Checklist
ELO kiezen in het VO
Versie 1.0 -d
Checklist ELO kiezen in het VO
De ELO (elektronische leeromgeving) is een onmisbaar hulpmiddel geworden in het VO om modern, digitaal onderwijs te geven. De leeromgeving ondersteunt docenten bij het lesgeven en het op maat aanbieden van lesmaterialen, opdrachten en feedback. Bovendien biedt het leerlingen een centrale plek waar ze overzichtelijk al hun leermiddelen, leerstofplanning, huiswerk en terugkoppelingen
kunnen vinden. Maar alleen als het platform goed wordt ingezet – en dat begint al bij het selecteren
van de juiste ELO.
Als u een nieuwe of andere ELO gaat kiezen voor uw onderwijs- instelling, gaat u niet over één nacht ijs. Er zijn immers allerlei factoren die een rol spelen, er gaat behoorlijk wat tijd en geld mee gemoeid, en de uitkomst heeft effect op veel betrokkenen in uw organisatie. Kortom: de keuze van een ELO in het VO is een gecompliceerd traject waar veel scholen wel wat hulp bij kunnen gebruiken.
Om het keuzeproces wat makkelijker te maken voor u, hebben we een
checklist opgesteld met concrete vragen die u niet alleen helpen om
inzicht te krijgen in uw eigen wensen en eisen, maar ook om diverse
ELO-leveranciers objectief met elkaar te kunnen vergelijken.
1. Doelen,
standaardfuncties en uitbreidingen
Wat zijn de doelen en ambities van de school over 1 jaar, 3 jaar en 5 jaar?
Welke veranderingen zitten eraan te komen op het gebied van interne organisatie, curriculum, leerlijnen, examinering en ICT-mogelijkheden?
Welke functionaliteiten moet de ELO hebben om binnen deze plannen te passen?
Welke functionaliteiten van de ELO worden momenteel (het meest) gebruikt?
Passen het huidige gebruik en de nog niet benutte mogelijkheden van de ELO binnen de doelstellingen?
Bevat de ELO standaard een breed basispakket aan functies, of moet ieder onderdeel apart aangeschaft worden?
Welke uitbreidingen ‘van de plank’ zijn er mogelijk?
Welke systemen en applicaties van derde partijen kunnen gekoppeld worden aan de ELO? Hoe ziet dat eruit (deels gekoppeld of volledig geïntegreerd)?
Mist de ELO wenselijke functionaliteit? Zo ja, zijn er al plannen bij de leverancier om dit te ontwikkelen?
Is het nodig om functionaliteit op maat te laten maken voor uw school?
De keuze voor een ELO wordt natuurlijk voor het grootste gedeelte bepaald door de functionaliteit – wat kun je er precies mee?
Een belangrijke tip is om éérst na te denken wat de lange termijn doelen van de school zijn, en hoe dat doorvertaald moet worden naar de ELO.
Zo raakt u niet overweldigd door een scala aan mogelijkheden en opties, maar kunt u focussen op de keuze van het beste middel om die doelen te bereiken.
2. Leerstofjaarplanning en leerdoelen
Roosters, lesplanning, leerdoelen en hun plek binnen het curriculum volgens de richtlijnen van de SLO en het ministerie van OCW: er is veel organisatie nodig voor er daadwerkelijk begonnen kan worden met lesgeven. Door de veranderingen in beroepsgerichte programma’s (vmbo) en profielen (havo/vwo) loopt u het gevaar dat er een wildgroei aan software, platformen en communicatiekanalen ontstaat. Onderzoek daarom welke ELO voor uw school het beste kan dienen als dé centrale plek
waar alles rondom lesgeven en leren samenkomt.
2. Lesplanning en leerdoelen
Heeft de ELO een gebruiksvriendelijke studiewijzer of lesplanner?
Welke onderdelen kunnen hierin opgenomen worden?
Heeft iedere gebruiker zijn eigen agenda binnen de ELO? Kunnen ze hun rooster hierin zien? Kan de agenda gekoppeld worden met bijvoorbeeld een Google of Outlook agenda?
Is het mogelijk om dashboards te maken waarin de belangrijkste informatie over de school, vakken, LOB, of individuele leerling overzichtelijk te vinden is?
Kunnen er individuele leerplannen gemaakt worden binnen de ELO?
Welke opties heeft de ELO voor het maken van sjablonen? Kunnen deze gemakkelijk gekopieerd en hergebruikt worden?
Biedt de ELO de mogelijkheid om de wettelijk vastgestelde kerndoelen, competenties en eindtermen te gebruiken?
Staan deze al klaar in een bibliotheek? Hoe is dit georganiseerd (niveau, profielen)?
Kunnen er ook leerdoelen geïmporteerd worden, of eigengemaakte doelen toegevoegd worden?
Aan welke onderdelen kunnen leerdoelen gekoppeld worden?
Hoe kan er gerapporteerd worden op basis van leerdoelen en competenties?
Is er ook een vakoverstijgende analyse mogelijk?
3. Digitaal lesmateriaal en content
Welke soorten leermiddelen kunnen gebruikt worden in de ELO? En welke formaten/indelingen niet?
Vanuit welke bronnen kan content geüpload of geïmporteerd worden (Dropbox, Google Drive, OneDrive)? Hoe werkt dat?
Kan multimediale content gemakkelijk ingevoegd worden (bijv. afbeeldingen, YouTube video’s, podcasts, Google Maps, etc.)?
Kunnen docenten leermiddelen en andere bestanden gemakkelijk onderling delen?
En leerlingen?
Kunnen docenten zelf leermiddelen ontwikkelen in de ELO? Zo ja, welke soort leermiddelen?
Kunnen alle soorten leermiddelen (van uitgeverijen, open leermiddelen, zelf ontwikkelde leermiddelen) met elkaar gebruikt en gearrangeerd worden?
Is er een bibliotheek waarin alle leermiddelen van de school opgeslagen worden?
Kunnen materialen gemetadateerd en gedeeld worden? Of moet alle content steeds opnieuw geüpload worden?
Biedt de ELO automatisch suggesties voor lesmateriaal op basis van de eerdere resultaten of leervoorkeuren van leerlingen?
Docenten gebruiken steeds vaker digitale leermiddelen in hun lessen. Digitale
leermiddelen zijn herbruikbaar,
aanpasbaar, eenvoudig onder leerlingen te verspreiden en bovendien gemakkelijk te delen met andere docenten.
U wilt niet gebonden zijn aan één bepaalde methode, maar wel grip houden op alle
verschillende bronnen. Zoek een ELO die u de vrijheid biedt om naar eigen inzicht
lesmaterialen en leeractiviteiten te arrangeren.
4. Communicatie en samenwerking
Is er in de ELO een intern berichtensysteem? Kan dit gekoppeld worden aan bestaande e-mailsystemen en -accounts?
Kunnen externe personen (bijv. praktijkdocenten, stagebegeleiders) toegang krijgen tot bepaalde onderdelen van de ELO die interessant zijn voor hen, zoals een
individueel leerplan of stageverslag?
Hebben ouders toegang tot de ELO? Zien zij alleen basisinformatie (bijv. rooster en lessen) of kunnen zij dieper kijken (bijv. lesmateriaal, opdrachten en leerplan)?
Is er een ingebouwde tool voor videoconferenties? Of is er mogelijkheid om tools van derden te integreren?
Zijn er vakoverstijgende projectruimtes waar leerlingen kunnen samenwerken?
Is het mogelijk dat leerlingen ieder vanaf hun eigen device samenwerken aan één bepaalde opdracht?
Is het mogelijk om discussies in te richten binnen een vak?
Kunnen leerlingen binnen de ELO samenwerken met leerlingen van andere scholen?
Leerlingen werken niet alleen in de klas samen, maar ook online. Bij voorkeur in een besloten omgeving waar al het werk toch voor iedereen beschikbaar is – zelfs als ze op excursie zijn of stage lopen.
Een goede communicatie tussen docenten, mentoren, LOB’ers, extern begeleiders en leerlingen is cruciaal voor een positieve
leerervaring. De ELO is het aangewezen middel om dit te faciliteren – er is inmiddels misschien al meer mogelijk dan u zou verwachten.
5. Toetsen en beoordeling
Veel VO-scholen maken gebruik van een extern programma om toetsen of andersoortige
beoordelingen af te nemen bij hun leerlingen. Maar er zijn ELO’s die standaard beschikken over
ingebouwde modules voor formatief en summatief toetsen. Het loont om eens goed onder de loep
te nemen wat u op het gebied van toetsing en examinering precies nodig hebt – en welke rol de ELO
hierin kan vervullen.
5. Toetsen en beoordeling
Beschikt de ELO over een uitgebreide toetsfunctie? Kan deze ingezet worden voor zowel formatieve als summatieve evaluatie?
Kan de docent zelf toetsen en toetsvragen maken, en/of kunnen toetsen geüpload worden vanuit een bestand?
Is er een databank waarin docenten hun vragen kunnen opslaan en hergebruiken? Kan dit gemetadateerd worden?
Kunnen de toetsen automatisch worden nagekeken en beoordeeld?
Is het mogelijk om toetssoftware van een externe partij te koppelen?
Beschikt de ELO over een ingebouwde portfoliofunctie (bijv. voor reflectie of stageverslagen)?
Kunnen er in de ELO rubrics gemaakt worden? Kunnen leerlingen hiermee zichzelf en elkaar beoordelen (360º feedback)?
Is het mogelijk om activiteiten die buiten de ELO om plaatsvinden op te nemen en te beoordelen (bijv. snuffelstage, bedrijfsbezoeken)?
In welke vorm kunnen antwoorden ingeleverd worden (alleen als document, of ook video, audio, blog, enquête, etc.)?
Kan de vakdocent zien welke leerling welke taak heeft uitgevoerd?
Op welke andere manieren kunnen docenten, mentoren, LOB’ers en andere betrokkenen de voortgang monitoren?
Kan een beoordeling gekoppeld worden aan leerdoelen of competenties?
Kunnen er rapportages gemaakt worden van de resultaten op individueel niveau en groepsniveau? Kan dit ook vakoverstijgend?
Is het mogelijk om certificaten te maken in de ELO?
6. Gebruiksvriendelijkheid en toegankelijkheid
Is het gebruik van de leeromgeving vrij intuïtief, of hebben alle doelgroepen eerst een uitgebreide training nodig?
Hoe is de navigatie opgebouwd? Is het overzichtelijk en heeft het een logische indeling?
Kennen uw leerlingen de ELO al vanuit een andere school/locatie, zodat ze direct van start kunnen?
Is de ELO ook te gebruiken door leerlingen die minder goed kunnen lezen, of die andere visuele problemen hebben?
Is de ELO beschikbaar in de door u gewenste taal of talen?
Is de ELO te gebruiken op alle soorten en merken apparaten (computers, laptops, tablets, mobiele telefoons)? En in alle browsers?
Zijn alle functies volledig beschikbaar via alle apparaten? Is het gebaseerd op responsive web design?
Is er een mobiele app? Is deze gratis of betaald? Welke functies biedt de app?
Is de ELO 24 uur per dag, 7 dagen per week, 365 dagen per jaar beschikbaar?
Welke uptime wordt beloofd en is deze ook bewezen en gegarandeerd?
Hoeveel gebruikers kunnen probleemloos tegelijkertijd werken in de ELO?
De ELO kan pas een succes worden als
mensen het systeem daadwerkelijk
gebruiken. Daarvoor moet de ELO
gebruiksvriendelijk zijn voor alle
gebruikers (met alle niveaus van ICT-
kennis), en het moet te allen tijde
beschikbaar zijn.
7. Configuratie en veiligheid
Twee facetten waar bij het kiezen van een ELO niet altijd rekening mee gehouden wordt – maar waar tijdens het gebruik wél ergernis over kan ontstaan – zijn de veiligheid en configuratiemogelijkheden.
Het systeem moet passen bij de manier waarop u het onderwijs wil vormgeven en persoonlijke
informatie moet veilig opgeslagen zijn, maar de leeromgeving moet ook mee kunnen groeien met
veranderingen in de toekomst.
7. Configuratie en veiligheid
Biedt de ELO voldoende flexibiliteit om zelf de indeling te bepalen?
Wat kan er aangepast worden in de uitstraling (‘skin’) zodat het in lijn is met de huisstijl van de school (bijv. logo, kleuren)?
Kunnen functies gemakkelijk door de beheerder geconfigureerd worden? Op welk niveau (leerjaar, klas, individuele leerling)?
Is het mogelijk om voor alle betrokkenen bij het onderwijs specifieke rollen en rechten in te stellen (beheerder, docent, leerling, mentor, decaan, ouder, extern begeleider, etc.)? Tot op welk niveau?
Wat zijn de mogelijkheden als er een groei komt in aantal gebruikers, functionaliteit en content?
Is het cloud based software (Software as a Service), of moet u zelf nog aan de slag om hardware te kopen en te onderhouden?
Hoe vaak per jaar zijn er software-updates? Gaat dat gepaard met
Wat is de reactietijd van de servers?
Met welke technische specificaties werkt de ELO (IMS ES, API’s, SCORM, QTI, etc.)?
Met welke andere software en systemen kan de ELO koppelen of communiceren?
Is er Single Sign-On mogelijk (met bijv. schoolnetwerk,
administratiesysteem, roosterpakket, plagiaatcontrole, digitale content, office web apps (O365), etc.)?
Hoe gaat de ELO om met datastorage? Hoeveel opslag is er mogelijk en hoe is dit geregeld?
Op welke manieren zijn de fysieke servers en de gegevens in de ELO beveiligd?
Worden er automatisch back-ups gemaakt van de gegevens? Zo ja,
8. Samenwerking en
ondersteuning leverancier
Is de leverancier een bekende naam in het onderwijs in Nederland?
Kan de leverancier voorbeelden of referenties geven van (VO- of MBO-)scholen waar recentelijk de ELO is geïmplementeerd?
Heeft het bedrijf of het product ooit prijzen gewonnen?
Is de organisatie alleen in Nederland actief, of ook in andere landen? Zijn er mogelijkheden voor internationale samenwerking met andere scholen?
Welke kenmerken zou de ideale samenwerkingspartner voor uw school moeten hebben (betrouwbaar, deskundig, innovatief, hulpvaardig, open, flexibel, etc.)? In welke mate voldoen de diverse ELO-leveranciers aan dit beeld?
Hoe is eerder contact tussen uw VO-instelling en de leverancier ervaren?
Welke vormen van ondersteuning biedt de partij (bijv. projectbegeleiding, inspiratiesessies, technisch en onderwijskundig advies, trainingen)?
Krijgt u een Nederlands contactpersoon bij de leverancier die uw vaste aanspreekpunt is voor vragen?
Is er een Nederlandse helpdesk die u kunt bellen of e-mailen? Worden vragen snel en naar wens afgehandeld?
Zijn er handleidingen beschikbaar (bijv. op papier, als how-to video’s, online klantenportaal)? Zijn deze gratis en voor iedereen altijd te bereiken?
Wat adviseert de leverancier qua training van onderwijspersoneel om de ELO
Omdat u een contract voor langere
termijn aangaat met de ELO-leverancier is het belangrijk om ook goed te kijken naar de mensen die achter het product zitten.
Kies ervoor om een partnerschap aan te gaan met een professionele partij die ervaring heeft in de markt, zowel op het gebied van software als wat betreft het begeleiden van scholen bij onderwijskundige vraagstukken.
Deze checklist is uitvoerig, maar dekt lang niet alles. Zoals gezegd, het kiezen van een ELO in het VO is een gecompliceerd proces.
Het belangrijkste advies is daarom om te starten met het stellen van heel veel vragen. Leg deze lijst voor aan uw medewerkers, leerlingen, collega-scholen en andere betrokkenen – schaaf bij, vul aan, en leg het daarna pas voor aan de ELO-leveranciers. Juist de details maken het grote verschil tussen ELO’s duidelijk.
Het zal zeker lonen om gedegen onderzoek te doen naar de wensen en mogelijkheden, zodat u uiteindelijk de juiste keuze maakt en de ELO kiest die u helpt om uw onderwijsambities te bereiken.
Geeft u de voorkeur aan begeleiding van een professionele partner met jarenlange ervaring in het Nederlandse
onderwijs? Neem dan contact op met een adviseur van itslearning.
In welke fase van het keuzetraject uw school ook zit, we helpen u graag verder met het concretiseren van uw doelen en het maken van een plan van aanpak voor een succesvolle inzet van de ELO.
