeft in alle eeuwigheid.
Hij kan het ware leven geven, ook nog in deze duist're tijd!
De Levensvorst verwekt ten leven de dode zondaars, klein en groot.
Die door de Vader zijn gegeven,
die haalt Hij zeker uit de dood
15
Lezen: Mattheüs 28: 1-10 Zingen: Psalm 56: 5 Lezen: Lukas 23: 22-27 Lezen: Romeinen 10:1-13
Kort verhaal
Zingen: Psalm 32: 1 en 6
Sluiting
Vervolgverhaal: Tom Kroos (1942-1964), zijn weg tot God
Tom Kroos (1942-1964), zijn weg tot God. Opgeschreven door zijn moeder.
Als Tom weer naar het hospitaal ging, bad Pa altijd met ons, maar nu begon Tom zelf. Zijn gebed was: 'O, grote God, de mensen zeggen dat ik er nog goed uitzie. Maar Gij weet dat ik van binnen helemaal verteerd ben. Verlos me uit deze grote nood en dood. Lieve Heere Jezus, één gebed bij Uw Vader zal meer waarde hebben dan al onze gebeden. Om Jezus' wil. Amen'.
Hij had nu geen waarde meer bij zichzelf, maar zag op Jezus. Zo is hij naar het ziekenhuis in Schiedam gebracht.
Wat die vijf dagen daar voor hem geweest zijn, is niet te beschrijven. Zo was het ook voor ons. We hadden een gevoel of we hem in de steek gelaten hadden. Hij lag er helemaal alleen en mocht bijna geen bezoek hebben. We konden er 's nachts niet van slapen.
5 (1) - De strijd des geloofs
16
's Maandags is Tom weer naar Utrecht gebracht en we voelden het gewoon als een verlossing. We wisten: Hóe het ook is of gaat, dáár wordt hij van alle kanten met liefde omringd. Pa, die meegegaan was, zei: “Het was net of hij weer 'thuis' kwam; zó aardig waren de zusters en de jongens’. Maar toch is het voor Tom erg geweest.
Doch ook dit alles heeft hij nodig gehad om het te kunnen accepteren dat hij verder in het hospitaal verpleegd zou moeten worden en geheel en al van zijn ouderlijk huis los zou worden.
Zelf zei hij: “Ik kan nu niet meer thuis verpleegd worden” en praatte er niet meer over.
Overdag werd hij weer op de zaal gelegd, en 's nachts lag hij in de badcel.
De deuren moesten wijd open en de verwarming bijna uit. De zusters en de jongens hebben wat kou voor hem geleden. Zelf lag hij gewoon op de tocht. Maar het deerde hem niet. Zijn lichaam ging nu hard achteruit. De kolonel vond het nodig dat Tom extra bezoek kreeg. We zijn toen de laatste weken om de beurt elke dag geweest, Pa wel het meest.
Dick ging vaak vroeg en bleef dan tot tien uur ‘s avonds; hij kreeg dan eten en drinken in het hospitaal. Ook de familie Pos heeft hem veel bezocht en Tom heeft veel met hen gesproken. Hij had aan hen ook veel steun, want wij konden niet de gehele dag in Utrecht zijn. Ook van de familie kwamen ze hem veel opzoeken. Hij lag niet vaak meer alleen.
Tom had nergens meer interesse voor. Hij wilde het liefst maar over geestelijke dingen spreken. Aan alles kon je merken dat het tot een hoogtepunt kwam. Dinsdagsavonds waren Dick en ik bij hem. Hij was toen gewoonweg wanhopig. Hij pakte me om mijn hals en wilde het bed uit. Wij konden hem daar maar met moeite van weerhouden. Hij vreesde nog de verstikkingsdood te zullen sterven. Hij zei: “Ma, hoe meer ik bid, des te benauwder het me wordt.”
Wordt vervolgd
