4. Opbouw van een plan. Planlezen Algemeen

(1)

4.1. Algemeen

Bij het opbouwen van een plan wordt rekening gehouden met de uiteindelijke doelstelling ervan.

Plannen moeten leesbaar zijn, zowel voor de klant als de

uitvoerder. richtlijnen via een legende kunnen hierbij helpen. Als voorbeeld hiervan zijn de verschillende soorten arceringen en kleuren die de materialen en de doorsneden herkenbaar maken.

Maataanduidingen zijn noodzakelijk om een idee van de werkelijke grootte te verkrijgen. om een plan uitvoerbaar te maken moet het alle gegevens bevatten. Bij grotere projecten zoals een bouw-, interieur- of meubelplan wordt er doorgaans een technische beschrijving of technisch dossier bijgevoegd.

We mogen algemeen stellen dat een plan moet voldoen aan een aantal criteria die al dan niet wettelijk bepaald worden:

• bouwplannen hebben altijd een aantal aanzichten, doorsneden en detailleringen. Afhankelijk van de grootte of de complexiteit van het project worden er meer of minder tekeningen gemaakt.

• interieur- en meubelplannen hebben altijd aanzichten en

doorsneden met maataanduiding. Deze detailtekeningen worden meer en meer uit een 3D tekening gehaald en kunnen in functie van uitvoering op computer gestuurde machines dienen.

4. oPBouW VAn EEn PLAn

(2)

4.2. Schaal

Met de computer wordt elke tekening of plan op ware grootte getekend.

De schaal voor het plotten of printen wordt gekozen in functie van een DIn-bladformaat of in functie van de gebruikelijke schaal wordt het papierformaat aangepast.

De schaal is de verhouding tussen de werkelijke afmetingen en de afmetingen op de tekening.

Enkele voorbeelden van gebruikelijke schalen zijn:

• Bouwplannen: 1:50, …….

• Interieurplannen: 1:20, … • Meubelplannen: 1:1, 1:20, …

• Detailtekeningen: 1:1, schaalvergrotingen zoals 2:1, …

De aanduiding van de schaal of schalen die op de tekening wordt gebruikt, komt altijd in de titelhoek of legende van de tekening. De afwijkende schalen worden dan bij de desbetreffende figuren of tekeningen geplaatst.

Voorkeurschalen in tekeningen

Benaming Schaal Zoom Toepassingen en gebruik Ware grootte 1:1 100% • detailtekeningen van constructies

• werktekeningen

• CAd-tekeningen Schalen voor

vergrotingen 2:1 200% detailtekeningen van kleine en/of ingewikkelde voorwerpen

Schalen voor verkleiningen

1:2 50% detailtekeningen 1:5 20% detailtekeningen

1:10 10% aanzichten

1:10 10% binnenhuisinrichtingen 1:10 10% aanzichten sierstukken 1:10 10% aanzichten meubels 1:20 5% details van bouwplannen

1:20 5% aanzichten binnenhuisinrichtingen 1:50 2% aanzichten van bouwplannen 1:50 2% doorsneden van bouwplannen 1:100 1% aanzichten van bouwplannen 1:200 0,5% inplantingsplan

1:500 0,2% verkavelingsplan 1:1000 0,1% liggingsplan 1:2500 0,04% liggingsplannen

Alle schaalaanduidingen worden nu met één dubbele punt aangeduid, in plaats van met een breukteken.

Tip

(3)

4.3. Bladformaat

Alle bladformaten zijn steeds afgeleid zijn van het DIn A0-formaat.

Dit is een tekenblad met een oppervlakte van 1 m², 1188 mm x 844 mm.

Door het vouwen worden de reproducties (afdrukken) van alle formaten herleid tot het formaat A4 DIn, 210 mm * 297 mm. na het vouwen blijft de titelhoek of titelblad steeds zichtbaar.

DIn Bladformaten Vouwen van een A0 formaat

(4)

Titelblad van een plan

Jacobs architectenbureau bvba

(5)

4.4. Lijnen

4.4.1. Lijndiktes

om een duidelijk onderscheid te maken in de tekening worden er verschillende lijndiktes gebruikt. De dikte van de lijn staat in functie tot de duidelijkheid van de tekening en de schaal waarop de tekening wordt uitgeplot.

• Dikke lijn: 0,7 of 0,5 mm • Medium lijn: 0,35 of 0,25 mm • Dunne lijn: 0,18 of 0,13 mm

4.4.2. Lijnsoorten

Voor het manuele tekenen worden de volgende lijnsoorten gebruikt:

Lijndiktes

Benaming Voorstelling Opmerkingen

I = dun

II = medium dikte ii = 2 x dikte i

III = dik dikte iii = 2 x dikte ii

Lijnsoorten voor manueel tekenen

Benaming Voorstelling Toepassingen en gebruik dikke lijn

• kaders en titelhoeken

• voor de omtrek van een doorsne- de (en dan is de zichtbare rand in een medium lijn)

medium lijn

• maatstreepjes

• accentueerlijntjes bij snijlijnen

• voor de omtrek van een doorsne- de (en dan is de zichtbare rand in een dunne lijn)

dunne lijn • maatlijnen en hulpmaatlijnen

• arceringen

lijn uit de vrije hand onderbrekingslijnen bij aanzichten en doorsneden

lijn met zig-zag

patroon onderbrekingslijnen bij aanzichten

en doorsneden

dunne streeplijn verborgen omtrekken en ribben

medium streeplijn omtrekken van funderingsvoeten op plan

dunne gemengde streeplijn met 1 kort, 1 lang

• hartlijnen

• aslijnen

• symmetrielijnen

• scheiding van eigendommen dunne gemengde

streeplijn met 1 lang, 2 kort

• delen gelegen voor het snijvlak

• omtrekken van vorige vorm, o.a.

bij verbouwingen medium gemengde

(6)

Bij het CAD tekenen zijn dit de meest gebruikte lijnsoorten met hun toepassingen:

4.4.3. Lijnkleuren

Lijnkleuren zijn een visueel hulpmiddel om een tekening op te bouwen. Het voordeel hiervan is dat elke kleur een bepaald onderdeel of materiaal van de tekening kan vertegenwoordigen.

De keuze van de kleuren verschilt naargelang de tekenaar of de ontwerper en worden verduidelijkt in de legende.

Bij het manueel tekenen worden er, naast de grijswaarde van het potlood, voornamelijk drie kleuren gebruikt, bijvoorbeeld bij een werktekening:

• Rood voor de horizontale doorsnede, • Blauw voor de verticale (dwarse) doorsnede, • Bruin voor de verticale (frontale) doorsnede.

Bij het CAD tekenen worden de kleuren samengesteld met de waarden uit:

• het RGB-kleurensysteem (red-green-Blue),

• of het CMYK-kleurensysteem (Cyan-Magenta-Yellow-Black).

Lijnsoorten voor CAD tekenen

Benaming Voorstelling Lijntype Toepassingen en gebruik Lijndikte

dikke, medium, dunne volle lijn

continuous, solid line

zichtbare omtrekken en

randen 0.35

omtreklijnen bij doorsneden 0.7 kaders en titelhoeken 0.7

maatstreepjes 0.18

accentueerlijntje bij snijlijnen 0.18 maatlijnen en hulpmaatlijnen 0.18

arceringen 0.18

metselverband in aanzicht 0.18 medium,

dunne

streeplijn iSO dash

verborgen omtrekken en

ribben 0.35

omtrekken van funderings-

voeten op plan 0.35

dunne gemengde streeplijn met punt, 1 lang

iSO dash dot

hartlijnen 0.18

aslijnen 0.18

symmetrielijnen 0.18

scheiding van eigendommen 0.18 dunne

gemengde streeplijn met 1 lang, 2 kort

iSO double- dash dot

delen gelegen voor het

snijvlak 0.18

omtrekken van vorige vorm,

o.a. bij verbouwingen 0.18 richting van rioolleidingen en van draineerleidingen 0.18

(7)

Voorbeeld van de samenstelling volgens de twee kleurensystemen:

Tabel 5 Kleurensamenstellingen volgens rgB- en CMYK systeem / Bron:

Kleuren gebruikt in het handboek

Kleur Nr Omschrijving Kleursamenstelling

R G B C M Y K

1 doorsnedenaanduidingen, tekst in tekening, afmetingenin tekening 255 0 0 0 87 99 0

2 isolatie 255 255 0 0 11 93 0

3 vloeren, gewelven, bodemgrond 0 255 0 56 0 88 0 4 binnenmuur, bepleistering muren, plafond, metselspecie 0 255 255 38 0 16 0

5 laminaat 0 0 255 100 79 0 0

6 leidingen/nutsvoorzieningen elektriciteit-telefoon-distribu-

tie-verwarming-afvoer-gas-water 255 0 255 39 63 0 5

7

kunststof, vochtisolatie, dichting, kitmateriaal, rookkanaal, asfalt, glasspatiëring, bitumen, siliconen, rubbers, kunststof waterfvoer, vaste en variabele template, aslijnen, constructielijnen, volle arcering voor inkleuring of schaduw, alle arceringen in de tekening

0 0 0 100 100 100 100

8 natuursteen, betegeling 132 130 132 2 3 0 56

9 beton, verharding 198 195 198 2 4 0 26

12 buitenmuur, fundering, dakbe-dekking 206 0 0 0 87 97 13

20 verwarming, sanitair 255 60 60 0 82 99 0

40

spaanplaat, multiplex, MDF, deuren, plint, designfronten, tabletten, inbouwtoestellen, gevelbekledingen, gevelafwer- kingen

255 190 0 0 32 95 0

44

hout, massief, omlijstingen, houten plafond, massieve bekle- dingen, massieve stijlwanden, roostering, scheidingswanden in plaathout, dakoversteek, spanten, tengellatten, onderdak, houten constructieribben in muren, vloerbekledingen

158 113 0 0 38 92 43

111 glas 123 255 189 37 0 34 0

140 metaal, beslag, profielen, metalen verankeringen, metalen

waterafvoer 0 190 255 70 4 0 1

rood, blauw en bruin bij doorsneden

Paul Delcour

(8)

4.4.4. Arceringen

Arceringen zijn er om de materialen en doorsneden te herkennen en contrasten te creëren.

Bij het manueel tekenen worden er arceringen in lijnvorm toegepast, voornamelijk in de drie kleuren (rood, Blauw, Bruin).

Bij het CAD-tekenen worden er meer varianten toegepast:

• arceringen in lijnvorm, • arceringen als vlakvulling,

• de combinatie van lijnvorm en vlakvulling.

Philip Deltour

Dwarsdoorsnede van een meubel

Legende arcering bouwmaterialen

Voorstelling Omschrijving materiaal volle baksteen, gevelsteen

holle baksteen (snelbouwsteen)

betonblokken, zware bouwblokken

natuursteen

thermische isolatie

bepleistering

Legende arcering hout en aanverwante materialen

Voorstelling Omschrijving materiaal kopse doorsnede van massief hout

langse doorsnede van massief hout

multiplex

volkern

gefragmenteerde plaat zonder toplaag.

Spaanplaat, OSB, mdF

sppl: spaanplaat met een gefineerde toplaag met structuur X kopse doorsnede, kopshout, van de gefineerde toplaag sppl: spaanplaat met een gefineerde toplaag met structuur

 langse doorsnede, langshout, van de gefineerde toplaag

sppl: spaanplaat met toplaag zonder structuur

(9)

4.5. Maataanduidingen

Een maataanduiding geeft de werkelijke afmetingen weer. De maataanduidingen worden zo geplaatst dat ze van de onderkant en van de rechterzijde leesbaar zijn.

In de houten bouwsector gebruiken we maataanduidingen met schuine streepjes. Daar wordt bij het gebruik van

computerprogramma’s op tekenbureau’s nogal van afgeweken, alhoewel dit de gebruikelijke norm is.

een maataanduiding bestaat uit

• hulpmaatlijn - dit is een dunne lijn die meestal loodrecht op het onderdeel van de tekening staat.

• maatlijn - dit is een dunne lijn die meestal evenwijdig aan het onderdeel van de tekening getekend wordt. De afstand is minimum 7 mm van de rand van het voorwerp.

• maatstreepje – dit is de lijn die door het raakpunt van de maatlijn en de eindlijn getekend wordt, met een dikke lijn onder een hoek van 45° ten opzichte van de maatlijn.

• maatgetal - dit is het getal dat in het midden boven de maatlijn staat.

Soorten maataanduidingen

• totaalmaten en kettingmaten worden veel gebruikt bij bouwplannen. De som van de kettingmaten is altijd gelijk aan de totaalmaat.

• cumulatieve maten gebruikt bij de CnC-uitvoering van rijboringen.

Philip Deltour Paul Delcour

Maataanduiding

Cumulatieve maten

(10)

7395

4402

1980 3260

162

250 280

2103

1000

750 900650

900

650

1000 750 1000

750

438 1998 1297 3254 400

Onderste armleuning loopt 0,5m verder om de hoek

armleuning volwassenen

armleuning kinderen

- multiplex 18mm - 70/220mm

- massieve trede 40mm - 70/220mm - multiplex 18mm

eerste trede en laatste trede in felle kleur

SNEDE Totaal- en kettingmaten

EVr-architecten (gent)

(11)

Soorten maataanduiding

Benaming Maataanduiding Opmerkingen en referenties

oriëntatie van de maten

de maten zijn naar de bovenzijde gericht of leesbaar vanaf de rechter zijkant.

hoogtepeilen de afmetingen voor de metse-

laar zijn in cm. Voor de meubel- maker in mm.

muuropeningen bij deuren en doorgangen

Breedte van de muuropening.

Hoogte van de muuropening.

juiste maat de gevraagde maat moet per-

fect gerespecteerd worden.

kettingmaat &

totaalmaat de som van de kettingmaat =

totaalmaat

cumulatieve

maat alle afmetingen worden geme-

ten vanaf een relatief nulpunt.

absolute maat – absolute coördinaten

afmeting gemeten vanaf de oorsprong van het assenstelsel.

relatieve maat – relatieve coördinaten

afmetingen worden genomen vanaf het laatst geselecteerde punt. ingevoerd door @ voor de coördinaten te plaatsen.

(12)

4.6. Symbolen

4.6.1. Het ISo symbool

Het ISo-symbool geeft aan hoe de aanzichten geplaatst worden, volgens Europees systeem of volgens Amerikaans systeem. De plaatsing van het kegeltje verwijst naar de projectierichting (kijkrichting).

Het ISo-symbool wordt weergegeven zonder afmetingen en benaming. De aslijnen worden altijd getekend.

4.6.2. De noordpijl

De noordpijl heeft enkel betrekking op liggings- ,situatie- en inplantingsplannen. Deze pijl is wettelijk verplicht op ieder bouwplan en is belangrijk voor de plaatsbepaling van ramen, deuren en de inplanting van de verschillende plaatsen binnen het gebouw. Zelden wordt er nog een volledige windroos getekend.

Men beperkt zich tot een pijl met de vermelding van het noorden.

De pijl bestaat in verschillende uitvoeringen.

Paul DelcourPaul DelcourPaul Delcour

Europees ISo-symbool

Amerikaans ISo-symbool

Voorbeeld van een noordpijl

(13)

4.6.3. Symbolen voor het schrijn- en meubelwerk

algemene symbolen

Voor de duidelijkheid worden symbolen van het schrijn- en meubelwerk op een bouwplan niet gedetailleerd weergegeven maar schematisch voorgesteld.

Hierbij worden de volgende conventionele symbolen gebruikt:

Algemene symbolen voor schrijnwerk

Omschrijving Voorstelling Opmerkingen en referenties vaste delen

naar binnen bewegend

naar buiten bewegend

horizontaal schuivend

hef-schuivend

verticaal schuivend

binnenblijvend kantelen

buitenzwaaiend kantelen

Algemene symbolen voor schrijnwerk

Omschrijving Voorstelling Opmerkingen en referenties brandweerstand

Rf 1h

(uitgedrukt in uur - Belgische notatie)

Rei30

(uitgedrukt in minuten - Europese notatie)

het getal geeft de duur van de brandweerstand aan

ventilatierooster

V

raam of deur is voorzien van een ventilatierooster

rolluik

R

raam of deur is voorzien van een

rolluik

zonnewering

Z

raam of deur is voorzien van een

(14)

Voorstelling van raam- en buitendeuropeningen

Symbolen voor buitenschrijnwerk - gevelzicht

Benaming Voorstelling Opmerkingen en referenties vaste ramen

enkeldraaiende ramen

dubbeldraaiende ramen

tuimelraam het onderste deel (volle lijn) draait naar buiten

wentelraam het rechtse deel (volle lijn) draait naar buiten

vallend raam valt naar binnen

uitzettend raam

uitzettend en tuimelend raam

draai-/kiepraam draait en valt naar binnen

schuivende ramen hefschuivende ramen valschuivende ramen

binnenblijvend kantelend raam buitenzwaaiend kantelend raam schuifvouwend raam

(15)

Symbolen voor buitendeuren

Benaming Voorstelling Opmerkingen en referenties enkel opendraai-

ende deur

linkse deur (volgens Europese EN 12519 norm)

rechtse deur (volgens -verouderde- Belgische NBN-norm)

enkel opendraai- ende deur

rechtse deur (volgens Europese EN 12519 norm)

linkse deur (volgens -verouderde- Belgische NBN-norm)

dubbel open- draaiende deur (tweevleugel- deur)

het getal geeft de volgorde van openen aan

zwaaideur of doordraaideur

dubbele deur 2 deuren aan beide zijden van de

muur geplaatst

kruisvleugeldeur

vlak pivoterende

deur draaiend op een verticale as die al

of niet in het midden is geplaatst enkel opendraai-

ende deur met

bovenlicht met doorschijnend bovenlicht

enkel opendraai- ende deur met

bovenlicht met ondoorschijnend bovenlicht

deur met rooster V = ventilatierooster

deursluiter V = vergrendeling van de deur

enkel opendraai- ende deur met automatische opening en sluiting

V = vergrendeling van de deur bij sluiten en in open stand

(16)

Voorstelling van garagepoorten en fabriekspoorten

Voorstelling van draaiende en schuivende binnendeuren

Symbolen voor poorten

Benaming Voorstelling Opmerkingen en referenties kantelpoort met

projectie naar buiten

streep-puntlijn geeft de uiterste kanten aan van de bewegende elementen. Niet gebruiken naast openbaar fiets- of voetpad kantelpoort

met projectie naar binnen of sectionaalpoort

streep-puntlijn geeft de uiterste kanten aan van de bewegende elementen.

oprolpoort

harmonicadeur

hefdeur

om de hoek schuivende deur

streep-puntlijn geeft de uiterste beweging van de deur aan. Het rechtse deurelement gebruikt men als dagdoorgang.

Symbolen voor binnendeuren

Benaming Voorstelling Opmerkingen en referenties enkel opendraai-

ende deur

linkse deur (volgens Europese EN 12519 norm)

rechtse deur (volgens -verouderde- Belgische NBN-norm)

enkel opendraai- ende deur

rechtse deur (volgens Europese EN 12519 norm)

linkse deur (volgens -verouderde- Belgische NBN-norm)

dubbel open- draaiende deur (tweevleugel- deur)

volle lijn, vleugel wordt eerst geo- pend. Streeplijn opening vleugel gebeurt op de tweede plaats schuifdeur

zwaaideur of doordraaideur

(17)

Symbolen voor binnendeuren

Benaming Voorstelling Opmerkingen en referenties

dubbele deur 2 deuren aan beide zijden van de

muur geplaatst

brandwerende opendraaiende deur

in de driehoek wordt de brandweerstand van de deur weergegeven

brandwerende deur met elektro- magneet

rechthoekje duidt op elektromagneet dat het commando geeft voor sluiting. in de driehoek geeft men de brandweerstand aan. V = vergrendeling van de deur brandwerende

schuifdeur met elektromagneet

rechthoekje duidt op elektromagneet dat het commando geeft voor sluiting. in de driehoek geeft men de brandweerstand aan

kruisvleugeldeur

vlak pivoterende

deur draaiend op een verticale as die al

of niet in het midden is geplaatst enkel opendraai-

ende deur met

bovenlicht met doorschijnend bovenlicht

bovenlicht met ondoorschijnend bovenlicht

deur met rooster V = ventilatierooster

deursluiter V = vergrendeling van de deur

enkel opendraai- ende deur met automatische opening en sluiting

V = vergrendeling van de deur bij sluiten en in open stand

(18)

Voorstelling van trappen

Voorstelling van het meubilair

Symbolen voor trappen

Benaming Voorstelling Opmerkingen en referenties rechte steektrap

• duidt eerste trede aan van trap

duidt laatste trede aan van trap het getal geeft aantal optreden aan Dit geldt voor alle trappen rechte

bordestrap

hoekbordestrap

bordestrap met halve wenteling

hoekkwart-

draaitrap trap met verdreven treden

engelse trap

spiltrap

rechte steektrap met onderlig- gende rechte steektrap

streeplijn duidt de looplijn aan van de onderliggende trap

Symbolen voor meubels

onderkast onderkast, bovenzijde corpus is

lager dan 1.5 m.

hangkast kast waar onderzijde corpus zich

boven een 1.5 m bevindt

kolomkast Het kruis in de kolomkast duidt aan

dat ze muurvast gemaakt is

(19)

Voorstelling van aanverwante elementen (technieken)

Symbolen voor meubels

kookplaat Het type plaat geeft men meestal

aan watersteen,

gootsteen het type met afmetingen kan men

erbij vermelden

bed tweepersoonsbed

tafel met stoelen tafel met vier stoelen

zetel éénzit

zetel drie-zit

Symbolen voor aanverwante elementen

toilet in het bestek verwijst men naar het

type en uitvoering

bad in het bestek verwijst men naar het

type en uitvoering

douche in het bestek verwijst men naar het

type en uitvoering

lavabo • dubbele lavabo

• in het bestek verwijst men naar het type en uitvoering

(20)

4.7. Doorsneden

Bij technische en bouwkundige tekeningen die volgens een bepaalde projectiemethode in meerdere aanzichten zijn getekend, is het niet altijd mogelijk om de inwendige of achterliggende delen op een éénduidige en concrete wijze voor te stellen. Hierbij komt nog dat men de onzichtbare delen in streeplijn moet tekenen waardoor het geheel van de constructie verwarrend overkomt.

om een betere tekenvoorstelling te krijgen, maken we gebruik van doorsneden.

Het woord doorsnede wijst op het doorsnijden van het werkstuk:

een woning, een meubel, een deur, raam, trap, enz.

De plaats waar de doorsnede is genomen, noemen we het snijvlak.

De plaats van het snijvlak is belangrijk om een duidelijk zicht te krijgen op de constructie. De tekenaar dient voldoende ruimtelijk en technisch inzicht te hebben om zelf de plaats van het snijvlak te bepalen.

Bij de doorsnede krijgen we zo een voorstelling van de constructie en de samenhang van de verschillende delen die in het

doorgesneden vlak zijn gelegen.

Bij de voorstelling van de doorsnede moeten we nog een

belangrijke keuze maken: als we alleen de doorsnede nauwkeurig wensen te accentueren, worden de delen die achter het snijvlak gelegen zijn niet voorgesteld.

Als het om technische redenen noodzakelijk is volledigheid na te streven, dienen we de achtergelegen delen in streeplijn aan te duiden.

Snijvlakken

Paul Delcour

(21)

aanduiding van de doorsneden

Van vlakke werkstukken (vroeger tweedimensionele) zoals ramen en deuren worden meestal 2 doorsneden getekend. Dit zijn de horizontale en verticale doorsnede.

Van werkstukken met een driedimensionele waarde zoals een meubel worden 3 doorsneden getekend.

Dit zijn de:

• horizontale doorsnede = A - A (rood gearceerd) • verticale doorsnede = B - B (blauw gearceerd) • frontale doorsnede = C - C (bruin gearceerd)

De snijvlakken worden in het perspectief of op een aanzicht aangeduid.

Zo geeft men meestal in het vooraanzicht de horizontale en verticale doorsneden weer.

De frontale doorsnede daarentegen wordt bij een driedimensionaal werkstuk (meubel) in een zijaanzicht of op de horizontale

doorsnede aangeduid.

Joris Eikenaar / Paul DelcourJoris Eikenaar / Paul Delcour

Snijvlak verticaal dwars Snijvlak horizontaal

Snijvlakken in een meubel

Snijvlak verticaal langs

Joris Eikenaar / Paul Delcour

(22)

getrapte doorsnede, soms ook half op half genoemd

Als er bij een werkstuk meerdere plaatselijke doorsneden belangrijk zijn, dan worden in een bepaald aanzicht meerdere plaatselijke doorsneden weergegeven. Dergelijke voorbeelden vind je vaak terug in de schrijnwerk- en meubelsector.

arceringen

Voor de duidelijkheid worden de doorgesneden delen gearceerd en/of hun omtrek in dikke volle lijn getekend.

De arceringen worden in principe in dunne volle lijn evenwijdig aan elkaar getekend. Je kan ze best omschrijven als de achtergelaten sporen van het gereedschap dat werd gehanteerd bij het doorzagen of snijden van het werkstuk. om een beter inzicht te krijgen in de samenstelling van de constructie worden de verschillende aangrenzende delen van het werkstuk die in het snijvlak liggen volgens een andere hellingshoek gearceerd. De arceringlijnen zijn onder een hoek 45°, 30° of 60° getekend en zijn ten opzichte van de omtrekslijnen naar links of rechts gericht.

4.8. Legende – materiaalaanduidingen

De legende is niet genormaliseerd. Dit betekent dat iedere architect of ontwerper een eigen materialenarcering mag ontwikkelen. Er bestaan wel voorbeelden die vaak gebruikt worden in de bouwen houtnijverheid. om alle misvattingen betreffende de materialen te vermijden dient ieder plan voorzien te zijn van een concrete legende. Deze legende is meestal bij de algemene informatie op het bouwplan of op de werktekening terug te vinden.

Joris Eikenaar / Paul Delcour

getrapt snijvlak

(23)

4.9. Beschrijving

4.9.1. Algemeen

Elke beschrijving is opgesteld als een verduidelijking van een plan.

Dit betekent dat eerst het plan opgemaakt wordt en pas daarna het technisch dossier voor de aanbestedingen en het technisch dossier voor de vergunningen.

In het technisch dossier hebben we drie grote delen:

• het eerste deel omvat alle wettelijke bepalingen waaraan een ontwerp, een constructie, een uitvoering moeten voldoen. Ze worden omschreven door vermelding aan welke STS-normen, nBn-normen, DIn-normen,…. de bouwmaterialen en de uitvoering van het bouwwerk moeten voldoen.

• het tweede deel omvat een technische omschrijving. Het is een omschrijving van de te gebruiken materialen en de verwerkingsomstandigheden.

• het laatste deel omvat de meetstaat. Dit zijn tabellen waarin alle hoeveelheden per soort materiaal vermeld staan. Een samenvattende meetstaat geeft een algemeen overzicht van materialen, hoeveelheden en kostprijzen per onderdeel van de constructie.

Er is een duidelijk onderscheid tussen een beschrijving voor de publieke bouwheren en de particuliere bouwheren.

4.9.2. Technische dossiers opgesteld voor publieke bouwheren

De publieke bouwheren, Vlaamse overheid, sociale woningbouw,…

maken soms gebruik van typebestekken. Ze worden gebruikt voor meerdere werken en men vult dan aan naargelang de noden en behoeften van het uit te voeren werk. De technische beschrijving, alle producten, werkmethoden, vereisten, enz. zijn volledig uitgeschreven zonder gebruik te maken van merknamen.

(24)

4.9.3. Technische dossiers opgesteld voor particuliere bouwheren

In tegenstelling tot de publieke bouwheren, waar je alles

uitgeschreven terugvindt, verwijst men in dossiers voor particulier gebruik meermaals naar de normen (STS, En, … ) en wettelijke bepalingen waaraan het werkstuk moet voldoen.

Als er een nauwe samenwerking is tussen de ontwerper, de particuliere bouwheer en de uitvoerder kan de omschrijving beperkt worden tot een korte omschrijving van de materialen en een meetstaat.

Bij de omschrijving van de materialen gebruikt men soms merknamen om opzoekingwerk en lange omschrijvingen te vermijden.

Bij de technische beschrijving van meubels geeft men de te gebruiken materialen aan met hun eigenschappen en de voorgestelde afwerking.