Sociaal domein / interview
Van samen doen in Dalfsen naar samenvoegen verordeningen
Wmo en jeugdhulp
Gemeentelijke organisatie Samenwerken Transformaties Zorg
In het kader van de transformatie heeft de gemeente Dalfsen het doel om integraal te werken binnen het sociaal domein. De gemeente wil dat inwoners hun zorgvraag gemakkelijker bij de gemeente neer kunnen leggen, zonder dat ze zich hoeven af te vragen met welke wet hun vraag te maken heeft. De verschillende onderdelen in het sociaal domein, die sinds 2015 samen zijn gebracht, hebben daarom al een gezamenlijk loket voor inwoners: Samen Doen in Dalfsen. Nu heeft Dalfsen ook de verordeningen van de Wmo en de jeugdhulp gebundeld tot één verordening. We spraken beleidsmedewerkers maatschappelijke ondersteuning Ilse Veerbeek en Willeke Jonker en wethouder Jan Uitslag over hoe de samengevoegde verordening tot stand kwam.
Wat was de aanleiding voor het samenvoegen van de verordeningen Wmo en jeugdhulp?
Veerbeek: “De transformatie die je als gemeente wil doormaken. We hadden altijd aparte verordeningen voor de jeugdhulp en de Wmo. Al een tijd zijn we allerlei ontwikkelingen in gang aan het zetten om de jeugdhulp, de
maatschappelijke ondersteuning en werk en inkomen met elkaar te verbinden. Sinds mei 2016 hebben we met Samen Doen in Dalfsen een
gezamenlijk loket waar de toegang naar jeugdhulp, Wmo en werk en inkomen bij elkaar gekomen zijn. Bovendien zitten de consulenten jeugdhulp, Wmo en werk en inkomen fysiek bij elkaar op kantoor. Het lag in de lijn van de
verwachting dat we ook de verordeningen zouden samenvoegen. Naast de aanwezigheid van een gezamenlijk loket, wil je als gemeente namelijk ook dat die procedures samen geregeld zijn. Daarbij moest er sowieso een nieuwe verordening komen op jeugdgebied. Toen hebben we die kans aangegrepen om meteen beide verordeningen samen te voegen tot één nieuwe
verordening.”
Jonker: “Daarnaast zit de scherpe knip die je maakt met twee verschillende verordeningen juist in de weg, in plaats van dat ze helpen te doen waarvoor ze bedoeld zijn: de inwoner ondersteunen. Die scheiding was bijvoorbeeld onhandig toen we gingen nadenken over hoe je die verschillende consulenten op een eenduidige manier met elkaar wil laten samenwerken. Terwijl de inhoud van de verordeningen Wmo en jeugdhulp qua inhoud best wel van dezelfde geest zijn. Door de verordeningen samen te voegen, krijg je een verordening die de zorg dekt voor mensen van nul tot bij wijze van spreken honderdtwintig jaar oud. Natuurlijk ontkom je er niet helemaal aan om bepaalde punten zoals de eigen bijdragen apart te behandelen, omdat dat dan alleen geldt voor de Wmo.”
Wat zijn de voordelen van een samengevoegde verordening?
Uitslag: “De verordening is aan de ene kant een basis en geeft aan op welke wijze je als gemeente wil werken. Aan de andere kant is de verordening voor inwoners een recht waar ze een beroep op kunnen doen. Op het moment dat je dat zo toegankelijk mogelijk maakt door alles in één verordening te zetten in plaats van in twee aparte verordeningen, wordt het veel overzichtelijker voor inwoners. En het samenvoegen helpt je als gemeente ook. Het is goed om nog eens heel kritisch te kijken naar de verschillende verordeningen en de combinatie ervan zo gemakkelijk mogelijk te maken voor je eigen werkwijze.”
Hoe ging het samenvoegen in de praktijk?
Jonker: “Met de transformatie sta je als gemeente voor een grote verandering en je merkt gaandeweg dat bepaalde dingen niet handig zijn. Wij zijn als gemeente erg van het aanpakken en vooral van het gewoon beginnen en dan vanzelf zien wat er beter kan. Eén van die onderdelen in het proces rondom
de transformatie is de verordening geweest. Dit is eigenlijk vrij natuurlijk gegaan.”
Veerbeek: “Voor ons staat de behoefte van inwoners altijd centraal. Daarom wil je loskomen van het hokjesdenken, want er is niet alléén Wmo of alléén jeugd.”
Uitslag: “Het is van buiten naar binnen gedacht, in plaats van binnen naar buiten: vanuit de inwoner, door te bedenken wat zij nodig hebben en hoe zij denken. Niemand zit erop te wachten om eerst uit te moeten zoeken waar je terecht kan met je probleem, je wilt gewoon graag snel de hulp die nodig is.”
Veerbeek: “Gaandeweg kwamen we er ook pas achter dat we één van de eerste gemeenten waren die de verordeningen wilden samenvoegen. We waren benieuwd naar voorbeelden om te checken of we juridisch op de goede weg zaten, maar die waren er dus nog niet. We hebben daarom een jurist betrokken. Nu zijn er een aantal gemeenten ook mee bezig. Langzaam zullen andere gemeenten ook wel gaan volgen.”
Uitslag: “Het zou jammer zijn als elke gemeente het wiel opnieuw moet uitvinden. Gemeenten kunnen gemakkelijk die van ons als model gebruiken.
Er zit natuurlijk wel een lokaal sausje overheen, waarvoor gemeenten de eigen specifieke situatie in gedachten moeten houden.”
Download hier de verordening Wmo en jeugdhulp van de gemeente Dalfsen (pdf).
Wat willen jullie andere gemeenten meegeven?
Veerbeek: “Neem de tijd voor het samenvoegen van de verordeningen en zorg voor goede juridische ondersteuning. Het lastige is dat je continu trekt aan de verschillende bepalingen en begrippen uit de Wmo en jeugdhulp.
Normaal gesproken zou je bouwen op een modelverordening van de VNG, waarvan je weet dat die juridisch goed in elkaar zit. Omdat zo’n voorbeeld nu miste en we onze eigen in elkaar gingen zetten, was dat soms wel zoeken. We vroegen ons regelmatig af of met bepaalde begrippen uit de Wmo en de Jeugdwet hetzelfde bedoeld wordt of dat het om net iets anders gaat. Wij hebben besloten om een eigen begripsbepaling te maken om te
verduidelijken hoe wij tegen die onderwerpen aankijken.”
Jonker: “Daarnaast hebben we de verordening een stuk korter gemaakt. We hebben de soms lange artikelen geschrapt, die bijvoorbeeld letterlijk
gekopieerd zijn uit de wet. Daar wordt een verordening niet overzichtelijker van. Het belangrijkste is dat het werkt in de praktijk. En je moet het vooral gewoon doen. Als je een verordening maakt en je blijft vanuit die hokjes denken, dan heb je er niks aan. Dus doe beide: voeg de procedures samen en
pas de inrichting van de hulp erop aan. Ook al is het misschien een grote omslag.”
Zijn er randvoorwaarden voor het samenvoegen van de verordeningen?
Uitslag: “Dat de consulenten fysiek bij elkaar zitten, maakt het wel veel gemakkelijker.”
Jonker: “Een voorwaarde is ook dat er de ruimte gegeven wordt vanuit het bestuur. Als bestuurders bang zijn om bepaalde grip te verliezen, dan kun je dit soort dingen niet doen. Ook een leidinggevende die dit wil en die de ruimte geeft, is erg belangrijk.”
Uitslag: “Wat ik verder zou willen meegeven is: ga aan de slag, en kom eens langs. Kun je gelijk zien hoe mooi het is in Dalfsen. We staan altijd open voor gesprekken. Want dat levert zowel ons als de ander nieuwe inzichten op.”
