Programmabegroting 2016

(1)

1

Programmabegroting 2016

Wie de jeugd heeft, bouwt aan de toekomst

(Begroting inclusief aangenomen amendementen

tijdens de Raad van 5 november 2015)

(2)

2

(3)

3

LEESWIJZER 5

INLEIDING 7

FINANCIEEL PERSPECTIEF 2016-2019 ...9

KENGETALLEN ... 12

1. WONEN 13 RUIMTELIJKE ONTWIKKELING ... 15

INFRASTRUCTUUR ... 23

GROEN ... 30

MILIEU ... 36

ONTWIKKELINGEN EN BEZUINIGINGEN ... 39

WAT MAG HET PROGRAMMA KOSTEN ... 42

2. WERKEN 43 BEDRIJVIGHEID ... 45

ONDERWIJS ... 50

WERK &INKOMEN ... 55

ONTWIKKELINGEN EN BEZUINIGINGEN ... 59

3. VRIJE TIJD 61 CULTUUR ... 63

SPORT ... 66

RECREATIE ... 70

NIEUWE INZICHTEN EN BEZUINIGINGEN ... 74

4. WELZIJN 77 MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING ... 79

ZORG ... 84

5. BESTUUR & ORGANISATIE 889 SAMENWERKING EN POSITIONERING ... 91

DIENSTVERLENING ... 96

VEILIGHEID ... 100

FINANCIËN ... 104

(4)

4

PARAGRAFEN 111

LOKALE HEFFINGEN ... 112

WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING ... 116

ONDERHOUD KAPITAALGOEDEREN ... 122

FINANCIERING ... 127

BEDRIJFSVOERING ... 130

VERBONDEN PARTIJEN ... 135

GRONDBELEID ... 141

SUBSIDIEVERSTREKKING ... 148

BEZUINIGINGEN ... 150

BIJLAGEN 151 BIJLAGE 1: WEERSTANDSVERMOGEN ... 152

BIJLAGE 2: GEMEENTEBESTUUR ... 153

BIJLAGE 3: OVERZICHT RESERVES EN VOORZIENINGEN ... 154

BIJLAGE 4: ONTWIKKELING VAN RESERVES EN VOORZIENINGEN ... 156

BIJLAGE 5:BEGROTING VAN LASTEN, BATEN EN SALDO ... 160

BIJLAGE 6: INVESTERINGSPROGRAMMA ... 161

BIJLAGE 7: INCIDENTELE BATEN/LASTEN ... 162

BIJLAGE 8:EMU-SALDO ... 163

BIJLAGE 9:ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN ... 164

(5)

5

Leeswijzer

In deze programmabegroting 2016-2019 lichten wij het totale gemeentelijke beleid op hoofdlijnen toe. We presenteren de begroting voor 2016 en de ramingen voor de drie daaropvolgende jaren. Het document bestaat uit vier delen.

1. Inleiding

In het eerste deel, de inleiding, schetsen wij hoe we na de behandeling van de Nota Kaders verder zijn gegaan.

We geven kort aan wat de financiële bandbreedte is en welke bezuinigingen zijn opgenomen. Ook komen ontwikkelingen op onze vijf programma’s (wonen, werken, vrije tijd, welzijn en bestuur & organisatie) beknopt aan bod. Deze inleiding biedt daarmee een helder inzicht in de beleidsmatige en financiële situatie van dit moment en in onze visie op de toekomst van de gemeente.

2. Beleidsbegroting

In de beleidsbegroting staan de beoogde maatschappelijke doelen en effecten voor de jaarschijf 2016. Ook geven we de activiteiten weer die moeten bijdragen aan het realiseren van deze doelen en effecten. Voor elk programma geven we antwoord op de drie zogenoemde W‐vragen:

 1^e W-vraag: Wat willen we bereiken? We geven per programma aan welke maatschappelijk effecten en algemene beleidsdoelstellingen we met het betreffende programma voor de burgers en bedrijven willen bereiken.

 2^e W-vraag: Wat gaan we ervoor doen? We benoemen de speerpunten voor 2016 en geven aan welke activiteiten we willen ontplooien om de 1^e W-vraag te realiseren.

 3^e W-vraag: Wat mag het kosten? Wanneer deze 3e W-vraag is beantwoord, stelt de gemeenteraad de benodigde financiële middelen beschikbaar.

De overzichten bestaan uit reeds gerealiseerde prestaties en onze streefcijfers. Met behulp van de prestatie‐indicatoren kunnen de gemeenteraad en de burger controleren of het beoogde effect wordt gerealiseerd. Bij de gemeente Valkenswaard besteden we voortdurend aandacht aan het formuleren van meetbare doelstellingen en prestatie‐indicatoren voor alle programma’s. Hierbij maken we , onder andere, gebruik van de cijfers uit www.waarstaatjegemeente.nl en de uitkomsten van verschillende benchmarks. Het actueel houden van meetbare doelstellingen moet als een continu proces worden gezien.

De resultaten van www.waarstaatjegemeente.nl zijn in 2015 anders gepresenteerd dan voorheen. De burgerrollen in de thema’s van deze benchmark zijn namelijk gewijzigd. Door deze wijzigingen zijn niet alle prestatie-indicatoren, zoals deze in eerdere begrotingen zijn opgenomen, te herproduceren voor 2016..

3. Paragrafen

Ten slotte zijn - conform de verplicht gestelde kaders van het Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten (BBV) - de paragrafen opgenomen waarin we nader ingaan op een aantal beheersmatige aspecten. Deze aspecten kunnen grote financiële gevolgen hebben en/of zijn belangrijk als we de programmadoelstellingen willen realiseren. . Het gaat om de paragrafen lokale heffingen, weerstandsvermogen, onderhoud kapitaalgoederen, financiering, bedrijfsvoering, verbonden partijen en grondbeleid. In samenspraak met de gemeenteraad hebben we er een paragraaf subsidieverstrekking en bezuinigingen aan toegevoegd.

(6)

6

4. Bijlagen

In de bijlagen hebben we gedetailleerde informatie opgenomen die vaak een nadere uitwerking is van onderwerpen uit de beleidsbegroting of paragrafen.

De in de begroting 2016-2019 opgenomen bedragen zijn weergegeven in € 1.000. In de optellingen van de financiële overzichten kunnen hierdoor soms afrondingsverschillen worden weergegeven.

(7)

7

Inleiding

Wie de jeugd heeft, bouwt aan de toekomst

De Toekomstvisie als stip op de horizon

Valkenswaard is actief bezig met de toekomst van onze gemeente. Met de interactief ontwikkelde Toekomstvisie hebben we daarbij de stip op de horizon gezet. Op dit moment staan we voor belangrijke vraagstukken. Hoe pakken we de uitdaging van de ontgroening en vergrijzing op? Hoe houden we onze sociale cohesie vast? En hoe zorgen we voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat om te wonen, te werken en te recreëren? Stuk voor stuk wezenlijke kwesties waar we beleid op moeten ontwikkelen. Vervolgens draait het erom dat we onszelf, ons profiel en ons DNA op de kaart zetten bij bewoners, bedrijven, bezoekers en onze omgeving. Wie zijn we, waar staan we voor en wat hebben we te bieden? Dat moet in een oogopslag duidelijk zijn.

De Toekomstvisie is vertaald in de vijf programma’s van de begroting. In het strategisch beleid van deze programma’s is een heldere rode draad terug te vinden:

 Versterken van de aantrekkelijkheid van Valkenswaard voor jongeren en jonge gezinnen, of het nu gaat om wonen, werken, recreëren of onze voorzieningen.

 Versterken van verblijfsrecreatie en innovatieve leisure.

 Ontwikkelen van de werkgelegenheid, met name in de vrijetijdssector en de maakindustrie.

 Kiezen voor overheidsparticipatie als drager van beleidsontwikkeling en communicatie.

De titel van deze begroting is een enigszins vrije vertaling van het bekende spreekwoord. Maar het geeft treffend het belang voor Valkenswaard weer. Het is in feite de kapstok van het strategisch beleid. In de programma’s vinden we de vertaling van wat dit betekent voor de meerjarenbegroting 2016-2019.

Accent op uitvoeren van projecten die in gang zijn gezet

In de afgelopen bestuursperiode zijn veel initiatieven ontplooid en besluiten genomen die in deze periode tot uitvoering komen en daarmee het fundament voor onze toekomst verder versterken. De totstandkoming van het gebiedsakkoord N69 geeft richting aan de grote infrastructurele aanpassingen in en om Valkenswaard.

Denk daarbij aan de Europalaan. Maar ook de ontwikkeling van de nieuwe woonwijk Lage Heide, de herinrichting van het centrum en de bouw van een sportaccommodatie zullen Valkenswaard verder verrijken.

We willen jongeren en jonge gezinnen behouden en aantrekken

De demografische ontwikkeling laat een doorgaande zorgelijke ontwikkeling zien. De ontgroening zet sterker door dan het landelijke beeld. Daarmee wordt de verhouding tussen draagkracht en draaglast steeds schever.

Zowel de bevolkingsaanwas als de migratie laten een negatieve ontwikkeling zien. Reden voor de provincie om het aantal woningen, dat we in de komende tien jaar mogen bouwen, flink te verlagen. Daarom is het van belang om jongeren en jonge gezinnen aan te trekken om het demografisch fundament voor de toekomst te verstevigen. Daarmee houden we het draagvlak onder onze voorzieningen en behouden we de levendige wijken en de sociale cohesie waar we trots op zijn. We willen investeren in een passende strategie gericht op het behouden en aantrekken van jongeren en jonge gezinnen. Zo willen we bijvoorbeeld voorzien in voldoende betaalbare startershuisvesting.

(8)

8

Bedrijven zijn de motor achter onze werkgelegenheid

Ook de ontwikkeling van de lokale economie is van groot belang voor het draagvlak onder onze voorzieningen. De vrijetijdssector en de industriële toeleveranciers zijn daarbij belangrijke pijlers. Een goede aansluiting tussen onderwijs en de arbeidsmarkt is hierbij cruciaal. De maatregelen als gevolg van het Gebiedsakkoord N69 en de ontwikkeling van het Masterplan Centrum zullen bijdragen aan het versterken van het vestigings- en ondernemingsklimaat. Het centrumgebied wordt verkeersluwer gemaakt en het vrachtverkeer door het centrum wordt geweerd. Ook het verbeteren van de bereikbaarheid en het publieksvriendelijker maken van het parkeerbeleid zijn onderdeel van deze strategie. Het ontwikkelen van een groene Leisure & Pleasure-zone moet verdere impulsen geven aan onze toeristische economie.

Nieuwe taken worden inmiddels uitgevoerd

Inmiddels geven we uitvoering aan de nieuwe taken op het gebied van de AWBZ en de jeugdzorg. We hebben deze overgenomen van het rijk. Voor de korte termijn is het van belang wat de effecten zijn van deze transitie, qua beleid en financieel.

Na de transitie volgt de transformatie. Sociale netwerken in de eigen omgeving moeten zorgen voor een stevig sociaal fundament in onze gemeente. We gaan steeds meer uit van wat burgers zelf kunnen of samen met het netwerk om hen heen kunnen bereiken. Goede netwerken en afstemming van mantelzorgers, vrijwilligers en professionals worden hierbij steeds belangrijker. Ook de Participatiewet, die de Wet werk en bijstand vervangt, doet een sterker beroep n op burgers om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hun deelname aan de samenleving. Langs die lijn zullen we het beleid verder ontwikkelen.

Samenwerking

In de steeds complexer wordende samenleving, waarbij de gemeente als lokale overheid steeds meer taken krijgt die vragen om een specialistische en professionele inzet, is samenwerking noodzakelijk om onze doelen te bereiken. We doen dat op verschillende gebieden, waarbij het belangrijk is om onze eigen identiteit zoveel mogelijk vast te houden. Het gaat dan om vragen als: Waar zijn we sterk in? Wat is onze toegevoegde waarde?

Wat is ons profiel, ons gezicht naar buiten? Dat heeft te maken met vraagstukken van positionering en marketingstrategie. We zullen dit in de komende tijd verder inkleuren op basis van de lijnen in onze Toekomstvisie.

In 2016 zal de samenwerking op het gebied van de bedrijfsvoeringstaken binnen de A2 met de gemeenten Cranendonck en Heeze-Leende verder gestalte krijgen.

Sterk in je werk

We hebben te maken met veel ontwikkelingen die op ons afkomen. Hierboven zijn er enkele geschetst. Maar dat is nog geen volledig beeld. In de programma’s van de begroting kunt u daar meer over lezen.

Door al deze ontwikkelingen is het noodzakelijk dat onze ambtelijke organisatie zichzelf blijft ontwikkelen. De ambtelijke, maar ook de bestuurlijke, organisatie staat niet op zichzelf, maar in verbinding met een samenleving die sterk in beweging is. Anticiperen op, of meebewegen met, deze ontwikkelingen is daarom heel belangrijk. Dat betekent dat we de verbinding met onze omgeving, burgers, bedrijven, organisaties en bezoekers moeten maken én behouden. We moeten een krachtig beleid formuleren, waardevolle diensten leveren en signalen uit de samenleving snel oppikken en verwerken. Onder invloed van bewegingen in de samenleving zijn deze aspecten echter aan verandering onderhevig. We gaan dus meer digitaal, zetten sterker in op overheidsparticipatie en gaan voor innovatieve en snelle oplossingen om de ontwikkeling van onze ambtelijke dienstverlening maximaal in te vullen.

(9)

9

Financieel perspectief 2016-2019

Gemeenten zijn voor hun inkomsten in grote mate afhankelijk van de Rijksoverheid. Hun grootste bronnen van inkomsten zijn de algemene uitkering uit het gemeentefonds en specifieke uitkeringen van departementen die geoormerkt zijn voor bepaalde beleidsterreinen. De overige inkomsten betreffen rente en dividenden, inkomsten uit grondexploitatie, gemeentelijke heffingen en belastingen, etc. Voor een goed beeld van waaruit we ‘vertrekken’ is ons huidige financieel meerjarenperspectief van de programmabegroting 2015- 2018 geactualiseerd om zo een juist beeld te krijgen van de geraamde financiële situatie.

Uitgangspunt voor de financiële bandbreedte 2016-2019 vormt de programmabegroting 2015-2018, inclusief amendementen en de kaders/uitgangspunten zoals opgenomen in de Nota Kaders 2016-2019.

Vanuit de provincie wordt voorgeschreven dat de gemeentelijke begroting in het eerste of het laatste jaar in een vierjaarsperiode, reëel sluitend moet zijn. Dit houdt in dat er geen algemene taakstellingen en stelposten opgenomen mogen zijn. Zou dit wel het geval zijn, wordt de gemeente onder financieel preventief toezicht geplaatst. Voor Valkenswaard heeft deze regel geen consequenties want de begroting 2016-2019 is meerjarig reëel sluitend.

Ontwikkelingen Algemene Uitkering Gemeentefonds

Op 30 mei jongstleden is de meicirculaire 2015 uitgekomen. De meicirculaire informeert de gemeenten over de uitkeringen van het gemeentefonds, waaronder de Algemene Uitkering (AU). De raming van de Algemene Uitkering is in de begroting 2016-2019 gebaseerd op de meicirculaire 2015. Hieronder worden de belangrijkste ontwikkelingen beschreven.

Groot onderhoud gemeentefonds vanaf 2016

Het herverdeeleffect van het groot onderhoud is grotendeels verwerkt in de meicirculaire 2015 en zodoende ook verwerkt in de voorliggende begroting. Voor drie (sub)clusters zal het onderhoud per 2016 worden uitgevoerd. Het gaat hierbij om de clusters Werk en Inkomen, Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening en Stadvernieuwing en Brandweer en Rampenbestrijding. Het groot onderhoud levert voor Valkenswaard een

(10)

10

voordeel op. De nadeelgemeenten worden echter gecompenseerd wat heeft geleid tot een negatieve suppletie-uitkering waarmee het voordeel verdwijnt.

Effect meicirculaire 2015

De meicirculaire 2015 heeft voor het begrotingsjaar 2016 een positief resultaat. Het positief resultaat komt voort uit de budgetten die meegaan met de decentralisatie van de AWBZ en jeugdzorg. Daarnaast vindt ook een korting plaats op diverse onderdelen. De onderstaande grote autonome ontwikkelingen:

 Decentralisatie AWBZ en jeugdzorg

De gemeenten krijgen vanaf 2015 de taken overgeheveld van de AWBZ en jeugdzorg. In de meicirculaire 2015 is kenbaar gemaakt dat Valkenswaard er geld bij krijgt voor jeugd, maar inlevert op WMO. Per saldo een voordeel van een afgerond € 400.000 wat direct is gealloceerd naar de Wmo en Jeugd.

 Huishoudelijke ulp toelage

Betreft een incidentele regeling voor de jaren 2015 en 2016. Deze wordt uitgekeerd via de algemene uitkering. Op niet bestede middelen rust een terugbetalingsverplichting. Voor Valkenswaard is deze toelage in 2016 € 510.000.

 Korting op de WMO

Conform het regeerakkoord is met ingang van 2015 een korting toegepast van 40% op de budgetten van de WMO. Deze korting is eerder verwerkt maar leidt door aanpassingen op rijksniveau tot een voordeel € 111.000 in 2016.

Financiële beschouwingen

In de Nota Kaders 2016-2019, die in juni door de gemeenteraad voor kennisgeving is aangenomen, is de financiële uitgangspositie van de gemeente geschetst. In de Nota Kaders 2016-2019 kwam naar voren dat we een sluitende begroting hadden. Vervolgens zijn we met de opbouw van de begroting 2016-2019 gestart. Als aandachtspunten hebben we autonome ontwikkelingen, lopende bezuiningstaakstellingen en actualisatie van Zero Based Budgetting meegenomen. Daarnaast maakten we een (financiële) vertaling van de ambities zoals de raad die bij de behandeling van de Nota Kaders 2016-2019 kenbaar heeft gemaakt. Per saldo leidt bovenstaande tot een sluitend meerjarenperspectief, met uitzondering van het begrotingsjaar 2016.Als het begrotingsjaar gecorrigeerd wordt met incidentele baten en lasten is het begrotingsjaar 2016 reëel sluitend.

(11)

11

2016 2017 2018 2019

Financiële bandbreedte begroting 2016-2019 -211 1.227 673 559

Actualisering prognose Nota Kaders

Ontwikkelingen Jeugd 800 600 400 200

Ontwikkelingen WMO oud bestaand budget 500 500 500 500

Ontwikkelingen WMO -500 -375 -250 -125

Meicirculaire

Bruto effect meicirculaire 2015 1.177 719 872 1.023

Stelpost Combinatie functionarissen -33 -33 -33 -33

Allocatie WMO oud + HHT -621 -209 -209 -209

Allocatie WMO nieuw 95 75 232 280

Allocatie Jeugd -480 -829 -981 -1.016

Allocatie Participatie -9 61 134 175

Subtotaal meicirculaire 129 -216 15 220

Jeugd, lasten buiten macrobudget (geoormerkte middelen) -320

Jeugd, dekking lasten buiten macrobudget t.l.v. egalisatiereserve 320

Derving parkeeropbrengsten als gevolg van raadsbesluit -275 -245 -210 -210

Inzet middelen parkeervriendelijke maatregelen 50 50 50 50

Indexering subsidieverstrekkingen (op basis van begroting 2015 - 1,04%) -53 -53 -53 -53 GRS A2

Gemeentelijke bijdrage GRSA2 -177 -170 -208 -246

Discrepantie beschikbare middelen in begroting en bijdrage aan A2 0 256 161 161

Taakstelling GRSA2 (Werk & Inkomen) -63 -63 -63 -63

OZB in relatie tot kostenontwikkeling afval (Cure) -250 -250 -250

Vennootschapsbelasting pm pm pm pm

Rente/herijking vaste activa/ onderuitputting kapitaallasten (provinciale richtlijn) -201 55 -158 -190 Indexeren woonlastenontwikkeling (OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing) 100 100 100 100

Arbeidsplaatsen in het kader van Participatiewet -50

Onttrekking Algemene Reserve 50

Projectleider beheer gebied De Hofnar -100 0 0

Storting algemene reserve projectleider beheer gebied De Hofnar -100

Nieuwe bandbreedte -1 1.315 707 653

ZBB Correcties

GEO aankoop materialen -29 -29 -29 -29

Stijging lasten verzekeringen -76 -76 -76 -76

Aanpassing budget schuldhulpverlening -100

ZBB en administratieve correcties -20 -28 31 21

Totaal -125 -233 -74 -84

BANDBREEDTE NA ZBB -126 1.082 633 569

Nieuw beleid en ambities/toekomstvisie Wensen raad:

Concrete maatregelen behoud jongeren en gezinnen (geoormerkte middelen) -100 -100 -100 -100

Fietspad Malpie -24 -48 -48

Ommetje op de Malpie -9 -17 -17

Versnellen Masterplan centrum "€ 1,8 mio. upgraden parkeerplaatsen" -50 -99 -99 -99

Nota kaders:

Niet verhaalbare kosten BOR evenementen -13 -13 -13 -13

Groote Heide - aanvraag cofinanciering Europese subsidie -10 -10 -10 -10

Leisure zone & Eurocircuit -70

Monitoring woningmarktproblematiek -40 -40 -40 -40

Applicatiebeheerder telefooncentrale -13 -13 -13 -13

Onderhoud brandweertoren -58 -2 -2 -2

Totaal -354 -310 -342 -342

BANDBREEDTE NA AMBITIES/TOEKOMSTVISIE -479 773 291 227

Eliminatie incidentele baten/lasten 573 212 -124 0

STRUCTUREEL MEERJARENPERSPECTIEF 94 985 167 227

(12)

12

Kengetallen

Rekening 2014 Primitieve begroting 2015

Begroting 2016

Grondgebied

oppervlakte gemeente 5.497 5.497 5.497

aantal ha milieugebied 867 867 867

aantal m2 verharding 2.008.000 2.008.000 2.008.000

aantal ha openbaar groen 277 277 277

aantal woonruimten 14.316 14.479 14.479

Inwoners

0 - 14 jaar 4.229 4.273 4.229

15 - 24 jaar 3.141 3.126 3.141

25 – 34 jaar 2.970 2.978 2.970

35 – 49 jaar 5.815 5.875 5.815

50 – 64 jaar 6.952 6.961 6.952

65 - jaar en ouder 7.137 7.083 7.137

Totaal aantal inwoners 30.244 30.296 30.244

Financiële structuur (* € 1.000)

Totaal uitgaven (excl. reserves) 73.766 79.074 74.068

per inwoner 2,4 2,6 2,4

Boekwaarde vaste activa (incl. grondexpl.) 78.711 118.580 114.837

Vaste schuld (gemeente) 46.684 42.979 34.349

Reserves 24.350 34.837 27.407

Voorzieningen 11.386 8.732 14.864

(13)

13

1. Wonen

Het wonen in Valkenswaard

Inwoners waarderen de woonomgeving, de leefbaarheid en veiligheid in Valkenswaard gemiddeld hoger dan in de regio. We hebben een levendig centrum en een breed aanbod in voorzieningen (cultuur, winkelen, sport en onderwijs). Kortom: aantrekkelijk wonen in een groene omgeving. Om dit in de toekomst zo te houden of zelfs te versterken is het noodzakelijk ontgroening tegen te gaan en sterke sociale structuren (sociale cohesie) te behouden. Dit vraagt een gedifferentieerde bevolkingssamenstelling door aanwezigheid van ouderen, gezinnen en jongeren.

Ontgroening meer dan landelijk

Uit het onderzoek Valkenswaard anno 2030 blijkt dat het aantal senioren (65+) toeneemt (vergrijzing) en het aantal jongeren (0-19) afneemt (ontgroening). Onder de demografische druk wordt de som verstaan van het aantal jongeren (groene druk:0-19) en het aantal ouderen (grijze druk: 65-plussers) in verhouding tot de

‘productieve leeftijdsgroep’ van 20-64 jaar. Kort gezegd wordt de verhouding tussen draagkracht en draaglast vastgelegd. De demografische druk op nationaal niveau is in 2013 66.4%, in Valkenswaard ligt dit cijfer nu al op 73.1%. De demografische druk zal voor Valkenswaard oplopen tot 96.4% in 2040 t.o.v. landelijk 90.1%.

Kortetermijnstrategie gericht op jongeren

Ontgroening beïnvloedt de toekomstige omvang van de beroepsbevolking en sociale structuren negatief. Het leidt ook tot minder draagvlak voor voorzieningen. Dit heeft gevolgen voor de algemene kwaliteit van wonen.

Ontgroening willen we tegengaan door jongeren aan ons te binden en door ze aan te trekken. Primair focussen we op het behouden van jongeren die nu al in Valkenswaard wonen en er graag willen blijven wonen.

Daarnaast kan Valkenswaard een interessante woonplaats zijn voor jongeren in de regio die op zoek zijn naar huisvesting. Maar dan moet er wel voldoende passende huisvesting voor deze doelgroep beschikbaar zijn. Dat is nu niet het geval. Uit onderzoek blijkt dat woningprijzen voor starters (te) hoog zijn en de wachtlijst voor een huurwoning (te) lang. Het gevolg is dat starters noodgedwongen wegtrekken. Een kortetermijnstrategie gericht op het behouden en aantrekken van jongeren is dan ook een ‘must’.

Middellange termijn strategie gericht op jonge gezinnen

Het is ook van belang dat er voldoende huisvesting beschikbaar is voor jonge gezinnen. Zij zorgen immers voor kinderen. Deze groep zoekt naar kwalitatief goede huisvesting in ruim opgezette wijken met voldoende speelgelegenheid. Willen wij levendige wijken en sociale cohesie, evenementen, verenigingsleven en binding in de wijken behouden waar wij zo trots op zijn, dan zullen we op middellange termijn een strategie moeten ontwikkelen die is gericht op jonge gezinnen. . Die kansen liggen er ook in de context van Brainport.

Dilemma

De groep 65+’ers neemt in Valkenswaard snel in omvang toe, blijven in toenemende mate in hun eigen woonomgeving wonen en ontvangen zorg aan huis. Dit maakt het nodig om wonen en zorg voor deze groep in

Product Portefeuillehouder Team

Ruimtelijke ontwikkeling Dhr. M.T.G.M. Wijnen Ruimtelijk beleid en projecten Infrastructuur Dhr. M.T.G.M. Wijnen Beheer openbare ruimte

Groen Dhr. M.T.G.M. Wijnen Beheer openbare ruimte

Milieu Dhr. M.J.A. Bax Vergunning, toezicht en handhaving

(14)

14

de toekomst te faciliteren. Dat betekent dat we wel moeten zorgen voor adequate huisvesting voor senioren en ouderen, maar niet gaan investeren met als doel senioren en ouderen naar Valkenswaard te trekken.

(15)

15

Ruimtelijke ontwikkeling

Missie

Wij werken samen met bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties aan een vitale gemeente waarin het goed wonen, werken en recreëren is.

Toekomstvisie

In onze Toekomstvisie leggen wij het accent op het behouden en aantrekken van jongeren en jonge gezinnen, zodat wij zoveel mogelijk het hoofd bieden aan de ontgroening. Jongeren willen we aan ons binden door te voorzien in voldoende, betaalbare startershuisvesting. Een strategie gericht op het behouden en aantrekken van jonge gezinnen moet nog worden ontwikkeld. Voor (jonge) gezinnen kunnen Lage Heide en andere nieuwbouwplannen een aantrekkelijke woonomgeving bieden binnen de Brainport-regio.

De aantrekkelijkheid van Valkenswaard willen we vergroten door een kwaliteitsimpuls te geven aan het centrum (Masterplan centrum) en de invalswegen. Onze faciliterende rol richting inwoners, verenigingen en wijkorganen zal steeds groter worden, omdat gemeentebreed steeds meer gestimuleerd zal worden om vanuit eigen kracht en eigen verantwoordelijkheid, leven, wonen en leefomgeving te organiseren.

Achtergrond en ontwikkelingen

Volkshuisvesting

Na jaren van economische crisis en stagnatie in de woningbouw zien we nu de woningbouwproductie weer aantrekken. De gemeente Valkenswaard beschikt over diverse woningbouwlocaties met een onherroepelijk bestemmingsplan. Voor het gros van deze locaties geldt dat ze gereed of in aanbouw zijn, of dat er een aanvraag is ingediend voor een omgevingsvergunning. Dit duidt erop dat de woningbouwproductie in 2016 (deels al in 2015) behoorlijk zal aantrekken ten opzichte van de jaren ervoor, waarbij starters en jonge gezinnen belangrijke doelgroepen zijn voor de leefbaarheid in Valkenswaard in de toekomst. Ondanks de lichte bevolkingskrimp blijft er voorlopig een woningtekort bestaan, wat vooral het gevolg is van gezinsverdunning. Daarentegen komt ook krimp van het aantal huishoudens langzaam in beeld.

De bevolkingskrimp en het beperkte aanbod van nieuwbouwwoningen in de afgelopen jaren hebben eraan bijgedragen dat de meest recente

provinciale bevolkings- en

huishoudensontwikkeling (2014) fors lager uitpakt dan de vorige prognose (uit 2011). De prognose is in belangrijke mate bepalend voor wat gemeenten in de komende tien jaar mogen bouwen. Voor Valkenswaard is er, op grond van de nieuwe prognose, minder ruimte voor toevoeging van nieuwbouwwoningen. Dit noopt tot een kritische houding ten aanzien van zowel lopende plannen (waarvoor een ruimtelijke procedure moet worden doorlopen) als nieuwe initiatieven. In de ruimtelijke procedure vormt de toepassing van de ladder duurzame verstedelijking (bij een minimale omvang) een belangrijk onderdeel.

Tegelijkertijd liggen er diverse vraagstukken die om een oplossing vragen. We willen werken aan de beschikbaarheid van (financieel) passende woningen voor starters en jonge gezinnen (toekomstvisie). Om Valkenswaard aantrekkelijk te houden ligt er nadruk op strategisch- maatschappelijk belangrijke locaties, met name in het centrum en aan de invalswegen. Leegstand in de detailhandel willen we voorkomen of opheffen (Masterplan centrum). Daarnaast gelden volgens ons huidige beleid (o.a. structuurvisie) nog andere doelen zoals het uitplaatsen van bedrijven uit woonwijken, herstructurering van woonwagenlocaties, e.d.

Dit vraagt om een integrale benadering van alle woningbouwplannen. Hiertoe zijn in 2015 keuzes gemaakt, rekening houdend met de Ladder Duurzame Verstedelijking, een wettelijk verplicht instrument ten behoeve van zorgvuldig ruimtegebruik. Toepassing van deze ladder heeft consequenties voor lopende woningbouwplannen en daarmee, zeker in deze tijd, een groot effect op de grondexploitatie van de gemeente en de financiële ruimte binnen de meerjarenbegroting.

Lage Heide is een ontwikkelgebied, waarmee we (jonge) gezinnen kunnen aantrekken.

Valkenswaard kan een aantrekkelijke vestigingsplaats zijn, maar moet er ook aan werken. Onder andere middels het Masterplan Centrum, vergroening van de toegangswegen, schone en nette wijken en het tegengaan van verloederde locaties.

(16)

16

Daarnaast hebben we te maken met de invoering van de nieuwe Woningwet in 2015. Volgens deze wet zijn corporaties en gemeente verplicht om prestatieafspraken te maken op basis van de woonvisie van de gemeente.

Grondexploitatie

De kredietcrisis en de economische recessie hebben een grote invloed op de resultaten van de (gemeentelijke) grondexploitatie. Door vertraging in projecten worden mogelijk grondinkomsten misgelopen. Een aantal nieuwbouwprojecten komt inmiddels daadwerkelijk van de grond. Zo zijn de locaties Kerkakkerstraat, Kloosterpark, Bosstraat en Nieuwe Waalreseweg (Ginneve) in aanbouw en ook in Lage Heide zien we weer diverse bouwactiviteiten. Met de woningmarktanalyse en de risicoanalyse bij de grondexploitaties hebben wij een instrument verkregen om te sturen op de financiële risico’s, naast een betere focus op locaties die strategisch van belang zijn. Tevens willen wij in bestemmingsplannen meer gaan sturen op de daadwerkelijke realisatie van projecten.

Leefomgeving

Door het maken van strategische keuzes (welke locaties wel, welke locaties niet) kan prioriteit worden gelegd bij de ontwikkeling van nieuwe locaties met oog voor de inpassing in de bestaande leefomgeving. Ook de nieuwe Welstandsnota (2015) biedt mogelijkheden tot het verbeteren van de leefbaarheid.

Daarnaast is in 2015 gestart met het veegplan binnen de bebouwde kom. In dit plan worden percelen, waarvoor nog geen actuele passende bestemming was gevonden, opgenomen. Ook kunnen hier ruimtelijke initiatieven in worden meegenomen. Het blijkt echter dat initiatieven hier nauwelijks gebruik van maken, er wordt vaak toch de voorkeur gegeven aan een separaat bestemmingsplan.

Verder is in 2015 de uitspraak van de Raad van State ontvangen over het bestemmingsplan Buitengebied. In 2015 is gestart met het opstellen van een Nota van Uitgangspunten voor het nieuwe bestemmingsplan. Er is een noodzaak voor een nieuw bestemmingsplan vanwege:

 de uitspraak van de Raad van State;

 nieuwe wetgeving (o.a. Verordening Ruimte)

 gewenste aanpassingen in het bestemmingsplan, zoals het meenemen van gewenste ontwikkelingen en het herstellen van fouten. Ook wordt er naar

een passende bestemming gezocht voor (agrarische) bedrijven die gestopt zijn, zodat ook die niet meer op slot liggen.

In 2016 wordt het bestemmingsplan Buitengebied in procedure gebracht. Daarnaast is het uitgangspunt bij ontwikkelingen in het buitengebied dat hierbij een kwaliteitsverbetering van het landschap volgt. Door ruimte te bieden aan initiatieven in combinatie met de kwaliteitsverbetering van het landschap, ontstaat er per saldo een betere leefomgeving.

Voor de geconstateerde agrarische leegloop van met name het gebied Borkel-Hoeve-Achterste brug is een visie nodig op het behoud en de ontwikkeling van de resterende agrarische bedrijven, vervolgfuncties voor leegkomende bebouwing, groene erven en het omliggend landschap. Deze visie kan aangeven hoe het waardevolle, eigen karakter van deze gebieden kan worden behouden of versterkt op basis van te behouden en nieuwe economische dragers. Zo’n visie heeft ook een duidelijke relatie met het bestemmingsplan, omdat het de landschappelijke kaders stelt voor de ruimtelijke en economische ontwikkelingen.

Gronden en gebouwen

De economische crisis vraagt eveneens tot een kritische beoordeling van het maatschappelijk, organisatorisch en financieel rendement van het maatschappelijk vastgoed dat de gemeente in eigendom heeft. Wij zijn gestart met een inventarisatie en portefeuilleanalyse van het maatschappelijk vastgoed. Dit is een eerste stap richting beheer op orde en zal er met name in resulteren dat op basis van de geïnventariseerde data meer strategische afwegingen mogelijk zijn.

Doel is leegstand te voorkomen, ruimtegebruik te optimaliseren en het vastgoed effectief en efficiënt in te kunnen zetten voor het bereiken van onze doelen. Ook willen we vanuit één centraal punt binnen de organisatie de regie voeren over het maatschappelijk vastgoed.

Bestaande woningvoorraad (3)

Naast de nieuwbouw mag in Valkenswaard de bestaande woningvoorraad niet vergeten worden.

Bekeken dient te worden op welke wijze de gemeente hier, rekening houdend met het private eigendom, een rol in kan spelen. Deze rol kan zowel informerend zijn (aangeven mogelijkheden) als uitvoerend (opstellen / uitvoeren beleid).

(17)

17

Beleid

Volkshuisvesting

In de Toekomstvisie van Valkenswaard staat dat we jongeren willen behouden en jonge gezinnen willen aantrekken. Hiervoor is echter nog geen uitvoerings- en communicatiestrategie ontwikkeld. Met de in te zetten strategie en het uitvoeringsprogramma moeten we ons op zowel de korte als de lange termijn richten.

We richten ons op de korte termijn om zo bij de eerstvolgende woningbouwprognoses substantieel meer huishoudens en woningen te hebben, zodat de richtcijfers naar boven worden bijgesteld. De huishoudens- en woningbouwprognose wordt namelijk bepaald door de cijfers van de feitelijke woningbouw- en bevolkingsontwikkeling. Maar ook gerichtheid op de lange termijn is nodig omdat een aantal maatregelen pas op langere termijn effect

sorteert. De uitvoerings- en

communicatiestrategie moeten in samenhang met citymarketing (branding) en aanscherping van de Toekomstvisie worden uitgewerkt. Daarbij kan gedacht worden aan zaken als een Valkenswaard- jongerenpas voor het gebruik van voorzieningen, gecombineerde dagbesteding van onderwijs, educatie, cultuur, sport en opvang voor kinderen, een voor kinderen veilige woon-omgeving met voldoende speelvoorzieningen, op kinderen gerichte evenementen en activiteiten enzovoorts.

In de begroting 2016-2019 hebben we middelen gereserveerd (€ 100.000 per jaar) om gedurende de komende vier jaar concrete maatregelen te kunnen treffen.

Op basis van een strategisch plan en de integrale afweging en prioritering van woningbouwplannen die de raad in september 2015 heeft vastgesteld, zullen de ontwikkelingen op de woningmarkt, de programmering van nieuwbouw, de aandacht voor starters en jonge gezinnen nauwgezet gevolgd moeten worden. Dit om op basis van de feitelijke ontwikkelingen steeds de best passende maatregelen te kunnen nemen. Er is in elk geval – om de ontwikkelingen te kunnen volgen - een budget nodig voor een jaarlijks verhuismotieven- onderzoek van mensen die uit Valkenswaard vertrekken en mensen die zich er juist vestigen:

zeker nu sprake is van een serieus krimpscenario.

Behalve het bovenstaande, waarbij het zwaartepunt ligt bij het cluster volkshuisvesting, zijn er nog enkele ontwikkelingen met impact op de benodigde bezetting van dit cluster, die met 0,56 fte te laag is voor de huidige situatie. In 2015

is een Nieuwe Woningwet (Herzieningswet) van kracht geworden. Deze geeft gemeenten meer regie over de bijdrage van de woningcorporaties aan de ambities van de woonvisie, maar ook een uitdrukkelijker rol voor huurdersorganisaties.

Daarnaast wordt in A2- verband gekeken naar een mogelijke samenwerking op het gebied van wonen. Door de provincie worden gemeenten geacht binnen subregio’s vraagstukken af te stemmen (zoals de woningbouwprogrammering, omgang met de ladder duurzame verstedelijking, e.d.). Na de afschaffing van de WGR+ status van het SRE vervult het SRE (nu MRE) geen ondersteunende rol meer in subregionale afstemming. Ook de ladder duurzame verstedelijking vereist wettelijk verplichte afstemming. Dit vergt extra capaciteit ten opzichte van de huidige situatie.

Grondexploitatie

Door het halfjaarlijks uitvoeren van een risicoanalyse worden de verwachte resultaten scherp in de gaten gehouden en waar nodig bijgesteld. Wel worden daar waar nodig, mede op grond van de risicoanalyse, aanvullende voorzieningen getroffen ten laste van de Algemene Reserve om tegenvallende grondopbrengsten en/of vertraging in de uitvoering op te vangen. Hierbij is het zaak een goede balans te vinden en te behouden tussen afzetmogelijkheden en feiten in plaats van gevoelens. We moeten ons niet alleen laten leiden door korte termijn resultaten (bijvoorbeeld tegenvallende verkoopresultaten), maar ook door regionale en nationale vergelijking van grondprijzen in een breder perspectief (grondprijsontwikkeling, concurrentiepositie).

Vooralsnog blijft de grondprijs, gelet de aantrekkende woningmarkt en economie ongewijzigd.

De invoering per 1 januari 2016 van de vennootschapsbelasting (VPB) voor grondexploitaties zal een grotere administratieve belasting voor de organisatie opleveren. Het is tijdens het opstellen van de begroting nog te vroeg om een totaalbeeld te vormen van de financiële consequenties van de invoering van de VPB.

Leefomgeving

In de wijken van Valkenswaard willen we de leefomgeving verbeteren door het opstellen en uitvoeren van wijkplannen. De wijkplannen komen tot stand in samenwerking tussen de bewoners, de gemeente en de partners die een maatschappelijk

(18)

18

belang hebben bij een goede leefbaarheid in de wijk. In 2016 voeren we de wijkplannen Dommelen, Geenhoven, Hoge Akkers, Gegraaf en Turfberg verder uit. Bovendien willen wij, in navolging van Geenhoven, Hoge Akkers en Dommelen waar al gestart is met sociale programma’s waarin het accent op buurtgerichte bewonersdiensten ligt, in een vierde wijk een dergelijk programma uitrollen.

Dekkende wijkraadgebieden in Valkenswaard zijn, met uitzondering van de wijk Kerkakkers, gerealiseerd. De ambitie is om in 2016 ook in die wijk een wijkvertegenwoordigend orgaan in te stellen. In 2015 is in Borkel en Schaft de Stichting Dorpsinitiatief Borkel en Schaft opgericht. Het Dorpsinitiatief is een nieuwe wijkvertegenwoordiging; opvolger van de voormalige Dorpsraad.

Het Masterplan Centrum 2014-2020 is kaderstellend en richtinggevend voor de toekomstige ontwikkeling van het centrum van Valkenswaard. Doelstelling is het versterken van de ruimtelijke en economische structuur.

Economie, ruimte, cultuur en leefbaarheid zijn belangrijke thema’s, maar ook de beleving en uitstraling van het centrum moeten worden vergroot. De herinrichting van de Westzijde Markt is in uitvoering en maakt integraal onderdeel uit van de totale herinrichting van het zogenaamde kerngebied (Hart van Valkenswaard). Om te komen tot een geslaagde centrumontwikkeling, zijn betrokkenheid van het centrummanagement, het consequent vasthouden aan vastgestelde kaders en een integrale aanpak van cruciaal belang. Die aanpak uit zich onder andere in het tegengaan van verpaupering en van leegstand en realisering van meer groen in het centrum. Groen maakt integraal onderdeel uit van de herinrichting, waarbij het aanbrengen van groen en infrastructurele aanpassingen niet los van elkaar gezien kunnen worden. De raad heeft de wens uitgesproken daar waar mogelijk de centrumplannen versneld ten uitvoer te brengen.

Om deze reden zijn de investeringsbedragen voor de parkeerterreinen naar voren geplaatst. De integrale en interactieve aanpak vereist zorgvuldigheid die ook tijdconsequenties heeft.

Versnellen van de ontwikkelingen is in beperkte mate mogelijk.

Gronden en gebouwen

Om te voorkomen dat de gemeente eigendom en dus kapitaal verliest door verjaring en om ongelijkheid tegen te gaan, loopt een project voor de aanpak van het onrechtmatig grondgebruik in Valkenswaard. Gebleken is dat op diverse plaatsen in Valkenswaard, zonder toestemming van de gemeente, gebruik wordt gemaakt van gemeentegrond. In de meeste gevallen is deze grond bij de particuliere tuin getrokken. Om het geconstateerde onrechtmatig grondgebruik op een correcte en eenduidige manier aan te pakken, is een handhavingsbeleid met een stappenplan opgesteld. Goed en zorgvuldig communiceren met bewoners is van essentieel belang om tot structurele oplossingen te komen die recht doen aan zowel de eigendomssituatie als het feitelijk historisch gebruik. Aandacht wordt ook gegeven aan verrommelde volkstuincomplexen, waar aangestuurd wordt op een situatie dat ieder complex een aanspreekbaar bestuur heeft.

Hierdoor is een betere beheersing met geringere ambtelijke bemoeienis mogelijk.

De gemeente heeft nog een aantal verhuurde woningen in eigendom. Zodra een woning vrij komt van huur en gebruik, wordt die woning zo snel mogelijk verkocht.

Kaderstellende nota’s

 Structuurvisie Valkenswaard deel A (2012) en deel B (2013)

 Ruimtelijke visies

 Bestemmingsplannen

 Masterplan Centrum (2013)

 Welstandsnota (2015)

 Integraal dorpsontwikkelingsplan Borkel en Schaft (2006)

 Wijkplan ‘Doe mee(r) met Dommelen’ 2014- 2018

 Wijkplan ‘Gewoon ’t Gegraaf’ 2014-2018

 Wijkplan Geenhoven 2014-2018

 Wijkplan Turfberg 2012-2016

 Woningmarktanalyse (2013)

 Nota Grondbeleid (2012)

 Prestatieafspraken gemeente – Woningbelang (2015)

 Uitgiftebeleid geliberaliseerde pacht (2006)

 Algemene Verkoopvoorwaarden gemeente Valkenswaard (2006)

 Toekomstvisie 2030 (2012)

 Initiatiefvoorstel stimulering huisvesting voor starters (2013)

 Woonvisie (2014), inclusief fasering en prioritering

(19)

19 Wat willen we bereiken:

Doorpakken op ontwikkelingen en initiatieven die reeds zijn ingezet, onder andere Lage Heide, Kloosterpark en het startersinitiatief.

Voorkomen en aanpakken van leegstand en verloedering, met name in het centrum en aan de invalswegen.

Het verbeteren van het woongenot in algemene zin, wat onder andere bijdraagt aan de verbetering van de verkoop van de bestaande voorraad.

Een passende woningvoorraad die aansluit op de behoefte, zodat sneller een passende woning kan worden gevonden, waarbij bijzondere aandacht uitgaat naar jongeren en jonge gezinnen.

Een passende bestemming hebben, zodat het bestaande gebruik aansluit bij het bestemmingsplan en waar mogelijk ruimte wordt geboden voor ontwikkeling.

Wat gaan we ervoor doen: Toelichting Bestemmingsplan Buitengebied in

procedure brengen.

Het bestemmingsplan Buitengebied moet opnieuw worden vastgesteld. Hiervoor zal, na een grondige inventarisatie en bespreking in 2015, in 2016 het bestemmingsplan

buitengebied in procedure worden gebracht. Uitgangspunt is dat voor ieder perceel een passende bestemming komt.

Bestemmingsplannen binnen de bebouwde kom in procedure brengen

In 2015 is gestart met de bestemmingsplannen:

Valkenswaard Noord, Borkel en Schaft en het Veegplan binnen de bebouwde kom. Deze worden in 2016 verder in procedure gebracht Ook wordt in 2016 gestart met het bestemmingsplan Dommelen. De herziening van de bestemmingsplannen gebeurt op basis van het oude bestemmingsplan en op basis van de nieuwste wetgeving, standaarden en ruimtelijke inzichten. De actuele bestemmingsplannen zorgen voor een actueel ruimtelijk beleid, waarbij de bestaande situatie goed is vastgelegd en daar waar mogelijk ruimtelijke ontwikkelingen mogelijk zijn.

Kleinschalige ontwikkelingen Naast de grotere bestemmingsplanactualisaties en visies, blijft er ook altijd aandacht voor kleinschalige ontwikkelingen. Zowel eigen ontwikkelingen als particuliere initiatieven in zowel het buitengebied als in het stedelijk gebied worden in procedure genomen, daar waar ruimtelijke ontwikkelingen mogelijk zijn en gewenst.

Wonen / werken Voor eind 2016 onderzoeken we middels een quick scan welke locaties in aanmerking komen voor de combinatie wonen/werken, waarbij we ook de kleine kernen meenemen.

Woningbouwprioritering Realiseren en monitoren van de door de raad vastgestelde woningbouwprioritering met aandacht voor de doelgroepen jongeren en jonge gezinnen en voor strategisch belangrijke locaties ter voorkoming of bestrijding van leegstand.

Jonge gezinnen Een uitvoerings- en communicatiestrategie om

Valkenswaard aantrekkelijk te maken voor jonge gezinnen.

Initiatiefvoorstel starters Uitvoering geven aan het initiatiefvoorstel starters binnen de kaders die de gemeenteraad hiervoor heeft vastgesteld.

(20)

20

Wat gaan we ervoor doen: Toelichting Prestatieafspraken 2016 o.b.v. Woonvisie en

Nieuwe Woningwet

Vaststellen van (bij voorkeur meerjarige) prestatieafspraken tussen de gemeente en de woningcorporaties Woningbelang en Woonbedrijf op basis van de Woonvisie.

Overdracht woonwagenlocaties Feitelijke overdracht van de woonwagenlocatie(s) aan Woningbelang op grond van de overdrachtsovereenkomst.

Masterplan Centrum Het uitvoeringsprogramma voor het Masterplan Centrum valt uiteen in de volgende drie programmaonderdelen:

 programma 1: herinrichting kerngebied (Hart van Valkenswaard)

 programma 2: herinrichting schil (aanloopgebieden, parkeerterreinen en entrees)

 programma 3: aanpak leegstand (planologisch en fondsvorming voor het aanjagen van ondernemersinitiatieven)

De programma’s 1 en 3 krijgen in de eerstkomende jaren prioriteit. Ook de parkeerterreinen (onderdeel binnen programma 2) worden opgeknapt, in samenhang met het invoeren van een nieuw parkeerbeleid (zie verder bij paragraaf Infrastructuur).

Uitvoeren Plan van aanpak legalisatie onrechtmatig grondgebruik

Uitvoering van het plan van aanpak voor de legalisatie van het onrechtmatig grondgebruik door verkoop of verhuur van snippergroen, terugvordering of overdracht op grond van verjaring.

Volkstuincomplexen Het fasegewijze onderbrengen van volkstuincomplexen bij volkstuinverenigingen.

A2 samenwerking Intensivering van de samenwerking tussen de A2- gemeenten op het gebied van wonen.

Evaluatie veegplannen In de door de raad vastgestelde Nota Veegplannen is een evaluatiemoment voorzien. Het ogenschijnlijke gebrek aan interesse om ruimtelijke initiatieven in het veegplan te laten meenemen is bij de evaluatie een belangrijk onderdeel.

Projecten

Programma Product Omschrijving Jaar van

investering

Investerings- bedrag Investeringen in 2016

Wonen

Ruimtelijke Ontwikkeling

Investeringen Masterplan Centrum

(programma 1) 2016 135

Wonen

(programma 2) upgraden parkeerplaatsen 2016 1.800 Investeringen in 2017

Wonen

(programma 1) 2017 675

Investeringen in 2018 Wonen

(programma 1) 2018 1.957

(21)

21

Prestatie-indicatoren

Omschrijving Bron Realisatie 2014 Doelstelling

2016 Valkenswaard Landelijk

Vestiging per 1.000 inwoners

www.waarstaatjege

meente.nl 37,4 49,7 38,5

Vertrek per 1.000 inwoners www.waarstaatjege

meente.nl 38,5 46,0 37,0

Groene druk (aantal personen 0-19 jaar t.o.v.

aantal personen 20-64 jaar)

www.waarstaatjege meente.nl

22,7% 25,8% 23,5%

Tenminste 100 starters helpen bij het vinden van passende huisvesting

Raadsvoorstel starters (gemeenteraad september 2013) en prestatieafspraken met corporaties

- -

Minimaal 100 starters aan woonruimte geholpen Waardering buurt (score) www.waarstaatjege

meente.nl 7,9 - 8,0

Verkoop reststroken grond

in verband met

onrechtmatig grondgebruik

Gemeentelijke administratie

- -

Legalisatie door verkoop en verhuur van minimaal 500 m²

jaarlijks

(22)

22

Wat mag ruimtelijke ontwikkeling kosten

Lasten

Deelproducten Rekening 2014

Begroting 2015

Volkshuisvesting 1.915 264 1.556 1.527 1.519 1.498

Grondexploitatie 4.961 5.967 3.606 3.665 2.346 1.688

Leefomgeving 1.145 1.011 1.001 883 730 739

Gronden en gebouwen 691 535 625 590 533 526

Totaal lasten 8.712 7.777 6.788 6.664 5.128 4.451

Baten

Deelproducten Rekening 2014

Volkshuisvesting 601 674 673 673 673 673

Grondexploitatie 4.593 5.967 3.451 3.326 2.013 1.464

Leefomgeving 114 148 148 148 148 148

Gronden en gebouwen 566 497 614 574 521 521

Totaal baten 5.874 7.287 4.887 4.722 3.357 2.808

Saldo voor bestemming -2.838 -489 -1.901 -1.942 -1.771 -1.644

Mutatie reserves

Rekening 2014

Lasten 818 73 138 82 82 82

Baten 1.547 322 306 266 117 132

Saldo 729 249 168 185 35 50

Saldo na bestemming -2.109 -240 -1.733 -1.757 -1.737 -1.594

(23)

23

Infrastructuur

Missie

Inrichten van de openbare ruimte, waarbij een goed evenwicht tussen bereikbaarheid en leefbaarheid wordt bewerkstelligd.

Toekomstvisie

Belangrijk voor de leefbaarheid in Valkenswaard is de aanleg van de Westparallel (en de nulplusmaatregelen, zoals de slow lane over het oude spoor). Hierdoor ontstaat een betere bereikbaarheid, kan het centrumgebied verkeersluwer worden gemaakt en vrachtverkeer door het centrum worden geweerd. Bovendien biedt het de mogelijkheid om het centrum van Valkenswaard een kwaliteitsimpuls te geven. Een goede bereikbaarheid is belangrijk voor de aantrekkelijkheid als vestigingsgemeente, maar ook voor de toegankelijkheid als recreatiegemeente. De kwaliteit van de openbare ruimte speelt hierin eveneens een rol. Daarom is het van belang de kwaliteit van de ondergrondse en bovengrondse infra goed op peil te houden.

Achtergrond en ontwikkelingen

Leefbaarheid

De gemeente is verantwoordelijk voor het beheer van de openbare ruimte. Het beheer is gericht op het in stand houden van de inrichtingselementen in de openbare ruimte. Deze elementen moeten functioneel voldoen (technisch, veiligheid, e.d.).

Een goed beheer heeft een gunstig effect op het leefklimaat van de burgers en geeft de gemeente een bepaalde uitstraling.

Om het beheer van de openbare ruimte op orde te krijgen is het dagelijks onderhoud van deze openbare ruimte, inclusief de sportvoorzieningen, ondergebracht in het Kwaliteitsplan Onderhoud Openbare Ruimte (KOOR). Door dit plan kan onderhoud van groen, bomen, gras, maar ook van sportvoorzieningen, speelvoorzieningen, infrastructuur en begraafplaatsen integraal uitgevoerd worden. Het kwaliteitsniveau wordt in stand gehouden, waarbij tevens kosten worden bespaard door efficiënt te werken.

Met de gemeenteraad is een kwaliteitsambitie afgesproken. De instandhouding van de openbare ruimte wordt uitgevoerd op een gemiddeld basis-

kwaliteitsniveau B. Heel, veilig en schoon staan hierbij centraal.

Bereikbaarheid

Diverse projecten op het vlak van bereikbaarheid zijn samengebracht in het programmaplan N69 in Valkenswaard, bekend als Bereikbaar Valkenswaard. Dit programma vormt een uitwerking van het Gebiedsakkoord Grenscorridor N69, maar omvat tevens het gemeentelijke verkeer- en vervoerbeleid voor de komende jaren (Mobiliteitsplan). De regie van het Gebiedsakkoord ligt bij de provincie, die van het programma ligt bij de gemeente. De provincie en de gemeente leggen de afspraken vast in een overeenkomst Gebiedsakkoord, waarbij herinrichtings- en leefbaarheidsmaatregelen voor de drie kernen van de gemeente worden betrokken.

Bereikbaar Valkenswaard borgt een integrale benadering van de verschillende projecten, zoals de Westparallel, maar ook de aanvullende nulplusmaatregelen resulterend in infraprojecten aan de Europalaan, reconstructie van diverse kruisingen, maar ook regionale maatregelen voor het weren van vrachtverkeer uit de kernen, 30- en 60-km zones inrichten en een mobiliteitsplan.

Als onderdeel van het Gebiedsakkoord N69 beogen we ook kwaliteitsverhogende maatregelen op het gebied van natuur, landschap, water, landbouw en recreatie in de Gebiedsimpuls. De Gebiedsimpuls is hiervoor leidend.

Beleid

Mobiliteitsplan

In het Gemeentelijk Mobiliteitsplan is het gemeentelijk verkeer- en vervoerbeleid vastgelegd. Dit plan wordt gebruikt als integraal afwegingskader voor de diverse gemeentelijke verkeersprojecten. Met het Mobiliteitsplan kunnen ook kleinschalige verkeersproblemen beter in een onderlinge samenhang worden opgelost.

Voor de toekomstige verkeerscirculatie in het centrum zijn in het Mobiliteitsplan kaders aangegeven, die de basis vormen voor de verdere uitwerking die in 2015 is gestart. Een goede verkeerscirculatie moet bijdragen aan de verdere ontwikkeling volgens het Masterplan Centrum.

Parkeren

Met de vaststelling van het Masterplan Centrum en het Mobiliteitsplan (oktober 2014) is de ambitie

(24)

24

uitgesproken om het parkeersysteem in Valkenswaard aan te pakken en vooral publieksvriendelijker te maken. In 2015 is de Visie op parkeren vastgesteld. Dit document fungeert als de kaderstellende nota op basis waarvan het parkeerbeleid 2015 uitgewerkt wordt. Daarbij zijn de invoering van een nieuw vergunningensysteem en de vervanging van de overgebleven parkeerautomaten in 2016 de belangrijkste wijzigingen. De uitvoering van alle aanpassingen naar aanleiding van het nieuwe beleid loopt door tot in 2016. Op meerdere parkeerterreinen langs de rand van het centrum is dan al gratis parkeren ingevoerd. Ook wordt in relatie tot het circulatieplan aandacht besteed aan een betere vindbaarheid van parkeerplaatsen vanaf de invalsroutes en “centrumring”. De financiële effecten van deze wijzigingen zullen in 2016 merkbaar zijn vanwege minder inkomsten uit parkeren.

Elk jaar gaan we op structurele basis een kort parkeeronderzoek houden waarmee we de parkeerdruk en het parkeermotief monitoren. Aan de hand van deze gegevens beoordelen we de effecten van het parkeerbeleid . Hetzelfde doen we voor de effecten van de uitvoer van het Masterplan Centrum en het Mobiliteitsplan.

Voorgesteld wordt de parkeerterreinen in het centrum (Carillonplein, Kerverijplein en Kloosterplein) versneld op te knappen.

Doelstelling is het verbeteren van de uitstraling:

vernieuwen klinkerbestrating, verbeteren verlichting en meer groen. Dit sluit aan bij implementatie van het nieuwe parkeerbeleid in 2016. Prettig parkeren en een goede bewegwijzering zijn van groot belang voor de aantrekkelijkheid van het centrum.

In de afgelopen jaren is een bedrag voor parkeervriendelijke maatregelen beschikbaar gesteld. Dit budget werd vooral ingezet om de inkomstenderving als gevolg van de blauwe zones rondom de feestdagen te compenseren. Omdat het parkeerbeleid met de verstrekkende maatregelen uit de parkeervisie, resulterend in ruim een half miljoen minder parkeeropbrengsten, permanent parkeervriendelijker wordt, is dit budget niet meer in de begroting opgenomen.

Een van de maatregelen behorend bij het gebiedsakkoord N69 is de ontwikkeling van een park & ride zone in Valkenswaard. Deze maatregel komt volgens de huidige inzichten pas na 2020 in beeld voor uitvoering in combinatie met

hoogwaardig openbaar vervoer (HOV-2). Voor HOV-2 starten de provincie en de gemeente op korte termijn een studie naar de mogelijkheden, waarbij vooral wordt gekeken naar de mogelijkheden van het doortrekken van de buslijn aansluitend op het dichtstbijzijnde treinstation in België.

Wegen en fietspaden

Het onderhoud aan wegen voeren wij integraal uit.

Dit houdt in dat we in een onderhoudsplan het onderhoud aan de riolering, de rijbaan, het trottoir en de groenvoorziening meenemen, waarbij het onderhoud aan de riolering leidend is. Deze werkzaamheden stemmen we af met de werkzaamheden die de nutsbedrijven in onze gemeente uitvoeren. De uitvoering van dit integraal onderhoud voeren we vervolgens per woonwijk uit. Op deze wijze wordt het gemeentelijke rioleringsstelsel en het wegennet zo efficiënt mogelijk beheerd en de overlast voor de burgers tot een minimum beperkt. Daarnaast houden wij rekening met infrastructurele projecten die in de planning staan, zoals een flink aantal nulplusmaatregelen uit het Gebiedsakkoord N69.

Voor alle infrastructurele werken tot 2020 wordt nu gewerkt aan een integrale aanpak. Daardoor kunnen we voorbereidingen clusteren, samengevoegde pakketten aanbesteden en uitvoeringstoezicht bundelen. Van deze aanpak verwachten we de nodige synergie en efficiencyvoordelen . Zowel de projecten als het reguliere onderhoud worden zo efficiënter uitgevoerd. Ook de prioriteitstelling ten aanzien van te herinrichten gebieden wordt voortaan integraal afgewogen. De in de Nota Kaders 2016- 2019 voorgestelde herinrichting van de Karel Molenstraat komt hiermee vooralsnog te vervallen.

Voor de fietspaden binnen de bebouwde kom en de ontwikkelstructuur in het buitengebied volgen we het bestaande fietsbeleidsplan.

Verkeer

Met de ondertekening van het Gebiedsakkoord Grenscorridor N69 in 2012 is het uitwerkingsproces gestart voor alle maatregelen die in het akkoord zijn opgenomen. Het gehele proces moet rond 2023 zijn afgerond. Als één van de belangrijkste probleemeigenaren ligt er voor de gemeente Valkenswaard in de uitwerkingsfase een grote opgave, bestaande uit:

(25)

25

 deelname aan het uitwerkingsproces voor de regionale onderdelen van het akkoord, waarbij de lokale belangen worden bewaakt;

 afstemming van de eigen acties met die van de regionale partners;

 realisering van de Valkenswaardse nulplusmaatregelen, (en maatregelen Dommelen-Zuid);

 organisatie van de interne afstemming van de gemeentelijke projecten die zijn gelieerd aan het Gebiedsakkoord Grenscorridor N69, en

 organisatie van de interne en externe communicatie over de voortgang en precieze invulling van de gemeentelijke maatregelen.

Het bovenstaande is samengebracht in het programma Bereikbaar Valkenswaard. Daarin zijn alle taken waar de gemeente bemoeienis mee heeft, uitgesplitst in separate projecten. Voor elk project wordt periodiek aangegeven wat de eventuele risico’s zijn, hoe de planning eruitziet en hoe de financiering is of wordt geregeld. Door alle projecten als één programma te behandelen onder één programmaorganisatie, kunnen we de integraliteit van het pakket maatregelen goed bewaken.

In Valkenswaard streven wij naar een vlotte en verkeersveilige afwikkeling van het verkeer, waarbij een goede leefbaarheid moet worden geborgd en negatieve milieueffecten zoveel mogelijk worden beperkt. Om deze doelstelling te behalen zijn enkele grootschalige projecten in voorbereiding, zoals de reconstructie van de Europalaan en diverse projecten die samenhangen met de N69 (Westparallel en nulplusmaatregelen).

Wat betreft de Europalaan staat vanaf 2015 eindelijk het licht op groen voor de aanleg.

Afronding van dit werk wordt verwacht in 2016.

Openbare verlichting

In 2014 is een Beleid-/beheerplan Openbare Verlichting vastgesteld. In dit plan zijn voorstellen gedaan over bedrijfsvoering, veiligheid, energieverbruik, nieuwe aanleg en een meerjaren vervangingsplan voor masten en armaturen.

Direct na vaststelling is gestart met de uitvoering.

Deze loopt door in de planjaren 2015 -2018.

Waterhuishouding

De gemeente geeft invulling aan de drie zorgplichten betreffende afvalwater, hemelwater en grondwater, zoals opgenomen in het verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vGRP). Daar waar mogelijk wordt samengewerkt met het Waterschap de Dommel en zijn er afspraken

gemaakt voor de periode 2013-2017. Om tot een goede uitwerking te komen van de Europese Kader Richtlijn Water (KRW) wordt er ook samengewerkt met een elftal gemeenten en het waterschap binnen de samenwerking- overeenkomst “waterportaal Zuid Oost Brabant”.

Hoewel Valkenswaard nog niet toe is aan een actualisatie van het vGRP, volgt ze het proces van totstandkoming van een nieuw vGRP in de andere twee A2-gemeenten: vooral waar het gaat om aspecten die ook belangrijk zijn voor Valkenswaard.

De gemeente is verantwoordelijk voor het inzamelen en transporteren van het stedelijk afvalwater. Voor het inzamelen en transporteren beheert en onderhoudt de gemeente het rioolstelsel, waarbij het afvalwater wordt verpompt naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) van waterschap De Dommel.

Elke perceeleigenaar is verantwoordelijk voor het inzamelen en verwerken van het hemelwater dat op zijn terrein valt. Wanneer dit niet mogelijk is, kan er, in overleg met de gemeente, een oplossing gezocht worden op openbaar gebied. Een groot gedeelte van het hemelwater wordt nu via het gemeentelijk rioolstelsel afgevoerd naar de RWZI van het waterschap. Een klein gedeelte wordt ter plaatse geïnfiltreerd.

In de Verordening afvoer hemelwater is opgenomen hoe wij wensen om te gaan met afvloeiend hemelwater en grondwater. Met deze verordening zoeken wij de samenwerking met perceeleigenaren en doen wij een beroep op hun zelfredzaamheid bij het afkoppelen van hemelwater- en grondwaterlozingen. Zo kan het opgenomen beleid in het vGRP efficiënt tot uitvoering worden gebracht.

De gemeente is verantwoordelijk voor het treffen van maatregelen in openbaar gebied, wanneer er zich structurele problemen voordoen van grondwateroverlast.

Kader stellende nota’s

Infrastructuur:

 Mobiliteitsplan (2014)

 Verkeervisie Schaapsloop (2007)

 Fietsparkeerplan (1997)

 Fietsbeleidsplan (2006)

 Duurzaam veilig verkeer Valkenswaard (1999)

 Gebiedsakkoord N69 (2012)