Bestemming en gebruik van landbouwgrond
Kwantitatief onderzoek naar
landbouwgebruik en planologische landbouwbestemmingen
Januari 2013
S ylvie D a ncka ert
A fd e lin g M o n ito rin g en S tud ie
V la am se o v e rh e id | B eleidsdom ein Land bo uw en V is se rij
L and b o u w
en Visserij
BESTEMMING EN GEBRUIK VAN LANDBOUWGROND
KWANTITATIEF ONDERZOEK NAAR
LANDBOUWGEBRUIK EN PLANOLOGISCHE LANDBOUWBESTEMMINGEN
O n d e rzo e k u itg e vo e rd in o p d ra c h t v a n : D e p a rte m e n t Landbouw en V is s e rij, afd eling D uurzam e L a n d b o u w o n tw ik ke lin g
E n tite it: D e p a rte m e n t Landbouw en V isse rij
A fd e lin g : M o n ito rin g en S tud ie
A u te u r s (s ): S ylvie D a n cka e rt
D a tu m : 3 /0 1 /2 0 1 3
COLOFON
S a m e n s te llin g
E n tite it: D e p a rte m e n t Landbouw en V isse rij
A fd e lin g : M o n ito rin g en S tud ie
D e p o tn u m m e r
D /2 0 1 2 /3 2 4 1 /2 9 5
D ru k
V la am se ove rh e id
V o o r b ijk o m e n d e e x e m p la r e n n e e m t u c o n ta c t o p m e t
A fd e lin g M o n ito rin g en S tud ie
Koning A lb e rt II-la a n 35 bus 40
10 30 Brussel
Tel. 02 552 78 20 | Fax 02 552 78 21 | am s@ vlaa nd eren .be
Een d ig it a le v e r s ie v in d t u te r u g op
w w w .v la a n d e re n .b e /la n d b o u w
V e rm e n ig v u ld ig in g e n /o f o ve rn a m e van gegevens zijn to e g e sta a n m its de bron e x p lic ie t v e rm e ld w o rd t:
D a n cka e rt S. (2 0 1 3 ) B e s te m m in g en g e b ru ik van la n d b o u w g ro n d . K w a n tita tie f o n d e rz o e k n a a r la n d b o u w g e b ru ik en p la n o lo g is ch e la n d b o u w b e s te m m in g e n , D e p a rte m e n t La ndbouw en V is s e rij, Brussel.
G raag v e rn e m e n we h e t ais u na ar d it ra p p o rt v e rw ijs t in een pu b lica tie . Ais u een e x e m p la a r erva n o p s tu u rt, nem en we h e t op in onze b ib lio th e e k .
W ij doen ons best om alle in fo rm a tie , w e b p a g in a 's en do w n lo a d b a re d o cu m e n te n v o o r iedereen m axim a a l to e g a n k e lijk te m aken. In d ie n u e c h te r toch p ro blem en o n d e rv in d t om bepaalde gegevens te raa dp leg en , w ille n w ij u h ie rb ij graag helpen. U k u n t steeds co n ta ct m e t ons opnem en.
W ilt u op de h o og te gehouden w o rde n van onze nieu w ste p u b lica tie s, s c h rijf u dan in op de A M S -nieu w sflash via de o n d e rsta a n d e lin k:
h ttp ://w w w .v la a n d e re n .b e /la n d b o u w /s tu d ie s /n ie u w s fla s h
INHOUD
VOORWOORD... I I I SA M E N V A TT IN G ... IV
IN L E ID IN G ...1
1. D U ID IN G , TERMINOLOGIE EN M ETHO DO LO GIE...2
1. D U ID IN G EN T E R M IN O LO G IE ...2
1.1 D e 'o u d e 'p la n in s tr u m e n te n ... 2
1.2 De nieuw e p la n in s tru m e n te n ... 4
1 .2 .1 De g e w e s te lijk e p la n n in g s p ro c e s s e n ... 4
1 .2 .2 De p ro vin cia le p la n n in g s p ro c e s s e n ... 5
1 .2 .3 De g e m e e n te lijk e p la n n in g sp ro c e sse n ...5
1.3 T e rm e n la n d b o u w b e ste m m in g - groene b e ste m m in g - harde b e s te m m in g ... 6
1 .4 De b ru to / n e tto -d iscu ss ie - h e t be grip "p la n o lo g is ch e t a r r a " ... 6
1.5 L a n d b o u w g e b ru ik s a re a a l...6
2. M ETHODOLOGIE...7
2. EVOLUTIE PLANOLOGISCHE LANDBOUW BESTEM MING ...9
1. OPPERVLAKTE PER LANDBOUWBESTEMMINGSCATEGORIE IN VLAANDEREN... 9
2.1 M e th o d e ...9
2 .2 R e s u lta a t... 9
3. EVOLUTIE VAN HET PERCENTAGE LANDBOUWBESTEMMING PER GEMEENTE 1 9 9 4 -2 0 1 1 ... 10
3.1 M e th o d e ... 10
3 .2 R e s u lta a t...11
4. HERBESTEMMINGEN VAN OF NAAR LA N D B O U W ...11
4 .1 M e th o d e ... 11
4 .2 H e rb e ste m m in g e n tussen g o e d k e u rin g RSV en ee rste p lan horizon ( 1 9 9 8 - 2 0 0 7 ) ... 12
4 .3 H e rb e ste m m in g e n tussen ee rste en tw e e d e pla n h o rizo n ( 2 0 0 7 - 2 0 1 1 ) ... 13
4 .4 H e rb e ste m m in g e n tussen 19 94 en 2 0 1 1 ... 14
4 .4 .1 Van la nd bou w na ar ande re b e ste m m in g 1 9 9 4 -2 0 1 1 ... 15
4 .4 .2 Van ande re b e s te m m in g na ar la nd bou w 1 9 9 4 -2 0 1 1 ... 17
5. HERBEVESTIGD AGRARISCH G E B IE D ...18
5.1 Het A G N A S -p ro c e s ...18
5 .2 M e th o d e ... 21
5 .3 H e rb e ste m m in g e n in HAG pe r b u ite n g e b ie d re g io ... 22
6. OVERZICHT EVOLUTIE VAN DE PLANOLOGISCHE LANDBOUW BESTEM MING ...24
3. PLANOLOGISCH-JURIDISCHE CONTEXT VAN HET LANDBOUW GEBRUIKSAREAAL...25
1. IN L E ID IN G ... 25
2. M ETHO DE... 27
3. HET LANDBO UW GEBRUIKSAREAAL...27
3.1 E volutie van he t la n d b o u w g e b ru iks a re a a l tusse n 2 0 0 0 -2 0 1 1 ... 27
3 .2 Het n ie t m e e r g e re g is tre e rd la nd bou w a reaa l sinds 2007 ... 28
4. PLANOLOGISCHE BESTEMMING VAN HET LANDBOUW GEBRUIKSAREAAL... 30
4 .1 Planologische h o o fd b e ste m m in g van he t la n d b o u w g e b ru ik s a re a a l... 30
4 .2 L a n d b o u w g e b ru ik sa re a a l in he rb e ve stig d ag rarisch g e b ie d ... 31
4 .3 O v e rz ic h t: la n d b o u w g e b ru ik vs. la n d b o u w b e s te m m in g ... 32
5. JURIDISCHE CONTEXT VAN HET LANDBOUW GEBRUIKSAREAAL... 32
5.1 L a n d b o u w g e b ru ik en n a tu u rb e le id ...32
5 .1 .1 N a tu ra 2 0 0 0 -g e b ie d e n ...32
5 .1 .2 VEN en IV O N -g e b ie d e n ...33
5 .1 .3 G ebieden bescherm d d o o r h e t d u in e n d e c re e t...34
5 .2 L a n d b o u w g e b ru ik en beleid inzake o n ro e re n d e rfg o e d ... 34
5 .2 .1 M o n u m e n te n , landschappen en d o rp s g e z ic h te n ...34
5 .2 .2 A n k e rp la a ts e n en e rfg o e d la n d s c h a p p e n ...35
5 .2 .3 A rch e o lo g isch e v in d p la a ts e n ... 35
5 .3 L a n d b o u w g e b ru ik en w a te rb e le id ... 36
5 .3 .1 O p p e rv la k te - en g ro n d w a te rw in g e b ie d e n te n behoeve van d rin k w a te r w in n in g ... 36
5 .3 .2 A fg e b a ke n d e o v e rs tro m in g s g e b ie d e n en o e v e rz o n e s ... 36
5 .4 B esluit ju rid is c h e c o n te x t van h e t la n d b o u w g e b ru ik ... 37
5 .4 .1 O ve rz ich ts ta b e l en ligging van de gebieden m e t ju rid is c h e ra n d v o o rw a a rd e n ... 37
5 .4 .2 M og e lijke ge volgen van de ligging van la n d b o u w g e b ru ik sa re a a l binnen deze g e b ie d e n 38 4. PLANOLOGISCH-JURIDISCHE CONTEXT VAN DE LANDBOUW BEDRIJFSZETELS... 40
1. IN L E ID IN G ...40
2. M ETHO DE... 40
3. PLANOLOGISCHE BESTEMMING VAN BEDRIJFSZETELS... 40
3.1 B e d rijfs z e te ls ... 40
3 .2 E xp lo ita tie s m e t d ie r e n ...42
4. JURIDISCHE CONTEXT VAN DE LANDBOUWBEDRIJFZETELS EN EXPLOITATIES MET D IE R E N ...4 4 4 .1 L a n d b o u w b e d rijfs z e te ls...4 4 4 .2 E xp lo ita tie s m e t d ie r e n ...45
4 .3 M og e lijke ge volgen van de ligging van de la n d b o u w b e d rijfs z e te ls o f e x p lo ita tie s binnen deze g e b ie d e n ...46
5. VASTSTELLINGEN EN AANBEVELING EN...47
1. VASTSTELLINGEN UIT DE ANALYSES...47
2. AANBEVELING EN ...49 FIGURENLIJST... I TABELLENLIJST...II BR O N N EN LIJST... IV AFKORTING ENLIJST... V II B IJLA G E N ... V I II
VOORWOORD
Deze stu d ie w e rd u itg e vo e rd in o p d ra c h t van de afd eling D u u rza m e L a n d b o u w o n tw ikke lin g (ADLO ) van het D e p a rte m e n t La ndbouw en V is s e rij. De afd e lin g M o n ito rin g en S tud ie v o e rd e de stu d ie u it. De stu d ie liep van a p ril 20 12 to t o k to b e r 2012.
De stu d ie had to t doei om c ijfe rm a te ria a l te ve rza m e le n om de ta ke n van de a fd e lin g D uurzam e L a n d b o u w o n tw ik k e lin g inzake ru im te lijk e ord e n in g te o n d e rste u n e n , m ee rbe paa ld inzake h e t op volgen en ad vise ren van ru im te lijk e plan nin gsp rocesse n en s te d e n b o u w ku n d ig e v e rg u n n in g e n . De Ínhoud van deze stud ie w e rd besproken m e t de o p d ra ch tg e ve rs G rie t B ae rt, S tefaan Baetem an en B a rt Bollen. Ze m a a k te n te v e n s deel u it van de begeleide nde s tu u rg ro e p van d it p ro je c t.
V o o r de stu d ie w e rd g e b ru ik g e m a a k t van de gegevens van he t a g en tsch ap v o o r Landbouw en V is se rij en ge ge ven s van he t b e le idsd om e in R u im te lijk e Planning, W onen en O nroe ren d Erfgoed. Peter W illem s en Hans v an den Berg (RW O) zijn b e d a n kt v o o r h e t te r be schikking ste lle n van hun d a ta b a n k e n en h e t be an tw oo rd en v an ta lr ijk e in te rp re ta tie v ra g e n m .b .t. de ru im te b o e k h o u d in g e n .
De stu d ie w e rd nagelezen d o o r G rie t B ae rt, S tefaan B ae tem an , Joke C harles, Lieve V a n d e b ro e c k, Michael Van O m berg en (allen A D LO ), D irk Van G ijse gh em (AM S), Joeri D e un inck (AM S), Hans L e in fe ld e r en C h ristop he V a n d e v o o rt (RW O ). Hun w a a rd e v o lle fe e d b a ck w e rd zo goed ais m o g e lijk in deze stu d ie v e rw e rk t.
SAMENVATTING
Deze stu d ie le v e rt c ijfe rm a te ria a l aan b e tre ffe n d e de e vo lu tie van de la n d b o u w b e ste m m in g in V la a n d e re n , de e v o lu tie van h e t la n d b o u w g e b ru ik sa re a a l, de p la n o lo g is c h -ju rid is c h e c o n te x t van h e t la n d b o u w g e b ru iks a re a a l en de p la n o lo g is c h -ju rid is c h e c o n te x t van de b e d rijfs z e te ls . Er w e rd in de stu d ie v o o rn a m e lijk g e b ru ik g e m a a kt v an G IS -a na lyse. Tw ee bro nn en w a re n van g ro o t belang v o o r deze stu d ie , n a m e lijk de gegevens u it het g e ïn te g re e rd be he ers- en c o n tro le s y s te e m van he t agen tsch ap v o o r Landbouw en V isse rij (ALV) en de ru im te b o e k h o u d in g e n van h e t d e p a rte m e n t R u im te lijk e O rden in g, W onen en O nroe ren d Erfgoed (RW O ).
Het R u im te lijk S tru c tu u rp la n V la a n d e re n (RSV) le g t de visie v a s t op de ru im te lijk e o n tw ik k e lin g van V la an dere n.
In h e t RSV w e rd bepaald d a t e r in V la an dere n 7 5 0 .0 0 0 ha ag ra risch g e bied, 1 5 0 .0 0 0 ha n a tu u r en re s e rva a t, 5 3 .0 0 0 ha bos, 3 4 .0 0 0 ha ove rig g ro e n , 6 6 .0 0 0 ha in d u s trie , 2 1 .0 0 0 ha re cre a tie , 2 2 7 .5 0 0 ha w o on geb ie d en 5 8 .0 0 0 ha 'o v e rig e b e s te m m in g e n ' m oe st w o rd e n vo o rzie n . De o o rs p ro n k e lijk e pla n h o rizo n v o o r h e t RSV was 2 0 0 7 , m a a r to e n de re a lisa tie n ie t ha a lb a a r ble e k w e rd deze v e rle n g d to t 2012.
D e la n d b o u w b e s te m m in g
U it de v e rsch ille n d e ru im te b o e k h o u d in g e n b lijk t d a t h e t areaal la n d b o u w b e s te m m in g tussen 19 94 en 20 12 m e t 1 9 .6 0 0 ha is a fg eno m en . D it is m in d e r dan de vo o ro p g e ste ld e 5 7 .6 0 0 ha u it de ta a k s te llin g van he t RSV. In 2011 w as er nog 7 8 8 .0 0 0 ha la n d b o u w b e s te m m in g . Uit de analyse van de ru im te b o e k h o u d in g e n leren w e d a t tusse n de g o e d k e u rin g van h e t RSV en de e e rste plan horizon vo o ra l in g e ze t is op h e t rea lise ren van de n a tu u rd o e ls te llin g e n en de econom ische d o e lste llin g e n . Van de la n d b o u w b e ste m m in g e n die w e rde n he rb e ste m d is 6 0 % o f 8 .8 1 2 ha h e rb e ste m d na ar een gro en e b e s te m m in g en 2 0 % o f 2 .8 4 9 ha na ar een in d u s trie b e s te m m in g . 2 8 % van de h e rb e ste m m in g e n v e rlie p via een g e w e s te lijk r u im te lijk u itvo e rin g s p la n (RUP) en 2 0 % via g e m e e n te lijk e plan nin gsp rocesse n (APA, BPA, g e m e e n te lijk RUP). In de tw e e d e planperiod e (2 0 0 7 -2 0 1 1 ) is n e tto m in d e r la n d b o u w b e s te m m in g he rb e ste m d (6 .9 7 9 ha). O ng evee r 5 0 % (3 .4 4 6 ha) van de h e rb e s te m m in g e n ge be urde ten v o o rd e le van de groene b e ste m m in g e n en 2 0 % (1 .5 4 8 ha) te n v o o rd e le van in d u s trie . O ver de v o lle d ig e plan p e rio d e van het RSV is 5 5 % (1 3 .1 4 5 ha) van de la n d b o u w b e s te m m in g h e rb e ste m d na ar een g ro en e b e s te m m in g , 22 % (5 .2 7 9 ha) na ar in d u s trie en 11 % (2 .5 3 8 ha) na ar o v e rig e b e ste m m in g e n .
G em eenten hebben v o o ra l la n d b o u w b e ste m m in g he rb e ste m d na ar in d u s trie (3 8 % o f 1.7 6 0 ha) en re cre a tie (2 3 % o f 1.0 7 8 h a ); pro vin c ie s vo o ra l na ar in d u s trie (6 6 % o f 622 ha) en re cre a tie (1 0 % o f 92 ha) en het V la am s g e w e st h e e ft v o o rn a m e lijk la n d b o u w b e s te m m in g h e rb e ste m d na ar gro en e b e s te m m in g e n (6 6 % o f 1 2 .2 1 9 ha). W o o n b e ste m m in g e n w e rde n v o o rn a m e lijk gecreëerd rond de s te d e lijk e gebieden en h e t E17- n e tw e rk . In z a k e re cre a tie b e tre ft een g ro o t aandeel van h e t areaal h e rb e s te m m in g e n de aanleg van g o lfte rre in e n en v o o r w a t b e tre ft bos is er areaal h e rb e ste m d t.b .v . de stad sra nd bo ssen. O ok de afb a ke n in g van de gebieden van de n a tu u rlijk e en de ag rarisch e s tru c tu u r (AGNAS) en de sig m ap lan ne n hebben een invloed gehad op de h e rb e ste m m in g e n na ar een g ro en e b e s te m m in g .
In h e t ka d e r van h e t A G N A S -p lan nin gsp roce s be sliste de V la am se re g e rin g op 17 d e ce m b e r 2 0 0 4 to t een b e le id sm a tig e h e rb e v e stig in g van de la n d b o u w b e ste m m in g e n w a a ro v e r consensus bestond tusse n de n a tu u r- en la n d b o u w s e c to r. De a fb a k e n in g ge be u rd e pe r b u ite n g e b ie d re g io . M idden 2009 was ca. 5 3 8 .0 0 0 ha h e rb e ve s tig d ag rarisch gebied (HAG ) va s tg e le g d . Op basis van de ru im te b o e k h o u d in g e n en de bena de ring van de o o rs p ro n k e lijk e HAGs kon nagegaan w o rde n d a t e r in 20 12 nog 5 3 6 .8 0 0 ha HAG was. V olgens de (b e n a d e re n d e ) be re ke n in g e n is tussen 20 10 en 2011 ca. 8 1 5 ha HAG he rb e ste m d te n v o o rd e le van in d u strie (3 4 % ), re cre a tie (2 7 % ), o v e rig e b e ste m m in g e n (1 8 % ), w onen (1 7 % ) en groene b e ste m m in g e n (7 % ). Het zijn v o o rn a m e lijk g e m e e n te lijk e plan nin gsp rocesse n die in sn ijd e n op HAG (7 0 % ). Er d ie n t e c h te r o p g e m e rk t te w o rd e n d a t een deel van d it areaal ge com p ense erd kan zijn via plan olo gische ruil.
In d ie n w e de la n d b o u w b e s te m m in g e n tussen 20 10 en 20 12 b e k ijk e n , dan g e ld t d a t e r in deze p e rio de 500 ha HAG is h e rb e ste m d en 1.8 0 0 ha bu ite n HAG. De a fn am e in HAG is k le in e r dan bu ite n HAG, w a a rd o o r de h e rb e v e s tig in g toch e ffe c tie f lijk t om de la n d b o u w b e ste m m in g te bescherm en.
H e t la n d b o u w g e b ru ik s a re a a l
De la n d b o u w a d m in is tra tie h o u d t sinds 2000 h e t la n d b o u w g e b ru ik bij. Sinds 2007 b e s ch ikt h e t A ge ntscha p v o o r La nd bo uw en V iss e rij o ve r een u itg e b re id e d a ta b a n k w a a rb ij de la n d b o u w g e b ru ik sp e rce le n van iedereen die la n d b o u w s te u n w e n s t te o n tv a n g e n o f m e s tb a n k a a n g ifte p lic h tig is, zijn op ge no m e n. Het b e tre ft h ie r dus zowel pro fe ssio nele la nd bou w e rs ais n ie t-la n d b o u w e rs (h o b b y b o e re n , an dere la n d g e b ru ik e rs ). Het la n d b o u w g e b ru iks a re a a l n e e m t sinds 20 08 af. In 2011 w as e r 6 8 5 .0 0 0 ha la n d b o u w g e b ru ik sa re a a l. Het v e rd w ijn e n van he t la n d b o u w g e b ru iksa re a a l u it de re g is tra tie kan v e rsch ille n d e oorzaken hebben, nl. een b e te re in te k e n in g d o o r de la n d b o u w e r, een h o b b y g e b ru ik (v e rp a a rd in g , v e rtu in in g ), zon e vre e m d g e b ru ik van la n d b o u w b e s te m m in g (v o o r k a n to re n , b e d rijv e n , e tc .), z on e-e ige n g e b ru ik van zon evre em de la nd bou w (bv.
v e rd w ijn e n van la n d b o u w g e b ru iks a re a a l in g ro en e b e s te m m in g ). O ok plan nin gsp rocesse n kunnen leiden to t het v e rd w ijn e n van la n d b o u w g e b ru iksa re a a l. M om enteel is 8 9 % van h e t (a a n g e g e ve n ) la n d b o u w g e b ru iks a re a a l gelegen in een la n d b o u w b e ste m m in g (w a a rva n 6 3 % in HAG), 6 % in een groene b e ste m m in g en 5 % in harde be ste m m in g e n . 1 ,2 % van h e t la n d b o u w g e b ru iks a re a a l is in g e b ru ik van te rre in b e h e re n d e o rg a n is a tie s . H iervan is 16 % gelegen in la n d b o u w b e s te m m in g , 7 1 % in g ro en e b e ste m m in g en 13% in harde b e ste m m in g e n .
O ng evee r 2 7 % van h e t la n d b o u w g e b ru iks a re a a l o f 18 2 .8 7 1 ha h e e ft één o f m ee rde re ju rid is c h e ra n d v o o rw a a rd e n . O ng evee r 8 % h e e ft een ju rid is c h e ra n d vo o rw a a rd e n v a n u it h e t n a tu u rb e le id , 4 % v a n u it het la nd schap sbe leid, 12 v a n u it h e t w a te rb e le id , 2% v a n u it h e t n a tu u r- en land schap sbe leid, 1% v a n u it he t n a tu u r- en w a te rb e le id en 1% h e e ft ju rid is c h e ra n d vo o rw a a rd e n v a n u it alle drie de bele idsve ld en.
D e b e d r ijfs z e te ls e n e x p lo ita tie s m e t d ie re n
7 0 % o f 2 7 .5 0 6 la n d b o u w b e d rijfs z e te ls zijn gelegen in een la n d b o u w b e s te m m in g , 2% (7 2 4 zete ls) in een g ro en e b e s te m m in g en 28 % (1 0 .7 0 3 zete ls) in een harde b e s te m m in g , w a a rva n 26 % (9 .9 1 8 zete ls) in een w o o n b e s te m m in g . Het is b e la n g rijk op te m e rke n d a t in de 'o v e rig g ro e n '-b e s te m m in g e n la nd bou w wel een n e ve n - o f o n d e rg e sc h ik te fu n c tie kan hebben en dus niet n o o d z a k e lijk zon evre em d is. Het ho og ste aantal b e d rijfs z e te ls m e t een groene b e s te m m in g lig t in O o s t-V la a n d e re n , he t la ag ste aa ntal b e d rijfs z e te ls in groene b e s te m m in g lig t in V la a m s -B ra b a n t.
Van alle b e d rijfs z e te ls zijn e r 7 .4 6 8 m e t een ju rid is c h e ra n d v o o rw a a rd e , lig t de g ro te m e e rd e rh e id in o p p e rv la k te w a te rw in n in g e n , in een v o g e lric h tlijn g e b ie d o f in een a n ke rp la a ts .
V o o r de 2 5 .121 e x p lo ita tie s m e t die re n g e ld t d a t 7 6 % o f 19.221 e x p lo ita tie s gelegen is in een la n d b o u w b e s te m m in g , 2% (3 9 3 e x p lo ita tie s ) in een groene b e s te m m in g en 22 % (5 .5 0 7 e x p lo ita tie s ) in een ha rde b e s te m m in g . De m eeste e x p lo ita tie s m e t diere n in een groene b e ste m m in g zijn te ru g te vin de n in O ost- V la a n d e re n , h e t laagste in Lim bu rg . Van de 393 e x p lo ita tie s m e t diere n gelegen in een gro en e b e s te m m in g , is o n g e ve e r de h e lft van de e x p lo ita tie s gelegen in 'o v e rig g ro e n ', 4 0 % in n a tu u r en re se rva te n en 10% in bos.
5 .3 0 6 o f 2 1 % van de e xp lo ita tie s m e t diere n hebben een ju rid is c h e ra n d v o o rw a a rd e n , w a a rv a n tw e e de rde een ju rid is c h e ra n d vo o rw a a rd e h e e ft v a n u it h e t w a te rb e le id .
De p la n o lo g is c h -ju rid is c h e c o n te x t is zeer b e la n g rijk v o o r de re ch tsz e ke rh e id van de b e d rijv e n en e x p lo ita tie s . B e d rijve n o f e x p lo ita tie s die bu ite n de ge ëigende b e ste m m in g szo n e gelegen zijn o f ra n d vo o rw a a rd e n hebben v a n u it a n de re re g e lg e vin g kunnen im m e rs ge volgen o n d e rvin d e n bij h e t v e rk rijg e n (o f v e rn ie u w e n ) van s te d e n b o u w k u n d ig e o f m ilie u v e rg u n n in g e n . Bij a a n vra g e n gelegen in o f na bij V E N -gebieden o f speciale be sche rm ing szon es d ie n t bij de v e rg u n n in g s a a n v ra a g re s p e c tie v e lijk een v e rs c h e rp te n a tu u rto e ts o f (v o o rto e ts ) passende be oo rd e lin g te gebe uren . Deze v e rs c h e rp te n a tu u rto e ts o f (v o o rto e ts ) passende b e oo rdelin g g a a t na o f h e t p ro je c t o f de a c tiv ite it een a a n ta s tin g van de n a tu u rw a a rd e n kan b e teken en . In d ie n m en in de v e rs c h e rp te n a tu u rto e ts o f (v o o rto e ts ) passende b e oo rdelin g n ie t kan aa n to n e n d a t de v e rg u n n in g s a a n v ra a g geen s ig n ific a n t n e g a tie f e ffe c t v e ro o rz a a k t op de n a tu u rw a a rd e n , kan de a c tiv ite it ge w e ige rd w o rd e n o f kunnen e x tra vo o rw a a rd e n w o rd e n op ge leg d. Bovendien gelden in de V E N -gebieden reeds be pe rkin g e n v o o r de la n d b o u w inzake h e t g e b ru ik van m e s ts to ffe n , b e s trijd in g s m id d e le n en h e t w ijz ig e n van kleine la nd sch a p se le m e n te n en de w a te rh u is h o u d in g . V o o r de speciale be sche rm ing szon es w o rde n de in s ta n d h o u d in g s d o e ls te llin g e n m o m e n te e l o p g e m a a kt. O ok h ie r kan v e rw a c h t w o rde n d a t d it e x tra be pe rking en o f ra n d vo o rw a a rd e n v o o r de la n d b o u w m e t zich m ee zal bre n g e n . O ok de w e tg e v in g inzake o n ro e re n d erfgoed kan b e p e rkin g e n o f e x tra vo o rw a a rd e n op leggen aan de la n d b o u w e r, die kunnen gaan to t v e rb o d van u itb re id in g van een la n d b o u w b e d rijf te n e in d e een zichtas te be w a ren, lo kale te e ltb e p e rk in g , e n z In d ie n een
b e d rijf een s te d e n b o u w ku n d ig e v e rg u n n in g nodig h e e ft, is ad vie s van O nroe ren d Erfgoed in die gebieden im m e rs v e rp lic h t, a n de rs v o ls ta a t een m a c h tig in g . Ten de rde kan oo k h e t d e cre e t in te g ra a l w a te rb e h e e r b e p e rkin g e n o f e x tra vo o rw a a rd e n o p le g g e n : zo is e r de w a te rto e ts bij h e t a fle ve re n van s te d e n b o u w ku n d ig e ve rg u n n in g e n , de g e b ru iksb e p e rkin g e n binnen a fg eba ken de oeverzones en een b e m e s tin g sve rb o d in de w a te rw in g e b ie d e n .
T evens zijn in h e t n a tu u r- en w a te rb e le id nog en kele fin a n c ië le in s tru m e n te n vo o rz ie n zoals een o n te ig e n in g , re c h t van v o o rk o o p en de op ko o p re g e l. O ok w o rd e n oo k v e rg o e d in g e n o f te g e m o e tk o m in g e n gegeven v o o r la n d b o u w e rs die de d o e lste llin g e n u it h e t n a tu u r-, w a te r- o f la nd schapsbeleid m ee helpen re a lise re n , bv. de b e h e e ro ve re e n ko m s te n .
In de ru im te lijk e ord e n in g b ie d t h e t 'p la n o lo g isc h a tte s t' een u itw e g v o o r b e d rijv e n die bu ite n de geëigende b e s te m m in g gelegen z ijn , , dus o o k v o o r la n d b o u w b e d rijv e n . Het plan olo gisch a tte s t w o rd t o p g e m a a k t do or de b e d rijfs le id e rs z e lf en g e e ft h ie rin een k o rte - en la n g e te rm ijn v is ie w e e r van h e t b e d rijf. Bij de a fg ifte van een deels g o ed ge keurd plan olo gisch a tte s t m o e t de ove rh e id z e lf een RUP op m a ke n v o o r h e t b e d rijf, c o n fo rm de uitsla g van h e t planologisch a tte s t.
V o o r la nd bou w e rs die s te rk g e tro ffe n w o rd e n d o o r plannen van de ove rh e id kan h e t fla n k e re n d la nd bou w b ele id soelaas bieden. Het fla n k e re n d la nd bou w b ele id be s ta a t u it ta lrijk e m a a tre g e le n die de ge volgen v o o r de g e tro ffe n la n d b o u w e rs m oe te n v e rza ch te n . In de p ra k tijk w o rd t e c h te r w e in ig to t geen g e b ru ik g e m a a k t van d it fla n k e re n d beleid v o o r de p ro vin cia le o f g e m e e n te lijk e RUP's.
A a n b e v e lin g e n
In de stu d ie w o rde n 4 aa nb e ve lin g e n gedaan. Ten ee rste w o rd t v o o rg e s te ld de e v o lu tie van het la n d b o u w g e b ru iks a re a a l versu s de la n d b o u w b e ste m m in g te b lijv e n m o n ito re n om z ich t te houden op de ru im te lijk e tra n s fo rm a tie s in de open ru im te . B ovendien is h e t via m o n ito rin g m o g e lijk om in te sch a tte n hoe snel h e t la n d b o u w g e b ru ik v e rd w ijn t na een h e rb e s te m m in g , w a t van belang is bij vo o rb e re id e n van fla n ke re n d la n d b o u w b e le id in deze gebieden. Ten tw e e d e w o rd t v o o rg e s te ld om in h e t k a d e r van h e t nieu w Beleidsplan R u im te V la an dere n een d u id e lijk b e h o e fte n o n d e rz o e k v o o r la nd bou w te vo e re n . Ten de rde is h e t nodig een oplossing te zoeken v o o r de zo n e vre e m d e b e d rijfsz e te ls, bij v o o rk e u r in he t AG N AS-proces. B ijzon dere aa nd ach t d ie n t h ie rb ij te gaan na ar die zete ls gelegen in o f teg en speciale be sche rm ing szon es, w a a rb ij kan w o rd e n bekeken in ho e ve rre deze kunnen w o rd e n in ge schake ld in h e t rea lise ren van de in s ta n d h o u d in g s d o e ls te llin g e n . Ten la a ts te w o rd t een aanpassing van de cod ex RO v o o rg e s te ld te n e in d e binnen de la n d b o u w b e ste m m in g e n h e t la n d b o u w g e b ru ik m a xim a a l te be houden en te v e rm ijd e n d a t de la n d b o u w b e ste m m in g e n u itg e h o ld w o rd e n o f e r o n ge w en ste tra n s fo rm a tie s p la a tsvin d e n .
INLEIDING
Een van de ta ke n van de afd e lin g D u urza m e L a n d b o u w o n tw ikk e lin g (ADLO) is he t ad vise ren van s te d e n b o u w k u n d ig e v e rg u n n in g e n en h e t a c tie f in p u t le vere n en p a rtic ip e re n in ru im te lijk e plan nin gsp rocesse n.
G elet op de bepalingen van h e t RSV en de (h is to ris c h g e g ro e id e ) g ro te o p p e rv la k te aan la n d b o u w b e s te m m in g leiden deze plannin gsp rocesse n m ee sta l t o t h e t v e rd w ijn e n van la n d b o u w g ro n d , te n v o o rd e le van re cre a tie , n a tu u r, in d u s trie , etc. Die a fn am e van la n d b o u w g ro n d ga at v a a k ten koste van la n d b o u w b e d rijv e n , die ten ge volge da arva n hun in kom e n s te rk zien dalen en som s zelfs gedw ong en w o rd e n de b e d rijfs v o e rin g stop te ze tte n .
Er zijn m o m e n te e l binnen h e t D e p a rte m e n t Landbouw en V isse rij nog geen c ijfe rs be s ch ikb a a r om deze afn am e van h e t 'p la n o lo g is c h e ' la nd bou w a reaa l e n e rzijd s en h e t la n d b o u w g e b ru iksa re a a l a n d e rz ijd s te stave n.
O n d e rh a vig e stu d ie w il hie ro p een a n tw o o rd bieden.
De stu d ie b e sta a t u it v ie r de le n:
Het e e r s t e d e e l g e e ft w a t m e e r d u id in g bij de m a n ie r w a a ro p aan ru im te lijk e plan nin g w o rd t gedaan in V la a n d e re n . T evens w o rde n de te rm e n die do orh een de stu d ie g e b ru ik t w o rd e n g e d e fin ie e rd en w o rd t de m e th o d o lo g ie besproken.
Het tw e e d e d e e l h a n d e lt o v e r h e t 'p la n o lo g is c h ' ag rarisch ge bied. Aan de hand van de ru im te b o e k h o u d in g e n w o rd t nagegaan hoe de la n d b o u w b e ste m m in g do orh een de tijd is ge ë vo lu e e rd . Er w o rd t nagegaan hoeveel la n d b o u w b e s te m m in g he rb e ste m d is en hoeveel e r nieuw be stem d is. Bovendien w o rd t nagegaan w a a r d it ve rd w e n e n areaal gelegen is en o o k na ar w e lke b e s te m m in g h e t gegaan is.
Het d e r d e d e e l b e k ijk t de e vo lu tie en de p la n o lo g is c h -ju rid is c h e c o n te x t van h e t la n d b o u w g e b ru iks a re a a l. Aan de hand van de gegevens u it h e t G e ïnteg ree rd Beheers- en C o n tro le sy ste e m (GBCS) kunnen w e de e vo lu tie op volgen van h e t la nd bou w a reaa l d a t w e rk e lijk d o o r de la n d b o u w e rs g e b ru ik t w o rd t en d a t n ie t n o o d z a k e lijk in een plan olo gische la n d b o u w b e ste m m in g gelegen is. V e rvo lg e n s w o rd t gekeken hoeveel e r d a a d w e rk e lijk in la n d b o u w b e s te m m in g en in h e rb e ve stig d ag rarisch gebied (HAG ) gelegen is. Ten la a tste w o rd t de ju rid is c h e c o n te x t van h e t la n d g e b o u w g e b ru iks a re a a l b e stude erd . Er w o rd t nagegaan hoeveel la n d b o u w g e b ru iks a re a a l ge le gen is in gebieden die deel u itm a k e n van n a tu u r- (N a tu ra 20 0 0 , h e t V la am s Ecologisch N e tw e rk (VEN), het In te g ra a l V e rw e vin g s- en o n d e rste u n e n d n e tw e rk (IV O N ), he t d u in e n d e c re e t), h e t landschaps- (e rfg o e d la n d sc h a p p e n , a n k e rp la a tse n , m o n u m e n te n , landschappen en d o rp sg e zich te n , a rch eo log isch e v in d p la a ts e n ) en h e t w a te rb e le id (g ro n d w a te r- en o p p e rv la k te w a te rw in g e b ie d e n , afg eba ken de o v e rs tro m in g s g e b ie d e n en o e ve rzo n e s). De ge volgen van deze c o n te x t w o rd e n k o rt besproken.
In h e t v ie r d e d e e l w o rd t de p la n o lo g is c h -ju rid is c h e c o n te x t van de b e d rijfs z e te ls b e stude erd en m e e r in detail de zo n e vre e m d e b e d rijfs z e te ls . Naast een in v e n ta ris a tie v an de zo n e vre e m d e b e d rijfs z e te ls in g ro en geb ie de n w o rd t o n d e rz o ch t in w e lk ty p e gro en g e b ie d ze gelegen zijn en w a n n e e r en hoe (b v . o m w ille van een g e w e s te lijk RUP) ze z on evre em d ge w orden zijn . O ok h ie r w o rd t de ju rid is c h e c o n te x t na de r bekeken. De ge volgen van deze c o n te x t v o o r de b e d rijfs z e te ls w o rd e n k o rt besproken.
Het la atste deel be s ta a t u it conclusies en een aa ntal aa nb eve lin gen .
1. DUIDING, TERMINOLOGIE EN METHODOLOGIE
1. DUIDING EN TERMINOLOGIE
In deze stu d ie w o rd t een vee lh eid aan te rm e n u it de ru im te lijk e plan nin g g e b ru ik t. Het is v o o r een goed begrip v an de stu d ie dan oo k b e la n g rijk d a t we deze te rm e n k o rt du id en en een k o rte h is to rie k geven van de ru im te lijk e plan nin g in V la an dere n.
1.1 De 'o u d e ' p la n in s tru m e n te n
De ee rste "w e t op de s te d e n b o u w " in V la an dere n da te e rd e van 1962. D a a rvo o r kon m en in V la an dere n overal en op g e lijk w e lke m a n ie r bouw en. In so m m ig e ge m e e n te n bestonden wel al g e m e e n te lijk e b o u w re g le m e n te n .
G e w e s tp la n n e n
De ge w e stp la n n e n w e rde n o p g e m a a k t in u itv o e rin g van de w e t op de s te d e n b o u w van 1962. Ze w e rden o p g e m a a k t d o o r de fe d e ra le ove rh e id v o o r h e t B elgische g ro n d g e b ie d (4 8 in to ta a l). V o o r V la an dere n w e rden 25 ge w e stp la n n e n o p g e m a a kt, bv. V e u rn e -W e s tk u s t, E e klo -A a lte r, M echelen, S in t-T ru id e n -T o n g e re n , etc. De o p m a a k s ta rtte in de ja re n '7 0 en ze w e rd e n g o ed ge keurd in de p e rio de 1 9 7 6 -1 9 8 0 . De o p m a a k d u u rd e lang o m d a t e r v e rsc h ille n d e in s p ra a kp ro ce d u re s vo o rzie n w a ren .
De ge w e stp la n n e n legden v o o r elke v ie rk a n te m e te r de b e ste m m in g v a s t. Ze ging en u it van de scheiding van fu n c tie s . Er w e rd onderscheid g e m a a k t tusse n zes g ro te b e s te m m in g s c a te g o rie ë n , n a m e lijk w o o n g e b ie d e n , in d u s trie g e b ie d e n , d ie n s tv e rle n in g s g e b ie d e n , la n d e lijk e gebiede n, re cre a tie g e b ie d e n en ge bieden v o o r an de r g ro n d g e b ru ik . De ag rarisch e gebieden be horen to t de c a te g o rie van de la n d e lijk e gebiede n. Aan som m ige b e s te m m in g e n w e rd een b ijz o n d e r o f aa n vu lle n d v o o rs c h rift to e g e v o e g d o m w ille van de sp e cifie ke w a ard en.
Deze zijn sp e c ifie k pe r g e w e stp la n , zo kom e n een aa ntal van de in o n d e rs ta a n d e ta b e l vo o rk o m e n d e b ijzo n d e re v o o rs c h rifte n slechts op één g e w e stp la n vo o r. Tabel 1 g e e ft de v e rsch ille n d e b e ste m m in g sc a te g o rie ë n v o o r a g ra risch e gebieden in de ge w e stp lan ne n w eer.
T abel 1: be n a m in g van la n d b o u w b e s te m m in g e n in de g e w e stp la n n e n
Agrarische gebieden 0900 Alle
Landschappelijk waardevolle agrarische gebieden 0901 Alle
G e b ie d e n m e t b ijz o n d e r e v o o rs c h r if t e n V a n a f 0 9 1 0
Agrarisch gebied m et ecologisch belang 0910
Alle gewestplannen behalve Brugge-O ostkust, Gentse- Ka naai zone, Eeklo-Aalter, Oudenaarde, Aalst-N inove- Geraa rd sberqen-Z otteqem , Si nt-Ni kl aas-Lokeren
Valleigebieden (o f'a g ra ris c h e gebieden m e t landschappelijke
w aarde') 0911 D iksm uide-Torhout, Gentse Kanaalzone, Eeklo-Aalter,
Oudenaarde, Si nt-N i klaas-Lokeren Agrarisch gebied m et landschappelijke (o f 'bijzo nd e re ') waarde
(va lle i- o f brongebieden) 0912 Oudenaarde
Archeologische site 0913 Roeselare-Tielt
Landbouwgebied m et culturele historische e n /o f esthetische waarde 0914 Si nt-Trui den -T ongeren
B ouw vrij agrarisch gebied 0916 O ostende-M iddenkust, K o rtrijk , Oudenaarde, Antw erpen
G e b ie d e n m e t b ijz o n d e r e a a n v u lle n d e v o o rs c h r if t e n V a n a f 0 9 3 0
Serregebieden 0930 Halle-Vilvoorde-Asse
Kleintuingebied 0931 A alst- Ni nove-G eraardsbergen-Zottegem
B ron : AG IV-RW O
In de o m z e n d b rie f van 8 ju li 1997 b e tre ffe n d e de in ric h tin g en de to e passing van de o n tw e rp -g e w e s tp la n n e n en g e w e stp la n n e n w e rd e n de ag ra ris ch e ge bieden bestem d v o o r la nd bou w "in de ru im e zin ". Het g e b ru ik van de te rm la nd bou w in de "ru im e z in " b e teken de d a t h e t begrip "la n d b o u w " n ie t re s tric tie f, doch ru im diende te w o rd e n o p g e va t. In die zin w e rd e n m e t la nd bou w dan o o k tu in b o u w , v e e te e lt en v is te e lt bedoeld. Zelfs gebo uw e n die w a re n bestem d v o o r tu in b o u w o n d e r glas m e t h y d ro c u ltu u r w e rd e n h ie ro n d e r ve rsta a n . In dieze lfde o m z e n d b rie f w e rd ge steld d a t in de la n d s ch a p p e lijk w a a rd e v o lle ag rarisch e ge bieden in principe de zelfde o rd e n in g s m a a tre g e le n van to e passing w a re n ais in de ge w o ne ag rarisch e gebieden. De be doeling van de o v e rd ru k 'la n d s c h a p p e lijk w a a rd e v o l' w as in de ee rste plaa ts h e t be staan de la n d sc h a p s ka ra kte r zoveel m o g e lijk te bew aren en b ijz o n d e re aa nd ach t te besteden aan de e sth e tisch e aspecten van nieuw e in p la n tin g e n o f v e rb o u w in g e n . Deze kw a m en to t u itin g in de a rc h ite c tu u r (b o u w h o o g te en v o lu m e ), aard van de g e b ru ik te m a te ria le n , b e p la n tin g e n e n z... De aard o f b e s te m m in g ze lf van de c o n s tru c tie hield dus geen re ch ts tre e ks v e rb a n d m e t de la n d sch a p p e lijk e b e sche rm ing . Naast d it "b e s c h e rm e n d " doei kon de aa n d u id in g van la n d s c h a p p e lijk w a a rd e vo l gebied oo k de la n d sch a p so n tw ikke lin g o f -o p b o u w to t doei hebben. De to e la a tb a a rh e id van b o u w w e rke n in la n d s c h a p p e lijk w a a rd e vo lle ge bieden w e rd steeds aan een dubbel c rite riu m g e to e ts t (w w w .ru im te lijk e o rd e n in g .b e ).
Van de o o rs p ro n k e lijk e ge w e stp la n n e n sch ie t van da ag n ie t veel m e e r o ve r o m w ille van alle rh a n d e w ijz ig in g e n d o o r ru im te lijk e plan nin gsp rocesse n (g e w e s tp la n w ijz ig in g e n , alge m e n e en b ijz o n d e re plannen van aa nleg).
S inds 1 mei 20 00 zijn geen nieu w e g e w e s tp la n w ijz ig in g e n m e e r m o g e lijk , lopende p ro ced ures w e rde n wel a fg e w e rk t.
A lg e m e n e p la n n e n v a n a a n le g
N a da t de ge w e stp la n n e n w e rde n g o e d g e ke u rd konden de ge m e e n te n de Ínhoud van de ge w e stp la n n e n - indien g e w e n st - gaan v e rfijn e n . Ze konden d o o r m id de l van een alge m een plan van aanleg (APA) de b e s te m m in g v o o r h e t hele g ro n d g e b ie d van de g e m e e n te bepalen. D it APA v e rv in g h e t ge w e stp lan . Het APA dien de naast een w e e rg a ve van de v o o rz ie n e b e ste m m in g oo k v o o rs c h rifte n o v e r v o rm g e v in g , g ro o tte en plaa tsing van nieu w e ge bouw en te b e va tte n . De m ee ste ge m e e n te n beslisten e c h te r om geen APA op te m aken o m d a t de g e w e stp la n n e n vo ld o e n d e g e d e ta ille e rd w a ren . Er zijn sle chts en kele ge m e e n te n in V la an dere n m e t een g o e d g e ke u rd APA, w a a ro n d e r H o e ila a rt, Lo christi en R oeselare1.
In h e t APA van Lo christi w e rd m .b .t. la nd bou w g e b ru ik g e m a a k t van de b e ste m m in g s ca te g o rie ë n "a g ra risc h e zone ty p e 1 " en ag rarisch e zone ty p e 2 " (g la s tu in b o u w ). O ok in h e t APA van Roeselare w e rde n a lte rn a tie v e la n d b o u w b e ste m m in g e n g e b ru ik t, zoals " la n d e lijk en o p e n ru im te g e b ie d m e t a a n g e ta s t k a ra k te r", " la n d e lijk en o p e n ru im te g e b ie d m e t ag rarisch k a ra k te r" en "o n a a n g e ta s te open ru im te g e b ie d e n ". In h e t APA van H o e ila a rt w e rd e n de b e na m ing en van g e w e stp la n c a te g o rie ë n o v e rg e n o m e n (a g ra risc h e gebiede n, la n d sc h a p p e lijk w a a rd e v o lle ag rarisch e gebiede n, s e rre g e b ie d e n ).
B ijz o n d e re p la n n e n v a n a a n le g
Een b ijz o n d e r plan van aanleg (BPA) w as een b e ste m m in g sp la n d a t v o o r een deel van h e t g ro n d g e b ie d van de g e m e e n te w e rd o p g e m a a k t d o o r de ge m e e n te n . Het BPA dien de een gra fisch plan m e t de b e ste m m in g en s te d e n b o u w k u n d ig e v o o rs c h rifte n te b e v a tte n . O ok BPA's v e rv in g e n de g e w e s tp la n n e n . Van de 308 V laam se g e m e e n te n zijn e r slechts een 2 0 -ta l die n o o it een BPA o p m a a k te n . G em eenten die nog n ie t b e schikte n o ve r een g o e d g e ke u rd r u im te lijk s tru c tu u rp la n hadden nog to t eind 2011 de m o g e lijk h e id om b ijz o n d e re plannen van aanleg op te stellen .
11 Het APA van Genk is opgeheven bij M.B. 7 /0 4 /2 0 0 1 . Voor de fusie van 1977 beschikte ook de gemeente O ostduinkerke reeds o ver een Algemeen Plan van Aanleg (APA), d it sinds h et K.B. van 3 6 /0 5 /1 9 5 2 , aangepast b ij K.B. van 2 6 /0 1 /1 9 6 3 . De overige deelgemeenten beschikten n ie t o ve r een APA. b ij hun fusies. Bij besluit van de Vlaamse regering van 20 april 2001 w erd beslist om vo or Koksijde geen g em eentelijke plannen die dateerden van vo o r h et gewestplan (o f een gew estplanw ijziging) te behouden. Het APA Oostduinkerke goedgekeurd in 1952 is dus niet m eer van toepassing.
1.2 De n ieu w e p la n in s tru m e n te n
S inds de tw ee de g ro te s ta a ts h e rv o rm in g in 1980 is de ru im te lijk e ord e n in g g e re g io n a lise e rd . Op 18 mei 1999 w e rd h e t d e cre e t ho udende de o rg a n isa tie van de ru im te lijk e o rd e n in g g o e d g e ke u rd . De reg e lg e vin g w erd d ra stis ch g e h e rs tru c tu re e rd en h e t s u b s id ia rite its p rin c ip e w e rd in g e vo e rd . Het d e cre e t bepaalde d a t e lk niveau (g e w e s t, p ro vin cie , g e m e e n te ) een r u im te lijk s tru c tu u rp la n dien de op te m aken. Een r u im te lijk s tru c tu u rp la n is een b e le id sd o c u m e n t d a t h e t ka d e r a a n g e e ft v o o r de ge w e nste ru im te lijk e s tru c tu u r. Het g e e ft een la n g e te rm ijn v is ie op de ru im te lijk e o n tw ik k e lin g van he t gebied in k w e stie . Het is ero p g e ric h t sam e nh ang te b re ng en in de v o o rb e re id in g , de v a s ts te llin g en de u itv o e rin g van beslissingen die de ru im te lijk e ord en ing aanb ela ng en .
T e r u itv o e rin g van de ru im te lijk e s tru c tu u rp la n n e n w o rd e n ru im te lijk e u itv o e rin g sp la n n e n o p g e m a a k t. D o or de s u b s id ia rite it kun ne n zow el ge w e st, ais pro vin cie s en ge m e e n te n RUP's op m a ke n v o o r zaken w a a rv o o r zij bevoegd zijn o f die hun toe gew eze n w o rd e n . RUP's v e rv a n g e n de oude p la n in s tru m e n te n , w a a r nog geen RUP is, g e ld t h e t oude p la n in s tru m e n t (g e w e s tp la n , APA o f BPA) nog.
1 .2 .1 D e g e w e s t e lijk e p la n n in g s p ro c e s s e n
1 .2 .1 .1 H e t r u im t e lijk s tr u c tu u rp la n V la a n d e r e n
Het ru im te lijk s tru c tu u rp la n V la an dere n (RSV) w e rd g o ed ge keurd in 1997 en w e rd reeds tw e e m a a l herzien. De e e rs te h e rzie nin g w e rd de cretaa l b e kra ch tig d op 19 m a a rt 2 0 0 4 , de tw e e d e h e rzie nin g op 25 fe b ru a ri 20 11 . De ta a k s te llin g e n van h e t R u im te lijk S tru c tu u rp la n V la an dere n dien den te zijn u itg e v o e rd te g e n 20 0 7 , de eerste p la n h o rizo n . Toen d it n ie t ha albaa r ble e k besliste de V la am se R egering de plan horizon te ve rle n g e n to t 2012.
Het RSV b e va t een v isie die a a n g e e ft hoe w e in V la an dere n h e t best om gaan m e t de b e p e rk t beschikbare ru im te . De m e ta fo o r "V la a n d e re n open en s te d e lijk " ge e ft de v is ie w e e r op de ru im te lijk e o n tw ik k e lin g van V la a n d e re n , n a m e lijk de steden h e rw a a rd e re n zo d a t d it aang en am e plekken zijn om te leven en de re ste re n d e open ru im te m a xim a a l be w a ren. In Tabel 2 is de ta a k s te llin g v a n u it he t RSV (k o lo m s tre e fc ijfe r) en het behaalde areaal u it de ru im te b o e k h o u d in g e n van 19 94 , 2 0 0 7 , 2011 en 2012 w e e rg e g e ve n . H ie ru it kan w o rde n a fg ele id in w e lke m ate de d o e lste llin g e n van h e t RSV b e re ik t w e rde n bij de ee rste pla n h o rizo n (2 0 0 7 ) en de tw e e d e pla n h o rizo n (2 0 1 2 ). U it de ta b e l b lijk t de m eeste ta a k s te llin g e n n ie t vo lle d ig w e rde n ge rea lise erd . V oo ra l b ijk o m e n d e n a tu u r en re s e rv a a tb e s te m m in g e n dienen nog te w o rd e n g e rea lise erd (zie de n e ga tieve c ijfe rs in de ta b e l).
T abel 2: b e g ro tin g van de te vo o rz ie n e ru im te (h a j - k w a n tita tie v e ta a k s te llin g e n b e tre ffe n d e b e ste m m in g sca te g o rie ë n
Wonen 227.500 227.500 227.500 227.700 227.500 0
Recreatie 21.000 18.300 19.000 20.100 20.200 -800
N atuur en reservaat 150.000 111.100 123.000 126.400 126.600 -2 3.400
O verig groen 34.000 35.300 34.000 34.100 34.300 300
Bosbouw 53.000 42.300 4 4.000 44.400 44.400 -8.600
Landbouw 750.000 807.600 794.500 788.400 788.000 38.000
In d u strie - buiten poorten 39.100 4 2.400 43.900 44.300
In d u strie - binnen poorten
66.000
17.200 17.100 17.100 17.100
-4.600
Overige 58.000 60.200 58.000 57.400 57.100 -900
B ron : h ttp ://w w w .v la a m s p a rle m e n t.b e /P ro te u s 5 /g e tF ile .a c tio n ? id = 3 2 9 2 8 1 . B innen he t RSV zijn v ie r ty p e s po o rte n g e se le cte e rd : ze e h a ve n s, in te rn a tio n a a l g e o rië n te e rd e m u ltim o d a le lo g is tie k e p a rke n , in te rn a tio n a le lu c h th a v e n , H S T -sta tio n . N e g a tie ve c ijfe rs du iden op nog te re alisere n b e ste m m in g e n (b v . nog 2 3 .4 0 0 ha n a tu u r te re a lis e re n ). Bij een p o s itie f c ijfe r is e r nog te v e e l be stem d (n og 3 8 .0 0 0 ha la n d b o u w te h e rb e s te m m e n ). Een nui b e te k e n t d a t de d o e ls te llin g w e rd gehaald.
1 .2 .1 .2 D e g e w e s t e lijk e r u im t e lijk e u itv o e rin g s p la n n e n
In V la an dere n zijn v e rs ch ille n d e g e w e s te lijk e ru im te lijk e plan nin gsp rocesse n te r u itv o e rin g van he t RSV lopend.
T h e m a tis ch o n d e rve rd e e ld situ e re n de be voe gd hed en van de V la am se o v e rh e id zich op v la k va n :
S te d e lijk e g e biede n: de afb a ke n in g van de tw a a lf re g io n a a ls te d e lijk e gebiede n, h e t V la am s s tra te g isch gebied rond Brussel, stra te g isch e s te d e lijk e p ro je cte n
B u ite n g e b ie d : de afb a ke n in g van de ag ra ris ch e en n a tu u rlijk e s tru c tu u r (AGNAS, zie 5 .1 ), g o lfte rre in e n , w in d tu rb in e s , n u ts v o o rz ie n in g e n , o n tg in n in g e n , w a te rz u iv e rin g
E conom ie: histo risch ge gro eid e b e d rijv e n , g e m en gde en spe cifie ke reg io nale b e d rijv e n te rre in e n , econom isch n e tw e rk rond he t A lb e rtk a n a a l, zeehavens en lu ch th a ve n s
T ra n s p o rtin fra s tru c tu u r: lijn in fra s tru c tu u r, leidingen
V o o r de o p m a a k van de g e w e s te lijk e RUP's w e rde n ty p e v o o rs c h rifte n u itg e w e rk t. M et b e tre k k in g to t la ndbouw zijn e r v ie r ty p e v o o rs c h rifte n op ge no m e n, de code v o o r ge m engd ag rarisch gebied is u itd o v e n d (zie oo k Tabel 3).
T abel 3: be n a m in g van la n d b o u w b e s te m m in g e n in q e w e s te lijk e ru im te lijk e u itv o e rin g s p la n n e n
Agrarisch gebied 06101 Gebied bestemd vo o r de beroepslandbouw
B ouw vrij agrarisch gebied 06102 Gebied bestemd vo or beroepslandbouw, m a ar h et oprichten van gebouwen en ve rgelijkbare constructies is n ie t toeqeiaten
Agrarische bedrijvenzone 06104 Gebied bestemd vo o r de inplanting van agrarische b edrijven, in h et bijzonder glastuinbouw Gemengd agrarisch gebied (uitdovende
code) 06103 Enkel g eb ru ikt in RUP Zeehaven Gent van 15.07.2005. Na 2009 w erd deze codes omgezet naar 06101.
N atuurverw eving vo o r agrarisch gebied
(o verd ru k) N atuur en landbouw zijn nevengeschikt aan elkaar
B ron : RWO, 2 0 1 0 . De v o lle d ig e b e s c h rijv in g van de ty p e v o o rs c h rifte n is te ru g te vin d e n op h tt p ://w w w 2 . v la a n d e re n .b e /ru im te lijk /w e tg e v in g /u itv o e rin g s b e s lu ite n /ty p e v o o rs c h rifte n /0 8 0 4 1 1 _ b ij la g e _ ty p e v o o rs c h rifte n .p df.
D a a rn a a st kan la nd bou w o o k een n e ven - o f o n d e rg e sc h ik te fu n c tie hebben in a n de re b e ste m m in g sca te g o rie ë n zoals in de g e m en gde o p e n ru im te g e b ie d e n , de gebieden v o o r w o nen en la nd bou w . Er bestaan eveneens ge bie d ssp e cifie ke be pa lin ge n v o o r la nd bou w in pa rkge bie de n.
1 .2 .2 D e p ro v in c ia le p la n n in g s p ro c e s s e n
De p ro vin cia le s tru c tu u rp la n n e n m ogen n ie t s trijd ig zijn m e t h e t ru im te lijk s tru c tu u rp la n V la a n d e re n en w o rde n go ed g e ke u rd d o o r de V laam se re g e rin g . De pro vin cie s hebben allen een g o ed ge keurd pro vin ciaa l r u im te lijk s tru c tu u rp la n .
De pro vin cie s hebben reeds heel w a t p ro vin cia le ru im te lijk e u itv o e rin g s p la n n e n o p g e m a a k t te r u itv o e rin g van hun r u im te lijk s tru c tu u rp la n . Hun be voe gd hed en op d it v la k zijn o.a. de afb a ke n in g van k le in s te d e lijk e gebiede n, o p e n lu c h tre c re a tie v e v e rb lijv e n , cam p in gs, w e e k e n d v e rb lijv e n , p e rm a n e n te b e w o n in g , to e ris tis c h - re c re a tie v e kn o o p p u n te n ; rio o lw a te rz u iv e rin g s in s ta lla tie s ; o v e rs tro m in g s g e b ie d e n o f re te n tie z o n e s ; regionale b e d rijv e n te rre in e n , g ro o tsc h a lig e k le in h a n d e l, k le in h a n d e ls lin te n , b ijzo n d e re econom ische kn o o p p u n te n , z o n e v re e m d e b e d rijv e n ; g la stu in b o u w zo n e s en lijn in fra s tru c tu u r
1 .2 .3 D e g e m e e n t e lijk e p la n n in g s p ro c e s s e n
De g e m e e n te lijk e s tru c tu u rp la n n e n m ogen n ie t s trijd ig zijn m e t he t ru im te lijk s tru c tu u rp la n V la a n d e re n en het p ro v in c ia a l r u im te lijk s tru c tu u rp la n en w o rde n g o ed ge keurd d o o r de B estendige D e p u ta tie van de pro vin cie.
Van de 308 V la am se g e m ee nten zijn e r 23 die nog n ie t o v e r een g o ed ge keurd g e m e e n te lijk ru im te lijk s tru c tu u rp la n be schikken (to e s ta n d 2 9 .0 6 .2 0 1 2 - w w w .ru im te lijk e o rd e n in g .b e ). Deze ge m e e n te n kunnen dus oo k nog geen g e m e e n te lijk e ru im te lijk e u itv o e rin g s p la n n e n op m ake n en zijn nog n ie t g e m a ch tig d om z e lfsta n d ig v e rg u n n in g e n a f te leveren.
1.3 T erm en la n d b o u w b estem m in g - gro en e b estem m in g - hard e bestem m in g
In deze stu d ie w o rd t algem een de te rm 'la n d b o u w b e s te m m in g ' g e b ru ik t om he t areaal aan te du id en die een b e ste m m in g sco d e een code 0 6 1 0 1 , 0 6 1 0 2 , 06 10 3 o f 0 6 1 0 4 (zie Tabel 3) in de g e w e s te lijk e ru im te lijk e u itv o e rin g s p la n n e n h e e ft o f een code 0 9 0 0 , 0 9 1 0 , 0 9 1 1 , 0 9 1 2 , 0 9 1 3 ,0 9 1 4 , 0 9 1 6 , 0 9 3 0 , 0931 (zie Tabel 1) in de an dere plannen en in g e te ke n d is in de bestanden van de ru im te b o e k h o u d in g van RWO. In de d a ta b a n k van de ru im te b o e k h o u d in g kunnen we al deze codes selectere n d o o r te kiezen v o o r de ru im te b o e k h o u d in g s c a te g o rie 'la n d b o u w '(rb h -c o d e = 0 6 ).
De te rm 'g ro e n e b e s te m m in g ' w o rd t g e b ru ik t om h e t areaal aan te du id en d a t gelegen is in de b e ste m m in g sca te g o rie ë n n a tu u r en re se rva a t, ove rig groen o f bos (rb h -co d e s = 03 , 04 o f 0 5 ).
De te rm 'h a rd e b e s te m m in g ' w o rd t g e b ru ik t om h e t areaal in w o o n b e s te m m in g e n , re c re a tie b e s te m m in g e n , in d u s trië le b e ste m m in g e n o f'o v e r ig e b e s te m m in g e n 'a a n te d u id en. In de g ro e p 'o v e rig e b e s te m m in g e n 'z itte n lijn in fra s tru c tu u r (w e g e n , w a te rw e g e n , s po orw ege n, le id in g e n , e tc .) s to rte n , o n tg in n in g e n en m ilita ire d o m e in e n . W aar re le v a n t w o rd t een o n d e rv e rd e lin g van de ca te g o rie 'o v e rig e 'w e e rg e g e v e n .
In de ru im te b o e k h o u d in g w e rde n de b e s te m m in g e n van lagere plannen (a lg e m e n e en b ijzo n d e re plannen van a a nleg, g e m e e n te lijk en p ro vin cia le RUP's) a ltijd v e rta a ld na ar codes v e rm e ld in Tabel 1 (g e w e stp la n co d e s).
1.4 De b ruto / n etto -d iscu ssie - h et begrip "p lanologische ta rra "
In de ru im te lijk e o rd e n in g w o rde n de la n d b o u w b e ste m m in g e n ais (g e le ) vla k k e n in g e kle u rd . In deze vla k ke n kom e n e le m e n te n zoals w e ge nis, pe rcee lsran de n, w a te rlo p e n , spo orw ege n, zon evre em de co n s tru c tie s , etc.
v o o r. D it w o rd t aa ng ed uid ais 'p la n o lo g isch e ta rra '. F igu ur 1 g e e ft hierva n een v o o rb e e ld . V olgens b e reke nin ge n van de U n iv e rs ite it G ent (2 0 0 7 ) zou de plan olo gische ta rra 27 % be dra gen en vo lg e n s het la n d b o u w in fo rm a tie s y s te e m (L IS ) b e d ra a g t de ta rra zo'n 30 % (m e d e d e lin g B art B ollen). Het is de planologische ta rra die le id t to t de vo o ro p g e ste ld e 7 5 0 .0 0 0 ha u it h e t hu id ige RSV (U g e n t, 2 0 0 7 ).
Fig u u r 1: v o o rb e e ld p la n olog isch e ta rra
B ron : AMS, 20 12.
1.5 L a n d b o u w g eb ru iksareaa l
De te rm 'la n d b o u w g e b ru ik s a re a a l' sla a t op he t la nd bou w a reaa l d a t d o o r la n d b o u w e rs w o rd t aa ngegeven in het ka d e r van hun v e rza m e la a n vra a g . J a a rlijk s dienen de la nd bou w e rs die m e s tb a n k a a n g ifte p lic h tig zijn e n /o f la n d b o u w su b sid ie s w ensen te o n tva n g e n al hun percelen die ze in g e b ru ik hebben aan te geven bij het ag e n tsch a p v o o r Landbouw en V iss e rij (ALV). Het ALV v e rz a m e lt d it alles in een d a ta b a n k , nl. he t g e ïn te g re e rd b e he ers- en c o n tro le s yste e m (GBCS). O nd er de te rm 'la n d b o u w e r' w o rd t v e rs ta a n : elkeen die een
la n d b o u w e rn u m m e r he eft. D it kan dus zowel gaan o v e r pro fe ssio nele la nd bou w e rs ais o v e r andere la n d g e b ru ik e rs zoals te rre in b e h e re n d e o rg a n is a tie s o f p a rtic u lie re n m e t een aa ntal schapen o f pa arden. Op basis van he t G BC S-systeem alleen is he t ó n m o g e lijk om een onde rscheid te m aken tussen de beroeps- en de n ie t-b e ro e p s la n d b o u w . In de stu d ie w o rd t onderscheid g e m a a k t tussen 'la n d b o u w e rs ', V laam se o v e rh e id s in s ta n tie s zoals agen tsch ap v o o r N a tu u r en Bos (AN B), W aterw e ge n en Zeekanaal (W enZ ) en erkende g e w e s te lijk e te rre in b e h e re n d e o rg a n isa tie s N a tu u rp u n t vz w , v zw D u rm e en Lim b u rg s landschap vzw . N aar deze o rg a n isa tie s w o rd t verw eze n m e t de te rm 'te rre in b e h e re n d e o rg a n is a tie ' (TBO).
Om h e t onde rscheid te kunnen m aken tussen pro fe ssio nele la nd bou w e rs en n ie t-p ro fe s s io n e le la n d b o u w e rs is een kop pe lin g tussen d ie r- en pe rceelsgegevens n o o d z a ke lijk. Op basis van de sta n d a a rd o p b re n g s te n 2 v o o r e lk d ie r en gew as kan de to ta le s ta n d a a rd o p b re n g s t pe r la n d b o u w e r be reke nd w o rd e n . L a n d b o u w b e d rijv e n m e t een to ta le sta n d a a rd o p b re n g s t van m e e r dan 2 5 .0 0 0 euro w o rd e n vo lg e n s de Europese s tan daa rde n aanzien ais pro fe ssio nele la n d b o u w b e d rijv e n .
2. METHODOLOGIE
Tw ee d a ta b ro n n e n zijn van zeer g ro o t belang v o o r de stu d ie :
Het be stand ru im te b o e k h o u d in g (RBH) van h e t d e p a rte m e n t R u im te lijk e O rden in g, W onen en O nroe ren d Erfgoed (RW O ). Een ru im te b o e k h o u d in g is een in s tru m e n t d a t de to e - en afn am es in de o p p e rv la k te v o o r iedere b e s te m m in g s g ro e p w e e rg e e ft. V olge nde ja a rta lle n s ton den te r be sch ik kin g : 0 1 .0 1 .1 9 9 4 , 0 1 .0 1 .1 9 9 8 , 0 1 .0 1 .2 0 0 7 , 0 1 .0 1 .2 0 0 9 , 0 1 .0 1 .2 0 1 0 , 0 1 .0 7 .2 0 1 1 en 0 1 .0 1 .2 0 1 2 . De situ a tie in 1 9 9 4 is g e b ru ik t ais u itg a n g sb e sta n d v o o r het RSV. V o o r 1998 is gekozen o m d a t we d it kunnen aanzien ais de b e g in s itu a tie na g o e d ke u rin g va n h e t RSV en 2007 o m d a t d it de o o rs p ro n k e lijk e pla n h o rizo n van h e t RSV w as, 20 12 w as de 2de plan horizon van h e t RSV. Bij de s ta rt van de stu d ie kon he t be stand ru im te b o e k h o u d in g s itu a tie 0 1 .0 1 .2 0 1 2 nog n ie t te r b e sch ikkin g w o rd e n g e ste ld , ju li 2011 w e rd dus ais la a tste s itu a tie (2 de p la n h o rizo n ) be scho uw d3.
Het g e ïn te g re e rd beheers- en c o n tro le s y s te e m (G BC S)van h e t a g en tsch ap v o o r Landbouw en V isse rij (ALV). Er w o rd t g e b ru ik g e m a a k t van de gegevens van de ja re n 2000 to t en m e t 2011.
In h e t volg e n d e h o o fd s tu k w o rd t h e t planologisch ag rarisch gebied m .a .w . d e la n d b o u w b e s te m m in g v e rd e r o n d e rz o ch t. V o o r e lk van de be schikbare ja re n van de ru im te b o e k h o u d in g w o rd t pe r b e ste m m in g sca te g o rie h e t areaal la n d b o u w b e ste m m in g b e reke nd. V o o r alle V laam se ge m e e n te n w e rd bovendien een percen ta ge la n d b o u w b e s te m m in g ( t.o .v . de to ta le o p p e rv la k te van de g e m e e n te ) be reke nd. De e v o lu tie v o o r de periode 1 9 9 4 -2 0 1 2 w o rd t op k a a rt w e e rg e g e v e n . V e rvo lg e n s w o rd t d ie p e r ingegaan op de e v o lu tie in la n d b o u w b e s te m m in g tussen 1994, 19 98 , 2007 en 2011 om zo te kunnen in s ch a tte n hoe de la n d b o u w b e s te m m in g ge ëvo lu e e rd is na g o e d ke u rin g van h e t RSV. De h e rb e s te m m in g e n in de pe rio des 19 98 - 2 0 0 7 , 2 0 0 7 -2 0 1 1 , 1 9 9 4 -2 0 1 1 en 2 0 1 0 -2 0 1 1 w o rde n nagegaan. Er w o rd t nagegaan hoeveel de la n d b o u w b e s te m m in g a fg eno m en is en hoeveel er nieu w bestem d is. Bovendien w o rd t nagegaan w a a r d it ve rd w e n e n areaal gelegen is en o o k na ar w e lke b e s te m m in g h e t gegaan is. D aarna w o rd t oo k nog eens s p e c ifie k in ge zoom d op de h e rb e v e stig d e ag ra risch e ge bieden (HAG ). O ok h ie r w o rd t de a fn am e in la n d b o u w b e s te m m in g binnen HAG on d e rzo ch t.
H o o fd s tu k 3 b e k ijk t de e vo lu tie van h e t la n d b o u w g e b ru ik s a re a a l. Aan de hand van la n d b o u w g e b ru ik sd a ta v an 20 00 , 20 03 en 20 05 en 2007 to t en m e t 2011 w o rd t de e v o lu tie van he t la nd bou w a reaa l d a t w e rk e lijk do or de la nd bou w e rs g e b ru ik t w o rd t (en d a t n ie t n o o d z a k e lijk in een la n d b o u w b e s te m m in g gelegen is) o p ge volg d. Er w o rd t onde rscheid g e m a a k t tussen la nd bou w e rs en te rre in b e h e re n d e o rg a n isa tie s (2 0 0 7 -2 0 1 1 ). T evens w o rde n in d it h o o fd s tu k de u it de re g is tra tie v e rd w e n e n percelen in k a a rt g e b ra ch t. In d ie n m o g e lijk w o rd t o o k de reden
2 De standaardopbrengst (SO) is een m aat voor de om zet van de landbouw productie. De SO van de afzonderlijke gewassen o f dieren w ordt u itg e d ru kt in e uro /ha o f e uro/dier. De to ta le SO w ord t berekend doo r de a fzonderlijke SO's te verm enigvuldigen m e t de oppervlakte van h et gewas o f h et aantal dieren. Voor m e er inform a tie : D'hooghe J. & Campens V. (2 00 9 ) Vlaamse standaardopbrengsten vo or de gewassen en de veehouderij (2 00 3 -2 00 5 ), D epartem ent Landbouw en Visserij, afdeling M onitoring en Studie, Brussel, h ttp :/ / I v.via an d e ren .be/nlapps/docs/default.asp?id= 1462 3Aangezien de verschillen tussen beide bestanden (zie Tabel 4) n ie t g roo t zijn werd e rvoo r geopteerd de overlapberekeningen niet te herberekenen, indien m o gelijk w erd situ atie 01.01.2012 wel weergegeven.
v o o r h e t v e rd w ijn e n van d it areaal u it de re g is tra tie g e g e v e n s aa ng eh aald. D a arn aast w o rd t de planologische b e s te m m in g van he t la n d b o u w g e b ru ik sa re a a l o n d e rzo c h t alsoo k h e t areaal h e rb e ve stig d ag rarisch gebied en de ju rid is c h e co n te x t. Er w o rd t nagekeken hoeveel la n d b o u w g e b ru iksa re a a l gelegen is in V E N -g eb ied en , N atura 2 0 0 0 , a n k e rp la a ts e n , a fb aken de oeverzo nes, etc. D it g e b e u rt aan de hand van b e w e rk in g e n in een ge og rafisch in fo rm a tie s y s te e m (G IS ).
H o o fd s tu k 4 fo c u s t op d e la n d b o u w b e d r ijfs z e te ls die in n ie t-la n d b o u w b e s te m m in g e n gelegen z ijn , de zgn. zo n e vre e m d e la n d b o u w b e d rijv e n . Er w o rd t een in v e n ta ris a tie gedaan van zon evre em de b e d rijfs z e te ls in gro en g e b ie d e n en e r w o rd t o n d e rz o ch t in w e lk ty p e gro en geb ie d ze gelegen z ijn . Er w o rd t nagegaan w a n n e e r en hoe (b v. o m w ille van een g e w e s te lijk RUP) ze zon e vre e m d ge w o rden zijn . O ok hier w o rd t de ju rid is c h e c o n te x t na de r bekeken.
2. EVOLUTIE PLANOLOGISCHE LANDBOUWBESTEMMING
D it deel b re n g t de e v o lu tie van de gebieden m e t een h o o fd b e ste m m in g la nd bou w in ka a rt. Er w o rd t uitg eg aa n van de ru im te b o e k h o u d in g o p g e m a a k t d o o r he t D e p a rte m e n t R u im te lijk e O rden in g, W onen en O nroerend Erfgoed. De b e g in s itu a tie is 1 ja n u a ri 1994. De b e ste m m in g e n van lagere plannen (a lg e m e n e en b ijzo n d e re plannen van aa nleg) w e rde n in de ru im te b o e k h o u d in g e n a ltijd v e rta a ld na ar gew e stp lan cod es. We v e rg e lijk e n deze situ a tie m e t de ru im te b o e k h o u d in g van 19 94 , 19 98 , 20 0 7 , 20 09 , 20 10 , 2011 en 2012.
1. OPPERVLAKTE PER LANDBOUWBESTEMMINGSCATEGORIE IN VLAANDEREN
2.1 M ethode
U it elke ru im te b o e k h o u d in g w o rd t een selectie g e m a a k t van de ob je c te n m e t een la n d b o u w b e s te m m in g (rb h - code 0 6 ). V e rv o lg e n s w o rd t het areaal per b e ste m m in g sc a te g o rie g e so m m e e rd . De c ijfe rs w e rde n afg eron d to t op h o n d e rd ta lle n , re ke n in g houdend m e t de re s u lta te n van de s tu d ie o p d ra c h t "K w a n tifice re n van de fo u t bij de in te g ra le be re ke n in g van de ru im te b o e k h o u d in g te n ge volge van de c a rto g ra fis ch e o n n a u w ke u rig h e d e n en sch a a lve rsch ille n tussen de g e b ru ik te g e o d a ta la g e n " u itg e v o e rd d o o r UG ent, V a kg ro e p G eografie in o p d ra ch t v an D e p a rte m e n t RWO, A fd e lin g R u im te lijk e Planning, 2006.
2 .2 R esu ltaat
T abel 4: a reaal (h a ) la n d b o u w b e s te m m in g vo lg e n s s o o rt b e s te m m in g , 1 9 9 4 -2 0 1 1
Agrarisch gebied 0900 442.600 441.000 433.400 430.100 429.100 428.000 427.200 -1 5.400
Landschappelijk waardevol agrarisch
gebied 0901 346.700 345.500 335.800 333.600 332.300 331.400 330.600 -1 6.100
Agrarisch gebied m et ecologisch
belang 0910 9.800 10.700 11.500 11.400 11.200 10.600 10.500 700
Valleigebieden (o f'a g ra risch e gebieden m et landschappelijke
w aarde') 0911 6.500 6.500 6.000 6.000 5.000 4.700 4.700 -1.800
Agrarisch gebied m et
landschappelijke (o f 'bijzo nd e re ')
w aarde (va lle i- o f brongebieden) 0912 1.600 1.600 1.700 1.700 1.700 1.700 1.700 100
Archeologische site 0913 100 100 100 100 100 100 100 0
Landbouwgebied m et culturele
historische e n /o f esthetische waarde 0914 0 0 0 0 0 0 0 0
B ouw vrij agrarisch gebied 0916 0 0 3.800 3.800 3.800 3.800 3.800 3.800
Serregebieden 0930 300 300 300 300 300 300 300 0
Kleintuingebied 0931 0 0 0 0 0 0 0 0
Agrarisch gebied (RUP) 06101 0 0 1.500 3.900 5.400 6.000 6.500 6.500
B ouw vrij agrarisch gebied (RUP) 06102 0 0 300 1.000 1.400 1.800 2.500 2.500
Gemengd agrarisch gebied (RUP) 06103 0 0 200 200 0 0 0 0
Agrarische bedrijvenzone (RUP) 06104 0 0 0 100 100 100 100 100
B ron : AMS op basis van RWO. O m w ille van a fro n d in g e n to t op de h o n d e rd ta lle n kom en vee l nullen v o o r in deze ta b e l.
In de pe rio de 1 9 9 4 -2 0 1 1 is de la n d b o u w b e ste m m in g m e t 1 9 .6 0 0 ha afg e n o m e n (zie Tabel 4 ). In 2011 w as er nog 7 8 8 .4 0 0 ha be stem d v o o r la nd bou w . In h e t RSV is de ta a k s te llin g v o o r la nd bou w 7 5 0 .0 0 0 ha la n d b o u w b e s te m m in g .
