aan de voorzitter van Provinciale Staten van Gelderland datum : 26 november 2021
van : Jan Daenen (PvdA), Bertine van Hooff-Nusselder (CDA), René Westra (VVD) Onderwerp: Schriftelijke Vragen Walstroom
Inleiding
Schepen die in havens liggen moeten ook terwijl ze niet varen operaties aan boord uit kunnen voeren. Daar is stroom voor nodig, die momenteel vaak door de scheepsmotoren wordt opgewekt. Omdat 99% van de wereldwijde vrachtvloot nog vaart op dieselmotoren is dit echter nadelig voor de directe omgeving en het klimaat. De scheepsmotoren zijn namelijk een bron van stikstof, fijnstof, broeikasgassen en geluid. Dit probleem heeft enkele raakvlakken met onze provinciale doelen en thema’s zoals klimaat en leefomgeving. De komende jaren zal de vloot wel wat verduurzamen, maar de verwachting van o.a. de ingenieurs van TNO is dat tot 2050 veel schepen nog vervuilend zullen zijn1.
Een van de oplossingen voor dit probleem is het faciliteren van walstroom in binnenhavens. Dit houdt in dat schepen hun motoren in de havens uit kunnen laten staan omdat ze direct stroom kunnen aftappen vanaf een aansluiting aan wal, aangesloten op het energienet of, nog beter, opgewekt uit duurzame bronnen. Dat scheelt een hoop onnodig ronkende motoren waardoor veel van de negatieve externe effecten op de directe leefomgeving voorkomen kunnen worden. Walstroom draagt dus bij aan een schonere binnenvaart, een verminderde CO2 uitstoot en minder uitstoot van schadelijke stoffen voor het milieu. Bijna alle schepen die op onze binnenwateren rondvaren zijn geschikt voor een aansluiting op walstroom volgens CE Delft2. Een groot bijkomend voordeel is dat walstroom voor de binnenvaart al bewezen rendabel is, in tegenstelling tot walstroomtoepassingen voor de zeevaart. Dit terwijl vanuit de EU en het de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) óók voor die laatste categorie walstroom als een toekomstbestendige toepassing gezien wordt.
Binnen Nederland verschilt het aantal walstroom aansluitpunten regionaal enorm. De provincie Zuid-Holland heeft bijvoorbeeld actief beleid op dit thema wat heeft geresulteerd in 155 tappunten voor de binnenvaart in die provincie3. Ook Zeeland is sinds dit jaar actief begonnen met het stimuleren van de aanleg van walstroom infrastructuur4. Gelderland loopt echter nog wat achter met slechts 16 bij RWS bekende aansluitpunten, ondanks de vele vaarroutes die door de provincie lopen5. Omdat de fracties van de PvdA, het CDA en de VVD alle mogelijkheden om de energietransitie en de gezonde leefomgeving te stimuleren wil aanpakken hebben we enkele vragen voor GS over dit onderwerp.
Vragen
1. Is GS het met ons eens dat het faciliteren van meer walstroom aansluitpunten in Gelderse binnenhavens kan bijdragen aan provinciale doelen met betrekking tot klimaat en gezonde leefomgeving?
2. Hoewel er duidelijk thematische aansluiting is, staat walstroom niet genoemd in de beleidsstukken voor de Kaders GMS, noch in het Beleidsprogramma Klimaat. Betekent dit dat er geen concrete plannen zijn voor dit onderwerp?
3. Is er een walstroomstrategie in Gelderland? Zo nee, kan er gewerkt worden aan een walstroomstrategie?
4. Wat is het verschil tussen een eigenaar van een privékade die walstroom aansluitingen wil realiseren ten opzichte van publieke kades? Kunnen zij aanspraak maken op dezelfde subsidies?
5. Kan het stimuleren van walstroom gekoppeld worden aan de Gelderse innovatiekracht van bijvoorbeeld Connectr?
6. Wat weet GS over de mate waarin walstroom in Gelderland van duurzame energiebronnen komt?
7. Hoe kan het dat het aantal ligplaatsen die beschikking hebben tot walstroom zo erg achter loopt bij het aantal ligplaatsen in bijvoorbeeld de provincies Zuid-Holland en Noord-Holland?
1 https://www.tno.nl/nl/aandachtsgebieden/bouw-infra-maritiem/roadmaps/maritime-offshore/schone-scheepvaart-naar-een-duurzame-scheepvaart/
2 https://ce.nl/wp-content/uploads/2021/03/CE_Delft_190406_Stimulering_van_walstroom_Def.pdf
3 https://www.zuid-holland.nl/onderwerpen/verkeer-vervoer/vaarwegen/walstroom/
4 https://www.bndestem.nl/zeeland/zeeland-zet-in-op-walstroom-om-havens-schoner-te-maken~a95da60e/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F
5 https://rwsduurzamemobiliteit.nl/beleid/duurzame-energiedragers-mobiliteit/routeradar-2019/straatbeeldmonitor/binnenvaart/infrastructuur/elektrische-
aansluitpunten-walstroom/
Schriftelijke vragen (art. 39 Reglement van Orde)
8. Ziet GS het stimuleren van walstroom als een mogelijke toevoeging in het beleid m.b.t. duurzaamheid of leefomgeving? Zou de relatieve milieuwinst t.o.v. de huidige maatregelen van het inzetten op walstroom inzichtelijk kunnen worden gemaakt bij de eerstvolgende herijking van het Gelders Klimaatplan?
9. Is GS bekend met subsidies die beschikbaar zijn vanuit de EU en het Rijk om meer walstroominfrastructuur aan te leggen, bijvoorbeeld in het kader van het Schone Lucht Akkoord, het Nationaal Groeifonds4 of de Europese Fit For 55-strategie6? Wat is er tot nog toe gedaan om aanspraak te maken op dergelijke subsidies en fondsen net zoals andere provincies dat hebben gedaan?
10. Heeft GS enig zicht op de locaties waar op dit moment al walstroom is gerealiseerd, plekken waar dit in ontwikkeling is en plaatsen waar potentie ligt voor een walstroomaansluiting in onze provincie?
11. Gaat GS actief aan de slag om, samen met gemeenten, de komende jaren meer walstroom aansluitpunten gerealiseerd te krijgen in onze provincie? Zo ja, op wat voor termijn kan GS de strategie naar PS terugkoppelen? Zo nee, waarom niet?
6 https://www.maritiemnederland.com/nieuws/25-miljoen-eu-subsidie-voor-green-port-project-rotterdam
