Deze film is beschikbaar gesteld door het KITLV, uitsluitend op voorwaarde dat noch het geheel noch delen worden gereproduceerd zonder toestemming van het KITLV. Dit behoudt zich het recht voor een vergoeding te berekenen voor reproductie.
Indien op het originele materiaal auteursrecht rust, dient men voor reproductiedoeleinden eveneens toestemming te vragen aan de houders van dit auteursrecht.
Toestemming voor reproductie dient men schriftelijk aan te vragen.
This ftlm is supplied by the KITL V only on condition that neither it nor part of it is further reproduced without first obtaining the permission of the KITL V which reserves the right to make a charge for such reproduction. IJ the material ftlmed is itself in copyright, the permission of the owners of that copyright will also be requiredfor such reproduction.
SIG
Me
ATUU
OVO
SHELF NUMBER MICROFORM:
MMETA 0376
· EIGENWIJZE LIEDJES
VAN
(M. H.
nu
GROO)111111111111111 00763456
KI'fll~
11I1111II1EIGENWIJZE LIEDJES VAN BRAMMETJE
"
EIGENWIJZE LIEDJES
VAN
(M. H. DU CROO)
GEZING-ZEGD DOOR DEN LJEDJESSPELER
CORRUYS
OP MUZIEK GEZET DOOR HAN BEUKER MET TEEKENINGEN VAN
MENNO VAN MEETEREN BROUWER EN MET EEN VOORWOORD VAN
JOHAN LUGER
.'
•
Deze liedjes zijn in de loop der jaren allen versch n n in
Opgedragen aan
Marietje
•
Het loodsvischje.
Ter inleiding van 13rammetje.
Wanneer ik Brammetje-Abraham Exodus inleid bij het Nederlandsche publiek. moet ik er rekening mee houden dat straks het Indische deel onzer natie zich zal afvragen wie de persoon van den inleider is. Ik wil dus njets anders zijn dan het loodsvischje. dat den grooten visch. Brammetje.
in de Nederlandsche wateren loodst. nadat hij zoovele jaren.
tevreden en toegejuicht. in de lauwe Indische zeeën heeft rondgezworven. kenbaar aan de kolommen zilvertintelen- den humor. die hij opspoot. zoodra hij ergens boven water kwam,
Dus leid ik Brammetje in - niet zonder geheel van spijt en afgunst ten opzichte van de Indische krantenmilliardairs.
die hem met gouden ketenen hebben gebonden - men noemt dit: het copyright voor Indië. Copyright is dikwijls .. wrong", Want men heeft ons vele jaren den geest van Brammetje onthouden. zoodat hij, bij voorbeeld. in Neder- land minder beroemd was dan Erasmus. Laurens Janz.
Coster. Deterding en Speenhoff. In Indië kende hem ech- ter iedereen en hij amuseerde in de hitte van den dag en de matige ko Ite van den avond alle Nederlanders. die dat knagende verlangen hadden naar het Moed r1and, zonder
heid, teleurstelling, heimwee, verwaandheid en andere gevoelens, tot en met een reuzenkater, dat dichtte Bram- metje in zijn Indische kranten en wij, in Holland, bleven er koud van.
Er komt echter. gelukkig. in het leven van een Indisch- man een tijdstip. waarop hij weer naar het Moederland terugkeert. Dit oogenblik brak aan in het leven van Bram- metje-Abraham Exodus, den kolonel van het N.1. Leger M. H. du Croo.
Het is schier fantastisch - dit dubbel bestaan. Stel u Speenhotf voor als officier van het Nederlandsche leger.
opklimmend van rang tot rang. met .. De broek van Jantje"
en .. De Schutters van Rotterdam", vervolgens naar de Hoogere Krijgsschool en vervolgens als hoofdofficier. Dat ging in Indië en wij mogen er ons niet over verwonderen dat dit leger zoo perfect is. aangevoerd door menschen met humor ...
Hadden wij hem in Nederland gehouden. dan zou Brammetje eveneens van rang tot rang zijn opgeklommen -in de vaderlandschc kunst van wat men eenmttal .. Het Levenslied" noemde en waarin men de reactie vond op de gebeurteniss n van den dag en de meest tragi-komische voorvallen des dagelijkschen lev ns. Hij maakte echter twee carières en boekte twee winners. Ware de oorlog niet uitgebroken. dan zouden wij nog slechts matig op de hoogte zijn gebleven van zijn bestaan, doch nu werden wij er aan herinnerd door zijn wekelijksche brieven in de H.P., waarin hij op luchtige en ironische manier vertelt van het leven der e nmaal-grooten. die nu in den Haag het bestaan
der verzonken en leiden. Dat kent hij in alle bijzonderheden en perikelen. En vervolgens hebben wij zijn Nederlandsche gedaante aanschouwd in de figuur van den grooten Neder- landschen komiek (met Indische jaren)Cor Ruys. die nooit zong en op eenmaal zong - aangeraakt door den eigen- wijzen Bram . . .
Wat zal ik er verder van zeggen 7
De bundel van Brammetje behoeft inderdaad geen inleiding.
Want uit zijn liedjes bespeurt men dat geen enkele kleine menschelijke zwakheid. geen ijdelheid. geen Ont-
roering hem vreemd bleef. Dat men hem in Indië niet steenigde. is een bewijs dat men iets van zijn humor en zijn critiek verdragen kon.
April 1941. JOHAN LUGER.
.'
In Holland s taat ee n huis.
Opgedragen aan Gor Ruys.
Hij was er . én. dien weinig menschen kenden.
Omdat hij meestal in z'n eentje zat,
Zoo é ·n. die hier nog altijd niet kon wennen,
'.
Maar wie bij toeval eens bij hem ging praten.
Die vond een eigen wereld in zijn huis;
.. Hier". zei hij dan ... leef ik m'n echte leven, Hier voel ik me zoo nu en dan soms thuis";
Hij leefde bij z'n boeken en z'n etsen.
Z'n porselein. z'n ikats. z'n antiek,
En s'avonds stond z'n radio op Holland ... Dan werd hij meestal dood-melancoliek.
Hij had gereisd in vele vreemde landen, Hij was daar soms een week of twee gestrand, Maar altijd trok z'n hart hem toch tenslotte Weer naar z'n ouwe en z'n eigen land;
En zoetjesaan ging hij de jaren tellen,
Z'n spaarpot en 't bedrag van z'n pensioen, . , Dan kon hij s'avond uren zitten droomen Wat of hij thuis nou allemaal zou doen. , .
Hij wou een huisje ergens voor zichzelve Met al z'n eigen dingen om zich heen, Niet in een stad, maar ergens bij een dorpje.
En zond r buren. lief t maar heel alleen, • , Zoo bouwde hij dat eigen huis in Holland, Hij had het ingedeeld. gemeubileerd ...
Hij zag het aan een still n landw g liggen.
Waar heel den dag geen sterveling passeert ...
En toen •.. toen is hij plotseling gestorven ... De heel de yotta schrok er 's ochtends van;
Maar 's avonds lag hij. stil en in z'n eent; , Onder wat bloemen ... in m moriam ...
Een verre neef krijgt nu z'n Spaarbankboekje En al de mooie dingen bij hem thuis ...
Geen mensch zal na een maand nog aan hem denken ...
En ergens. ginds. in Holland staat een huis ...
Allemaal een Vrind 1111
Wiesje heeft een vrind I Pofbroek, polohemd, een petje, Peenhaar, proeeen, een falset je.
Net als zij nog kind.
Samen maken zij hun sommen.
Samen plukken zij soms blommen, Fietsen door weer en wind.
Wiesje en haar vrind.
Meta heeft een vriend I Een, die voorgeeft te studeeren En alleen maar kan chauffeeren
En geen cent verdient.
Groote bek en ruim volwassen.
Stoomfiets. pukkels. flodderdassen.
Ze kampeeren in één tent ....
Meta en die vent.
Kaatje heeft een vriend I Kaatje is het Duitsche Kätchen En ook bovendien het Mädchen,
Dat ons huis bedient.
Aan de Rijn woont haar aanstaande, Hier houdt zij de liefde gaande Met een kapper als galant
En als remplaçant.
Tante heeft een vrind.
Die ze 's middags in een hoekje Bij een theepot met een koekje
In Regina vindt.
Poppen toet. geplakte haren.
Snoept maar rookt nog geen sigaren.
Taille fine en verder wind .•..
Tante en haar kind I Mammi heeft een vrind I Maar dan niet zoo'n vrind als tante:
Mammi's vrind. die weet .. van wante".
Heelemáál geen kind I Pappi is te oud voor dweepen, Dus voelt Ma zich onbegrepen En te onbestemd bemind ....
Nou. vandaar die vrind I Oma heeft een vriend I Min of meer een uieverkoopje -
Allemaal een vrind I Alle tances en mamaatje.
Oma en .... 0 ja. en Kaatje.
Meta n ons kind ....
Elke vrouw heeft mét de mode Naast een mán een vrind van noode : Moeder. grootmoeder en kind.
Allemaal een vrind I
Menschen, die geweest zijn.
1
ft1 NTï;~~)
~" .J __
rTJl
I -r rml'
DtQ ~".
"" •I
i
Plir t
jo))).De resident poetst' s avonds zelf z' n schoenen.
De gouverneur plant boontjes in z'n hof.
De Inspecteur van Scheepvaart of Accijnzen Let op de bel en zuigt persoonlijk stof, De refrendaris ruilt reclameplaat jes.
De kolonel haalt haring in de stad.
Ze doen hun best een nuttig mensch te blijven Zoolang het duurt ... en iedereen doet wat.
Ze loopen 's ochtends meestal op pantoffels En in een huis- of-tuin-confectiepak.
Ze doen aan witten. verven en behangen.
En meer dan één klimt soms tot op het dak Wanneer de dakgoot lekt dan wel verstopt raakt.
En meer dan één vertimmert krac na krat Op iets, dat eens een kippenhok moet worden.
Ze .•. och, nou ja. ze doen tenminste wat I
Dan komt zoo zoetjesaan het koffieuurtje.
En daarna volgt heel eventjes een tuk.
Dan netjes kleeden. netjes naar de stad toe.
En in de stad. daar krijgen ze het druk
Met hun commissies voor den dag van morgen:
Een staaltje zij, een ons van dit of dat.
Een uitverkoop. eens neuzen naar de prijzen ...
Zoo slijt de tijd ... en iedereen doet wat.
Zoo slijt de tijd tot 's middags kwart na vieren. Dan breekt voor hen het uur der vrienden aan.
Met wie ze opgewekt naar tempo doeloe En naar hun kroeg of naar de Witte gaan;
En 's avonds volgt de krant en het partijtje Met eens per week een avond in de stad ...
En voor het welverdiende .. wel te rusten'"
Doet iedereen nog even dit of dat.
Dan poetst de resident weer zelf z'n schoenen.
De gouverneur behandelt zelf het licht.
De inspecteur gooit nog wat op de kachel En de majoor draait alle deuren dicht, De directeur kijkt onder alle bedden.
De kolonel verjaagt een vreemde kat.
En zoo van 's ochtends tot den laten avond Doet iedereen op zijn manier nog wat!
Een weerzien .. .
Toen hij na twee-en-twintig jaren Voor 't eerst weer naast het meisje zat, Dat hij als jonge aap van twintig Gevraagd, maar niet gekregen had, En hij al hier n daar een haartje, Net als de aseh van zijn sigaartje, En rimpel om haar mondhoek vond, Toen keken ze maar met hun beiden, Terwijl ze geen van twee veel zeiden, Naar buiten of de kamer rond.
Zij was mevrouwen ma geworden, Hij wist niet eens precies wanneer;
Zij was z'n voornaam zelfs vergeten En noemde hem gewoon .. meneer".
Zegleden zonder veel stagnatie Door doodgewone conversatie, Zij schonk, bij dronk het kopje thee;
Ja, ja - zoo gaat het in het leven- Gut, waar is die en di gebleven 7- Viel Indië u nogal mee 7-
En wijl ze zoo gezellig praatten, Dacht hij soms dóór z'n woorden heen:
"Dus dáárvoor bleef ik al die jaren Naast een portretje nou alleen I ...
Was heusch die burgerlijke tante Het vlindervlugge, elegance Boileautje, waar m'n hart aan hing,
Toen we met Perk naar bed toe gingen ...
Waarom zijn je herinnering n
Toch altijd mooier dan het ding 7" ...
En in 't gesprek bij thee n koekje Ging het toch even ook door háár :
.. Hê jasses, waarom knoeit hij telkens Zoo met de asch van z'n sigaar7 ..•
Wat raakt hij leelijk door zijn haren ..•
Hij heeft natuurlijk in die jaren, Nou ja ... het noodige gehad ...
Zou hij nog heusch wat om me geven 7 ...
Hoe zouden wij nu samen leven Als ik hem nict geweigerd had 7 •.• Maar toen hij na die thee-visite Weer met een handdruk afscheid nam, Toen was het toch of in hun beiden Heel e en iets van vroeger kwam ...
Een klein en onbestemd verdriet je Om een verkreukt vergeet-mij-nietje, Zooiets van: denk nog eens aan mij ..• Toen stond hij, voor hij 'cwist, weer buiten ...
Zij keek nog even door de ruiten •• , Toen was ook dat alweer voorbij.
De man, die ...
De man, die eIken ochtend, Dien de lieve hemel geeft, Weer automatisch wakker wordt En automatisch leeft;
De man, die dan z'n koffie drinkt, Een uur daarna ontbijt,
Begint den nieuwen dag als steeds In regelmatigheid:
Hij poetst z'n tanden.
Hij wascht z'n handen, Hij kamt z'n haar,
Klaar I
De man, die steeds precies op tijd Op z'n kantoor verSchijnt,
En automatisch stukken doet Totdat hij weer verdwijnt;
De man, die als een uurwerk loopt En nooit iets nieuws verzint, Die sluit z'n dag in plichtsbesef Zooals hij hem begint:
Hij poetst z'n tanden, Hij wascht z'n handen, Hij kamt z'n haar,
Klaarl
De man die - klopt de liefde eens Aan z'n secuur gemoed-
Toch nooit iets onbezonnens of Iets overdrevens doet;
De man, die in September al Een Jaeger-borstrok draagt, Bereidt zich automatisch voor Als hij z'n meisje vraagt:
Hij poetst z'n tanden, Hij wascht z'n handen, Hij kamt z'n haar,
Klaar!
De man die naz'n huwelijk Nog steeds dezelfde blijft, En die z'n nijdigste concept
Toch steeds in schoonschrift schrijft:
De man, die zoent uit plichtsbesef En op gezetten tijd,
Die staat voor schut wanneer z' n vrouw Hem na zoö'n zoen verwijt:
Jij poetst je tanden!
Jij wascht je handen I Jij kamt je haar!
KlaarllIl
De man, die voor z'n kinderen Net als een schoolfrik is
En nooit eens jong en opgewekt, Maar droog als zoute visch ; De man, die als een automaat Bemint en leeft en denkt.
Stapt zelfs nog even naar het toilet Wanneer de dood hem wenkt:
En poetst z'n tanden.
En wascht z'n handen.
En kamt z'n haar.
Klaar I
Allemaal een Bets 111
Uit den jare 1940 •••
Pa kocht zich een fiets' Pa z'n auto is verdwenen En aan Pa z'n vreemde beenen Krijgt Pa doorgeloopen teenen
Op den kouwen grond,
Pa heeft practisch nooit geloopen.
Pa ging dus een rijwiel koopen.
En nu rijdt hij rond Naast de slager en de bakker Oók als een confectie-stakker
Hij. oud-Indisch ambtenaar, En hij fietst door kou en regen Met den wind natuurlijk tegen,
En hij trapt zich blaar na blaar, ..
God. als Min dat mocht bdeven.
(Min was In Pa's vorig leven Pa z'n oppas of zooi ets) Zou hij juichen: .. Begimana!
Wah! Astaga! .. , liat sana:
Toean pakai piets'"
En we fietsen, we fietsen, we fietsen langs de wegen, Niet meer stappen, maar trappen, bij zonneschijn en regen;
Zacht ruischt het wiel van freule X., 't Is zoo en vogue en 't kost je niks,
Langs de Scheveningsche Zee Fietst de Haagsche haute voléel Ma kocht zich een fiets I
Ma is in haar heele leven, Zij het ook niet overdreven, Min of meer ballon gebleven,
Ma komt áls maar áán.
Ma zou ook wel liever bussen, Maar zij kan niet tegen lussen
En niet tegen staan.
Pa zegt: "niets geen overstappen!
Als ik trap kun jij óók trappen:
Mensch, wie denkt nog aan een trem 7"
Ma rijdt als een dromedaris, Tot ze dood of de sigaar is,
Zonder licht en zonder rem, Dwars door alle stopsignalen, Bochten en proces-verbalen,
Dienders doen en durven niet Ma negeert - ze lust die vlegels 1- Vastberaden alle regels:
Kenau op de fiets!
En we fietsen, we fietsen, we fi tsen langs de wegen, Niet meer stappen, maar trappen, bij zonneschijn en regen;
Zacht ruischt het wiel van freule X., 't Is zoo en vogue en 't kost je niks Langs de Scheveningsche Zee Fietst de Haagsche haute vol' e;
Oma kocht een fietsl
Maar een fiets voor met z'n beiden, Oma wil mer pa rijden,
Niets of niemand zal hun scheiden, Zooals Oma zegt,
Opa zit en steunt van voren Met z'n toestel in z'n ooren-
Opa hóórt zoo slecht 1-
Opa trapt met ouwe been en En met zwachtels om z'n scheenen,
Oma zit , •• en zij geniet,
En ze groet: .. gut, daar gaat Pauwtje I Zie je mannie! -Dag mevrouwtje I ...
Opa trapt ... en hoort het niet.
Opa kraakt en kreunt ... ze stijgen ...
"Man", roept Oma, "niet zoo bijgen I"
Opa kraakt en zegt maar niets ... En het knettert in z'n leden,
"Gut", roept Oma naar beneden,
"Man, wat kraakt die fiets!"
En we fietsen, we fietsen, we fietsen langs de wegen, Niet meer stappen, maar trappen, bij zonneschijn en regen;
Zacht rui cht het wiel van freule X., 't is zoo en vogue en 't kost j niks,
Langs de Scheveningsche Zee Fietst de Haagsche haute volée I
Allemaal een fiets! ...
Iedereen gaat zich te buiten En krijgt kriebel in z'n kuiten En wil met en naast z'n spruiten
Ook weer spruitje zijn.
Pappi, mamma, opa, tante, Alle dorre bloedverwanten
Voelen zich Piet Hein I
Niemand voelt een aap voor tremmen,
Iedereen krijgt eerst weer blaren, Dan weer adem, dan weer haren,
En misschien figuur,
Niemand wil, zelfs met z'n beiden, Op of in een motor rijden, Auto's zijn en blijven niets I En het wordt als in de jaren Toen wij, oudjes, jonkies waren:
Allemaal een fiets! //
En we fietsen, we fietsen. we fietsen langs de wegen, Niet meer stappen, maar trappen, bij zonneschijn en regen;
Zacht ruischt het wiel van freule X., 't Is zoo en vogue en 't kost je niks,
Langs de Scheveningsche Zee Fietst de HaalJsche haute volée!
Onze kinderen . ..
Als ergens op zoo'n eenzaam buitenpost je, Als ergens aan zoo'n glad vergeten strand De boot van Java in de stille baai stoomt En weer de mail brengt uit het eigen land, Dan zitten 's avonds bij e n schemerlampje - En d'avond hangt al als een zwart gordijn- De ouders ... en hun zwijgende gedachten Gaan naar de kinders, die niet bij hen zijn.
Soms kraakt papier. als pa het briefje uitvouwt Met Jan's rapport - voor algebra een drie.
En voor z'n Fransch tenauwernood voldoende, En zelfs een twee voor stereometrie!
Toch heeft de jongen hersens als z'n vader ...
Verdomme ... maar wie let ook op h t kind?
Wie helpt hem 's avonds als hij zit te blokken En zonder pa zoo'n stomme som niet vindt?
En moeder staart met stille. verre oogen En door de eenzaamheid der jaren heen .. .
Ze ziet ze staan ... twee kleuters nog ... verbeeld je:
Drie lange jaren zijn ze weer alleen I
Dan denkt ze aan dien laatsten dag in Holland, Het laatste uur. dat zij ze bij zich had,
Toen kleine broer zich nog zoo groot wou houden En kleine zus op schoot te huilen zat ...
Ze zitten beiden voor zich uit te staren.
Ze zijn nu samen bij de kinders thuis ...
Ze loopen samen door de stille straat heen En naar het oude, welbekende huis ...
Ze bellen aan ... en kleine Jan doet open Zooals hij vroeger ook zoo dikwijls deed.
En zus zit binnen met haar Fransche thema's En wacht op ma voor 't woord. dat ze niet weet ...
En d'avond ligt maar ro rloos om hen beiden, De lamp brandt suizend door de uren heen, En naast de krabbelbrieven van de kinders Zitten ze stil en hopeloos alleen,
Met in hun oog een traan. die wordt verborgen.
En in hun hart de ongezegde pijn
Van het verlangen naar hun kleine kleuters, Die net als zij alleen gelaten zijn ...
Indische brief van Jan Joris aan
Marietje uit "Au Bonheur Des Dames".
Marietje, wat ben je vandaag aan het doen?
Verkoop je weer bloesjes en rokjes, De laatste créatie van 't zomerseizoen, De hoedjes als bloeiende klokjes? ...
De winkelstraat bakt in de zomersche zon En iedereen wou dat hij uitvliegen kon ...
Marietje, zeg, sta je nog rechts van de deur Daar in die gezellige ouwe Bonheur?
En ga je nog 's avonds naar huis door 't plantsoen?
Wie krijgt nu je lachjes, voor wie is je zoen?
Marietje. wat ben je aan' t doen?
Marietje. de zomer is nu in het land.
Nu ga je weer 's avonds naar buiten
Met iemand. die voorin de straat op je wacht.
Zoo tegen de tijd. dat ze sluiten.
En buiten maakt ergens een strijkje muziek.
Dat klinkt in den avond zoo melancoliek ... , Marietje. zeg. denk je nog weleens aan mij Of is ook die dwaasheid allang weer voorbij?
En denk je nou nooit eens zoo stil voor je heen:
Zooals onze zomer zóó komt er nooit één, ..
Marietje. of bleef je ... alleen 7
Marietje. wat ga je nu 's Zaterdags doen Als 's Zondags de zaak blijft gesloten?
Herinner je nog wel hoe jij en hoe ik Zoo'n Zaterdag avond genoten 7
Dan hadden wij lak aan die ouwe Bonheur, En als je me zoende dan kreeg je een kleur ...
Nu heb je dat kleuren misschien al verleerd.
En als je nu 's avonds, koket. gesoigneerd.
Uit de ouwe Bonheur en het zomerseizoen
Als een vogeltje uitvliegt, maar ánders dan toen, . , Marietje. wat ga je dan doen?
De pille n van Pa.
De zonen groeien op als kool Tot lummels en athleten.
De dochters lijken op Mae West.
Oók bol en rond gegeten.
Hun Ma is Kenau Hass laar.
De vrouw met zeven willen.
Hun vader is de kleine man.
De kinder n doen veel aan sport.
De dochter kan chauffeeren.
En maatje wil, maar n iet met Pa.
Nog Engelsch walsen leeren.
Want pa do t. met of zonder wals.
In ma niet z 6 ó vee I trillen .•. Pa is te oud .. te stiJf .. te kaal. ..
Die slikt uitsluitend pillen.
De kinders zijn de bloesempjes.
Die thuis tot vruchten groeien.
En maatje bloesemt lustig mee En tracht nog ná te bloeien;
Maar pa zit in z'n winterhaar En bij het vuur te rillen ...
Die k nt geen bloei of bloesem meer, Die slikt alleen maar pillen.
De oudste zoon is nummer één, Die helpt z'n ma regeer n, Ma kan, wat groote mond betrefi.
Nog van haar dochters leeren;
De kindertjes zijn net als ma,
Zoo gaat het als je ouder wordt Als pa ... en in je eentje.
Terwijl je vrouw aan nabloei doet:
Dan lichten ze je beentje I Dan hoor je als je met dat tuig Een appeltje wilt schillen:
.. Och gut. daar heb je pappi óók 7 Ma. waar staan pa z'n pillen 77" .. ,
Ouwejaarsavond.brief van een gescheiden vrouw.
(door Tilly Lus gezegd)
Ja. zie je. Jan. al zijn we nu gescheiden . AI is er niets ter wereld dat ons bindt.
Behoudens zoo'n toevallig souveniertje
Aan dat wat was. en dan ..• nou ja. het kind ...
Toch is het of vanavond uit de stilte En vóór het oude jaar verdwijnen gaat.
Jouw stem als vroeger leeft in deze kamer.
Terwijl we wachten tot de gangklok slaat ...
Ik weet het wel - we zjjn volmaakt gescheiden;
----
Het was ... nou ja - enfin .•. een misverstand ...
Jij hield van rust - jij Ie fde in )ezelve.
En ik was wuft en v 'él te bij-de-hand ...
Want weet je. Jan. Marietje vroeg vanavond Toen ik nog even naast haar bedje zat.
Waarom of pappi toch zoo lang op reis was.
En of hij ons misschien vergeten had? ...
Nu is jouw schaduw in de stille kamer.
Nu kijken wij elkander zwijgend aan ...
En als de klok nog één keer heeft geslagen.
Dan is het ouwe jaar weer heengegaan.
Dan scheurt de stemming. die ik niet omschrijven En voor mezelf niet eens ontleden kan;
Dan gaan we ieder op onszelf weer verder .. . Och ja ... enfin ... wat komt het er op an? .. . Maar in dit stille uur wou ik je schrijven.
Hoe weinig ... kiesch je het misschien ook vindt.
Dat wat de klok vanavond steeds getikt heeft .. . Een ouwejaarsgroet. Jan ... óók van het kind .. .
Eén uit velen.
Een verlofgangers-idylle.
Ik kwam hem 's avonds in de Spuistraat tegen En met een juffrouw in een bonte jas,
Ik wist aldus dat hij aan 't potverteren En tevens aan een haak geslagen was;
Hij woof verstrooid en groette me luchthartig Zoo met een geste van een jeune premier De juffrouw keek me aan of ze wou zeggen:
.. Loop jij nou doorl- bemoei Je er niet mee!"
Ik kwam bij Haeck - en hij zat in een hoekje, In een fauteuil, net als een grand seigneur, De juffrouw droeg een jurk om voor te knielen In rossig-bruin en nieuwe modekleur:
Hij dronk een drank, die Haeck persoonlijk mengde.
Hij at beneden een exquis menu;
De juffrouw keek me aan of ze wou zeggen:
"Wat zou dat nou 7 - ik hoor toch niet bij u?" ... Ik kwam hen hieren daar nog wel een tegen, E n paar ••• nou ja .. , zooals er velen zijn,
Het zal misschien een maand of zoo nog duren, Dan schrijft z'n Bank: "Mijnheer, het spijt ons zeer, Maar uw crediet is danig overtrokken,
U krijgt - hoogachtend - geen rijksdaalder meer'"
En als de juffrouw -zaken blijven zaken - Hem uit wil hooren aan hun d . jeuner En achterdochtig naar den brief blijft kijken, Dan zegt hij: "Dienstl-bemoei je d'r niet mee'"
Dan kom ik hem een week daarna wel tegen, Weer in z'n eentje -op het vaste uur, Maar met uitsluiteRd aanleg voor een borrel En niet meer voor zoo'n kostbaar avontuur;
En als we dan de juffrouw soms ontmoeten, Weer met een bont, weer met een bien-aimé, Dan ZE:gt hij: "och, , , zooiets gaat zoo vervelen, , , 't Was niks voor mij. , , bemoei je d'r niet mee, , ,
On s Hollandsch Huis
ofEen loflied op de gedwongen huiselijkheid.
Wintermaand 1940/41
In ieder eerzaam Hollandsch huis Zit ieders 's avond eerzaam thuis,
En naast en met elkander Ver eelt de een den ander, En ma ontdekt opeens in pa Een vent om op te schieten, En pa zucht: .. Is dat nou een vrouw Om mee te zwarte Pieten 77". , . , De kinders hokken met de meid, Hun gramofoon en vrijen tijd Rondom het uitgebrand fornuis ... , In Holland staat een huis 1
In Holland staat een huis En iedereen zit thuis,
En i dereen bidt: Lieve Heer, Houd ons, al is 't ook bescenweer, In 's hemelsnaam nie'.:thuis
In ons verduisterd huis'
Pa denkt of droomt van z'n vriendin, Die in haar eigen huisgezin
Jnplaats met pa te vrijen Nu kousen zit te breien, En ma zet stoom - ze voelt hoe pa - De vent zit vol met streken! ! - Naast ma en dus zelfs legitiem Gewoon ::it echt te breken:
.. Suf toch niet zoo en zeg eens wat I'" , , , , .. Ja, God, wat moet ik zeggen schat?? , , , , We zitten zoo gezellig thuis", , ..
In Holland staat een huis I In Holland staat een huis Met op dJt huis een kruis, En bij dat kruis tclt pa naast ma Z'n zonden op z'n vingers na, (De keukenmeid incluis) In pa z'n eigen huisl
En zus, die eenentwintig wordt, Speelt in haar eentje ganzenbord" , ,
Ze ziet in haar gedachten Een man, die staat te wachten En die haar uit de put verlost En haar misschien heel even, , , ,
.. Hè gut I" schrikt ma, .. wat hoor ik toch 7
Wat maakt die meid een leven '"
"Wat meid?", bromt pa, .. dat is de kat!
't is hier, verdorie, altijd wad"
.. Mevrouw!", krijscht Ka, .. hier zit een muis''', " ,
In Holland staat een huis' In Holland staat een huis Met pa en ma incluis, Van kleine Jan tot nicht Cato Zit ieder stijf op z'n po-po En nog veel stijver thuis, , , , In Holland staat een huis!
En dwars door ma's benedenhuis Klinkt plotseling het wild gedruisch
Van Maatje's bovenburen, , , . Ze beuken op de muren,
Ze dansen scheuren in 't plafond, , , . .. Dat tuig''', huilt ma, .. de vellen
Zou je ze wenschen! - Hoor nou toch 1 ! Toe man, ga jij eens bellen'"
En pa trekt nijdig aan de bel,
In Holland staat een huis, En Pa noemt het een kluis, En ma spreekt van een kermistent En heeft nog nooit zulk tuig gekend Als dat geschift gespuis
Op ma haar bovenhuis' En net als het weer rustig wordt, Pa snurkt, en ma weer zachtjes knort,
Komt Ka, de meid, vertellen:
.. D'r staat een vent te bellen, Die zegt dat ie bekeuren komt:
U zit weer uit te stralen''', , " . .. Verro st''', schrikt pa en uit z'n tuk En in proces-verbalen, , , ,
En als pa naar de voordeur snelt, Dan zegt de vent, die heeft gebeld:
.. Pardon, ik belde per abuis Aan het verkeerde huis, , , ,"
Jn Holland staat een hui Met een driedubbel kruis, En iedereen bidt: Lieve Heer, Houdt ons, al is het beestenweer,
In 's hemelsnaam niet thuis
In ons verduisterd huis' , !
Zooals het klokje thuis tikt . ...
Zooals het klokje thuis tikt. tikt het nergens .... En daarom loopt de mensch hier steeds op straat.
En daarom is mevrouw niet thuis te houd n Zoodra het uur van thee-met-ko kjes slaat;
Zooals het klokje thuis tikt .... menseh. wees wiJz r: Er tikt hier thuis allang geen klokje meer.
Dat. wat nog tikt. is maatjes polshorloge, Gepóft bij Vos. van Kempen en Begeer!
Zooals h t klokje thuis tikt. tikt het nergens ....
Maar loop eens 's middags door die theeboel rond En ga eens neuzen in de club van maatje
De dames-bridge-met-klets-en-roddel-bond' Zooals het klokje thuis tikt .... vraag uw dochter Wat het voor haar. al tikkende. beduidt:
"Een klok? Maar paps. wat weet ik nou van klokken?" ....
Het arme schaap is immers altijd uit'
Zooals het klokje thuis tikt. tikt het nergens ....
Uw oudste zoon heeft zelf allang een klok.
Die gaat niet langer onder moeder's vleugels Maar in een eigen hoenderhok op stok'
Zooals het klokje thuis tikt .... vraag uw zoon eens Als u hem thuis toevallig éven vangt.
Dat. wat de huisklok voor m neer beteekent ....
Hij weet niet eens. dat thuis zoo'n klokje hangtl
Zooals het klokje thuis tikt, tikt het nergens .... Dat gold voor Oma en in Opa' s tijd.
Maar Oma's klok staat nu allang op zolder En Pa en Ma zijn Oma's sleutel kwijtl
Zooals het klokje thuis tikt •... lieve menschen, Waar staat in Holland ergens nog een huis, Waar Pa en Ma en alle zoons en dochters Niet meer dan beu zijn van hun klokje thuis?
Nooit word je weer twintig jaar . . .
Nooit zit je meer droomend te fluiten:
o
Mädchen. mein Mädchen ... en zoo ...Nooit geef je. omdat ze zoo mooi zijn, Meer bloemen aan mèisjes cadeau;
Nooit hou je meer zóó van de regen En zóó van de wind in je haar Nooit kijk je zóó ver in de verte ...
Nooit word je weer twintig jaar!
Nooit zeil je meer rond in een bootje Op ergens een hollandsche plas, Alleen in een wondere wereld In niets dan een broek en een jas;
Nooit zie je de lucht en het water Zóó wijd en zó6 diep en zóó klaar, Nooit zeil je meer echt om te zeilen ...
Nooit word je weer twintig jaar!
Nooit zul je meer als je verliefd bent Zóó stom en zóó stuntelig doen.
Maar ook nooit meer samen zóó jong zijn, Zóó jong en gelukkig als toen .•.
Nooit zul je een ander ooit zeggen Dat. wat je gezegd hebt tot háár ... Dat zeg en dat voel en begrijp je Alleen in je twintigste jaar!
En nu ... och. je fluit nog wel liedjes.
Je geeft ook wel bloemen cadeau, Je kijkt naar de lucht ofhet regent, J vrouw noem je vrouw of Cato .. . Je zegt ook wel aardige dingen, Je bent ook welli f voor elkaar, En soms strijkt zij zelfs in gedachten Of omdat het moet, door je haar ... Maar toch. ook al leef je gelukkig, Tevreden en echt naar je zin.
AI word je ontzien of vertroeteld Als pa in een rustig gezin ...
Toch word je soms even de weemoed Om dat, wat geweest is, gewaar, Wanneer je bes ft wat het inhoudl Nóóit word je weer twintig jaar. , .
The end of a perfect day . ..
Opgedragen aan Theo Frenkel.
Ik ben vergeten wat ik heb gedronken, Ik ben weer kwijt met wie ik heb gestept, M'n boord ligt als een vaatdoek op de ta~ I.
M'n knoopsgatsbloem is liederlijk v rl pt ...
Ik zie nog vaag een vrouw met zeven boezems Als een godin van ongebondenheid ... Adoe ... adoe ... hoe raak ik op mijn leeftijd Dat hcele vat vol kromme spijkers kwijt?
M'n vrouw heeft nog geen woord tot me gesproken, Die kijkt me aan en zegt alleen maar: .. Bah I . , , , Dat blonde coctailkind van gisteravond
Was heel wat liever met haar "oh, la, lal" , , , Ik slik Norit, Gardan en Aspirine,
Ik snak naar haring en naar zoutigheid, Maar och, m'n vrouw heeft alles weggesloten:
Ik ben haar liefde en heur haring kWijt!
Hoe is het toch in godsnaam zoo geloopen 7 Hoe kwam ik in die stomme cocktailtent?
Ik zat om kwart voor elf nog met mijn e g En met de Janssens en de resident, , ,
Hoe ben ik toen, verdomme, toch gaan dansen 7 En wie of wat heeft me daarna verleid
Om" ,ja, om wát?, . ,dat is me al ontschoten, . ,
Hoe ben ik toch tenslotte thuisgekomen 7 En wie of wat heeft me Daar bed gebracht?
En bovendien nog in de kinderkamer, , , Adoe" ,adoe" , wie had dat ooit gedacht? , , , Daar zit ik nou als Jobje op z'n mesthoop Met om me heen slechts huiselijke nijd, , , Ik kan niet zien, niet denken en niet spreken. , , Hoe raak ik ooit zóó'n vuile kater kwijt?? ?
Als je oud wordt . ..
Als je langzaam oud gaat worden En de dagen worden kort.
Als je niet meer als een bromvlieg Door het lichte leven snort.
En je vindt dan heel toevallig Je portret van twintig jaar •..
Kwart voor ach te' ...
En je wachtte
Bij een bankje in 't plantsoen Ongeduldig
Maar onschuldig
Op Marietje's eerste zoen ...
Dan b koel je. want dan voel je En dan wor' je pas gewaar:
Als je oud wordt. dan wor' je eenzaam.
Als je eenzaam wordt. dan wor' je grijs.
Als je grijs wordt. dan wor' je leelijk, Als je leeltjk wordt. dan wor' je wijs.
Als je's middags na de borrel Op de bus te wachten staat En het lichte. vlotte leven Door d avondstraten gaat.
En je kijkt dan heel toevailig Een pa se rend vrouwtje aan ...
Och dan hoor je:
.. Man, kijk voor je!
Jasses' Moet je dát zien staan I En dát grinnikt.
En dát hinnikt ...
Opa. stel je toch niet aan '" ...
Als je oud wordt. dan wor' je eenzaam.
Als je eenzaam wordt. dan wor' je grijs.
Als je grijs wordt. dan wor' je leelijk.
Als je leelijk wordt. dan wor' je wijs.
Als je naast je vrouwen dochters Netjes thee met koekjes drinkt En een jong en lokkend lachen Ergens uit een hoekje klinkt.
En je kijkt dan heel toevallig Naar zoo'n hem en naar zoo'n haar.
Die elkander Voor geen ander Willen ruilen en ... wel ja ,
Kijk dat handje nder 't ranJje ...
En dan sist je dochter: .. PA!"
Kijk toch voor je '" ... En dan hoor je MA ... en och. 't is immers wáár:
Als je oud wordt. dan wor' je eezaam.
Als je eenzaam wordt. dan wor' je grij .
Als je 's avonds na het bridgen In de bus naar huis toe rijdt Tusschen al die jonge menschen In hun opgewondenheid,
En je knikt eens, en je lacht eens, En je knipoogt en passant .. ,
Ja. dan stoor je En dan hoor je
Als je meewiegt in de bocht:
.,Pa, daarachter Zit je zachter I
Sinterklaas, pas op de tocht'" . , . En dan knik je, ook al stik je, Want je voelt als ouwe man:
Als je oud wordt, dan wor' je eenzaam, Als je eenzaam wordt. dan wor' je grijs.
Als je grijs wordt. dan wor' je leelijk, Als je leelijk wordt, dan wor' je wijs.
Als je langzaam oud gaat worden In je eigen 1 uningstoel,
En je denken heeft geen zin meer En je leven ook geen doel, En je denkt dan aan dat meisje Van alleen-zijn-met-z'n-twee •..
Is het even üfhet leven
Stil blijft staan en op je wacht, En of ergens
In het nergens
Zij nog net als vroeger lacht ...
Je Marietje. , . en ze ziet je En ze neuriet m t je mee:
Als je oud wordt, dan wor' je eenzaam, Als je eenzaam wordt, dan wor' je grijs, Als je grijs wordt. dan wor' je leelijk, Als je leclijk bent. dan wor' je wijs.
Sinterkl aas van 1940.
Zie de maan schijnt door de boom en ... En dat is het eenigst licht.
Waarbij Sinterklaas mag rijden:
Alle luiken zitten dicht.
Ieder raam is strak gesloten En slechts hij maakt nog geraas, Die z'n scheenen heeft gestooten Aan zoo'n pokken-Sinterklaas.
't Heerlijk a ondje is gekomen ...
Suikergoed en mar epijn •.. Sinterklaas zit zonder bonnen Op een dak aan 't Leidsche Plein Met banket uit dooie blaren En met houtwol-sp cu laas En voor Pa een kist sigar n Uit de baard van Sinterklaas.
O. wat pret zal het zijn te spelen In den afgeschermden schijn En als Pa of Ma bekeurd wordt Voor een reet in het gordijn •..
En wie holt r naar beneden En wie vangt de ouwe baas Wanneer Piet is uitgegleden Met het paard van Sinterklaas?
Zie de maan schijnt door de boomen ...
Sinterklaa zit op het dak
Met niet eens een goedgekeurde Zaklantaarn in z'n zak ...
Sint z'n schimmel staat te trillen.
Zwarte Piet zijn naam is haas.
Want hij ziet niet eens de billen Van het paard van Sinterklaas.
Eerlijk zullen we alles deelen ..
Net alsof zoo'n ouwe man Mct alleen maar één textielkaart Ook maar één punt mis en kan!
Hij loopt net als oome Manus Net als alle Pa's en Ma's In z'n Jansen en Tilanus Onder 't hemd van Sinterklaas I
Zie de maan schijnt door de boomen ...
Zwarte Piet vloekt steen en been Met geen é 'ne witte dakpan Op de daken om zich heen.
Met niet eens n tram of een busje Om na al dat wild geraas
Oame Willem.
De vijftigjarige vrijgezel denkt na over dat, wat je niet bebt . •.
Ik b n te oud om te gaan trouwen, Ik ben te dik om lief te doen, Ik heb te nuchter leeren denken Om te verlang n naar een zoen;
Ik zou ook niet meer kunnen wennen Aan al die gladde regelmaat
Van samenleven naast een ander Met wie je eet en drinkt en praat.
Ik reis h t liefste in m'n eentje, Ik leef het liefst ook maar alleen, Ik zag te veel ver logen vreugde AI samenlevend om me heen;
Ik weet dan ook dat ik als regel Meer zonneschijn dan schaduw ken En dus als man van vijftig jaren Tevreden en gelukkig ben.
En toch ... ik kan soms 's avonds zitten Met zoo'n vervelend leeg gevoel •..
Wie ooit de laatste trein gemist heeft, Begrijpt en weet wat ik bedoel ..•
Dan lijkt me m'n vertrouwde kamer Een leeg en ongezellig hok,
Dan denk ik aan m'n borrelvrinden, Die in den schoot van hun gezin Hun krantje en hun thee beleven ..•
Er schuilt toch iets weemoedigs in Om dan je zelf alleen te weten Met niets en niemand om je heen ...
Dan voel ik zonder het te willen Me zoo onmógelijk alleen •..
Ik ben te oud om te gaan trouwen, Ik heb m'n goeie tijd gehad;
Ik ben en blijf nu Oome Wimpie ...
En als ik 's middags in de stad En met m'n ongetrouwde vrinden En in ons ouwe stam-café
Een borrel koop en zit te boomen, Nou ja, dan valt het toch weer mee.
Ik ben en blijf maar oome Wimpie ...
Ik ben nu eenenvijftig jaar En al te oud om te gaan trouwen En bovendien ook veel te zwaar ...
Er is een tijd voor alle dingen.
En als ik in m'n spiegel zie.
Dan zegt die spiegel: .. Oome Willem.
Het is te laat voor poëzie" ...
En nog een weerzien ...
Eén was in het leven wat achter gebleven:
Gefoven. geluierd ... gesjeesd I En één hield van leeren en koppig studeeren.
Was braaf en oppassend geweest.
De een ging tenslotte omdat het niet vlotte Naar 't land van de eeuwige zon.
Terwijl de geleerde en afgestude rde Z'n leven als leeraar begon.
De één zat op blaren. die hinderlijk waren.
Die heeft zich voortdurend verbrand.
Totdat hij. al doende. zich langzaam verzoende Met wat in dat pootige land
Het leven kan geven ... toen is hij gebl ven ...
Z'n bazen. die pakten hem an;
AI duurde het jaren. hij kwam tot bedaren, En Jan groeide uit tot een mán.
En hij. die studeerde en ernstig doceerde.
Gaf cijfers voor kunde en vlijt;
Z'n dagen vergleden nu zonder verleden En zonder toekomende tijd;
Hij was met de zijnen. z'n vrouwen de kleinen.
Tevreden met dat wat hij had.
En bleef door de jaren z'n cijfers vergaren En roestte zich vast aan z'n stad.
Maar laatst hebben beiden daar ergens in Leiden Elkander toevallig ontmoet:
D één liep te kijken. langs straatjes te strijken Zooals een verlofganger doet;
De ander ging slofjes en tusschen de prof jes Naar huis. naar z'n vrL _" en z'n krant De één en de ander herkenden elkander
En reikten elkander de hand ....
En toen stond het leven. 't gebeurt wel eens even In Leiden. een oogenblik stil
En keek naar hen beiden: ... die ééne uit Leiden.
Gedrukt en gebogen. een bril.
Een menschje als velen. die langzaam vergelen.
Verdorren. verkreuken. vergaan ..•
Een tasch. een sigaartje, een pothoed. een baardje En een confecti pak aan.
De ander. die wijd r. en die dus ook blijder De zon en d horizon zag.
Die n rgens bleef kleven. en die in het leven.
Hetzij m t een zucht of een lach.
Had afscheid genomen van dingen en droomen Wanneer weer een afscheidsuur slo g_
Een mán naast het ent je. het keutel-docent je ..•
En die een plus-fours-complet droeg.
En toen ging het leven dáár. waar het gebleven Was. lachende voort en ... nou ja , ..
Ze groetten elkander. de . én keek den ander Misprijzend of spottende na ...
De é 'n zuchtte: .. jesi. dat dit nou toch K es is.
Zoo'n driemaal gemangelde vent!".
De andere kuchte. verslikte zich. zuchtte.
Maar bleef de correcte docent.
-
De kinderen .. ... .
Stylc modcl'l1c.
Als pa en ma tenslotte zijn ge cheiden En beiden streven naar en ni uw geluk, Als pa 's middag in d club kan blijven En zich erlost voelt van een drukkend juk.
Als ma nu thee kan drinken met haar vrinden En met haar partner slows danst bij Paul z.
AI beiden weer het li e leven pro ven Als Veuve Cliquot in parelend frappé . , ..
Dan zitten 's avonds ergens op een kamer, Bij vreemde menschen of de keukenmeid, De kinders met hun ommen en hun thema's En met den nu voltooid verleden tijd, De meid heeft op e n ongedekte tafel De boterhammen voor hen klaar gezet,
De vreemde heer bromt iets van "wel te rusten''', De vreemde dame brengt hen niet naar bed, , , En in de koude, kille kinderkamer
Daar fluisteren ze zachtjes met elkaar, En zus helpt kleine Jan in z'n hansopje
En legt voor morgen drooge kousen klaar, , , , Op tafel brandt een klein Verkadelichtje, .. Het is hier lang zoo Jeuk toch niet als thuis", Zegt kleine Jan, "als ik nou straks ga slapen, Dan droom ik lekker van ons eigen huis'"
En zus ven It hoe op het feest van Corrie, Die jarig was en kinders vragen mocht, De eigen ma van Cor zat mee te spelen, De eigen pa van alles had gekocht, , , , , , En samen liggen ze dan ce bedenken Achter een strak gespannen bedgordijn, Totdat hun stemmetjes zijn ingeslapen, Waar of hun eigen moeder toch zou zijn, , ,
... ...
En pa zit ergens prettig te soupeeren Of annonceert twee schoppen na één sans, En ma glijdt in de armen van haar partner Dwars door een droom en allerlaatsten dans, , , .. Zoo áárdig, kind'ren", zoo causeert ma luchtig, .. Ik bracht ze vroeger dikwijls zélfnaar bed, , ,"
"Och ja", zegt pa, ,,'t is b'roerd voor zus en broertje,
"Maar kind'ren, och", vier harten, jij? Doublet! ..
Het ideaal van Jan Joris, vrijgezel
, J:;::
~ tn -
J
De vrouw. die al m'n zonden kent Maar die ze heeft vergeven.
En die door al die zonden heen Dezelfde is gebleven,
Die op me wacht En zachtjes lacht Na elke conferentie.
Instee van dat ze luidkeels klaagt En dreigend een verklaring vraagt
Benevens een .. attentie" ...
...
o
D vrouw. die gceft en weinig vraagt.
Haar wijn ermengd mct water Als ze mijn b 0 humeur verdraagt En nu en dan m'n kater.
Die bo endien Met a pcrien
M'n spijker helpt bestrijden.
En dan, inplaats van dat ze knort.
Een engel der v r10ssing wordt Bij m'n omstandig lijden ...
De vrouw. die zacht en stil van aard, Toch ook wel kan mousseeren, DIe nooit er e It en steeds behaagt.
Oók in confectJcklecren.
Die nimmer tiert Of ti reliert
Om ding n an bedi nden.
En desondanks h thuis r geert Met zachte hand doch onverveerd,
Het huis plus al m'n vrienden .. .
De vrouw, die wat er ook gebeurt, Niet aan m'n hoofd zal dreinen, Maar die door alle wolken heen De lieve zon laat schijnen ...
Als dát bestond In bruin of blond In het artikel .. vrouwen", En pa garantie geven wou Dat Annie ook zoo blijven zou,
Dán ging Jan Joris trouwen I ! I
In Holland stond een huis.
Hij had gedacht zoo m t een jaar of vijftig Voor goed naar huis en Holland toe te gaan, Met net genoeg om stil te rentenieren In een vergeten kleine-stads-bestaan En in zoo'n huisje in de nieuwe wijken,
Met frissche verf en met wat fleur en kleur, En met e neigen ouwc-heeren-kamer.
En met een tuintje voor een eigen deur ...
Hij had gedacht, .. en vijfentwintig jaren Voor die gedachte al maar door gespaard, En niets verdaan aan dure, dwaze dingen, En wat hij had voorzichtig opbewaard ...
Toen kwam de klap - de klap als bij zoovelen : Daar ging z'n spaarpot - en daar ging z'n baan - Toen mocht hij denken aan hetgeen gewéést was En als hij kón opnieuw beginnen gaan.
Hij had gedacht .. , nu viel er niets ce denken, Nu viel er zelfs niet eens meer wat te doen Dan baantjes vragen in een oude toe toep Op é 'n pantoffel en een halve schoen, ..
Toen was het uit met huisjes in de blommen En rentenieren waar z'n wieg e ns stond. , . Nu loopt hij als eel1 ondersteunde blijver Totdat hij doodgaat in z'n armoe rond. , ,
Voor h m ligt nooit een boot op Tandjong Priok Om weer naar huis en Holland to te gaan.
Voor hem komt nooit dat afschcidsoogenblikje Als hij z'n vrind n op de ka ziet staan, "
Voor hem wordt .. nooit" het sluitwoord van z'n leven.
Voor hem ligt nerg ns meer een nieuw begin.
En hij verdwijnt met nog wat ouwe bul/en
Net als een hond, , • Voor goed de kampong in , , , En daar, , , nou. daar bloeit dan dat eigen tuintje:
Een beetje pisang en een manga boom.
Een huis van bilik en verroeste blikken.
Dat blijft dan over van dien langen droom, , , Daar voelt hij zich en in z'n dooie eentje
Als hij niet doodgaat, och, , , misschien wel thuis, , , En dat wordt dan h t einde van het liedje,
Dat zóó begint: In Holland stond een huis" ,
De kus van den m an op zeer m iddelb aren
leeftijd.
Hij zoent als pa z'n beide dochters.
Hij zoent als man z'n eene vrouw, Hij is een voorbeeld VOor z'n vrinden In kuische en in kille trouw,
Hij zoent soms en passant z'n zu~ter Als haar gezin bij hem logeert, En in die doodgewone zoenen Heeft hij z'n echte zoen verleerd.
En soms. wanneer hij' s Zondagsavonds Met maatje naar de bios gaat
En in het alles dekkend duister Een Robert Taylor gad slaat.
Die ergens onder appelbloesem Een ster uit Hollywood ontmoet En dan. belicht door duizend kaarsen.
Een hoogstand in het ZOI~nen do t.
Dan schrikt hij soms volkomen wakker En voelt een jonge binnenpret,
Er volgt deskundig heel zoo'n hoogstand - Althans als ma niet op hem let -,
En meegenietend en waardeerend.
Althans voor zijn manier van doen, Zoent hij in z'n gedachte mede, ,.
Verdikkeme .. ,dát was een zoen! Dan zweeft er die dooie loge Een beeld uit pa z'n jonge tijd.
Toen pa niet dacht aan paatje worden.
Maar vrij en blij heeft meegevrijd , , , , Toen was bij paatje vergeleken Die Robert Taylor dilettant I
Eén zoen van pa , , • , man' tien minuten!
Met het horloge in de hand I
En paatje peinst ..• en paatje glimlacht ...
En spitst z'n lippen onbewust .•.
uH' bah /" • scheurt ma de zoete stilte • .. Er wordt w er véél te lang g kust'" ...
.. Wat zeg j . kind 7". schrikt paatje wakker. , . .. 0 sliep je weer?" - en ma heeft beet _ .. Aan jou is nou toch ook waarachtig Geen vrouwen ook geen zoen besteed /' ' •..
... . ...
Dan woorden - huis toe - eten - sluiten _ Dan handjes wasschen - tandjes doen _ En dan plaatst pa voor ze gaan slapen Op maatje's koon d blanke zo n ...
Moeder,
Ouwejaarsavond-brief
van den verloren zoon in Indië aan zijn moeder .
Uit m'n eenzaamheidje
Schrijf ik jouw vanavond maar.
Want wie kan ik b ter schijven: 't Is vanavond ouwejaar ...
Ur n, dagen. maanden. jaren ...
Draait nou op m'n gramafoon.
En ik voel me nou vanavond Net als vro ger w er je zoon.
Moeder. "Is de klokken luiden:
't Is vanavond ouwejaar, Schuiven jullie thUIs in Holland Om d kachel hij Ikaar .. . En ik zit hier in m'n eentje .. . Strak nog ev n naar de kroeg ...
Moeder. weet je nog van vro ger
Moeder, 'k hoor mezelf al vragen:
Zijn de oliebollen klaar?
Staat de bisschop op de kachel? ...
't Is vanavond ouwejaar ...
Buiten hoor je vlugge stappen Door de stijfbevroren straat ..•
Moeder, denk jij óók aan vroeger Als de gangklok strakjes slaat?
Moeder, heb je nou vanavond Stikum in jezelf verdriet, Dat ik alweer zeven maanden Niks m er van me hooren liet?
Pieker je nou in je eigen?
Krijg je tranen voor je bril.
Mo der, die je net als vroeger Aan geen mensch bekennen wil?
Moeder, als het straks nou stil wordt, En als éven niemand praat,
Als je samen zit te wachten Tot de ouwe gangklok slaat ...
Moeder, zie, al weten jullie
Zelfs ni t eens meer waar ik Woon ...
Kom je dan toch, n t als vroeger, Stikum even bij je zoon?
Eens in het leven . . .
!!1'f r jPVJ I
Eens in het I ven dan zit je zoo 's avonds Dicht bij een lamp met e n I kke sigaar En met en brief an je oudste of jongste:
I
I
Eens in het leven dan roep je hun mo der:
"NoulMoetjel z nlWatz gjed'rvan?
Trouwen!!! Met Jantjel Dat Ik hem een knul vindt, Komt er natuurlijk geen bliks m op anI" , "
Een in het I ven dan glimlacht hun moeder En wellicht streelt ze je laatste plukhaar, Eens in het leven dan spr ek ze je tegen:
"Man, wees nou wijzer n laat ze nou maar I", ..
E ns in het leven dan stap je als opa Naar een meneer in een goudsmederij Voor en couv rt m t "van opa en oma"
En nog een zilv ren ramm I erbij, , , Eens in het I ven dan loop je ger geld Met een portret in je binnenzak rond, Eens in het leven mo t i der het hooren:
" Jantje! M'n kleinzoon 1 Ruim :eventien pond I", "
Eens in het leven dan vier je weer bruiloft.
Zij het in zilver of zij het in goud,
En tusschen Jantje en Keesjes en Toosjes Word je als opa verschrikkelijk oud!
Eens in het leven dan zeuren je docht rs:
"Opa, je drankje!" en "Oma, naar bed!", Eens in het leven, op vilten pantoffels, Zit je naast oma, , , en uit is de pret!
Eens in het leven dan droom je zoo 's avond Rustig naast oma bij krantje en thee, Eens in het leven wordt alles als vroeger:
Opa en oma alleen met z'n twee I , , , Eens in het leven dan voel je zoo samen Even een pijntje of sti kum verdriet
m wat je h bt maar niet lang m er zult houden. , , Eens in het leven .. , als memand let ziet, , ,
Het liedje van Ma riet je.
Marietje. waar ben je gebleven?
Marietje. waar loop je nu rond?
Marietje. wat bracht je het leven:
Een sóf •.. of een auto mét bont?
Waar leef je? Wat doe je? Wat voel je Wanneer je dit liedje ontvangt?
Jij vraagt toch niet. kind: wat bedoel je?
Jij hebt toch ook weleens ... verlangd?
Jou zonnige oog en.
Jou haar en jou zoen ...
Och kindje. wat maalden We toen om fatsoen?
Jou lokkende lachje.
Jou vroolijke stem •..
Marietje. toe zeg eens:
Ik hou nog van hém I
Marietje. en tusschen de vennen.
Marietje. hoe gloeide d hei 1 Marietje. ho geurden de dennen Alleen maar voor jou en voor mij' Dat krijg je maar eens in je leven.
Dat vin' je maar eens in de zon, Dat kan je een and r nooit gev n ..•
Zeg. \ eet je nog hoe het begon? ...
Jij droeg toen dat hoedje Van korenbloem-blauw.
J ij was nog een meisje En lang nog geen vrouw ...
Ik keek je toen aan en Jij kleurde ... en toen ...
Mari tje. zeg weet je nog ...
Toen ...
Marietje. toen doofden de kleuren.
Marietje, we bi en alleen, Marietj , met ni ts dan de geuren Van zomersche h i om ons heen ...
De avond kwam za htjes van buiten.
Een duiv Itje doofde het licht.
De maLln keek ons aan door de ruiten En jij deed je oogen toen dicht .. ,
.'
Marietje. wij bleven Alleen met de nacht.
De sterretjes buiten Die hielden de wacht.
Toen waren we niets dan een hij en een zij ..•
De zomernacht gleed als een schaduw voorbij ... Marietje. nu hoor ik
Ope ns weer je stem.
Marietje. toe. zeg eens:
Ik hou nog an hém'
Er zat wat in 111
Het sluitlied van den Liedjcsspclcr.
Toen ik begon met Eigenwijze Liedjes Heb ik geaarzeld: .•. zit er wel wat in 777 ... De schrijver zelf zei: .. Cor. wees nou co h wijzer!"
En ... nou. enfin .•. en dat werd het begin' Ikhad geen droge draad meer aan m'n lichaam.
Ik werd de wrijfpaal in m'n huisgezin:
"Toe pa wees nou in Godsnaam toch verstandig - Het wordt een sófl- en slik die dingen in '"
'.
o
En toen ik opkwam om te kwinkeleeren Toen schoot m'n stem opeens m'n keelgat in, En Beuker bééfde achter z'n piano .. .
We zochten beiden naar •.. nou ... een begin!
Ik kreeg geen woord ~ ik was m'n tekst vergeten, En in de zaal verbleekt mijn gezin ...
En toen m'n eerste noot naar buiten hikte, Toen dacht ik zélf; dáár zit geen bliksem in!
Maar alles went, en zelfs de zaal ging wennen, Het Eigenwijze Liedje ging erin,
En 's avonds prak de eigenwijze dichtcr Bij een verduisterd biertje: .. Cor, ik vin'
Dic st m van jouwen st m om cokes tc kloppen.
Maar desondanks; jij zegt wat ik verzin Zoo zonder dat jc mij of Beuker bindert .. , En ..• nou, enfIn: dáárom zit er wat in'"
Ik zing en zang-zeg nu alweer acht maanden .. , Ik zal nict z ggen dat ik het bemin:
Tenslotte I ef en slaap ik teg nwoordig M t een kanarie-piet hier binnen-in'
Manr all s went. , . : 'lfs ig nwijze liedjes, , • En als ik strak w' ér aan dic fiets begin.
Dan voel ik tóch nIs u zit me te zingen:
.. Cor was niet geld - er zat b toel wat inl"
.'
Inhoud:
Voorwoord door Johan Luger
1. In Holland staat een huis 11
2. Allemaal een Vrind!!! . 14
3. Menschen, die geweest zijn 17
4. Een weerzien . 20
5. De man, die . . . . 22
6. Allemaal een fiets! ! , 27
7. Onze kinderen 32
8. Indische brief van Jan Joris aan Marietje 34
9. De Pillen van Pa . 36
10. Ouwejaarsavond brief van een gescheid n vrouw 9
IJ.
Een uit velen. 4112. Ons Hollandsche Hui 44
13. 200als het klokje thuis tikt ... 4 14. Nooit wordt je weer twintig jaar 51
15. The end of a perfect dav ... 53
16. Als je oud wordt ... 56
17. Sinterklaas van 1940 60
18. Oome Willem 62
19. En nog een weerzien 65
20. De kinderen. . . . 69
21. H t ideaal van Jan Joris. vrijg zei 72
22. In Holland stond een hUIs. 75
23. De kus van den man op z er midd Ibaren lef tijd 77 24. Ouwejaarsavondbnef van den verlor n zoon
in Indië 81
25. E ns in het Ie en ... 83
26. H t liedje van Marictj 6
27. Er zat wat in I ! ! 89
